IN FRANKRIJK

DE BIOMAR KT

IN FRANKRIJK

Biomarkt in Frankrijk

Oktober 2015

Flanders Investment & Trade Parijs Anne-Marie Van Dyck

6, rue Euler F - 75008 Paris E-mail:paris@fitagency.com T: +33 1 56 89 14 51 | F: +33 1 56 89 14 52

Inhoudstafel

1. Inleiding ... 3

2. Benadering van de Franse markt ... 4

3. Biosector in Frankrijk ... 5

Biologische landbouw in Frankrijk ... 5

Landbouwgrond ... 7

Landbouwbedrijven ... 10

Bioverwerkende industrieën ... 11

Consumptiemarkt: een structureel groeiende markt ... 13

4. Certificering en labels ... 16

Certificeringsorganismen ... 16

5. Distributiekanalen ... 20

Grootdistributie – aankoopcentrales ... 23

Biologische speciaalzaken en winkelketens ... 23

Distributeurs, groothandelaars en importeurs ... 25

6. Beurzen en vakpers ... 25

Beurzen ... 25

Vakpers ... 26

7. Beroepsorganisaties en websites ... 29

Organisaties en verenigingen ... 29

Websites ... 32

Bijlage 1 - Beurzen ... 33

Bijlage 2 – Règles d’usage de la marque AB ... 39

Bijlage 3 – Note d’information Règles d’usage marque AB. ... 40

1. Inleiding

Deze studie is een update van de studie uit 2007. Er wordt ingegaan op de recente ontwikkeling van de biomarkt in Frankrijk en de cijfers werden geactualiseerd en aangevuld. Er werd dieper ingegaan op de distributiekanalen.

Vandaag is Frankrijk, na Duitsland, de tweede grootste markt voor biologische producten in Europa. De biomarkt is de laatste tien jaar met ‘dubbele cijfers’ gegroeid en boekte eind 2014 meer dan 5 miljard euro omzet. Het aantal consumenten dat regelmatig bio eet, blijft stijgen;

88% van de Fransen hebben in 2014 bioproducten geconsumeerd, aanzienlijk meer dan de 75% in 2013. Bio blijkt zich ook te handhaven ondanks de economische, milieu en maatschappelijke crisis. Bio blijft groeien, ook in een tijd waarin de koopkracht van de huishoudens onder druk staat.

46% van de verkoop van biologische producten verloopt via de grootdistributie. T.o.v. 2007 is dit een stijging van 8%. Andere kanalen, zoals biowinkels en directe verkoop, blijven gezond groeien, en behouden nog een belangrijk marktaandeel, maar toch brokkelt dit langzamerhand af. Dit toont aan dat de biomarkt evolueert van een nichemarkt naar een meer ‘mainstream’-markt.

De Franse landbouwsector speelt uiteraard ook in op de groeiende marktvraag naar biologische producten. In de periode 2004-2014 groeide de oppervlakte van de biologisch gecertificeerde landbouwgrond met 7,5% per jaar van 468.000 hectaren naar 970.000 hectaren. Het feit dat het bio-areaal¹ nog net iets sneller groeit, wijst op een duurzame ontwikkeling van de biomarkt. Het regeringsprogramma ‘Ambition Bio 2017’² heeft ongetwijfeld bijgedragen aan deze trend.

76% van de in 2014 in Frankrijk geconsumeerde biologische producten waren ‘Made in France’; in 2010 was dit 65%. De vraag naar biologische producten ligt nog steeds hoger dan het Franse aanbod. De overige 24% wordt geïmporteerd, waarvan de helft uit de EU en de andere helft uit niet-EU landen. Het aantal importbedrijven, exclusief gespecialiseerd in biologische producten, neemt af: in 2013 waren er 157, terwijl dit in 2014 verminderd was tot 141. Het marktaandeel van de geïmporteerde biologische producten zal in de toekomst blijvend onder druk staan door de groei van het lokale Franse aanbod. Biologische producten die weinig of niet aanwezig zijn op de Franse markt zullen wel steeds afnemers blijven vinden.

Creativiteit en innoverend ondernemen worden dé uitdaging voor de Vlaamse producent om op deze trends te reageren.

Noteer dat u voor individuele bijstand op de Franse biomarkt steeds beroep kan doen op de diensten van de vier kantoren van Flanders Investment & Trade in Frankrijk, namelijk Bordeaux, Lyon, Rijsel en Parijs.

Parijs, oktober 2015 Anne-Marie Van Dyck

1Bio-areaal = Bio-gecertificeerde landbouwgrond + grond in omschakeling: van 534.086 hectaren naar 1.118.342 hectaren (7,67% per jaar)

2 Conseil National de l’Alimentation|L’avis n°74 ‘Le Bio en France: situation actuelle et perspectives de développement’|plg.

9| Directe link/ http://www.cna-alimentation.fr/wp-content/uploads/2015/04/CNA_Avis74_leBIOenFrance__2015.pdf

2. Benadering van de Franse markt

Onderhandelen in Frankrijk kost tijd en een Fransman is niet direct geneigd ter zake te komen.

Hij is gevoelig voor goede persoonlijke contacten. Zij dienen frequent en grondig te worden onderhouden. De Fransen staan bekend als chauvinisten die het protectionisme hebben uitgevonden. Enig doorzettingsvermogen is noodzakelijk om vertrouwen te winnen.

Handigheid, vindingrijkheid, improvisatietalent en welsprekendheid zijn belangrijke troeven. Een zekere flair en luchtig optreden behoren tot de Franse levensstijl.

Zin voor humor en ongedwongenheid zijn vooral bij langere onderhandelingen behulpzaam. In tegenstelling tot bijvoorbeeld Duitsland gaat men minder gestructureerd en niet volgens een vooraf vastgelegde agenda te werk.

Uitnodigingen voor de lunch worden door Franse zakenpartners doorgaans op prijs gesteld en bieden de mogelijkheid hen ook op informeel vlak te leren kennen. Tijdens de maaltijd wordt dan ook niet alleen over business gepraat en een uitgebreide lunch geeft de mogelijkheid de zakenpartner persoonlijk beter te leren kennen.

De Franse bedrijfsorganisatie is zeer hiërarchisch gestructureerd. De diverse functies zijn sterk aan kaders gebonden wat het onderhandelingsproces kan bemoeilijken. Een groot deel van het lager personeel is dikwijls summier ingelicht over de operationele politiek, laat staan de strategische beslissingen.

De beslissingsmacht is meestal in handen van een beperkt aantal mensen, het hogere kaderpersoneel dat moeilijk te bereiken is. Het is daarom aan te bevelen om op een zo hoog mogelijk niveau te onderhandelen en zich bij pogingen tot het maken van een afspraak niet te laten tegenhouden door een secretaresse. Men raadt aan om mondeling vastgelegde afspraken steeds schriftelijk te bevestigen.

Hoe dan ook is de Fransman door de band genomen een trouwe afnemer en eens zijn interesse gewekt, zijn er reële kansen voor het uitbouwen van een duurzame samenwerking.

Een goede kennis van de Franse taal is sterk aanbevolen. Het is belangrijk dat teksten en brochures in vlekkeloos Frans worden opgesteld. Corresponderen in het Frans wordt altijd gewaardeerd, maar de Franse zakenman is er zich meer en meer van bewust dat de kennis van het Engels onontbeerlijk is geworden.

Nog een laatste wenk: vooraleer een samenwerkingscontract af te sluiten, blijft het aangeraden inlichtingen over de toekomstige partner in te winnen. Aan Fransen wordt een iets overdreven reputatie van slechte betalers toegewezen maar behoedzaam blijven is de boodschap.

Vooraf dient in elk geval gezegd dat elk bedrijf dat wil beginnen exporteren, gediend is met een systematische aanpak, wat in de praktijk vaak neerkomt op een regionale aanpak. Voor veel producten en diensten blijkt starten net over de grens nog steeds een goed recept.

Aanraders qua startgebieden zijn uiteraard de regio’s Nord-Pas de Calais en Île-de-France, deze laatsteis qua marktkansen voor consumptiegoederen de belangrijkste in Frankrijk.

