Jaargang 17-nr. 9-29juni 1984 Verschijnt 15 x per jaar

Verbaasd?

Een aantallezers van deze Demo- craat zal zich behoorlijk zitten te verbazen. Betaalden ze nog steeds hun contributie niet. krij- gen toch maar weer het partijblad in de bus. Is er zoveel geld over?

Nou nee, dat niet. De redactie vindt wél dat een Democraat de Democraat moet lezen. Maar dan moet u wel betalen. Anders was dit echt de laatste keer dat u zich daarover hoeft te verbazen!

Het gironummer van de contribu- tierekening is:

4131966

Prettige vakantie.

Congresinformatie 2

Basisinkomen = Heilstaat? 3 Ondrinkbare koffie 4 Het kernwapendebat 5

RB-resoluties 6

Wat anderen vinden en actuali-

teit 8

NIEUW: bon voor het aanvragen van CONGRESSTUKKEN 2

l

Jaargang 17-nr. 9-29juni 1984 Verschijnt 15 x per jaar

Nieuws

Democraten gaan door

Eigenlijk is het geen, ,nieuws", dat D'66 haar twee zetels in het Europese Parlement is kwijtgeraakt. Als de uitslag van deze verkiezingen werkelijk zo'n verrassing was geweest, zou er een schokgolf door alle Democraten zijn gerold, en dat zou misschien. ,nieuws" geweest zijn. We hebben gehoopt, en alles gedaan wat mogelijk was om die hoop terecht te doen zijn. Velen van ons zijn veel dank verschuldigd aan velen van ons, maar de beste dienst die de partij zichzelf en haar (potentiële) aanhang kan bewij- zen, is het in onze ideeën gestelde vertrouwen nu zo goed mogelijk aan te wenden voor de toekomst.

D'66 gaat door, neen, D'66 gaat verder, is verder. De Euro- pese verkiezingen kwamen op een voor ons minder geluk- kig moment, niet in de laatste plaats omdat op 14 juni nog onvoldoende bekend kon zijn hoe wezenlijk de inbreng van Maarten Engwirda in het Tweede Kamerdebat over de kruisraketten is geweest.

Kwaliteit van inhoud bewijst zichzelf altijd, maar het moment waarop dat blijkt. komt zelden snel genoeg. We zijn dan ook niet verbaasd dat de waarde van ons Euro- pese programma en onze Europese campagne ook nà de verkiezingen minstens zoveel aandacht krijgt als daar- voor.

In de situatie van nu zal opnieuw de roep om priori te i ts- stelling klinken. Die roep moet op twee verschillende manieren worden benaderd. Voor zover daarmee bedoeld wordt, dat D'66 een eigen antwoord moet hebben op de belangrijkste maatschappelijke vragen van dit moment-

milieu, vrede en veiligheid, werkgelegenheid- spreekt dat natuurlijk vanzelf. D'66 zal zich blijven onderscheiden door een voortdurende stroom van vertalingen, die de vele creatieve ideeën uit de maatschappij een politiek gezicht geven. Op alle politieke niveaus en zonder vertra- ging.

Daarnaast is het nodig om ons te richten op een paar herkenbçarheidsvergrotende thema's. Al eerder heeft ons congres in dit verband gekozen voor wat maar kort zij aangeduid als ,,Arbeid" en ,,Informatiemaatschappij".

De Democratendag en de SWB-studiedag van enkele weken geleden waren belangrijke aanzetten tot de ont- wikkeling van het tweede thema. Het congres van 26 en 27 oktober 1984 staat vrijwel geheel in het teken van ons eerste thema.

De vakantietijd is eindelijk daar, die heeft D'66 verdiend!

De striemende tegenwind heeft plaats gemaakt voor een verkoelende zomerbries en in die betrekkelijke luwte gaan we ons voorbereiden op een vruchtbaar najaar. Het Hoofdbestuur maakt een aantal plannen om D'66-ers in allerlei verband voor dit doel bijeen te brengen. Zo gaan we vastbesloten aan het werk voor de eerstkomende ver- kiezingen, de gemeenteraadsverkiezingen van voorjaar 1986.

En dat wordt pas echt nieuws.

• •• I>

Jacob Kohnstamm, partijvoorzitter

DEIVIIX4&\T

mCFON

De uitgave van de Democraat ge- schiedt onder verantwoordelijkheid van een door het Hoofdbestuur be- noemde redactieraad.

Samenstelling: Ellen Beek, Kees van den Brink, Ewout Cassee, Jan Goeij- enbier, Roe! Heskamp, Marie-Louise Tiesinga, Ed Veenstra, Stijn Ver- beeck, Martin Voorn, Miekevan Wa- genberg.

Kernredactie: Kees van den Brink, Jan Goeijenbier, Roe! Heskamp. Stijn Ver- beeck.

Eindredacteur: Roe! Heskamp.

Correspondentie, kopij e.d. richten aan het redactiesecretariaat:

Bezuidenhoutseweg 195, 2594 AJ Den Haag.

De Democraat

De Democraat wordt gratis toegezon- den aan de leden van D'66. Niet-leden kunnen zich abonneren voor f 35,- per jaar. Losse nummers zijn à 2,50 per stuk verkrijgbaar bij het secreta- riaat.

De Democraat verschijnt 15 maal per jaar. De volgende nummers (nr. 10-84 en ll-84) verschijnen respectievelijk op 29 augustus en 19 september 1984.

Kopijdata: dinsdag 14 augustus, 12.00 uur, respectievelijk dinsdag 4 sep- tember, 12.00 uur.

Advertentietarieven:

lil pagina: f 2000,- l/2 pagina:f 1200,- l/4 pagina: f 750,- l/8 pagina: f 450,- l/16 pagina: f 275,-

Oplage: 9500 ex.

Druk: Brouwer Offset BV/Utrecht

Vormgeving: Hans Hohmann

Partijsecretariaat Bureau SWB D'66 Bureau PSVI D'66 Bezuidenhoutseweg 195 2594 AJ Den Haag Telefoon: 070-858303 giro 1477777

Partijvoorlichting: 070-858303/832468 Fractievoor lichting: 070-614911, tst3271

.. De Groene Lijn": 070-850788

2

28 juni: begin ZOMERRECES Tweede Kamer (t/m 27 augustus).

26 juli: vergadering HOOFDBE- STUUR; 19.30 uur, Jaarbeurscon- grescentrum, UTRECHT.

14 augustus: forumdiscussie met als thema:,, l miljoen werk- lozen".

SSR-LEIDEN, Hogewoerd 108;

20.00uur.

Voor D'66: Maarten Engwirda.

23 augustus: vergadering HOOFDBESTUUR; l9.30uur, Jaar- beurscongrescentrum,

UTRECHT.

28 augustus: einde ZOMERRECES Tweede Kamer.

6 september: vergadering HOOFDBESTUUR; l9.30uur, Jaar- beurscongrescentrum,

UTRECHT.

D'66-RADIO-UITZENDING op 8 september, Hilversum 2, 18.20- 18.30 uur.

.rHMIATiE

Vacatures dagelijks bestuur

Op de ALV van 26 en 27 oktober 1984 eindigt de reglementaire eerste termijn van de voorzitter Jacob Kohnstamm, de Secretaris- Organisatie Grace Cotterell en de Eerste Penningmeester Peter Fonkert.

Jacob Kohnstamm stelt zich wéL de beide andere bestuursleden stellen zich niet voor een tweede termijn herkiesbaar, zodat er twee vacatures ontstaan. Bij het ter perse gaan van deze Demo- craat, is nog niet bekend of één of meer zittende bestuursleden zich zal kandideren voor één van beide functies.

Kandidaten voor deze functies kunnen zich (ook voor inlichtin- gen) wenden tot de secretaris politiek Miehiel ten Brink, dage- lijks bereikbaar overdag op 070-858303 en' s avonds 071-141934.

De aangevraagde kandidaatstellingsformulieren dienen uiter- lijk op maandag 3 september 1984 te 12.00 uur te zijn ingeleverd op het Landelijk Secretariaat van D'66.

Een congres zonder stukken?

De najaars-AL V 1983 keurde een begroting met een gat goed. Het is de ondankbare taak van het Hoofdbestuur om dat gat zo goed mogelijk te dichten in 1984, o.a. door geen cent meer uit te geven dan strikt noodzakelijk is. Gezien de verhouding tussen aantalleden en aantal congresgangers, hebben wij gemeend om deze PROEF te moeten nemen.

Geen congresstukken meer in de Democraat, behalve de resoluties, maar een bon waarmee ieder lid zonder kosten de stukken kan aanvra- gen. Per congres besparen we daar duizenden guldens mee. Op de ALV van 26 en 27 oktober 1984 zullen wij de leden vragen om hun oordeel over deze proef in het kader van de begrotingsbehandeling.

Het Hoofdbestuur rekent erop dat de leden begrip hebben voor deze procedure, en hoopt dat velen de bon insturen.

