Maandupdate. Evi van Lanschot. December 2021

Maandupdate

Evi van Lanschot

December 2021

Inhoud

Samenvatting: de markt en de portefeuille 

Terugblik 

Rendement aandelen 

Rendement obligaties 

Vooruitblik: onze visie 

Actuele portefeuille 

Samenvatting – de markt

Omikron zorgt voor nieuwe onzekerheid

Gedurende het grootste deel van november leken aandelenbeurzen weer op weg naar een positief maandresultaat. Hoge inflatie en centrale banken die daar wellicht met een minder ruim monetair beleid op zouden moeten reageren, haalden de vaart er wel wat uit, maar het was niet genoeg om de opwaartse trend te keren. Totdat de nieuwe omikron variant van het

coronavirus roet in het eten gooide. Daarover is nog veel onbekend, maar de schade op aandelenmarkten is tot nu toe beperkt.

De Amerikaanse S&P500 noteert nog geen 5% onder het all-time high van 18 november. De Europese STOXX600 stond wat meer onder druk en verloor bijna 6% ten opzichte van het niveau van half november.

Risico-opslagen op bedrijfsobligaties liepen op, vooral die bij de risicovollere High Yield obligaties. Bij

bedrijfsobligaties bleef de schade dan weer beperkt doordat de onderliggende rente op staatsobligaties in de VS en Duitsland daalde. Ondanks de lage rente deden staatsobligaties dus hun werk als

kapitaalbeschermer in een goed gespreide beleggingsportefeuille.

Bij obligaties van opkomende markten trok vooral

Turkije de aandacht. Renteverlagingen hebben tot een

sterk dalende lira en fors oplopende risicopremies

geleid. Gelukkig is de Turkse situatie uniek. In veel

andere opkomende markten verhogen centrale banken

juist de rente nu de inflatie toeneemt. Risico-opslagen

op deze obligaties zijn wel iets opgelopen in november,

maar er is zeker geen sprake van paniek.

Samenvatting – rendement Evi Fondsen

November 2021 2021 t/m

november 3 jaar* 5 jaar* Sinds start

(september 2002)*

Evi Zeer defensief ^{0.3% 3.8% 5.4% 3.9% 3.4%}

Evi Defensief ^{0.7% 8.4% 7.1% 5.1% 4.0%}

Evi Neutraal ^{0.6% 13.8% 9.1% 6.7% 4.6%}

Evi Offensief ^{1.0% 20.1% 11.3% 8.4% 5.5%}

Evi Zeer offensief ^{0.9% 24.0% 12.2% 9.0% 5.8%}

Bron: Evi, 1 december 2021

90 100 110 120 130 140 150 160

nov-16 mei-17 nov-17 mei-18 nov-18 mei-19 nov-19 mei-20 nov-20 mei-21 nov-21

Evi Zeer Defensief Evi Defensief Evi Neutraal Evi Offensief Evi Zeer Offensief

Samenvatting – de portefeuille

 We beleggen meer dan gemiddeld in aandelen. Die doen het dit jaar beter dan obligaties, wat voor een goed rendement zorgt.

 De groeiaandelen die de Amerikaanse tech-sector domineren zijn gevoeliger gebleken voor het nieuws over de omikron variant. Toch is het gat tussen Europese en Amerikaanse aandelen nog groot als we kijken naar hoeveel er hersteld is na de Coronacrisis.

Europese aandelen hebben daarom nog steeds onze voorkeur

• Overwogen Europese Aandelen

 De mogelijkheid tot afbouw van de steun van centrale banken kan de rente doen oplopen. Voor High Yield obligaties zou dat een bedreiging kunnen zijn, omdat hun rentelasten dan stijgen. Voor deze bedrijven is de ‘spread’ (hoeveel rente betalen ze meer dan je voor veiliger obligaties krijgt) vrij groot en daarom belangrijker. We maken ons daarom vooralsnog geen zorgen en ontvangen in de tussentijd liever de hogere rentevergoeding

• Overwogen High Yield bedrijfsobligaties

 Stijgende inflatie maakt de kans groot dat centrale banken de beleidsrente zullen verhogen.

