Uit de inhoud

r1 •

Uit de inhoud

e Op pagina 2 de rubriek van onze partijvoorzitster: Onder Haya's ha- mer.

e Op pagina 5 reist ons Kamerlid Berkhouwer, tussen Straatsburg en Londen op en neer en bespreekt zijn collega Van Aardenne de werkgele-

genheidsnota.

e Op pagina 11, 12 en 13 een rap- port van de VVD-commissie Volks- gezondheid over fluoridering.

Radio-uitzending van de maart, VVD: maandag 6

18.19-18.29 uur, over de zender Hilversum I (402 m.).

Met een onverwacht grote meerder- heid bleek de Tweede Kamer hel dins- dagnacht niet eens te zijn met

't

stand- punt van het kabinet dat de Drie Duitse oorlogsmisdadigers thans vrijgelaten dienen te worden.

Vierentachtig

Kamer- leden schaarden zich achter een motie, waarin dit werd verklam·d en

61

leden steroden tegen de motie. Daarmee was een eind gekomen aan een vrij korte maat· heftige periode van zware druk op het geweten van elk afzonderlijk Ka- merlid.

Drie weken eerder had de KVP-minis- tet· Van

Agt

aan de Kamer per brief laten weten dat het kabinet in principe voorstander is van het verlenen van

· •·atie aan de dt·ie gedelineerden in Bre-

da. Hun gratieverzoeken zouden volgens adviezen aan de strafkamer van de Ho- ge Raad moeten worden ingewilligd.

Iets eerder hadden premiet Biesheuvel en

minister

Van Agt hierover persoon- lijk alle fractieleiders ingelicht. Hoewel gratiëring een zaak is van de Kroon beloofde de premier dat vóór een besluit hierover de Karnet• haat• mening zou mogen geven.

Vrijwei onmiddellijk ontstond er een discussie, die zich niet beperkte tot het Kamergebouw. De drie oorlogsmisdadi-

s-en; '· '

midd lpunt vnn ge- sprekken in vermoedelijlc elke

huiska-

mer.

De

Tweede Kamet·fractie van de VVD vergaderde vrijwel meteen

na

het gesprek van voorzitter Wiegel met de twee ministers. Op dat moment reeds stelde hij dat het een zaak is waarover elk fractielid naar eigen geweten zal moeten beslissen. De politiek mag hier- bij geen rol spelen. Bek nd werd dat de fractie toen reeds verd eld was: drie à vier

leden

waren voor onmiddellijke

^in-

vrijheidstelling, de rest tegen.

Deze verhouding wijzigde zich lang- zaam-aan, waarbij vooral de uitspraken van de psychiaters (o.a. pt·of. Bas- tiaans) tijdens de hearing van de Twee- de

Kamer

de doorslag bleken te geven.

De voorstanders van vrijlating waren namelijk aanvankelijk van mening dat het voor iedereen en voor de slachtof- fers in het bijzonder

het

beste zou zijn als onmiddellijk "het geduvel" rond deze drie van Breda afgelopen zou zijn.

De

psychiaters hadden echter verklaard dat

het

waarschijnlijk beter is voor een groot aantal slachtoffers om elke keer opnieuw discussies te krijgen dan de grote klap van gratie.

Inmiddels werd bekend dat de liberale Kamerleden Wiegel en Geurtsen, die evenals

Koning steeds hadden verklaard

voor vrijlating te zijn, aan het twijfelen waren geraakt. De dag na de hoorzit- ting reeds liet Gemtsen. die als voorzit- ter van de Kamercommissie voor justi- tie deze zitting zo uitstekend had geleid, aan de pers weten ,.om" te zijn, met name door het betoog van prof.

Bas-

tiaans. Fractieleider Wiegel echter bleef tot op de laatste dag voor het Kamet·de- bat met het probleem worstelen. Toen het evenwel tot een definitieve stand- puntbepaling moest komen, verklaarde ook hij zich tegen vrijlating. Eerder was al gebleken dat minister Geertsema een der twee leden van het kabinet was, die oolt tegen vrijlating waren, terwijl par- tijvoorzitster mevrouw Van Someren eenzelfde opvatting bleek te hebben tij- dens hel regionale VVD-congres dat vo- rige weel{ te Alkmaai werd gehouden.

Van de Tweede-Kamerfractie van de VVD bleek ten slotte alleen de heer Ko- ning het nog eens te zijn met de argu- menten die de regering naar voren

had

gebracht. ,.Het Is een verschrikkelijke keus, maar Ik geloof dat mijn geweten mij geen moment rust meer zou gun- nen", verklaarde hij duidelijk geëmotio- neerd in de wandelgangen op de dag

van bet Kamerdebat.

Mr. Berkhouwer, de enige woordvoer- der van de VVD-fractie, vertolkte tij- dens het debat zowel het standpunt van voorstander Koning als van de tegen- standers. "Het grote merendeel van mijn fractie laat het zwaarste wegen het nieuwe, grote en

onuitwisbare

leed dat

berokkend

zal worden aan vele slachtoffers en nabestaanden'', zo zei Berkhouwer. .,Naar wij hebben

begre~

pen moet voor de meesten hunner zelfs de pijn van pertodiele opengereten won- den door nieuwe gratieverzoeken minder smartelijk zijn dan een geheel onheelba- re wond door collectieve gratie aan de drie."

De

heer Berkhouwer bleek

later

de tweede

onctertekenaai·

te zijn

van

de motie die de socialist

Voogd had

inge- diend. In deze motie werd kort maal

bondig

de mening uitgesproken dat de regering niet haar voornemen tot vrijla- ting van de drie van Breda ten

uitvoer

zou moeten brengen. Mede-onderteke- naars waren voorts Wolff (cpn), mej.

Goudsmit (d'66}. Keuning (ds '70) en Wiebenga (psp). Na een kleine tekst- wijziging gaf ook een aantal leden van de drie grote confessionele fracties hun stem aan de motie. Bij de stemming kwam no.at· voren dat

^{in ~} ot

fracties verdeeldheid

over

deze

zaak

heerste.

,.Het is duidelijk", had premier Bies- heuvel tevoren verklaard, ,.dat de uit- spraak van de Kamer een heel belang- rijke rol zal spelen bij de definitieve standpuntbepaling van het ltabinet".

Daarmee sprak hij zich in feite nog niet

uit over de motie. Minister

Van

Agt was tot het

laatst

toe concreter geble- ven: "het is een moeilijke beslissing, waru·onder ik doorbuig, maar toch een beslissing die

ik

moet nemen." Ingewij- den concludeerden hieruit dat minister Van Agt een

niet

meer voor wijziging vatbaar standpunt had ingenomen, ter- wijl voor· premier Biesheuvel,

die

ge- nuanceerd sprak van een ,,aanvanke- lijk" en een ,.voorlopig" standpunt de kwestie nog geheel ,.open" was.

Consequenties

Dit·ect na. de stemming in

de

Kamer, dinsdagnacht. kon men

in

de wandelgangen van het Kamer- gebouw het gerucht vernemen dat de liberale minister Geertsema zal aftreden als het kabinet, tegen

het advies van de Kamermeerder-

heid in, zou beslulten tot vrijla- ting van de drie van Breda. Dit gerucht, waarvan ook

in

de

dag-

bladen melding is gemaakt, maar waarvan wij bij het ter perse gaan van dit nummer geen for- mele bevestiging konden verkrij- gen, verbaast ons niet.

De

per- soonlijke en ook staatsrechtelijke bezwaren van de heer Geertsema tegen de gang van zaleen zijn geen geheim.