Hoe meer leden gezamenlijk stukken bestellen, hoe geringer de kos- ten. Papier-poolen dus!

namens het Hoofdbestuur, Ewout Cassee,

vice-voorzitter organisatie

---

adres:

postcode:

plaats: ..

lidmaatschapsnummer:

(i. v.m. geautomatiseerde adressering)

VERZOEKT TOEZENDING VAN . . . ex van de congres- stukken voor de ALV van 26 en 27 oktober 1984 en VERZOEKT TEVENS TOEZENDINGVAN . . . ex van Congresboek A (moties en amendementen).

---

De aangevraagde congresstukken kunnen vanaf l juli 1984 ver- stuurd worden, het congresboek vanaf ongeveer 14 dagen vóór deAL V.

BON OPSTUREN NAAR LANDELIJKSECRETARIAAT BEZUIDEN- HOUTSEWEG 195 2594 AJ DEN HAAG.

CONGRESREGLEMENT voor ALV 39 d.d. 26 en 27 oktober 1 984 Amersfoort

Ter uitvoering van artikell2lid 6 van het Huishoudelijk Regle- ment (editie dec. 1981) heeft het Hoofdbestuur het navolgende Congresreglement vastgesteld.

ARTIKEL!

Het congres van 26 en 27 oktober 1984 in De Flint te Amersfoort is een Algemene Ledenvergadering in de zin van artikel 7 Huishou- delijk Reglement.

ARTIKEL2

Moties en amendementen met betrekking tot de onderwerpen vermeld op de congresagenda dienen:

a. te zijn goedgekeurd door een ARV, SRV of AAV hetgeen moet blijken uit ondertekening door de betreffende voorzitter en secre- taris;

óf te zijn voorzien van 25 handtekeningen van leden van D'66.

b. uiterlijk (doch liefst eerder) op maandag 17 september 1984 te 12.00 uur in de juiste vorm op het Landelijk Secretariaat van D'66 te zijn ontvangen.

c. te zijn opgesteld op het daartoe in de Democraat afgedrukte standaardformulier.

d. voor zover het moties en amendementen betreft die betrek- king hebben op de actuele politieke situatie of de bijgestelde begroting, op het landelijk secretariaat te zijn ontvangen vóór l0.00uurop24oktober 1984.

ARTIKEL3

De reglementair ingediende en door Rapportagecommissie resp. Programmacommissie goedgekeurde moties en amende- menten worden in één of meer Congresboeken ter kennis van de leden gebracht. Het eerste congresboek wordt op aanvraag± 14 dagen voor de AL V aan de leden toegezonden, de volgende congresboeken zijn ter vergadering beschikbaar.

ARTIKEL4

Al naar gelang het betreffende onderwerp (zie Huishoudelijk Reglement artikel36 t/m 40 zoals vastgesteld op de AL V van 6 en 7 mei 1983) beslist de Rapportage- of Programmacommissie over nummering en volgorde van plaatsing der moties en amende- menten in de congresboe ken.

ARTIKELS

De door indieners van moties en amendementen aangewezen contactpersonen (minimaal twee) dienen tussen de sluitingsda- tum voor indiening en de aanvang van het AL V telefonisch bereikbaar te zijn voor overleg met de Rapportage- of Program- macommissie.

ARTIKELS

Voorstellen tot wijziging van een tekst kunnen uitsluitend per concreet wijzigingsvoorstel (amendement) worden ingediend.

Moties die naar het oordeel van Rapportage- of Programmacom- missie de strekking hebben een tekst te wijzigen worden als amendement in behandeling genomen. Indien echter de tekst van de motie dáárvoor onvoldoende aanknopingspunten bevat naar oordeel van één der genoemde commissies, kan de com- missie de indieners de gelegenheid geven om hun voorstel te herformuleren binnen een door de commissie te stellen termijn.

ARTIKEL7

Wanneer indieners van moties en/ of amendementen met toe- stemming van Rapportage- of Programmacommissie wijzigin- gen wensen aan te brengen in hun voorstel(len), dienenzij de congresleiding hiervan onverwijld in kennis te stellen.

ARTIKELS

De behandeling van moties en amendementen ten congresse geschiedt als volgt:

a. de door de indieners aangewezen woordvoerder geeft desge- wenst een beknopte toelichting;

b. de congresvoorzitter verleent gedurende een door hem/haar te bepalen tijd het woord aan diegenen die zich vóór een door hem/haar te bepalen tijdstip als spreker hebben aangemeld op een bij de congresleiding berustende sprekerslij st, en wel in volgorde van aanmelding;

c. het Hoofdbestuur en de Rapportagecommissie of de Program- macommissie (afhankelijk van het aan de orde zijnde onder- werp) brengen desgewenst een advies aan de AL V uit over het aan de orde zijnde voorstel;

d. de congresvoorzitter geeft desgewenst de woordvoerder van de indieners de gelegenheid tot een korte reactie op de adviezen van HB en RC of PC c.q. de sprekers van de sprekerslij st;

e. de congresvoorzitter brengt de AMENDEMENTEN in stem- ming in volgorde van hun ingrijpendheid, en daarna het al dan niet geamendeerde voorstel;

f. de congresvoorzitter brengt de MOTIES en/ of RESOLUTIES met betrekking tot een bepaaldagendapunt in een door hem/

haar te bepalen volgorde in stemming, echter niet dan nadat alle resoluties en/ of moties bij het betreffende agendapunt zijn toegelicht op de wijze onder a t/m d geregeld.

ARTIKELS

In alle gevallen betreffende de gang van zaken tijdens het con- gres, waarin dit congresreglement niet voorziet, beslist de con- gresleiding met inachtneming van de Statuten en het Huishou- delijk Reglement.

ïlfl96e

VALS

Wiezich ergertaan vervelende cam- men laren van anderen op een door hem zelf geleden politiek verlies, lijkt al gauw op een boer met kiespijn.

Vroeg of laat moet je toch weer lachen om alles wat er gezegd of geschreven is over het verlies van onze Europese zetels of het gedrag van onze kamer- fractie in het raketten debat. Er was trouwens terecht veel bewondering b1j vriend en vijand voor Maarten Engwirda's interventies nog laat in diezware nacht.

Daarom schoot één cammen laar mij duidelijk in het verkeerde keelgat.

Geen spreker of schrijverdit keer, maar een tekenaar. Ik bedoel de prent ,, TeDeum"van Opland oppagina3 van de Volkskrant van zaterdag 16 ju- ni. De aanwezigheid van het mis- dienaartje Engwirda bij deze dank- dienst doet na alles wat er werkelijk gebeurd en gezegd is uitermate vreemd aan.

Scherp toezien was altijd een onmis- bare eigenschap voor Opland, wiens politieke prenten ik doorgaans be- wonder.

Ie mag niet veronderstellen dat hij plotseling iets in zijn oog heeft gekre- gen. Het zal wel gewoon zijn socialis- tische hekel aan D'66 zijn die hem on- ze partij bij de slippendragers van het kabinet heeft doen zetten. Maar een politiek tekenaar moet uiterst zorg- vuldig zijn, zeker nu steeds meer men- sen alleen nog maar plaatjes kijken.

En ik protesteer tegen deze ge- schiedvervalsing van de ergste soort.

Als de redactie van de Volkskrant zo slordig met haar informatie om- springt, dan vind ik dat het tijd wordt massaal ons abonnernen top te zeggen.

Ik zal de Volkskrant op de hoogte stel- len van mijn protest tegen plaatsing van deze prent, al zal dat ongeveer hetzelfde effect hebben als de laatste Waarschuwing van Lubbers aan Moskou.

Maaróókeen oude, verstarde, dog- matisch-socialistische tekenaar moet Weten dat hij in de gaten wordt ge- houden. Je kunt je niet alles perm i fle- ren, ook al heet je Opland.

Stijn Verbeeck

3

Basisinkomen:

De heilstaat binnen handbereik?

of nog meer bureaucratie!

door Leo de Graaf

Het idee van een basisinkomen begint steeds meer mensen, zeker binnen D'66, vertrouwd in de oren te klinken. In aller- lei discussies over de herwaardering van arbeid, de verandering van het arbeidse- thos en de schijnbare onoplosbaarheid van de massale werkloosheid komt men uit op het basisinkomen als mogelijke op- lossing.

In maart '83 bracht de SWB een discussie- stuk uit. "Basisinkomen, ja of neen", met veel belangwekkende beschouwingen, argumenten en contra-argumenten en tenslotte becijferingen welk niveau van basisinkomen economisch nog haalbaar is (f 7.200 per volwassene per jaar). Bin- nenkort zal de SWB een vervolgnotitie presenteren, ter voorbereiding van het najaarscongres van D'66 dat mede in het teken zal staan van arbeid en basisinko- men. Om de discussie in de partij nog wat meer voedsel te geven, wil ik wat nader ingaan op as pekten, die tot nu toe niet zo veel aandacht hebben gekregen.

Wat is een basisinkomen?

