Die O.B. Jaargang 6, no.36

Geregistreer nan die Hoofpo&lmntoor as 'n Nuu!lblnd.

,Russiese Verteen"'oordigers Is

Alanal spioene•

Se

Rus

•

Jrg. 6. Kaapstad, Woensdag, 6 Augustus 1947. Nr. 36.

Geen Russiese ekonomiese af-gevaardigde vertrek na Ameri-ka sonder dat by opdrag gekry bet omtrent die insameling van geheime dokumente nie, en elke Russiese verteenwoordiger in die buiteland is 'n politieke spioen, bet 'n voormalige amp-tenaar van die Kommuniste, Krawtsjenko, in sy getuienis voor die Amerikaanse Huis van Verteenwoordigers gese toe by ondervra is oor die

spioenasie-bedrywigbede van ctie Russe. Hierdie Rus sal waarskynlik voortaan gedurig moet vlug om die wraak van die Kremlin te on tv lug.

Oorlog

Beein

d

ig

Die vyandelikhede in Java is Maandag beeindig op versock van die VeHigheidsraad, na SAPA-Reuter berig.

PARTYPOLITIEKE SOSIALISME

H

ET GEFAAL IN

.

BRITTANJE

In

sy

v

e

rarmi

n

gsnood

st

aan

B

ri

tt

a

n

j

e

in die volgend

e

w

e

k

e

van kri

s

i

s

op di

e

krui

s

pad. Hy

mo

e

t h

es

luit om drast

i

ese maatreels te t

r

ef vir srot

e

r produk

s

i

e

aan die

e

en kant en groter besui

·

niging aan di

e

ander kant

.

Hy sa

l

die

h

ooggero

e

mde per

s

oonlik

e

vryheid moet inkort in be

l

ang va

n

die groter g

e

h

e

el

,

maa

r

hy sal dit moet doen

s

ond

e

r di

e

kra

g

van

'

n b

es

ie

l

e

u

de ideaal.

D.aar word dan ook tans berig dat die B

r

itte

se

g

r

oot moeilikheid

Onder hlcrdle drastiese

maat-vandag

is

dat lwlle

nie iets het om aan te glo nie,

en daaront is daar ook

reels sal die Brit sy dagtaak

geen arbeidsywer t

e

bespeu

r

nie,

en verlaat steenkoolu

r

awers hul w

erk ont

as 'n koue pllg wat van buite

o deur die ystcrhand van die

110

'

n kriek

etwedstryd te gaan kyk onderwyl die grootste

k

r

isis

van sy

ge-

staat

opgel~

word, moet beskou.

skiedenis

hul land

voor d

,

i

e deu

r

staan

.

<Vervolg op bladsy 8)

'n Jaar gelede het die Britse regering 'n lening van byna .£1,000,000,000 met Amerika ge-sluit. Die bedoeling was dat dit Brittanje vir dric tot vier jaar van die nodige krcdiet moes voorsien om hom in staat te stcl om sy nyWerhcdc weer op so 'n peil te kry dat hy sy lcwe kan vcrdien. In plaas van masjincrie het hicrdie lcnlng teen 'n onvoorsiene tempo ver-dwyn vir die aankoop van vocd-scl en tabak. Voor die einde van Oktober sal daar niks meer van dit- lt-nin"g oor wees wat tot 1950 moet gehou bet nie.

LUI

I

en na die wedstryd gaan sit en kyk •

WANHOOP

. I

Uit eie krag skyn dit v1r Brittanje haas onmoontlik te wees om die nadcllge gaping van meer as £600,000,000 per jaar tussen sy in- en uitvoer uit te wis. Allerlei wanhoops-maatreEHtjies wat hier 'n mil-jocn en daar 'n paar miljoen pond moet bespaar, word wei deur die regering aangepak. Die jongste poging skyn te wees die inkorting van die leer, waardeur Brittanje sy pick as grootmoondheid sal verloor om-dat hy geen krag mecr agter sy diplomasie sal hi! nic. Vir hlcrdie doel is maarskalk Mont-gomery, hoof van die gcncrale stat, verlede week uit Indie teruggeroep waar hy besig was om te toer.

DWANG

~---··--···-·-·--···-·-·--···-·-·--·~·

Sewentie

n

Lede

In

Konsu

l

aat

Volgens 'n antwoord van die ~linister van Handel in die parlement bestaan die Russiese kon!lulnat in die Unie uit 'n lywige personeel van sewentien lede, terwyl die Unie vir die eerste ses maande van 19t6 maar vir die onbeduidende bedrag van f8 na Rusland uitgevoer en vir £8,000 ingevoer bet.

'

BOUWERKERS

STAAK

Aile boubedrywighcdc het Maandag in Johannesburg en Pretoria tot stilstand gekom toe die bouwerkers tot staking oor-gegaan het in hul cis om hoer lone, berig SAPA. Na verklaar word is 87% van die vakmanne hierin betrokke.

I I • ···

-

----

-

-·I I .

.,

Het

Baie Tyd

Intussen word gehoop op

·ri

nuwe lcning of die Marshall-plan vir Europcse heropbou. Ma.u die Amt-rikaanse wetge-wers sal mot-ilik te vinde wees om verdt-r tt' betaal vir Britse gemak, veral daar dit tans blyk dat die Brit!>e werkers op skan-dalige wy&e lyfwegsteek. Rune is nie rewillig om meer as veertig uur per week te werk nie, en onlangs bet die minis-ler van brandstof met syfers aangetoon dat in plans van gro-ter inspanning daar 'n groter arwesigbeid van die myne is sedert die toegewings. En t~

daar verlede week 'n kriek et-toetswedstryd m Leeds plaasge-vind bet, bet meer as die belfte van die werkers In sommige steenkoolmyne bul werk verlaat

Origens word oorwccg om mcnse van een werkkring na 'n ander te verplaas, waar hulle meer nodig is. Aangesien die steenkoolmyne op die oomblik die mlddelpunt van die krisls is, sal dit beteken dat Britte in een of ander vrye beroep wat as minder belangrik be-skou word, deur die staat g e-dwing lmn word om in die steenkoolmyne te gaan werk-'n maatreel wat sy gelyke net in Rusland bet.

Britse steenkoolwerkers by 'n myn. Hulle weier om meer as vyf dae per week te werk onderwyl bul land in die grootste krlsis van sy geskiedenis verkeer weens gebrek ann s

teen-kool.

Pretoria Gaan Debat

Hou Oor

Arbeidsprobleean

A

,GEE ONS SPELE' SE BRITTE

VOOR NADERENDE ONHEIL

J)i

e

Brit

se e

er

s

te minister e

al

vandag 'n verklarin

g

in di

e

La

e

rhui

s

doen oor di

e

plann

e

wat sy regering voor oe het vir di

e

r

e

dding v

a

n B

r

it

·

tanj

e

uit

s

y

,

kri

s

i

s-

uur" wat na verwag word teen Oktober

s

al aanbr

ee

k

.

G

e

durende Juli

e

i

s

na

a

mlik £175 m

il

joen van die Arv

e

rikaan

s

e lenin

g ge

·

tr

e

k

, s

od

a

t di

e

l

e

nin

g

t

ee

n Septemb

e

r gedaan sal we

es.

Na be rig word sal hy onder week nog teenoor die steen- velde.. .... Die £16,000 wat dtur meer aankondig dat die Britse kool werkers moes onderneem 86,000 mense betaal is om die leer tot meer as die helfte dat bulle nie gedwing sal word vierde toetswedstryd te &ien, verminder, en aile voedsel-in- om meer as vyf dae in die oortref die bekgeld van £14,189

voer behalwe die allernoodsaak- week te werk nle, boewel by >n wat in 1938 tydens die Austra-likste lewensmiddele gestaak beroep op bulle gedoen bet om lieS(' besoek ingesamel is ... . sal word. Daar is selfs sprake 'n balfuur per dag Ianger te ,Twee uur na. die wedstryd dat Brittanjc nou op sy goud- werk. bet 'n jong dame 'n koerant op-reserwe sal begin teer, lets wat Die gees van onverskilligheid gebel om te verneem of sy haar hom vir 'n paar maande aan by die Britte blyk duidelik uit sitplek vir die volgende tocts-die gang sal hou. die volgende berig in 'n Engel- wedstryd in Leeds, dit wil s~

InmiddeJs weier die Engelse sc koerant: teen die Australiese span vol-werkers nog steeds om harde-r ,Die Britse volk stroom in gende jaar, nou al kan be-te werk. Attlee bet verlede ongekende getalle na die sport- spreek !"

