ATCHIN
liET nUOllE KRUI~,
DOOR
F. X. J. VAN OPDORP,
Olld-Q/Jri"" rmt Ge:Q"dlt.tid ~ Klasu Zr .• 11 •. Z,."",ng/, •
:f,.,.
t'tI St"d.-OtmHlh~,. I~ H,;~II~.fOlft: "fllI!- / .. , (II(~II, . • . • :-4 \1·nu.tI~ f.
IIt:J,DJ:H.,
S. (; 1 J. '1'
.r
E :-,•
, r
..
t
EN
HET R 00 DEI R U I ~~
DOOR
P. X. J. V.AN OPDORP,
Oud-Officier tlan Gezondheid 2e Klasse Zr. :J[,. ZMMgt, Arts en Stacls-Geneesheer te Brielle .
.tlime: dOlfe Ie, dllaill . . • •
NAPOLEON J.
HELDER,
S. GILTJES.
1873.
ne kier aa.gebod." bladzijde" waren oeltem,l voor eene voorZeZi1'!}, {lie ik mi;" vooratelde te h.ouden te Hellevoet·
8luia, waar ik in Ce1t. krillg van Zee· 0.Dicieren, voormalige eolleg", e" a.dere zaakkundigen, een gro1lflig debat hoopte uit te 'okk." over de hoofdgedachte, hier voorgedragen.
Omstawlighedell, van mijn wit o1/Olha1lkelijk, kobbe" de uitvoering daarvan vernillderd.
Met de ,litf/ave 'lOordt deze zaak '!tu o'tUlerworpcn aa1/.
het oordeel van het groot"'e publiek. 1'enoijt de schrijver niet andera beoogt, dan naar de mate zijner krackten, het Gouvernement te stormen ter beëindiging vat/. cene zeer 1lctelifJc zaak, op ce/ze 'llilJZC, waarmede ook de '11W1t8c!um- vriculZ vrede ka,,, llaMel"_
13UlEl.I.E, 20 J ulij 1873.
F. X. J. VAN OPDORP.
OPGEDRAGEN
AA~ DE
Afdeelingen van het RoodeKl'uis.
.4
~51-
Het zal wel niemaml vreemd schijnen, als men tien zijner bèste levensjaren bij Z'. M'. Zeemagt heeft doorgebragt , dat de herinnering dan meermalen daarheen terugkeert, en ook, dat het heden meermalen beschouwd wordt bij het licht van dat verleden. Zoo niet, men zou moeten meenen al die jaren vruchteloos geleefd te hebbeu of geen 0llen oog te hebben overgehouden voor de verschijnselen vau den dag, vooral wanneer die zich door hun omva.ng en door hunne belangrijkheid als het ware van zelf opdtingen, ook aan het groote publiek. Als een dier verschijnselen zal wel in de eerate plaats mogen gelden de oorlog tegen .A.tehin. Inder- daad mogt vroeger ook ten onzent gelden wat een Engeheh schrijver zijnen landgenDoten verweet: "een moord in West-
Minster wekt meer belangstelling dan een behaalde orer- winning onzer troepen in Indië"; ditmanl mag men niet klagen over dat gebrek aan belangstellende opgewektheid.
Tijd en afstand zijn daarop van grooten invloed. Sedert de'le genoegzaam zijn te niet gedaau door stoomvaart en telegraplusche verbinding, kunnen wij als het ware voet voor voet de handeling van 7..00 "erre volgen.
Nu is er iets aangrÎjlJenc{s in de voorstelling, van een debarquérende strijdrnagt, op een onllCrbergsaam straud en daar worstelende met een overmagtigen en dapperen vijand, die met telkeus Jueuwe benden, met doodveraehtend fanatis- mus, deu lmldingstroep afweert en terugdringt.
1
Het is alsof wij die worsteling zien, alsof wij het wnpen- gedruisch vernemen.
Die actualiteit wekt belangstelling. En daarenboven . . . het geluid van een kanonschot heeft ook nog iets bijzonders, wanneer men weet dat het gerigt is op zijne broeders.
Yoor w:ie eeniw.ïru bekend is met onze vestiging op Sumatra, weet dat Atchin eene onafhankelijke staat is, zich uitstrekkende over het Noorden van Sumatra, bevolkt doo~
een zuiver type Maleyers, trots op die onafhankelijkheid en bestuurd door een Sultan die sellert jaren tegenover de Holl.nders een hooghartigen toon voerde en niet zelden d"
Imnd lmd in verw:ikkelingen op ons eigen grondgebied:
(Singkel, enz.).
Atchin is de legende van Sumatra, de gevreesde eu altijd te vreezen vijand voor onze nederzettIngen op de Westkust , waar het aan iederen inlander zelfs bekend was, dat het te eeoiger tijd tot een oorlog zoude komen.
Men kent het gebeurde; die oorlog is gekomen; met ongehoorde snelheid IS zij aa.ngevangen en uitgevoerd.
Eenlegermagt van ongeveer 5000 mamehapIJCn werd door- de Indische autoriteiten voor dat doel een "hellOame" le- germagt genoemd.
In weinige dagen werd deze uitspraak gelogenstraft Hen men is gedwongen te erkennen, d.t men niet geweten heeft llOch de sterkte van den vijand, nOch de gesteldheid van I,et la",l, nOch de manier om deu aa,)Val dusdanig in te rigten, dat men althaus vasten voet h.dde behouden op vijandelijken bodem.
Na het verlies van den Genernal Köhler en van zoo menig ,lapper Omcier , in 't geheel een 500tal doodeu en gekwet- st.en, moest men overijld besluiten tot terugtrekken en wooer- cmbarquéren. 't Is IVn.1r, na ollgeloofelijke krachtsinslllln-
"01UJ', na wondereu van drl})lJerheid verrigt, na den vijJtlld'
bij honderden en honderden geveld te hebben, maar toch met volledige erkenning van een algeheel éehec, waarvan de gevolgen voor 's hands niet te berekenen zijn.
ten dier gevolgen is nogtlmns wel te berekenen . Het is bij de aankondiging van het voornemen, om onzer- zijds in het najaar den oorlog te hervatten, de niet minder krachtige voorberei,liug daartoe door de Atehinezen.
Eu, moge het al te verwachten zijn, dat hun de ge- vraagde hulp van Turkije niet zal worden verleend, in materiëele kracht, het bezoek aan den Sultan zal nogtlmns den zooelijken baml der verschillende stammen op Sumatra niet weinig versterken.
Al of niet gewapend met een nieuwen firman, zal het Js- lamismus in zijne natuurlijke opwelling wel wetlr de oude gevolgen wekken, namelijk doodvernchtend fanatismus , en wij
weten het rei>ds dat de Sultan van Atchin de overal verspreide Atchinezen oproept voor den nieuwen krijg, en op dat luide geroep zal gean twoord worden met schildgekletter , om met },{ultatuli te spreken:
.Ziet, van aUe zijden vertoonen zichde jongelingen met hunne frameën; worden de strijdwagens aangevoerd, krijschen de vrouwen den oorlogszang, vlechten de maagden hare lokken tot pijlkoord , scherpen de mannen hunne zwaarden."
Als een andere Abdelknder kan die sultan zeggen:
.Ik roep ,,'oêr voor d' Islam de stammen ten strijde.