De voorwaarden waaraan een basisinko- men moet voldoen zijn:

-het is een inkomen voor iedereen, zon- der onderscheid van sekse of burgerlijke staat, alleen leeftijd speelt een rol;

-men heeft er recht op, ongeacht zijn of haar arbeidsomstandigheden, dus los van de vraag of men wel of niet betaalde arbeid verricht of heeft verricht.

Anders gezegd: Voor iedereen bestaat een recht op inkomen zonder een plicht tot arbeid.

Daarmee onderscheidt het basisinkomen zich van een uitkering, die afhankelijk is van het bewijs dat men niet in staat is zelf voor betaalde arbeid in zijn levensonder- houd te voorzien

(wegens onvrijwillige werkloosheid, ziekte, invaliditeit, ouderdom etc.) en die in sommige gevallen gerelateerd is aan de veronderstelde behoefte (bijstandsuit- kering). Het verschil tussen basisinko- men en arbeidsloos inkomen zit 'min de uitbreiding van het basisinkomen tot be- taald werkenden én niet betaald wer- kenden (dus iedereen), en de beperking van het arbeidsloos inkomen tot (een deel van) hen die geen betaalde arbeid ver- richten.

Problemen

Welke problemen hebben de impuls ge- geven tot het concept van een basisin- komen?

Het idee van een basisinkomen is gebo- ren vanuit de behoefte om problemen op te lossen. De belangrijkste zijn volgens mij:

-het gebrek aan perspektief voor langdu- rig werklozen. Voor hen is de sollicita- tieplicht als een zinloze en soms vernede- rende voorwaarde voor hun uitkering blijven bestaan. De behoefte groeide om de sollicitatieplicht af te schaffen, waar- door de werklozen een uitkering-zonder- voorwaarden zouden krijgen, wat voor die groep zou neerkomen op een basisin- komen;

-de financieel-economische afhankelijk- heid van talrijke vrouwen, die delen in het inkomen van hun partner, graag zou- den willen gaan werken, maar wegens de huidige arbeidsmarkt geen schijn van

Leo de Graaf: voor D'66lid van Provinciale Staten van Gelderland; werkzaam als psy- chiater bij de RIAGG (Regionale Instelling voor Ambulante Geestelijke Gezondheids- zorg).

kans hebben. Dat zou hen tot levenslan- ge materiële afhankelijkheid veroorde- len, een situatie die van uit het oogpunt van emancipatie onaanvaardbaar is.

Een basisinkomen zou tenminste een be- gin van financiële zelfstandigheid bren- gen, hoewel die ontoereikend zou zijn om zichzelf geheel te bedruipen;

-de afname van de hoeveelheid betaald werk, wegens rationalisatie, robotise- ring etc. De suggestie ontstond dat in de toekomst voor slechts weinigen een be·

taalde baan beschikbaar zou zijn. Om de talrijke baanlozen toch middelen van be- staan te geven, werd het idee van een basisinkomen gelanceerd.

-de hoge verwachtingen van het nieuwste idool der politici: de startende ondernemer. Van hem of haar wordt veel verwacht voor het herstel van de markt- economie. Om hen een bestaansmini- mum te garanderen om de moeilijke be- ginperiode te overbruggen, lijkt een ba- sisinkomen uiterst geschikt;

-de onoverzichtelijkheid van de lappen- deken van sociale uitkeringen, die, on- danks alle goede bedoelingen, in de praktijk soms leidde tot onrechtvaardig- heden en bovendien soms bleek op be- paalde bevolkingsgroepen niet of onvol- doende van toepassing te zijn (bijvoor- beeld: de kleine zelfstandigen). Een ba- sisinkomen zou met één klap tot rechts- gelijkheid en overzicht leiden.

Zo te zien lijkt het basisinkomen zijn oor- sprong op verschillende plaatsen in het sociaal-economisch veld te hebben ge- vonden. Wat echter opvalt is dat, vanuit de oplossingen voor deelproblemen, een sprong gemaakt is naar een heel alge- meen, voor iedereen geldende verstrek- king (het basisinkomen), met name ook naar alle mensen, die wel betaald werk hebben. Voor deze generalisatie wordt echter geen rechtvaardiging gegeven.

Sfeer

Het idee van een basisinkomen is niet alleen een rationeel concept met redelij- ke argumenten pro en contra, maar heeft een sterk emotionele geladenheid. Het imponeert als een groots gebaar, meesle- pend en opwindend, omdat met een ba- sisinkomen voorgoed iedereen een eer- ste bestaonsgrond zou hebben, wat des- gewenst een zorgeloos vrijetijdsleven mogelijk zou maken. Een kortgeleden nog alleen in science-fiction boeken be- schreven heilstaat ligt binnen handbe- reik. Zo'n sfeer werkt aanstekelijk en kan leiden tot irrationeel gedrag. Immers, wie zich verzet tegen zo'n groots idee, laadt de verdenking op zich van klein- zieligheid en gebrek aan toekomstvisie.

Toch zijn het juist de,, sprong naar de generalisatie" en het irrationele waartoe weidse gebaren kunnen verleiden, die mijn scepsis hebben gewekt.

Hebben we bij het maken van de sprong niet iets overgeslagen en beroofde de op- winding van het weidse gebaar ons niet van onze kritische zin? Moeten we niet, vóór we gaan uitrekenen wat het kost en hoe we het gaan betalen, de vraag stel- len, waarop de legitimatie van het basis- inkomen berust? Immers, het invoeren van een basisinkomen zal diep ingrijpen in het dagelijks leven van alle burgers, zowel economisch (sommigen zullen be- duidend meer, anderen aanzienlijk min- der besteedbaar inkomen ter beschik- king krijgen) als sociaal (vele banden van materiële afhankelijkheid zullen dunner worden, wat de relaties tussen partners kan gaan her-definiëren).

Voor een dergelijk vérstrekkend besluit als de invoering van een basisinkomen moet de overheid brede steun bij de be- volking vinden. Daartoe zal die bevol- king de maatregel als rechtvaardig en aanvaardbaar moeten beleven.

Waarop zou die rechtvaardiging kunnen berusten? De laatste tijd zijn er verschil- lende begrippen in zwang gekomen, die aan die legi tirnatie zouden kunnen bij- dragen:

-het arbeidsethos. Dit begrip is in korte tijd populair geworden, maar dan wel in afkeurende zin. Men zegt:, ,Er moet een ander arbeidsethos komen" of zelfs:,, Het arbeidsethos moet verdwijnen." Mij is niet zo duidelijk geworden wat hiermee bedoeld wordt. Het zal toch moeilijk kun- nen betekenen dat er in de naaste toe- komst helemaal niet meer gewerkt hoeft te worden? Dat lijkt me een illusie, alle robots en computers ten spijt.

In eerste instantie zal de slogan,, veran- dering van het arbeidsethos", juist door zijn vaagheid bruikbaar zijn om de ac- ceptatie van het idee, dat arbeid en inko- men ontkoppeld moeten worden (waar- door er plaats komt voor het basisinko- men) te bevorderen. Maar dan zal men toch wel willen weten, wat die verande- ring van het arbeidsethos eigenlijk in- houdt. Daarmee zou in ieder geval dit fundament voor legitimatie van een ba- sisinkomen zijn draagkracht verliezen.

-,,de onbetaalde arbeid". Ook hier een snel in populariteit toenemend begrip, dat grijpbaarder is dan het arbeidsethos.

Het slaat in eerste instantie op vrijwilli- gerswerk en huishoudelijk werk.

Vervolg op pag. 4

DEIVDBI\T

0'66-raads· en stafenleden bijeen

Op zaterdag I septembera.s. or- ganiseert de Commissie voor Ad- vies aanRaads-en Statenleden (CAR) in samenwerking met het PSVI een , , raads-en stotenleden- dag". De dag begint's morgens om 10.30 uur met een plenair ge- deelte. Daarna wordt in vier af- zonderlijke zalen gediscussieerd over de volgende onderwerpen:

drugs, minderheden, grondpoli- tiek en energie.

Na de lunch zijn de onderwerpen:

volkshuisvesting, vandalisme, automatisering, werkgelegen- heids-en personeelsbeleid.

Alle onderwerpen worden inge- leid door deskundige partijleden en de dag wordt afgesloten met- opnieuw- een plenair gedeelte.

Er is apart ruimte gereserveerd voor het grote-stedenover leg.

Niet te missen gegevens:

Datum: l september 1984.

Tijd: l0.30-l7.00uur.

Plaats: De Ree horst. Bennekom- seweg 24, Ede.

Kosten: f 17,50 per persoon.

Inschrijving: bij PSVI-D'66, Be- zuidenhoutseweg 195, 2594 AJ Den Haag; tel 070-858303. Bij de inschrijving kunt u uw voorkeur kenbaar maken voor de onder- werpen die 's morgens en 's mid- dags worden behandeld.

We vinden eigenlijk dat u de dag niet zou mogen missen, geeft u zich snel op!