3. Biosector in Frankrijk

De biomarkt is geen nichemarkt meer, consumptie en productie van biologische producten op wereldvlak namen het laatste decennium significant toe en deze opmars zal in de toekomst zeker niet verminderen.

In 2013⁴ telde de wereld 2 miljoen bio-gecertificeerde landbouwbedrijven verspreid over 170 landen met een totale landbouwoppervlakte van 43,1 miljoen hectare. De drie vooraanstaande landen inzake biolandbouwoppervlakte zijn Australië (17,2 miljoen hectare), Argentinië (3,2 miljoen hectare) en de Verenigde Staten (2,2 miljoen hectare, 2011).

In de huidige 28 EU-lidstaten⁵ is in de periode 2000-2013 de grondoppervlakte voor biolandbouw meer dan verdubbeld van 4,3 miljoen hectare naar 10,2 miljoen hectare met meer dan 255.000 biologische landbouwexploitaties. Met 10% van de bewerkte landbouwgrond (SAU⁶) bevindt Frankrijk zich op Europees niveau op de derde plaats na Spanje (16%) en Italië (14%). Vlaanderen⁷ komt op de 20^ste plaats met 5.042 hectare bio-gecertificeerde landbouwgrond in 2014, quasi gelijk aan 2013 (-0,5%). Van het totale bio-areaal was 698 hectare in omschakeling.

‘Organic Monitor’⁸ schatte in dat de wereldconsumptie van biologische producten in 2013 tot 72 miljard US dollar (ongeveer 64 miljard euro) opliep. De Verenigde Staten staan aan de top met 24,3 miljard euro, gevolgd door Duitsland (7,6 miljard euro) en Frankrijk (4,4 miljard euro).

Noord-Amerika en West-Europa zijn op wereldvlak wel duidelijk de voornaamste afnemers van bioproducten. Europa besteedde in totaal voor 22,2 miljard euro aan bioproducten in 2013, China daarentegen slechts 2,4 miljard euro. België⁹ kocht voor 435 miljoen euro aan biologische producten in 2014 (+3,8% t.o.v. 2013) waarvan 212 miljoen euro (+3,8% t.o.v. 2013) door de Vlaamse huishoudens.

Berekend per capita staat echter Zwitserland aan de kop met een jaarlijkse uitgave van 210 euro per inwoner voor bioproducten, Denemarken volgt met 163 euro en Luxemburg positioneert zich op de derde plaats met 157 euro. De gemiddelde consumptie van bioproducten per capita in de wereld is echter zeer laag met 10,05 US dollar (8,94 euro), in Europa¹⁰ bedraagt dit cijfer 44 euro per bewoner (2013). Voor Frankrijk lag dit bedrag in 2014 op €73 per jaar en per hoofd van de bevolking.

Biologische landbouw in Frankrijk¹¹:

3 Cijfermateriaal en gegevens indien niet specifiek vermeld in de voetnota komen uit de volgende bronnen:

Agence Française pour le Développement et la Promotion de l’Agriculture Biologique (Agence Bio in ‘t kort);

Bio Linéaires, le support pratique des points de vente Bio et Diétique

Syndicat Nationnal des Distributeurs Spécialisés de Produits Biologiques et Diététiques (Synadis)

4 FIBL|Yearbook 2015|‘The World of Organic Agriculture 2015, Key data’ (www.organic-world.net)

5 Agence Bio|Communiqué de Presse (août 2014) |La France dans le peloton de tête de la bio en Europe

6 SAU, Surface Agricole Utile

7 Departement Landbouw & Visserij|De biologische landbouw in Vlaanderen 2015| Vincent Samborski, Luc Van Bellegem

8 Idem footnote 2

9 Idem footnote 3

10 FIBL| Media release February 10, 2015|European organic market continued to grow in 2013 (www.fibl.org)

11Agence Bio|Les derniers chiffres de la bio (juin 2015) |Chiffres de la Bio en France en 2014; Agence Bio|Dossier de Presse 22 mai 2015|La Bio se développe sur tous les fronts; Agence Bio|La bio en France de la production à la consommation|Edition 2014| Chap. 4

In 2014 strekte de grondoppervlakte voor biologische landbouw in Frankrijk zich uit over bijna 1,12 miljoen hectare, of anders uitgedrukt:

4,14% van de totale bewerkte landbouwoppervlakte (SAU);

5,6% van het aantal landbouwexploitaties;

meer dan 7% van de werkgelegenheid in de landbouwsector.

De laatste tien jaar¹² onderging de biologische landbouwsector in Frankrijk een zeer significante ontwikkeling:

Het totaal bio-areaal van producenten steeg in de jaren 2003-2013 met bijna 92,5% (van 550.990 hectare naar 1.060.756 hectare),

het aantal landbouwexploitaties groeide met 124,20% en

het aantal bioverwerkers, distributeurs en importeurs vermenigvuldigde zich met 2,6.

Evolutie sinds 1995 van het aantal biologische producenten en andere bio-operatoren alsook de oppervlaktes in de biologische productie¹³

(C1 Oppervlakte 1ste jaar in omschakeling; C2 tweede jaar in omschakeling en C3 derde jaar in omschakeling)

12 Agence Bio|Dossier de Presse 22 mai 2015 La Bio se développe sur tous les fronts|pg.6

13 Agence Bio|Dossier de Presse 22 mai 2015 La Bio se développe sur tous les fronts|pg.6

Landbouwgrond

Het bio-areaal steeg in 2014¹⁴ met 5,4% t.o.v. 2013:

van 1.060.756 hectare naar 1.118.190 hectare;

970.159 hectare (86,76%) was bio-gecertificeerd, 148.052 hectare (13,24%) grond in omschakeling.

Over de periode 2013-2014 steeg de oppervlakte van bio-gecertificeerde landbouwgrond met 4%

van 930.868 hectare naar 970.159 hectare, in de periode 2012-2013 bedroeg de stijging 9% (van 885.644 hectare naar 930.868 hectare). In 2003 had Frankrijk slechts 406.338 hectare oppervlakte aan biologische grond.

Evolutie van de Franse gecertificeerde biologische landbouwgrond van 1995 tot 2015

Source: Agence BIO/OC¹⁵

14 Agence Bio|Les derniers chiffres de la bio (juin 2015) |Chiffres de la Bio en France en 2014

15Agence Bio|La bio en France de la production à la consommation|Edition 2014| Chap. 4 - pg. 5

Gronden bio gecertificeerd

Plantaardige productie Totale oppervlakte 2014 Totale oppervlakte 2013 Evolutie 2014/2013

Akkerbouwgewassen 192.963 182.012 6%

- Graangewassen 145.993 141.512 3%

- 0liegewassen 26 986 25.339 6%

- Eiwitgewassen 13.841 10.027 38%

- Peulvruchten 6.143 5.134 20%

Veevoeder 636.580 605.004 5%

Groenten 16.559 15.179 9%

Fruit 22.586 19.644 15%

Wijngaarden 54.687 49.262 11%

PPAM¹⁶ 4.585 4.125 11%

Andere 42.179 55.642 -24%

Totaal 970.159 930.868 4%

Al naargelang product en regio is de biologische landbouwproductie minder of meer vertegenwoordigd. Het agentschap ‘Agence Bio’ bracht de landbouwgronden in biologische productie in kaart, de helft van de gronden is gevestigd in 5 regio’s, namelijk:

Midi-Pyrénées 145.409 hectare (115.491 hectare in 2013);

Pays de la Loire 115.570 hectare (97.920 hectare in 2013);

Languedoc-Roussillon 100.789 hectare (84.704 hectare in 2013);

Rhône-Alpes 96.331 hectare (83.642 hectare in 2013);

Provence-Alpes-Côte d’Azur 93.184 hectare (76.872 hectare in 2014).