Staatsobligaties

• Onderwogen Europese staatsobligaties

Aandelen Obligaties

Inflatie

 Inflatie is momenteel, na Corona, het onderwerp dat het meest in het nieuws is

 Inflatie treedt op als producten duurder worden, ofwel:

je kunt vandaag minder kopen met 1 euro dan vorig jaar

 De Nederlandse inflatie komt eind november uit op ongeveer 5,2%. Dat betekent dat de prijzen gemiddeld dus 5,2% hoger zijn dan een jaar geleden

 Dit is de hoogste inflatie deze eeuw, en het roept vragen op zoals:

• Wat betekent hoge inflatie voor beleggingen?

• Is het mogelijk om beschermd te worden tegen inflatie?

De ECB streeft naar een lage inflatie van rond de 2% per jaar. Als geld geleidelijk minder waard wordt, zijn consumenten minder geneigd tot sparen en meer tot consumeren. En dat is goed voor de economie.

Bij een hoge inflatie daalt de koopkracht van consumenten veel sterker. Als gevolg daarvan neemt de consumtie af, wat slecht is voor de economie.

Aandelen Obligaties

Inflatie in beleggingen

 Inflatie kan voor bedrijven twee dingen betekenen:

• Inkoopprijzen stijgen (grondstof, personeel)

• Verkoopprijzen stijgen (producten en diensten)

 Op de lange termijn stijgen zowel inkoop- als verkoopprijzen. Doordat zowel inkoop- als

verkoopprijzen stijgen, stijgt per saldo de winst. De inkoopprijs is immers altijd lager dan de verkoopprijs.

Aandelen kunnen door deze winsttoename in waarde stijgen.

 Op de korte termijn hebben bedrijven met hogere inkoopprijzen te maken, maar kunnen of willen dit mogelijk nog niet doorberekenen in de verkoopprijs.

Aandelen kunnen hierdoor in waarde dalen.

 Als de rente stijgt, daalt de winst (er moet immers meer rente betaald worden). Ook vinden beleggers obligaties aantrekkelijker bij hogere rentes. Dit drukt de waarde van aandelen.

 Obligaties zijn leningen aan bedrijven of landen. Ze keren periodiek rente uit en aan het einde van de looptijd wordt de lening afbetaald.

 De hoofdsom en rente van de lening blijft gedurende de gehele looptijd gelijk. Bij een hoge

inflatieverwachting zijn deze obligaties

onaantrekkelijk: de koopkracht van de belegging zou daardoor namelijk afnemen.

 Als beleggers een hoge inflatie verwachten, zullen zij

voor nieuwe obligaties een hogere rentevergoeding

vragen om de inflatie te compenseren. Obligaties die

al zijn uitgegeven tegen een lagere rente, worden

daarmee onaantrekkelijker en dalen in koers.

Indirecte bescherming Directe bescherming

Bescherming tegen inflatie: indirect en direct



Beleggen doe je voor de lange termijn. Aandelen zijn op de lange termijn een goede indirecte bescherming tegen inflatie



Met indirect bedoelen we dat er geen harde relatie is tussen het rendement op aandelen en inflatie, maar dat aandelen gemiddeld genomen in waarde stijgen als de inflatie stijgt, en in waarde dalen als de inflatie daalt

• Op korte termijn is het vaak zo dat de hogere rente die met een hoge inflatie gepaard gaat voor

negatieve rendementen zorgt



Sommige sectoren hebben een sterkere relatie met inflatie dan anderen. Evi belegt daarom breed gespreid, zowel geografisch als qua sectoren. Op de lange termijn is dat zowel qua risico en rendement als bescherming tegen inflatie het meest efficiënt



Het is mogelijk om directe bescherming tegen inflatie te krijgen via beleggingen. Een voorbeeld hiervan zijn Inflation Linked

percentage wordt betaald, maar waar de totale hoofdsom (de schuld) elk jaar groeit met de inflatie



Als de inflatie hoog is, groeit de schuld die in de obligatie verpakt zit sneller, en stijgt het rendement. Een hoge verwachte inflatie zorgt ook voor een positief rendement: als beleggers

verwachten dat de inflatie in de toekomst hoog is, zijn ze nu bereid meer te betalen voor een obligatie die gaat groeien met die inflatie



Omdat de markt voor deze obligaties relatief beperkt is heeft Evi tot nu toe gekozen voor indirecte inflatiebescherming door middel van een overweging in aandelen en heeft directe bescherming op dit moment niet onze voorkeur

Evi onderzoekt doorlopend welke manier van inflatiebescherming het beste in de portefeuille past

Wat vindt Evi van inflatie?