Ons &tryd teen die korwnunisme duur onverpoosd voort. Dis vera] die werkers wat blootgestel word aan die misleiding van 1\loskou se propagandiste, en die tragiek van die bele saak is dat

talle Afrlkanerwerkers vir bierdie vreemde ideologic optree. Die Ossewabrandwag van

Pretoria onder Ieiding van genl. G. H. Beetge bet nou begin om op 'n positiewe wyse 1\los-kou teen te werk.

Elke tweede Woensdagaand van elke maand word daar voor ligtingslesings oor arbeidsaan -geleenthede gehou. Om die aande meer aangenaam te maak, word so nou en dan 'n debat oor een of ander Arbeids-probleem gehou. •

Die volgende debat word op 13 Augustus e.k. gehou in die Velrasaal, Bureaulaan, Pretoria, om 7.30 nm. Die besprekings sal gaan oor: .,Is die Naturell e-Nywerbeidsversoeningswct . tot voordeel van allc wcrkers (wit of swart)".

Komdt. Botha sal s~ dit is wei in belang van aile werkers, terwyl komdt. De Klerk hom sal opponeer. Albci sprckers dra goeie kennis van

arbeids-toestande, en die besprekings behoort van boogstaande aard te wees.'

Van ane O.B.-werkers word verwag om hierdie debat by te woon, en aile belangstellcndes is hartlik welkom. - (Korr.).

Britse

Wolfabriek

Na U

ni

e

'n Volledige Bradfordse wol-fabriek is verlede week in Brittnnje verkoop vir oprig-ting in Sold-Afrika. Hy word bierdie week afgebreek vir verskeping na die Unie. l\leer as 200 mense werk in die fa-brick, en sommige van die sleutelmanne sal saam na die Unie gebring word.

Bl .... ADSY TWEE ,.DIE O.B." WOE!'JSDAG, 6 A::,U.::::G.:U.:S.:TU..:.:S:...::.;194:.:.;.7 _ _ _ _ _ _ _ ____ __ _ _ __ _ _ _ __ _ _ _ _

DIE FRIESE

'n Verhaal

Van

die

Uit Die Stryd

Ondergrond

HOOI"STUK III

.,Sien jy, 011 Pid het hom met die groentP·I'n·wntcr en wa-ter·en-groentt•·dii'l't nnrlerhand begin vervel'l 1•n lot• bl'gin dil' ou gisteroggcnd so 'n bh•tji1• Vl'rken· ningswl•rk doen; dlt tprwyl ons ltercls wnt skoon gewctens het, -rustlg In die !.lmdu Ill (•n nlnap. ,So omstreelts l'lf·uur gistcr·

oggcnd krulp die nu :mnar met 'n stralenclc geslg l•'rllg en ver-tel ons ... stll man, PlE>l, ck is ann die woord ... nou ja, hy vcr-tel ons dnt ons vannnncl die wa· ter·drnery mnar ltan !nat sta.an. ,:!\tclk' Jaap, die hccrllkste ,·ars mt'lk vanaand. So ved as wat

jy wil of lmn drink. En daarnn kon jy die gt•lllngblik tot oor·

lopenstoe vol maalt en ook hier-dle mcnlgtc hh'r kom spysig, sc Pict .... en hy kyk die menigte vnn "'aldcboere vnderlik ann

-al vier van ons.

,,.Melk?' vra Jaap hom vcr-baas. ,Mclk?' Hct jy sonstcclt gekry, ou mnnt ... of is jy bes!m-peld?' wou Jnnp wcet.

,Maar Piet," vervolg die vl'r-tcllcr, ,,hct hom nie 'I."Qn Jnap se

hondse gl'dngtcs oor sy intelll· gcnsil'ltwotn vanstryk Jaat bring niP. Kyk, h1·t hy vir Jnnp bedulc,

t!'rwyl die luilekkt•rseltslc hlcr h11l kosbure lewPns

Ju

l'n vl'r· slaap bet, hct hy wl\l Pic•t is 'n bit:tjic rondgl'kyk (•n dit• lund·

t~kap gadc gcslann.

Vier Fricskoclc - de llltl\l

h~itc

l'lkcen op minstcns driP· vier gellings - die loop geen 11gt· honderd tree van ons nf nlc; net hicr regs om die punt \"tm die rond. Mclk! Praat van melk! Man, dnar is net ccn ding wnt my hinder en dlt Is hoc om die melk tc vcrvocr.

Hlcrdlc ou gelllngbllltkle "~roor Jnap nou die nnnd so 'n boh81li gemnalt het ... ag wnt. die koclc sal gekrcnk vool ns ons met so 'n vlngerhocdjic by hulle opdang."

So, ongevccr, hut PiPt sy ma-tC'rS bcdulc oor die lnnd Knnalin wat onnr net rcg11 om tl1_{c rnnd}

1~. gccn agthonoero trN! van hul

skullplelt nie. Wellswnnr ~ou

hullc maar hul vcrlan~c moet laat wockcr tot dlt tlunltl'r word, want oor die oop vlaktc kon bulle nlc bcdngs slap nic.

MRar vnnann<l kOrels, van-ann•!!

En met hlcrdlf! roosklcurige skildt'rinrr van Pict het da.ar in dtf! antler mannc sc gcmocdcrc

ook 'n nuwc vreugdc gcrocr ...

'n nuwe vacugdc bcncwcns die l••cdvcrmnnk oor die vcrbydolen-dc polltlckc apcurders wnt die

spoor byster gr.raak het. Die nand lton bulle ampcr nic afwng nic ... so bet die vcrloltklng ,·an die ltomendc \'crandcring van

s'pys hul vcrbedding gl'prikltel. .. D:t was nog nic ecns gocd donkf!r nle," vcrtel Koos van hul

redder, .,toe drafstnp ons om die

rand sc punt op pad na die

knm-pic waar Plet die kodc gcslen

het, dnardic vicrgelllng-krcnturc

wnnrvnn hy ons die hccltlag vcr·

td hct.

,.Vyf dor::tige r.n honger mans, I'C'n gPllinghlll< C'n ... nnd•'r leant dil' rand ... vier J<'ricskoPic!

,,Ek wil eerllk belwn dnt on'l cllcecn gevo<'l hl't dat onR dlcp

In Pict sl' skuld ~.tonn Pn dnt die ou met sy \'Crkcnnlngsw .. rle

sommcr die helc situn,te gt•retl

bet," het Koos rultl'rlllt in sy

vertelllng lngevlcg. Mnar om r.cn

of ander redc hct hlerdle

!'r-kenning by Pi t gccn wecrklank gcvlnd nlc; In sy hocldc bet hy

net lets gcbrom oor ,lawv,;c

pra.atjics' en maar \\ I'Cr 'n sign·

ret opgestcek, want ccn van d\1'

dingc wat die redder

snamgc-bring hct en wat In die aes dac

nie op die berg te kry was nle, was rookgoed.

·wei, bev:eer KO<ll!, dlt het nle sc maklik gegann om die kocie in die donkerte te kry nic. Hullc hct taamlik rondgt•val en ccn-maal het Cocrt so 'n duur woord uitgeroep toe hy oor 'n unkcr-panl gestruiltel hct. Mnnr uil-eindelik Is die dcug bcloon 1•n hct Karel byna bo op 'n l<'ril•s gcvo.l

wat ew•• gemocdclilt in dif duis-ternis Je en hcrkou. Die andcr drie was nic Vl'r nic.

,Deps - hler's sy!" hcl Knrcl gcroep maar watwou: Pict

D

eu

r

I

r

'

..

S.

]

. d

e ]

ong

h

j

het ontdekkingsregtc geeis en

g('si\ dnt niemand anders as hy

op die lnwyding geregtig is nie.

,Stann tru, kerels, stnan tru, l'n laat Pa aan die werk koro. :o;ou sal hy julie Jeer melk," se Pict en hy bcveel een maat om die koei aan die borings vas te vat tcrwyl hy haar in die danker met F-Y Jyfband span.

,Tenspyte van die swart nag hct ek my vcrbeel dat ck die ou·sondaar se gesig kon all'll

stranl \"an die ene blyde verwag· ling wat sy l,cJc sic! verv11l het. Die ses dac se bergbewonersknp t•n. grocnte en water het die ou a1 mismoedig Jaat voel, mnnr nou! Nou was die Kaap wt'l'r Hollands en die ou het sy Iippe so hard gelek in die danker dnt ek ecrs gedink het dnt die ou

sommer sondermeer direk ann dl!' koei begin suip het!" wr·

scker Koos.