16 PPAM (Plantes à parfum, Aromatiques et Médicinales), Aromatische en Geneeskrachtige Parfumplanten

Oppervlaktes en exploitanten die zich bezighouden met bio per regio in 2014¹⁷

(C1 Oppervlakte 1ste jaar in omschakeling; C2 tweede jaar in omschakeling en C3 derde jaar in omschakeling)

17 Agence Bio|Dossier de Presse 22 mai 2015|La Bio se développe sur tous les fronts| pg.11

Landbouwbedrijven

Het aantal biolandbouwers is tussen 2003 en 2013 meer dan verdubbeld (van 11.359 biobedrijven naar 25.467). In 2003 vertegenwoordigden de bioboerderijen 1,77 % van de totale landbouwexploitaties, in 2013 liep dit op tot 5,4% en in 2014 tot 5,6% met een totaal van 26.466 exploitaties.

Overzicht van het biologisch areaal en de biolandbouwers/-bedrijven¹⁸ Plantaardige productie

Dierlijke productie

18 Agence Bio|Chiffres de la Bio en France en 2014|Les derniers chiffres de la bio (juin 2015)

De biolandbouwers zijn vrij gediversifieerd. Van de 26.466 bedrijven in 2014, verbouwden/kweekten:

64% grasland of voedergewassen;

37% graangewassen, oliehoudende zaden of peulvruchten;

41% fruit en/of groenten;

19% wijngaarden;

7% PPAM;

36% vee, waaronder:

o 22% rundvee (melkkoeien en zoogkoeien), 3 bioveehouderijen op 5;

o 10% varkens of pluimvee;

o 6% schapen en 3% zijn geiten.

Bijna 2 op de 3 landbouwexploitaties zijn volledig bio gecertificeerd, 1 op 4 gedeeltelijk bio en gedeeltelijk in omschakeling en 1 op 10 volledig in omschakeling.

Bioverwerkende industrieën¹⁹

In 2014 telde Frankrijk downstream in totaal 12.919 verwerkers, verdelers en importeurs van biologische producten:

9.444 bioverwerkers, een stijging van 2% t.o.v. 2013 (9.297), in 2013 steeg het aantal met 4% t.o.v. 2012 (8.957):

 bijna 80% van de bio-gecertificeerde verwerkers hebben hun hoofdactiviteit in de plantaardige sector (vooral groenten);

 bijna 60% in de sector bakkerij en pasta;

 bijna 10% in de dierensector (inclusief FAB²⁰).

19 Agence Bio|Chiffres de la Bio en France en 2014|Les derniers chiffres de la bio (juin 2015)

20 FAB = Food and Agricultural Business

De bioverwerkers bevinden zich voornamelijk in de regio’s Noord-Frankrijk, West- Frankrijk (Grand Ouest) en de Rhônevallei en zijn volgens voornaamste hoofdactiviteit opgedeeld als volgt:

Nombre de transformateurs

Par secteur principal d’activité économique en 2014²¹

Semences et plants 16

Miel* 6

Œufs 18

Viandes 576

Poissons, crustacés et mollusques 116

Fruits et légumes 526

Huiles et graisses végétales ou animales* 156

Alimentation animale 111

Grains et produits amylacés 273

Produits laitiers 229

Produits de boulangerie‐pâtisserie et/ou pâtes alimentaires 5.230 dont, Boulangeries et boulangeries‐pâtisseries 890 Fabrication industrielle de pain ou pâtes‐fraiches 121

Terminaux de cuisson 3.261

Autres produits alimentaires 691

Boissons 648

Huiles essentielles et autres produits à base de PPAM* 83

Restauration 95

Multi‐produits* 318

Autres activités 6

TOTAL 9.444

Secteur non précisé en cours de rapprochement 346

*Données provisoires ‐ source, Agence Bio

3.334 verdelers/distributeurs, 7% meer dan in 2013 (3.123). In 2013 kende deze activiteit sector echter nog een terugval van -4% t.o.v. 2012 (3.246).

Bioverwerkers alsook distributeurs van bioproducten zijn talrijker in gebieden met een hoge bevolkingsdichtheid alsook in specifieke productiestreken zoals bijvoorbeeld zuivel- of wijnbouwstreken.

141 importeurs. Sinds 2010 neemt het aantal importeurs met import van biologische producten als hoofdactiviteit constant af; in 2014 daalde dit aantal met -10% t.o.v. 2013 (van 157 naar 141). Dit komt vooral omdat het Franse aanbod sterk gestegen is de laatste jaren en 76% van de biologische producten aanwezig op de Franse markt ‘Made in

21 Agence Bio|Dossier de Presse 22 mai 2015|La Bio se développe sur tous les fronts| pg. 7

France’ producten zijn. Het aantal bioverwerkers en distributeurs dat ook bioproducten invoert, daalt.

In waarde is 76% van de in Frankrijk genuttigde bioproducten ook afkomstig uit Frankrijk, 12%

komt uit de EU en de overige 12% uit de niet-EU-landen. Quasi de helft van de Franse invoer van biologische producten bestaat uit exotische producten en gastronomische specialiteiten die niet in het land vervaardigd worden. De kruidenierswaren staan voor bijna de helft van de Franse invoer van bioproducten en verse groenten en fruit voor meer dan een vijfde van de import. Een vijfde van de ingevoerde producten bestaat uit producten die momenteel weinig beschikbaar zijn in het land zelf, maar de vooruitzichten zijn wel dat het Franse aanbod ervan op middellange termijn zal stijgen.

Uit onderstaande tabel kan men afleiden dat Frankrijk uit de EU vooral zeevruchten en gerookte vis invoert (bijna 60%), vervolgens diepvries- en cateringproducten (over de 35%). De import van kruidenierswaren en niet alcoholische drank komt in percentage ongeveer overeen met de invoer van groenten (bijna 20%).

Oorsprong van leveringen zoals biologische producten in 2014

Source: Agence BIO / ANDI 2015

Consumptiemarkt²²: een structureel groeiende markt

De biologische voedingsmarkt is een constant groeiende markt welke in de periode 1999-2005 een gemiddelde groei van 10% per jaar kende. De biomarkt is verdubbeld tussen 2007 en 2012.

Tussen 2012 en 2014 is hij met 20% gegroeid. Met een omzetgroei van 10% eind 2014 t.o.v. 2013 boekte de biomarkt in 2014 een omzetcijfer van 5 miljard euro²³ (in 2005 was dit 1,6 miljard

22 Bronnen:

Agence Bio/CSA|Baromètre de consommation et de perception des produits biologiques en France|12^ème édition – 1^ère phase| Janvier 2015

Agence Bio|Dossier de Presse 18 février 2015|La Bio poursuit son développement et accroît son rayonnement aurpès des Français

23 LSA n° 2366|14 mai 2015|pg. 31|Le bio s’installe durablement

euro), dit houdt 2,6% van de totale Franse voedingsmarkt in. De conventionele voedingsmarkt (niet bio) daarentegen kende in 2014 een omzetstijging van slechts 3,6%.

Bio deed zijn intrede in het dagelijkse leven van vele Franse families. Het succes van bio in Frankrijk heeft veel te maken met de mentaliteitswijziging en de perceptie van de consument t.o.v. bioproducten; bio verleidt niet enkel meer de puristen. Het consumeren van bioproducten verankert zich bestendig in de eetgewoontes van de Fransen. Vier verschillende soorten van bioconsumenten kan men onderscheiden:

de dagelijkse consument van bioproducten (‘Bio-quotidiens’);

de wekelijkse (‘Bio-hebdos’);

de maandelijkse (‘Bio-mensuels’);

en tenslotte de bio-occasionelen (‘Bio–occasionnels’).

Negen Fransen op de tien zijn bio-occasioneel en zes op de tien zijn regelmatige bioconsumenten, dit wil zeggen dat ze minstens één bioproduct per maand eten.

Volgens de laatste barometer van het Franse agentschap ‘Agence Bio’ (januari 2015) zou 88%

(75% in 2013) van de bevolking bioproducten consumeren, 62% (49% in 2013) op regelmatige basis (10% dagelijks, 23% wekelijks, 29% maandelijks) en 26% occasioneel.

De democratisering van bio zet door. Terwijl in 2003 46% van de Franse bevolking nog nooit een bioproduct had geproefd, daalde dit percentage in 2006 tot 39% en halveerde zelf tussen 2013 en 2014, van 25% tot 12%. 92% van de bioconsumenten wensen in de toekomst dan ook hun consumptie van bioproducten te handhaven en zelfs te verhogen. 67% Van de Franse bevolking koopt ook de non-foodproducten vervaardigd met bio-ingrediënten.

