AFBEELDINGEN, DER ANTIQÜE BEELDEN, M\ A U D R A N, AMSTERDAM MENSCHELYKE LICHAMEN, REINIER enjosua OTTENS, Kond- Kaart- en Boekverkoopers, Vrouwen,

/

PROPORTIEN

DER

MENSCHELYKE ^LICHAMEN,

Vertoont

IN ZES EN TWINTIG

AFBEELDINGEN,

>> ^'

Zoo van Mannen

_,

Vrouwen

_, ^als

Kinderen

_,

&c.

Alle

met de maat van

^'teder deel

daar by

gejlelt.

Na ^de

voortreffelykfte

en

alierfchoonfte

ANTIQÜE BEELDEN,

Met

vlyt

afgemeeten door

M\ A U ^{D R A N,}

Profejjorder

Koninglyke

Schilder

Academie

te

Parys.

En voor de Liefhebbers

^der

Teeken-konft

in’t

Nederduitfch

overgezet.

Te AMSTERDAM

By REINIER enJOSUA OTTENS, Kond- Kaart- en Boekver-

koopers, vooraan op de Nieuwendyk

_,

by den Dam,

in

de

Werelt-kaart.

Tot onderrechting van den Leder.

M

^defe volgende afmeting in iederFiguuraangewefen, toteenbehoorlyk gebruik te

brengen,dient

men noocwendig

te weten,dat devoornaamfteSchilders, Tekenaars

•enBeeldhouwers, hareBeelden,

om

^defelve

^op

’tcierlykfttevertoonen,

noodwendig

een

weynig

gedrayt of

gebogen moeten

^te voorfchyn brengen _,

om

haar alfoode ftyvigheidte

benemen

_,

op

^datfewat

aangenamer

en

wat

fachtervoor’t

oog

haar foude vertonen

,

gelyk

men daarom

hetaan^alleoudeftatuaasfoo ookfïet, datfulksaltydgeobferveert

werd

_,

fom-

tyds

wat

meerder, fomtyds

wat

minder, naardat het defubje&endie

men maken

wil,vereiïchen, hetwelkalleenaande buigfame

deden

kan gedaan werden, als aan de Hals_, de

Lenden

_, aan de

Armen

en

Beenen

_,

of

diergelyke leden die buigen

konnen

_, hoewel het in de

meting

in

fommige

Figuren, weinig verandering bybrengt_, befonderlyk in Apollo_, die

byna

recht

op

overeyntftaat,

maar

ⁱⁿandere^alsAntenois, daar

komt

hetneergaande

op

ⁱ

deden

10minuten, foodat

wanneer men

^fielt, een Figuurisfoooffooveelpartenof

deden hoog,

foo

moet men

dat niet verftaan,

wanneer

een Beeld ofte Figuur

gebogen

ofgedrayt ftaat

of

leidt,

maar

^als het van het hooft tot de voetfolen toe recht overeynt ftaat, dan fal het de voorgeftelde hoogte hebben_,

om

^{volgenshetbefteleven}een

bequame

proportietevertonen_; dit

nu

toteen vaftemaat geflelthebbende,

zyn myn

Figurenalfoo

gemeten,

alsoffyrechtovereyndeftonden, en

met

eene aangewefen, hoe^veel fy aan eenige plaatfen

komen

te verminderen, en voornamentlyk

myn maat genomen

aan die

deden

_, dieinhaarvollegroote zyn.

Einddyk

hebikde

maat

van degeheeleFiguur naarde vergelyking

met

hethooftalfoo geftelt,

namen

^tlykhethooft

^werd

^{invier deelengedeelt},

waar

van het eerfte deelvanonder dekintot onder de

Neus,

hettweededeelbegintvan onder de

Neus,

engaattot

boven

defelvetottuflchen de twee

W

^{ynbrauwen,hetderdedeelgaatvantuflchende twee}

^Wynbrau

^{wen,totaanhet}

^Voor*

hooft, daar het

Hayr

begintte wafTen, het vierde deel begint, daar het

Hayr

beginttewaflen,

en

gaattothet bovenftevan de

Pan of

het opperfte

Kruysbeen

vanhetHooft.

Nu werd

iederpart

of

deel,

wederom

verdeelt in 12

Minuten,

enieder

Minuut werd wederom

gedeeltin vierdeelen, alsinheele, halve, drievierde, en eenvierde;en

op

dat

men weten mochte,

hoehetbyeenieder aangewefen^ftaat,foobeduid

P

eenpart

of

deel_,

M

^beduideen

^Minuut

,

M

^11anderhalve

^Minuut

;

M

^{beduid een, endrievierdevan een}

^Minuut

^,

^M

1*een_,en eenvierdevan een Minuut.

