speelden het spel slecht

(1)

detn

WEEKBLAD VAN VOOR VRIJHEID

NUMMER 951

DE

EN

e11

VOLKSPARTIJ DEMOCRATIE

VRIJDAG 1 MAART 1968

Bogaers

^~c.s.

speelden het spel slecht

De politieke keus is aan de christen-radicalen, schreef ik vorige week. Welnu, zij hebben gekozen, en zijn daarbij verdeeld gebleken.

Er is nogal wat gebeurd. Op zondag 25 februari vernamen wij eerst dat de vier wijze mannen hun rapport hadden uitgebracht. Zij adviseerden o.a. de ra- dicaal Bogaers te kiezen als vice-voorzitter van de KVP. De reactie van zowel de KVP-leiding als die der radicalen was nlet ongunstig. Een breuk leek, althans tijdelijk, te zullen worden voorkomen.

Vlak na die eerRte medecleling kwam echter het bericht dat Bogaers een be- f!loeming tot vice-voorzitter der E:VP niet' zou aanvaarden, terwiji Aarden suggereerde dat het advies der wijze mannen achterhaald was.

Wilde Bogaers echt niet en nam hij de anderen mee, of was het precies omg·e- keerd? Be radicalen zouden hun zin krijgen, maar Aarden en Van Doorn, we weten dit, hadden kort geleden groot bezwaar tegen het g·ezamenlijk tele- Visie-optreden van de fractievoorzitters van KVP, ARP en CHU gemaakt. Daar- Qver zou de KVP-fractie nog vergade- ren. Het lijkt meer zo, dat de breuk in de fractie is ontstaan en dat Bogaer·s is meegesleept.

Zielig

Op 21 februari zag de Kamer het uit- treden uit hun Ïractie van de heren Aarden en Janssen en vernam dat Van Doorn zijn zetel ter beschikking stelde.

Het was een wat zielige vertoning: die twee man sterke nieuwe groep, die zei te willen streven naar een coosequent vooruitstrevende concentratie. Andere radicalen, zoals :1\<Iommersteeg, Wester- terp en Van Schaik bleven waar zij waren en dat doet blijken hoezeer er sprake is van een scheuring in de radi- cale gelederen. Zo kwamoo de uitspra- ken van de heer Aarden te luiden als uitingen van een welhaast onbegrensde zelfoverschatting.

Dat de heren blijven zitten, als groep-Aarden, acht ik fout. Zij waren gekozen op het program en de lijst van de KVP. Déze verandering van houding;

die als kernpunt heeft een vast samen- werkingsverband met de socialisten, was de kiezers niet bekend. Zuiverder ware geweest : bedanken voor de Ka- mer. Net als Van Doorn. Zij het dat deze wellicht ook zijn functie als. voorzitter van de KRO in gedachten had en liever niet die functie wilde uitoefenen tegelijkertijd met een nu openlijk anti-KVP-optreden.

Een zielige vertoning. Wat moet er nu geconcentreerd wordeu? Wat moet de PvdA met deze mini-fractie van twee man? Of drie wellicht, want mejuffrouw Kessel is ziek, dus weten we nog niet wat die gaat doen.

Belachelijk

Helaas moet ik dit sukje dinsdag- avond schrijven, wil het deze week nog

door mr. IE. H.

Toxopeus, voorzitter van de VVD-fr adie in dre Tweede Kamer

mee kunnen in ons blad. Helaas, wRJnt Den Uyl, gesteund door Van Mierlo,

d~ed het verzoek de minister-president uit te nodige-n om ter zal;:e van het vèrtrek der paar radicalen een verkla- ring af te leggen. Dat zal donderdag gebeuren.

Wij hadden aan zo'n verzoek geen enkele behoefte en hebben dat ook gezegd.