De duurzame groei van bioconsumptie is te verklaren door het feit dat ook het aanbod steeds groter en uitgebreider wordt, zowel in de grootdistributie (Grande Surfaces Alimentaires - GSA), als in de biologische speciaalzaken. Een toenemend aantal consumenten staan positief tegenover bioproducten en stellen de voordelen van de biologische landbouw (91% gezondheid, 91%

kwaliteit en smaak en 86% milieu) op prijs.

Ook het gebruik van bioproducten in de collectieve maaltijdverstrekking (restauration collective) neemt bestendig toe. In 2014 werd er voor een bedrag van 191 miljoen euro (BTW niet inbegrepen) uitgegeven aan de aankoop van bioproducten in deze sector, een stijging van 11%

t.o.v. 2013. Inkoop van biologische producten door deze branche (RHD - Restauration Hors Domicile) neemt de laatste jaren toe. De aankoop van wijnen in het bijzonder stijgt.

De thuisconsumptie van bioproducten staat in 2014 voor een bedrag van 4,83 miljard euro (BTW inbegrepen); dit betekende een stijging van 10% t.o.v. 2013 en wordt geschat op 2,4% van de totale voedingsmarkt.

Op de vraag ‘Waarom eet u bioproducten?’ gesteld aan 305 bioconsumenten in 2013, waren de antwoorden als volgt:

Antwoord op de vraag: 'Om welke redenen gebruikt u biologische producten?’²⁴ Base ‘consommateurs bio’, 305 répondants

Bij de keuze van een bioproduct staat de ‘traçabilité’ – traceerbaarheid – hoog aangeschreven.

De herkomst is belangrijk en de tendens is nu sterk om lokaal te kopen, vooral wat verse producten betreft. 76% van de bioproducten op de Franse markt is ‘Made in France’ maar het nationale aanbod kan de vraag niet volgen en Frankrijk blijft genoodzaakt om biologische producten in te voeren. De consumptie van bioproducten steeg met 10% terwijl de grondoppervlakte gewijd aan biologische landbouw met 5,4% toenam in de periode 2013-2014.

Alhoewel concurrentie en sterke stijging van huismerken in de biosector de prijzen van de biologische producten dichter bij die van conventionele producten brengt, blijft het prijskaartje voorlopig voor 78% van de consumenten een belemmering om meer bioproducten te kopen.

Biologisch fruit en groenten staan aan de top. Begin 2015 kochten 79% van de bioconsumenten biologisch fruit en groenten;

58% biologische zuivelproducten;

48% kruideniersproducten (olie, pasta, rijst, ...);

45% biologische eieren;

45% biologische drank;

33% biologisch vlees;

30% bio brood;

45% eieren;

43% melk.

De meerderheid van de Fransen zijn vleeseters en de vraag naar biologisch vlees zal in de toekomst dan ook stijgen.

24 Agence Bio|La bio en France de la production à la consommation|Edition 2014| Chap. 4 - pg. 32

4. Certificering en labels

Certificeringsorganismen

De controle over productie-, verwerkings- en importvoorwaarden van biologische producten wordt uitgevoerd door de certificeringsorganismen erkend door het INAO (Institut national de l’origine et de la qualité) en geaccrediteerd door COFRAC (Comité Français d’Accréditation) het Franse Accreditatiecomité.

Vandaag zijn er in Frankrijk 8 certifceringsorganismen erkend voor controle en certificering van bioproducten.

ECOCERT France S.A.S.

BP 47

Lieu dit Lamothe 32600 L'ISLE JOURDAIN

T. +33 5 62 07 34 24 - F. +33 5 62 07 11 67 www.ecocert.fr

contact@ecocert.fr

Ecocert France is de Franse pioniersonderneming, actief sinds 1991, voor het certificeren van biologische producten. Het bedrijf heeft zich met de jaren op wereldvlak ontwikkeld tot een referentie in de biocertificering.

In Frankrijk certificeert het bedrijf 65% van de biologische landbouwproducenten en 60% van de bioverwerkers (transformateurs).

AGROCERT

6 rue Georges Bizet 47200 Marmande

T. +33 5 53 20 35 60 – F. +33 5 53 20 92 41 www.agrocert.fr

agrocert@agrocert.fr BUREAU VERITAS – QUALITE-France

60 avenue du Général de Gaulle – Le Guillaumet 92046 Paris-la-Défense cedex

T. +33 1 41 97 00 74 - F. +33 1 41 97 08 32 www.qualite-france.com

bio@fr.bureauveritas.com CERTIPAQ BIO

56 rue Roger Salengro 85000 La Roche-sur-Yon

T. +33 2 51 05 41 32 – F. +33 2 51 05 27 11 www.certipaqbio.com

bio@certipaq.com

CERTISUD

70 avenue Louis Sallenave 64000 Pau

T. +33 5 59 02 35 52 – F. +33 5 59 84 23 06 www.certisud.fr

certisud@wanadoo.fr CERTIS

Immeuble Le Millepertuis 3 rue des Orchidées Les Landes d’Apigné 35650 Le Rheu

T. +33 2 99 60 82 82 – F. +33 2 99 60 83 83 www.certis.com.fr

certis@certis.com.fr BUREAU ALPES CONTROLE

3 bis impasse des Prairies – PAE les Glaisins 74940 Annecy-le-Vieux

T. +33 4 50 64 99 56 – F. +33 4 50 64 23 80 www.certification-bio.fr

certification@alpes-controles.fr QUALISUD

15 avenue de l’Océan 40500 Saint-Sever

T. +33 5 58 06 15 21 – F. +33 5 58 75 13 36 www.qualisud.fr

contact@qualisud.fr

Labels

Er zijn drie verschillende soorten biolabels in omloop in Frankrijk: het AB-label, het EU-logo en het label ‘Bio Cohérence’.

Voor een Vlaamse bedrijf actief in de biosector is het verkrijgen van het AB-label belangrijk, daar 98% van de Franse consumenten een bioproduct identificeert aan het AB-label en slechts 33%

het EU-logo blijkt te kennen.

AB Label

AB staat voor Agriculture Biologique (Biologische Landbouw). Het AB-label is een kwaliteitsmerk en vierde in 2015 zijn 30-jarig bestaan. Het ministerie van Landbouw, Voeding en Bosbouw is de exclusieve bezitter en beheerder van het label.

Er zijn twee verschillende AB-logos, het één wordt voor communicatie en het andere als certificeringsmerkteken gebruikt.

Het AB-label is in Frankrijk wel het beste marketingteken voor bioproducten, de herkenning ervan door de Franse consumenten ligt trouwens ook veel hoger dan het biologische Euro- logo²⁵:

Jaar AB label EU-logo

2010 89% 13

2011 89% 38%

2012 93% 42%

2013 94% 46%

2014 97% 38%

2015 98% 33%

In de horecasector²⁶ (zowel collectieve als commerciële restauratie), een bedrijfstak met nationale specificaties, is enkel het AB-logo bruikbaar en niet het EU-logo.

Uitgebreide informatie over het aanvragen en verkrijgen van het AB-label/certificering kan de Vlaamse producent of fabrikant vinden op de website²⁷ van het agentschap ‘Agence Française pour le Développement et la Promotion de l’Agriculture Biologique’, ook Agence Bio genoemd.

Voorwaarden en stappen voor het gebruik en verkrijgen van de AB-label als communicatie en certificeringsmerkteken vindt u ook terug in de bijlagen 5 (Règles d’usage de la marque AB) & 6 (Note d’information Règles d’usage marque AB).

EU-logo of ‘euroblad’

25 Agence Bio/CSA|Baromètre de consommation et de perception des produits biologiques en France|12^ème édition – 1^ère phase| Janvier 2015

26 Website Agenc BIO, Espace Pro, La marque AB (http://www.agencebio.org/la-marque-ab)

27 www.agencebio.org

Sinds 2000 kunnen in Europa bioproducten geïdentificeerd worden aan het EU-logo of

‘Euroblad’ (Eurofeuille) (reglement CE n°331/2000). Na een overgangsperiode van 2 jaar werd op 1 juli 2012 in de Europese Unie het EU-logo voor alle voorverpakte biologische voedingsmiddelen die in één van de lidstaten van EU vervaardigd worden en aan de opgelegde normen voldoen, verplicht²⁸. Deze regel geldt niet voor niet-voorgepakte en ingevoerde biologische producten uit derde landen waarvoor het EU-logo facultatief blijft.

