Vraag nr. 14
van 17 sep tem ber 2004
van de heer ROB VER RE YCK EN
Kog ge van Doel – Be han de ling, be wa ring, ten toon-stel ling
Ar che o lo gis che vond sten zijn be lang rijk van we ge hun we ten schap pe lij ke waar de en hun bij dra ge tot het cul tuur his to ris che pa tri mo ni um van Vlaan-de ren. Daar naast dra gen zij soms ook enor me cul tu re le en toe ris tis che mo ge lijk he den in zich. Zo werd in De ne mar ken een in ter na ti o naal be kend mu se um op ge bouwd rond de ge re con stru eer de res-ten van sche pen.
Des tijds was ik één van de geïn te res seer de be zoe-kers van de "Kog ge van Doel", de un ie ke vondst in Doel bij het gra ven van het nieu we dok. Me teen werd in Doel lui dop ge droomd van een nieuw mu se um rond de ze prach ti ge aan winst, zo dra de res ten zou den be han deld zijn voor con-ser ve ring.
Re cen te lijk schreef een krant dat de ze un ie ke vondst voo reerst zo maar in stuk ken zou zijn ge zaagd, om te pas sen in een con tai ner, dat ver vol gens het be wa ren van de res ten onoor deel-kun dig zou ge beurd zijn, waar door de res ten als ver lo ren moe ten bes chouwd wor den, en dat in een mu se um la ter en kel een re pli ca zou kun nen ge toond wor den … Te vens zou de re pli ca niet ge plaatst wor den in de buurt van Doel, maar in Baas ro de.
Dit roept toch en ke le vra gen op.
1. Op het ogen blik dat de res ten van de Kog ge van Doel wer den op ge gra ven, wie was dan ju ri disch ve ran twoor de lijk voor het ver de re be heer er van ?
2. Aan wel ke in stel ling of dienst wer den het be heer en de con ser ve ring er van ver vol gens toe-ver trouwd ?
Wel ke be han de lin gen pas te de ze in stel ling of dienst toe op de res ten ?
Wel ke we ten schap per draagt de eind ve ran t-woor de lijk heid ?
3. Klopt het dat de res ten in stuk ken wer den ge zaagd "om te pas sen in con tai ners" ? Wat was
daar van de re den ? Was dit ve ran twoord ? 4. Klopt het dat het be wa ren van de res ten
onoor-deel kun dig zou ge beurd zijn, waar door zij als ver lo ren moe ten bes chouwd wor den ?
Zo neen, wel ke maat re ge len voor be wa ring wer-den al uit ge voerd, wel ke wor wer-den nog ge pland en wat is hier van de ge raam de kost prijs ? Werd in de bud get ten daar toe voor zien ? Op wel ke ter mijn zou het schip kun nen ten toon ge steld wor den ?
5. Waar zul len de res ten even tu eel ten toon ge steld wor den ? Wie nam de be slis sing over waar en in wel ke con text de res ten ten toon ge steld wor den ?
6. Klopt het dat op ter mijn en kel een re pli ca zou kun nen ten toon ge steld wor den, en niet de ori gi-ne le res ten ? Wat is daar van de oor zaak ? Ant woord
1. De ADW (Ar che o lo gis che Dienst Waas land) en het IAP (In sti tuut voor het Ar che o lo gisch- Pa tri mo ni um, nu VI OE, Vlaams In sti tuut voor het On roe rend Erf goed) wa ren ju ri disch ve ran t-woor de lijk voor de toe vals vondst en het on der-zoek van het wrak in si tu.
Naar het ver der be heer toe zou ook een be wa-ring in si tu de lo gis che op tie zijn ge weest, wa re het niet dat de bouw wer ken aan het Deur-ganckdok, aan lei ding voor het ar che o lo gisch on der zoek, dit on mo ge lijk maak ten. Be wa-ring ex si tu was het eni ge al ter na tief, waar toe toen ma lig mi nis ter Jo han Sau wens de ver de re im puls heeft ge ge ven.
2. De ADW werd be last met de op gra ving, re gi-stra tie en ber ging van de kog ge, even als het we ten schap pe lijk on der zoek en de be ge lei ding/ ad vi se ring van het ver volg tra ject. In zijn ber-gings taak werd de dienst bij ges taan door het IAP/VI OE, ver der ook be last met de con ser va-tie pro ble ma va-tiek.
wer den al le scheep son der de len on ge rei nigd op pal lets ge plaatst en in di vi du eel on der steund om ver vor ming van het hout te ver mij den. Het ge heel werd in wor tel doek ver pakt, om zo veel mo ge lijk het oor spronk elij ke be wa rings mi lieu te rec reë ren. Al les werd ver vol gens in spe ci a le con tai ners ge plaatst en on der wa ter be waard, op dat het hout niet zou uit dro gen en al ge deel te-lijk kon ont zou ten. Ver de re be han de lin gen kon-den niet ge beu ren om dat de ze on der ge con di ti-o neer de ti-om stan dig he den (bin nen een ge bti-ouw) moe ten uit ge voerd wor den.