Ook

dientinacht

genomen

^: dataandealderfchoonfteAntiqueeenige deelenzyn,dieals

men

dieineen

Modern

Beeld vonde,

men

*tfelvevoor eengrootefoutfoude rekenen, namentlyk aan

Lacon

^{is hetrechterbeen} ontrent

4 ^Minuten

^{langeralshetandere; aanApollohetrechterbeen}

ontrent

9 Minuten

^{langeralshetlinker, aan}

Venus

isde

gebogen Voet

1deelen₃

Minuten

langer als het ander, daar*tlighaam

op

^ruft; aan^’tgroote

Kind

van

Lacon

is het linkerbeenontrent

9 ^Minuten

^{langeralshetanderfolio 24.hetwelk}

om

groote oorfakengefchiedis,

om

de verkorting eeniglinstehulpte

komen

_, hetwelk

den Beeldhouwer

vryftaat,

om

te

maken

datfyn Figuren vanalle fydegefien

mogen

werden.

Verklaring over de volgende Figuren.

1/2. 3.4.

r\

Efe Laconifcheftatuadiezichvanvierfydenvertoonü,heeftinfynhoogte₇hoofden, 2parten, en ₃ minuten_, is altyd van de voornaamfte Tekenaarsingroote achting

gehouden, daarom wy

^{defelve fonder} bedenken voor de eerfte ftellen van alde Antique,

om

tetekenen

;

hy

^is uiteen ftuk

Marmer

gemaakt, vandrie van deberoemfte Beeldhouwers, te

weten

Agefander_, Polidorus, enAthenodorus_, welkedaar aan

om

deprys

of roem

gearbeid hebben. Plin. 3^6. Cap. _5.

5.6.7.

T\E

^{ftatua van den} Farnefifchen Hercules heeft in fyn hoogte 7 hoofden, 3 parten, en 7 minuten, ^te weten als

hy

recht overeynd

op

fyn beenen ftaat;

hy

is

gemaakt van

den Griekfchen Glicone_,

werd

van drie fyden vertoont.

8.

pEtus

ftaat in den

Tuyn

van Ludovicus ^te

Rome

, heeft ia fyn hoogte ₇ hoofden

,

% parten.

p Dit

^{Beeld heeft} 7 hoofden, ^{2 parten, als recht}

op

^ftaat.

io.r\It Seul-beeld

op

de Egyptifche manier, heeft in fyn hoogte ₇ hoofden _, 1 part, en

U

_{7 minuten.}

11. 12.

De-

n.

l2,.T\Efe Antinois ftatua_,

bygenaamt

wonderwaardig, ftaat in

denTuyn

des Vaticaans

-'te Roma,

^is

hoog

7hoofden, en 2 parten, is van vier fyde getekent.

13.

TVlt

Beeld vertoont de GriekfeVreede, heeft in fyn hoogte 7hoofden en 2parten, als

-'het

Beeld recht op fyn beenen overeynd ftaat

;

men

kan dit Beeld meeten

met

de

fchaale van Antinois, en

daarom

hebben

wy

die Schaal daar

by

geftelt,

om degroote

net- heit en het onderfcheid te fien

,

gy

^{fult bevinden dat een fcliu foo veel is als z hoofden,} en ^{ie zoll foo veel als} 1 part_, of 3 zoll foo veel als ₂ parten _,

want

een fchu ^is verdeelt in

iz zoll, en een ^{zoll in 12 linien} , foo dat 12 minuten foo veel als 18 linien fyn

, en alfop kunt

gy uw

^tot de verandering

gewennen.

14.

TVB

^Griekfe Schaap-Harderin heeft in haar hoogte ₇ hoofden _{, 3} parten _, en 6mi-

*-^nuten.

15. id. ftatua van

Venus

de Medicis heeft in haar hoogte 7 hoofden, en 3 parten₅ als

•-'dit Beeld recht

op

beyde voeten Haat, fy

word

van vierfyde vertoont.

17.

T\E

Pyttinifche Apollo heeft in fyn hoogte 7hoofden

, 3parten en 6 minuten, ftaat

•-'te

Rome

in den

Tuyn

des Vaticaans.

38. 19.20.

pvlt

Beeld heeft in de hoogte ₇ hoofden, ₃ parten en 6 minuten , als het recht

^overeynd

^ftaat.

21.

TTlt

afgebroken Beeld-fiuk heeft in fyn hoogte 7hoofden en z parten;

men

feyd dat

•-'het van defelve Meefter is, die Antinois gemaakt heeft.

22.23. fiervenden Mirmilus heeft in fyn hoogte ₈ hoofden _, fyn ftatua is te

Rome

ⁱⁿ

*-^den Tuyn genaamt

Ludovicus.

zf De

^groote Kinderen van

Lacon

hebben in de hoogte ₇ hoofden _,

en:

parten.