Indien een AB-label/EU-logo wordt gebruikt, moet ook de productielocatie van de agrarische grondstoffen waaruit het product is samengesteld, worden aangegeven onder de melding van

‘EU-landbouw’, ‘niet-EU-landbouw’ of ‘EU/non-EU-landbouw’²⁹ alsook het erkenningsnummer van het certificeringsorganisme.

De biologo’s (Euroblad en AB) geven aan dat de producten 100% biologisch zijn of in geval van verwerkte producten minimaal 95% biologische grondstoffen bevatten indien de overige 5% niet in bioversie beschikbaar zijn.

Private en nationale logo’s kunnen bijkomend gebruikt worden.

Label Bio Cohérence

Bio Cohérence

22 avenue des Peupliers 31320 Castanet-Tolosan

T. +33 9 66 80 29 91 – GSM +33 6 72 49 22 69 contact@biocoherence.fr

www.biocoherence.fr

‘Bio Cohérence’ spitst zich exclusief toe op directe verkoop (markt, boerderijen, …) van bioproducten aan de consument en verkoop in biowinkels. Het is een Frans bio-logo, ontworpen door Henri Thépaut³⁰, om artisanale bioproducten van de geïndustrialiseerde bioproducten te kunnen onderscheiden (m.a.w. verkoop van bioproducten in de grootdistributie).

Om het ‘Bio Cohérence’-logo te kunnen gebruiken, moeten de producten de EU-certificering bezitten en daarnaast aan het lastenboek van ‘Bio Cohérence’ voldoen, 100% biogrondstoffen

28 het eindproduct moet 100% biologische landbouwingrediënten bevatten of minstens 95% in geval van verwerkte producten indien de overige 5% niet in bioversie beschikbaar is, voldoen aan de regels van het officiële controle- en certificeringssysteem en de naam van producent, verwerker of distributeur moet vermeld worden alsook het erkenningsnummer van het certificeringsorganisme.

29 De verwijzing ‘EU’ of ‘derde’ (niet-EU) mag vervangen worden door de naam van het land wanneer minstens 98% van de landbouwgrondstoffen afkomstig is uit dat land.

30 Henri Thépaut, biologische landbouwer en tevens vertegenwoordiger van de ‘Fédération nationale d’agriculture biologique.

bevatten, zonder GMO, grondstoffen enkel afkomstig uit Frankrijk (tolerantiegrens van 25% voor exotische producten), volledig ‘Made in France’ en exclusief verkocht worden via directe verkoop of verkoop in de biologische speciaalzaken (geen grootdistributiecircuit). Volgens dhr. Thépaut blijkt Agence Bio deze procedure niet erg te waarderen daar het agentschap de segmentatie van de biologische landbouw probeert te vermijden.

Men kan eventueel het AB-logo, naast het EU-logo en ‘Bio Cohérence’-logo, nog aan toevoegen.

5. Distributiekanalen

De bioproducten worden in Frankrijk via de volgende distributiekanalen afgezet:

de GSA (grootdistributie);

de biologische speciaalzaken (winkelketens en onafhankelijke biowinkels);

verdelers, groothandelaars en importeurs die voorgaande beleveren;

de directe verkoop (op boerderijen, markten, …);

en de ambachtelijke handelaars (réseau de proximité).

Deze laatste twee categorieën worden hier verder niet behandeld omdat ze weinig relevant zijn voor de buitenlandse toeleverancier.

Allen halen positieve resultaten. In omzet en marktaandeel boekt de grootdistributie nog steeds het hoogste resultaat, maar inzake marktgroei waren in 2014 de directe verkoop en de biologische speciaalzaken de koplopers met een groei respectievelijk van 11,5% en 11,3%. De hieronder staande tabel en grafiek geven een overzicht over de ontwikkeling van de distributiekanalen van bioproducten in Frankrijk sinds 1999.

Evolutie van het omzetcijfer bio per distributiekanaal van 1999 tot 2014³¹

miljoen € 1999 2005 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 14/13 Groei 2014 aandeel Markt-

Grootdistributie 450 619 781 1.083 1.391 1.617 1.844 1.910 2.035 2.224 9,3% 46%

Bioketens - - - - - - 950 1.078 1.212 1.365 12,60% 28%

Onafhankelijke biowinkels

- - - - - - 377 347 339 361 6,4% 7%

Biowinkels 449 589 858 1.026 1.169 1.222 1.327 1.425 1.551 1.725 11,3% 36%

Directe verkoop - 285 315 333 359 389 423 492 577 643 11,5% 13%

Ambacht winkels

- 71 115 120 138 159 170 193 220 238 7,8% 5%

Collectieve maaltijdverstrek king

- - - 44 92 130 158 169 172 191 11%

TOTAAL 1.000 1.565 2.070 2.606 3.149 3.517 3.922 4.189 4.555 5.021 10,2% 100%

31 Agence Bio|Dossier de Presse 22 mai 2015 La Bio se développe sur tous les fronts|pg. 15 & 16

Source: Agence BIO / AND³²

De hoogste afzet (in waarde) van biologische producten geschiedt sinds jaren via de grootdistributie. In 2014 bedroeg die 2.224 miljoen euro; dit stelt 46% van de totale omzet van bioproducten voor.

De biologische speciaalzaken staan op de tweede plaats met een omzetcijfer van 1.725 miljoen euro goed voor 36% (de bioketens 28%, de onafhankelijke biowinkels 7%) van de omzet. Directe verkoop (3^de) en ambachtelijke handelaars (4^de) boekten in 2014 respectievelijk 643 miljoen euro (13%) en 238 miljoen euro (7,8%) omzet.

De grootdistributie heeft de laatste tien jaar het aanbod aan bioproducten aanzienlijk uitgebouwd met vooral de biologische huismerken. Ook al is ze ‘leader’ in het totale omzetcijfer, is dit niet per se het geval in de individuele productcategorieën. Ze staan aan de top voor de verkoop van biologische zuivelproducten, eieren, vers en verwerkt vlees, vis en zeevruchten, diepvries en catering, maar scoren laag in de sector van vers fruit en groenten.

Speciaalzaken bieden een uitgebreide keuze van bioproducten aan. Ze maken veelal deel uit van winkelketens (franchiseketens of coöperaties) met eigen aankoop- of referentiecentrale, maar kunnen ook onafhankelijke winkels zijn. De winkelketens hebben de mogelijkheid om ook via onafhankelijke groothandelaars of lokale producenten in te kopen. Voor vers fruit en groenten, brood en vers gebak maar ook op kruidenierswaren en niet-alcoholische drank boekt dit distributiekanaal een hoger omzetcijfer dan de GSA.

Inzake alcoholische biodrank is de directe verkoop de koploper, hoofdzakelijk in de wijnsector, maar dit distributiekanaal staat ook sterk bij de verkoop van vers fruit en groenten. De directe verkoop van bioproducten gebeurt meestal door de producenten zelf op markten en boerderijen, in steden en voorsteden via buurtassociaties zoals AMAP³³ of online (panier bio).

32 Agence Bio|Chiffres de la Bio en France en 2014|Les derniers chiffres de la bio (juin 2015)

33 Associations pour le Maintien d’une Agriculture Paysanne, un partenariat de proximité entre un groupe de consommateurs et une ferme (dikwijls biologisch) - www.reseau-amap.org .

De artisanale handelaars treft men vooral aan in de vlees- en zuivelsector, bij de bakkers (brood en bloem) en drankhandelaars voor de alcoholische drank (wijn). Momenteel scoort dit distributiekanaal hoger dan de collectieve restauratie.