 De risico’s van inflatie zijn niet verwaarloosbaar, maar worden in onze ogen overschaduwd door de risico’s van verergering van de Coronacrisis

 De huidige inflatie is het gevolg van een ‘perfect storm’: door de Coronacrisis zijn productieketens stilgelegd, personeel is daardoor vertrokken, de economie trekt nu harder aan dan gedacht maar de productieketens kunnen dit niet meer bijbenen

 Een groot deel van de huidige inflatie wordt ook veroorzaakt door de sterk gestegen energieprijzen

 Mocht de hogere inflatie langer aanhouden dan verwacht, dan vormen aandelen ook op de langere termijn een goede bescherming tegen inflatie

-3,0%

-2,0%

-1,0%

0,0%

1,0%

2,0%

3,0%

4,0%

5,0%

2005 2007 2009 2011 2013 2015 2017 2019 2021 10 jaars inflatieverwachting markten

VS EU JP VK

Bron: Evi, Bloomberg

Inhoud

Samenvatting: de markt en de portefeuille 

Terugblik 

Rendement aandelen 

Rendement obligaties 

Vooruitblik: onze visie 

Actuele portefeuille 

Inflatie VS structureler dan eurozone

Inflatie VS veel nijpender dan in Europa, Fed gaat ingrijpen

 Fed-voorzitter Powell had begin november nog maar net aangekondigd dat het opkoopprogramma tot de zomer van 2022 zou worden

afgebouwd, of andere beleidsmakers van de Fed buitelden over elkaar heen om te zeggen dat dat sneller kan. In zijn halfjaarlijkse

verantwoording voor het Congres vond Powell het tijd om het woordje

“tijdelijk” te schrappen als het gaat om inflatie. Daarmee lijkt een versnelde afbouw bezegeld. Waarschijnlijk zullen de obligatie-opkopen al in april zijn afgerond. Hiermee creëert de Fed ruimte voor

renteverhogingen, maar ook ruimte tussen het einde van de afbouw en de eerste renteverhoging.

 De inflatie verschilt in de VS wezenlijk van die in de eurozone. De totale inflatie liep in de VS in oktober op tot 6,2%, de kerninflatie tot 4,6%. In de eurozone is de totale inflatie ook hoog, 4,9% in november, maar is de kerninflatie met 2,6% een stuk lager. In de eurozone is de stijging van energieprijzen een veel belangrijker oorzaak van de hoge inflatie dan in de VS. Dat betekent ook dat bij stabiliserende energieprijzen de inflatie in de eurozone sneller zal gaan dalen dan in de VS. Van de ECB verwachten we dan ook geen renteverhogingen in 2022.

 In opkomende markten heeft al een flink aantal centrale banken de rente verhoogd. China en Turkije gaan tegen deze trend in. Het vertrouwen in de Turkse centrale bank heeft door de renteverlagingen een forse deuk opgelopen maar heeft niet geleid tot algemene onrust

Bron: Refinitiv, Bloomberg, Kempen -2

0 2 4 6 8

2005 2007 2009 2011 2013 2015 2017 2019 2021

% J-o-J

Totaal VS Kern VS Totaal eurozone Kern eurozone

Het aantal slachtoffers blijft vooralsnog achter in Zuid-Afrika Omikron wint in Zuid-Afrika rap aan dominantie

COVID-19 update – Omikron-variant

Besmettingen en doden per miljoen inwoners in Zuid-Afrika

 Omikron is tot nu toe de meest gemuteerde versie van het coronavirus. Dit vergroot de kans dat de bescherming die wordt geboden door vaccins of eerdere infecties wordt omzeild. De eerste geluiden zijn licht optimistisch: omikron is besmettelijker maar minder schadelijk. Er kunnen door gebrek aan data echter nog geen conclusies getrokken worden.

 De berichtgeving vanuit de farmasector is wisselend: Pfizer’s CEO Bourla verwacht dat bestaande vaccins in zekere mate zullen werken, Moderna’s CEO Bancel gaat uit van een significante afname van de effectiviteit van de huidige vaccins, en GlaxoSmithKline kwam naar buiten met het bericht dat hun medicijn voor Covid-patiënten ook effectief is tegen Omikron.

 In Zuid-Afrika neemt het aantal besmettingen in hoog tempo toe, maar het aantal doden blijft vooralsnog gelukkig achter. Het lijkt dus te gaan om een besmettelijker virus met mildere symptomen. De hogere besmettelijkheid kan echter nog steeds hoge druk zetten op ziekenhuizen.

