Bijlage II: Model Verzoek boetevermindering kleine ondernemingen Installatie Sector en toelichting (zie achterzijde)
Verzoek
boetevermindering kleine ondernemingen
Onderstaande rechtspersoon meent in het kader van de versnelde sanctieprocedure inzake het Rapport kartelgedragingen in de Installatie Sector in aanmerking te komen voor een verlaging van de boete wegens de (beperkte) omvang van de concernomzet en doet in dat verband de volgende opgave.
Opgave Concernomzet 2001
Zaaknummer: [invullen zaaknummer(s)]
De concernomzet 2001 van het concern waartoe [invullen naam en statutaire vestigingsplaats van de rechtspersoon] behoort bedraagt in totaal € [invullen totaalbedrag in euro’s] (exclusief BTW).
Ten bewijze is bijgevoegd [aangeven wat van toepassing is]:
∏ een door een accountant gecontroleerde geconsolideerde jaarrekening van 2001 waaruit de concernomzet blijkt;
indien geen geconsolideerde jaarrekening beschikbaar is dan wel niet gecontroleerd:
∏ een door een accountant goedgekeurde opgave van de concernomzet van 2001.
NB: zie toelichting.
Verklaring juistheid en volledigheid
Hierbij verklaart [invullen naam van persoon die rechtsgeldig bevoegd is de rechtspersoon in een procedure bij de NMa te vertegenwoordigen] namens [invullen naam en statutaire vestigingsplaats van de
rechtspersoon], bij de NMa bekend onder [invullen zaaknummer] dat de opgegeven concernomzet 2001 juist en volledig is.
Datum:
Naam vertegenwoordiger:
Handtekening vertegenwoordiger:
TOELICHTING BIJLAGE II
Zaaknummer: Per onderneming is een zaaknummer toegekend. Dit zaaknummer geldt voor de hele onderneming en de rechtspersonen aan wie de overtreding van de onderneming kan worden toegerekend met inbegrip van de dochtermaatschappijen en/of moedermaatschappijen. Uw zaaknummer treft u aan op de eerste pagina van de aanbiedingsbrief onder ‘Ons kenmerk’.
Geconsolideerde jaarrekening: Een geconsolideerde jaarrekening wordt in artikel 2:405 lid 1 BW gedefinieerd als de jaarrekening waarin de activa, passiva, baten en lasten van de rechtspersonen en vennootschappen die een groep of groepsdeel vormen, als één geheel worden opgenomen. De geconsolideerde jaarrekening bevat de eigen financiële gegevens, tezamen met die van de dochtermaatschappijen in de groep en die van andere groepsmaatschappijen. De vastgestelde geconsolideerde jaarrekening 2001 dient te worden verstrekt.
Concernomzet: Onder concernomzet wordt verstaan de som van de bedrijfsopbrengsten zoals weergegeven in Model E van het Besluit modellen jaarrekening die is opgenomen in de bijlage bij de Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving. De som van de bedrijfsopbrengsten bestaat uit de netto omzet, wijzigingen in voorraden gereed product en onderhanden werk, geactiveerde productie voor het eigen bedrijf en overige
bedrijfsopbrengsten.
NB: Met concernomzet wordt alle omzet bedoeld en niet enkel de aanbestedingsomzet uit Installatiewerk.
Onder concernomzet valt de eigen omzet, tezamen met die van de dochtermaatschappijen in de groep en die van andere groepsmaatschappijen.
Accountant: De verklaring dient te worden afgegeven door een registeraccountant of accountant- administratieconsulent. Indien de onderneming een zodanige omvang heeft dat controle van haar
jaarrekening wettelijk verplicht is dan mag slechts degene die bevoegd is tot het verplichte onderzoek van de
jaarrekening de verklaring afgeven. De accountant mag tevens niet in dienst zijn van de onderneming.
1
Bekendmaking boetetoemeting aangaande bepaalde
mededingingsbeperkende activiteiten in de installatie-deelsector
I. Inleiding en definities
1. Met deze Bekendmaking boetetoemeting aangaande bepaalde mededingingsbeperkende activiteiten in de installatie-deelsector (hierna: Bekendmaking) beoogt de directeur-generaal van de NMa (hierna: d-g NMa) inzicht te geven in de wijze waarop hij voornemens is de hoogte van de boetes te bepalen voor ondernemingen die betrokken zijn bij overtredingen van artikel 6 van de Mededingingswet (Mw) en/of van artikel 81 van het EG-Verdrag in verband met de aanbesteding van werken in de installatie-deelsector. Deze Bekendmaking geldt voor de beboeting van overtredingen in de installatie-deelsector, zoals bij de NMa bekend en waarvan het redelijk vermoeden is vastgelegd in een rapport als bedoeld in artikel 59 Mw. De eerdere Bekendmaking boetetoemeting in de GWW-deelsector
1heeft model gestaan voor onderhavige Bekendmaking.
2. De d-g NMa heeft deze Bekendmaking opgesteld vanwege de aard en omvang van het gebleken kartelgedrag in de bouwsector in Nederland en de gevolgen die het onverkort toepassen van de Richtsnoeren boetetoemeting
2voor de sector in zijn geheel zou hebben. Met deze Bekendmaking geeft de d-g NMa, in lijn met de eerdere Bekendmaking boetetoemeting in de GWW-deelsector, invulling aan deze bijzondere omstandigheden en de oproepen van de NMa en de regering aan de ondernemingen in de bouwsector om “schoon schip te maken”. De Richtsnoeren
boetetoemeting
3zijn van toepassing, voor zover daarvan bij deze Bekendmaking niet wordt afgeweken.
