T RANSMURALE OVERDRACHT BIJ
CVA- PATIËNTEN
Aanleiding/probleemstelling
Uit recent onderzoek in de regio Groningen naar de overdracht bij CVA-patiënten blijkt dat dit verbetering behoeft. Niet alleen op inhoud, maar ook het proces van de overdracht.
Het ene onderzoek betreft een promotie onderzoek naar de overdracht van zorg bij een hoge mate van complexiteit, in dit geval onderzocht bij CVA 1.
Het andere onderzoek betreft een masterthesis van een student Bedrijfskunde.2
In de samenvatting 3, die ze speciaal voor de CVA-zorgketen Groningen heeft gemaakt, staan een aantal praktische aanbevelingen die goed te gebruiken zijn voor dit verbeterproject.
Dit verbeterproject in de CVA-zorgketen Groningen is gebaseerd op de bevindingen van beide onderzoeken.
Doelstelling (Waarom)
De overdracht van CVA-patiënten, bij ontslag uit het ziekenhuis of uit een revalidatie-instelling, verloopt optimaal en effectief, waarbij in gezamenlijke verantwoordelijkheid de continuïteit van patiëntenzorg gewaarborgd wordt. Dit vraagt om coördinatie en afstemming van overdrachten op afdelingen en tussen organisaties/zorgprofessionals.
Resultaat (Wat) en projectgrenzen
• Er is tussen de organisaties/zorgprofessionals in de CVA-keten afstemming over de inhoud van de overdracht, per discipline. Welke informatie is minimaal nodig om de CVA-patiënt in de volgende schakel in de keten optimaal te kunnen behandelen. Dit vraagt om coördinatie en afstemming van overdrachten op afdelingen en tussen organisaties/zorgprofessionals, zowel in de eerste, tweede als derde lijn.
• In de CVA-zorgketen Groningen wordt gebruik gemaakt van een uniform format wat betreft de inhoud voor de overdracht.
• Alle betrokken zorgprofessionals zien het belang in van een goede overdracht (op inhoud en proces) en dit wordt gesteund/gefaciliteerd door het management van de organisatie.
• Overdrachtsprocessen in de ziekenhuizen zijn gestandaardiseerd en geprotocolleerd.
• Zorgprofessionals hebben kennis over elkaars werkzaamheden (bijv. vaardigheden,
competenties en mogelijkheden). Hierbij zijn de verwachtingen en behoeften duidelijk en is er wederzijdse overeenstemming over de overdracht.
1 Onderzoek naar overdracht van zorg
Piet Penninga, Hanzehogeschool Groningen – Technische Bedrijfskunde
Promotie-onderzoek Rijksuniversiteit Groningen – faculteit Economie en Bedrijfskunde – Operations Management
2 Research paper:
Challenges of inter-organisational clinical handovers: perceptions of different healthcare professionals An explorative case study.
Faculty of Economics & Business MSc Business Administration, specialisation Health, RUG
3 Samenvatting afstudeeronderzoek Saskia Bontjer
• Er is voldoende kennis en vaardigheden bij zorgprofessionals m.b.t. het maken van een optimale overdracht. Er is in de betrokken instellingen aandacht voor educatie en training voor de nodige begeleiding/ondersteuning bij het overdragen van patiënten en bijbehorende informatie.
• Er zijn afspraken met de huisartsen over de overdracht van CVA-patiënten. De huisartsen zijn op de hoogte van de CVA-nazorg in de CVA-zorgketen Groningen.
• Er zijn duidelijke afspraken over hoe de ontvanger kan communiceren met de zender bij een onvolledige/onduidelijke overdracht. (via mail, telefoon, app)
• Er is een vast meldpunt(en)/aanspreekpunt(en)waar problemen m.b.t. overdrachtszaken kunnen worden gemeld en besproken.
• De overdracht bij CVA-patiënten wordt in de keten jaarlijks geëvalueerd.
Projectgrenzen
We beperken ons tot de ketenpartners en samenwerkingspartners van de CVA-zorgketen Groningen (zie organogram).
Projectactiviteiten (hoe)
• Raakvlakken: met KB-project zorgpad CVA-nazorg
• Randvoorwaarden: betrokkenheid van (afgevaardigden van) alle
ketenpartners/samenwerkingspartners en commitment van het management
• Stakeholders: Kerngroep CVA-zorgketen Groningen, Beleidsgroep CVA-zorgketen Groningen (managers), zorgprofessionals* (betrokken bij de CVA-zorg) van alle
ketenpartners/samenwerkingspartners zowel eerste, tweede en derde lijn, huisartsen, ICT- afdelingen van de organisaties,
*Zorgprofessionals: verpleegkundige, verzorgende, verpleegkundig specialist/consulent, gespecialiseerde CVA-nazorgverpleegkundige, neuroloog, arts-assistent, specialist ouderengeneeskunde, revalidatiearts, logopedist, ergotherapeut, fysiotherapeut, psycholoog, diëtist, (maatschappelijk werk?).
SWOT-analyse
Interne Sterkten Zwakten
Betrokken ketenpartners.
Aanwezigheid overlegstructuur (organogram).
Betrokken team van artsen en paramedici op verpleegafdeling MZH.
Onderbouwing voor dit project door uitkomsten onderzoek naar overdracht in onze regio.
Wisselende VP en A(N)IOS in de ziekenhuizen.
Veel betrokken disciplines/organisaties (complexe overdracht bij complexe patiënt).
Externe Kansen Bedreigingen
Aanwezigheid overlegstructuur (organogram).
Meer openheid voor video-vergaderen.
Commitment van alle ketenpartners voor dit project.
Coronacrisis, waardoor aandacht naar andere zaken gaat.
Tijdsinvestering van de betrokken disciplines (kost ook geld).
