S P R E N G E R I N S T I T U U T H a a g s t e e g 6 , W a g e n i n g e n T e l . : 0 8 3 7 0 - 1 9 0 1 3 R A P P O R T N O . 201 1 ING. P . M . M . DAMEN P R O J E C T H O U D E R : D R S . S.P. S C H O U T E N I N V L O E D VAN H A N D L I N G G E V O L G D DOOR V E R S C H I L L E N D E B E W A A R T E M P E R A T U R E N OP DE D O O R K L E U R I N G EN H O U D B A A R H E I D VAN T O M A T E N P r o j e c t n o . 101
- 3
Inleiding
In de zomer van 1977 is een aantal condit! oneringsproeven met tomaten op de veilingen Wes11 and-Noord en Westland-Zu i d genomen,
Uit de waarnemingen konden de volgende conclusies worden get rokken :
- Koeling van tomaten, met een vruchttempe rat uur lager dan 22°C gedurende één nachtTheeft geen duidelijke
invloed op de doorkleuring.
- De houdbaarheid van tomaten .werd in het algemeen niet door koeling gedurende één nacht geremd.
Om deze punten nog eens nader te bestuderen is op verzoek van de werkgroep Voorkoe 1 i ng tomaten" een proef uitge-*-voerd waarin al deze facetten afzonderlijk zijn beoor-deeld.
Om de praktijk zoveel mogelijk te benaderen zijn achtereenvolgens wel en niet „gehande l'de" tomaten b i j ' ve r s'clri 1 -lende temperaturen opgeslagen.
Proefopzet en Werkwijze
Tomaten met een vruchttempe ra tuur van 27^30 C zijn gedeel tel ijk zelf voorzichtig geplukt en gedeeltelijk bij de kweker achter de sorteermachine verzameld, (»zonder en met hand 1i n g ) .
Na aankomst op het Sprenger Instituut zijn de tomaten beoordeeld op kleur en zijn de tomaten die wel en niet de oogstlijn hebben doorlopen over vier objecten ver-* deeld.
leder object bestond uit 25 tomaten. De proef is in twee herhalingen (= 2 bakken à 25 tomaten per object} uitge^ voe rd.
De volgende factoren zijn in de proef opgenomen, - ,,Handling" met de varianten wel behandeld en niet
behandeld.
- Eerste opslagperiode gedurende één nacht bij resp, 10°C, 17°C, 2i»°C en 31°C als simulatie van het al
- 2
o f n i e t d a g e l i j k s k o e l e n .
- T w e e d e o p s l a g p e r i o d e g e d u r e n d e t w e e d a g e n b i j 16 C e n
2 5 C a l s s i m u l a t i e v a n h e t al o f n i e t g e k o e l d t r a n s p o r t
H i e r n a z i j n a l l e t o m a t e n b i j 2 0 C o p g e s l a g e n . D a g e l i j k s
is v o o r i e d e r e t o m a a t h e t s t a d i u m b e p a a l d .
In s c h e m a is d u s h e t v o l g e n d e g e b e u r d :
E e r s t e t e m p e r a t u u r T w e e d e t e m p e r a t u u r
< ^ 1 6 ° C - 2 d a g e i
2 d a g e i
10 c - 1 d a g
.0,25°C
24°C
31°C
r i j p i n g s c e l bij 20 C
17 C - 1 dag
1 dag
1 dag
B o v e n s t a a n d s c h e m a is voor zowel ,,gehande 1 d e " als „niet
g e h a n d e l d e " t o m a t e n van t o e p a s s i n g .
Bij de b e o o r d e l i n g , die per tomaat g e s c h i e d d e , is g e b r u i k
g e m a a k t van een k l e u r e n f o t o .
s tad i um 1
stadi um 2
s tad i um 3
s tadi um
k
stad i um 5
stadi um 6
. : i.0 0 % g r o e n
9 9 - 9 5 % groen
9 5 - 6 6 % groen
66-3*t% groen
3*»- 1% g r o e n
0% groen
0% o ranje
1 - 5 % o r a n j e
5 - 3
** % o r a n j e
3 ^ - 6 6 % o r a n j e
6 6 - 9 9 % o r a n j e
1 0 0 % o r a n j e
Van a l l e t o m a t e n is zowel het u i t s t a l l e v e n als het
to-tale leven b e p a a l d .
U i t s t a l l e v e n : Dit is de tijd die ligt t u s s e n het b e r e i k e n
van s t a d i u m 6 en het s l a p w o r d e n van de
t o m a t e n .
Totaal l e v e n : Dit is de tijd t u s s e n o o g s t en het slap
w o r d e n van de t o m a t e n .