Boe davert de grond waar ik stamp met mijn voet.
.Een legermagt rijst eu springt op aan mijn zijde.
Een atofwolk gelijk, die verblindt door &ijo fl:loed."
Met buitengewone krachtsinspanuing bereiden ook wij ons voor tot dien strij'!.
Van Net\rlands regering kan men verwachten dat al het mogelijke zal worden gooaan ter versterking onzer strijd- magt.
Men mogt ook eene dergelijke werkzaamheid verwachten van de ,tichting het Roode Kruis, vooral wnnneermen zich
i"
hcrinJlert met hoc IOÎwnnrdigen ijver zij ûch va.n haren tanK:
heeft gekweten in den ]i'ransch-Duit.schen oorlog van 1870/71, zoo door het uitzenden van geneesheeren, ziekenverplCe,ucrs en ziekenverpleegsters, als door het oprigten van lazaretten en ambulances, rijkelijk van alles voorzien, een en ander den lof wegdragende van den vreemdeling, Franschman en Duil;scher beide. ~fen kan zeggen dat de Noderlandsche afdreling van het Roode Kruis werkelijk in dien oorlog roemrijk heeft geschitteNI, roemrijk door de zelfopoffering van hen, die zich in hare dienst begaven (er zijn slagtofl"ers van die zelfopofiering: ik noem Praeger) , (*) roemrijk door het
voorgaan vall het Vorstelijk Huis, roemrijk door de straks gevolg,le algemeene medewerking van de geheele Nederland-
sche na.tie.
Ik herhMI, dat men eene even groote, zoo niet grootere werkza..'\.mheid van het R. K. ook in de?.en oorlog zou ver- wachten. \j;1l nu constateer ik het voornemen tot bijna vol- strekte werkeloosheid van het R. K.
Na de ontvangst van de eerste berigten vond men een entrefilet in de dagbladen dat het Hoofdcomité eerlang eeno aanschrijving zou rigten tot de verschillende comités in den lande met eene aanwijzing van hetgeen wenschelijk zou zijn te doen, er al dadelijk bijvoegende, dat het niet lag in de bedoeling om van hier uit persoonJjjke hulp te bieden.
Een paar dagen later deelden die dagbladen mede, dat het Comité te Rotterdam in zijne expres belegde vergadering f10000.- had beschikbaar gesteld voor de Expeditie en
toell ook vernam men, dat het IIoofdcomité daaraan f25000.- had toegevoegd. Ik ben onderrigt dat er geen plan bestond
0111 voorloopig iets meer te doen, nog altijd willende afwacht.en,.
alsof de ?utvangene berigten niet reeds genoeg waren om al het mogelijke te doen.
(.) L. r. Pl'II!ger, offt.c nn IEtUlnuheid Ie kl. Zr.lh. Zum"gt, oyuleed del! lV De- e~~lber 1871. IUlIi ~~ I'l:lolg.ell cener "erwoudlllg, "crkreJl'CU Ilij !Ie behaullelinp: van bIJ lhu gtll'ondll Itrvden. HIJ .'U werkJ.lllull oij de NeIlerhmdt.che Alliblll.nee .tdur.
5
. Al weer WilS het, het Dames Comité te Rotterdam dat een.
nieuwe opwekking gaf.
Zij rigtte een verzoek tot de bevolking om haar in stant te stellen met de eerstvolgende mail , althans niet eene al te kleine bezending verbandmicldelen en versnaperingen te kunnen afzenden. Weet d""rbij wel dat de Magazijnen van het Roode Kruis zoo propvol liggen, dat men mij lIeert verzekerd een genoeg'.t.3me voorraad te hebben voor nog wel 7 oorlogen als de Fronsch-Duil;sche, maar dat er ",,"vanke- lijk met het minste plan bestond ver,endingen naar Oost- Indië te doen, zijnde van da..'1.r berigt: "de A':rpediti01lair6
troepen Zij1t van al het 1lootli!lc voorziet/," , terwijl in aHe mededeelingen van daar voortdurend van niets anders sprake
is dan van cigluen en t..'1.bak, als gewenschte artikelen.
Reeds is gezegd dat het Hoofd-Comité werd voorbijgestreefd door het Comité te Rotterdam, straks werd het van eene andere zijde aangespoor<l te handelen.
Het schijnt dat bij het jonrlijksch bezoek des Konings te A.msterdam Zijne Majesteit ûjne verwachting heeft uit- gesproken dat het Roode Kruis zich voor Oost-Indië met onbetuigd zonde laten en de kort daarop gevolgde verzen- ding van een 100tal kisten met voorradige hulpmiddelen was het gevolg van dat "peraoo1tlijk verlangen d .. Koning.".
Uit de toegezegde aanschrijvingen van de .comité's, blijkt tot heden dat werkelijk het Roode Kruis nog altijd vol- hardt in zijn zien komen. Sterk komt dit uit in eene dezer, waarbij de Comité's verzoeht worden te eeniger tijd in hun kring een. collecte te doen, maar er wel nadrukkelijk bij- voegende het verzoek om zulks niet te vroeg te onderne- men, maar veeleer den t\jd afwachten waarop d. expeditie a,.1.nvangt, om onder den indnlk van nieuwe verliezen een des te beteren nitslag van deze Collecte te mogen verwachten.
Alsof wij dat noo<Jjg hadden I
Er werd bijgevoegd, dnt voorloopig het IIoofdcomité nog
geld genoeg in kas had, om anTI de eerste aauv1'3o~n te kunnen voldoen, en er dus geen gevaar lag in dat temporiseren.
Alzoo niet bet stelsel van zooveel mogelijk te doen maar veeleer vnn zoo weinig mogelijk.
Dat noem ik grotesk tegenover een publieke calamiteit I Zou men wCl'kelUk meenen dat men hiervoor een collecte houdende, ditmaal de natie h.re spl'Cekwoordelijke goed- geefschheid zou zien verloochenen, ter wille van hare eigene kinderen, wnnr men vroeger zoo schitterend deel nam voor de vreenulelingen rondom ons?
En zou men werkelijk meenen dat, als later onder den indruk van nieuwe berigten , voor nieuwe nooden en be- hoef ten , van geledene verliezen, er andermaal gevraagd werd en andermaal eene collecte werd gehouden, men niet op nieuw en evenveel, zoo niet meer, zou garen? Als of er daarenboven niet nu reeds, niet juist nu diende gehandeld te worden nu het tijd is, nu er v~rbereid kan worden, want het is teregt gezegd door mijn hoogvereerden leermeester, aen Heer Slot, Inspecteur van de Geneeskundige dienst der Zeemagt, als hij van het R. K. (*) sprekende, zegt:
.Ik wil ieder Nederlander, iederen mensch toeroepen:
wijdt daaraan Uwe zorg, Uwen tijd, Uw geld I Ik noem het geld in de laatste plaats en toch weet ik voor zulk een doel is geld noodig maar er 1J11 geld genoeg te ver- 1,amelen zijn. Dit laatste is evenwel op zich zelf van wei.nig heteekeuis, daar de doelmatige aanwending daarvan de hoof,lzaak is. Zijn tijd daaraan geven is ook nog niet genoeg , tijd en geld zijn veel, maar zonder zorg, zonder
organisatie, is aan de zaak geen (lenken."
net is buitendien bij overstroomingen , bij groote bran- den, bij misgewas en bij andere raml",n genoeg gebleken,
(.) Zie Geneelk. TijdJChrin ,'oor deZecmagt, Ie jW'JUI'. pAC. IS5, IDI Bo ek 1t 0-
oordeeUDI .. au: SOlferillO, de Stem der HeD.ehheld. op he' Sh,uld., door J. B. DlllUMT. ftrluld. door Dr. 1. H. C. 1l.UTUlO.
