Coördinatiecentrum voorlichting en begeleiding duurzame bemesting - CVBB

(1)

Situatie MAP-meetpunten in de driehoek Beveren - Sint-Gillis-Waas - Doel

Coördinatiecentrum

voorlichting en begeleiding duurzame bemesting - CVBB

Lore Lauwers 09 381 86 83

lore@pcgroenteteelt.

13/02/2020

(2)

Coördinatiecentrum voorlichting en begeleiding duurzame bemesting

MAP-meetnet oppervlaktewater

±750 MAP-meetpunten in Vlaanderen Maandelijks bemonstering door VMM

Bron: www.mestrapport.be

MAP-meetnet: aantal overschrijdingen per meetpunt voor winterjaar 2017-2018

(3)

Criteria MAP-meetpunt

• Het afstroomgebied stroomopwaarts van het meetpunt, dat effectief afwatert naar het meetpunt, is hoofdzakelijk

agrarisch van karakter;

• er is geen invloed van industriële afvalwaterbronnen;

• er is geen invloed van overstorten (riolen, collectoren) of effluentlozingen van (RWZI)

• de hoeveelheid stikstof in het geloosde huishoudelijk

afvalwater is berekenbaar, en heeft een beperkte invloed.

(4)

a. Per winterjaar

– 1 juli jaar x tem 30 juni jaar x+1

b. Norm: 50 mg nitraat per liter

– één of meer overschrijdingen → rood MAP-meetpunt – geen overschrijding → groen MAP-meetpunt

Evaluatie MAP-meetnet nitraat

(5)

Evolutie %rode MAP-meetpunten

Vlaanderen

(6)

Evolutie Oost-Vlaanderen

2018- 2019

2017- 2018

2016- 2017

2015- 2016

2014- 2015 Aantal rode MAP-

meetpunten

Oost-Vlaanderen

52

(32 eenmalig)

32

(18 eenmalig)

20

(9 eenmalig)

17 15

Aantal rode MAP-meetpunten neemt toe Meer éénmalige overschrijdingen

Gemiddeld aantal overschrijdingen per MAP-meetpunt daalt

Aantal rode MAP-meetpunten WJ 2019-2020 tem 16 januari 2020: 23

(7)

• Nieuwe indeling vervangt focusgebieden

• Afstroomzones van Vlaamse waterlichamen als geografische eenheid (266)

• Indeling gebaseerd op waterkwaliteit oppervlaktewater en grondwater

• Elke afstroomzone is ingedeeld in één van de 4 gebiedstypes

Gebiedstype-indeling in MAP6

(8)

a. Gebieden die afwateren naar een van de Vlaamse waterlichamen en hun locale vertakkingen

b. Volgt gemeentengrenzen niet c. 266 afstroomzones

d. Meerdere MAP-meetpunten per zone mogelijk

Afstroomzones

Vlaamse waterlichamen

(9)

Gebiedstype OW MAP 6

WJ 15-16,16-17,17-18

-> Tussentijdse evaluatie volgt in 2020 obv WJ 18-19,19-20 -> GT 2021

(10)

MAP-meetnet grondwater

2107 grondwaterputten in landbouwgebied 5200 filters

2 keer per jaar bemonstering door VMM

Bron: www.mestrapport.be

(11)

Evolutie nitraat grondwater

(12)

Gebiedstype GW MAP 6

Gemiddelde concentratie bovenste filter 2015,2016,2017 ( mg nitraat/l)

Trend bovenste

filter 2014-2017 <= 40 mg 40-50 mg 50-60 mg > 60 mg

Dalend 0 0 +1 +1

Stabiel of geen 0 0 +1 +1

Stijgend 0 +1 +1 (GT2) +1 (GT3)

(13)

Gebiedstype totaal MAP 6

(14)

CVBB - vzw

CVBB =

• vzw opgericht in het kader van het Flankerend beleid bij MAP 4

• vzw van de erkende praktijkcentra (land- en tuinbouw) en van de beroepsorganisaties

• provinciale besturen erbij betrokken via de praktijkcentra

Doelstelling:

• informeren en begeleiden van landbouwers op het vlak van duurzame bemesting

• bijdragen tot een verbetering van de waterkwaliteit in

landbouwgebied en tot het behalen van de doelstellingen van de Vlaamse mestwetgeving

