Wat vertelt televisiefictie ons over de werkelijkheid? Jan Van den Bulck
Lessen voor de 21ste eeuw 2003-2004
1. De grote rol van televisie in het dagelijkse leven Televisie heeft de structuur van ons bestaan veranderd.
Televisie heeft een invloed op percepties, attitudes en gedragingen.
De effecten van fictie zijn minstens even belangrijk als de effecten van non-fictie (nieuws)
2. De kip en het ei: oorzaak en gevolg in media-effectenonderzoek:
Drie verklaringen (en meer) voor het verband tussen televisiekijken en angst - Veel naar geweld kijken leidt tot angst
- Angstige mensen kijken meer televisie
- Een psychologische factor veroorzaakt zowel angst als televisiekijken - Er is alleen een schijnverband
3. Korte termijneffecten van televisie Copycats
Het “Evil Knievel Syndroom”, onkwetsbaar dankzij televisie? Een belangrijk effect bij kinderen.
Imitatie en zelfmoord, een bijzonder geval Catharsis: bestaat het in deze context? 4. Lange termijneffecten
Op 12 jaar hebben kinderen 100.000 fictieve misdaden gezien. Wat is de impact op percepties van geweld, misdaad, geneeskunde, gezondheid, goed en kwaad etc. 5. Directe ervaring versus gemedieerde ervaring
Is er een onderscheid tussen directe en gemedieerde ervaring?
Hoe mediawetenschap de moeder van alle gedragswetenschappen werd. 6. Cultivatietheorie
Zware kijkers nemen het beeld van de werkelijkheid over dat gesuggereerd wordt door televisiefictie.
7. Verklaringen
Hoe kan men leren van fictie vermits geweten is dat de kijker doorgaans beseft dat het om fictie gaat?
8. On line effecten van televisie
1. televisie bevat “feitelijke” informatie 2. kijkers vormen zich een “on line” oordeel 3. kijkers krijgen de boodschap “dit is echt” 4. ‘exemplars’
5. datasetting
9. Heeft televisie nu een groot of een klein effect? Terug naar het causaliteitsprobleem.
Examenvragen
1. Welke twee tegenovergesteld visies bestaan er die verklaren hoe het komt dat de perceptie van de werkelijkheid door
televisiefictie beïnvloed lijkt te worden? Sluiten deze visies elkaar uit?
2. Geef een voorbeeld van datasetting en leg het verschil met agendasetting uit. Geef ook een voorbeeld van dat laatste. Welk van de twee processen heeft volgens u de grootste invloed op onze maatschappij? Waarom?
3. U belandt na een ongeluk in de spoedgevallenafdeling van een ziekenhuis. Beschrijf en verklaar media-effecten die een rol kunnen spelen bij wat er u overkomt, wat er met u gebeurt en hoe u zich gedraagt.