Maar we wilden ons ook niet verzetten, daa1·voor is de zaak te weinig belang- rijk. Het tekent overigens de opvattin- gen van de heer Den Uyl wel, ten minste mij lijkt zo'n verzoek alleen redelijk vanuit een puur monistisch denken: het Kabinet zetbaas van de Ka,- mer. Voor wie dualistisch denkt en regering en parlement eigen verantwoor- delijkheden wil zien dragen, en dat doen wij, is het vcrzoek belachelijk.

Aan de stemverhouding gebeurt door het uittreden der radicalen te weinig om van betekenis te zijri. Men kan zelfs zeggen dat een paar notoire dwarslig- gers de I<:VP-fractic hebben . verlaten, hetgeen een goede werking van die fractie, bij alle verschil van inzicht dat in iedere fractie heerst, alleen maar ten goede komt.

. Gevolgen

Wat de verdere gevolgen van de dub- bele breuk: tussen de KVP en een aantal radicalen en tussen de twee groepen radicalen onderling, gaan zijn kan ik niet voorspellen. Het lijkt me duidelijk dat, zoals zo vaak in de politiek, perRoonlijke overwegingen, persoonlijke !

gekwetstheid, ijdelheid en noem maar op, een belangrijke rol hebben gespeeld.

Als dat het geval is dan zijn de gevolgen ook veel lastiger te voorzien.

Voor het Kabinet, ik zei dat al, veran- dert er niet.~. De Kamer heeft er weer een groepje bij : dat heet dan partijver- nieuwing.

Dat de zaken zo niet blijven, staat vast. Er komen verkiezingen, zij het naar ik hoop niet vervroegd, en dan zullen we zien of de KVP-radicaloo een partij willen vormen. Mogelijk zelfs zien we dat al eerder.

Zover ik de· zaken kan beoordelen meen ik dat de heren Bogaers c.s. het spel slecht hebben gespeeld.- De hele vertoning heeft meer van een boosaar- . dige carnavalsgrap dan van een serieu- ze pogiJng tot vernieuwing van onze par- tijstructuur,

K.K.E.L.S

e De Ha!!_g·se Post over het uitgelelde document van "de acht- tien" (cl!uisteu-demoeratisch overleg) over de iniwm.ens- en vm·-

mog>~nsvenie!ing: "De slogan: rechtvaardige vcnleling gaat vóór economische g·roci, heeft politieke betekenis. De CDU-partners wenden zich daarmee symbolisdt af van !um huidige regerings- partners, de VVD, kampioen van de economische groei. Ze willen in hun document de buitenwacllt, maar bovenal de christen-radieale binnenwacht, laten zien dat ze om de dooie dood niet consei"vatief zijn, maar net ais de PvdA een reclltvaardigl2'r verdeling van Ne<'rbml.s inli:om<'n en vermog·en van eminent belang· achten. Ooi•

overig·ens z~jn in het document veel typisch sodalistisehe wensen opg<'lnomen: de beheersing van alle inkomens, speculatiewinst- beiastirng. Het ontvouwde i[Uogmm betel;:ent voor alle drie betro!dum paa·d;ij<em een ruik naal!' links, lli<"t meest S!lrekeml voor de CHU."

• Uit een verslag iri het Algemeen Handelsblad over de rede van de destijds uit Oost-Duitsland naar het Westen .,gevluchte"

student-provocateur Rudi Dutschl,e, leider van de Sozialistische Deutsche Studentenbund (SDS), die veel zei te hebben geleerd van de Nederlandse provobeweging tijdens zijn vorige bezoeken aan Amsterdam: "Volgens de SDS-leider zal men in zijn verzet tegen de NATO niet passief moeten toezien of alleen protesteren, maar er zal moeten worden gehandeld, bijvoorbeeld door aanslagen op NATO-schepen. Deze laatste opwekking is eigenlijk een der hoofddoelen, waarvoor Dutschke naar Amsterdam is gekomen.

's Middags vertelde hij: Holl:ind is relatief goed om de anti- imperialistische aclie voor te bereiden. Ons doel is de NATO uit elkaar te slaan."