Ook in andere zin zou het de- bat politieke consequenties kunnen hebben: indien het l{abinet besluit het advies van de Kamer te vol- gen en dus de gratieverzoeken op dit ogenblik zou afwijzen, lijkt het niet uitgesloten dat ministel

Interview met minister Langman

Een

onzer

reda<'tl'Ur{'n, drs.

C.

H.

Jans{'n, had

vorige weel•

^Cl'D

uitvoerig vraaggt>spt·el< met

<]{' ' ;inistl'-r '"' ('f'01Hlt lh·a·h~ ~·tlu·n.

on:t.e

llllrqjgenuot prof. mr. d1·s.

H. Langman. De vrijwclletter·Q.jlce tekst van dat

gf'!IJH'elc

publil·ert'fi

wij op de pagina's 8 en 9.

Om kwart over drie 's-nachts viel de

beslissing.

Het betekende (voorlopig) het einde van enlcele weken hoogspan- ning,

ook

op het secretariaat van de

VVD-fractie. Dagelijks belden tientallen

VVD'ers en anderen op. van 's morgens acht uur

tot

soms ver na middernacht.

om Wiegel en zijn fractie te laten weten dat vrijlating onjuist zou zijn. Zelden heeft een zaalc zEWeel beroering gewekt als deze.

De

grote vraag blijft echter:

zullen deze emoties later opnieuw opge- wekt worden

?

Van Agt zijn portefeLûlle te1 be- schllclcing stelt.

Het lmmt ons

voor

dat de

zaal>

in dat geval be-

perkt

zou kunnen

blijven

tot

slechts

het

heengaan

van de

mi·

nister

van justitie,

tot een

minis- •

terscrisis dus. In geval van

11 ftre-

den van de heer Geertsema lijleen ons de politieke consequenties veel ernstiger. Het is dan name- lijk

de

vraag of ook niet de libe- rale ministers

De

Koster en Langman zouden volgen, enjof wat de houding van de VVD-frac- tie zou zijn, waarmee natuurlijk een regelrechte kabinetscrisis is geboren.

Voor ons is niet moeilijk de vraag te beantwoorden wal ver- kieslijker zou zijn:

't

liefst zouden

wij zien dat zowel de drie als het gehele kabinet blijven zitten, maar a

1

s er iemand heen moet gaan, dan lijkt het onder deze omstandigheden het meest voo1 de hand te liggen dat dit minister

Van Agt is. - -

veertiendaagse uitgave van de volkspartij voor vrijheid en d~mocratie nummer 1059 vrijdag 3 maart 1972.

2 .... " vriidag 3 maart 1972

In overleg met de besturen van de kamercentrales heeft de VVD-fractie in de Twede Kamer de volgende regionale taakverdeling voor het noordelijke dis- trict vastgesteld:

Kamercentrale Leeuwarden:

mevrouw mr. E. Veder-Smit, dr. K.

van Dijk.

Kamercentrale Groningen:

dr. K. van Dijk, H. P. Waalkens.

Kamercentrale Drenthe:

dr. K. van Dijk, H. P. Waalkens.

Onder Haya's hamer

AlfUJHEID EN DEMOCRATIE

Ruilverkaveling 1n ^• Hooghalen ^{' !} I

:.·· ~": f

Na Tubbergen en in mindere mate het Drentse Diever

is

nu ook Hooghalen

iD

Drente het middelpunt van bedenkingen rond een ruilverkavelingskwestie. Aan- leiding tot de geprojecteerde ruilverka- veling is de aanleg van rijksweg 36 van Hooghalen naar Assen, waarvoor vol- gens het_ vorige week openbaar gewor- den reconstructieplan 34 hectare grond nodig is. Daar moet dan nog 2.50 heeta- re aan worden toegevoegd voor de con- structie van een oost-west verbinding ten zuiden van "De Oude Tol".

Je kunt de overheden moeilijk het verwijt maken dat die ruilverkaveling in Hooghalen zonder zorg is voorbereid.

De voorlichting over deze kwesite is zelfs zó gedegen geweest, dat alle be- trokkenen nu al _uitstekend gedocumen- teerd hun bezwaren tegen de plannen naar voren kunnen brengen. Er heeft zich in Hooghalen al een actiecomité aangediend dat de mening van de be- trokkenen aan het peilen is en hen tracht te brengen tot een soort voor- stemming. Niet de ruilverkaveling op zich blijkt overigens bij de landbouwers ter plaatse op weerstanden te stuiten, maar het plan zoals dat ter tafel is gebracht. De betrokkenen menen, dat er verhoudingsgewijs te veel gronden voor het nut van het algemeen worden opge- offerd en dat er te weinig voor terug- komt.

De

boeren zouden aldus gecon- fronteerd worden met een bedrijfsver- kleining i.p.v. met grotere bedrijven.

Enkele boeren menen, dat de ruilverka- veling er wordt doorgedrukt alleen maar vanwege de aanleg. van de nieu:we rijksweg 36. Volgens een verklaring van een hunner in e·en plaatselijk dagblad zou men de eerste tien jaar niet tot ruilverkaveling zijn overgegaan, als er geen sprake van de aanleg van die

rijksweg zou zijn geweest.

Bij de voorbereiding van de ruilverka- veling is gebleken, dat de plannen tot een baanverdubbeling van de provinciale autoweg op veel bezwaren stuitte. Ex- minister Bakker hakte in juni 1971 de

knoop door en stelde het tracé van de rijksweg vast parallel aan de spoorlijn Beilen-Assen tussen de dorpen Hoogha- len en Laaghalen. De weg tussen beide dorpen zal zo diep als de plaatselijke toestand van de grond toelaat worden

"Kleine intimiderende minderheden bedreigen onze democratie," zei de heer Van Riel op het regionaal con- gres in Alkmaar. Enkele dagen tevo- ren had de parlementaire redacteurvan het Algemeen Dagblad, de heer Mal- tha, er op gewezen dat een politicus er gemeenlijk niet verstandig aan doet een oordeel uit te spreken over een pu-

bliciteitsmedium. "De praktijk leert"

- schrijft de heer Maltha - "dat hij in de meeste gevallen aan het kortste

eind trekt."

Beiden hebben volstrekt gelijk, maar zij constateren iets dat voor ieder die met de idealen van vrijheid van me- ningsuiting rond loopt, bepaald benau- wenel is.

Cijfermatig is de stelling Van Riel- Maltha eenvoudig te bewijzen. Als een politicus iets onvriendelijks zegt over bijvoorbeeld de NOS in een vergade- ring van een paar honderd mensen, en het komt in -een paar kranten met - laten we optimistisch zijn - een opla- ge van een paar honderdduizend, dan walst de tegenpartij, in dit geval de NOS, daar voor een miljoenenpu- bliek even overheen. Dit gebeurt dan soms zo onprettig en met gebruikma- king van uit het verband gelichte zin- nen, dat goede vrienden en vriendinnen cle politicus aanraden V()Ortaan maar wat voorzichtiger te zijn.

Zo groeit de macht van enkelen, van een groep programmamakers en de kracht van de intimidatie neemt toe.

Een zeer kleine groep heeft het in de- ze uiterst belangrijke zaak voor het zeggen en de betrokken politici trek- ken, om met Maltha te spreken, aan het kortste eind.

uitgegraven, maar niet in een betonnen bak.

De

•uitwerking van de plannen ge- beurt in overleg met staatsbosbeheer dat zal ·adviseren over de taluds en de be- planting om de geluidshinder zoveel mo- gelijk uit te barmen en de weg zoveel mogelijk aan het landschap aan te pas- sen. De weg Hooghalen-Smilde komt via een ongelijkvloerse kruising over de weg te liggen en zal de weg Laagbalen- Hijken gelijkvloers kruisen.

