Ralf Konersmann (Hsg.), Wörterbuch der philosophischen Metaphern, Darmstadt, Wissenschaftliche Buchgesellschaft, 2007
Sneller, H.W.
Citation
Sneller, H. W. (2010). Ralf Konersmann (Hsg.), Wörterbuch der philosophischen Metaphern, Darmstadt, Wissenschaftliche Buchgesellschaft, 2007. Tijdschrift Voor Filosofie, 1, 817.
Retrieved from https://hdl.handle.net/1887/15308
Version: Not Applicable (or Unknown)
License: Leiden University Non-exclusive license Downloaded from: https://hdl.handle.net/1887/15308
Note: To cite this publication please use the final published version (if applicable).
Ralf Konersmann (Hsg.), Wörterbuch der philosophischen Metaphern, Darmstadt, Wissenschaftliche Buchgesellschaft, 2007, 27,5x20, 571p., €99,90.
Deze prachtig uitgegeven encyclopedie is een typisch hedendaags product: “de
metaforologie”, zo heet het in de inleiding, “benadrukt de Zeugniskraft des Unbegrifflichen”.
(13) Ze zoekt aansluiting bij eerdere pogingen om de wijsgerige metaforiek te inventariseren (Sulzer, Cassirer, Ricoeur). Men denke aan Cassirers uitspraak: “Wij moeten de logos verlaten, om hem te begrijpen.” (ib.) De auteurs van de encyclopedie beogen ook een
zelfstandige wijsgerige bijdrage te leveren. Dat is misschien wat te ambitieus, te meer daar de meeste artikelen niet veel verder gaan dan het uitwerken van de geschiedenis van een
bepaalde metafoor. (Ik wil hier nog niet eens het probleem noemen dat Derrida ooit aankaartte, nl. dat ‘metafoor’ zelf ook een metafoor is, en dat elke metaforologie een heimelijk beroep doet op dezelfde logos die we van Cassirer moesten verlaten om hem werkelijk te begrijpen. Een greep uit de artikelen: aarde, stromen, horen, lichaam, kruis, machine, zee, plant, ruimte, schrift, spiegel, zien, weg, theater, sluier enz. Ofschoon sommige artikelen bijzonder boeiend en goed gedocumenteerd zijn, lijkt niet elke auteur zich bewust van zijn opgave. Het artikel over ‘lezen’ bijv. gaat nauwelijks in op het metaforische gehalte van de term, maar op het cultuurfenomeen ‘lezen’. En de bijdrage over ‘leven’ gaat in op de verschillende opvattingen van leven: interessant genoeg, maar niet adequaat gezien het oogmerk van de encyclopedie. In ieder geval wordt duidelijk, dat ‘metafoor’ en ‘begrip’
elkaar soms niet ver ontlopen. Het geeft geen pas om hier de onvolledigheid van de
beschreven wijsgerige metaforen aan de kaak te stellen; de redacteur geeft het voorlopige van de selectie royaal toe. Wellicht had een artikel over ‘hemel’ niet misstaan (begrip of
metafoor?), ‘cirkel’, ‘bron’, ‘ladder’ of ‘hart’. Toch is metaforenwoordenboek een fraaie uitgave, die menig hedendaags auteur op spannende invalshoeken kan brengen.
Rico Sneller