3. Zoals vermeld in de Bekendmaking boetetoemeting in de GWW-deelsector, onderzoekt de NMa verschillende deelsectoren van de bouwnijverheid. Vanwege de omvang van het gebleken kartelgedrag en de complexiteit van de onderzoeken in de deelsectoren alsmede de aard en samenhang binnen de deelsectoren, kan de NMa deze niet alle tegelijk afwikkelen. Afwikkeling vindt daarom per deelsector plaats. De NMa kan in één rapport meer overtredingen constateren.
Tevens kan de d-g NMa in één besluit meer rapporten en meer overtredingen afdoen.
1
Bekendmaking boetetoemeting aangaande bepaalde mededingingsbeperkende activiteiten in de GWW-deelsector (Stcrt. 14 oktober 2004, nr. 198).
2
Richtsnoeren boetetoemeting met betrekking tot het opleggen van boetes ingevolge artikel 57 van de Mededingingswet, besluit van de d-g NMa van 19 december 2001 (Stcrt. 19 december 2001, nr. 248).
3
Zie noot 2.
2
4. In deze Bekendmaking wordt onder Installatiewerken verstaan werktuigbouwkundige, elektrotechnische en sprinklerinstallatiewerken, welke omvatten het ontwerpen, berekenen, leveren, aanbrengen, onderhouden en repareren van in ieder geval (centrale)verwarming, ventilatie, luchtbehandeling, koeling, olieopslagtanks, airconditioning, sanitair, licht- en krachtstroom, noodstroom, hoog- en middenspanning, (openbare) verlichting, zonne-energie, tele- en datacommunicatie, ICT solutions, telematica voorzieningen, beveiligingssystemen, parkeersystemen, gebouwautomatisering, procesbesturing, verkeerssystemen,
verkeersregelinstallaties, signaalgevers, brandpreventie - en brandblusinstallaties, water-en zuiveringsinstallaties, drink- en afvalwaterinstallaties, gemalen en pompinstallaties (hierna:
Installatiewerken).
5. Of een werk als Installatiewerk moet worden beschouwd, wordt bepaald op projectniveau. Indien een project meer omvattend is, dan wordt dit project als geheel als Installatiewerk beschouwd indien de Installatiewerk-activiteiten overheersend zijn. Dit betekent dat als de overige activiteiten een onderdeel vormen van en ondergeschikt zijn aan een project dat overwegend uit
Installatiewerk-activiteiten bestaat en als zodanig is aanbesteed, dat project in het geheel als Installatiewerk wordt gekwalificeerd.
6. Per onderneming baseert de d-g NMa de boete op de aanbestedingsomzet. De d-g NMa baseert de boete op de aanbestedingsomzet, aangezien deze direct verband houdt met de betrokken gedragingen. Tevens wordt de aanbestedingsomzet geacht de mate van betrokkenheid van ondernemingen bij de verboden mededingingsafspraken afdoende te reflecteren. De d-g NMa acht 2001 een representatief ijkjaar voor de overtredingen waarvan de boete op grond van deze Bekendmaking zal worden vastgesteld.
7. Onder Aanbestedingsomzet 2001 wordt verstaan de totale contractwaarde van alle opdrachten ter uitvoering van Installatiewerken in Nederland die de onderneming in 2001 in aanbesteding heeft verworven (hierna: Aanbestedingsomzet 2001). Onder Aanbestedingsomzet 2001 valt ook de waarde van opdrachten die de onderneming in aanbesteding heeft verworven in 2001 in combinatie met één of meer andere ondernemingen, naar rato van de deelname van de onderneming in de betreffende combinatie.
8. Onder Aanbesteding wordt verstaan de, al dan niet gelijktijdige, uitnodiging van een
opdrachtgever aan twee of meer ondernemingen om een offerte in te dienen voor een opdracht
tot de uitvoering van een Installatiewerk (hierna: Aanbesteding). Een enkelvoudige (onderhandse)
opdrachtverlening, waarvoor geen twee of meer offertes zijn aangevraagd, valt daarmee buiten het
3
begrip Aanbesteding. De persoon of hoedanigheid van de opdrachtgever is in dit kader niet relevant. Opdrachten die in onderaanneming in aanbesteding zijn verkregen, vallen eveneens onder het begrip Aanbesteding.
9. Onder Contractwaarde wordt verstaan het bedrag waarvoor de gehele uitvoering van het werk door de opdrachtgever in 2001 is aanvaard, exclusief BTW, ten tijde van de opdrachtverwerving (datum gunning) (hierna: Contractwaarde).
4In geval van zogeheten ‘regiewerk’
5geldt als contractwaarde het totaalbedrag dat op de (slot)factu(u)r(en) is vermeld (exclusief BTW), ook indien deze pas na 2001 is/zijn uitgebracht.
II. Opgave Aanbestedingsomzet 2001
10. De onderneming dient opgave te doen van de Aanbestedingsomzet 2001, waarbij de onderneming de keuze heeft tussen een volledige opgave en een beperkte opgave met een forfaitaire verhoging van maximaal 15%.