Het streven is er op gericht, de ruil- verkaveling en de aanleg van rijksweg 36 zoveel mogelijk gelijktijdig uit te voeren. In overleg met dè landbouw- standsorganisaties en na een hoorzitting is al besloten de gronden nabij Witten, de Haar, Graswijk en Anreep niet in het ruilverkavelingsplan op te nemen.

Het Nieuwsblad van het Noorden maakte vorige week gewag van de woe- de van de VVD-commissie die een rap- port over het noorden voorbereidt. Die woede richtte zich volgens het blad op het feit dat het ontwerp-rapport dat door een commissie van de werkgroep is voorbereid al in de Haagse rubriek van het Nieuwsblad te lezen was voordat de commissie er iets van had vernomen. De commissie heeft zich inmiddels over het ontwerp-rapport gebogen en enkele wij- zigingen aangebracht, weet het blad te melden. Dr. K. van Dijk vertelde de ru- bricist van het Nieuwsblad dat de para- graaf over het opheffen van een aantal kernen is gewijzigd. "De heer Toxopeus heeft me ervan weten te overtuigen dat dit toch niet zo'n goede zaak is. De concentratie op de groeipolen komt toch wel tot stand, daar hoef je de ontwikke- ling van de kleine kernen niet voor te frustreren," aldus citeert het blad dr.

Van Dijk.

Volgens het Nieuwsblad is ook de pas- sage over het plan Ter Apel in de ontwerp-nota afgezwakt.

In

de nota wordt nu geen pleidooi meer voor dit plan gevoerd en wordt de beslissing over het al dan niet uitvoeren van het plan duidelijk aan de regering en het parlement overgelaten. Maar als het plan wordt uitgevoerd, dan vermeldt het rapport nu de eisen, waaraan het dan moet voloen. "Ik ben er niet ontevreden over. De hele opzet is blijven staan,"

aldus dr. Van Dijk volgens het blad.

Vrijheid

Vrijheid van meningsuiting heeft iedereen, maar in de mate van uiting is de ongelijkheid enorm. Natuurlijk kunnen we niet met ruim 12 miljoen de TV bestieren, de ongelijkheld is nooit helemaal weg te nemen. Zou het niet tijd worden dat de NOS zich op dit probleem gaat bezinnen? Voor zichzelf normen gaat stellen, ·een ere- code opstelt of niet-betrokkenen laat beoordelen of er fouten gemaakt wor- den? Ieders vrijheid gaat zo ver tot de vrijheid van anderen bedreigd wordt.

Als de vrijheid zich te uiten voor poli- tici een riskante zaak wordt omdat de reactie van de tv gevreesd moet wor- den, omdat het kortste eind altijd voor

hen is, dan moet er iets gebeuren.

Biesheuvel

Dezer dagen had minister Boersma de moed de NOS een perfide voorlich- ting te verwijten. Het NOS-bestuur gaf hem inhoudelijk gelijk, maar maakte bezwaar tegen het woord per- fide. Premier Biesheuvel haastte zich

de term te verontschuldigen en te zeg- gen dat een minister ook maar een mens Is. In mijn ogen een slechte beurt voor onze toch niet bange premier en weer een toegeven aan de kracht van de intimidatie. De tv

Is

machtig, maar een premier ook. Juist hij heeft de macht om tegen intimiderende ·min- derheden op te komen. Sterker: Het

lijkt me zijn plicht.

Den Uyl

Bij het Boersma-NOS-incident heeft de heer Den Uyl een ontroerende rol

Aankondigingen

3MAART

Mevr. mr. E. Veder-Smit lid der Tweede Kamer) spreekt voor de afde- ling Baflo over volkgezondheidsbeleid.

6MAART

Mevr. mr. E. Veder-Smit spreekt voor de plattelandsvrouwen, afdeling Oostdon- geradeeL

lOMAART

Mej. mr.

A.

Kappeyne van de Coppel- lo (lid der Tweede Kamer) spreekt voor de liberale kring Meppel-Steenwijk e.o.

20.00 uur, Café Slot, Meppel.

13MAART

Mr. H. E. Koning (lid der Tweede Kamer) spreekt voor de ondercentrale Fivelingo. 20.00 uur. Op Ekenstein (bij Appingedam).

G. W. Keja (lid der Tweede Kamer) spreekt op de provinciale contactdag van de noordelijke afdelingen van de Organisatie voor Vrouwen in de V.V.D.

te Hoogeveen. 10.30 uur. 's Avonds zal de heer Keja spreken voor de afdeling Hoogeveen over algemene en actuele po- litiek. 20.00 uur. Hotel Homan.

14MAART

G. Koudijs (lid der Tweede Kamer) spreekt voor de afdeling Assen over:

Heeft defensie nog zin? 20.00 uur, Bellevue.

17MAART

Mevrouw mr. E. Veder-Smit spreekt te Ter Apel voor de ondercentrale Wes- terwolde,

20MAART

Dr. K. van Dijk (lid der Tweede Ka- mer) spreekt voor de statencentrale Sneek. 20.30 uur, 't Singeltsje, Sneek.

G. Koudijs spreekt voor de statencen- trale Franeker.

gespeeld. Toen de minister in de Ka- mer zijn woorden aan het adres van de_ NOS sprak sprong hij op om te verklaren dat de NOS niet aanwezig was en zich dus niet 'kon verdedigen.

De stakkers hebben ten slotte slechts een miljoenen-mediumpje in handen.

Ik ben blij dat de heer Den Uyl weer voor de underdog opkomt en boven- dien: op een congres van de PvdA zal

dus nooit meer iets lelijks uit zijn mond komen over bijvoorbeeld de VVD, want ik verzeker u, daar zijn we

echt niet bij.

Citroenpers

Minister Geertserria heeft in Delft gezegd dat de volgende begroting zeer moeilijk zal worden. Hij is somber over de financiële mogelijkheden van dit kabinet Het lijkt mij eerlijk en verstandig van Geertsema dit nu reeds te zeggen. Het is geen wonder dat pro- fessor Steenkamp hem gelijk geeft in een interview met de nieuwe Apel- doornse Courant.

Hij uit hierin tevens zijn twijfels over de mogelijkheden van verdere be- snoeiingen, hij vraagt zich

af

waar men die denkt te vinden. En letterlijk:

"De citroenpers is langzamerhand uit- geperst. Het houdt een keer op."

Ik denk dat precies dezelfde term te gebruiken valt voor de belastingbeta- lers, de citroenpers is echt wel uitge- perst. Het verhaal dat alleen de rijk_

sten hiervoor opdraaien gaat allang niet meer op. We wetèn dat juist de zwakkeren het minst kunnen afwente- len. Ik wens het kabinet sterkte met beide citroenperSen. Het beeld van Steenkamp is juist, maar het gaat

W!ll

om twee persen.

VRIJHEID EN DEMOCRA'lf.

nder de loep

door onze pofitieke redacteur A. W. Abspoel

PRlKKELS

e Dr. W. Drees sr. in het week- blad Accent: "De oude socialisten hebben altijd gewerkt in een kri- tische atmosfeer, maar in de regel toch ook in een atmosfeer van ka- meraadschap en vertrouwen. Men zegt weleens dat de tijd van de socialistische regenten voorbij is.