Piet het gevoel dat danig wei danlg was, maar hierdie laster was d9rcm te danig; en Pict hcl luidkeels geprotcsteer. ,NC'C

wragtie," het hy gekla, .,hlerdie soort wanvoorstelllngs... en dit nogal vansyde kwansulsc kamerade... . . nee, magtle, dlt gaan dar!'m all" perkc tc howe!" Gocd, wns die nlgemenc gc· vocl, dan kon hy self die sui-pingsinsinuasic wet•rle. Maar ns hy weicr om dl!' Ranlt op tc klaar dan kan hy nie S!'k('r!' vcrmot'-dens kwalilt net•m nlc.

,,Sckcre hceltt·mal billikc vcr-moedens," emendel'r Koo~ in die clonltcr.

,Hccltemal billike bog," bars Piet u"t. ,Sien die hele affere

was dnt ek gevocl hct dat ek die

c rste mell!cr mocl wee!' omdat

l'k d'e koele die ccr:-otc gcslr.n hct. Sclfs met diamante hct die

ontdeltker onbel\\1sbare regte .. waarom nle met Frleskocic

nie!"

!'licmnnd kon die billikhcld \'lln hit'rrllc !'t~'lllng betwis nie

cr. Piet ill't a.angenecm om rlic

redder die ware tocdrng van

Slllee in h;erdie melkery-storie

te '·erduldcllk.

,.Ek hct dus vir die ander

gl'-sll um J.rll tc sta.an en my die knns tc gee - en ek dam die

enste melkltoci by. Ook hct !'k

ltulle gcmnan om met die hlik

bydcrhnnd te wees - want hoc

knn ek die waardevolle ml'lk nou op dorre aarde !nat mors? F;n in die donkerte het hulle my die gclli!1iblik aangegce.

,.Ek het so op my h•Jrkc gaan sit l'n• die bl:k styf tussen my ltn!ci:i vasgedruk en toe begin

mdlt. Vee! is daar nic Vt'rder t<:· \'ertd nie."

, Boor nou; .Vee! is daar niP

verdcr te vertel niE•', sc die ou

snaar!" roep Koos verontwnurdig

t:it. ,So! Laat my dan mnar

die storle regmnak.

,.Die blik, jong, gee die blllt', hct die ou g~js en toe gnnn sit by en - ,na hy die spenP Ao

'n keer getrek het - profetecr

hy vir ons dat ons nou fyn moct Julsl<'r. Sommer bale fyn: \Vant, h<'t hy \'oorspd, nou sal ons die ene straal hecrlike r'riesmelk na die andcr die bilk hoor inskiet.

,.En ou Piet trek so 'n PI\Or keer en begin mclk."

,.Hoopvol ('n gespanne stann c!Jteen van ons in diP donkert" Jangs hom om dit' nwllt tlic blilc in tc hoor ruls I'll dll• ou hl't wei besef dnl hy die miduclpunt van alii' oc wa!l of tt·n min-lite, van nile on', wnnt ·vir oii

was dal\r In dnnrdh• mannlosc nag nit• vecl om wn'lr tr. necm nie. Ewcwcl, hy l'n danrt.lie strn-le mclk wnt die dorstlgcs gaan Jnwc wna mlddelpunt \'an ons ,·crlange.

.. ,Toe Plet, wat sukkcl jy? Melk, mnn, melk,' hct Cocrt hom aangewakker.

,In die donker hl't ons Piet hoor brom en hy melk vir al

wnt hy werd ls ... en dlt was toe wnt die narc suspisic my In dlt• donkt•r begin oorval. So 'n dowwt• voorgcvoel vnn nade-rt·ndc onhcll. Hlcr is Piet, die brandpunl van nlll' bclangstel-ling, die man wnt die menigtc mod spys!g l'n wat die Friese

-lafenis nnn ons almal moet ver-£lrt•k ... en hy wat Pict is sit en m•·llt nan 'n droc kol'i!

,Dit was so; vir twyfd was danr gccn pick mccr nle. Net so min as vir hoop. Ou Piet hct dlt trouens self crltcn. Gecn strnalgeluld, gccn vogtigheid nlc. Die gclllngbllk sonder 'n drup-pcl.

,.Onh•cnsegllk en procfonder-vJndcllk was die kocl opgedroog:

.. En danr sit ons gevnllc groat-held en mclk en melle nan 'r..

ltoei wat nle die minste voor-nemcns het om ml.'lk te gee nie!

,. ,Nou v<'rdomp!' h••t ou Ph·t gcsii en met 'n aware sug staan

hy op en gee die blik vrr lemnnd anders.

,Ons hct beslult dnt hy sy ont-dckkcrsrcgte nou maar ve1beur het; die volgcndc koch! sou ons maar oomccm. Na 'n bleljle bontstanery hct ons 'n andcr koci ann dil' horlngs en Jnap span haar en dam haor by met die gellingblilt.

,Ook sy wns droog, net so droog as diP I'Pr&tt• t'cn."

,Mt•t dll' dPrdc t•n vlerde was dit nie nndPrS nln."

,.Jn·n('c, dit wall vyr dicpte· leurgcstC'Idc Rol'rc wnt met die Ice gclllngblilt tcruggcstnp hct ...

wlndpomp toe!"

\\'cl, lag die redder ann dil'

stuurwiel, nou khn hy elkgcval nanvocl wnarom Piet nle ulc

ge-sklkstc ccn sou wccs om by die

melkbocr te cnnn nflnai nil'. Deur hlerrllc soort van verydc-llng van mens M diepste ver-langens kry jy mn~tlik 'n knak wnt jarc lank In jou sic! sal

sml'ul. Dus sou hy Hewers Piet maar In een van die nnder ske-mns lnpas - Of in die hut in die bossc by Maselspoort, Of by

di~ ancll'r bol'r 'n honderdmyl verdf'r,

Op hlt·rdic punt was ook Piet onvt•rhldd!.'lilt.

Die hut In die bosse? Seker; met plcs!er en sonder die minzte bc•dcnkings.

Mnnr op een voorwaarde -nnclers stank hy die stryd som-mcr nou en hierso. Dan meld hy hom liewer weer maar by d1_e

poort van die gcvangenls en

biC'g soos 'n verlore soon wnt na sy !CI tl'ruggekccr bet. Nee, ccn

dcfinltlcwc en onclubbelsinnigc \erclste stel hy, nnders ... !

.. En dit is ... ?"

Dlt Wl\8 dnt danr voornC gl!-rt•Cl so11 word vir 'n voldoenrlc voorrnad blikklesmellt In daardil' hut by die bosse tc Mnaelspoort. ,.En s6 \'ir my, Cocrt" wou hy

Prestasie Van 'n

.

Klein KOmmando

'1\ Tipie--e ,·oorbeeld \'an hoc klein afdelin~ van die

Qs.o;ewa-brandwng dcur St"IrlO!ie dicns tot h1tns ongeilwenaarde resultate in

10taat i!o, blyk uit dit\ pre!-itn!ile vnn dit~ l'apendorp-kommando onder

ben•l ,·an mev. A. )1. JI•JIJI(l wnt dnarop nan~>prnak maak dat bnar

klein afdeling by dit• mm .. tnando 8 Au~ru-.tu .. -.,torting bo-aan die

Jy~ in die Kaap'-e Sld(•rt•llnnd gnnn t.tann. In vt·rgcly· king met andcr kom-mando's is die atclcllng an l'apen· dorp maar bale kh•ln en moct die Brandwagtc

A

van hicrdlc afdl'llng

on-Mev. A. M. ,JI'ppe dcr bcsonder moeilike om· standighcdc wcrk. Hulle hct nic 'n saal waar hulle 'n funksic knn hou nie. :\"il'tl'l'n~tnande hil•rdi(' struikl'lblokkP ~~:na" hi,•r(lit• kommando !i)' Ll I! \nn \t•rlt'dl' jaar ver oortrcf. Die ronde be-drag bly nog eehelm. By hlcr· die skatting Is die bydraes wat belowc is, mnnr nog nlc invorder is nle, huitc rekening ge-laat.

,On., bet "C'd('rt ,·trlcde O.B.-dng l'lke \\'o,·n~dng gt'bnk in die Vri('nd.,lmp.,l'ntrum lll'dil•n.

On., lwt mt't ons hande gewoe-kl•r t'll die naaldwerk Pn g<'-hrl'idll nrtil<els goed v:m die hand gt•<,it," het komdte. Jt'ppe ann ons VE'rt4'enwoordiger ver-klunr. Die gehPim van hanr

suk-"l''i !.kr~ f sy toe nun die frit dat bulle dndelik VE"rledl.' jaar na 8 Augu.,tus ann die- werk ge-<,prin' ht•t en gerPI'ld ,;-ewPrk bet.