• Uüt eelll hoofd.:utllie[ ·va'u Het Paroo[ ov.e>r deze bijeenl~omst, waar Dutschl~:e spral~:, op uitnodiging o.a. van de Studenten Valk- beweging, de A<·tiegroell Vietnam, dP. SQcialistisehè Jeugd, Politeia, FJG, de PSP en d(~ Algemene Studentcnver<'lliging Amsterdam (ASVA}: "Bij de inbond was niets, wat hier bij meer dan één gelegenheid wel niet em·der was vernomen. Het gelijkschakelen van veel democratische reg·eerders met fascisten is een truc, waar de nieuwigheid al lang af is. De geringe omvang van de Amst;er- damse optocht was eens te meer e.t>n aanduiding van de onbe- telwnendlteid ·van de vorm van radicalisme, waarvan Du.tsehke a11s symbool !mn gelden, en die trouwens omg-ekeerd evenredig is aan de veelheid van eomité's en ven>niging·en, dûe adtter zijn optreden heetten te staan."

• Prof. F. Rosier, volgens De Volks·krant "de karmeliet, die in het voorste front van zijn kerk staat", in een gesprek met Vrij Nederland: .,Ik geloof dat een christelijke int-'•rpretatie van het marxisme onvermijdelijk. is geworden, niet alleen voor Latijns- Amerika, maar voor de hele wereld. Ik meen. dat er zoveel positieve elementen in bet communisme artnwezig zijn, dat het zeer goed combineerbaar is ;net de christelijke visie_.-"

m scomm

de VVD lh~eh een· rapport opgesteld over nieuwe omzetlbeiasting. Zie pagina 5.

de

/

(2)

2 - vrijdag 1, maart 1968

Kopij voor deze rubriek zenden aan

MeJ. Job. H. Springer Alexanderstraat 16, Haarlem

Landdag·

Op vrijdag 17 mei a.s. zal de jaar-

~·kse landdag gehouden wordtm in Dron- ten. Het programma staat wel in· grote trekken, maar nog niet in onderdelen vast. Het belooft weer een aàrdige inte- ressante dag te zullen zijn en echt weer wat anders. Wij hoorden al van plannen van vrouwengroepen om gezamenlijk met een bus te gaan; zo'n bus schijnt lang te voren besproken te moeten worden; daarom vestigen wij er nog eens de aandacht op. Overigens zal het co- mité van voorbereiding ook voor een goede verbinding met een station (waarschijnlijk Zwolle} zorgen.

Noord-Holland

Noord Holland gaat dit jaar weer een provinciale dag beleggen en wel op vrijdag 26 april a.s. De bijeenkomst zal zijn in Wijk aan Zee in hotel het Hoge Duin.

Na de ochtendvergadering met een of twee lezingen, wordt daar de brood- maaltijd gebruikt. Des middags volgt dan een uitgebreid bezoek aan de Hoog- ovens. Nadere bijzonderheden komen latér.

Provinciale Staten

Drentse VVD-vrouwen hebben een bezoek gebracht aan een vergadering van de Provinciale Staten in Assen. Deze vergadering behandelde de "Nota het Noorden des lands en de werk- loosheidsbestrijding". Het ging dus over problemen die voor Drente zeer belang- rijk zijn en de besprekingen werden dan ook door de aanwezigen met veel inte- resse gevolgd.

Beiaardenhuis

De vrouwengroep Schiedam heeft in groten getale een excursie gemaakt naar het bejaardenhuis van de Ned. Pro- testantenbond, genaamd François Ha- verschmidthuis. Wij ontvingen daarover het volgende enigszins verkorte verslag van mevr. J. Sjoers-Reiding.

De directrice ontving het gezelschap in de recreatiezaal en vertelde onder de . thee gezellig en duidelijk een en ander

over het tehuis en de bewoners.

Deze recreatiezaal is beurtelings schouwburg, bridge-kamer, tv-kamer, handwerkzaal, gymnastiekzaal en biblio- theek. Ja, zelfs eens per week kapsa- lon, voor dames zowel als voor heren.