Ze zijn er nooit geweest, tenzij men regent opvat als goed be-

stuurder." ·

• Dr. F. A. Hoogendijk in Else- viers Magazine: "Wij denken dat een groot aantal leden en kiezers van de CHU- met verbazing naar het eerste televisie-interview van hun nieuwe voorzitter zal hebben geluisterd. De CRU-voorzitter verklaarde dat zijn partj links van het midden staat en voegde daar in één adem aan toe, dat hij het betreurt dat de Partij van de Arbeid geen deel uitmaakt van de regering."

• De heer H. ter Heide, voorzit- ter van het NVV: "Wat me niet

ligt:

contacten met de publiciteits- media en optreden, spreken op grote, openbare bijeenkomsten."

• Uit de Volkskrant: "De heer Langman, minister van economi- sche zaken, ziet de komende jaren somber tegemoet. Er zal z.i. een bijzondere krachtsinspanning no- dig zijn om in twee jaar de loon- en prijsstijgingen terug te schroe- ven tot het peil, dat de Sociaal- Economische Raad wenselijk acht. En ik vraag mij af, of dat lagere peil nog niet te hoog zal zijn. ( ... ) Het is een gevaarlijke bezigheid om te proberen het aan- deel, dat de werknemers in het nationaal inkomen nu al hebben, nog verder te verhogen."

• Natuur en leer

Het gaat er zowel voor een Progres- sieve Volkspartij als combinatie van PvdA, D'66 en PPR; als voor een chrif;)- telijke Volkspartij, waarin KVP, ARP en CHU zouden moeten opgaan, steeds minder rooskleurig uitzien.

Over de onderlinge tegenstellingen en kibbelarijen in het progressieve kamp, waar men het zelfs over de procedure der voorbereidende besprekiDgen iD feite

nog

steedS niet eens is, schreven we reeds eerder. Inmiddels beeft men nu kunnen lezen, dat blijkens een NIPO-onderzoek de progressieve combinaW.e ook onder de eigen aanhangers dier partijen steeds minder populair wordt. Onder hen, die op PvdA en D'66 stemden, steeg het aantal tegenstanders dier combinatie in acht maanden tijd met 5 pct., terwijl het aantal voorstanders daarvan daalde met

7

pct. Dit dan afgezien van hen, die daarover geen mening (meer) hebben.

Maar ook in het confessionele kamp blijven de tegenstellingen bestaan.

z~

lijken zich zelfs te verscherpen. De nieuwe christelijk-historische partijvoor- zitter mr. 0. W. A. baron van Ver- schuer, wil, samen met de ARP, wel (verder) praten met de KVP, maar voor hem is er geen twijfel mogelijk over het uitgangspunt. Dat moet chris- telijk zijn. In een gesprek met het Alge- meen Dagblad verklaarde hij: "De bij- bel is voor mij bepalend. Als je dat uitgangspunt laat vallen, zie ik niet in waarom je nog behoefte zou hebben aan een nieuwe partij van KVP, ARP en CHU. Ik zie niet in dat je op twee uitgangspunten één partij kunt forme- ren."

Dat lijkt nogal duidelijk. Met die twee uitgangspunten bedoelt mr. Van Ver- schuer het confessionele van CHU en ARP en het gedeconfessionaliseerde, dat de nieuwe voorzitter van de KVP, dr.

De Zeeuw, nastreeft. Maar wat verte- genwoordigt de heer De Zeeuw? Heeft hij

zijn

partij achter zich? Volgens de politieke redactie van De Volkskrant, die de opvattingen van de heer De Zeeuw toch ongetwijfeld deelt, kennelijk niet. Zij meende dezer dagen namelijk te moeten concluderen, dat "De Zeeuw eigenlijk vecht tegen een grote meerder- heid in zijn partij." Deze ten opzichte van een partijvoorzitter nogal opzienba- rende en sombere conclusie baseerde ge- noemde redactie o.a. op de resultaten der , ,kennismakings.bijeenkomsten'' van de nieuwe voorzitter. En met name op de ontvangst in de kring Leiden, waar de heer De Zeeuw volledig in het defensief werd gedrongen. Onder zwij- gend aanhoren van prof. Romme, die op

·de eerste rij zat, traden vele kringgeno- ten toch weer in het krijt voor de christelijke of zelfs rooms-katholieke be-

ginselen."

Men kan het woord partijvernieuwing wel gemakkelijk in de mond nemen, maar de natuur is altijd nog sterker dan de leer. Of zouden we het in dit geval eigenlijk juist andersom morten zeggen?

• Computer en parlement

Precies op hetzelfde ogenblik dat vori- ge week in deze rubriek werd opge- merkt, dat er voor wie de parlementaire en politieke geschiedenis enigszins kent, weinig nieuws onder de zon is, was prof.

Van Maarseveen bezig ook zijnerzijds de waarheid hiervan te_ bevestigen.

In 1886 reeds signaleerde Cort van der Linden dat er "niet weinigen" wa- ren die in die dagen meenden dat "de taak van het parlementarisme vol- bracht" was. In 1908 voorspelde mr. J.

H. Valkenier Kips ,.het faillissement van het parlementaire stelsel." In de ja- ren tussen de twee wereldoorlogen spuw- den fascisme en nationaal-socialisme in talrijke landen van de westelijke we- reld hun gal tegen de .,praatcolleges"

die zij, waar zij de kans kregen, in een soort marionetten-theaters omzetten. En in 1972 komt nu een Rotterdamse hoog- leraar in het staatsrecht opnieuw - zij het in weer andere, modernere vorm - het einde van het parlementarisme be- pleiten, of althans voorspellen.

Volgens een verslag in het Algemeen Dagblad van een te Eindhoven gehou- den congres over "Politiek en Maat- schappij" gaf professor Van Maarseveen namelijk als zijn mening te kennen, dat op den duur partijen en parlement moe- ten verdwijnen. Hij sprak zich daarbij uit voor "directe democratie", waarbij de computer kan uitwijzen wat de be- volking van bepaalde problemen vindt.

Dat is niet mis! We maken ons nog druk over de op representativiteit geba- seerde parlementaire democratie en over de wijze van (nieuwe) partijvorming en daar komt een hoogleraar in het staats-

recht aankondigen, dat de computer de volstrekte volkssoevereiniteit zal bren- gen. En dat partijen en parlement daardoor overbodig zullen worden. Of ook zijn Leidse (wiskundige) ambtgenoot, onze liberale senator prof. dr. G. Zou- tendijk, die alles van computers afweet en nu ook een politieke functie heeft, dat óók reeds zo ziet, zullen we mis-

schien nog wel eens horen.

Prof. Van Maarseveen zijn we onder- tussen al eens eerder

in

deze rubriek tegengekomen. In ons blad van 6 maart 1970 maakten we melding van een door een, werkgroep "Progressief Akkoord" samengesteld werkpro- gram, waaraan ook prof. Van Maarse.

veen had meegewerkt. Tot de program- mapunten behoorden o.a.: f 50 miljoen per jaar voor revolutionaire bewegingen in andere landen; afschaffing van de landmacht en bevriezing van de defen- sie-uitgaven; een boven-nationaal parle- ment van rijke en van arme landen om te beslissen over de vraag hoe een deel van de overheidsgelden van de rijke lan- den voor ontwikkelingshulp zal moeten worden besteed; invoering van een volksreferendum; vorming van een nieuwe organisatie van "progressieve kiezers", die de voornaamste kandidaten voor een kabinet zou aanwijzen en waar-

aan de deelnemende partijen bepaalde bevoegdheden zouden moeten overdra- gen.