4

Vervolg van pag. 3

Het is een tendentieus begrip omdat meestal gesuggereerd wordt dat het on- betaalde werk ten onrechte zonder gelde- lijke beloning blijft, dus betaald behoort te worden. Het is ook een begrip met ster- ke groeineiging: steeds meer menselijke activiteiten die niet direkt betaald wor- den, vallen onder "onbetaalde arbeid".

De verdere suggestie is dat de overheid het onrecht van het onbetaald-zijn hoort op te heffen door uit de algemene midde- len voor betaling te zorgen.

wordt nl. via een overheidsinstantie. De overheid zal daarmee een nog grotere rol spelen in de verdeling van het nationaal inkomen.

Hoe verdraagt zich dat met onze visie op de verzorgingsstaat? Trouwens, welke visie hebben we daar eigenlijk op? Jui- chen we het uitdijen van de verzorgings- staat toe of benauwt die ons? Geloven we in de delende rechtvaardigheid van de overheid of vrezen we de daarmee ge- paard gaande planning en bureaucratie?

Geven we de voorkeur aan de onvrijwilli- ge, via belastingheffing voltrokken soli- dariteit of aan stimulering van zelfzorg en de eventuele opvang in vriendschaps- kringen?

worden over alle begunstigden. Bij een echtpaar dus 50/50 voor beide echte- lieden, bij kinderen afhankelijk van de leeftijd. Daarmee zou een gelijkwaardige onderlinge financiële afhankelijkheid ontstaan, omdat geen van hen alléén met zijn deel van de uitkering kan toekomen.

Ideaal is dit niet, maar beter dan de hui- dige eenzijdige machtspositie van de , , kostwinner" of , , hoofd van het gezin".

2) Mensen zouden een compensatie kun- nen ontvangen als zij vrijwillig afzien van het bezetten van een arbeidsplaats.

Aangezien de betaalde baan naast gel- delijke inkomsten zoveel andere belonin- gen (maatschappelijke participatie, ont- plooiing) met zich mee brengt. is het re- delijk dat voor het vrijwillig afzien van dergelijke schaarse goederen een com- pensatie betaald wordt in de vorm van een arbeidsloos inkomen (waaraan dan uiteraard geen arbeidsplicht is verbon- den). Zoiets zou ook op tijdelijke basis kunnen gebeuren, bijvoorbeeld voor stu- die of omscholing.

Deze gedachte leidt tot een toenemende vermaatschappelijking van de menselij- ke bezigheden: eigenlijk doen wij alles ten gunste van de gemeenschap. Tegen deze opvatting heb ik groot bezwaar: veel werk komt niemand anders dan de wer- ker zelf ten goede of hen, met wie hij of zij een relatie heeft. Ten onrechte zou daar- voor van de gemeenschap een beloning geëist worden.

Denken wij dat de vrouwen die nu gevan- gen zitten in de financiële afhankelijk- heid van hun partner beter af zijn als ze afhankelijk zijn geworden van de ge- meenschap of de overheid?

Deze vragen moeten mijns inziens in de discussie over het basisinkomen aan de orde komen.

Niettemin lijkt het mij waarschijnlijk dat het idee van de , , onbetaalde ar beid" een belangrijke rechtvaardigheidgrond voor het basisinkomen wordt.

Aanvaardbaar?

Zullen de begrippen,, het arbeidsethos"

en, ,de onbetaalde arbeid" voldoende appelleren aan de rechtvaardigheidsge- voelens van de bevolking, om het basis- inkomen aanvaardbaar te maken? En hoe ligt dat bij D'66?

Tenslotte

Alles afwegend sta ik huiverig ten op- zichte van het basisinkomen. Ik acht de legitimatie onvoldoende en ik vrees de toenemende rol van de overheid als inko- mensverdeler.

3) Aan gehuwde vrouwen zou het finan- ciële voordeel van de extra belastingvrije voet, die hun partner als, ,kostwinner"

ontvangt, rechtstreeks beschikbaar ge- steld kunnen worden. Dat zou dan voor haar een negatieve inkomstenbelasting betekenen.

Het basisinkomen zal niet alleen voor ve- len de omvang van hun inkomen wijzigen (sommigen meer, anderen minder) maar ook de weg waarlangs het verkregen

Dat betekent niet dat ik meen dat de hui- dige inkomensverwerving en verdeling (via baan, onderneming, uitkering of aanleunen aan een partner) ongewijzigd zou moeten blijven.

Voorlopig zie ik drie mogelijkheden:

l) Uitkeringen aan "kostwinners" zouden naar evenredigheid verdeeld kunnen

Al deze voorstellen leiden niet tot een basisinkomen, maar zijn oplossingen voor deel-problemen, waarvan de zin en logica doorzichtiger zijn dan een plotse- ling uit de hand van de overheid op ons neerkomend basisinkomen. •

Als ik goed geïnformeerd ben

Impressies van een buitenstaander

• • •

Door Stijn Verbeeck

Zaterdagmorgen

Terwijl bekende en onbekende gezichten zich in het zaaltje ver- zamelen deelt de ober de koffie rond. Die is absoluut ondrink- baar! Maar ja, toen ik dat merkte was de ober al weer naar bene- den en iets anders was er niet, dus ...

Jammer dat niemand zoiets vóór- proeft. Hoe gaat dat? Restaurant zet om 9 uur koffie, half tien de eerste drinkers: niet lekker. Om lOuurnieuwekoffie. Nogmaar afwachten hoe die smaakt! Vroe- ger werkte het grote produk- tieproces in fabrieken ook zo. Ma- chines produceerden, mensen draaiden aan de knoppen. Een la- borant kwam monsters nemen.

Die werden in het labaratori urn onderzocht. Alles in orde? Dan doordraaien. Een foutje (rots- maak!), dan de betreffende lijn stopzetten, correcties aanbren- gen en verder produceren. Maar dat is allang niet meer zo. Door de uitvindingen van de moderne procestechniek kunnen als het ware kleine compacte onder- zoekslaboratoria in de produk- tielijn worden ingebouwd. Die geven hun onderzoeksresultaten permanent door aan een compu- ter, die als dat nodig is feilloos bijstuurt. Daar komt geen mens meer aan te pas. Want mensen kunnen fouten maken, die gecor- rigeerd moeten worden door an- dere mensen die ook weer fouten kunnen maken. En in een een- maal vastgesteld produktiepro- ces kun je die fouten beter voorko- men. Resultaat: een goed pro- dukt, géén produktieverlies en te-

vreden mensen. Jammer dat ze met koffiezetten nog niet zover zijn.

Dagdokter

De spreker had het over" mecha- nisatie, elektrificatie en techno- logische informatie, over ar- beidsuitstoot door verandering van produktiemethoden en over de krimpende lengte van het ar- beidsjaar". Een vliegkwamzich tegoeddoen aan het koffiekoekje en ik had het heet. Ik moest maar eens naar mijn huisarts volgende week. Die vindt vast een oorzaak voor die hinderlijke transpira- tie . . . Drie jaar geleden vroeg ze me of ik er bezwaar tegen had dat ze mijn medische gegevens in haar computer zou opslaan. Ik vroeg wat daar de voordelen van waren en hoe haar andere pa- tiënten daarover dachten. Haar plan was: alle voor de praktijk re- levante gegevens in de computer.

Medische data van patiënten, ziektegeschiedenissen, behan- delingen, gebruikte medicijnen, maar ook alle leverbare genees- middelen met indicaties en con- tra-indicaties, bijverschijnselen, therapieresultaten en tenslotte ook de hele financiële admini- stratie van de praktijk. Elke pa- tiënt een code die alleen aan haar bekend is om depri vacy te waar- borgen. Nagenoeg al haar pa- tiënten hadden na dezeuitleg geen bezwaar tegen opname in die computer van hun gegevens.

Negen mensen hadden pertinent geweigerd., ,Die blijf ik op de ou- de manier op papier doen. Alleen als ik hun iets wil voorschrijven toets ik hun gegevens tijdelijk in om de larrnatherapeutische mo-

gelijkheden af te tasten. Mijn schriftelijke repertoria zijn name- lijk niet meer compleet sinds ik alles in de trommel heb. Voorde- len? Veel sneller geïnformeerd, vollediger ook, en veel meer tijd dan vroeger om met mijn pa- tiënten te praten ... "

Toen zei Maarten Engwirda:

, , Hoe zou het informaticastim ule- ringsplan eruit zien als er nog een D'66 minister op Economische Zaken zou zitten?" U begrijpt dat er resultaten zouden zijn geweest in plaats van goede voornemens om studiecommissies in te stel- len. Het duurt allemaal te lang en straks valt het bui tenland over onsheen ..

Middaguur

Intussen steeg mijn temperatuur omdat ik, waar de koffie ondrink- baar bleef, op bier was overge- schakeld. Bovendien had ik toe- gezegd rond het middaguur nog een bijdrage aan de propaganda voor de Europese Verkiezingen te leveren en dus verliet ik de bij- eenkomst en spoedde mij naar el- ders. Over vijf jaar doen we dat anders. Met nieuwe vindingen op het terrein van de informatica zal dat voortdurend van plaats wis- selen niet meer nodig zijn.