Komdte. Jeppc gnan ook

pcr-wonlik rond met haar kollc.kte-lys en ondcrvind groot welwil-lcndheid. :o;ie aileen gee

Engels-sprekendi'S ruimskoots nie, maar ook diegene wat dcur die rege-ring vcrbied is om lets met die O.B. te doen tc hi!. Op haar lys van vanjaar kom o.a. bcdrae \"1\n £3 !'n sdfs £5 voor wat !lndersdcnkcndes gegec het.

Die ywer en voorbceld van hierdle ywerigc kommandnnte snam met haar offisierc en Brandwagtc is 'n uitdnging aan bale groot kommando's wat dcur komdtc. Jeppe ultgesto! is.

K

.

G. oor Voorspraak

Van Dr. Malan

In \·l'rhand mPt dr. l\lalnn st• \erkl:uinl' oor die verwagte

rtgl·rln~bom en "Y \erhouding tot dil• Os!oil'\\1lbrandwag en l aas-g('nOt'mde se oorlo~str~d Is die li.G. lie uand:~g gevestig op die

deel \"tall dr. ~Ialan "4.' \C.rk!arlng wnarin tQ nnd,•rneem om as pl eit-be orger op te tree ,·ir rnoontliko heskuldigdes.

Dr. van Rensburg bet gcant· woord dat by reeds sy seen gc· gee bet aan dr. Malan se po· gings om aile verantwoordelik· held vir O.B.-aksie of l)('WI'l'rde O.B.-aksie af te skud . .,\Val r .. g is, is reg," het hy bygnvo1•g.

.,Maar waar ek voel dnt hy

die spoor heeltcmal vt•rloor, Is

wa.ar hy met die cen as<·m aile moontlike ,skuldlgns' repuclit•Pr

·by voorbaat, en mt·t die nndcr asem bedui dat hy nt\ \'t•roordn-ling Yir die ,skuldigcs' In die bresse sal tree om genndc tc vra. ,,Ek kan nl\luurllk nle, ewe voorbarig, vir dcnkbccldlgc ,skuldiges' prnat nlc, maar In so

ver as O.B.'s bcoog mag wccs, wil ek met nndruk sl! dnt sulkc

ongevraagdc heloftes net so on· nodig is as die rl'putllusic.

,.Ook met Vlssl'r en \'nn merk bet so 'n pcUs!c')lltgegaan vnn

die stelling: .nit is nit• ons anense nit>, ntaar.'

.,Die dcstydsc O.B.-verklnrlng daarentecn bet gesO: ,lluliP 1,. on-. brOE'r", t'n.' Dalk juls daar-om is Hendrllt van BIC'rk en Julian Visser vnndag, mccr as oolt tevorc, ons broers.

,.Ongtng wnt die ,homme' van 'n hnndlnnger-rPgning ook mag

W.-('<; dic Os .. cwubrandWUJt Slll

gl.'~n Afrilmnl'r ,·nloen wat in gevanrvolltl ty,~ in die bre~sl'

gl'-trN~ hct vir die sl ryd vun dil' Afrilmanse Ut•publielc en wut dit

< V crvolg van vorigc kolom) vir oulnns wcet, ,kan mens by die annkoop van blikkif'smelk danrop aandring dat d!t Jersl'y-melk of solets moct wccs? Selfs

bokmclk, wat my betref. :Mank nie sante nlc.

,.Daar Is net cen soort koel wat ck nou nic mcer In die oll

kan kyk nle. Frleoo! Veral vier·

gelling·Fricse!

,,Ek Is altyd bang die gocd draai om en lag my

.

ult!"

luh•r \·oor 'n Empire-regerint: mOt't \ rmntwoord nie-.

,.Daarom vlnd ek dit so moci-lik om te bcsef dat mense die O.B. se bl'nndering van sake met dill van die H.N.P. kan verwar."

TwN•-en-twintig vroue het in die scllc van die Franse tronk in Pnrys doodgebrand toe daar 'n brand uitgebreek het. Die lyke was almal vcrkool.

Vingerafdrukke

V

i

r A/mal?

Dit <ml bl)·kbanr in di~ toe-kom<, vir di~ Au.,trnlii'rs moei-lik gnan om dil.' h.'lnd \·an die rr<'rl'g te ontsnaJl. Dic boor ,·an dit ~;peurdil'n., in Victoria bfot aanbe\·E"el dat <li~ ,·ingt'rnfdru k-ke ,·an ulle swr,.On(' in Australit' grntrm moet word. Hy he\

geM\ dnt die opname re-l"ds by geboort,. moet hfogin en dat ,·in-gf'rnfdrukke by nile

handteke-nin~te op 'lokurn('nf(' geplaas moct word. Dit t;al baie moei-likhthl voorkom.

'N DASA

AR

It'll

hehocwe van

d

i.e

S.A.

Noodhulp

l

iga

word gehou in die

Kom

i

tPe

k

a

m

er,

Groote Kerkge

bou

,

Purlemcnl~lr

.• Kaa

p

s

tad

,

op

Woen ...

da~aand,

1

3

A

ug

.,

,·nnaf 7 n.m.

e

lfeerllke tui .. ge-maakte koek, brood ~n andtr geregte lial te koop aangeble-d word - asook &op, pannekoek, koffie, ens.

,DIE O.B." WOENSDAG, 6 AUGUSTUS 1947 BLADSY DRIE

---

--

---

--,Peetouers

''

Vir

Politieke

Gevangenes

Die oorplasing van, politieke gevangenes na Baviaanspoort, bet sekere voorregte vir bulle meegebring wat bulle in die Sen-trale Gevangenis nooit gehad bet nic. Onder andere kan bul -le nou tennis en jukskei spael asook verskillende andcr sport-soorte. Hulle het reeds elkecn 'n paar tennisskoene en 'n spaan ontvang, 'n paar stelle jukskeie, wat deur O.B.-kommandante in Pretoria geskenk is, en 'n groot voorraad grammofoonplate, som-mige deur kaptein Henri Slecht-kamp gestuur. Hierdie artikels kon vir hul!e aangekoop word danksy die vriende wat spesiale bydraes hicrvoor gegee het. Ons kamerade is baie in hulle skik en wil graag hulle dank aan al die goeic vriende wat bygedra bet uitspreek.

Baie Jode

Kry

Unie-Burgerskap

Onderwyl persone van Duitse afkoms in Suid-Afrika kennis gekry het dat stappe gedoen word om hulle te deporteer, bet 'n groot aantal Duitse Jode Unie-burgerskap verwerf.

Die opgawe van die jongste. naturalisasiesyfers toon dat so-wat 500 persone van wie die meeste aangee dat hulle van Duitsland afkomstig is, Unie-burgers geword bet. Hul vanne toon dat bulle Jode is.

·

Benewcns die Duitse Jode kom 'n groot dee! van die per-sone uit Oos-Europa, boofsaak-lik van Pole, Litoue en die Bal-kanlande.

I

f

ROOKGOED

Hulle kan egter ook nou sulke weelde-artikels soos sigarette, vuurboutjies, tabak en skeerseep, ens., ens. ontvang. Rookgoed is natuurlik 'n gereelde uitgawe en daar is gevoel dat daar persone moet wees wat gewillig sal wees om gereeld vir elkeen sigarette en tabak en ander benodigbede te stuur. Hierdie per:>one sou dan elkeen 'n ,peetkind" in Ba-viaanspoort aanneem en vir hom sorg. Elkeen van ons twaalf ka -me:·ade bet dan ook nou sy ,peetouers".

DANKIE

Ons kamcrade wil dan oo!t langs hierdie weg baie dankie

se aan bulle ,peetouers" vir die tallc pakkies wat bulle reeds per pos ontvang het. Hulle sal graag self skryf, maar hulle is net drie bricwe per maand toe-gelaat, en hulle moet nog aan familiebetrekkinge ook skryf. Peetouers moet dus nie ongeduJ-dig word as die ontvangs van pakkies nic dadelik erken word nie. Sodra die kans hom voor-doen, sal hulle sekerlik 'n briefie skryf.

Ons kamerade wil graag bul -le dank betuig teenoor genic. Meyer van die Vrystaat, wat hoofsaaklik verantwoordelik is vir die benoeming van hulle ,peetouers." - (Korr.)

Gevolge

von

Lawrence

Se

Swart

Ommegong

Die resultate van die regering se Jaakbare optrede by Bethal waar by sinneloos jag begin maak bet op beweerde gevalle van natm·elle-mishancleling, bly nie uit nie. Soos die boere voorspel het, begin hul werkvolk opstandig raak en weiet• sonder enige grondige .-ode om te werk.

Die tweede van die reeks ver-wagte voorvalle het verlede week in die Bethalse magistraatshof gedien toe 32 naturelle daaraan skuldig bevind is dat hulle gc-weier het om te gaan wcrk om-dat dit volgens hulle te koud sou gewees het. Hulle is elk met twintig dae tronkstraf of £1 boete gevonnis.