11. Bij volledige opgave van de Aanbestedingsomzet 2001 geeft de onderneming de totale
Contractwaarde op van alle opdrachten ter uitvoering van Installatiewerken in Nederland die de onderneming in 2001 in Aanbesteding heeft verworven. Volledige opgave dient te geschieden met behulp van een ondernemersverklaring (zie bijlage I: model Verklaring opgave
aanbestedingsomzet 2001), ondersteund door een rapport van feitelijke bevindingen opgesteld door een accountant (zie bijlage II: model Rapport van feitelijke bevindingen).
12. Bij beperkte opgave van de Aanbestedingsomzet 2001 geeft de onderneming:
i. in geval van ondernemingen die in 2001 op grond van de Deelnemersovereenkomst waren aangesloten bij de Stichting Aanbestedingsvraagstukken Installatietechniek (hierna: Savi), een bij Savi op te vragen overzicht van afgemelde omzet 2001
6uit meervoudige werken
7,
ondersteund door een ‘Rapport van bevindingen inzake afgemelde omzet 2001’ van Ernst &
Young Accountants (de accountant van Savi), of;
ii. in de overige gevallen, een ondernemersverklaring (zie bijlage I: model Verklaring opgave aanbestedingsomzet 2001), ondersteund door een rapport van feitelijke bevindingen
4
Zoals bijvoorbeeld is vastgesteld in een contract of overeenkomst, in een (opdracht)brief van de opdrachtgever waarbij de opdracht aan de onderneming is gegund of bevestigd, of in een ondertekende offerte. Ook mondelinge afspraken tellen mee.
5
Regiewerk is werk waarvoor, in plaats van een vaste aanneemsom, is overeengekomen dat de definitieve prijs bestaat uit de daadwerkelijke besteding.
6
Zoals bedoeld in artikel 15 van de Deelnemersovereenkomst van Savi zoals in 2001 van kracht.
7
Dit zijn werken waarop meerdere Savi-leden zich hebben ingeschreven dan wel een prijsaanbieding hebben gedaan.
4
opgesteld door een accountant (zie bijlage II: model Rapport van feitelijke bevindingen), waarbij buiten beschouwing worden gelaten:
1. opdrachten met een Contractwaarde van minder dan NLG 50.000;
2. opdrachten waarvan de opdrachtgever een natuurlijk persoon is en die uitsluitend dienen ten behoeve van privé-doeleinden van de opdrachtgever en niet zijn bestemd voor het uitoefenen van bedrijf of beroep;
3. opdrachten betreffende:
a. water-en zuiveringsinstallaties, drink- en afvalwaterinstallaties, gemalen en pompinstallaties;
b. telematica- en beveiligingsinstallaties, ict-solutions en datacommunicatie, tenzij deze deel uitmaken van een totaalproject;
c. woningbouw (waaronder begrepen sanitair), dat wil zeggen een ruimte voor (semi-)permanente bewoning waarbij geen gemeenschappelijke facilitaire voorzieningen zijn opgenomen;
d. sanitair in overige gebouwen dan woningbouw, tenzij dit deel uitmaakt van een totaalproject;
e. installaties in kassen en warenhuizen voor gewassen en in zeeschepen, binnenvaartuigen en off-shore;
f. parkeer- en verkeerssystemen;
g. olie-opslagtanks, tenzij deze deel uitmaken van een totaalproject.
13. Indien een onderneming kiest voor een beperkte opgave, dan past de d-g NMa ter bepaling van de Aanbestedingsomzet 2001 van de desbetreffende onderneming een algemeen geldende forfaitaire verhoging toe van maximaal 15%. De d-g NMa is van oordeel dat met dit percentage het verschil tussen de Aanbestedingsomzet 2001 en de beperkte opgave wordt opgeheven. De d-g NMa verlaagt de hoogte van dit forfaitaire percentage uitsluitend indien onverkorte handhaving voor de branche als geheel evident onredelijk zal blijken te zijn.
14. In het geval een beperkte opgave overeenkomstig randnummer 12 evident niet als representatief kan worden aangemerkt als Aanbestedingsomzet 2001 kan de d-g NMa van de betreffende onderneming verlangen dat zij alsnog volledige opgave doet overeenkomstig randnummer 11. Het voorgaande geldt uitsluitend voor ondernemingen waarbij de Aanbestedingsomzet 2001
voornamelijk wordt gegenereerd uit opdrachten zoals genoemd in randnummer 12, onderdeel ii, onder punt 3.
15. De d-g NMa is van oordeel dat ondernemingen, volgens de wijze zoals in deze Bekendmaking
uiteengezet, in de Aanbestedingsomzet 2001 inzicht kunnen geven, zonder dat dit voor de
betrokken ondernemingen of de NMa excessieve lasten tot gevolg heeft.
5 III. Boetebepaling
16. Voor een onderneming waarvan wordt vastgesteld dat zij met betrekking tot activiteiten binnen de installatie-deelsector artikel 6 Mw en/of artikel 81 EG-Verdrag heeft overtreden, hanteert de d-g NMa als grondslag voor de boetebepaling de Aanbestedingsomzet 2001 (hierna:
Boetegrondslag).
17. Ten aanzien van een onderneming die heeft deelgenomen aan een overtreding van artikel 6 Mw en artikel 81 EG-Verdrag door middel van een systeem van vooroverleg met als gemeenschappelijk doel het onderling verdelen van werken en het afstemmen van inschrijfgedrag voorafgaande aan de inschrijving op de aanbesteding van installatiewerken in Nederland, zoals nader omschreven in het rapport met nummer 3150, wordt de boete bepaald op maximaal 12% van de Boetegrondslag.