Werking in 2 richtingen

• Naar de landbouwer toe

• Naar het beleid toe

(15)

CVBB - vzw

Erkende praktijkcentra

• Inagro en LCG, Rumbeke-Beitem

• PCA en PCG, Kruishoutem

• PCS, Destelbergen

• PSKW, Sint-Katelijne-Waver

• PCH, Hoogstraten

• LCV, Geel

• pcfruit, Velm – Sint-Truiden

• KBIVB, Tienen

• NPW, Herent

Medewerkende instanties (toegetreden leden)

• BDB, Heverlee

• PIBO, Tongeren

• PVL, Bocholt

• PPK, Pamel-Roosdaal

Beroepsorganisaties

• Boerenbond

• Algemeen Boerensyndicaat

• Bioforum

(16)

Terreinwerking CVBB

(17)

Werking CVBB

Individuele bedrijfsbegeleiding

• Begeleiding bemesting op maat van het bedrijf

• Optimale teeltbemesting

• Rekening houdend met de mestwetgeving

• Bodemanalyse + advies.

• Nadruk op bedrijven met problemen nitraatresidu

• Te hoog nitraatresidu in de laatste 3 jaar

• Eerste aanvraag IBB

• CVBB-subsidie zoals 2019:

• €300 waarbij teler €50 + BTW op het totaal bedrag bijdraagt

• Website : www.cvbb.be

• Interesse? cvbb@proefcentrum-kruishoutem.be

(18)

(19)

(20)

(21)

(22)

MAP - meetpunt

Bekken Waterloop Straatnaam # OV 19-20 Gem 19-20

Tem 16/01

Gem 18-19

191900 Beneden- Schelde

NOORDZUID VERBINDING

Meerdonk; Polderstr.; opw wg;

Kieldrechtse Kreek-Grote Geul 0 5,7 29,1

(23)

(24)

(25)

Overkant MAP – meetpunt

(26)

Tem 16/01

Gem 18-19

(27)

Steeds (bijna) overschrijding in de winter Oorzaak CVBB: landbouwpraktijk drainage

Tem 16/01

Gem 18-19

(28)

Bekken Waterloop Straatnaam # OV

19-20

Gem 19-20 Tem 16/01

Gem 18-19

191025 Beneden-

Schelde 0 Kieldrecht, Klein Arenberg 1 (2) 15,3 11,1

Meetpunt verplaatst

Havenuitbreiding

(29)

19-20

Gem 19-20 Tem 16/01

Gem 18-19

191025 Beneden-

(30)

19-20

Gem 19-20 Tem 16/01

Gem 18-19

191025 Beneden-

VMM 16/12/19: 75 mg nitraat/l

CVBB 20/12/19: 31 mg nitraat/l

CVBB 13/01/20: 24 mg nitraat/l

VMM 29/01/20: 58 mg nitraat/l

CVBB 07/02/20: 25 mg nitraat/l

(31)

(32)

19-20

Gem 19-20 Tem 16/01

Gem 18

193500 Beneden-Schelde 0 Beverenpolder, weg naast N49 aan Polderstr,

tssn K10 en K9, duiker naast de weg, 0 0,2 38,4

Kleine waterloop

Klein afstroomgebied

(33)

19-20

Gem 19-20 Tem 16/01

Gem 18-19

193500 Beneden-Schelde 0 Beverenpolder, weg naast N49 aan Polderstr,

tssn K10 en K9, duiker naast de weg, 0 0,2 38,4

DOSSIER

(34)

MAP - meetpu nt

19-20

Gem 19-20 Tem 16/01

Gem 18-19

194150 Beneden-

Schelde 0 Vrasene, Stenengoot, Vliegenstal,

weg naast N49 0 3,4 51,9

(35)

MAP-meetpunt

(36)

19-20

Gem 19-20 Tem 16/01

Gem 18-19

194150 Beneden-

Schelde 0 Vrasene, Stenengoot, Vliegenstal,

weg naast N49 0 3,4 51,9

CVBB

Oorzaak in 19:

landbouwpraktijk drainage

(37)

Afstroomzone A0_VL05_34 4 MAP-meetpunten

Gebiedstype MAP 6 (OW+GW) = 0+0=0

Gemeente Naam Waterloop Nr MAP- meetpunt

Gebiedstype oppervlakte-

water virtueel 18-20

(*)