I .
hoe ons volk allerminst voor het geld in gebreke blijft, _ .. Men herinnere zich de watersnood-literatuur, hoe concerten en voordragten werden gehouden voor de hulpbelloevenden, hoe de besten en edelsten in den lande het voorbeeld ga- ven en collecten hielden aan de woningen der ingezetenen.
Na alzoo het gebrek aan initiatief van het Hoofdcomité van het R. Kruis te hebben geconstateerd, zij het ons vergund vlugtig te schetsen wat naar onze' meel1ing had kunnen en behooren te geschieden.
Dit is niet minder dan:
de uitzending van een hospitaal-sohip ter reede Atohin.
Dit denkbeeld is niet nieuw.
Bij. de voormalige O. I. compagnie was het gebruikelijk, om bij eene vereeniging van slechts vier schepen, een af-
• .onderlijk schip tot hospitaal-schip in te rigten en in eene oukost-rekellÎJlg vau den jare 1708 zien wij, dat het hos- pitaal-schip Holland ongeveer f4500.- 's maands kostte.
Dit bewijst de lang erkende behoefte Mn eelle verple- ging vOOr zieken en gekwetsten, buiten boord van tot den strijd bestemde schepen, of liever, de erkenning van de on- mogelijkheid, om zieken en gekwetsten aan boord van oor- logschepen, kort v66r, gedurende, of ua het ge,'echt, be- hoorlijk te verplegen.
Niets is duidelijker.
Eigenlijk is een schip, ook het beste llO'pita.,lsclüp, nog slechts eene gebrekkige gelegenheid, maar hoeveel te meer een strijdend schip.
Dr. Bernsteiu verhaalt, d.t 11 ij bij den zeeslag van Lissa, Mn boord vau Ik K ai .. r, eenen in belangrijken graad Mn mazelen lijdeuden adelborst had, dien hij te Pola in bet hospitaal wilde zenden, toen de vloot bevel kreeg uit te loopen , en zoo verbleef de lijder gedurende dien slag in de verbandplaats. Ik moest hem daar laten liggen, zegt
8
D., omdat ik geen meer zekere plan,ts wist te vinden. - Aldus moest deze jonge lijder, die zelf bedenkelijk ziek was, alle jammertooneelen van de verbandplaats mede aan- zien, cn door zijn verblijf verloor ik ecne ruimte, die an- ders tot berging van twee gekwetsten had kunnen dienen.
Breid !lit voorbeeld met uwe gedachten eenig-áns uit, ook voor typhns-lijders, longontsteking, enz., en er behoeft geen woord bij.
Hoeveel te erger, wanneer straks de slagtoffers van den strijd in grooten getale zullen worden aangevoerd. Laat Dr. B. u dit verhalen. Hij zegt: des voormiddag. ten 10 ure begon de slag. Een half uur later vielen de eerste kanonschoten en terstoncl kwam de eerste verwonde onder behandeling, een jonge ftinke schepeling, wiens rechter sohoudergewricht door een granaatscherf verbrijzeld was.
Harde en zachte deelen waren als tot eene brijachtige massa vermorseld. Er was echter geen tijd om lang over den vreesselijken indruk, dien dezen lijder mankte, na te den- ken, want spoedig volgden andere lijders. De slag duurde 2 uren. In dien tijd was de verbandplaats zoo vol ge- kwetsten, dat B. hun geen behoorlijke ligging kon be- zorgen, ja zelfs genood • .aakt was eenen lijder, op zijne dringende bede en tot diens groote vreugde, onder de ope- ratie-tafel eene ligplaats te geven. Eindelijk lagen de ver- wonden zoo digt op elkauder, dat het onmogelijk was tusschen heu door te komen, om huu eenige lafenis te ge- ven of iets aan hun verbami te doen. - Eindelijk liep ,ze Kaitter op de Ca.telji,zartlo in. Deze schok wierp B.
met den voor hem op den 0llCreertafel liggenden lijder, op den grond; tevens bragten andere nit de batterijen ko- mende gekwetsten het berigt, dat er brand ontstaan was.
- Bernstein beschrijft de scène aldus:
H Men zoude het genie van een Daute of }filton moeten hebben, om een waar beeld van de-.e vreesselijke tooneelcn
te geven. Mellschen, zoo even in volle kracht en gezoncl- heid en in den bloei huns levens verkeerende, lagen nu daar neder, met afgescheurde ledematen, omgeven door tot brij vermalen zachte deelen, !Iruipend vau bloed, handen- wringend, kermende en om hulp smeekende ; ook de stout- ste fantasie kan dit beelcl slechts gebrekkig afmalen." En het gevecht ging steeds door . . . . , . .
Hoe welkom zou na dien slag een goed ingerigt hos- pitaalschip geweest zijn?
Gelukkig dat het vaderlaml !ligt bij wns, ter ontsche- ping van gekwetsteu; maar hoe nu bij expeditiën op groo- teren afstand? DWir vooral !!ringt zich h.re noodzakelijk- heid op. Dit begrepen de Engelscheu bij de Abysinische, de Franschen en Engelschen bij de Chinesche oorlogeu.
En ook na.r gelang vau dien grooterell afstand, de wcn- ochelijkheid Ik",r de grootst mogelijke volkomenl,eicl van in- rigtingeu.
Al hetwelk ook vau toepassing is op onze expeditie te- gen Atehin, waarbij wij nog moeten rekeuing houden met I,et klimaat, met het verblij f in opeu zee (geen rivier als elders in O. I.) en de groote afstand ook van eene bevriende mogendheid.
De Nederlall!lsch-lndische antoriteiten hebben dan ook werkelijk reeds hospitaalschepen in dienst genomen voor de expeditie, maar men moet mij veroorloven te twijfelen aan de goede inrigting daarvan. Het zijn gewoonlijk koop- vaardij (d. i. zeilschepen) gedurende eenigen tij!l in Oost- Indië, bewoond door duizenden kakkerlakken, scorpioenen, dnizendpooten, euz., zonder noemenswaardige inrigtingen en behoorlijk IlCrsoneel, uiet zelden nog doortrokken van de lucht van vroegere lndingen, (h. v. suiker) en in geen ge- val beantwoordende aan billijk te stellen eischen.
Maar aangenomen dat zij dit deden, dan nog raken zij alligt overvnld; die van de nu afgeloopen expeditie waren
zulks al zeer spoedig. Ma.r IU ieder geval zou eenige weelde zelfs, hier nooit schaden.