18. De d-g NMa beoordeelt de hoogte van de boete(s), zoals deze voor een onderneming uit de voorgaande randnummers voortvloeit, vanuit het oogpunt van de gewenste preventieve werking.
De d-g NMa is van oordeel dat deze werking met toepassing van de methodiek zoals uiteengezet in de voorgaande randnummers, in het algemeen wordt bereikt. De hoogte van de boete(s) kan evenwel in een concreet geval worden aangepast indien de d-g NMa dit in verband met bedoelde werking passend acht.
IV. Vermindering van de boete: clementie
19. Bij de boetetoemeting in de installatie-deelsector geeft de d-g NMa uitvoering aan de Richtsnoeren clementietoezegging
8met inachtneming van het navolgende.
20. Gelet op de stand van het onderzoek en de informatie waarover de NMa reeds beschikte nadat het eerste clementieverzoek was ingediend, bedraagt met betrekking tot de overtreding als bedoeld in randnummer 17 het clementiepercentage voor ondernemingen die in aanmerking komen voor een clementietoezegging krachtens randnummer 7 van de Richtsnoeren Clementietoezegging
(Categorie C, boetevermindering 10% tot en met 50%) maximaal 40%. Meer in het bijzonder wordt voor de laatstbedoelde categorie ondernemingen het clementiepercentage als volgt bepaald:
8
Richtsnoeren clementietoezegging met betrekking tot het niet opleggen of verminderen van geldboeten in zaken ingevolge de
artikelen 6 juncto 56, 57 en 62 Mededingingswet, besluit van de d-g NMa van 28 juni 2002, Stcrt. 2002, nr. 122, nadien gewijzigd
Stcrt. 2004, 82.
6
(1) voor een toereikend gespecificeerde kennisgeving van een mededingingsbeperkende afspraak of gedraging wordt een boetevermindering toegekend van 16% van de boete als voortvloeiend uit randnummers 17 en 18 van deze Bekendmaking. Hiertoe dient een toereikende
beschrijving te zijn gegeven van de soort opdrachten waarop de afspraak of gedraging betrekking had en het type afspraak of afstemmingen dat met betrekking tot dat soort opdrachten plaatsvond;
(2) voor het opgeven van andere ondernemingen die bij de gedraging(en) betrokken waren, wordt een boetevermindering toegekend van 8% van de boete als berekend volgens randnummers 17 en 18 van deze Bekendmaking;
(3) voor het opgeven van concrete werken (opdrachten) waarop de gedraging(en) betrekking had(den), wordt een boetevermindering toegekend van 8% van de boete zoals voortvloeiend uit randnummers 17 en 18 van deze Bekendmaking;
(4) voor het verlenen van verdergaande medewerking dan waartoe de onderneming wettelijk is gehouden, wordt een boetevermindering toegekend van 8% van de boete als berekend volgens randnummers 17 en 18 van deze Bekendmaking. Ook ondernemingen die zich beschikbaar hebben gehouden voor nadere medewerking komen voor deze categorie boetevermindering in aanmerking, ongeacht of de NMa daarvan gebruik heeft gemaakt.
21. Indien sprake is van een gedraging die de onderzoeksactiviteiten van de NMa kan belemmeren, kan de d-g NMa ingevolge de Richtsnoeren clementietoezegging besluiten dat dientengevolge aan de desbetreffende onderneming geen boetevermindering wordt toegezegd, dan wel dat
dientengevolge de aan die onderneming toekomende boetevermindering wordt verlaagd. De d-g NMa beschouwt als een gedraging die onderzoeksactiviteiten van de NMa kan belemmeren in de zin van de Richtsnoeren onder meer het aan derden, anders dan bevoegde autoriteiten, openbaar maken van informatie met betrekking tot het clementieverzoek en de inhoud van de
(voorwaardelijke) clementietoezegging.
V. Vermindering van de boete overig
22. De hoogte van de boete zoals voortvloeiend uit de randnummers 17 en 18 van deze
Bekendmaking wordt met 15% verminderd voor een onderneming die heeft deelgenomen aan een door de d-g NMa voorgestelde versnelde procedure voor de afwikkeling van rapporten in de installatie-deelsector. In een voorkomend geval wordt dit percentage opgeteld bij de vermindering toegekend op basis van de Richtsnoeren clementietoezegging, zoals beschreven onder IV.
23. Bij de vaststelling van de boete kan de d-g NMa tevens andere boeteverlagende omstandigheden
in aanmerking nemen, waaronder de schadeloosstellingen van de ondernemingen aan degenen
7
die schade hebben geleden. De d-g NMa bepaalt in redelijkheid de mate waarin de betrokken omstandigheid leidt tot een verlaging van de boete, waarbij mutatis mutandis aansluiting zal worden gezocht bij hetgeen in eerdere/andere besluiten van de d-g NMa is bepaald.
VI. Vaststelling van de boete
24. De d-g NMa stelt de boete vast volgens deze Bekendmaking en met inachtneming van de beginselen van behoorlijk bestuur. De d-g NMa kan van deze Bekendmaking afwijken indien onverkorte toepassing ervan tot evidente onbillijkheden leidt.
Den Haag, 21 april 2005
Mr. P. Kalbfleisch
Directeur-generaal van de Nederlandse Mededingingsautoriteit
- Bijlage I. Model Verklaring opgave aanbestedingsomzet 2001
- Bijlage II. Model Rapport van feitelijke bevindingen
Bijlage I Model Ondernemersverklaring
Verklaring onderneming
Zaaknummer
1: [invullen zaaknummer]
Opgave Aanbestedingsomzet 2001
[invullen naam rechtspersoon en statutaire vestigingsplaats] doet beperkte/volledige* opgave van de Aanbestedingsomzet 2001 2 .