Gemiddeld oppervlaktewater

(mg/l NO3) virtueel 18-20 (*)

Virtueel tov doel 18 (mg/l

NO3) (*)

Belangrijkheid MAP in afstroomzone

gem winterjaar 19-20 (huidig)

(mg/l NO3)

gem winterjaar 18-19 (mg/l

NO3)

Beveren ONBEKEND 194150 1 19,37 2,41 1^e 3,4 51,9 8,6

Beveren ONBEKEND 193500 1 19,37 0,33 2^e 0,2 38,4 16,0

Sint-Gillis- Waas

NOORDZUID

VERBINDING 191900 1 19,37 -0,16 3^e 5,7 29,1 8,0

Beveren ONBEKEND 191025 1 19,37 -1,20 4^e 15,3 11,1 14,0

(38)

(39)

(40)

Afstroomzone A0_VL11_37 10 MAP-meetpunten

Gebiedstype MAP 6 (OW+GW) = 0+0=0

(*)

(mg/l NO3) virtueel 18-20 (*)

NO3) (*)

(mg/l NO3)

NO3)

Beveren ONBEKEND 194250 0 14,84 -0,30 5^e 11,1 18,9 9,5

Sint-Gillis-Waas ONBEKEND 194270 0 14,84 -1,20 10^e 1,0 11,1 3,8

Sint-Gillis-WaasGRAUWERSTEENBEE

K 194340 0 14,84 -0,01 4^e 16,4 19,4 8,2

Beveren BEVERSE BEEK 194500 0 14,84 -0,92 6^e 8,0 9,7 8,0

Beveren GAVERSE BEEK 194620 0 14,84 -0,97 8^e 6,9 9,7 4,8

Sint-Niklaas ONBEKEND 194640 0 14,84 0,14 3^e 21,1 17,8 17,3

Beveren ABEELSBEEK 194660 0 14,84 1,52 1^e 48,6 17,8 12,5

Sint-Niklaas SCHUILHOEKBEEK 194680 0 14,84 0,72 2^e 24,1 26,3 15,6

Zwijndrecht ONBEKEND 195150 0 14,84 -1,09 9^e 3,9 10,5 7,1

(*) situatie tot 16/01/20

(41)

(42)

19-20

Gem 19-20 Tem 16/01

Gem 18-19

194660 Beneden-Schelde ABEELSBEEK Vrasene, Doorntje, Steenbeekstr.,

naast de weg 1 48,6 17,8

(43)

19-20

Gem 19-20 Tem 16/01

Gem 18-19

194660 Beneden-Schelde ABEELSBEEK Vrasene, Doorntje, Steenbeekstr.,

naast de weg 1 48,6 17,8

CVBB

Oorzaak : landbouwpraktijk drainage

(44)

(45)

(46)

(47)

Afstroomzone A0_VL11_37 10 MAP-meetpunten

Gebiedstype MAP 6 (OW+GW) = 0+0=0

(*)

(mg/l NO3) virtueel 18-20 (*)

NO3) (*)

(mg/l NO3)

NO3)

Sint-Gillis-Waas ONBEKEND 194270 0 14,84 -1,20 10^e 1,0 11,1 3,8

Sint-Gillis-WaasGRAUWERSTEENBEE

K 194340 0 14,84 -0,01 4^e 16,4 19,4 8,2

Beveren BEVERSE BEEK 194500 0 14,84 -0,92 6^e 8,0 9,7 8,0

Beveren GAVERSE BEEK 194620 0 14,84 -0,97 8^e 6,9 9,7 4,8

Sint-Niklaas ONBEKEND 194640 0 14,84 0,14 3^e 21,1 17,8 17,3

Beveren ABEELSBEEK 194660 0 14,84 1,52 1^e 48,6 17,8 12,5

(*) situatie tot 16/01/20

(48)

(49)

(50)

19-20

Gem 19-20 Tem 16/01

Gem 18-19

190950 Beneden-

Schelde 0

Wlp: Doorloop-zijbeek 1; Doel;

Oostlangewg, thv Olifantshoeve, afw weg; Watergang Doelpolder

1 16,0 14,0

190960 Beneden-

Schelde DOORLOOP Doelpolder, Oostlangeweg, afw weg

na samenvloeiing van beide zijbeken 0 10,4 11,8

(51)