Het hoopitaa\schip door mij bedoeld, ,.ou moeten wezen een groot ]]Quten stoomschip, met het vermogen om zoo spoedig mogelijk zich van <ij ne kostbare lading te ontdoen in hOOI,italen. Dit is de sclloonste eigensehap van een hospitaal- ..,hip. De geneesknndige en cher voert het bevel over het
!ehil'. De scheepsbemanuing wordt geheel afgescheiden van het hospitaal en blijft op het bovendek. De kapitein heeft alleen het onJlliddelijk h .. t"ur van het sdip en het bevel over zijne 'matrozen. Een en ander geheel in ltarolghlg 'Van het voortrelrelijk georganiseerde Amerikaansehe hospita...Jschip General Barn" dat in 4 ziekenzalen verdeeld, 2 bovenste en 2 onclerste, 500 beelden had "oor lijders en 7 5 voor bedienden, vijf geneesheerell, waarvan ecn geneeskundige
CII chef, 2 commissarissen, 40 ziekenol'p.'lSSCrs en 10 solda- ten ,'nu het ko!']JS, de reserve voor de hospit,uudienst.
Een schip met afzonderlijke hutten VOOr officieren, voor- ûell vall al de kleine behoeften des levens, met verscbillende nfdeelingcll voor verschillende soorten van zieken en gewon- den, een rustig stiller gedeelte voor stervenden en zwaar gekwetsten, een afzonderlijk gedeelte voor opera tien, met eene goede badkamer, met een go",' voomen kleederen- magazijn, met het oog op de veelvuldige behoeften aan ver- schooning in het warme land, een dek in zijne verschillende gedeelten geschikt voor wandelplaats, waarvan de doelmatig illgerigte tenten nooit ter wille van den strijd behoeven te worden weggenomen, beschuttende beide voor de zengende zonnestralen, zoowel als yoor den regen.
Een schi.l' waar geene geruischmakende exercitien , noch met geweer, noch met geschut plaats grijpen, en waar zelfs geene verontrustende berigten de lijders bereiken zonder de noodige voorzorgen. 'VertIer uitmuntend geventileerd, hetzij volgens het Edmundstelsel, best"andè in doorvoering
van stoom door buizen, hetzij door luchtkokers en luikjes (stelsel Uassey) door koelzeilen, beweegbare ventilatoren, kuilllOOrten, I'atrijspoortjes, luiken, en?.
Daarenboven voorLÎen van verschillende andere inrigtiu- gen, als:
Eene bakkerij. (Op de QueeIL of tke S07.1k - Abyssinische expeditie - werd viermaal 's weeks versch brood gebakken voor 500 man).
Een slagthuis.
Een wnschhuis met: wasclunachinc, mangel, en~.
Een drooghuis.
Doelmatige waterclosets.
'Voldoend getal filtreermachines.
Iioclmatige lichUoeBtellen, b. v. bij de groote ja."lpoor- ten in de knil een I,latform, zood.t de lijders direct in en uit de kuil vervoerd kunnen worden.
Een ijskelder, als op de Queen of tkc Soutk, of al·
thans eenige ijsmachines.
De twee schroefstoomers Araurititt8 en Jfelbou,nc van 213 ~
en 1·t5U Eng tonnen inhoud, die in 1859 de Eugclsche expeditie naar China vergezeHen, werden te Deptf0l11 vol- genderwijze illgerigt. (Statistical, Sanitary anel medic.."Il re- ports for 1859. Londen 1861. Zie Overbeek de Ueijel').
De ;fraur;t"" heeft 3 dekken. Op het bovendek zijn aan- gebragt : eene bovenbjuit met 6 hutten voor de dienstdoende officieren, eene slagterij (slagiliuis) en 8 secreten, elk met dubbele zitplaats. Het knildek is hoofdr"kelijk ingerigt tot de verscbillende op een ziekentmllSjJOrtsehil' benoodigde werk- plaatsen; lil de midscheeps bevinelt ûch de van al het be- noodigcle yooráene plaats voor het slngverband j Mll stuur- boord zijn 8 hoopitaalhibben geplaatst; aan bakboord eene bakkerij, cene droogkamer. ecn vuilliunen hok, een wnsch- huis en eene badkamer. net geheele tussclleudeks is iJlge- ligt tot de verpleging nm zieken en gcwomlen en verdeeld
12
in dl"Îe watenligte aIclec1ingcn. In de voorste dezer afdee ..
lingen zijn nan weerszijden tegen boord 5, en in de mid·
scheellS 40 kribben geplnat.t, terwijl tusschen de ijzeren stutten nog 4 kotten gehangen. kunnen worden, de krib- ben meten 6' 3", bij 2' 6" (Eng. maat) j de gehede af- deeling is hoog 8' 3'\ breed 26' - 36' cu lang 41 Eng.
voeten. In de micldelste IIfdeeling, waarin eeu volkomen gesloten koker boven de machinekamer aanwC'dg is, zijn 72 kribben geplaat.t in eene dubbele rij; deze afdeeling is hoog 8', breed 38' eu lang 72' 6". In de nchtel~te afdeeliug zijn 74 kooijen aanwezig, evcnzDo gesteld als in de voorste afdeeling; zij is hoog IS' breed 24' -·37' en lang 67' 9".
In het geheel zijn er dus 204 vaste kooijen (waarvan 3 in den kuil) en S kotten tot verpleging van lijders beschik- baar. De koebrug wordt gebezigd tot werkplaats.
De Melho1lrue heeft geen kuildek. Op bet bovenclek vall dit vaartuig zijn nnngebragt: op het halfdek een campagne tot verblijf voor de officieren, voornen "an waterclosets, enz. j op de overblijvende ruimte een slagthuis, ecne Kom- buis, eene bakkerij, cene wasch-en droogkamer, cene urineer- bak, en 6 secreten, elk met eene dubbele zitplaat.. net tusschendeks is mng 208', breed 35i- en hoog 6' 4" Eng.
maat, en daarin zijn aanwezig 120 kribben en 6 kotten voor zieken, alsmede 20 kooijen en hangmatten voor het dienstdoende personeel. De laibben zijn langscheeps in rijen gerangschikt, in elke rij door cene tusschenruimte van 6"
van elkander gescheiden, en zijn 2' van het bencdenclek verwijderd. Aan iedere zijde der midscheeps zijn 3 zooda- nige rijen; eene enkele rij bngs het boord en eene dubbele rij meer naar het midden, de laatste echter zoodanig gerang- schikt, dat de kooijeu derzclve in groepen van 4 bij elkander staan, namelijk iedere groep bestaande uit twee aan twee met de hoofdeinden tegen elkander gezette kribben; cle 4 kooijeu van eene zoodanige groep zijn door tusschenschotten vau
13
15" hoogte van elkrmder gescheiden. 'l'usscheu de rij langa boord en cic centrale rij is eellC tusscl1Curuimtc van 3 Eng.