Samenstelling projectteam
Wie Rol / verantwoordelijkheid Geschatte tijdsinvestering
Gonda Levering Projectleider 20-40 u.
Francien van Nispen, revalidatiearts
Projectmedewerker, afgevaardigde MZH
15 u.
Hennie Stienstra, regieverpleegkundige
Projectmedewerker, afgevaardigde Zonnehuis
10 u.
Joke Arends logopedist
Afgevaardigde Twaalfhoven 10 u.
Claudia de Jong regieverpleegkundige
Afgevaardigde Heymanscentrum
10 u.
Martijn Doorn Fysiotherapeut
Afgevaardigde Maartenshof 10 u.
Yvonne Hoekstra logopedist
Afgevaardigde Veenkade, Meander
10 u.
Roelof van de Glas Oefentherapeut
Afgevaardigde UMCG 10 u.
Marjolein de Vries Ergotherapeut
Afgevaardigde UMCG cvr Beatrixoord
10 u.
Jacqueline Pluijter Fysiotherapeut
Afgevaardigde CVA-netwerk Groningen
10 u.
Hilda Wiese
Gespecialiseerde CVA- nazorgvpk
Afgevaardigde TSN (CVA- nazorgvpk)
10 u.
Huisarts uit de Vuursteen Geeft input
Borgingsplan: na het project het thema ‘Overdracht’ jaarlijks evalueren in de keten. Er is een vast meldpunt(en)/aanspreekpunt(en)waar problemen m.b.t. overdrachtszaken kunnen worden gemeld en besproken. Per organisatie, instelling, netwerk zijn er duidelijke afspraken waar een goede overdracht aan moet voldoen en dit is vastgelegd. Nieuwe werknemers worden hierover ingelicht.
Meetplan:
De huidige situatie rondom de overdracht (inhoud en proces) kan als nulmeting gelden. De huidige situatie zal bij alle betrokken partijen moeten worden geïnventariseerd. Hiervoor zal een vragenlijst worden gemaakt, die de projectmedewerkers verspreiden onder alle betrokken disciplines binnen hun organisatie/instelling.
Met de projectgroep bepalen we tijdens het project de gewenste situatie, gebaseerd op de uitkomsten van het onderzoek. De gewenste situatie zal wel moeten passen binnen de (organisatorische) mogelijkheden van de organisaties.
Bij de effectmeting kunnen we weer ‘meten’ d.m.v. vragenlijst voor de verschillende betrokken disciplines uit de eerste, tweede en derde lijn.
Communicatieplan: Wat is er nodig om alle betrokkenen, direct en indirect goed te informeren. Bv.
via de mail, informatiebijeenkomsten. De projectmedewerker informeert de ‘achterban’ van de eigen organisatie en betrekt de andere disciplines bij het project via ‘sleutelfiguren’/’kartrekkers’?
Het communicatieplan bespreken met alle projectmedewerkers en dit uitvoeren in de eigen organisatie.
Projectactiviteiten:
• Elke ketenpartner of samenwerkingspartner levert 1 afgevaardigde voor de projectgroep.
Het streven is zoveel mogelijk verschillende disciplines.
• Maatschappelijk werk MZH vragen bij hoeveel CVA-patiënten zij betrokken zijn op jaarbasis op de afdeling neurologie.
• Inplannen 3x overleg projectgroep, eventueel (voor een deel) via video-vergaderen.
• Nulmeting: Inventariseren dmv vragenlijst in hoeverre de inhoud van de overdracht per discipline voldoet in de huidige situatie. Dit geldt voor de eerste, tweede en derde lijn, inclusief de huisartsen.
• Nulmeting: Inventariseren dmv vragenlijst hoe het proces van de overdracht verloopt. Dit geldt zowel voor de zendende als de ontvangende partij. Wat is de huidige situatie. Wat is de gewenste situatie en is dit haalbaar in de organisatie. Is er digitale ondersteuning?
Secretariële ondersteuning? Hoe gaat de overdracht? Schriftelijk en/of telefonisch? Gaat de overdracht ‘met de patiënt mee’? En blijft de overdracht in het bezit van de patiënt? (NB: dit was het oorspronkelijke idee achter de transmurale overdracht van het GRITZ)
• Aandacht voor het belang van een goede overdracht bij de betrokken
instellingen/organisaties en zorgprofessionals. Dmv interne ‘klinische lessen’, presentaties, in teamvergaderingen, via nieuwsbrief. Een idee zou kunnen zijn om bv iemand uit de eerste lijn (een vpk en paramedicus) een presentatie te laten geven bij de verschillende intramurale ketenpartners. Een ander idee zou kunnen zijn om professionals uit verschillende settingen een dag(deel) bij elkaar te laten meekijken, om beter te kunnen begrijpen waarom de
ontvanger bepaalde informatie nodig heeft en wat het betekent voor de zender om bepaalde informatie te geven.
• Er voor zorgen dat het belang van een goede overdracht breed gedragen wordt binnen de
• Bepalen hoe te communiceren over een overdracht (bij onduidelijkheden, onvolledigheden) tussen de verschillende zorgprofessionals van de tweede naar de eerste en derde lijn en van de derde naar de eerste en tweede lijn.
• De huisartsen (GHC) worden benaderd via TSN.
Planning projectactiviteiten:
Datum/ deadline (wanneer) Wat (mijlpalen) Wie
Begroting: Het zal vooral gaan om tijdsinvestering van de projectmedewerkers en eventuele reiskosten voor overleg. Er wordt vanuit gegaan dat dit wordt gefaciliteerd vanuit de organisaties. Dit zal niet gelden voor de afgevaardigde van het CVA-netwerk. Zij zal dit in eigen tijd doen.