* Doorhalen wat niet van toepassing is.
De Aanbestedingsomzet 2001 van [invullen naam rechtspersoon] bedraagt in totaal € [invullen totaalbedrag]
(exclusief BTW).
[invullen naam rechtspersoon] heeft wel/geen* 100%-dochtermaatschappijen
3die Installatiewerken uitvoeren zoals gedefinieerd in de Bekendmaking boetetoemeting aangaande bepaald
mededingingsbeperkende activiteiten in de installatie-deelsector.
* Doorhalen wat niet van toepassing is. Let op: in beide gevallen dient hierna specificatie van de Aanbestedingsomzet 2001 te volgen.
1
Per onderneming is een zaaknummer toegekend. Dit zaaknummer geldt voor de hele onderneming, met inbegrip van eventuele 100%- dochtermaatschappijen en/of moedermaatschappijen. Uw zaaknummer treft u aan op de eerste pagina van de aanbiedingsbrief onder
‘Ons kenmerk’.
2
Zoals gedefinieerd in de Bekendmaking boetetoemeting aangaande bepaalde mededingingsbeperkende activiteiten in de installatie- deelsector.
3
Zie voor de opgave van tot een groep behorende rechtspersonen, randnummers 2 t/m 5 van de Toelichting opgave aanbestedingsomzet
2001 in de installatie-deelsector.
De Aanbestedingsomzet 2001 van [invullen naam rechtspersoon] en - indien van toepassing - haar 100%
groepsmaatschappij(en) is als volgt gespecificeerd:
1. [invullen naam rechtspersoon]
Aanbestedingsomzet 2001 € [invullen bedrag]
naam project datum aanvaarding aanneemsom/factuurbedrag (alleen bij regiewerk)
a. € [invullen bedrag]
b. € [invullen bedrag]
c. € [invullen bedrag]
etcetera
€ [invullen totaalbedrag]
2. [invullen naam rechtspersoon 100% dochter]
Aanbestedingsomzet 2001 € [invullen bedrag]
naam project datum aanvaarding aanneemsom/factuurbedrag (alleen bij regiewerk)
a. € [invullen bedrag]
b. € [invullen bedrag]
c. € [invullen bedrag]
etcetera
€ [invullen totaalbedrag]
3. Etcetera
---
€ [invullen totaalbedrag
4]
4
Dit bedrag moet gelijk zijn aan het totaalbedrag opgave aanbestedingsomzet 2001.
Verklaring juistheid en volledigheid
Hierbij verklaart [invullen naam van persoon die rechtsgeldig bevoegd is de rechtspersoon in een procedure bij de NMa te vertegenwoordigen] namens [invullen naam en statutaire vestigingsplaats van de
rechtspersoon], bij de NMa bekend onder [invullen zaaknummer] dat de Opgave Aanbestedingsomzet 2001 juist en volledig is.
Ter ondersteuning van de juistheid en volledigheid van de Opgave Aanbestedingsomzet 2001 heeft [invullen naam accountant] in opdracht van [invullen naam rechtspersoon] een Rapport van feitelijke bevindingen opgesteld. Dit Rapport is opgenomen als bijlage bij deze verklaring.
Datum:
Naam vertegenwoordiger:
Handtekening vertegenwoordiger:
Bijlage II Model Rapport van feitelijke bevindingen (eigen accountantsverklaring)
Voorbeeldtekst Rapport van feitelijke bevindingen
(de accountant wordt geacht de definitieve tekst “op maat” te maken op basis van de specifieke omstandigheden bij de onderneming en de in dat kader te verrichten en verrichte werkzaamheden)
Aan…….(naam opdrachtgever) Adres
Postcode Woonplaats Plaats, datum
Betreft: Rapport van feitelijke bevindingen Opgave Aanbestedingsomzet 2001 in de installatie-deelsector.
Geachte directie,
Ingevolge uw opdracht hebben wij een aantal specifieke werkzaamheden verricht met betrekking tot de door u opgestelde Verklaring Opgave Aanbestedingsomzet 2001. Deze Verklaring is door of onder de verantwoordelijkheid van de ondernemingsleiding van
………..(naam entiteit) opgesteld naar aanleiding van het sanctierapport van de NMa (Nederlandse Mededingingsautoriteit) waarop de Bekendmaking boetetoemeting aangaande bepaalde mededingingsbeperkende activiteiten in de installatie-deelsector
1van toepassing is.
Deze Verklaring, de hiervoor omschreven boetetemoeting en de toelichting daarop vormen het uitgangspunt van onze werkzaamheden.
Voor een omschrijving van deze opdracht verwijzen wij naar onze brief van …..(datum brief opdrachtbevestiging, indien deze is opgesteld). Deze rapportage bevat de uitkomsten van onze werkzaamheden.