>J-HEt

^jonger

^Kind

^van

^{Lacon met B}

^{getekent, heeft in} de hoogte 7^hoofden.

26. |~\It Statua-kind heeft in fyn hoogte ₅ hoofden, en

werd

van vooren en van de fyde -^'vertoont.

2 7.

TT ?Y

^{hebben ook niet} ondienftig geoordeelthiereenfekereSchaalbyteftellen, door welk

** gebruik

men

fal

kunnen

een Figuur

op

een lichtemaniervergrootenofverkleinen _, feer dienftig voor ^alle die aan de kunft van tekenen dependeren _s al waar ’t dat

men

een Figuur levens groote geliefde te maken.

Wy

^hebben de Schaal

op

de felfde manier verdeelt als in de Figuren, te weten een hooft in 4 ^{parten, 1 part in 1 2} minuten, foo dat een hooft

48

^mi- nutenheeft

, gelykgy op^{de fydefien kunt}

met

A.B.getekent, Hellende dehoogte van^’t hooft altydvoorumodel_, ^gelyk

men

inde

Bouwkunfi

dediktevande

Colom

doet_; fooisdan¹¹

model

in48 minuten ^verdeelt.

Soo gy ^nu

^{een Figuurlevens grootegelieft tehebben, als}

^by

^exempel

hetBeeld vanLacon,foo neemtdemaatvan’thooft levens groote,enHelt die

op

deliniegetekent

met AenC,

gelykvan

A

tot

D,

haaltdaneenfchuynelyn van

BtotD,

welk u

model

öfdehoogte van’thooftis.

Soo uwe

nudrieparten

moet

hebben, foomeet van

F

tot

M; moetgy

₂parten,

vanGtotN,

1part van

H

tot

O,

en tekentdan aldedeelennadefeSchaalfoovoort, foofalu Beeld levens groote fyn; foo

uwe

de

Lacon

evengrootgelieft tehebbenalsdeFiguur, fooHelt

de ^groote van’t hooft als van

A

tot

E

, enhaalt

wederom

eenfchuyneHreepvan

B

tot

E

_,

moet gynu wederom

driepartenhebben,meet van

F

tot

L,

^2parten,

vanGtotK,

1 part,

vanHtotl,

entekentdanaldedeelen foona advenant, foo^fullenfyharerechte proportiehebben.

Terwyl wy

oordeeldendattergrooteleeringin verborgenwas, indefeomtrekken vandealder- fchoonheStatua-beelden, en ten verfoekevan verfcheideLiefhebbersderTekenkonft,fohebben

wy

^{defelveinonfe}Taal de Liefhebbersmedegedeelt,

hoopende

dat fy’tfelve indankfullenaan-

nemen

_, en daar^uithetpiten

merg

foeken_, ’twelkfy welhaaft zullenvinden_, foo fy

maar

eenige Figuren nadefevolgendemaatfullenhebbengetekent, nietdat

wy

^{haar altydwillen}binden_,

om

wanneer

alsfyietstekenen

, gedurighetfelveafte

meten

_,

maar om

^defe

maten

inharegeheugen

r.eplaatfen _, en alfoo lïch

gewennen om op

^vaftegronden onberifpelykeFiguren voor den dag

te brengen. Gebruikt lietdan tot

uwen

beften_, en

wy

^fullenons

genoegen

^als

wy mogen

fyn en blyven

uwer

aller Dienaars

REINIER en JOSUA OTTENS.

3icojfde

erdamxivf^eet»-eyendoor Comelis

Dan

^deertsvoor aeo op deN\ieviwendveJL

m

JeuAtlas metïi'mlegie, ^

t

Digitized by the Internet Archive

in 2017 with funding trom Getty Research ^Institute

https://archive.org/details/proportiendermenOOaudr

i

z

V

• h

\

/

ƒ ^’//

/

V I

.

t

\ A x

4' •

.*>

/ y

7

:>

•> J- ,

y

I« 1

i

y\

.

\B,

!

!'•'{

; ;

I I

ij

:t 'i

4

/

• : t j-

; vi-f.

/' ^'

i

:

.#

N:r

; 1

; ƒ ^:

ir>

*

7

3

'

5

I

8

6

\

. ,

„ '

.

^ .

(

}/

l

.

/

i

i'

,*

? . y

\'

\

10

(

f

9

*3

)

1

r

>v

)

'Cv^V"

\

'

,v

V

V

*

1

d

(i

.

l

5

•

n

'd'it

. -

. i.

o o

<r

J

-

I

y

. ,

c

\

$

f:;

...

jllllLULUli

A

<3

<1

I

-

I

XX.

3

⁾

-

^5

wrrTrmi

/.

v

V

•i

Trm

luim

}

'

S~

\ X

-

\

Z₁

—

— - .

f

^•

,

*

1 ^-

N

1

f

i