3
-R e s u 1 t a t e n
U i t s t a l l e v e n en t o t a a l l e v e n
T e n a a n z i e n van h e t u i t s t a l l e v e n en de t o t a l e l e v e n s d u u r kan v o o r g e e n der f a c t o r e n of i n t e r a c t i e s een s i gn i f i cant-e
i n v l o e d w o r d e n a a n g e t o o n d .
In o n d e r s t a a n d e tabel s t a a n de u i t s ta 11 e v e n s van de t o
-m a t e n d i e de v e r s c h i l l e n d e t e -m p e r a t u r e n h e b b e n o n d e r g a a n en al of niet de s o r t e e r l i j n h e b b e n d o o r l o p e n .
T a b e l 1 U i t s t a l l e v e n in d a g e n van t o m a t e n die o n d e r ver-s c h i l l e n d e c o n d i t i e ver-s o p g e ver-s l a g e n z i j n g e w e e ver-s t . B e h a n d e l i n g 2 t e m p e r a t u u r
Met
Z o n d e r16
25
16
25
1 t e m p e r a t u u r10
H » , 7 15,3 1 5 , 6 1 3 , 217
1 4 , 6 1 6 , 2 1 6 , 2 1 5 , 524
16,1 1 4 . 7 1 6 , 7 1 5 , 7_3J
1 4 , 0 1 5 , 0 15,0 1 2 , 8k
-Tabel 2 Tota.al leven in d a g e n van t o m a t e n die o n d e r
v e r s c h i l l e n d e c o n d i t i e s o p g e s l a g e n zijn g e w e e s t . B e h a n d e 1 i ng
Met
Z o n d e r _ e 2 t e m p e r a t u u r 16 25 16 25 1 t e m p e r a t u u r 10 17 2*» 31 22,0 2 2 , 6 2 3 , 2 21 ,0 20,9 2 2 , 6 23,5 2 3 , 7 22,1 2 1 , 7 2 3 , 7 23,5 2 0 , 7 22,0 22, k 21 ,3 D o o r k l e u r i ng Na s t a t i s t i s c h e a n a l y s e b l e e k dat de i n t e r a c t i e van h a n d l i n g en e e r s t e t e m p e r a t u u r s i g n i f i c a n t w a s voor het b e r e i k e n van de stad ia 3, A, 5 en 6.V o o r s t a d i u m 3 b l e e k het t i j d s v e r l o o p b e n o d i g d om dit s t a d i u m te b e r e i k e n v o o r p r o d u k t met ,,handling" langer dan v o o r t o m a t e n z o n d e r ,,handling".
De I n t e r a c t i e van h a n d l i n g en t w e e d e t e m p e r a t u u r b l e e k voor het b e r e i k e n van geen enkel s t a d i u m s i g n i f i c a n t .
De i n t e r a c t i e van e e r s t e t e m p e r a t u u r en t w e e d e t e m p e r a t u u r b l e e k a l l e e n v o o r het b e r e i k e n van s t a d i u m 5 s i g n i f i c a n t .
5 -0) c ra . c Q) 00 vO " O CO «0 • o «0 VO c Lf\ «ü T 3 CD 0) •o c CD . e fl) - O c o co *— <u Xa co r -0) • o c <D > c <D • o O u * J c •— c ra > o* co o • o co OO -3" — CM v o 3 -c o -c o CM CM o 'en CM » -v D O r « . r»» vO vO c o c o CM r---3- J " -3" C\ vO vO O CO c o c o vO f-«. o CM CM 3 -UTV - 3 - 3 J -i n ca LTV LTV v O VO <T\ OO r - O -a-r-» i n o CO c o . 3 - o o r ^ o o CM CM o oo CO CO • 3 - r x . CO r-CO OO 'en j -c a «— vO "O ra IA i n ra ra in c o • o ra o . E fl> C M CL E <D vO -3" i n r~. CM c o CM O o o •3" co CM 3 --3- i n f , r » -» - CM CM OO r». oo VO c o o c o 3" 3 -en oo r-» c o CO CM en m i n -T r»~ 3 -i n -3-o -3-o -3-o c o «— v O C M 0 0 CO en c o c o c o c o oo i n r o co co -3- o co co oo vo i n i n CM vo i n * - C M \ o i n i - CM vo i n « - C M vo i n •— CM r»» r * 3 3 -CM -CM c o c o
6 -De d o o r k l e u r i n g w a s v o o r t o m a t e n d i e g e d u r e n d e é é n n a c h t b i j 10°C h e b b e n g e s t a a n e_n de s o r t e e r l i j n h e b b e n d o o r l o p e n tra' ger dan de o v e r i g e t o m a t e n . T a b e l k G e m i d d e l d e d a g van i n t r e d e n . Stad-i
3
k
5
6
urn
Z O N D E R 10°C . 1 , 5 . d g n 3 ,3 dgn 5,0 d g n 7,7 d g n H A N D L I N G Ove r i ge 1.A dgn 3,3 dgn 5,1 dgn 7,7 d g n MET H A N D L I N GÏ0°C