Aard en reikwijdte van de verrichte werkzaamheden
Onze werkzaamheden zijn verricht in overeenstemming met in Nederland algemeen aanvaarde richtlijnen inzake opdrachten tot het verrichten van overeengekomen specifieke werkzaamheden. De opdracht houdt in dat op het in de Verklaring Opgave
Aanbestedingsomzet 2001 opgenomen cijfermateriaal en toelichtingen daarop geen
accountantscontrole is toegepast en dat evenmin een beoordelingsopdracht is uitgevoerd. Een en ander impliceert dat aan onze rapportage geen zekerheid kan worden ontleend omtrent de getrouwheid van het in de Verklaring Opgave Aanbestedingsomzet 2001 opgenomen
cijfermateriaal en toelichtingen daarop, anders dan terzake van de aspecten zoals door ons onderzocht en waarover dienovereenkomstig door ons in deze rapportage wordt
gerapporteerd. Volledigheidshalve wijzen wij er nog op dat, indien wij aanvullende werkzaamheden zouden hebben verricht of een controle- of beoordelingsopdracht zouden
1
Bekendmaking boetetoemeting aangaande bepaalde mededingingsbeperkende activiteiten in de installatie-deelsector.
hebben uitgevoerd, wellicht andere onderwerpen aan het licht zouden kunnen zijn gebracht die voor u mogelijk van belang zouden kunnen zijn geweest.
Verrichte werkzaamheden
Wij hebben de volgende werkzaamheden verricht:
1. Wij zijn nagegaan of intern een procedure is gehanteerd en zo ja welke, teneinde de Aanbestedingsomzet 2001 vast te stellen.
NB: Uit de procedure moet blijken, dat de onderneming geen ramingen of statistische steekproeven heeft gehanteerd om de Aanbestedingsomzet 2001 te bepalen.
2. Wij zijn nagegaan of de Aanbestedingsomzet 2001, conform de definitie van de NMa, zoals opgenomen in de Verklaring Opgave Aanbestedingsomzet 2001 is afgeleid uit de administratie van (naam van de entiteit).
NB: Nagegaan dient te worden dat voor alle in 2001 in aanbesteding verworven werken de totale contractwaarde (de aanneemsom of bij regiewerk de totaal gefactureerde omzet) wordt opgegeven. Hierbij kan aansluiting worden gezocht bij de informatie zoals deze in de offerte/orderregistratie en/of de projectadministratie en/of de verkoopadministratie gebruikelijk wordt vastgelegd.
3. Wij hebben de niet als aanbestedingsomzet installatiewerken aangemerkte contractwaarden over 2001 op plausibiliteit beoordeeld. Deze beoordeling heeft plaatsgevonden door middel van kennisneming van de projectdossiers en overige documenten, waaronder bevestigingen van opdrachtgevers.
4. Wij hebben onderzoek gedaan naar de juistheid en volledigheid van de toerekening van de Aanbestedingsomzet 2001 aan de daarvoor in aanmerking komende vennootschappen.
NB: Dit is alleen van toepassing voor een holding of subholding met 100%- dochtermaatschappijen.
5. Wij hebben de Verklaring Opgave Aanbestedingsomzet 2001 opgevraagd, waarmee de directie van (naam van de entiteit) haar verantwoordelijkheid voor de juistheid en volledigheid van deze opgave heeft erkend.
Uitkomsten verrichte werkzaamheden
De door ons verrichte werkzaamheden leiden tot de volgende bevindingen:
1. Wij hebben vastgesteld dat door (naam van de entiteit) een procedure is gehanteerd ter bepaling van de Aanbestedingsomzet 2001.
2. Wij hebben vastgesteld dat de in de Verklaring Opgave Aanbestedingsomzet 2001
vermelde aanbestedingsomzet is afgeleid uit de administratie van (naam van de entiteit).
NB: De onderneming dient te beschikken over een overzicht van in 2001 verworven opdrachten met vermelding van de datum van verwerving en de totale contractwaarde (aanneemsom of bij regiewerk de totaal gefactureerde omzet). De onderneming dient te beschikken over een aansluiting van dit overzicht met de administratie (de
offerte/orderregistratie en/of de projectadministratie en/of de verkoopadministratie) en de als Aanbestedingsomzet 2001 verantwoorde contractwaarden.
3. De door ons uitgevoerde deelwaarnemingen ter beoordeling van de plausibiliteit van de niet als aanbestedingsomzet installatiewerken aangemerkte contractwaarden geven geen aanleiding tot het rapporteren van bijzondere bevindingen.
NB: Indien van toepassing dient de accountant hier melding te maken van onjuistheden, voorzover deze niet geleid hebben tot aanpassing van de in de Opgave
Aanbestedingsomzet 2001 verantwoorde contractwaarden. Eveneens dient melding te worden gemaakt van onzekerheden die zijn blijven bestaan bij de classificatie van de Aanbestedingsomzet 2001 en overige feiten en omstandigheden die zijn aangetroffen en relevant zijn voor de oordeelsvorming door de NMa, zoals het ontbreken van
bevestigingen van opdrachtgevers c.q stukken van derden, waaruit blijkt dat de
opdrachten niet in concurrentie zijn verkregen. De accountant dient de onjuistheden en onzekerheden zoveel als mogelijk te kwantificeren.
4. Wij hebben vastgesteld dat de Aanbestedingsomzet 2001 op juiste wijze aan de daarvoor in aanmerking komende entiteiten is toegerekend (indien van toepassing).
5. Wij hebben de Verklaring Opgave Aanbestedingsomzet 2001 ontvangen, waarmee de directie van (naam van de entiteit) haar verantwoordelijkheid voor de juistheid en volledigheid van deze opgave heeft erkend.