By 'n vorige geleentheid het 50 naturelle op 'n soortgelyke aanklag in die hof verskyn.

1.'wintig-duisend persone aan die Rand en in Pretoria, wag nog op huise. Meer as 8,000 het aansoek gedoen om

privaat-huise te bou.

£22

9

,000 Aan

So/date

Te

Vee/ Betaa/

Volgens getuienis voor die ge-kose komitee oor staatsreke -ninge is daar gedurende die oor -log 'n bedrag van £229,000 te veel betaal aan iiOldate en oud-soldate. Die Departement het, waar uitgevind is dat oorb eta-lings gedoen is, 'n brief aan die soldaat geskryf en hom gevra wat by gaan doen. Enkeles bet terugbetaal, maar diegene wat geweier het is nie verder aan

ge-spree~ nie, is verldaar.

Gevangenes Roep Op

Tot Die Daad

Onder

s

taand

e

opro

e

p

i

n

ve

r

h

and m

e

t O.B

.

-dagin

s

am

e

ling

s

i

s af

kom-s

tig van on

s

k

a

merad

e

in Ba

v

iaan

sp

oor

t:

AAN ONS KAMERADE Weer staan ons voor 'n nuwc jaar vir die O.B.; 'n nuwe sltOf op die pad die kranse uit, na die Hoogland van wat ons wil be -rcik.

Ons kyk vorentoe! Maar dit is ook goed vir ons om tcrug te kyk; want uit die verlede haal ons die duurbare materiaal oni die toekoms mce te bou. Kyk ons terug, sien ons die verlede, en ook die verlede van die O.B., soos 'n see besaai met klippe, waartussen ons die boot van ons bcstemming moes stuur.

En dan doen die vraag hom onmiddellik voor: Wat wag vir ons in die toekoms? Steiler kranse? Meer opofferings? Gro -ter onbaatsugtigheid? Verwesen-liking?

Indien wei, wag daar vir ons vera! een ding - en dit is werk. Werk, werk en nogmaals werk, is die een faktor wat ons na oorwinning sal lei.

Daar's 'n Nasie te lei; Daar's 'n stryd te stry; Daar's werk!

Daar is nie tyd, nog die n ood-saaklikheid om te kyk wat ander doen nie. Die meeste mense wa~

op 'n wondenverk, voorgegoel deur geslagte van party-politici, om hulle ideale te verwesenlik. Die O,B. glo nie, en durf nie glo

in die wonderwerk van die lam-sak nie. Ons mag aileen glo aan een soort wonderwerk, nl. die wat deur eerlike, gesonde, pligs-getroue arbeid daargestel word. En dit is die plig en die voor-reg van clke man en vrou en kind in die Bewcging om te werk vir die O.B. soos hulle nog nooit vir hulle daaglikse brood geVIerk het nie. Daarom is ons mos O.B.-lede!

Ons hoor so dikwels die woor -de: Arbeid Adcl. En arbeid is veredelend; vera! as dit liefdes -diens is; vera! as dit bydra om ons volk te red; vera! as dit hierdie land kan beveilig vir ons kinders; vera! as dit Blank Suid-Afrika kan bestendig.

KARAKTER

Niks anders as die innerlike krag van karakter in clke man en vrou van ons volk kan ons volk van uitwissing red nie. En. daardie karakter leef aileen deur die daad wat 'n voorbeeld is. Dit is ons bewys dat ons nog in ons volk glo. Dat die Afrikaner nog 'n toekoms het. En omdat ons nog glo in sy toekoms, daarom werk ons.

Die O.B. het daardie geloof -in-'n-daad - daardie getuigskrif van liefdc wat dien - van elke man en vrou in sy geledere

no-dig. Dit is die enigste bewys dat ons nog nie tot lamsakhuurlinac tot dissipels van materiele

be~

hoeftes, tot willose slawe van vreemde vrybuiters, verval het nie.

Arbeid veredel. Arbeid aileen gaan ons volk red. Die Ossewa -brandwag versinnebeeld arbeid. Dit is ons voorreg om die O.B. te dien!

En laat dit ons besluit en ons eed wees dat ons die verjaardag van ons Beweging nie gaan vier nie, en die mensa wat ons tot hienlie Volksbeweging gei:nspi -reer bet, nie gaan huldig nie; maar dat ons die O.B. wat ons liefhet, en die voorsate wat ons inspireer, waardig gaan Iewe -met woord en daad, maar vera! met 'n dalld.

'n Skotse filosoof het van die groot Cromwell gese: ,Huldig' hom deur eerlik soos hy te wees." Kom ons se: ,DieJt die O.B. deur selfloos soos ons Ieier te wees". Kom ons se:

Die stryd wat ons vaders be-gin het,

Sal woed tot ons sterf of gewin het.

En Iaat ons dit op 8 Augustus, met die nuwe verjaardag van ons O.B., ons eed maak. \Vant die diens wat ons lewer in die O.B. is clie enigste waarborg dat ons Suid-Afrika gaau oohou vir 'n blanke nageslag.

c: :: ::: ::: :;::

::=:= : ::::::::: =:=:;::::;:::;:::;:::::::::;-:::::::::::::::::::: : ;:-=:.\\:

BASAA

R

B

ASAAR

I

OSSEWABR

A

NDWAG

WELLINGTO

N

IN DIE STADSAAL, SATERDAG, 9 AUGUSTUS 1947, om 5.30 n.m. Boerwors en ander Lekkernye sal te koop aangebied word.·

•

Vriende en Belangstellendcs Hartlik \Velkom!

•

~

:::::::: := =:; :=:::::::::::: :::::: :=::::::::::::::::::::::::, =:=:::::::::=:=::: :::::;;::::;;:::::::

EL

E

KT

RON

Ko

ntr

ak

teurs

(Eienaar: L. J. du Plessis, Bestuurder: A. J. de Klerk)

~IEUBE

L

S

e

Speaiale Afslag op ons reeds Lae Pruse vir Kontarrt b9 Bestelllng

ELEKTRIESE GOEDERE (,\.Ue 220-voU Lampe) EN HUISHOt;DEUKJ; DENODIGDREDE

Sien ons Weeklikse Geklassifiscerde Advertensie vir Prysopgawes.

KEERO.lUSTRAAT 18 (Foon 25060) KAAPSTAD

rAS ONTVANG

VAN

OORSEE

SW

ALL

OW

,

RE

£

N-

,

WAR

M

-

EN G

A

BERDIEN-J

A

SSE.

PRYSE

B

A

lE

BILLIK

Plaas dadelik

u B

e

st

e

llin

g

by

Van

Zyls

DIE

M

ANswiNKEr:

F

oon 791- Posbu

s

233

HOOFSTRAAT

PAARL

EXCEL

S

IOR

WYNE

. B

R

AN

D

EWYNE EN LIKEURE

vae a.tomneKenao d1'1U1Ktes. VIe oKoonste van Jdeur, dlo tynete van &"eur wat

a oott ceproo llet. vranldes wat we alleen pr:rse wen op tentoonstelllng8 Die; maar wat deur aile tynproewe, . aancepl')'8 word.

"'

'""'

..

~~5

PBY S LY S

..

_..,

..

•.o .. ....

"'

..

~.9 Wl.'NE: Ou Port . . . Inwallde Port . . • . . . Spestaat Soet Wit en Roo! Jerlniko Wit en Roo! Malmsey Wit en Root Muskadel Soet Port . . . . . . Port, Ponlak, . . 2/9 . . 3i3 .. 2/9 .. 2!-.. 2/-.. 1/11 .. 1/11 Worcester Hock .. 1/lO Spcstale S.lerrle <Soeteri.o:l 1110 Goudkleurlge SJerrle . . . . 1/9 Ou Bruin SJerrle . . . . • . 2111 ,.Cocktail" . . . . . . . . . . 4/3 Vermoutll (Droog of Soet) :1/-Swartberg Sjcrrie . , . . . , 2/9

DUO£ W'I'.NE:

BoergonJe (Roo!) . . • • • . 21-Kiesling (Droo Wit) . . . . 1/9

12/6 10/-9/6 9/6 9/- ll/-8/6 PB YSLY S \ O.NKEL\VD'E: Grand Spumante (Soetertg) . • , . 10/3 Grande Splendore (Droog) 7/9 Vonkel Boergonje , • • • • . 8/9 lSUANDEWY.N: Aurora V.S.Q . (Die allerbeste)

..

..

10/ -Eureka

..

..

..

.. ..

8/6 A.1.

..

_"

..