De heren, ongeveer een kwart van de bewoners, hebben een streepje voor. Ie- dere bewoner zorgt voor zijn eigen wasje. De alleenstaande heren evenwel hoeven met hun overhemden niet te

"flodderen" in de wasbak. Ze mogen ze inleveren en krijgen ze schoon weer te- rug. Ook is er· voor hen een biljartka- mer, waarvan druk gebruik wordt gemaakt. Ook door niet-bewoners!! Zo trof de directrice des avonds om 11 uur op een ronde door het huis een groepje opgeschoten jongens aan, die er gezellig aan het spelen waren. Toen ze eruit gezet werden, reageerden ze n1et: "Kom joh, die meid heeft hier alles te vertel- len!"

Na de uiteenzetting ging het ge-

Vrijheid enrwt

Democratie~

lw!ll't<IIL.AI> VAN 0~ VOI..H8F>ARTU VOOR VIH.IHeOO llN OI!MOCotAfiiJ

Weekblad van de Volkspartij voor V rijbeid en Democratie.

Adres van de administratie (zowel voor abonnementen als voor advertenties) .a Witte de Withstraat 73 te Rotterdam (postbus 824 ·te Rotterdam).

Tel. 010-1110 00, abonnementen toestel 219, advertenties toestel 224. Postgiro: 245103 t.n.v. Administratie Vrijheid en Democratie te Rotterdam.

Hoofdredacteur:

Ph. C. la Chapelle jr.

Adres van de redactie:

Nieuwe Herengracht 89 B te Amsterdam C.

zeischap per lift naar de bovenste ver- dieping van de hoogbouw. ,Daar was een ziekenkamer met 4 bedden; ook waren er de kamers van het inwonend perso- neel.

ALGEMEEN SEC.R.ET ARIAA T

V.V.D.

De keuken heeft een speciale vloer, waarop ·men niet kan uitglijden, zelfs niet als hij nat is. In grote gamellen, geen hogedrukpannen, wordt het eten bereid, waarvan een deel driemaal per week door de stad gebracht wordt (ta- feltje-dekje). Er staat een elektrisch te verwarmen etensvvagent (in aanschaf even kostbaa,t als een auto), die 50 etensdragers kan bevatten, zodat men zijn maaltijd warm krijgt opgediend.

De enige maaltijd, die het huis ver- zorgt.

Koninginnegracht 61 's-Gravenhage Telefoon (070) 604803

Giro 67880

Nieuws uit de

Liberale Internationale

Het streven van de directrice is er op gericht, iedere bewoner zoveel mogelijk vrij te laten, en hem of baar, vooral in het begin te laten acclimatiseren. Bin- nen redelij·ke termen "moet" er niets.

Er zijn plannen het opnamebeleid in de te Schiedam bestaande bejaardente- huizen in de naaste toekomst. te coördi·

neren. Het komt er op neer, dat men de leeftijd van 70 ver moet zijn gepasseerd om in een tehuis toegelaten te worden, al zijn uitzonderingen voor urgente ge·

vallen mogelijk.

Aangezien bet thema voor het congres van de Liberale Internationale, dat van 20-24 september in Den Haag zal worden gehouden, zal zijn "overheids- en particuliere initiatieven in ontwikke- lingslanden", is besloten een commissie, .door dè Executieve te benoemen, samen te stellen om een rapport en een resolu- tie voor het congres voor te bereiden.

Zwijndrecht

De vrouwengroep Zwijndrecht zal op dinsdag 5 maart om 20.00 uur vergade- ren ten huize van mevrouw Wiegand, Anjerlaan 67 te Zwijndrecht.

Als voorzitter is aangewezen de heer D. W. Dettmeijer (Nederland). Andere leden van de commissie zijn de heren S.

Z. Abramov M.K. (Israël), dr. M. Da- venport (Engeland), prof. Armando Fru- mento (Italië), Alain Gérard (België), I.

Hägg (Zweden) en dr. Barthold Witte (Duitsland).