Verdeling van de aankopen door de huishoudens voor thuisconsumptie van bioproducten per productcategorie en per distributiekanaal

Miljoen € Details

2013 Totaal

2014 Totaal

2014 Groot- distributie

2014 Biologische

winkels

2014 Ambachtelijke

handelaren

2014 Directe verkoop

Groei 14/13

Fruit 353 383 124 171 5 83 8,6%

Groenten 368 400 104 166 4 127 8,7%

Totaal A – Fruit &

groenten 722 784 228 337 8 211 8,6%

Melk 273 290 233 47 - 10 6,2%

Zuivelproducten 333 364 214 94 2 55 9,4%

Eieren 253 267 166 86 3 12 5,7%

Rundsvlees 181 205 132 11 32 30 13,2%

Varkensvlees 66 66 35 14 8 10 1,1%

Lamsvlees 38 42 18 3 11 9 7,9%

Gevogelte 130 145 74 43 3 24 11,0%

Charcuterie 84 96 63 30 2 2 14,5%

Totaal B – Zuivelproducten, vers en verwerkt vlees

1.359 1.475 934 330 60 152 8,6%

Zeevruchten - haringrokerij - roken

94 98 77 11 9 1 5,2%

Traiteur 119 131 60 70 2 - 9,9%

Diepvries 72 74 63 7 4 - 3,3%

Totaal C – Traiteur,

zee & diepvries 284 303 199 88 15 1 6,7%

Totaal D – Bakkersproducten &

verse patisserie

346 361 133 161 44 23 4,4%

Zoete

kruidenierswaren 510 580 234 331 5 9 13,8%

Zoute

kruidenierswaren 430 499 236 258 1 4 15,9%

Plantaardige drank 73 86 41 44 - 1 16,9%

Groente- en

fruitsap BRSA 138 152 106 39 - 6 10,0%

Totaal E – Kruidenierswaren &

niet alcoholische dranken

1.151 1.316 617 672 7 20 14,3%

Niet mousserende 503 572 106 135 103 228 13,7%

wijnen en andere Cider, bier en andere alcoholische dranken

19 20 7 3 1 8 4,7%

Totaal F – Alcoholische dranken

522 591 113 138 104 236 13,4%

TOTAAL 4.383 4.830 2.224 1.725 238 643 10,2%

Grootdistributie – aankoopcentrales

De interesse voor bioproducten in de grootdistributie loopt terug tot 1998, maar vanaf eind 2005 kan men over een echte doorbraak spreken, vooral door de introductie van biologische huismerken. In 2005 creëert Carrefour het biomerk ‘Agir Bio’ en in 2006 lanceert Auchan ‘Auchan Bio’. Monoprix is de pionier in de grootdistributie op het gebied van bioproducten. Met de lancering van ‘Grenelle de l’Environnement’ in 2007³⁴, namen de biologische huismerken (‘MDD bio’) in de grootdistributie sterk toe. De grootdistributie heeft toen zijn beleid t.o.v. bioproducten herdacht en alle ‘enseignes’ zijn biologische producten onder eigen huismerk gaan produceren en commercialiseren.

Zoals voor de conventionele producten is het voor de biologische producten ook niet eenvoudig om bij deze megabedrijven op de referentielijst opgenomen te worden.

Gebrek aan een standaardmodel binnen de structuren van deze aankoop- en/of referentiecentrales, maakt een systematische classificatie van de aankoopdiensten en/of verantwoordelijken zeer moeilijk. Binnen éénzelfde aankoopcentrale krijgt men zelfs niet altijd gelijksoortige informatie over de aankoopdiensten.

De afdelingsverantwoordelijken alsook de inkopers kunnen soms zowel voor de aankoop van MN- als MDD-producten³⁵ instaan. Meestal is er geen specifieke aankoopverantwoordelijke voor bioproducten.

Om bij de grootdistributie op de referentielijst te worden opgenomen, dient men meestal een volledig dossier, inclusief omzetcijfer en tarieven over te maken aan de aankoopcentrale, liefst vergezeld van een staal. Wanneer het product in aanmerking komt, neemt de desbetreffende verantwoordelijke of aankoopdienst vervolgens contact op met het bedrijf of de fabrikant.

Biologische speciaalzaken en winkelketens

De sterke opkomst van de bioproducten in de grootdistributie bracht de laatste jaren de speciaalzaken van biologische producten ertoe over te gaan tot een ander handelsgedrag om hun plaats op de biomarkt te behouden en te versterken. Ze zetten alles op de hoge waarden van de biowerkwijze (verantwoordelijke en lokale landbouw, traceerbaarheid van de producten, enz.) en een consumentgerichte aanpak. De ketens streven ernaar om hun winkelpark in de komende jaren sterk uit te breiden. ‘Biocoop’ bv. voorziet om in 2015 15 nieuwe winkels te openen en wil ook in de regio Parijs hun park met 10% uitbreiden. Dit is een markt met een sterk potentieel die ze in het verleden verwaarloosd hebben, en in hetwelke hun concurrenten zoals

34 Points de Vente|N° 1135/36 – 20 mai 2013|Bio et GMS|pg.31

35 MN, marque nationale (eigen handelsmerk) – MDD, marque de distributuer (private label)

‘Naturalia’ en ‘Bio C’bon’ merkbaar groeien. ‘L’Eau Vive’ plant om binnen de 5 jaar in alle gemeentes in Frankrijk met een bevolking van over de 100.000 inwoners (zo een 70-tal gemeentes) een winkel te openen. ‘La Vie Claire’ opende tussen januari en maart 2015 11 nieuwe winkels.

Voornaamste winkelketens in de biosector in Frankrijk

Naam winkelketen Aantal winkels in Frankrijk

2012 2013 2014

Biocoop 340 345 357

La vie claire³⁶ 220 230 240

Biomonde 180 180 187

Satoriz 32 31 32

Naturalia³⁷ 78 92 99

Les Nouveaux Robinson 17 17 17

La vie saine 15 14 14

L’Eau Vive 31 35 34

Evolutie van het omzetcijfer van de voornaamste bioketens

Naam winkelketen Omzetcijfer (miljoen €)

2006 2012³⁸ 2013 2014

Biocoop 250 535 580 657

La vie claire 52 120 130 151

Biomonde 40 130 136,7 150

Satoriz 45 - - 116

Naturalia 40 110 114,39 -

Les Nouveaux Robinson

19,8 35 37,38 39,97

La vie saine 13,9 30 (2012) 30

L’Eau Vive 10,3 40 44,4 52

Biocoop, La vie claire, Biomonde, Satoriz, Naturalia, Les Nouveaux Robinson, La vie saine en L’Eau Vive zijn tot heden de leaders van de biologische speciaalzaken, maar worden sterk geconcurreerd door recentere of innovatieve verkoopstructuren van biologische producten, zoals vb. Bio C’Bon, NaturéO of Le grand panier bio en ook kleinere onafhankelijke winkels met of zonder multiverkooppunten.

36 waaronder in 2014 185 franchisewinkels

37 waaronder in 2014 3 franchisewinkels

38 Bron, Distribution des fruits et légumes – perception et attentes de la distribution / achats des ménages 2005-2012 ; juillet 2013, Edition Ctifl

Distributeurs, groothandelaars en importeurs

Groothandelaars-distributeurs en importeurs vormen de belangrijke spelers op de distributiemarkt. Als schakel tussen producent/fabrikant en eindaankoper betekenen ze dikwijls voor het buitenlands bedrijf de ingangspoort tot de Franse markt en dit geldt dan ook voor de biologische producten. In deze categorie treft met zowel grotere entiteiten aan die over een eigen aankoopcentrale beschikken en aan de grootdistributie leveren zoals Distriborg als kleinere structuren die de kleine biowinkels bevoorraden.

Details en contactgegevens van deze categorie werden in bijlage 3 ondergebracht. Telkens wordt toegelicht of ze groothandelaar, distributeur of importeur zijn. De bedrijven werden volgens alfabetische volgorde opgenomen op één na, namelijk Distriborg.

De groep Distriborg, leader in de distributie van bioproducten op de Franse markt, werd samen met de dochterbedrijven van de groep Bonneterre en Bio Distrifrais – Chantenat, bovenaan op de lijst gezet.