Toen ik weer binnenkwam zei Louise Groenman: ,,Industriali- satie heeft geleid tot een degra- datie van de factor arbeid. De groei naar een informatiemaat- schappij kan de factor arbeid weer een menselijk gezicht geven."

A ad Nu is had het daarna ook over de beperking van ons, ,boompje

verwisselen". Nog honkvaster dan we al zijn zullen we worden tussen de nieuwe media in onze informatietoekomst. Maar dat is een toekomst met méér mogelijk- heden voor wie ze weet te vinden.

En als er iemand vindingrijk is, is het de kunstenaar. Dat zit dus goed zolang de kwaliteit van het kunstwerk bepalend is en niet de macht van het getal van de be- wonderaars. Wie stelt die kwali- teit vast, Aad?

Peter Hagendoorn weet er ge- woon heel veel van. Hij maakt ons duidelijk dat Europa echt dik achter loopt bij de Verenigde Sta- ten en Japan. Een reden om snel- ler en sterker te werken aan de Verenigde Staten van Europa én om de razendsnelle ontwikkeling van de informatica serieus te nemen.

Voorzitter Alied de Cock vatte sa- men: , .Ik denk dat wij als D'66 moeten beginnen met een samen- hangend beleid in praktijk te brengen. Binnen de SWB zou een werkgroep zich kunnen richten tot al die andere werkgroepen die allemaal raakvlakken met de in- formatica hebben .

Napraat

, .Je weet dat alles bliksemsnel in ontwikkeling is, maar je wilt toch ook weten hoe straks de wereld van je kinderen er uit zal zien?"

, , Informatica leeft niet, ook niet voor de grote groep democraten.

Wat leeft is de angst voor het nieuwe, het nog nooit vertoonde, dat nog meer werkloosheid mee zal brengen. Maar op angst bouw je geen beleid. Je moet je wel in

Vervolgap pag. 7

FIETSEN

De opdracht was: fiets bij felle tegen- wind twee keer zo vlug als menselij- kerwijs mogelijk lijkt het hele eind naar Straatsburg. Niet gelukt dus.

Wel vluggerdan mogelijk, maar lang geen twee keer. Hoe was dat zo geko- men? Het was een droeve ploeg die de moede koppen bij elkaar stak om de nederlaag te analyseren.

Aan de coach kon het niet liggen, dat was een ophitser van groot kaliber.

Het was dat hij zo nodig fabrikant wil- de blijven, anderswashl)'Post, Mi- chels en Pfrommer tegelijk geworden.

Aan de kopman ook niet: een elegante en vasthoudende coureur, die zeker de lieveling van het publiek zou zijn geworden als er publiek had gestáán langs de verregende Europese we- gen. De verzorgers waren puik ge- weest en de ploeg als geheel was in voortreffelijke conditie, zoals in een paar spectaculaire binnenhofkoersen onlangs nog overduidelijk gebleken was.

Mooi is dat, zei Zwartkijker. We kun- nen dus niet eens iemand de schuld geven. Nou, dan ziet het er treurig uit.

Want als we het allemaal zo goed hebben gedaan, en we hebben toch niet bereikt wat we wilden, dan kun- nen we het dus net zo goed opgeven.

Welnee, zei Zonnetje in Huis. Ik weet best wie zijn schuld het was, Zwartkij- ker. Het was de schuld van de tegen- wind. En tegenwind duurt niet eeu- Wig. Je moet alleen je kop niet zo laten hangen, want dan merk je het niet als de Wind straks draait.

Daar werden ze het, toen de teleur- stelling was gezakt, tenslotte over eens. Ze hadden een best ploegje, dat Wasmaarweergebleken. Ze hadden zich niet laten on !moedigen door het onmogelijke karwei. Ze haddenhun beperkingen gevoeld, maar ookge- merkt dat ze niet waren stuk te krij- gen. Dat wisten ze dus voor de volgen- de keer.

D _Je morgen begonnen ze met de trai- nJng voor de grote Tour van '86.

AadNuis

5

Maarten Engwirda sterk in kernwapendebat

door Jan Goeijenbier

Vlak tegen de Europese verkiezingen kon Nederland er met volle teugen van ge- nieten. Voor wie er nog niet genoeg van had: andermaal de kruisraketten. Eerst in de vorm van een uitgebreide commis- sievergadering (ucv}, daarna, en daar hielden de fractiewoordvoerders hun kruit (sic!) voor droog, het parlementaire debat. D'66-fractieleider Maarten Eng- wirda begon zijn verhaal met samen te vatten wat D'66 de afgelopen jaren van het plaatsingsprobleem vond.

, , Het standpunt van de D'66-fractie inza- ke middellange-afstandswapens is van het begin af aan gericht geweest op het voorkomen van plaatsing in West-Euro- pa en dus in Nederland, en aanzienlijke vermindering van de aantallen van de kant van de Sovjet-Unie.

Het Navo-besluit van december 1979, het dubbelbesluit. werd door D'66 betreurd.

Nog steeds vinden wij dat dat dubbelbe- sluit geen goed besluit is geweest. De ontwikkelingen die sindsdien hebben plaatsgevonden tonen aan dat wij daar, helaas, gelijk in hebben gekregen.

Het feit echter, dat de INF -onder hande- lingen in Genève door de Verenigde Sta- ten met de Sovjet-Unie gevoerd werden met dat dubbelbesluit als grondslag, is door D'66 aanvaard als een feitelijk gege- ven. Feiten zijn nu eenmaal feiten: dat geldt dus ook voor het Navo-dubbelbesl- uit, ook al heeft D'66 daar destijds tegen gestemd.

Wij hebben ons daarom in de afgelopen jaren constructief opgesteld, waarbij on- ze inspanningen er steeds op gericht wa- ren om via onderhandelingen de rol van middellange afstandswapens in West- en Oost-Europa maximaal terug te drin- gen. Daarbij hebben wij er steeds voor gepleit om het Nederlandse besluit over al dan niet plaatsing dienstbaar te ma- ken aan de totstandkoming van een over- eenkomst tot vermindering van middel- lange-afstandswapens in Europa. Daar- om ook heeft D'66 de afgelopen maanden aangedrongen op uitstel van de Neder- landse plaatsingsbeslissing, omdat een beslissing nû geen enkele positieve in- vloed zou hebben op wapenbeheersings- onderhandelingen tussen de VS en de Sovjet-Unie. Er zijn immers nu geen on- derhandelingen, en die zullen er de ko- mende 6 maanden à l jaar ook niet ko- men, o.a. vanwege de Amerikaanse pre- sidentsverkiezingen."

Vervolgens, en voor de duidelijkheid ge- ven we dat op deze plaats integraal weer, vertelde Maarten Engwirda premier Lub- bers wat D'66 van het kabinetsbesluit vond:

, , Het kabinet heeft nu besloten om de de- finitieve beslissing uit te stellen tot l no- vember 1985. Met dat element van uitstel kan mijn fractie instemmen. Maar daar houdt het ook mee op. Want het uitstel van het kabinet is geen neutraal uitstel.

Het is een uitstel met een ingebouwde besluitenmachine, waarop op l novem- ber 1985 automatisch valt af te lezen wat ons te doen staat: plaatsen, niet plaatsen of een beetje plaatsen. Dat lijkt helder en evenwichtig, maar is het helaas niet. Bij nader inzien blijkt deze besluitenmachi- ne namelijk wat al te vernuftig te zijn, en bovendien heeft het verborgen gebreken.

Al te vernuftig: er is maar één onwaar- schijnlijke kans op nee, en een veel grote- re kans op ja.

Het is dus heel begrijpelijk als mensen er niets anders in zien dan een positief plaatsingsbesluit met vertraagde uitvoe-

ring. Maar het is nog ingewikkelder.

Want het verborgen gebrek is, dat de be- sluitenmachine niet volledig is gepro- grammeerd op de werkelijkheid van l no- vember 1985, en dat welhaast per defini- tie ook niet kan zijn. Er zijn allerlei situa- ties waarin het besluit niet voorziet. en tot absurde gevolgen leidt als het naar de letter zou worden uitgevoerd."

Om het kabinet duidelijk te maken, dat nu nog niet kan worden voorzien wat er zich op l november 1985 (de peildatum voor de definitieve Nederlandse beslis- sing) afspeelt, legde Engwirda de pre- mier enkele voorbeelden voor.

, , Twee voorbeelden, die geen van beide onwaarschijnlijk zijn. Eerste geval: de Russen besluiten, om wellicht nog ande- re redenen dan het gebrul van de Neder- landse leeuw, dat er nu langzamerhand wel genoeg SS-20's zijn opgesteld, en gaan over tot een forseuitbreiding van SS-raketten met een hoger nummer: bij- voorbeeld SS-22 en SS-23.