SPREEKBEURTEN

periode van 23 februari tot en met 22 maart

8 maart/ Amsterdam (20.00 u.: Pieter Spoorweg 29;

studentenvereniging Aknaton) ... . 8 maart Oosterwolde (20.00 uur: Café de Zon;

Statencentrale Heerenveen) ... . 8 maart Ede (JOVD, onderwerp: Liberaal in de wereld van heden en r.1orgen) ... ..

8 maart 's-Hertogenbosch (20.00 uur: hotel Royal;

ledenvergadering Kamercentrale Noord- 11 maart

11 maart 11 maart 11 maart 13 maart

Brabant) ... . Driebergen ... . Nunspeet ... . Wageningen ... . Haarlem ( statencentrale) ... ..

De Bilt-Bilthoven (20.00 uur: hotel-restaurant Heidepark; onderwerp: Partij- vernieuwing) ... . 15 maart Haarlem (20.00 uur: hotel-restaurant Van Aken) ... . 15 maart Dokkum (20.00 uur: hotel De Posthoorn) 15 maart Assen (Kadercursus besloten) ... ..

18 maart 21 maart 22 maart

Zuidlaren (District Noord Groningen JOVD) ... . Franeker (statencentrale; onderw.: Euro-

__ pe~~ integratie) ... ..

RlJSWlJk ... . Vlissingen (19.30 uur: hotel Brittannia;

afdelingen Vlissingen, .Goes en Middel- burg) ... . Hoogezand ... . Nijmegen (20.00 uur, concertgebouw Vereeniging; onderwerp: Vietnam) ... . Berkenbouw (20.00 uur, voormalig Regt- huis; onderwerp: Hoe staatde VVD in de politieke branding; Streekverband VVD-Krimpenerwaard) ... ..

Hengelo (20.00 uur: restaurant Deters) Nijmegen (forum kweekschool Klokken-

berg) ... . Epe ... ..

Kadercursus Assen (besloten) ... ..

25 maart Baarn 25 maart Emmen 25 maart Zeist 27 maart Amstelveen

29 maart Assen (kadercursus, besloten) 29 maart

29 maart 1 april

1 april

't Gooi

Assen (studiekring JOVD Drenthe) Meppel (20.00 uu, zaal Worst, Steenwij-

kerstraatweg 10; liberale kring Meppel, Steenwijk e.o.)

Bergen op Zoom (20.00 uur, Koornbeurs;

onderwerp: binnenlandse politiek)

H. Wiegel

mevr. mr. E. Veder-Smit mi'. dr. C. Berkhouwer

mr. H. E. Koning drs; Th. H. Joekes · H. J. L. Vonhoff mr. J. G. Rietkerk H. Wiegel

mr. H. van Riel mr. W. J. Geertsema H. Wiegel

G. M. Lambers, K. Kuipers en R. S. Hofstee Holtrop H. Wiegel

mr. dr. C. Berkhouwer mr. H. van Riel

mr. J. G. Rietkerk H. Wiegel mr. H. van Riel

mr. E. H. Toxopeus mr. W. J. Geertsema Ir. D. S. Tuijnman H. Wiegel

mevr. mr. E. Veder-Smit, H. J. L. Vonhoff en

dr ~ K. van Dijk Mr. H. van Riel Mr. J. G. Rietkerk H. J. L. Vonhoff H. Wiegel

Dr. K. van Dijk, G. M. Larn- bers en drs. P: A. Wolters H. Wiegel

R. Zegering Hadders

H. J. L. Vonhoff Mr. H. van Riel

Deze lijst, waarin In -principe alleen spreekbeurten van Kamerleden - die zij vevuilen binnen bet verband van de partij - worden vermeld, wordt opgesteld door het Algemeen Secretariaat ~an de VVD. Koninginnegracbt 61 te Den Haat: (telefoon 070- 604803). De gegevens, waaronder bij vo<>rkeur oo • bet aanvangsuur en de plaats waar de ver- gaderingen gebouden worden. dient men derhalve niet naar de redactie van het weekblad, maar naar het Algemeen Secretariaao van de partij te zenden. De lijst wordt elke maan- dag om 12.00 nur afgesloten.