6. Beurzen en vakpers

Beurzen

De voornaamste vakbeurs voor de Franse inkopers, groothandelaars, distributeurs en andere vaklui actief in de biologische sector is ‘BIOFACH’ in Nürnberg (Duitsland). In 2015 namen 156 Franse bedrijven aan Biofach deel en telde de beurs 44.624 bezoekers waaronder 6% Franse (of 2.677 personen).

Wat de Franse beurzen betreft, is Natexpo de belangrijkste vakbeurs in Frankrijk doch deze is kleiner in omvang dan Biofach.

De beurzen werden in vier categorieën ondergebracht:

1. Strikt bio voor een beroepspubliek:

Natexpo

Millésime Bio – Montpellier Tech&Bio – Valence

2. Beurzen die niet strikt bio zijn doch een biocomponent hebben:

SIAL – Paris

Salon Internationale de l’Agriculture – Paris 3. Consumentenbeurzen biologische producten

Consumentenbeurzen zijn niet de optimale locaties om handelsovereenkomsten af te sluiten of nieuwe afnemers te vinden, maar geven wel de mogelijkheid aan producenten en toeleveranciers om enige bekendheid te verwerven onder het Franse (bio)publiek en nieuwe producten te tonen. ‘SPAS Organisation’ zijn de organisatoren van de meeste consumentenbeurzen in Frankrijk.

Marjolaine – Paris Vivre Autrement – Paris Zen & Bio Nantes

Artemisia Marseille Natura Bio Lille Respire La Vie Naturally

4. Internetbeurs (permanent):

Bio à la Une.com

Data, locaties en informatie over deze beurzen vindt u in bijlage 1.

Vakpers

Relevante informatie kan een Vlaams bedrijf ook vinden in de hieronder vermeldde vakpers, vooral het vakblad ‘Bio Linéaires’ geeft heel wat nuttige inlichtingen. Oudere versies kunnen gedeeltelijk op de website geraadpleegd worden. In nummer 57 van januari-februari 2015 treft u het dossier ‘Bilan 2014’ aan waarvan enkele fragmenten voor niet-abonnees beschikbaar zijn.

BIO LINEAIRES Magazine Interactif

Le support pratique des points de vente Bio et Diététique Co-uitgeversKarré Vert & Presta’form.

Karré Vert

6 rue Thomas Edison 33160 St Médard

T. +33 5 56 05 42 24 - F. +33 5 56 70 06 97 www.biolineaires.com

Philippe DELRAN, directeur de la publication - philippe.delran@biolineaires.com

Karré Vert biedt (mits betaling) Bio Panels aan met cijfermateriaal dat de producent in de mogelijkheid stelt de evolutie van de verkoop van zijn producten in speciaalzaken te volgen en te vergelijken met concurrerende producten.

Presta'form

12 chemin de la Croix Mirande 49125 Briollay

T. +33 9 75 63 50 68

Antoine Lemaire, directeur de la rédaction - biolineaires@wanadoo.fr BIOCONTACT

Biocontact wordt maandelijks gratis verspreid in een netwerk van biologische voedingswinkels in Frankrijk en in de Franse overzeese gebieden.

Biocontact

24 rue Pech de Galez BP 8

81601 Gaillac Cedex

T. +33 5 63 41 04 00 - F. +33 5 63 41 03 60 http://biocontact.fr/

Jean-Pierre CAMO, gérant - biocontact@wanadoo.fr

Op de website van Biocontact kan u de lijst van de biowinkels per departement (enkel adres) opvragen die de krant verdeelt.

BIOFIL

Professioneel tijdschrift gewijd aan fabrikanten van biologische landbouw of diegenen die zich momenteel aan het omvormen zijn.

Editions Fitamant

2 rue Félix le Dantec CS62020

29018 QUIMPER CEDEX

T. +33 2 98 98 01 40 - F. +33 2 98 95 37 41 www.biofil.fr

Jacques FITAMANT, directeur de la publication

Christine RIVRY-FOURNIER, rédacteur en chef - biofilcrf@free.fr CULTURE(S) BIO

Het tijdschrift van Consom’Action (tijdschrift van de Biocoop-winkels) Gratis tweemaandelijks tijdschrift

Biocoop

9/11 avenue de Villars 75007 PARIS

T. +33 1 44 11 13 60 – F. +33 1 44 11 13 62 www.biocoop.fr

Pôle Communication de Biocoop Patrick Marguerie, directeur

Pascale SOLANA, rédactrice en chef - psolana@club-internet.fr - T. +33 1 48 46 36 19 Cultures Bio is een gratis tweemaandelijks tijdschrift met een oplage van 224.000 exemplaren, verspreid via de 357 Biocoop-winkels.

Buitenlandse producenten en fabrikanten kunnen er een advertentie in plaatsen op voorwaarde dat het bedrijf al in de referentielijst van Biocoop is opgenomen. Voor tarieven en informatie kunt u zich wenden tot mevrouw Ingrid KAISER.

Ingrid KAISER - i.kaiser@biocoop.fr - T. +33 9 81 92 25 56

PLURIEL NATURE

Het tijdschrift voor biologische voeding en duurzame ontwikkeling Gratis tweemaandelijks tijdschrift

Editeur Pluriel Nature BP 70059

84143 MONTFAVET T. +33 4 90 23 56 80 www.pluriel-nature.fr

pluriel.nature@numericable.fr

René PELISSON, responsable de la publication LA REVUE N & P

Nature & Progrès, la bio associative et solidaire Nature et Progrès

13 boulevard Louis Blanc 30100 ALES

T. +33 4 66 91 21 94 - F. +33 4 66 91 21 95 www.natureetprogres.org

np@natureetprogres.org

Nelly PEGEAULT, rédactrice en chef

Eliane ANGLARET, présidente Nature & Progrès TOP NATURE

Le magazine de la culture bio Editions Nomades

La Font Peyre 24580 PLAZAC T. +33 6 07 82 28 30 www.topnature.com info@topnature.com

Manfred ENLART, directeur de la publication Coline ENLART, rédactrice en chef

7. Beroepsorganisaties en websites

Organisaties en verenigingen

De voornaamste organisatie in deze sector is het Franse agentschap voor de Ontwikkeling en Promotie van de biologische landbouw (Agence Française pour le Développement et la Promotion de l’Agriculture Biologique/Agence BIO). De website van Agence Bio is een ware bron van inlichtingen met cijfermateriaal en studies.

De Vlaamse producent en exporteur van biologische producten kan zich ook richten tot SYNADIS BIO, de nationale vakbond van verdelers van biologische producten en dieetproducten.

AGENCE BIO

Agence Française pour le Développement et la Promotion de l’Agriculture Biologique 6 rue Lavoisier

93100 Montreuil-sous-Bois

T. +33 1 48 70 48 30 - F. +33 1 48 70 48 45 www.agencebio.org & www.printempsbio.com contact@agencebio.org

Elisabeth MERCIER, directrice

Cécile BEL, Katia RENAUDIN, Nathalie LEGOUPIL, chargées de mission Pôle Communication;

Dorian FLECHET, Eva LACARCE, Nathalie RISON ALABERT, chargés de mission Pôle Observatoire & notifications;

Nour ALTAMIMI, Sarah LE DOUARIN, Laetitia LERAY, Myriam LOLOUM, Pierre NOTABILI, Séverine VASLET, chargés de mission Pôle Filières & Marchés et Environnement &

Territoire

‘Agence Française pour le Développement et la Promotion de l’Agriculture Biologique’ is een groepering van openbaar nut (groupement d’intérêt public). Het agentschap is beter bekend onder de afkorting ‘Agence Bio’ (Bio-agentschap).

Agence Bio, gedetacheerd van het ministerie van Landbouw, werd op 12 november 2001 opgericht om de biosector in Frankrijk te coördineren (landbouwers, verwerkers en winkels/verkooppunten). Agence Bio geeft een officiële gids uit met adresgegevens van de beroepen actief in de biosector (landbouwers, veehouders, verwerkers, distributeurs, importeurs, enz.). Meer dan 10.000 contacten geklasseerd per departement en per productieactiviteit kan u op de volgende portaalsite raadplegen.

http://annuaire.agencebio.org.