voeten; in de midscheeps lS tusschen de beide centrale dubbele rijen eene ruimte van 10 \'Oe ten, waarin baktafels en banken geplaat.t zijn. Achter in de midscheeps, tos-
schen de ijzeren stutten, is ruimte \'oor 6 kotten, voor belangl'ijke gevallen. Iedcre krib is lang 6' 3", breed 2' 0" '. en voorzien mct een beweegbaren bodem van gegal~
vam,eerd ijzer. De ventilatie van het tusschendeks geschiedt vooreerst door middel vnn 3 groote luiken in het oo\Tcn- dek, waarvan het grootluik 10' 0" hij 7' meet, en de beide andere luiken 6' in het vierkant groot zijn. Aan iedere zijde van de midscheellS vereler zijn in het bovendek 13 ovale luchtbuizen aangebragt, namelijk 6 op den voorste- ven, 18 in het middengedeelte van het schil', en 2 ol' het halfdek, alle welke buizen door de op het bovendek aan- wezige betimmering heeuloopen en zoo met de buitenlucht gemeenschap ocfcnen j iedere buis meet 12 bij 4 Eng. dui~
men in doorsnede. Bij ,Ien voor- en achtersteven zijn daar- enboven nog twee Gilmore's gepatenteerele luchtkokers van 12 Eng. duimen in het vierkant aangebragt. In de beide boorden eindelijk zijn aan weerzijden 11 poorten van 2' 10", en 2 dito van 5' in het vierkant. - net slagverband wordt gehouden in eene afgeschotene ruimte vau het tusschendeks
,
achter den grooten mast, metende 10 hij 15 Eng. voeten, waarin de apotheek en alle andere genees- en heeikwldige behoeften aanwezig zijn; de ventilatie geschiedt dool' 0llCningell m het beschot en door eenen koekoek in het bovendek. groot genoeg om daardoor een kot te kunnen afvieren. In het tusschendeks zijn geene vaste secreten, doch FyiTes ino- dores in voldoend getal, 4 rum iedere zijde. - De koebrug wordt gebezigd tot bel'ging van behoeften, enz. - VerscI, water wordt verkregen door een stoomcondensor , die meer dan 1000 gallons water daags kan leveren.
2
Behalve "oor zieken en gokwet.slell, ?,ou dergelijk schip als groot kleederen-magazijn (vooral schoenen, dekens, blaauwe hemden, enz.) ook in andere opzigten, bij gebrek, der ge- l,eele eXpe<litie onschatbare diensten kUJmen bewijzen.
'['oen hij de Abyssiui.sche expeditie het 33' regiment lIit In,üë te Zoulla aankwam, moest het spoedig verder mar- cheren; geen der manschappen had een deken, waarop door de .Golden Fleeee" dnizend dekeus werdeu afgegeven.
Zoo ook vooral waterverstrekl'"Îl1g. Men weet, dnt in en- kele berigteu over AtcJ~n voorkomt de klagt over gebrek aa" dit oumisbaar artikel.
Zulk eeu schip, dat aan niets gebrek heeft, als zijnde op breede schaal ingerigt, voorL.Ïen "au een ervaren genees- kundig 11Orsoneel, met een behoorlijk getal geoefende zieken- verplegers, omringd door een 20 11 30 tal schepen, allen meer of min deelnemende aan den strijd, met een lnndings- troep "cchtende op het strand, zulk een schip moet beschouw,l worden als een oase in de woestijn.
De gekwet.ste die ,..n het strand naar de reede zal ver- voerd worden, met eene doelmatig ingerigte ambulance stoomba .. kas, zal op dat schip van uit de verte het oog ycstigen, met de bevredigende zekerheid dat daar alles is ingerigt voor zijne verpleging; dat dMr de hoogste ei.sehen .Iccht.s llCm en hem alleen gelden.
Meu zegge nn niet dat dit een utopie is, "OOr geene verwezentlijking vatbaar, nl ware het alleen om de kosten.
Ik wees, bel .. l ve op Amerika, op het voorbeeld van Engelaud, ,lat bij de expeditie nanr Abysinië' drie zulke ingerigte hospitaal- scllelJen had gestationeerd in Anesleybaai. - Zij wareu voor 6 maanden ingehuurd. - Behalre de kosten voor nitrusting en steenkolen, kostte ieder schip aan huur 172000.-, maar dan had men ook een selripmet eeneNimte, behalve die voor de bemanning, "oor 53 zÎekc.eofficiercu in :û.zollClerlijke liutten en roor niet minder dan 607 mausch.PIlOlI: totaal 660.
Men begrijpt, dat het door mij uit te zehden !toomschip kleiner kan zijn t maar nemen wij een der Engelscllc, ter wille van deu bekenden huurprijs, tot maatstaf en maken wij de verdere onkostrekening eens bij benadering op, voor een tijd vak van
ze.
maanden, dau krijgen wij:Aan lmur vOOr zes maanden . .
f
72000.- Kolenverbruik 50 stoomdagen à 5 ton pe~wacht
=
30 per etmaal=
1500 ton à 1'30.-per ton. H 45000.-
Bemanning: KnpiteÏll, 2 stullTlierlen, 2
machinisten, 12 stokers,' 30 matro7.en. "30000.- Schoenmaker, kleêrmaker 1 zeilmaker,
timmerman. H
Geneesheeren 6 11 13000.-
"
Ziekenol'passers. "
Verpleegkosten (bedden, geneesmiddelen,
toestellen) . •
Voeding nan 89 personen over 182 dagen"
De voeding wordt aldus berekcnd:
Uitreis, zeeschafliing 89 koppen il/5.~
IlOr dag, gedurende 50 dagen = 1'22,250-.
Reedesehaftingin 11,dië 11 1'2.-per kop, gL~
durende 6 nmamlen, 89 koppen =132,396.-.
Tafelgelden voor officieren eu gelijkgestel- den (13 in getal)
2 Administrateurs.
On vooniellc uith"a '-en
H
2000.- 18000.-
9000.-
40000.- 54646. -
11818.- 3000.- 14536.- Dan krijge.n wij als: algemeeu totaal.
I'
300000.---, Al deze cijfers zijn l11et 0llZet hooger gemomd clan zij in"'erkelijkheid zijn zullen. }Jen oppervlnkkige blik ,loet dit 7.1en. ,Vij zeillen ook reeds dat ,,-ij met eeu kleiner charter van schip teneden zouden zijn, dan het tot voorbeel<l gekozene. En ook is alle hulpbetcon in rrkening gebragt,
2·
16
lerwijl wij zeker ook "el kostelO<Yl.e medel1'crking zo\)(len omlervindell. Wij OOhoe,-en deze vCl"7.Jlchtcmle omst.andig- heden evenwel uiet. Onze bedoeling is: ook verzekerc\ te zijn voor teleurstelling: gedachtig fi.'l.ll het woord van l'onssagsives "eil pareilk 1i1atlière, il e~t toujoura avatlta-
gew~ ile forcer f111. peu, la 1)erité. "
Dit vooropgesteld zijnde, vraag ik: of nu de kosten onzer onderneming de financiëele krachten van het Roode Krui.
.ouelen te beven gaan?
Als het waar is, wat mij is medegedeeld, omtrent den st..'\8.t der kas, dan moet deze vraag voorloopig nog be-
vestigend bea.ntwoonl worden, Ina..'\r als ik. de nog voorrn- ,Iige som beochouw als het overschot, na al de gedane uit-
!,,,,ven in de:Î }'raruch-Duitsche.. oorlog, en ook bij deze gelegenheid; - manr vooral als ik de goede eigenschappen van onze na.tie <WCl'\Yeeg, CD het belang dat wij allen er bij hebben t dan kan de7.e som geen re/'wa..'\r Jlleer oplevcren.