1 ,8 d g n 3,5 d g n 5,0 dgn 7,2 dgn O v e r i ge 1 ,3 d g n 3,0 dgn 4,3 dgn 6 ,6 d g n B e s p r e k i n g van de r e s u l t a t e n en c o n c l u s i e s . H p u d b a a r h e i d W a t de h o u d b a a r h e i d , c.q. u i t s t a l - " e n t o t a a l leven b e t r e f t z i j n g e e n s t a t i s t i s c h s i g n i f i c a n t e v e r s c h i l l e n w a a r g e -n o m e -n . W a a r s c h i j -n l i j k is dit e e -n g e v o l g v a -n de z e e r g o e d e k w a l i t e i t van h e t u i t g a n g s m a t e r i a a l en het k l e u r s t a d i u m w a a r i n de t o m a t e n z i j n g e o o g s t ( s t a d i u m 2 ) . B e k e n d is d a t in het a l g e m e e n l i c h t e t o m a t e n ( s t a d . 2 - 3 ) iets b e t e r b e s t a n d z i j n t e g e n ( m i s ) h a n d e l i n g d a n r o d e t o m a t e n . Het s t r e v e n w a s t o m a t e n te o o g s t e n met e e n p r o d u k t t e m p e -r a t u u -r van 35 C . De v o o -r d e z e p -r o e f g e b -r u i k t e t o m a t e n h a d d e n b i j de o o g s t s l e c h t s e e n t e m p e r a t u u r van 2 7 ~ 3 0 C . D o o r k l e u r i ng D o o r k l e u r i n g s v e r s c h i 1 1 en z i j n er w a a r g e n o m e n t u s s e n t o -m a t e n d i e „ b e h a n d e l d " w a r e n ; e n e r z i j d s g e d u r e n d e e e n n a c h t b i j 10°C en a n d e r z i j d s b i j 1 7 ° C , 2*»°C of 3 1 ° C h e b -ben g e s t a a n .7 -•
De t w e e d e t e m p e r a t u u r , te w e t e n 16 C of 25 C g e d u r e n d e twee d a g e n , had geen i n v l o e d .
Hoewel het v e r s c h i l in d o o r k 1 e u r i n g t u s s e n de bij 10 C
b e w a a r d e - en de o v e r i g e t o m a t e n s t a t i s t i s c h s i g n i f i c a n t is kan men zich e c h t e r wel a f v r a g e n of dit v e r s c h i l
r e l e v a n t i s . De d o o r k l e u r i n g naar s t a d i u m 3 is een h a l v e dag t r a g e r en d e z e h a l v e dag „ a c h t e r s t a n d " b l i j f t g e h a n d -h a a f d (zi e tabel k) .
S a m e n v a tt Î ng
T o m a t e n met een p r o d u k t t e m p e r a t u u r van 2 7 " 3 0 C zijn v a n e e n k w e k e r in het W e s t l a n d b e t r o k k e n . De h e l f t van de t o m a t e n w e r d v o o r z i c h t i g g e p l u k t , de a n d e r e h e l f t a c h t e r d.e sor t e e r m a c h i ne v e r z a m e l d . G e d u r e n d e één n a c h t zijn t o m a t e n w e g g e z e t bij 1 0 ° C , 17 C, 2k C en 31 C w a a r n a ze g e d u r e n d e twee d a g e n zijn w e g g e z e t bij 16°C en 2 5 ° C .
H i e r n a zijn a l l e t o m a t e n bij een t e m p e r a t u u r van 2 0 ° C g e p l a a t s t . In het u i t s t a l l e v e n en het t o t a a l l e v e n van de t o m a t e n o p g e s l a g e n o n d e r v e r s c h i l l e n d e c o n d i t i e s zijn g e e n v e r s c h i l l e n w a a r g e n o m e n . D o o r k l e u r i n g s v e r s c h i 1 1 en zijn er w a a r g e n o m e n t u s s e n t o m a t e n d i e g e d u r e n d e een n a c h t bij 10°C h e b b e n g e s t a a n en de o v e r i g e t o m a t e n , m i t s ze de o o g s t en s o r t e e r h a n d e -1ing h a d d e n o n d e r g a a n . H o e w e l d e z e v e r s c h i l l e n niet g r o o t z i j n , zijn ze s t a t i s t i s c h wel s i g n i f i c a n t . S c h a d e t e n g e v o l g e vàn o o g s t h a n d e 1 i n g e n kon niet w o r d e n a a n g e t o o n d . W a g e n i n g e n , 2 3 - 1 2 - ' 7 7 P ; D . / C S .