Het Algemeen Handelsblad noemde dat toen in een hoofdartikel "een vreemd mengsel van naïeve redelijkheid, links dogmatisme, hoofdstukken uit het Radjememaar .repertoire en wereldver- betering". De NRC. sprak van "een uit- verkoop-etalage van een winkel van Sinkel." En De Tijd zag het als "de introductie van een amateuristisch ge- zelschapsspel" en als een "oubollige pa-

rafrase op een politiek program."

• Geen pessimisme!

Is het, om de wereld van de milieu-hè- dreiging en uitputting te redden, nodig om onze hele maatschappij "om te tur- nen", zoals men dat noemt? De voor- standers daal"Van ,wijzen dan op de in- derdaad hoogst ernstig te nemen waar- schuwingen van de zg. "Club van Ro- me' •. Ten onrechte evenwel. De fysio- chemicus prof. dr. E.

J.

F. Böttcher, het enige Nederlandse lid van deze reeds befaamde internationale club is het daar althans in het geheel niet mee eens.

Medio januari reeds keerde deze zich in een gesprek met een Telegraaf-mede·

werker tegen de voorstanders van een

"alternatieve maatschappij", die zeg- - gen: "Als jullie vinden dat er zoveel veranderen moet, dan moet de hele sa- menleving overstag." Prof. Böttcher en de zijnen echter vinden, dat er geen tijd is voor ,.dat soort grappen" als een ge- heel nieuwe maatschappij opzetten. Bij het ,.omturnen van de maatschappij"

leg je de zaak voor tien jaar lam. Dat zie je - aldus de hoogleraar - nu al bij de hogescholen en universiteiten

"waar alleen nog maar gediscussieerd wordt."

Prof. Böttcher kent hier en in het bui- tenland ministers, die met een enorme energie aan het werk zijn gegaa.D.

,.maar zich gewoon te pletter lopen op de verouderde werkwijze van het over- heidsapparaat." De Club van Rome pro- beert regeringsfunctionarissen over de gehele wereld te overtuigen van de noodzaak van veel snellere besluitvor-

ming en veel intensievere internationale samenwerking bij het aanpakken van de essentiële wereldproblemen.

Bijzonder verheugend achten hij en zijn medestanders de UNO-wereld-mi- lieuconferentie in juni a.s. in Stockholm.

Het M.t.T.-rapport (van het Masachu- setts Institute of Technology) heeft

aangetoond dat de wereld

in

een labiele situatie verkeert en dat met name de te snelle groei van de wereldbevolking en de .te snelle uitputting van de hulpbron- nen zeer ernstige problemen zijn. Dat- zelfde rapport heeft ook aangetoond, dat het in principe doenlijk is een kwantitatieve analyse te geven van het in elkaar grijpen van de problemen.

Pessimisme noemde prof. Böttcher

in

dat gesprek tenslotte een slechte raad- gever. Hij achtte daar ook geen reden voor. Wél voor bezorgdheid, grote be- zorgdheid zelfs. Maar dat is juist goed om dingen te kunnen veranderen.

Hij

verklaarde er zeker van te zijn dat de

vriidag 3 maart 1972 - 3

mens - in samenwerking - ernstige dingen als voedSeltekort, ongebreidelde verstedelijking, verkrotting, mUieuver- ontreiniging, het verstikkende . verkeer en overbevolking de baas kan. ,.Als nooit tevoren beschikt de mens over fantastische technische hulpmiddelen en, wat belangrijker is, dat hele weten- schappelijke en technische potentieel staan juist klaar in een tijd waarin men overal in de wereld de ernst van de situatie begint in te zien."

• Gewijzigde mentaUten

Verscheidene kranten brachten on- langs een foto, waarop men de cabare- tier en organisator van feestelijkheden Sjakie Schram aan de gewezen minis- ter-president dr. W. Drees sr. een

~n

deze oud-politicus gewijde grammofoon- plaat zag overhandigen. Tijdens het jongste carnaval schijnt dit een van de

"schlagers" te zijn geweest. Op de tele- visie kon men kort daarna een stukje van deze plaat horen. De tekst - of misschien het refrein - luidde zo onge- veer aldus:

.,Vadertje Drees, toen jij et was, hadden we een redelijk bestaan.

Vadertje Drees, kom terug, al is het maar

kort,

en vertel de ministers hoe het moet",

We gunnen de oude heer Drees zijn plaat met alle genoegen. Zijn verdien- sten zal niemand ontkennen. Maar er is toch een misverstand, dat van meer al- gemene betekenis is. De feiten tonen aan, dat ons bestaan thans nog een stuk ,.redelijker" is dan in de jaren om- streeks 1950/'60. Niet de ministers zijn sedertdien veranderd, maar de mentali- teit van (een niet onbelangrijk deel van) ons volk. Er werd in die eerste na-oor- logsjaren in een zekere saamhorigheid gewerkt aan de wederopbouw (mate- rieel en immaterieel) van wat in de oor- log was vernield. Met grote politieke eenstemmigheid werd gewerkt aan een geleidelijke verdere uitbouw van on- ze sociale voorzieningen. De

vakbew~

ging hield niet alleen met de mond, maar ook met de daad, rekening met wat het algemeen belang vorderde.

In

de Stichting van de Arbeid was er een goede samenwerking. De klassenstrijd leek een verouderd begrip geworden. Er was een zekere tevredenheid met wat geleidelijk ten goede werd bereikt. Voor het teruglopen van de belangstelling voor de socialistische partijpolitiek gaf de heer Den Uyl destijds dan ook deze verklaring, dat de arbeider zich deel was gaan voelen van deze maatschappij, bij het voortbestaan waarvan hij belang had gekregen.

Het is aan de toekomstige politieke ge-

schiedschrijver om vast te stellen, welk

complex van factoren en oorzaken in de

jaren na omstreeks 1965 heeft geleid tot

die op zoveel wijzen tot uiting komende

scherpe tegenstellingen, geprikkeldheid

en soms zelfs uitgesproken kwaadaar-

digheid in onze politieke en maatschap-

pelijke verhoudingen, die zo in tegen-

stelling staan tot hetgeen ons in de eer-

ste twintig jaar na de oorlog bezielde.

. 4 - vriidag 3 maart 1972 ·

~IJHEID

EN DEMOCRATt

Werkbezoek aan Twenthe

In overleg met de besturen van de kamercentrales heeft de VVD-fractie in de Tweede Kamer de volgende regionale taakverdeling voor het oostelijk district vastgesteld:

Een grote delegatie van VVD Tweede Kamer-leden, Statenleden en partijbe- stuurders bracht een werkbezoek aan de Twentse Stedenband op vrijdag 25 fe- bruari. Het waren de Tweede Kamer-le- den mej. Kappeyne van de Copello, en de heren van Aardenne, de Beer, Joekes, Keja, Portheïne en Waalkens; uit de Statenfractie de heren de Boer en Pen en namèns de partij de heren Munten- dam, Talsma en Vogely (Het Tweede Kamer-lid Van Dijk was op het laatste moment verhinderd.) De omvang van dit gezelschap onderstreepte het belang, dat van de zijde van de VVD aan dit bezoek werd gehecht. Uit de regio wa- ren vrijwel alle burgemeesters en wet- houders aanwezig.

Kamercentrale Gelderland:

drs. G. M. V. van Aardenne, L. M. de Beer, H. P. Waalkens.

Na een kort woord van verwelkoming door de burgemeester van Hengelo, jhr.

mr. Von Fiserine, die de meest directe gastheer was, splitste het gezelschap zich in drie werkgroepen, die elk afzon- derlijk vergaderden in één der vertrek- ken van het Hengelose stadhuis. De eerste groep hield zich bezig met sociale economie; de tweede met ruimtelijke or- dening en de derde met bestuurlijke or- ganisatie en financiën. Aangezien de gastheren voor tijdige toezending van een voortreffelijke documentatie om- trent elk der drie genoem<l.e onderwer- pen (speciaal voor deze gelegenheid ge- maakt) hadden gezorgd, waren de VVD-ers goed geprepareerd en hadden de gespreksgroepen een hoog rendement.