 Powell, voorzitter van de FED, heeft zijn bezorgdheid geuit. Hij waarschuwde dat omikron de supply chain verstoringen – die hebben bijgedragen aan de hoge Amerikaanse inflatie – kan verergeren.

0%

20%

40%

60%

80%

100%

May-2020 Sep-2020 Jan-2021 May-2021 Sep-2021

Omikron Delta Beta Epsilon Gamma Kappa Iota Eta Alpha Overig Lambda Mu

0 5 10

0 50 100 150 200 250 300 350

Feb-2020 Jun-2020 Oct-2020 Feb-2021 Jun-2021 Oct-2021

Nieuwe gevallen (lz) Doden (rz)

Inhoud

Samenvatting: de markt en de portefeuille 

Terugblik 

Rendement aandelen 

Rendement obligaties 

Vooruitblik: onze visie 

Actuele portefeuille 

Aandelen vanaf 2020 (in euro’s gemeten, t/m 30 november 2021)

 Aanvankelijk zette de opmars van aandelen in november door, maar de omikron variant stuitte deze opmars

 De hoge inflatie en het geluid vanuit centrale banken dat deze toch minder tijdelijk zou kunnen zijn dan werd gedacht drukte de koersen. Centrale banken zijn namelijk geneigd de rente sneller te verhogen als de inflatie hardnekkig is, wat op korte termijn slecht is voor bedrijven

 De daling aan het einde van de maand is niet onverwacht na de zeer

positieve resultaten van dit jaar. Een kleine pas op de plaats lijkt niet meer dan logisch

Bron: Bloomberg, 1 december 2021. De grafiek toont informatie over 2020 en 2021 tot en met eind november 50

70 90 110 130 150 170

Aandelen Europa Aandelen Noord-Amerika Aandelen Pacific Aandelen opkomende landen

Inhoud

Samenvatting: de markt en de portefeuille 

Terugblik 

Rendement aandelen 

Rendement obligaties 

Vooruitblik: onze visie 

Actuele portefeuille 

Obligaties vanaf 2020 (in euro’s gemeten, t/m 30 november 2021)

 Bij obligaties is voornamelijk zorg over (blijvend) hoge inflatie een reden voor koersdalingen. Beleggers willen een hogere rente als de inflatie hoog is, wat betekent dat bestaande obligaties in waarde dalen

 Staatsobligaties in opkomende landen hebben last van de groeiende kans dat de Amerikaanse rente zal stijgen

 Evi belegt qua staatsobligaties vooral in Europese landen. Omdat de inflatierisico’s in Europa kleiner zijn dan in Amerika, en daardoor de kans op ingrijpen van de centrale bank ook kleiner is, bleven deze obligaties ongeveer gelijk in waarde

Bron: Bloomberg, 1 december 2021. De grafiek toont informatie over 2020 en 2021 tot en met eind november 80

85 90 95 100 105 110

Bedrijfsobligaties wereldwijd (€ hdg) Europese staatsobligaties Obligatie opkomende landen (Hc, € hdg)

Inhoud

Samenvatting: de markt en de portefeuille 

Terugblik 

Rendement aandelen 

Rendement obligaties 

Vooruitblik: onze visie 

Actuele portefeuille 

Visie (1)

Economie

Rente & Inflatie

Politieke &

geografische ontwikkelingen

Veeconomieën zijn beland in een herstelfase waarbij toenemende consumptie leidt tot groeiende productie en investeringen en toenemende el werkgelegenheid. Dat leidt weer tot inkomensgroei, waardoor consumenten op hun beurt weer meer kunnen besteden. Vorige maand meldden we nog dat de economie van de eurozone sneller was gegroeid dan die in de VS, maar dat gaat de eurozone in het laatste kwartaal van dit jaar niet volhouden. Waar de VS in het derde kwartaal harder geraakt werd door de deltavariant, liggen de besmettingen op dit moment hoger in Europa. De restricties die dit oplevert voor de

samenleving en economie zorgen voor groeivertraging in de eurozone. Inmiddels lijkt de wintergolf echter ook van start te zijn gegaan in de VS en is in zestien van de vijftig staten van de VS de omikron variant vastgesteld.