Op onze bevolking van 3} millioen zielen behoeven er slechts 100000 eene bijdrage te leveren van drie gulden ,en dat die 100000 vermogenden van goeden ,,@e er zijn, dnnTvnn hom\e ik ulij overtuigd, maar zoo behoert de vraag niet eens gesteld te worden. Als men vragen wil en vraagt Toor zulk een schoon doel, dan r.ullen nog genoeg andere (luizenden willen bijdragen, zoowel uit de woning van den schamele als uit l\et paleis des Kouings. En in het ergste geval sluite nlen een leeuing. Als de weerbanrheicl in weinig tij ,Is zulks mët zooveel succês deed, hoeveel te zekereier • .al men dan slagen, met dit er1l8tige doel voor oogen.
Dat 1..oU een schoone en der natie waardige handeling
zij n, een levem\ blijk Imrer b<>langstellcnde zorg voor hare
~er verwijderde zonen. Het zou ook een eeretitel zijn in den vreemcle en alzoo weldadig werken naar binnen en nant' buiten. Voor ons gevoel zou cr ook m~r voldoening in
~elegen zijn, te mogen bijdragen voor zulk een bep:mld aau-
11
gewe'~en doel, clan zoo als men nu doet, in den wilde met geen hooger aanslll11..'\.k dan.... all eeu fooi, voor tabak en cigarell,. En in de gesch.iedenis vau Dunaut"s stichting zouden de Hollanders vermeld staan, als de eersten die een hO'{li- ta.,lschip uitzonden, dat, zoo door zijne inrigtillg als latere wederwaardigheden, veel lec1'7..aams kan opleveren en goede herinneringen achterlaten.
Is nlzoo de uitzending van eeu hospita.al-stoomschill in ver- schillende opzigten wenschelijk en uitvoerbaar, zij is io OliS oog llligt, een pligt der men.schelij kheicl niet alleen, ma.u·
een eerepligt; immers, het internationaal karakter van het Roode Kruis maakt hot mogelijk dat, zoo
'Dij
het niet tloen, andere noWin het zouden kunnen doen. Ik geloof wel niet dat men (111..'\.rt06 ligtelijk komen zou, maar toch, het is mogelijk. Er zijn door rijke Engelschen of Amerikanen wel JUoeijelijker en duurder fantasÏën vcnoó'ezentlijkt dan wa..1.r\'fillbier sprake is. - De voeding van Parijs nil het
bel.;g
doorde Engelschen en de uitzending van Stanley door den eige- uaarvan de "Nc1J)-York·Heralá" ter 0lJSporing vau den aan de bronnen van den Nijl verloren gewannden JJivingstonc: ziedaar een paar voorbeelden uit duizeuden, om Mn te tooneu, da.t nooIt kosten, noch moeijelijke uitvoerbaarheid voor hen beletselen zijn.
)V'nnlleer de uitgever van de IINew-York Heraid" lUet grond bij zijne lezers, genoegzame belangstelling iJl deze eXIlC<litie kon verwachten en bij wist geene anelere gele- genheid te vinden, om zijne corresponclenten ter r"",le Atclûn te brengen, dan door middel van het Roode Kruis, elan decel hij het zeker; daarvoor is zijn ontzaggelijke ondernemings- geest genoc"",,ame waarborg. En verbeeldt u nu, dat ol' 7.e- keren morgen, ter reede van Atchiu eeu grooter of kleiner .toomschip nadert, met de onzij,lige vlag van het R.oode ""',
llaast de sterren vlag en dat Amerika ele eenige ver\.egen diger is vnu the Reil Or088 IIllia1ice,. lloe zo (Cl
mo:::<le zijn? niet wna.r, wij zouden beschaamc
~ -'1
.t ..
t:
~~ ~ r
Weuu, ol geloof ik met u, dat men daartoe niet 7.00
1igtelijk komt, da.n dient men zich nu evenzeer te laten Jeiclen, door dat eventuëel gevoel van schaamte, dat ?ielt nl!îrlnn van ons zou meester maken. Manr buitendien, men ,·ergete ook niet, dat Amerika in dezen oorlog geze,,<>d wordt eene, l,oewel officiëel niet bekend gemaakte, toch Pl!!'cnanrdige, ons niet nl te vriendelijk gezinde rol te spelen.
Zeker i, het dat wij bij ~n onzer hijgsbedrijven iu Indië tot heden, zoo zeer de ",mdacht getrokken llebben n1s in der.en
oorlo~. Men weet dat zelfs eeu poar Engelselle oorlog.,.,hepen in ète Atchinesche wat.eren kruissen : .. thc Homet" is er één van.
En mi.i dunkt, het ls al genoeg dat Hollandsche nieuws- bJnc1en de particuliere brieven vau Engelsclte reporters ver- lolen, 0111 de nieuwsgierigheid Il1lnuer (d. i. Hollandsehe) ]e7.(>ol's te bevredigen.
Ik ]"ck~n dan ook voor de7.e ZAAk op de medewerking' vall de da"bladJlcrs, want, 0)) 11et schip dat ik hecloel r.al ook wel rnimte 7.ijn VOOl' een k1ein correspondentie-bureau, eveu- 7.oer nl~ voor een kunslllchi1cler of photogrnphist, in hope dat te eeniger tiid niet alle illustraties zoo erbarmelijk den
tn~bn(l voor Atchill weergeven nls onlangs de Frnnsche ,"".tratz'on deed.
Uen ,chi;nt zich voor der.e expeditie wederzijds ietwat warm gemaakt te bebben, voor de begeleiding der troepen
<lonr geesteli;ken.
Welnu, bet door mi; begeerde ,chip, is eerst de ware verblijf"IM!' voor geestelijke personeu, en ook voor gods- (lipllioltoefening.
Die per.::onen zullen op Andere schepen. veel moeten ont- ],e1'en en lJet1'ekkelijk overlust nandoen. lIier zal ben uiet.
nlll,hreken en bet veld voor r.egenrijken, troost nnnbren- /(pnd.n .rbei,1 ~root kunnen r.ijn.
De ger.oncle J num.at vergenoegt zich wel met de voor hem getruiJ.elijke: .Zeemnn'I'reek en een kort gebed»;
maar de gekwet..te, de ligchaamlijk lijdencle heeft in de allereerste plaat.. behoefte en aau'prnak op al de troost- middelen van den Go,lsdienst.
Bij de Ambulance Ne.1rlal1daise (in den }'ranscb-Duitschcn oorlog gestationeerd te la Besace bij het slagveld van Beau- mont) bezat men 1 numonicr catholique, 1 p.'lSteur. Zie- hier wat D'. J. Á. <hllandat Huet van de werkzaamheid dezer personen aldaar zegt:
NOnze p.'18toor M'. l'abbé Reyuatul, die reeds in Algier"
versclûIlencle c.'lmp-"glles had mede gemaakt en onze dominó M'. Farjat tracbtten zooveel mogelijk aan tc vullen de tekortkomingen vnn onze infirmiel's. En zeker lleert een zeer ,liepen indruk op ieder omer achtergelaten de onver- moeide, voor geen opofltn;llg' hoegennnmd terugdeÎJlzende I trouwhartige ijver vnn onzen Abbé.