19-20

Gem 19-20 Tem 16/01

Gem 18-19

190950 Beneden-

Schelde 0

1 16,0 14,0

190960 Beneden-

(52)

19-20

Gem 19-20 Tem 16/01

Gem 18-19

190950 Beneden-

Schelde 0

1 16,0 14,0

190960 Beneden-

(53)

19-20

Gem 19-20 Tem 16/01

Gem 18-19

190950 Beneden-

Schelde 0

1 16,0 14,0

190960 Beneden-

(54)

19-20

Gem 19-20 Tem 16/01

Gem 18-19

190950 Beneden-

Schelde 0

1 16,0 14,0

190960 Beneden-

Oorzaak : landbouwpraktijk drainage

CVBB

(55)

Afstroomzone A0_VL17_43 2 MAP-meetpunten

Gebiedstype MAP 6 (OW+GW) = 0+0=0

(*)

(mg/l NO3) virtueel 18-20 (*)

NO3) (*)

(mg/l NO3)

NO3)

Beveren DOORLOOP 190960 0 13,05 -3,45 2^e 10,4 11,8 10,7

(56)

Blijven inzetten

op een beredeneerde bemesting !

a.

Ken uw grond

– Voedingstoestand (analyse, pH, …) -> verhoudingen moeten goed zitten – Geschikt? (rotatie, aaltjes, …)

– Goede bodemstructuur en bodemleven -> voedingsstoffen beter opgenomen

– Schat mineralisatie in (gemiddeld 20 E N/maand) afhankelijk van weer, C, historiek en gebruik

b.

Bemest correct

– Weet wat je geeft (mestanalyses) – Niet te vroeg/te laat

– Homogeen verdelen, vermijd overlapping – Volgens behoefte/normen (advies)

– Tip: fractioneren (aardappelen, granen)

– Rekening met voorgeschiedenis (teelt, oogstrest)

c.

Wees er op tijd bij

– Neem tijdig bodemstalen – Zaai tijdig groenbedekkers in

– Teeltrotatie: geregeld diepwortelende gewassen – Let op met bodembewerkingen !

(57)

Beredeneerd bemesten www.mapman.be

= Sensibiliseringscampagne rond bemesting en waterkwaliteit

• Tip 1: Mest hoort thuis op het land, niet in het water.

• Tip 2: Gissen is missen maar meten is weten!

• Tip 3: Wat vang je aan met een stikstofstaal?

• Tip 4: Fosfaat: te weinig, genoeg of overdaad?

• Tip 5: Bijbemesten is basisbemesting verlagen

• Tip 6: Breng eens een bezoek aan het mestbankloket

• Tip 7: Mengmest in het voorjaar rendeert het best

• Tip 8: Kleurt ook jouw perceel dit najaar groen?

• Tip 9: Groenbedekking, een meerwaarde?

• Tip 10: Ook je bodem levert stikstof

(58)

Beredeneerd bemesten www.mapman.be

• Tip 11: Grasland scheuren moet weloverwogen gebeuren

• Tip 12: Nitraatresidu. Wat zit er nog in jouw grond?

• Tip 13: Goede bodemstructuur zorgt voor een optimale benutting van nutriënten

• Tip 14: De bouwvooranalyse als start voor een optimale bemesting en bekalking

• Tip 15: Goed omgaan met erfsappen en waswater hergebruiken

• Tip 16: Bemestingsplan 2017. Eerst terugblikken, daarna vooruitkijken.

• Tip 17: Start het bemestingsseizoen niet alleen op basis van de mestwetgeving

Verschillende getuigenissen van landbouwers

(59)

MAP-meetpunten

(60)

Resultaten MAP-meetpunten

raadplegen

(61)

Resultaten MAP-meetpunten raadplegen

a. http://geoloket.vmm.be/Geoviews/

(62)

(63)

(64)

(65)

(66)

Bedankt!!!

Provinciaal Proefcentrum voor de Groenteteelt - Lore Lauwers Oost-Vlaanderen vzw

Karreweg 6

9770 Kruishoutem T: +32 (0)9 381 86 83 F: +32 (0)9 381 86 99 lore@pcgroenteteelt.be www.pcgroenteteelt.be www.cvbb.be