Het wordt november 1985, de Nederland- se regering drukt op de knop van de be- sluitenmachine en constateert dat er niet méér dan 1134 SS-20's zijn, en plaatst niet. De bondgenoten komen bedroefd tot de conclusie dat de Hollanditis ons defi- nitief in de bol is geslagen.

Tweede geval: de aan tallen wapensyste- men aan beide zijden groeien nog een tijdje door, maar volgende zomer ont- staat er uitzicht op een ,,nul-plusje" ak- koord, waarbij de geplaatste kruisraket- ten en Pershing-U's uit West-Duitsland, Italië en Engeland worden teruggetrok- ken en de Sovjet-Unie overgaat tot ver- nietiging van alle SS-20's met uitzonde- ring van enkele tientallen, die mogen blijven als een soort indirecte compensa- tie voor het bes taan van de Britse en Franse kernmachten.

Zover is het als november 1985 aan- breekt. De Nederlandse regering drukt opnieuw op de knop van de machine en constateert dat er nog geen akkoord is, constateert verder dat er méér dan 1134 SS-20 kernkoppen zijn, en . . . plaatst! De hele wereld houdt de adem in over een mogelijk akkoord, en die ademloze stilte wordt verstoord door Nederlands raket- tengekletter. De bondgenoten smeken ons nog even te wachten, maar ja, besluit is be~luit. en dus plaatst Nederland dan.

Dan breekt voor D'66 het hoogtepunt van het debat aan. Engwirda houdt het kabi- net voor dat er onvoldoende criteria voor een definitief besluit in de kabinetsbesl- issing opgenomen zijn. Engwirda diende daar twee moties over in. De eerste over een Europees initiatief door de plaat- singslanden. De tweede- en die motie veroorzaakte met name in het CDA nogal wat stennis- vroeg de regering nadere maatstaven voor de beslissing in 1985 aan te leggen, zoals de overige SS-wa- pensystemen, de beheersaspecten van de in West-Europa gestationeerde wa- pens. Ten slotte vroeg deze inmiddels be- ruchte motie , , 49" dat de kabinetsbeslis- sing dienstbaar moet zijn aan het tot stand komen van een overeenkomst tus- sen Oost en West.

De D'66-fractievoorzitter zei het in het de- bat zo:

, , De regering heeft ons haar cri te ria voor- gelegd. Daarop is gisteren door vele frac- ties kritiek geleverd. Desondanks wei- gert het kabinet om die criteria bij te stel- len. In die situatie is het volgens de D'66-

fractie de plicht van de Kamer om tegen- over de criteria van de regering haar ei- gen criteria te stellen.

De minister-president heeft gisteren ge- zegd dat we bij de evaluatie van de crite- ria bij de besluitvorming in 1985 wel ons verstand moeten gebruiken (en dus niet verstand op nul. blik op oneindig). Voor de D'66-fractie betekent dat verstand ge- bruiken dat ook de houding van de bond- genoten en de inhoud van de wapenbe- heersingsinitiatieven van de regering bij de oordeelsvorming moeten worden be- trokken. Dat is niet eenzijdig, zoals de minister-president gesteld heeft. maar juist tweezijdig. In het regeringsbesluit, en met name in punt 4.b is immers al wel een criterium voor het gedrag van de Sov- jet-Unie opgenomen: Plaatsen zij extra SS-20's, dan zal Nederland volgens dat criterium overgaan tot de plaatsing van 48 kruisraketten.

De regering noemt haarbesluit van l juni , , helder", omdat het eenbeperkt aan tal min of meer concrete criteria bevat. Dat lijkt helder, maar leidt in werkelijkheid tot een versimpeling van de internationa- le werkelijkheid. Die werkelijkheid is im- mers, dat er twee partijen nodig zijn voor de totstandkoming van een wapenbe- heersingsovereenkomst.

Voor de D'66-fractie is daarom een funda- menteel bezwaar tegen het kabinetsbesl- uit dat er geen criterium is waaraan de inspanningen van deNAVO getoetst kun- nen worden, en dat er geen concreet Ne- derlands, resp. Europees initiatief bin- nen de NAVO in voorkomt."

D'66-motie, ,49" werd uiteindelijk met 79 stemmen tegen en 71 (waaronder 7 CDA- kamerleden) voor verworpen.

Partijpolitieke kanten van het debat Lang voor het debat stond de visie van twee partijen al zeer duidelijk vast: Partij van de Arbeids sowieso NEE en VVD so- wieso JA. Maarten Engwirda vond dat die partijen maar eens met de billen bloot moesten en pakte Nijpels en Den Uyl dan ook hard aan. Bij de laatste doelde hij nog eens op een aantal gematigde inter- nationale PvdA-prominenten. In een zeer fel (van beide kanten) interruptiedebat met zijn collega Den Uyl zei Engwirda:

, , Gisteren heb ik gezegd, en ik wil dat vandaag herhalen, dat het er de D'66- fractie niet primair om gaat hoe we er voor kunnen zorgen dat er geen of zo min mogelijk kruisraketten in Nederland komen.

Die opstelling, zoals die door de PvdA tot vandaag toe, notabene in advertenties voor de Europese verkiezingen van mor- gen, wordt gekozen, acht ik uitermate kortzichtig. Ik bevind me daarbij geluk- kig in het gezelschap van internationaal denkende PvdA-ers als Dankert, Vrede- ling, Patijnen VanBenthem- Vanden Bergh. Zo'n opstelling miskent het be- lang van de Europese verkiezingen. Het is bovendien een puur nationalistische opstelling. Dat stelt mij van de PvdA bui- tengewoon teleur. Neen, het gaat D'66 om de vraag hoe wij de Nederlandse invloed zo goed mogelijk kunnen aanwenden om te zorgen dat er geen of zo min mogelijk middellange-afstandswapens in West- en Oost-Europa komen. Dat zou dan ook de inzet moeten zijn voor de Nederlandse opstelling in deNAVO in de komende anderhalfjaar, d.w.z. tot !november 1985."

Vriend( veel) en vijand (weinig) erkende het na het debat: een zeer sterk optreden van Maarten Engwirda.

DENUaltJ

SOBER UITZICHT

Eindelijk zijn de zienswijzen van D'66- economen gebundeld. In SOBER UIT- ZICHT belichten elf auteurs een com- pleet scala van de economische ideeën van D'66: van industriebeleid tot sociale zekerheid, van vrije-tijds- beleid tot investeringsgedrag.

Prijs: voor D'66-ledenf 15,- (incl. por- tof 17, 50). Te bestellen door overboe- king op giro 33.222.13 t.n.v. penning- meester SWB te Den Haag. Vermel- den: "Sober uitzicht".

6

lt1HfllèÎt: ^~I

HOOFDBESTUURSRESOLUTIE BASISINKOMEN

overwegende

dat een uitvoerige en diepgaande discussie in de partij heeft plaats gevonden over mogelijke invoering van een basisinkomen voor ieder- een, waarbij zowel voor- als nadelen aan de orde zijn gekomen;

tevens overwegende

dat uit die discussie als mogelijke voordelen van een basisinkomen naar voren zijn gekomen:

l. het basisinkomen kan een prikkel zijn tot particulier initiatief. door- dat de loonkosten dalen,

2. het basisinkomen verhoogt de keuzemogelijkheden van mensen en kan zo bijdragen aan grotere zelfstandigheid,

3. het basisinkomen schept sociale zekerheid op een manier die toet- sing en betutteling overbodig maakt;

tevens overwegende

dat uit die discussie als mogelijke nadelen van een basisinkomen naar voren zijn gekomen:

l. het basisinkomen kan een alibi vormen om een aantal wenselijke zaken, met name rigoureuze arbeidstijdverkorting en deelname van de gehuwde vrouw aan de arbeidsmarkt. tegen te werken,

2. het basisinkomen kan leiden tot financiële machtsconcentratie bij de overheid,

3. het basisinkomen is of geïndividualiseerd en dan gaan de alleen- staanden erop achteruit. of het houdt rekening met leefvormen en dan is toetsing naar leefvorm noodzakelijk,

4. het basisinkomen betekent een breuk met de sociale zekerheicis- stelsels in de omringende landen,

5. het basisinkomen wekt bij sommigen de suggestie van een alom- vattend en verstikkend stelsel van sociale zekerheid;

verder overwegende

-dat de effecten van invoering van een basisinkomen moeilijk te voorspellen zijn, doordat de financiële consequenties van bijvoor- beeld werken en niet-werken, samenwonen en niet-samenwonen ingrijpend veranderen;

-dat onzeker is of de grotere overheveling van inkomens en de hogere belastingdruk aanvaard zullen worden;

-dat de financiering van een basisinkomen daardoor niet van tevoren met enige zekerheid kan worden berekend;

-dat deze onzekerheden alleen in de praktijk opgeheven kunnen worden;

voorts overwegende

-dat in de maatschappij tendensen in de richting van een basisinko- men of basisuitkering bestaan, met name door soepeler toetsingscrite- ria voor ui !keringen;

-dat dit soms positief werkt, maar dat door de onduidelijkheden en onzekerheden nieuwe onrechtvaardigheden in de hand kunnen wor- den gewerkt;

-dat hieruit de noodzaak blijkt van een systeem waarbij toetsing zoveel mogelijk overbodig is;

is van mening

dat een definitieve uitspraak over de invoering van een basisinkomen nog niet mogelijk is, en gaat over tot de orde van de dag.