En om te doen zien, welke onverwachte hulp van zelf- denkende en behoedzmne personen, men bekomen kan, dieno de volgende niet onaardige bijv.onderheid, welke Dr. Gal ..
landat Huet mededeelt.
.Zoo bleek, b. v. oPu eerstelI clag van ons verblijf in het .. eld, dat bij cle victualiën het zout ontbrak, temij[
het zeer moeijelijk in genoe:gznme hoeveelheid te krijgen was. 011ze predikant had echter den gelukkigen inval ge- hacl eene groote snuifdoos met zout te vullen; met beleid-
\·olle gulheid stond hij \"an zijn sehot af, aan hen, dic d.
mouton roti zonder zout te Haamv \'onclen'\
Do voorgenomen uitzending zou ook: JjÎer te budo nog tîj(lens de uitrusf.ing gunstig werken, een stroom vnn
!ymptlthie voor dc hoofclznnk wekken, rij 7.011 allerlei aan- biedingen uitlokken, wie weet 1 mogclijk ook wel dienst- neming bel'o1'elcren voor het cXI>editionairc leger; cene zaak die wij zoo geheel gewoon zijn aan het Gouvernement ovcr te laten, terwijl ieder in zijn hillg bij goeden wil danro[l
20
toch wel eeujgen invloed kan uitoefenen: een wenk dien • ik
bijzonder adresseer aan gemeentebesturen, regenteu, hoofden cn verzorgers van <laarvoor geschikte stichtingen.
De behoefte aau vel~terkiug onzer krijgsmagt iu O. J.
zal ook bij een gunstigeu uitslag der 2de expeditie, nog lang zeer groot bl~ven. Men .chte dit uiet gering.
Ons Hollanders is een zonderling 0lltimisme eigen, zich uitende in allerlei replieken, die ik <te: argumentatie uit gemakzucht zou wenschell te nocmen.
Niets gewoner toeh dan te vememen: dat zal wel teregt komen! En, het is zoo erg niet! en men moet alles zoo niet gelooven wnt gezegd en geschreven wordt. En, ja voorheen was het zoo - man! nu is dat altemaal anders!
enz., enz.
Dat optimisme is chronisch en sterk uitgedrukt bij ouze Inclische ambtenaren; en ik aarzel niet de stelling te ver- dedigen, dat dit optimisme de oorzaak is van al onze neder- lagen, ook van die tegen Atchin. Voor Oost-Inrüö komt daar nog een tweede beclroavende omstau<ügheid bij, uI. het gemis ccner invloedhebbende cu gevestigde openbare mee- lling, als correctie van dat optimisme onder de Europcrmen, bij wie "de vreea voor 80eaa " de hoogte heert bereikt eener allOOtotie.
lofen vindt het al weer vertolkt in de reeds vel'melde schoon- klinkencle maar te veel zeggende phrase van het Centraal- comité : IIde expeditionaire troepclI, n.},,_ vall alltet 'uoodige voorzien." Als of dit mogelijk ware!
Het kau bij den grooteu omrnng onzer koloniale onder- nemingen zijn nut hebben, dnnrtegen te waarschuwen en
VUil hieruit door goede voorbeelden tot navolging, krachts- inspanning en YOOlozigligheid op te wekken. Zulk een voorbeeld zij OllS h08pitaalsehip.
IT.
Ziedaar de aanpl'lJzmg van een denkbeeld, dat ik kort na het bekend worden der ongnnstige tijdingen omtrent den oorlog tegen Atchiu en van de noodzakelijklleic] eener 2de eXI,editie, opvatte, eu dat ik ook hoopte verwezentlijkt te ZIen.
En om niet al dadelijk af te stuiteu op mogelijk be- weerd wordeude onuitvoerbaarheid, door gebrek aan per- soneel, besloot ik, met aaubieding mijner eigene mede- werking, deze zaak in te leiden.
Met dat doel verzom] ik deu 28 April jJ. aan het Hoofd- comité vau het n.oode Kruis te 's Graveuhage, de volgende IDlSSlve :
Áa?"
hct II oofilcomité va" kct Rood. Kru;' te
's Gravellhage.
De onclergeteekende, euz.
Arts, op zijn verzoek eervol ontslagen Officier van Gezond- heid der 2de klllSSe Zr. Ms. Zeemagt, (als hoedanig hij gedurende een janr 1860/61 ter Sumatra's Westkust ver- toefde) be-.citter vau het Eereteeken voor Krijgsverrigtingen (Z/O. kust vau Borneo), tllans st"dsgeneesheer te Brielle, heeft de eer ."n de V ereeniging het Roode Kruis de volgende voorstellen te doen:
Hij is bereid, i.n de dienst van het Roode Kruis, onder overeen te komen voorwa..'U'den, zich ter reede Atchin te begeven, ter verpleging van ollze gekwetste of zieke sol- d.ten eu schepeliugen, gedurende den daar eerlang te ver- wachten strijd.
Daarvoor zou hij wenschen, zich geplaatst te zien aan het hoofd van een hospitaalschip, liefst een groote mail,tea,ner , die met hare bemanning gemakkelijk per maand te huren
is.
Dit vaartuig, al vorens te vertrekken, spooiaal daarvoor te betimmeren en in te rigten, alsmede te voorzien van al hetgeen vooral de Frnnsch-Duitsche oorlog bruikbaars heeft opgeleverd, ter verpleging vaD verwonden.
'l'evens kon dit schip deptJt worden van hetgeen het opge- wekt nationnliteit'gevoel en de liefdndigheid voor onze mili- tairen wilden afzonderen; dep5t ook van een groot magazijn van kleederen, geneesmiddelen, versnaperingen, enz.
Hij zou, behalve een behoorlijk getal ziekenverplegers, ook eenige heelkundigen (landgenooten of vreemdelingen) aan boord l..,nmen medevoeren ; zelfs een gedelegeerde van I,et Roode .\Uuis. . . . .
Hij bepaalt zich bij deze vlugtige omtrekken, meen ende zijn denkbeeld trouwens genoegzaam daardoor aangegeven te hebben. Wanneer het Hoofdcomité eerst zal beslist hebben over het beginsel der al of niet uitzending van soortgelijke hulp (die ook door buitenlandmhe nfdeelingen van het Roode Kruis te ondernemen is I) zal het tijd zijn, op de verdere uitwerking terug te komen en ook bij het Gemeentebestuur van Brielle, de noodige stappen te doen ter conciliiiring harer belangen, met de uitvoering van dit plan.
BRIEL1.E, den 28 April 1873 ..
(ID. g.) VAN OPDORP.
Het antwoord op dezen blief "as van den volgenden inhoud:
's HAOE, 30 Apru 1873.
Op uwe lettercn van 28 dezer, hebben wij ,Ie eer te antwoorden:
dat het HoofdcomiW "oorzeker uwe bereid\\iJligheid, 0:11
het Roo<le .\Uu", te dienen, zeer zal w,"""(lcren;
dat echter het Centrnalcomité -onzer Vereeniging "oor Indië, te Batavia, in overleg moet treden met de bevoegde autoriteiten aldaar i
dat wij u dus den raad gaarne "ouden geven, u tot dat Centraalcomité (secretaris de neer A. J. W. vau Delden) te wenden, en dat wij Întusschcu nota. nemen van uw voor- stel.