Met onderbreking voor een zeer smakelijk Deens Sm0rgasbr0d, werden de gesprekken voortgezet tot vier uur 's middags. Daarop volgde een persconfe- rentie, waarbij door woordvoerders van de drie gespreksgroepen een kort réau- mé van het besprokene werd gegeven en Vllrvolgens vragen werden beant- woord.

Kamercentrale Zwolle:

G. W. Keja, H. P. Waalkens.

De werkgroep sociale economie had zich vooral bezig gehouden met de ves- tiging van bedrijven in Twenthe en de rol welke de rijksoverheid daarbij speelt. De heer PortheiDe legde er de nadruk op, dat de zelfwerkzaamheid van de regio heel goed is geweest, het- geen. o.m. blijkt uit het Voorlichtings- project Twenthe en uit het streven naar eim regionaal industriepark voor de ge- hele Stedenband. Hij meende ·dat dit voorbeeld wel een premiëring door de rijksoverheid verdiende. Verder wees hij op de mogelijkheden, die de streek voor de horeca-sector biedt. Overigens kwam uit het vraaggesprek met de pers naar

...

81ND8189ll

in het hart

tJan Amsterdam

COMPLET IE WfERIEURVERZOR81N8

DESKUNDISK

•

ADVI•••N

P'RANCO LEVERIN CS DOOR 6EHE&

NECERL.AND

il~ ₂

MEUBELEN

VIJZELSTRAAT 118-118 'AMsTeRDAM • TEL. 2487HI

...

'~

voren, dat de overheid niet alleen het instrument van de structureringspre- mies hanteert, maar ook wel degelijk

"achter de schermen" heel wat voor een regio doet.

Met betrekking tot het vraagstuk van de bedrijven, die naar het buitenland worden gelokt via aantrekkelijke vesti- gingsvoorwaarden, werd door de VVD- kamerleden gezegd dat van hun kant via internationale organen wordt ge- streefd naar goede afspraken, teneinde het onderlingen "overbieden" te voorko- men.

In de werkgroep ruimtelijke ordening oogstte het meerjarenplan voor de wo- ningbouw van de Stedenband veel waar- dering bij de VVD-delegatie. De ver- schillende problemen, die zich daarbij voordoen werden uitvoerig besproken;

o.a. de vraag, hoe men bij een seriema- tige produktie van woningen met een beperkt aantal typen toch tot een inte- reS!>ant en levendig woonmilieu kan :ko- men; en uiteraard

g~;~k

de voorfinancie- ring van de plannen. Ook de wegen.

structuur kreeg de volle aandacht, met als hoofdprobleem natuurlijk het tijd- schema van de ES en de Zuidelijke Bandweg en de al dan niet aanwezige noodzaak v;m de provinciale weg S 23.

Tenslotte werd gesproken over de lig- ging van de luchthaven Twenthe.

In

de derde werkgroep vormden de bij de Tweede Kamer ingediende Gewestwet en de daaruit voortvloeiende coilsequen- ties voor de Stedenband het voornaam- ste onderwerp van gesprek. Veel belang werd gehecht aan de inspraak van de regio zelf . bij de beslissingen omtrent een eventueel gewest. Ook op andere punten, zoals de financiering van het

· gewest en de samenstelling en wijze van verkiezen van de gewestraad, konden de liberale delegatieleden vernemen wat de mening van de Twentse bestuurders is.

Bij het onderwerp Gemeentefinanciën werd een aantal concrete wensen en klachten genoteerd, met name de voor de Stedenband specifieke problemen van de sloop van fabriekscomplexen en de

bouw van

agglomerat~ewegen.

Na de persconferentie gingen de dele- gatieleden nog eens uitvoerig en geani- meerd nakaarten, waarbij ook andere VVD-ers uit de regio aanwezig waren.

Al met al een geslaagd werkbezoek, waarbij de tijd zeer efficiënt werd be- steed, en naast de feitelijke informatie- overdracht ook veel persoonlijke contac- ten werden gelegd. En als echte Iibera-

len vinden wij dat bepaald niet het minst belangrijke aspect van zo'n dag!

L. M.DEBEER Lid van de Tweede Kamer.

Aankondigingen

6MAART

H. Wiegel (fractievoorzitter Tweede Kamer) spreekt te Winterswijk voor de.

Statencentrale Winterswijk.

Dieren- VelpfRozendaal- De afde- lingen Dieren en Velp/Rozendaal van de VVD beleggen gezamenlijk een leden- vergadering op dinsdag 7 maart in de kleine zaal van "De Gildebroeders,"

Wilhelminastraat te Velp. Aanvang 20.00 uur. Na afloop van de vergadering volgt een discussie over de vraag: hoe bereikt de VVD straks de jeugd vanaf 18 jaar die voortaan stemgerechtigd is.

9MAART

.,Vijfentwintig jaar woningbouw" is het onderwerp, waarover

L.

M. de Beer (lid der Tweede Kamer) spreekt voor de afdeling gemeente Renkum. 20.00 uur. Ontmoetingscentrum Ned. Her- vormde Kerk te Doorwerth.

17MAART

De afdeling Drummen-Eerbeek orga- niseert een politieke discussie over ont- wikkelingssamenwerking, waaraan deel- nemen: mr. C.A. Bos (C.H.U.), ir. A. J.

Voortman (P.v.d.A.) en H. P. M.

Waalkens (VVD) alleen lid der Tweede Kamer. 20.00 uur, Dorpshuis, Eerbeek.

20MAART

Mr. dr.

C.

Berkhouwer (lid der Twee- de Kamer) is aanwezig op het traditio- nele .,broodje VVD" van de afdeling Hengelo.

Bestuursmutaties

Hengelo Het nieuwe bestuur van de plaatselijke afdeling ziet er als volgt uit: mr. M.I.B. Arnold, voorzitter, J. J.

de Monchy, vice-voorzitter, H. W. van Lennep- Van Reyn Snoeck, secretaris, H. de Vries, penningmeester en H. J.

D. Ankersmit, A. C. Bruinshoofd en C.

F. Stork, leden.

Jaarvergadering in Nijmegen

Wie op 24 en 25 maart de jaarlijkse algemene vergadering van de VVD te Nijmegen wil bijwonen en daar dan ook wenst te logeren, wordt dringend aange- raden zich tijdig van hotelaccommodatie te verzekeren. De capac-iteit te Nijme- gen is zeer beperkt!

Het secretariaat van de afdeling Nij- megen

is

gaarne bereid bij bespreking van hotelruimte te bemiddelen.· Men wende zich daartoe tot de heer W. J.

Zink, Etudestraat 4 te Nijmegen,

teiè~

foon 08800-75760. .

Om de congresbezoekera in de ge- legenheid te stellen iets van Nijmegen en omgeving te zien, organiseert de VVD-afdeling op vrijdag 24 maart drie

excursies: '

• Excursies naar de universiteit , In collegezaai dia's met toelichting;

rondrit over universiteitsterrein; bezoek aan bibliotheek; bezoek aan

sportcen~

trum ·en tot slot eèn bezoek aan de mensa.

• Excursie naar de kerncentrale Dode- waard

• Excursie KleefjEmmerik ·(Duitsland) Bezoek aan de -Zwaanentoren; gele- genheid tot wandelenjwinkelen in Kleef.