.

.

.

.

8/-Royal

..

" "

.. ..

8/R Boegoe _" "

..

..

" 7/6 LIKE UK:

Peperment, Perske, Ap· pelkoos, Piesamg 7/-Kersle. Anys, Gemmer,

Naaltlle

.. ..

6/6 Van der Hum

..

_{" "} 6/6 JENEWER <GIN>:

Drot!. Lemoen, Suurle· moen

.. ..

.

.

.

.

.

.

7/~

-..!...

Vl!:KKVV.I'SVOOKWAA.KUES: (1) .Bestelllngs moet bestaan uJt 12 botte • nr

0 getllng vaat]te, of veelvoud aaarvMl. (2) voeg by 20/- aeposlto per va til~

or 0/- per Klssle met t>ottels. Hterdle deposito's word aaaellk san u terughe•:..al op ontvangs van die Jet! goed, vraggeld betaald na Vtaktep!aats-sta.ste. (3) St••ur Kontant plus deposito's met besteiUng of ander !ewer ons K.b.a. u naaste ata"~·

EX

CELS

IO

R W

YN

MAKERY

(

E

D

MS.)

BPK.

POSBUS 1, VLAKTEPLAATS-STASIE, K.P.

...,_.

BRILLE

Bring u oogarts se voors~lf vir brille na ons. GOEIE WERK TEEN BILLIKE PRYSE.

G

E

HO

O

R

A

PP

AR

AAT

Die Voortrekker

... Apteek

K

e

rklaan

,

K

AA

P

S

TAD

.

M

ai

tl

a

nd

s

tr

a

at

,

BL

OEMFONTE

I

N.

Besoek ons of skryf om Besonderbede.

•

VI

r

Dui

tsla

nd

Nood

h

ulp

DUITS-AFRIKA

ANS

E

HU

L

P

-

AK.SI

E (D

.A

.

H.

A.)

Onderst

e

u

n

on

s Ta

ak

o

m

die Ontsette

nd

e Noo

d in

D

uits

l

and te verlig

!

ONS BENODIG DRINGEND:

-• . Fondse vir die aankoop van Voedsel, Klerasie en Medisyne.

e

Klerasie en Skoene, nuut of gebruik, maar skoon en in goeie toestand.

e

Biltong, Vet, of ander Onbederfbare Eetware.

Stuur u Bydrae of Bcsendings aan u Plaaslike Noodlenigings-komitee vir Duitsland of regstreeks aan die

D

U

IT

S

-

AF

RIK

AANSE HULP

-

AKS

I

E

(D.

A

.H.A.)

,

BLADSY VIER ,.DIE O.B." WOENSDAG, 6 AUGUSTUS 1947

,.DIE O.B." WOENSDAG, 6 AUGUSTUS 1947

TWEE MONDE

In sy onlangse verklaring, waarna ons twee weke gclede

ver-wys bet, het dr. Malan eintlik twee stellings neergele: die een was om hom en diesyne by voorbaat te disassosieer van enige moontlike beskuldigings van onwettige republikeinse strewe tydens die oorlog, en die twecde was dat, boewel hy met die O.B. geen verband het nie, hy ook teen ons niks uit te waai bet nie. Met ander woorde, 'n aanduiding dat die bittere en volkskadelike aanvalle teen mede-republikeine nou 'n einde grum kry.

Wat die eerste stelling betref, die repudiasie van enige

aktivis-me vansyde die H.N.P., bet ons min ltommentaar op te maak. Ons

was nooit van enige sodanige aktivisme by sy volgelinge bewus nie, en as iemand by voorbaat probeer padgee van 'n vermeende gevaar dan bet die Ossewabrandwag geen die minste begeerte om so iemand in hierdie spontane poging te belemmer nie.

Die tweede stelling het ons verwelkom. Dit is noodsaaklik om

sover moontlik - op die breeds-moontlike basis - mense bymekaar

te kry vir die komende verkiesingstryd. Noodsaaklik en - bo

alles - fatsoenlik. Daarom bet ons sy uitlating verwelkom.

Nou egter kom 'n artikel in sy Strydblad, Die Kruithoring, wafS aan die O.B. die Jeviete probeer voorlees oor wat hul houding moct wees as hulle ook lede van die Afrikanerparty mag word, soos baie van hulle nou doen. Die artikel beduie dan dat hulle

by die komcnde verkiesing vir die H.N.P.-kandidate sal MOET

stem ,.As hulle manne en vroue van eer is." Dan herhaal die artikel

met vet druk: ,AS HULLE MANNE EN VROUE VAN EER IS."

Hierdie insinuasie teen die eerbaarheid van ons moeders, dog-ters, broers en susdog-ters, gemaak deur 'n blad wie se reputa,sie vir

fatsoenlikheid in die joernalistiek - oa sy ligste uitged~uk

-nie egalig gewaardeer word nie, laat ons koud. Ons beset dat

H.N.P.-lede wat eerlik streef om mede-Afrikaners nader te trek

bier te doen het met 'n sware struikelblok omdat bierdie blaadjie

meer mense in' een maand weggeskel bet as wat hulle in etlikEI: jare weer sal kan versoen. Maar twee dinge wil ons tog aan die Ossewabrandwag duidelik maak.

WAAR DIT PAS

Die eerste is dat Die Kruithoring die mond&tuk van 'n direksie Is en die direkteure, o.a. dr. 1\Ialan en dr. Karl Bremer - wat een-mnal vir die duur van die verkiesing bedank bet as direkteur - is. Eersgenoemde verseker dat by niks t;een die O.B. uit te waai bet nie; en derhalwe moet ons aanneem dat hy met die redakteur wat

vir die insinuasie aanspreeklik is, reeds afgereken bet.

Dr. Bremer, sy mede-direkteur, is L.V. vir Stellenbosch, en ons neem aan dat by met die komende verkiesing weer aspirant gaan speel; dan sal by ann die O.B.-kiesers van Stellenboseh kan vertel dat bulle vir hom 1\-IOET stem ,.AS bulle manne en vroue van eer is", en - vir geval bulle meen dat bulle hom nie reg verstaan ht't nie - kan by herhaal: ,,AS HULLE MANNE EN

VROUE VA.~ EER IS," met nadruk op die ,.AS." So iets mag

sy kandidatuur bevorder •• • wie weet?

Die tweede ding wat ons wil duidelik maak is dat die lede van

die O.B. wat aansluit by 'n politleke party, waarol'\der die

Afri-kanerparty, die volste reg daartoe bet. Ons bet nog nooit ons· lede belet om lede van •n party te wees nie. Die oorgrote meerderheid was ledo van die H.N.P. totdat laasgenoemde bulle openlik uitge-skop bet, soos bulle ons vandag nog belet om lede van die H.N.P. te word. Maar dit is ten enemale onsin om te se dat die O.B. wat'

lid van die Afrikancrparty word verplig is om dan vir die naaste

H.N.P.-kandidaat tc stem ,AS by of sy 'n man of vrou van eer is" (die kieser, bedoel ons, nie die kandidaat nie). As daar ver-pligtings onder enige ooreenkoms vloei, dan vloei hulle twee kantc

toe - nie net ecn kant toe nie. En as verlang word dat mense

aan die cenkant ,eerbaar" moet wees· dan is dit vanselfsprekend dat diegcne wat sulke verlangens koester nie daardie eerbaarheid by voorbaat kan krenk met insinuasies wat tuis hoort alleenlik in die redaksionele atmosfeer van Die Kruithoring nie.

Opposisie-kandidate kan van een ding seker wees: die

O.B.-kiesers in hul kiesafdelings, synde manne en vroue van eer, sal optrce soos hul sclfrespek hul voorskryf.

TIEN KOMMUNISTE

TER STRAFSITTING

VERWYS

Nege bestuurslede van die Kommunistiese Party in

Suid-Afrika is in die Kaapsc

magis-traatshof ter strafsitting ver-wys op aanklag van sedisie en oortreding van die Wet op

~taatsgeheime. Die tiende be-skuldigde is ook ter strafsit-ting verwys, maar net op aan-klag van sedisie. Die beskul-digdes is op borgtog van £200 elk vrygelaat.

Hulle is: William Andrews,

Moses Kotani (nature!), Harry

Snitcher, Lucas Philips

(natu-re!), Betty Sacks, Fred

Carne-son, Isaac Horwitcb, Harold

Simons, Harry Naidoo (Indier)

en eouis Joffe.

Een van die

Dae Genoeg

Motors

Teen die middel van volgende

jaar sal die aanbod van motors in Suid-Afrika weer normaal wees, volgens gesaghebbende

persone verklaar. Die aankoms

van motors gedurende die

af-gelope ses weke was die meeste

sedert die oorlogsjare. Die

mo-tors is van Amerikaanse en

Britse fabrikaat.