Wij wijzen er nog op dat onze werkzaamheden uitsluitend zijn verricht ten behoeve van de NMa en dat deze rapportage derhalve niet (geheel of gedeeltelijk) aan anderen dan de NMa mag worden verstrekt, zonder onze uitdrukkelijke toestemming vooraf.
Wij vertrouwen erop u hiermee voldoende te hebben geïnformeerd en zijn gaarne bereid de inhoud van deze rapportage verder toe te lichten.
Hoogachtend,
Ondertekening
1
Toelichting opgave aanbestedingsomzet 2001 in de installatie-deelsector
I. Inleiding
1. De onderneming dient op grond van de Bekendmaking boetetoemeting aangaande bepaalde mededingingsbeperkende activiteiten in de installatie-deelsector (hierna: Bekendmaking) opgave te doen van de Aanbestedingomzet 2001, waarbij de onderneming de keuze heeft tussen een volledige opgave en een beperkte opgave met een forfaitaire verhoging van maximaal 15%. Het hierna volgende geldt als toelichting bij bedoelde Bekendmaking en dient als leidraad bij het doen van opgave van de Aanbestedingsomzet 2001.
II. Wie doet opgave?
2. Iedere onderneming geeft de eigen Aanbestedingsomzet 2001 op. Als uitgangspunt geldt dat de opgave wordt gedaan door de rechtspersoon tot wie het rapport is gericht, tenzij uit het
navolgende anders voortvloeit.
3. Indien het rapport is gericht tot verschillende rechtspersonen die onderdeel uitmaken van dezelfde onderneming, dan is de Aanbestedingsomzet 2001 gelijk aan de Contractwaarde van alle opdrachten ter uitvoering van Installatiewerken in Nederland die de moedermaatschappij en al haar 100%-dochtermaatschappijen tezamen in 2001 in Aanbesteding hebben verworven (ook al worden die dochtermaatschappijen niet uitdrukkelijk in het rapport genoemd).
4. De moedermaatschappij dient opgave te doen van de Aanbestedingsomzet 2001 die zij zelf en al haar 100%-dochtermaatschappijen hebben behaald met opdrachten ter uitvoering van
Installatiewerken in Nederland. Dit betekent dat zij ook opgave dient te doen voor 100%- dochtermaatschappijen die niet uitdrukkelijk in het rapport zijn genoemd (maar die wel Aanbestedingsomzet hebben behaald met opdrachten ter uitvoering van Installatiewerken in Nederland).
15. Om dubbeltellingen te voorkomen dient de moedermaatschappij de opgave van de
Aanbestedingsomzet 2001 per 100%-dochtermaatschappij te specificeren. Het is dan niet nodig dat de 100%-dochtermaatschappijen die zelf zijn genoemd in het rapport van de NMa, tevens individueel een opgave doen van hun eigen Aanbestedingsomzet 2001.
1
De Aanbestedingsomzet 2001 van deze 100%-dochtermaatschappijen dient te worden opgegeven, omdat zij tot dezelfde
onderneming behoren (artikel 1, sub f, van de Mededingingswet).
2 Voorbeeld A
Rechtspersoon A is genoemd in het rapport van de NMa.
Ω Rechtspersoon A dient opgave te doen van haar eigen Aanbestedingsomzet 2001. Dit geldt ook voor de situatie dat de aandelen in A worden gehouden door twee of meer niet tot een zelfde groep behorende rechtspersonen en voor de situatie dat de zeggenschap over A is verdeeld over twee of meer niet tot een zelfde groep behorende rechtspersonen.
Voorbeeld B
Moedermaatschappij A en haar 100%-dochtermaatschappijen B en C zijn alledrie genoemd in het rapport van de NMa.
Ω In dit geval dient moeder A opgave te doen van haar eigen Aanbestedingsomzet 2001 en die van haar dochtermaatschappijen B en C. Eigen opgave door B en C is dan niet nodig.
Voorbeeld C
Moedermaatschappij A heeft twee 100%-dochtermaatschappijen (B en C). Alleen A en B zijn in het rapport van de NMa genoemd. C voert wel Installatiewerken uit, maar is niet genoemd in het rapport van de NMa.
Ω In dit geval dient moeder A opgave te doen van haar eigen Aanbestedingsomzet 2001 en die van haar dochtermaatschappijen B en C. Eigen opgave door B en C is niet nodig.
Voorbeeld D
Moedermaatschappij A heeft twee dochtermaatschappijen (B en C). B is een 100%-
dochtermaatschappij van A, C is een 85%-dochtermaatschappij van A. A, B en C zijn genoemd in het rapport.
Ω In dit geval dient moeder A opgave te doen van haar eigen Aanbestedingsomzet 2001 en die van dochter B. Eigen opgave door B is niet nodig. C dient zelf haar eigen Aanbestedingsomzet 2001 op te geven.
Voorbeeld E
Moedermaatschappij A heeft twee dochtermaatschappijen (B en C). B is een 100%-
dochtermaatschappij van A, C is een 85%-dochtermaatschappij van A. A en B zijn genoemd in het rapport. C voert wel Installatiewerken uit in Nederland, maar is niet genoemd in het rapport.
Ω In dit geval dient moeder A opgave te doen van haar eigen Aanbestedingsomzet 2001 en die van
dochter B. Eigen opgave door B is niet nodig. De Aanbestedingsomzet van dochter C blijft buiten
beschouwing, omdat zij geen 100%-dochter is van A. Eigen opgave door C is niet nodig, want zij
is niet in het rapport genoemd.