In Emmerik · bezoek aan zeer modern gebouwde kerk; rit over de ;nieuwe Rijn- brug; gelegenheid ·tot koffiedrinken op de Rljnpromenade.

Voor alle excursies geldt; vertrek tus- sen 14.00 en 14.30 uur vanaf het Con- gresgebouw

de

v'ereeniging aan het Keizer Karelplein.

Wilt u aan een van deze excursies deelnemen, vul dan onderstaande bon in een stuur deze per omgaande naar het secretariaat van de VVD-afdeling Nijmegen, Etudestraat 4, Nijmegen.

Naam: ···

Plaats: ... ···

Straàt: ... ···

Wenst deel te nemen aan:

0 UNIVERSITEIT

0

KERNCENT~ALE

DODEWAARD

0 KLEEFJEMMERIK Kruis aan welke excursie u graag wiilt maken.

Bij een eventuele volgeboekte excursie is mijn tweede keus ... ,

.VRIJHEID EN DEMOCRA'P.:

Straatsburg en Londen. ^/

l· ^{Mr. ·dr.} C. Berkhouwer gaat in op de problemen rond de Britse parlemen- taire vertegenw0ordigirig - ⁱⁿ het

Europese Parlement in Straatsburg.

Werkge- legenheid

door

drs. G. M. V. van Aardenne, lid van de Tweede Kamer- fractie van de VVD

De Engelsen gaan door voor flegma- tisch en - onverstoorbaar te . zijn. Wie aanwezig was in het Lagerhuis. tijdens de stemming over de toetredingswet tot de EEG in tweede lezing kan van het tegendeel getuigen, althans voor wat be- treft Engelse volksvertegenwoordigers.

Tijdens die gedenkwaardige donder- dagavond van 17 februari waren wij daar met een delegatie uit het Europese Parlement om te spreken met onze En- gelse collega's over hun toetreding tot het Europese Parlement. Aldus waren wij op de tribune getuige van het on- voorstelbare kabaal rond de eindstem- ming. Heath, met Ierland en de kolen- criSis toch al boordevol in de zorgen kwam met de hakken over de sloot.

Bij de stemming in oktober vorig jaar

· deden nog 69 socialisten mee met de regering van Heath waardoor een meer- derheid van ruim 100 tot stand kwam.

Bij de jongste stemming ging het voor de socialisten niet meer om pro of con- tra Europa maar uitsluitend om Heath ten val te brengen. Dit zou hen gelukt zijn als de liberalen hun traditionele Europese koers verlaten zouden hebben en een gemene politieke partij zaak met de socialisten hadden bedreven.

Liberalen

Doordat Jeromy Thorpe en zijn kleine schare liberalen geen krimp gaven kwam Heath aan zijn kleine meerder- heid van 8 bij 309 tegen 301 stemmen.

De uitslag bracht een geweldige deining teweeg onder de socialisten die zich woedend keerden tegen de liberalen we- . gens hun redding van Heath. ·Eén ging

Thorpe zelfs te lijf. Omdat de liberalen standvastig waren gebleven, werden zij uitgescholden voor ,.rioolpartij" door de socialisten. Dezelfden die toen zij aan de regering waren vóór Engelands toetre- ding waren en wier Lord George BràWn erkend heeft dat Wilson geen betere voorwaarden bedongen zou kunnen heb- ben dan Heath en Rippon.

De cijfers van het Centraal Econo- misch Planbureau 1972 liegen er niet om. Een prijsstijging van 6% pct. bij een loonstijging vim 12 pct., betekent nog wel een toeneming van het reële looninkomen met 4 pct., maar een loon- kostenstijging van 5% pct. tegen 2%

pct.

in

het concurrerende buitenland laat zien dat wij bezig zijn ons stevig uit de markt te prijzen; een werklQosheid van meer dan 100.000 mensen is daar het , directe gevolg van.

Pas_ deze toeneming van het aantal werklozen doet de mening algemeen worden, dat er iets mis is in onze ecO- nomie. Het is ook een realiteit waar men direct mee in aanraking kan komen - anders dan zoiets vaags als de beta- lingsbalans.

Met dit laatste schijnt het overigens in 1972 wat beter te gaan; er zal een overschot (sinds enkele. jaren weer!) van 1 miljard gulden zijn, zo voorspelt het Planbureau. Maar de investeringen in de bedrijven lopen hard terug (met 6 pct.), en daarmee is .al een belangrijke en verontrustende oorzaak van deze verbetering gegeven.

De regeringsmaatregelen tegen de werkloosheid zijn beperkt; dat kan niet worden ontkend. Maar de ·regering is zich . er dan ·ook zeer van bewust, dat het juist de inflatie is, die spreekt uit de cijfers van het C.E.P., die de toekomsti- ge werkgelegenheid in gevaar brengt.

Zij moet zich dus hoeden voor inflatoire werking van haar programma.

Welnu, dit viel duidelijk in twee delen uiteen. Allereerst maatregelen in het Noorden, waar de werkloosheid het ergst is en door de zwakke structuur van de economie daar, bij de over de hele linie dalende conjunctuur tot onaanvaardba- re hoogte dreigt te stijgen. De lange lijst van infrastructuurwerken en -werkjes brengen daar wat verlichting - verwacht mag bovendien worden dat zij passen in het aangekondigde regio- nale structuurbeleid. Want dat laatste

is

nodig. Wij zullen de concurrentieverhou- dingen binnen onze grenzen a.h.w. moe- ten rechttrekken, opdat wij niet weer in de situatie komen te verkeren met een felle inflatiehaard in het Westen en een stagnatie met werkloosheid in het Noor- den. Spreiding van activiteit kan echter niet zonder verbetering van de infra- structuur, in het algemeen gezegd dus de verbindingen, de

vestigingsmogelijkhe~

den voor bedrijven, het woonklimaat.

Toch nadert de dag, dat het woning-

Britse ploeg

De Britten zullen 36 man moeten leve- ren aan het Straatsburger parlement. De

· samenstelling van dit team wordt een moeilijke zaak. Dat komt door de zware belasting op het thuisfront als gevolg van het districten-systeem (hetwelk on- danks het feit dat b.v. de liberalen met 2 miljoen stemmen slechts 6 man in het parlement hebben, toch nog door som- . mige quasi progressieven voor ons land

·.wordt terugverlangd!).

Wie eenmaal in een district zijn zetel . gewonnen heeft is geheel en al aan dat district gebonden. Door. de week werkt men -in Londen, het

wee~einde

in zijn .district. Men stelle_ zich voor dat dit in het noorden van Schotland ligt. Als deze

· Schotse .afgevaardigde aan Europa zou willen gaan doen in Straatsburg, dan kan hij zich volgens de heersende opvat- ting afschrijven van zijn herverkiezing!