*)Onder een basisinkomen verstaan wij: het recht op een individueel inkomen, onafhankelijk van andere inkomens uit arbeid, vermogen of anderszins en ook onafhankelijk van sekse of burgerlijke staat. maar wel gedifferentieerd naar leeftijd. (Zie verder nota Basisinkomen.)

HOOFDBESTUURSRESOLUTIE SOCIALE ZEKERHEID

De AL V van D'66, in vergadering bijeen op 26 en 27 oktober te Amers- foort.

overwegende

dat vanuit de toenemende participatie van (met name gehuwde) vrou- wen op de arbeidsmarkt. de wens is voortgekomen om in het stelsel van sociale zekerheid gelijke aanspraken op sociale zekerheid voor vrouwen neer te leggen, dat de derde richtlijn van de Europese

Gemeenschap, inzake gelijke behandeling van mannen en vrouwen in de sociale zekerheid, ook Neder land verplicht om met ingang van 22 december 1984 alle vormen van directe en indirecte discriminatieuit de sociale zekerheidswetgeving te elimineren,

dat voorts een toenemend aantal mensen anders dan in het traditio- nelehuwelijk (samen- )leeft in een toenemende di versite i t van leef- vormen;

vanmening

dat de gelijkberechtiging moet leiden tot individualisering van de sociale zekerheid, zodanig dat deze de economische en financiële zelfstandigheid en onafhankelijkheid van mensen bevordert, dat voorts de overheid geen onderscheid dient te maken in de behan- deling van verschillende leefvormen, nog afgezien van de in de uitvoe- ringspraktijk praktische onmogelijkheid tot het effectief hanteren van zo'n criterium;

overwegende voorts,

dat een snelle en rigoreuze, doch flexibel vormgegeven verkorting van de (gemiddelde) arbeidsduur, van wezenlijk belang is voor onder meer de verdeling van betaalde en onbetaalde werkzaamheden tussen mannen en vrouwen, naast die tussen werkenden en niet-werkenden, dat met arbeidsverdeling ook een inkomensverdeling gepaard gaat.

welke er toe leidt dat weliswaar de individuele inkomensniveaus dalen maar tegelijk het,, verzorgingsbereik" van ieder inkomen af- neemt.

dat daarbij niet uit het oog mag worden verloren dat deze inkomensge- volgen van ingrijpende betekenis zijn voor alleenstaanden en dat dientengevolge daarmee in het secundair inkomensbeleid, met name op de lagere inkomensniveaus, rekening moet worden gehouden, dat onzeker is in hoeverre de verhouding tussen de minimumuitke- ringsnormen, welke nu ten grondslag ligt aan bijvoorbeeld de uitke- ringen van de Algemene Bijstandswet, de werkelijke verschillen in minimumbehoefte adequaat tot uitdrukking brengt;

van mening,

dat de door D'66 nagestreefde andere personele inkomensverdeling die het gevolg is van een andere arbeidsverdeling nu zijn neerslag dient te krijgen in de sociale zekerheid, zodat de totstandkoming ervan niet wordt belemmerd door uitkeringsregels die nog uitgaan van een traditionele verdeling van arbeid en inkomen;

van mening evenweL

dat zo lang een andere verdeling van de arbeid en het daarmee gepaard gaande inkomen niet in aanzienlijke mate bereikt is en tevens nog grondslag bestaat voor het rekening houden met de alleen- verdiener op het minimumniveau in de sociale zekerheid, maar dan alleen als uitzondering op de geïndividualiseerde regel;

spreekt als haar mening uit,

dat ter gelegenheid van de stelselherziening sociale zekerheid gestreefd moet worden naar individualisering van uitkeringsrechten, ook op het minimumniveau, op een zodanige wijze dat voor werkloze werknemers, welke tevens beschikbaar blijven voor de arbeidsmarkt, een zelfstandig bestaan mogelijk is door een naar individuele behoefte toereikend uitkeringsniveau, overeenkomend met 70% van het huidig minimumloon,

dat zulks vormgegeven dient te worden door een verlenging van de loondervingsfase in de uitkeringsweg, zodat gedurende een periode van tenminste de tijd waarin voorafgaand aan de werkloosheid is gewerkt, met een minimum van l Y, jaar en een maximum van 4 jaar, een individuele behandeling is gegarandeerd, waardoor met name jongeren langer individueel worden behandeld dan in de regerings- voorstellen ten aanzien van de stelselherziening,

dat daarbij geen onderscheid mag worden gemaakt naar leefvorm, dat de periode van individuele behandeling zo mogelijk verlengd moet worden, afhankelijk van de mate van arbeidsduurverkorting en de financiële mogelijkheden,

dat in de loondervingsverzekeringen, zo lang recht bestaat op een bovenminimaal uitkeringsniveau, de minim urndag loongarantie voor een ieder dient te gelden,

dat ook in de uitkeringen bij arbeidsongeschiktheid geen onderscheid mag worden gemaakt naar geslacht, burgerlijke staat of leefvorm, naar analogie van de regeling bij werkloosheid,

dat in die situaties, waarin één individuele minimumuitkering óók in de verzorging van andere personen voorziet. alsuitzondering op het bovenstaande grondslag bestaat voor een toeslag op de individuele uitkering;

spreekt voorts als haar mening uit,

dat indien arbeidstijdverkorting en alle overige, de koopkracht van ieder inkomen beïnvloedende factoren, lesamen leiden tot een sub- stantiële koopkrachtteruggang voor de minimumuitkeringen, het noodzakelijk is om ook om die reden een toeslag of een verhoging van de uitkeringsniveaus te overwegen;

spreekt tenslotte als haar mening uit,

dat de verhouding tussen de huidige minimumbehoeftenormen, zoals die onder meer aan de uitkeringen krachtens de Algemene Bijstands- wet ten grondslag liggen, onvoldoende is onderbouwd, dientenge- volge dient te worden onderzocht en zonodig aangepast aan de fei le- lijke verhoudingen in de behoefte van de groepen, waarop de onder- scheiden normen zijn gericht,

en gaat over tot de orde van de dag.

Toelichting:

D'66 streeft naar optimale individuele ontplooiingskansen, naar emancipatie, naar gelijkberechtiging en naar een rechtvaardige inko- mensverdeling. Vandaaruit bepleit D'66 een ruimhartige ui !voering van de derde richtlijn, naar haar inhoud, geest en achtergrond.

Gelijkberechtiging en verzelfstandiging dienen overigens niet alleen centraal te staan in de sociale zekerheid, maar ook in de belastinghef- fing en de inkomensvorming.

Er bestaat een tendens om de alleenverdiener, en daarmee het gezin of de leefeenheid, weer meer centraal te stellen in het geheel van inko- menspolitieke maatregelen. Vanuit haar uitgangspunten dient D'66 met kracht tegenweer te bieden aan die tendens. Omdat de voordelen van alleenverdienersmaatregelen meer dan evenredig bij mannen terechtkomen, zijn zij nadelig voor vrouwen.

Daarnaast kunnen deze maatregelen zeer nadelig uitwerken voor al- leenstaanden.

ZUID-HOLLAND

Donderdag 13 september Alge- mene Regio Vergadering van de regio Zuid-Holland in het Provin- ciehuis, Koningskade l te Den Haag (loopafstand van Den Haag CS). Aanvang 20.00 uur. Op de agenda:

(i) Congresvoorbereiding, waar- bij aanwezig zal zijn Bert Bakker, assistent van Louise Groenman en auteur van de discussienota Stelselherziening Sociale Zeker- heid;

(2) Verkiezing penningmeester en secretaris organisatie Regiobest- uur, Regiobestuurslid voor de contacten met de afdelingen in de Drechtsteden, één Adviesraads- lid en plaatsvervangende AR- leden.

Moties, amendementen, inlich- tingen en kandideringen bij Paul de Graaf. Molslaan 173, 2611 RL Delft, tel. 015-136698. Zie ook de Volgende Democraat!

7

.tlB'lllte

Tijdsplanning ALV 26 en 27 oktober 1984

De planning van de voorbereiding voor dit congres luidt aldus:

Congresdemocraat bij leden, uiterlijk 2 juli 1984.

BON voor aanvragen van de congresstukken (Nota Sociale Zeker- heid en Nota Basisinkomen, alsmede de wijzigingsvoorstellen Sta- tuten en Huishoudelijk Reglement) en de Congresboeken A* bij leden, uiterlijk2juli 1984.

Sluiting kandidaatstelling voor besturen en Commissies, 3 sept.

1984 te 12.00 uur.

Sluitingsdatum moties en amendementen Sociale Zekerheid, Basisinkomen en Statuten en Huishoudelijk Reglement. 17 septem- ber 1984 te 12.00 uur.