Misschien oollt u het boven,\ien uiet onnoodig u ook te wendeu tot het Delmrtement van Koloniën.
ne JToorzitter, (w. g.) DE STUERS.
De Secrelaria ,
(ID. g.) Dr. VERWEY.
Dit antwoord - ik verbeel het niet - was mij eene teleurstelling. Niet dewijl men mijn voorstel lliet dadelijk met beide handen aangreep; maar omdat het mij de illu,i.
ontnam, dat van hieruit handelend zou opgetredeu worden.
Blijkbaar is de administratieve splitsing van het Roode Kruis, met een Hoofdcomité I.ier en een CentrMlcomité te Bat.",ia, de hoofdool"7.aak van gebrek aan eigen iniatier. En bekend als ik ben met Indische toestanden, had ik geen lust mij te vervoegen aan het nieuwe ad...".. Mij dacht daarenboven dat door- r.cmling naar Bnbvin. zoo noodig-, de eigennardige taak VAn I.et Hoofdcomité 1.Ou,le .ijn. Immers l,et Centraalcomité
te B..'\t.'\via. zou een Nedcrlandsc11 burger met evenveel, zoo niet meer, regt vcnvUzen n:1nr llct JToofdcomité, cu zoo bleef men in een cirkel rOlldloopen Rn zoo er tusschen- komst bij aen :Ministrr nlll Kolonii'n of Rndere autoriteiten noodig WAre, zulks is mijns inziens, mede het werk. van het Hoofdcomit.', .ij het. ,lan al of niet met medewerkinst van 11et Centrnalcomité. lk had, als Nederland""h burger, slechts te doen met het IIoofcicomité, en dit 118d aan te nemen of niet. Wat het nu deed, herinnerde mij Groen's 'preek-
2\
woordelijk, ./.:tuitje i" het ri.et." Maar hoe het zij, ouwil of magteloosheid, van heide was het gevolg, dat het eenige wat ik beoogde: ~ela'1lg1ooze lmlp te fJcrleCllcn aau Ollze arme gckwet8tcl1. {til, ZiekClt, nu zonder gerolg bleef.
M6gelijk misverstand vroezende, benuttigde ik een geluk- kig toeval en bragt een bezoek bij deu Secretaris van het IIoofdeomité. Hetgeen ik daar "ernam is gedeeltelijk mede- gedeeld, eu ik acht het niet nOOllig in meer c\6~1ils te tre- den. Genoeg, da.t ik terugkeerde met de overtuiging, dat,
7.00 de denkbeelden te dezer zake van dcn heer Secretaris ook de denkbeelden zijn van het Hoofdeomité zelve, ,lat dan het Roode Kruis hier te lande vervallen moet in een zeer betreurenswaardig nihiliame.
Nogthalls eenigen tijel daarna omlerrigt, dat de vrees voor deze vereenzelviging ongegrond is, hoopte ik nog altijd op eenig resultaat, en men begrijpt met hoeveel b~angstelling ik kennis nam van de punten ter behandeling, uitgeschreven voor de vergadering der afdeeling Bl"iel1e, den 17 J unij gehoudeu.
Er was toch sprnke van een:
y ooT8tel ~etre!!ende het verleene" van I",zp ~ij de aan- dtaa1ll1e gclJeurtenuaclI, in Atchin.
Nieuwe telelll~telling. Zoo als reeds is medegedeeld, kwam alles neer op eene aanschrijving om te ooniger tijd, maar vooral niet te vroeg, eene colleete te houden.
Ik veroorloofde mij de vrijheid te vragen, of er ook iets bekend was omtrent den aard der bemoeijingen van het Roode Kruis in dezen. oorlog, over de wijze van afmwen- ding der voorradige en nog te innen gelden, speciaal of van wege het Roode Krnis ook IlCrsooulijke hul!, zoude wor- den aangeboden, die ik nu dubbel wenschel~k achtte, nu ik meende te kunnen bemerken met hoe weinig suCC<':s het Gouvernement er in slaagde om het groote gebrek aau offi- cieren van gezondheid in Oost-Indië aan te vullen, immers terwijl cIc detachering van een 50t..'l1 oflicicrcll van verschil-
25
lene\o wa.pcns nx>r den tijd \"nn 2 jaren, in weinige dagen door vrijwillige aanbieding gelukt was, wist ik dat voor {Ic 20 gevraagde officieren van gezondheid, niemand zich had aangemeld.
De vernieuwde oproeping, tegen rene gratificatie va.n
f
4500.- komt zulks bevestigen. En menigeen die hct Gouvernement niet wenscht te dienen, zou dit wel het Roode Kruis willen doen.Het Bestuur der Afdeeling Brielle betuigde ten ,Ieze geenerlei berigt te hebben ontvangen.
En uu de",1 ik het voorstel aan het Hoofdeomité, ,Ianr- omtrent eene hel, ... lde vraag te rigten.
Dit voorstel werd. met algemeeue stemmen aangenomen, en weinige dagen later werd mij welwillend keunis gegeven van het bekomen antwoord, luidende: ",lat het Hoof,l- comité besloten had geen persoonlijke hulp uit te zenden."
Ik moet hierbij voegen, dat de Secretaris van de Afdee- ling Brielle zich bereid verklaarde dadelijk eene vergadering uit te schrijven, zoo ik nu nog eeu bep"ald voorstel wenschte te doen.
Ik antwoordde, hiervan af te zien, en besloot de.oe • .aak in het publiek ter sprake te brengen.
Ik zag van verclere voorstellen af om den schijn te ver- mijclen, als of ik mijne wijze van hulpbetoon aanprees 0111-
dat ik er zelf eene rol in hoopte te spelen.
Dit blijkt ook uit mijn aanbod, zijude slechts voorwaar- delijk gedaan. Wel verklaarbaar in iemand die gevestigd en gehuw(l is, en die zich verheugen mag in eene goede practijk. En opdat ten deze alles bekend zij, deel ik hier mijne voorwaarden mede, iJlgeval het voorstel aange- nomen warc.
Behal va dat ik slechts hulp wilde verleenen , op de door mij voorgestelde wijze, ,lat is: aan lUlt lwofd staande van een hospitaal-stoomschip, en bij minnelijke schikking der ge-
j
mecnte Drielle, had ik geene andere voorwaarde dan voor bet geval van sneuvelen of overlijden, waut ik stel mij d.
mogelijkheid voor, om desgevorderd deel te nemen aan de veqJleging van gekwetsten onder lIet vuur van den vijand, of althans aau het vijandelijk strand.
Maar .fgescheiden van mij"e deelneming, bleef nog al- tijd de hoofdgedacbte over, di. niet eens in overweging schijnt genomen te zijn, zij het ook op velmimlenle schaal, b. v. door uitzending van personeel alleen, het7Jj tel SUJ matra's westkust op de verschillende stations, hetzij bij de e.xpeditie zelve.
Met het oog op de toekomst, op d. mogelijkheid zelfil eener 3<\e expeilitie tegen .A.tehin, kan der .. bijdrage tot d.
geschiedenis van het Roode Krui< ten ouzent, llaar nut heb- ben, ,'oo~l dan, wanneer zij de openbare meening, meer bepaald de .A.fdeelingen, moge opwekken tot meerderen invl"",\ op het Hoofdcomité.