In samenwerking met CSA publiceert Agence Bio sinds 2003 elk jaar de ‘Baromètre Agence BIO/CSA’. Dit omvangrijke rapport over de bioconsumptie in Frankrijk kan op de website van Agence Bio geraadpleegd en gedownload worden (rubriek Chiffres clés &

analyses – vervolgens rubriek Comprendre le consommateur bio (baromètre Agence Bio)

en dan op Télécharger Accéder à l'intégralité des résultats du baromètre consommation Agence BIO / CSA 2014 klikken).

NATEXBIO

Fédération Natexbio (voormalig Fédération Française de la Diététique) 14 terrasse Bellini

92807 PUTEAUX T. /F. +33 1 47 75 03 09 www.natexbio.com contact@natexbio.com Benoît SOURY, président

Francis VALLUET, chargé de missions

Federatie van professionals in de biologische sector (biologische, dieet- en ecologische producten), het énige orgaan voor dialoog tussen professionals van een opkomende economische sector. De federatie groepeert drie vakbonden - Synabio, Synadiet en Synadis Bio – en heeft sterke banden met Cosmébio en France Vin Bio.

BIOCONVERGENCE Rhône-Alpes

Association régionale des entreprises Bio

Artisans et PME de transformation et de distribution Rovaltain TGV

1 rue Marc Seguin BP 11105 Alixan

26958 VALENCE CEDEX 09

T. +33 4 75 25 97 00 - F. +33 4 75 61 94 55 http://bioconvergence.org/

contact@bioconvergence.asso.fr Viviane MARGERIE, président Julie MAISONHAUTE, coordinatrice

Regionaal netwerk van KMO’s (bioverwerkers en -verdelers) actief in de regio Rhône- Alpes. Opgericht in 2000.

NATURE & PROGRES

Fédération Internationale Nature & Progrès 13 Boulevard Louis Blanc

30100 ALES

T. +33 4 66 91 21 94 - F. +33 4 66 91 21 95 www.natureetprogres.org

np@natureetprogres.org Eliane ANGLARET, président Richard MARIETTA, vice-président

Gilles BAS, secrétaire général

Internationale federatie van biologische landbouw met doel producent en consument van bioproducten samen te brengen. Nature & Progrès is één van de belangrijkste en oudste organisatie van biologische landbouw in Frankrijk en Europa.

SYNABIO

Syndicat National des Entreprises Biologiques 16 rue Montbrun

75014 PARIS

T. +33 1 48 04 01 49 - F. +33 1 48 04 01 64 www.synabio.com

synabia@synabio.com

Jean VERDIER, président

Didier PERREOL & Daniel TIRAT, vice-présidents Permanent team:

Charles PERNIN, délégué général

Claire DIMIER-VALLET, managing deputy - clairedimiervallet@synabio.com Louise BROWAEYS, chargée de mission ‘Responsabilité Sociétal des Entreprises’ - louisebrowaeys@synabio.com

Vakvereniging die in 1976 opgericht werd door professionelen van de biologische landbouw. Synabio vertegenwoordigt en verdedigt de verwerkers en operators actief op de Franse biomarkt (producenten, verwerkers, importeurs, groothandelaars).

Vlaamse bedrijven kunnen lid worden van deze vereniging.

Op de website van het syndicaat onder de rubriek ‘Nos adhérents’ kan men o.a. de contactgegevens van de leden groothandelaars van bioproducten opvragen.

SYNADIS BIO

Syndicat National des Distributeurs Spécialisées de Produits Biologiques & Diététiques Secrétariat National

5 rue des Reculettes 75013 PARIS

T. +33 1 55 43 31 83 – F. +33 1 55 43 31 99 www.synadis.fr

secretariat.national@fnde.com Françoise BEUNARDEAU, président Denis GUILLOT, vice-président

Christiaan LAFAYE, contact voor Vlaamse bedrijven (producent, fabrikant, exporteur en/of groothandelaar) - sn_synadis@fnde.com

Synadis Bio, opgericht in 1999, verdedigt en vertegenwoordigt de belangen van de detailhandel in biologische producten. Tussen de leden bevinden zich zowel bioketens (Biocoop, Naturalia, Les Nouveaux Robinson, La Vie Saine, La Vie Claire, Horizon Vert, L’Eau Vive, …) als kleine onafhankelijke biowinkels. Synadis Bio telt over de 600 leden (=biowinkels).

Websites

www.annuairevert.com

Jaarboek uitgegeven door OCEP Editions (adressen van winkels, verdelers, importeurs, producenten van biologische, duurzame en groene producten).

OCEP éditions

27-31 rue Gabriel Péri 94220 Charenton le Pont

T. +33 1 43 53 33 33 - F. +33 1 43 53 33 34 marketing@ocep.fr

www.meilleurs-produits-bio.com

Deze onderscheiding is een beloning voor de meest gewaardeerde biologische producten en biedt een echte kwaliteitsgarantie voor de consument. Elke fabrikant/producent van biologische producten kan aan de wedstrijd deelnemen op voorwaarde dat zijn producten reeds op de Franse markt te koop zijn.

Bijlage 1 - Beurzen

Strict bio voor een beroepspubliek Natexpo

Millésime Bio Tech&Bio

Beurzen met bio component, doch niet uitsluitend bio SIAL - Salon International de l’Agroalimentaire (vakbeurs) Salon Internationale de l'Agriculture (consumentenbeurs) Consumentenbeurzen biologische producten

Marjolaine Vivre Autrement Zen & Bio Nantes Artemisia Marseille Natura Bio Lille Respire La Vie Naturally

Permanente beurs op internet BIO A LA UNE.COM

Strikt bio voor een beroepspubliek Natexpo

18–20 oktober 2015

Parc d'expositions de Paris-Nord Villepinte - Hall 7

Tweejaarlijkse internationale vakbeurs voor biologische, ecologische producten en natuur- en dieetvoeding (Salon professionnel des produits biologiques, écologiques et des compliments alimentaires).

Cijfers Natexpo:

600 deelnemers waarvan 14% uit het buitenland en 12.000 bezoekers waarvan 12% uit het buitenland.

Type bezoekers: inkopers van speciaalzaken, bioketens, grootdistributie, collectieve maaltijdverstrekking (restauration hors foyer), schoonheidsinstituten, sportcentra, apotheken, parafarmaceutische winkels enz.

NATEXPO is een beurs die op initiatief van Natexbio³⁹, de Franse federatie van de biologische sector georganiseerd wordt met de steun van de aangesloten ledenverenigingen (Synabio, Synadiet, Synadis Bio) en met de medewerking van Cosmebio, Agence Bio en France Vins Bio.

De volgende editie vindt plaats van 22 tot 24 oktober 2017.

Organisatoren, SPAS Organisation 160 bis rue de Paris CS 90001 92645 Boulogne Billancourt Cedex T. +33 1 45 56 09 09 - F. +33 1 44 18 99 00 www.natexpo.com

contact@spas-expo.com Contact voor deelnemers:

Pascale Boyer - exposant@spas-expo.com

Chargé projet salon Natexpo, Herbert Zamora - exposant@salon-ecobat.com Millésime Bio

22^ste editie

25–27 januari 2016

Parc des Expositions Montpellier

Millésime Bio werd in 1993 opgericht door een aantal biologische wijnbouwers uit de Languedoc- Roussillon (alle leden van interprofessionele vereniging Sudvinbio). De beurs wordt elk jaar in januari gehouden, groepeert een zeer representatief aanbod van biologische wijnen en Millésime Bio wordt beschouwd als de wereldvakbeurs voor biowijnen.

800-tal deelnemers en 4.500 professionele bezoekers in 2015.

De volgende editie vindt plaats van 30 januari tot 1 februari 2017.

Organisatoren, SudVinBio Arcades Jacques Coeur Bât. C

75 avenue de Boirargues 34970 Lattes

T. +33 4 99 06 08 41 – F. +33 4 67 06 53 96 www.millesime-bio.com

contact@sudvinbio.com Contact: Mette Clausen

39 Contactgegevens staan onder de rubriek ‘Beroepsorganisaties’.