De Fed is in november begonnen met het afbouwen van haar opkoopprogramma. De periode nadat dit beleid werd

aangekondigd, lieten verschillende Fed-bestuurders, waaronder voorzitter Powell, weten het tempo van het afbouwen mogelijk te willen verhogen. Inflatie is in oktober verder opgelopen, daarbij laat de arbeidsmarkt duidelijke tekenen van krapte zien.

Voor de ECB zijn alle verwachtingen voor renteverhogingen in 2022 verdwenen. Een renteverhoging in 2022 leek al niet zo waarschijnlijk en de ECB had al flink tegengas gegeven in verschillende toespraken. In december komt eveneens de Bank of England bijeen. Er wordt hier mogelijk een renteverhoging verwacht, maar gegeven het onverwachte besluit vorige maand om de rente niet te verhogen en de additionele onzekerheid door omikron, zijn analisten terughoudend met voorspellingen.

In Duitsland is een coalitie gevormd tussen de SPD, de Groenen en de FDP. Het regeerakkoord bevat plannen zodanig dat elk van de partijen aan de achterban kan tonen dat er wat bereikt is. Het minimumloon gaat omhoog naar 12 euro per uur, de Duitse schuldenrem (begrotingstekort max. 0,35% BBP) wordt vanaf 2023 weer ingevoerd, en er is een vervroegd afscheid van gebruik van kolen in 2030. Om benodigde investeringen in infrastructuur en klimaattransitie te financieren, buiten de jaarlijkse begroting om, wordt gekeken naar het opzetten van een investeringsfonds (of het hervormen van de Duitse staatsinvesterings- en

ontwikkelingsbank KfW) en het investeren in infrastructuur via balansen van staatsbedrijven.

Visie (2)

Aandelen

Obligaties

Amerikaanse aandelen zijn duurder dan Europese of aandelen uit opkomende markten. Japanse aandelen zijn redelijk goedkoop. Aandelen zijn, wat betreft rendement en risico, wel aantrekkelijk ten opzichte van staats- en bedrijfsobligaties.

Lagere groei, hogere inflatie en minder liquiditeit vanuit centrale banken zullen in 2022 een minder gunstig klimaat vormen voor aandelen dan in 2021, maar we hebben nog steeds een gematigd positieve visie op aandelen. Waarde-aandelen, die doorgaans positief reageren ten opzichte van groeiaandelen bij stijgende rentes, hebben recent nauwelijks van de rentestijging geprofiteerd. Deze aandelen zijn ook oververtegenwoordigd in sectoren die veel last hebben gehad van de coronapandemie.

10-jaars rentes leken in de VS, VK en Duitsland op weg de recente stijgingen vast te houden totdat het nieuws over de omikron variant doorsijpelde, waarna renteniveaus daalden naar respectievelijk 1,4%, 0,8% en -0,35%. Vanwege het krapper wordende centrale banken beleid werden de rentecurves vlakker door stijgende 2-jaars rentes, met name in de VS en het VK.

Ondanks stijging van risico-opslagen boekten IG-bedrijfsobligaties nog wel positieve rendementen over november door gedaalde onderliggende kapitaalmarktrentes. Hoewel IG-kredietopslagen laag zijn, verwachten we geen significante toename.

Met name niet in de eurozone, waar de centrale bank actiever is met het opkopen van bedrijfsobligaties. Hoewel de Fed behoedzaam is met terugschalen van stimulerend beleid, is per november de ‘tapering’ van start gegaan. Dat kan volgend jaar wat opwaartse druk geven op kredietopslagen.

Inhoud

Samenvatting: de markt en de portefeuille 

Terugblik 

Rendement aandelen 

Rendement obligaties 

Vooruitblik: onze visie 

Actuele portefeuille 

Actuele samenstelling Evi Fondsen (in procenten)

Evi Zeer

defensief Evi Defensief Evi Neutraal Evi Offensief Evi Zeer offensief Aandelen

ontwikkelde landen 20,7 34,7 52,8 70,4 84,3

Aandelen

opkomende landen 2,0 3,5 5,3 7,3 8,5

High Yield

Bedrijfsobligaties 5,0 4,2 3,3 2,2 1,0

Staatsobligaties

opkomende landen 5,8 4,5 3,1 1,9 1,2

Investment Grade

Bedrijfsobligaties 24,0 19,2 13,1 7,2 2,9

Europese

Staatsobligaties 41,3 33,1 21,8 9,9 1,2

Liquiditeiten 1,5 1,1 0,5 1,2 1,3

Totaal 100 100 100 100 100

Bron: Evi, 1 december 2021