Die Neger In Die V

.S.A

Voordat ck oorgaan om in die artikels wat bierop volg 'n een en ander te vertel van die buidige na-oorlogse posisie en

eise van die Amerikaanse Ne-gers, wil ek baie kortliks en sonder om die Ieser te oorval met 'n klomp syfers, die

eko-nomiese omstandighede van

die Negers skets.

Ons boor en lees so dikwels

van prestasies van die Negers op die gebied van die weten-skap, kuns, sport ens. en dan is 'n mens half geneig om te meen dat bulle 'n bele entjie verder geworder bet as die nie-blankes in ons eie land. Dlt is ook wei die geval. Daar is 'n groter aantal nie-blankes in die V.S.A. as in Suid-Afrika wat op ekonomies en maatskaplik gebied reeds vergevorder bet

van die armoedige en

balfbe-skaafde omstandighede waarin bulle oucrs of grootouers groot geword bet.

ALLERTREURIGS

As 'n besoeker gaan na

Har-lem, die bekende

Neger-woon-buurt in New York waar 'n

halwe miljoen Negers

woonag-tig is, sal hy vanuit die

,.Valley", die buurt waar die armste van die arm Negers in

die allertreurigste blokhuise

woon, vir ,.Sugar Hill" sien. Hier bly die welgestelde Ncgers. Hier is mooi geboue en gerief-like woonstelle waarvan een van die modernste geboue aan

die bokser Joe Louis behoort.

Die huurgeld van een woonstel

van 4-5 vertrekke in die buurt

is maklik £20 of mcer per maand.

Van Ameril(a sc bcste en

ge-wildste sangkunstenaars is

Marian Anderson en Paul

Robeson - Negers wat albei

seker geldclik daar goed in sit. Aan verskillende blanke sowel as Neger-universiteite ontmoet die besoekcr ook fyn beskaaf-de en ontwikkelbeskaaf-de Neger-do-sente van wie sommige al hulle

merk gemaak het deur

weten-skaplike publikasies. Daar is

Neger•tydskrifte en Wf'ekblaaie

(maar g'n dagblad nie), Neger

assuransiemaatskappye en

ban-ke wat bestuur en beheer word

deur Negers en in 1939 was

daar amper 80,000 wlnkels in besit van r-.•egers, wat 'n klein -handel afset gehad bet van

£18 miljoen. ARM

Dit alles en nog veel meer

is wei waar, maar tog is die

groots~ gros negers, in die suidelike- sowel as die noorde-like

s

ta

w,

baie arm. Die mees-te Negers het min besittings en die meubels en ander huis-houdelike benodighcde wat

bul-le het is gewoonlik in 'n

geha-wende toestand. Hulle word

nie aileen volgens Amerikaanse

standaarde, swak betaal nie,

maar bulle is meer dikweh werkloos as die blankes.

In 'n vorige artikel het ck daarop gewys dat 77% van die Negers in die suidelike state woonagtig is, waar bulle veral op die platteland as_ kleinboer-tjies, ,sharecroppers" en plan-tasic-arbeiders op katoenplase 'n beswaarlike bestaan maak. Die katoenboerdery is, vera! as gevolg van kompetisie van die buiteland, lank nie meer wins-gewend nie, tcrwyl die tipe boerdcry ook baie skadelik is vir die grond. Dit beroof d1e

grond van sy vrugbaarheid en

vcroorsaak erosie. Die Negers het as gevolg hiervan nog meer as die blankes gely want hulle produseer een-derde van die katoenoes.

KLEIN PLASIES

Daar is 0 miljoen van die 13 miljoen Negers wat as

lanc!-bouers 'n bestaan maak. Maar

·.

Deur

dr. Erika Theron

net ongeveer een uit elke sewe

het hulle eie plase en in die

afgelope twintig jaar het die getal nog steeds verminder. Die plase is cgter baie klciner as

die van die blankes (55 akkers

gemiddeld in vgl. met 160 ak-kers by die blankes) en weens gebrek aan kapitaal nie ordent-Jik bcwerk nie. Meeste het na-tuurlik ook nie die geld om grond te koop nie.

Afgesien van die boerdery moet die Negers vandag in die suidelike stede meer en meer kompeteer in werkkringe wat voorheen as by uitstek as Ne-gerwerk beskou is. In die noor-delike state bet die Neger in die stede 'n beter kans om goeie werk te kry. Maar ook

hier word bulle uit bale

werk-kringe geweer. 'n Neger het

min kans om 'n wer)( as

ge-skoolde arbeider te kry in bv.

die tekstielfabrieke, saagmeule,

skoenfabrieke, bakkerye en

meubelfabricke. Op die spoor-wee word hulle oor die alge-meen net in diens gencem as

kruiers en werk van 'n

soort-gelyke aard.

AAN BANDE

Die Neger arbeider is egter nog nie so aan bande gele soos

die professionele man nie. Die

Neger-geneeskundige en -sak

e-man Is gewoonlik net beperk

t~t klii!n~ van sy eie rns.

Maar, aangesien die nie-blanke gemecnskap arm is, word die professionele man swak betaal in vergelyking met sy blanke kollega. Hoewel daar nog taam-lik bale Neger prcdikante, on-derwysers en winkeliers is, is daar min toekoms moontlik-hede vir Neger-ingenieurs, -ar-gitekte en -industriele bestuur-ders. Daar is ook maar min

Negers wat klerikale werk

doen.

(Word vervolg)

VO

L

KSKAS BEPERK

KENNISGEWING

AAN AANDEELHOUERS

Die direksie bet genoeii om bekend te maak dat by geleentheid

van die dertiende jaarlikse algemene ledevergadering besluit is om

'n diwidend van 5% (vyf pcrsent) op gestorte kapitaal uit te keer

ten opsigte van die boekjaar geeindjg 31 Maart 1947, aan aande<'l-houers op gemelde datum In die boeke van die Maatskappy ge-registreer.

Diwidendtjeks word onmiddellik uitgepos.

Is u jongste adresverandering al aan die Bank opgegcc. PRETORIA,

26 Julie 1947.

·---

....

---

...

.,

Dooffunksie van Gebied

te Doopstad

op SATERDAG,

9

AUGUSTUS

,

1947,

in

L

a

ndbou

g

enoot

s

kap

s

aal vanaf 10.30 v.m.

Vergndering om 2.30 n.m.

Hoofspreker: Dr. J. F. J. VAN RENSBURG

AFRIKANERS!

}ull

e

is

we

lkom!

Baie te eet, Jukskei, en'!.

~---

,

---···---4

DIE

SKIEREILANDSE GENERAALSKAPP

E V

IER

Ossewabrandwagdag

op

MAANDAG

,

18

AUGUSTUS

,

1947

om 8

n.m.

in

die

HOF~IEYRSAAL,

KAAPSTAD.

SPREKERS:-G:Er-."LE. ERIKA THERON

GEBIEDS-BFGENL F. D. DU TOIT VAN Z¥L

BOOFGENERAAL P. D. ROUSSEAU

GENERAAL J. DE VOS

GENERAAL G. RETIEF

Die Kommando's en Jeugveldkornetskappe sal hul bydraes stort!

Die Ossewabrandwag-orkes sal optree!!

•

,.DIE O.B." WOENSDAG, 6 AUGUSTUS 1947 BLADSY VYF

Yolk

Oes

Samewerking

Wat O.B. Gesaai Het

Daar heer

s

gesonde belangstelling vir die Ossewabrandwag in die

Suidwestelike distrikte waar genl. W. R. Laubscher, in geselskap van genl.

J.

L.

Swart,

verlede week

'n

reeks

vergaderings

toegespreek het.

qp

Alb

e

r-tinia

en

Riversdal het heelwat

nie-O.B.-lede

die vergaderings bygewoon

en

•

waard

er

ing hetuig vir die

saa

m

s

noerende koers van die O.B. Op Heidelb

erg

en

Barr

yd

ale i

s ewe

suksesvolle

vergaderings gehou

en

die

gees

wat onder

die

Afrikaners

-

heers

doen w

e

ldadig

aau.

Op Swellendam het

genls.

Laub

sc

her

en Swart net

die 0.8.-lede ontmoet. Di

e

kommandant het

'n groot

openbare

vergadering

later

in

die jaar

in

die vooruitsig

gestel.

•

Die kommnndo's is oral nnn die woel vir 8 Augustus, en

genL Swart voel oortuig

daar-vnn

dot

sy kommando's

van-jaar g()('d guan presteer. Genl. Laubscher bet in sy toesprake die bolsjiwisticse be-dreiging vir die Westcrse Be-skawing behandel en vera! aangetoon bocdat die blanke heerskappy en leefwyse In Suid - Afrika ondermyn word.