De we ten schap pe lij ke verant woordelijkheid voor al le han de lin gen met be trek king tot het ter rein werk en de ver wer king van de scheeps-bouw kun di ge in for ma tie be rust vol le dig bij de ADW. Het ver volg tra ject, wa ar on der de con ser va tie, zou door het IAP/VI OE uit ge-voerd wor den. Na de be slis sing van mi nis ter Van Grem ber gen om de uit voe ring van fa se 1 van het ver volg tra ject in de ge meen te Be ve ren te la ten plaats vin den, werd ge vraagd aan de ADW om fa se 1 van het ver volg tra ject uit te voe ren om dat de ze dienst de no di ge ex per ti se heeft op ge bouwd.
3. En kel de huid plan ken zijn ver zaagd, en wel om een gron di ge re den: ze be rei ken een leng te tot 11 me ter en kun nen niet in hun ge heel wor den ge ma ni pu leerd om dat ze dan brek en on der het ei gen ge wicht. De ze bes cha di ging zou ern sti ger zijn ge weest dan het ma ken van een zaags ne de. Het op ber gen van de vol le di ge plan ken in de con tai ners zou bo ven dien een te ster ke de for ma-tie ge ven, waar door de oor spronk elij ke krom-ming ver lo ren gaat. De leng te van de con tai-ners heeft in geen en kel op zicht mee ge speeld. 4. De ADW heeft van in het be gin sa men
ge-werkt met het in ter na ti o naal ge re nom meer de NI SA (Ne der lands In sti tuut voor Scheeps- en On der wa te rar che o lo gie), waar mee werd ove re-en ge ko mre-en dat ere-en er va rre-en scheep sar che o loog en in ter na ti o naal er va ren kog gen spe ci a list de op gra ving, lich ting en (voor lo pi ge) op slag van de scheep son der de len zou op vol gen. Dat een en an der vol gens de re gels der kunst is ver lo pen, mag blij ken uit een ver slag van de hout con ser-va tor ser-van het NI SA, op ge steld in op dracht ser-van mi nis ter van Grem ber gen (26 fe bru a ri 2004): uit steek proe ven is ge ble ken dat het hout nog in goe de staat ver keer de.
De ADW zal bin nen kort uit voe ring ge ven aan fa se 1 van het ver volg tra ject: het rei ni gen, gra fisch re gi stre ren, in ven ta ri se ren en scheeps-bouw kun dig be stu de ren van de scheep son der-de len, het zoe ken naar een ges chik te con ser ve-rings tech niek en het ef fec tief con ser ve ren van de meest re pre sen ta tie ve res tan ten, al sook het re con strue ren van het bouw plan. Op ba sis van de daa ruit voort vloei en de in for ma tie kun nen in fa ses 2 en 3 één of meer de re ma quet tes of een re pli ca wor den ver vaar digd. Daar bij zal wor den be paald in wel ke ma te het ori gi ne le schip nog kan wor den sa men ge steld en met wel ke con ser ve rings tech niek dit ge paard moet gaan (cf. ant woord op vraag 6).
De kos ten voor de uit voe ring van fa se 1, ge spreid over een pe rio de van 2 jaar, wor den ge raamd op 250.000 eu ro. De Ar che o lo gis che Dienst Waas land zoekt nog naar de no di ge mid de len. De ge meen te Be ve ren voor ziet prin ci-pi eel wel in een bud get van 400.000 eu ro voor de bouw en in rich ting van de loods waar in het on der zoek moet ge beu ren.
De ter mijn waar op het schip kan wor den ten toon-ge steld hangt af van de vol too i ing van fa se 1. 5. De ze vraag is nog niet aan de or de. Er moet
nog wor den uit ge maakt of de res ten zul len kun nen wor den ten toon ge steld en hoe dat kan ge beu ren. Tij dens fa se 1 moet blij ken wel ke tech nis che pro ble men rij zen, en in hoe ver re con ser ve ring en een even tu e le he rop bouw met suc ces kun nen wor den uit ge voerd.
Daar bij moet ook de ho ge kost prijs van een daad wer ke lij ke re con struc tie in aan mer king wor den ge no men. De ze zal mee be pa len of, wan neer, waar en hoe er ui tein de lijk zal kun nen wor den ten toon ge steld.