Sluitingsdatum Actuele Politieke Moties, 24 oktober 1984 te 10.00 uur.

Deze planning heeft tot gevolg dat de BESTUREN VAN AFDELIN- GEN EN REGIO'S:

a) zo spoedig mogelijk na verschijnen van deze Democraat het gewenste aantal congresstukken dienen op te vragen op het Lande- lijk Secretariaat;

b) zo spoedig moge:ijk vergaderdata moeten vaststellen in de peri- ode tussen 9 juli en 14 september ter voorbereiding van de AL V;

c) ervoor zorg moeten dragen dat de in te dienen moties en amende- menten uiterlijk op 17 september te 12.00 uur op het Landelijk Secretariaat zijn, voorzien van de vereiste handtekeningen en in de juiste vorm (zie standaardformulier).

Het Hoofdbestuur

*eventueel ook de congresboeken van april i. v.m. de uitgestelde behande- ling van de Resoluties Arbeid.

IK VIND

Toekomst?

Langs deze weg wil ik reageren op de SWB-studiedag Informa- tiemaatschappij. Het was een zinvolle bijeenkomst omdat de aanwezige inzichten omtrent de technische ontwikkelingen op dit gebied op elkaar afgestemd kon- den worden. Van belang is na- tuurlijk het economische aspect en de nodigestimulerende maat- regelen die door Nederland/Euro- pa genomen moeten worden om op de internationale markt bij te kunnen blijven. Van belang is ook, zoalsChel Mertens stelde, dat bredere lagen van de bevol- king door middel van onderwijs vertrouwd kunnen geraken met deze nieuwe ontwikkelingen. Ik vraag mij nu af wat het vervolg op deze dag moet zijn.

Naar mijn mening is nu het mo- ment aangebroken dat we, op ba- sis van onze huidige inzichten, moeten proberen een toekomstvi- sie te ontwikkelen. Een toekomst- visie waar de aandacht o.a. ge- richt zal moeten zijn op de plaats, de kwaliteit en dekwan ti te i t van werk in de ruimste betekenis van het woord, inkomen en democra- tische besluitvormingsprocessen en de daarmee samenhangende aspecten.

Vervolgvan pag. 4

de ontwikkeling verdiepen".

.. Sinds het begin van de indus- triële revolutie zijn we pas drie eeuwen bezig om de spelende mens werkelijk zijn kansen te ge- ven. Nu zijn er perspectieven om met verminderde druk op het ge- zwoeg en geploeter- de vloek van de arbeid- een menswaardige samenleving te bouwen. Auto- matisering is iets anders dan de technocratie aan de macht. D'66 is een partij om dat héél duidelijk gestalte te geven."

Aan het eind van de Middeleeu- wen zeiden de monniken: , , Da's aardig die boekdrukkunst. voor de vulgarisatie van de bijbel en

We zullen ons moeten afvragen wat dit voor het menselijk functio- neren zal betekenen en welke voorwaarden we moeten schep- pen om deze veranderingen in de samenleving evenwichtig te la- ten voltrekken. Daarbij zullen we kritisch moeten kijken naar de huidige maatschappelijke struc- turen en ons afvragen of dat nog wel de grote instrumenten zijn.

Immers een structuur waarbij zo- velen uit de boot vallen of buiten- spel worden gezet, kan na u we- lijks in staat worden geacht deze nieuwe ontwikkelingen naar menselijke maat en waarde vorm te geven. In een tijd, waarvan ve- len beweren dat het de tijd van het intellect zal zijn, zal zij een nieuwe vorm van slaven creëren, een groter aantal dan we ooit in onze samenleving hebben ge- kend.

Het is juist voor een politieke par- tij die geacht wordt voor mensen en niet voor structuren te kiezen, van belang zich hierop te bezin- nen. Ik hoop dat we deze dimen- sie kunnen aanbrengen in de dis- cussie over het Basisinkomen, dat op de agenda staat van de AL V in november. (Oktober-Red.) Koos je van Doesen, Winschoten

zo, maar er gaat toch niets boven een met de hand geschreven fo- liant!"

Wij gedragen ons aan het eind van de twintigste eeuw net als de monniken uit de vijftiende: even ongelovig!

Het enige verschil is dat zij een mensenleven de tijd kregen om aan een nieuwe situatie te wen- nen. Die tijd zal ons niet geschon- ken worden. U bent dus geïnfor- meerd!

De werkelijk geïnteresseerden op dit terrein verwijzen wij gaarne naar het juni-nummer van Idee "66. Van Log- hum Slaterus, Deventer. Daar staat het allemaal in •

Toelichting op de AL V-agenda

Op de vrijdagavond behandelt het congres een aantal wijzigings- voorstellen in Statuten en Huishoudelijk Reglement. Deze voorstel- len zijn eerder als beleidsvoorstellen aan de orde geweest in janu- ari 1984 (m.b.t. de kandidaatstellingen) en in aprill984 (m.b.t. de politieke programma's). Met het oog op de komende Gemeente- raadsverkiezingen is het van groot belang dat met name zoveel mogelijk Afdelingsbesturen zich goed voorbereiden op dit agen- dapunt. De taak van deze besturen wordt immers ten aanzien van de kandidaatstelling sterk verzwaard.

Zaterdag komen drie bijzondere onderwerpen aan de orde: het restant van de discussie over de resolutie bij "Adelt Arbeid?" (Zie Democraat nr. 2/84), de resolutie Sociale Zekerheid en tenslotte de resolutie over het Basisinkomen. Alle leden dit dit lezen, beschik- ken over alle resoluties; de twee nota's die horen bij Sociale Zeker- heid en Basisinkomen (niet de eerdere SWB-nota's doch een nieuwe discussienota!) kunnen met de bon elders in deze Democraat wor- den aangevraagd op het Landelijk Secretariaat.

Het lijkt goed er nog eens op te wijzen dat alle resoluties als voorzet zijn bedoeld voor het te zijner tijd aanpassen van hetBeleids-en (nieuwe) Verkiezingsprogramma.

Ook op dit congres zijn er een aantal vacatures in besturen en commissies te vervullen. Voor het Dagelijks Bestuur gaat het om de functie van Secretaris Organisatie, eerste Penningmeester en Par- tijvoorzitter. Alleen bij de laatste is de huidige functionaris, Jacob Kohnstamm, herkiesbaar.

In de Programmacommissie bestaat één vacature.

Wellicht ten overvloede herinneren wij eraan dat alle leden aan (de voorbereiding van) een congres kunnen deelnemen. Voor wie de gang van zaken daaromtrent onbekend is: aarzel niet. bel het Lan- delijkSecretariaaten vraag om uitleg.

Het Hoofdbestuur

voorzijde

STANDAARD-FORMULIER VOOR HET INDIENEN VAN MOTIES EN AMENDEMENTEN

ingekomen in DEN HAAG dd: inkomend nummer:

Rapportagecommissie; Programmacommissie:

Hoofdbestuur:

Democraat pag./kolom/regel: congresboek pag./kolom/regel:

nummer MOTIE/AMENDEMENT

Indieners: of,

e.a.

Woordvoerder:

Contactpersonen: l. - - - - tel. overdag: 's avonds: _ _ _ _

2. - - - - tel. overdag: 'savonds: _ _ _ _ betreft hoofdstuk:

paragraaf:

Democraat: pagina _ kolom _ regel - - aard wijziging:

VOORSTEL:

achterzijde

De AAV/SRV/ARV van. (naam, afdeling, subregio of regio) heeft deze motie/dit amen- dement met absolute meerderheid van stemmen goedgekeurd op (datum) . te . . (plaats).

voorzitter (naam): . handtekening:

secretaris: ..

óf ondergetekenden, leden van 0'66, steunen deze motie/dit amendement.

lidmaatschapsnummer

l.

2.

3.

4.

5.

enz tlm 25 (minstens)

advertentie

Het Tweede Kamerlid voor 0'66, mr. Elida K. Wessei-Tuinstra zoekt met ingang van 1 september 1984 een

PERSOONLIJK MEDEWERK(ST)ER

Toelichting

Ten behoeve van de beleidsterreinen Justitie, Binnenlandse Zaken, Cultuur en Mediabeleid zal hij/zij belast zijn met onder meer de voorberei- ding van Kamerdebatten, de schriftelijke voorbereiding van wetsontwer- pen, documentatie en archiefwerkzaamheden. De functie wordt uitge- voerd op part-time basis.

Gevraagd

Universitaire opleiding politicologie, rechten of bestuurswetenschappen, danwel daarvoor studerend in vergevorderd stadium; affiniteit tot D'66;

bereidheid ook eventuele administratieve werkzaamheden te verrichten;

niet of matig roker.

Salaris

Vanaf f 1.100,- netto per maand, excl. vakantie-uitkering.

Sollicitatie inzenden voor 1 0 juli 1984 en richten aan Mr. E. K. Wessei- Tuinstra, Postbus 20018, 2500 EA Den Haag.