3
III. Volledige of beperkte opgave Aanbestedingsomzet 2001
Volledige opgave
6. Voor de berekening van de Aanbestedingsomzet 2001 dient de onderneming de Contractwaarden van alle opdrachten ter uitvoering van Installatiewerken in Nederland die zij in 2001 in
Aanbesteding heeft verworven, bij elkaar op te tellen aan de hand van haar eigen administratie.
Omzet uit meerwerk, minderwerk en omzet die voortvloeit uit vóór 2001 in Aanbesteding verworven opdrachten blijven buiten beschouwing bij de opgave van de Aanbestedingsomzet 2001.
7. Bij langlopende contracten (bijv. onderhoudscontracten of andere duurovereenkomsten) geldt het volgende. Is de opdracht in 2001 verworven, dan is de Contractwaarde de waarde van de opdracht over de hele periode waarvoor de opdracht is aangegaan met een maximum van 5 jaar. Indien het contract tussentijds contractueel opzegbaar is, telt uitsluitend de Contractwaarde mee tot en met de datum waartegen het contract opzegbaar is. Bij totstandkoming van een langlopend contract vóór 2001 blijft de totale waarde van deze opdracht buiten beschouwing bij de opgave
Aanbestedingsomzet 2001.
8. Om de juistheid en volledigheid van de opgave te kunnen vaststellen verlangt de NMa van iedere onderneming die volledige opgave doet van de Aanbestedingsomzet 2001 een uitdrukkelijke verklaring dat de opgegeven Aanbestedingsomzet 2001 juist en volledig is. Daartoe dient de model Verklaring opgave aanbestedingsomzet 2001 te worden gebruikt (bijlage I Bekendmaking).
Deze ondernemersverklaring dient te worden ondersteund door een rapport van feitelijke bevindingen van een accountant conform het model Rapport van feitelijke bevindingen (bijlage II Bekendmaking). Het Rapport van feitelijke bevindingen dient te worden afgegeven door een registeraccountant of accountant-administratieconsulent. Indien de onderneming een zodanige omvang heeft dat controle van haar jaarrekening wettelijk is verplicht dan mag slechts degene die bevoegd is tot het verplichte onderzoek van de jaarrekening het Rapport van feitelijke bevindingen afgeven. De accountant mag tevens niet in dienst zijn van de onderneming.
9. Het is niet nodig om de NMa een onderbouwing of al dan niet sprake is van Aanbestedingsomzet
2001 te verstrekken. De onderneming dient echter wel rekening te houden met de mogelijkheid
dat de NMa in een later stadium van de onderneming een dergelijke onderbouwing verlangt. De
NMa adviseert de onderneming dan ook de berekening van de Aanbestedingsomzet 2001 ten
behoeve van de opgave goed te documenteren.
4
10. De NMa kan indien zij dat nodig acht de juistheid en de volledigheid van de opgegeven Aanbestedingsomzet 2001 controleren. De onderneming dient in een voorkomend geval medewerking te verlenen.
Beperkte opgave met forfaitaire verhoging
11. Ondernemingen die in 2001 op grond van de Deelnemersovereenkomst waren aangesloten bij de Stichting Aanbestedingsvraagstukken Installatietechniek (hierna: Savi), kunnen volstaan met opgave van een bij Savi schriftelijk op te vragen overzicht van de afgemelde omzet in 2001
2uit meervoudige werken
3, dat wordt ondersteund door een ‘Rapport van bevindingen inzake afgemelde omzet 2001’ van Ernst & Young Accountants (de accountant van Savi). Een dergelijk overzicht wordt door de NMa aangemerkt als een zogenoemde beperkte opgave en wordt dus forfaitair verhoogd met maximaal 15%. Let op: een moedermaatschappij dient niet alleen haar eigen Savi-overzicht te verstrekken, maar ook Savi-overzichten van haar 100%-
dochtermaatschappijen die in 2001 waren aangesloten bij Savi (zie voorbeelden B tot en met E).
Een voorbeeld van een dergelijk Savi-overzicht met het ‘Rapport van bevindingen inzake afgemelde omzet 2001’ is als bijlage aan deze Toelichting gehecht.
Contactgegevens Savi-overzichten:
Savi p/a Stichting Marktwerking Installatietechniek
T.a.v.: De heer ir. P.A. van der Eijnden en de heer H.H.W. Abma Postbus 168
2700 AD ZOETERMEER
12. Ook voor niet Savi-leden wordt de mogelijkheid geboden om een beperkte opgave te doen van de Aanbestedingsomzet 2001. Dat wil zeggen dat zij opgave kunnen doen als ware zij op grond van de Deelnemersovereenkomst aangesloten bij de Savi. Met andere woorden: niet Savi-leden kunnen bij beperkte opgave die opdrachten buiten beschouwing laten die buiten de als Savi-lid af te melden omzet 2001 uit meervoudige werken vallen. Zie voor een opsomming van deze opdrachten randnummer 12, onderdeel ii, van de Bekendmaking. Deze beperkte opgave moet worden gedaan met behulp van een ondernemersverklaring, ondersteund door een rapport van feitelijke bevindingen opgesteld door een accountant
4. De onderneming dient hierbij gebruik te
2
Zoals bedoeld in artikel 15 van de Deelnemersovereenkomst van Savi zoals in 2001 van kracht.
3
Dit zijn werken waarop meerdere Savi-leden zich hebben ingeschreven dan wel een prijsaanbieding hebben gedaan.
4