Hy het aile blankes opgeroep tot samewerking om bicrdie wesentlike gevaar die hoof te bled.

Elke Afrikaner wa.t vandag die noodsaaklikheid van same-werking voel, behoort dankbaar te wees dat 'n Ieier soos mnr. N. C. Havenga op die open-bare toneel verskyn bet. Hy verkocr in vriendskap met aae nasionaalvoelendes en as

soda-nlg is hy die skakel tussen al die opposisiegroepe met sy openbare verskyning en as ge-volg van sy ooreenkoms met

die H.N.P. is die parlementere

opposlsie teen veldm. Smuts

vandag 'n vennootskap.

MOONTLIKHEID Hierdie felt rnaak 'n formele

samewerking tussen nile

nasio-naalvoelende opposislekragte by

die volgende algemene

verkie-sing moontlik; die besieling en afronding van die sa~ewerklng

en die sekerheid van oorwin-ning !ofi) egter eers don

bewerk-stellig word wanneer dr. Malan,

die H.N.P.-Ieier, die voorbeeld

van sy vennoot, mnr. Hnvenga volg, en sY party op dit'selfde grondslng plaas van hartelike

samewerking met aile

opt>Osi-siekragte, waaronder die O.B. die allerbelnngrikste is, 11et

genl. Laubscher gese.

Spreker bet die rol van die O.B. as saambindende faktor

uiteengesit. Ses jaar gelede toe die brocderstryd tussen

Afrika-ner en Afrikaner ontketen is, en toe duisende Afrikaners me-kaar se hande gelos bet en op bevel van bo vir mekaar ge ba•-de vuiste getoon het, het die

Mag Nie Lid

Van H.N.P.

Wees

KAROS. - Op 'n gesellige byeenkoms van die O.B. waar die moontlikheid bespreek is om 'n Afrikanerparty-tak

te

stig, was ook 'n paar ampsdraero van die H.N.P. teenwoordig.

Nadat besluit is om 'n

Afrl-kanerparty-tak te stig, is ons hewig van H.N.P.-kant aange-val. Hulle bet gevra waarom ons dan 'n nuwe party stig, en nie by die H.N. Party aanslult nie.

Hi('rna het komdt. Lubbe

ver-duidelik dat dr. l\lalan en sy

Party alle O.B.-Iede geskors het, en bulle belet om lede te wees van die H.N.P.

Indien dr. Malan sy skors-beleid In die openbaar terug-trek, sal ons bereid wees om weer aan te sluit. - (Korr.).

Ieiding vdlh die O.B. voorge-skryf dat Afrikaners bymekaar moet bly. Moenle teen jou

broer bries nie, bet dr. Van

Rensburg die verbrokkeling probeer rem, want more en

oor-more gaan jy vir born en by

vir jou broodnodig kry.

MAGTIGE BLOK In daardie dae was die

Afri-kanervolk saamgesnoer In 'n

Genl. J. L Swart

magtige blok van honderde

duisende wat op die

parlemen-tere terrein sowel as daarbuite

'n geslote geledere was. Die

partypolitieke Ieiding was dat bierdle magtlge Afrikanerblok

gebreek moet word: die

volks-leiding bet vergeefs teengeskop. Vandag, met 'n parlement(lre

verkiesing om die hoekie sma~

elke Afrikaner na die herstel

van die verlore eenbeid; die

noodsaaklikbeld van bierdie

eenbeid onderstreep die ver-slendheid en korrektheid van dr. Van Rensburg se Ieiding destyds.

NIE TEEN BROER

Ses jaar gelede het die

Afri-kanervolk sy grootste eenheid en krag ervaar in die komman-do's van die Ossewabrandwag.

Scs jaar lank bet die O.B. die

pad van samewerklng en

broe-derskap en hocderskap

bewan-del - selfs te mldde van die felste provokasie en uittarting.

Ek slen geen vyand in 'n mede

-Afrikaner nie, bet die O.B. kon

-sekwent volgebou, selts toe die

bitsigbeld van mede-Afrikaners

teen die O.B. sy standpunt

ge-braudmerk het as oordrewe

idealisme.

Vandag maai die O.B. wat by gesaal bet. Vandag staan

die O.B. en sy beleld van saam-skakellng van aile

Afrikaner-kragte, nl. die

volksbeweging-gedagte, geregverdig voor die volk. Vandag, in die aangesig

van die komende parlementilre verkleslng, wanneer 'n aanslag

op die Empire-bewind geloods

moet word, besef vricnd en vy

-and, die juistheid van die O.B.-stelling dat die hele volk saam moet veg vir oorwinning want

wanneer partye van die volk

teen mekaar veg, is nederlaag

onvermydellk.

Afrikaans

In V .S.A.

N

a

Gholfprestasie

A. D. (Bobby) Locke, Suid-Afrikaanse beroepsgboltspeler, bet

'n sensasle in Amerika veroorsnak toe by In die afgelope weke meer geld op toernooie gewen bet as enige Amerikaner. In 'n

reeks toernooie, die meeste waarvan by teen Amerika se kampioene

gewen bet, bet by tot verlede week die buitengewone bedrag VM

£5,180 met sy gbolfstok uitgeslaan, wat, volgens berekening, £1 16s.

beteken vir elke hou wat hy geslaan het. Met hlerdie prestasle bet

Locke groter publislteit aan Suid-Afrlka gegee as die Unie

se inligtingsdiens in Amerika,

van wie Afrikaanse toeriste nle

'n brief in Afrikaans kan ont-vang nie. In voorblad-artikels

bet Amerlkaanse koerante

naamlik geesdriftig geraak oor

die ,Johannesburger", en bul lesers aangeraai om Afrikaanse

terme te leer om teenoor Locke

te gebruik, soot~ ,alles van die

beste; bly om kennis te maak; daar gaan by; ek het dit

ge-niet; gesondheid, en goed

dnn-kle."

Aan die ander kant was Locke se prestasie 'n bitter pil vir die Amerikaanse verwaand-heid wat spog dat hul kam-ploene nog nooit deur buite-landse sportmanne geklop Is

nie. Om biervoor te vergoed is berig dat Locke besluit bet om

'n Amerikaner te word. Locke bet dit egter beskryf as onsin.

Afbakening

van

Kiesafdelings

Die afbakening van die kies-afdellngs vir die volgende ver-kiesing sal as volg wees: Kaap-land 55, Transvaal 66, Vrystaat 13 en Natal 16. Dit beteken dat

Kaapland en die Vrystaat elk een kiesafdeling verloor en dat Transvaal twee ryker word. Na-tal se poslsle bly onveranderd.

20 vir lld. ooktekoop

teen 50 vir 2/2d.

1() vir IS& d.

D11r 11 'n groot vrug na Ronde Kom• m1ndo In die 1t1d rond

Hulle II koel. rook lekker met 'n ele

geur wat hulle elke d1g meer vrlende

belorg.

V

erseker

u

Toekoms

deur die Eiennar

te

word van

BH lea$

Beskerm

u

Oe

.

.. ..... _{} ~

t

f

I

VASTE EIENDOM

*

BOUPERSELE

*

WOONHUISE

Bring u oogarta ae voorakrU na ons. Laat gekwa.llfl.8eerde

Voorakrif-Oogkundlgea u be· dlen.

*

PLASE

*

BESIGHEDE VIR DIE

KIESKEURIGE PERSOON

Raadplt'eg-J.

(Kotie) THERON

CROXLEY-GEBOU, KUSWEG, Posbus 78 Foon 0028 STRAND

Wahl,

Lawrence

EN KIL

BBILMAKEBS

Adderleystraat lZOa, Kaapstad

FooD

Z2~8

TWEE BEREKENINGS

••

Albei

Korrek

!

£2

+

£z

+

£z

is maar

n

e

t

£6

(

plu

s

'n bi

c

t

j

ie rent

e)

,

as

u

u

maandelikse spaar

g

eld

in

'

n

ge

wone

spaar-middcl bcle.

Diesclfde

£2+£z

+

£z kan egter

v

ir u boedcl 'n

gewaarbor

g

dc

baat

van 'n pa

a

r hond

t

rd

po

nd bet

e

k

e

n

. . . as

u

dit

in

Lewen

s

a

ss

uransie b

e

l

c

I

e

Koop

vir

uself

en

u gesin daardic ekstra

baat

aan,

deur

-'n SANLAM-Po:is

- TAKKI!: OWARSOEUR OlE UN I E

-HOOFKANTOOR: WAALSTRAAT 28. KAAPSTAD