Dit was althans de vrijwel eensluiden- de mening van alle Lagerhuisleden met

· ·wie wij spraken. Als zij naar Straats- burg gaan, zien zij hun thuisfront in gevaar. Het gros van hun kiezers ziet (nog)· niet dat over een steeds groter wordend deel van hun belangen (men denke aan landbouw in de vergrote EEG) niet meer

in

Westminster wordt beslist maar in Brussel. Dat daarin ook Britse Volksvertegenwoordigers mee moeten doen aan de Europese parlemen-

taire controle daarop, ontgaat hen tot dusverre. Door. dit gemis aan inzicht bij hun kiezers staan de Lagerhuisleden voor een hachelijke opgave. Er wordt dan ook al over gedacht een groter of kleiner deel van de Engelse delegatie te laten bestaan uit leden van het Hoger- huis. Dit zou het democratische karak- ter van het Europese Parlement niet be- vorderen. Immers,· al zijn de leden daar- van nog niet rechtstreeks gekozen, zij zijn in ieder geval eerst door verkiezin- gen in hun nationale parlement geko- men. Leden van het Hogerhuis daaren-

bouwprogramma in het Noorden niet meer kan worden uitgebreid, omdat er genoeg huizen zijn. Tegen die tijd moet het structuurbeleid werken. Daarnaast blijkt de conjunctuurinzinking vooral de bouw te treffen en de regering heeft op dat punt ook een aantal maatregelen voorgesteld, met name ook om te voor- komen dat deze bedrijfstak leeg loopt, omdat de bouwvakkers ander werk gaan doen. Op dit punt bleek onze dis- cussie met de ministers Boersma, -U dink en Langman nog tot een aantal aanvul- lingen te leiden, met name op het gebied van woningverbetering en bestrijding van zwart werk in de bouw (de zgn.

beunhazerij) waarbij ook soelaas te ver- wachten is voor het zeer hoge aantal werklozen in Brabant.

Uiteraard gingen deze stimulerende maatregelen de oppositie niet ver ge- noeg. Zij wil 500 miljoen méér. Via een zeer moeilijke redenering meende de heer van den Doel te kunnen bewijzen, dat hij zo de inflatie bestreed. De heer Den Uyl kwam hem te hulp, zodat het haast leek of zij elkaar interrumpeerden;

ze werden het dan ook niet eens· over het karakter van onze overbesteding.

Dat komt ervan als je iets onmogelijks wilt bewijzen.

Het regeringsprogramma blijft nog juist binnen de·

ruimt~

van de begroting (post onvoorzien), terwijl er oOk meer geleend blijkt te kunnen worden. Dat heeft mij ertoe gebracht te stellen, dat deze leenmogelijkheid er verder tn de eerste plaats voor moet worden ge- bruikt, het gebruik van de wiebeltax-op- brengst voor financiering van uitgaven in 1972 - zoals in de begrotirig voor- zien - te schrappen. In 1971 blijkt dit ook gelukt te zijn en is de gehele wie- . beltax gereserveerd.

Daar is deze nl. voor. Het is een con- junctuurheffing, die bij dalende conjunc- tuur weer moet vedwijnen. De oppositie wil dat niet, en ook sommige regerings- partijen hebben er wat moeite mee. Wij hebben met nadruk gesteld, dat de con·

junctuur dusdanig terugloopt, dat verla- ging van het wiebeltax-percentage ur-

~

gent wordt. Dat heeft voorrang boven andere stimulerende, dus inflatoir wer- kende middelen. Als inen gas wil geven moet men eerst de rem (wiebeltax) lo- slaten. Anders maakt men deze laatste als conjunctuur politiek instrument on- bruikbaar en ongeloofwaardig.

In

de huidige situatie is naar onze mening het (in overleg met de Kamer nog wat aangepaste) programma van

vrijdag 3 maart 1972·- 5

tegen zijn . dit· of door geboorte of door benoeming van de Kroon.

Ove~

- en helaas tegen· - ·Straatsburg à!s zetel van het uitgebreide Europese Parlement is trouwens nog meer te zeggen. ·

Straatsburg

Straatsburg werd eens de zetel van het Europese Parlement op grond van aan het verleden ontleende arg}lmenten.

Het lag op !le grenslijn der

b,is~orische

Europese veten die uitgevochten waren.

Om daarvan te getuigen toog

me~

naar

Straa~burg.

Evenwel, men komt er zo moeilijk. De verbindingen ,zijn schaars en ontoereikend. Nog erger wordt dit . voor onze toekomstige collega's uit N.W.-Europa. Na de toetreding van de Noren, Denen, Ieren en Engelsen (als alles goed gaat met de ratificaties en volksstemmingen! ) wordt Straatsburg Clubbel moeilijk. Men stelle zich voor:

uitvoerende macht in Brussel, zittingen parlement in Straatsburg met griffie in Luxemburg en ook een paar zittingen aldaà.r, commissie vergaderingen meest- al in Brussel, doch ook elders enz. Ne- derlanders hebben daarnaast hun zittin- gen in Den Haag en spreekbeurten door geheel Nederland. Al met al redenen ge- noeg om het erover eens te zijn dat er lets gebeuren moet.

Wil de Europese parlementaire greep op de Brusselse uitvoerende machten (Raad van Ministers en Controle) doel- treffend zijn, dan zullen de werkzaam- heden van het Europese Parlement meer dan thans gecombineerd moeten

·worden. Daarvoor worden alle betrokke- nen het langzamerhand meer en meer eens. Over de plaats waar zal nog wel heel wat touw getrokken worden. Waar dan ook, zij zal gemakkelijk bereikbaar moeten zijn voor alle betrokkenen uit de komende 10 landen. Zal het eens, zolang de binnenkort bijna 10.000 man tellende Europese ambtenaren schare in Brussel

~evestigd

blijft, Brussel worden ?

de regering het juiste middel. Als men - b.v. in sommige vakbondskringen - beweert dat de regering de werkgele- genheid opoffert aan de anti-inflatie-po- litiek, dan is dat, zo heb ik gezegd, niet alleen onwaar, maar ook onzindelijk.

Als iets de werkgelegenheid in gevaar brengt, dan is het de inflatie zoals die nu heerst.

Het past trouwens althans sommige vakverenigingsleiders niet, in deze kri- tiek op de regering te oefenen. Zei niet de heer Groenevelt, voorzitter van de industriebond NVV, dat het voor die 100.000 werklozen wel vervelend is, maar dat dat voor hem geen reden kon zijn zijn eisen lager te stellen? Het metaal- conflict, dat hij zelf uitgelokt heeft, is inmiddels door arbitrage beëindigd. Het resultaat is - nationaal-economisch ge- zien - allesbehalve om over te juichen.

En dat terwijl in het CEP een middel- lange termijnplanning

is

opgenomen, uitgaande van de SER-matiging in de loonvorming, die de prijsstijging dan wel tot ,.maar" 5 pct. terugdringt; maar toch nog een veel hogere werkloosheid laat bestaan ( 80.000 man) dan wij de laatste jaren gewend zijn geweest.

Het realiseren van die SER-planning, (of liefst meer!) is nu de verantwoorde- lijkheid van het bedrijfsleven, werkge- vers maar ook werknemers! Als men het

metaalconflict beziet, dan vraagt men zich af of deze verantwoordelijkheid ook wordt beleefd. Een staking van twee weken voor een i 75,- 's jaars komt mij toch voor als een middel dat in geen verhouding staat tot het doel.

De algemeen-economische gevolgen van een belangrijke staking zijn tegen- woordig zeer groot - we hebben dat zojuist ook in Engeland gezien. Daarbij past een zeer zorgvuldige hantering van het stakingsrecht. Het is te hopen, dat de Kamer thans het desbetreffende wetsontwerp spoedig in behandeling kan nemen; het is tot nu toe op verzoek van de vakbeweging blijven liggen. Des te vreemder was het, dat een motie van de heer Roethof van de PvdA ter tafel kwam, die nu al-:- vooruitlopend - cao- stakingen van de in dit ontwerp opgeno- men afweging wilde uitsluiten.

Ook hier betrachte men redelijkheid, al is dat misschien in de oppositie niet zo gemakkelijk: het is natuurlijk erg gemakkelijk om de brokken te maken en dan de regering uit te nodigen die op te ruimen, heb ik vorige week gezegd.

Dat opruimen moet ook nog kunnen.

Welnu, het kan op den duur niet.