Radio-uitzending van de VVD: woensdag 6 maart van 18.20-18.30 uur over de zender Hilversum 11 (298 m).

VRIJHEID EN DEMOCRATIE

UIT DE

PARTIJ

• DEN HAAG

Tijdens de jaarvergadering van de afdeling 's-Gravenhage zijn drie bestuursleden met een langjarige staat van dienst afgetreden: mevrouw A. W.

L. Ebell, dr. Remko E. de Maar en F.

Rietveld, wier onvermoeid werk ten be- hoeve van de liberale zaak door voorzitter drs. A. van Boven, onder aanbieding van een geschenk, hooglijk werd gepre- zen. Zij werden vervangen door mevrouw A. W. Droog-Hartgrink en de heren mr. C. H. A. van Vulpen en G. C.

Wallis de Vries.

Uit het jaarverslag van de secretaris, de heer A. E. J. Modderman, bleek dat het ledental in 1967 onder invloed van de Kamerverkiezing en de ledenwerfac- tie Eén op één sterk is gestegen. Een netto-vooruitgang va.n 321 bracht de stand per 1 januari 1968 op 2066 leden.

Medegedeeld werd voorts dat sedert- dien de 2100· is overschreden.

• HEILOO

Tijdens een vergadering van de afdeling Heiloo werd tot voorzitter benoemd de heer A. van Duuren. Diens voor- gangster, mevrouw C. G. Stikkel-Sig- ling, blijft lid. van het bestuur, evenals mevrouw E. Dekker-Dekker die perio- diek aftredend was.

• LANGEDIJK

De heer .J. P. Schrieken te Oud- karspel die velè jaren het secretariaat van de afdeling Langedijk vervulde, is afgetreden en opgevolgd door de heer P. C. W. Vervaart te Noord-Scharwou·

de.

• CASTRICUM

De afdeling Castricum kreeg een nieuwe penningmeester in de persoon van de heer K. T. Bruyn die de plaats inneemt van de heér J. de Vries.

Laatstgenoemde blijft bestuurslid, maar de combinatie penningmeester-raadslid werd hem te zwaar.

i • ABCOUDE - SAAMBRUGGE

De VVD-afdeling Abcoude-Baam- brugge organiseert in samenwerking met de gemeente Amsterdam een ex-

positie over de ontwikkeliRgen in de Bijlmermeer. De tentoonstelling zal geopend worden op vrijdag 8 maart a.s. om 20.00 uur met een lezing, welke wordt verzorgd door ir. H. R. de Boer, die verbonden is aan de dienst publieke werken, afd. Stadsontwikkeling van de gemeente Amsterdam.

De expositie wordt gehouden in het Rooms Katholiek Parochiehuis, Kerk- straat 3 te Abcoude en zal geopend zijn op zaterdag 9 maart van 12-17 uur en op zondag 10 maart van 11-17 uur.

• KAMERCENTRALE LEEUWARDEN

Ons Tweede Kamerlid mevrouw mr.

Veder·Smit houdt op de volgende data

·een spreekuur 's middags van 5 tot 6 uur in hotel De Klanderij te Leeuwar- den: 1 maart, 29 maart, 3 mei, 7 juni en 5 juli.

MASSIEF KARTONNEN

DOZEN

*

voor export en binnenlands gebruik

*

N.V. Stroocartonfabrlek v/h

E. FREE & CO.

H.W.STRAAT 20 • 22, OUDE PEKELA Afd. Kartonnage

Tel. nr. 0 59 79 • 22 33 Tx. nr. 53251.

(3)

--

VRIJHEID EN DEMOCRATIE vrijdag 1 maart 1968 ...; 3

Jongerenconferentie te Woudschoten

Op 24 en 25 februari kwamen 65 leden van de partij onder de leeftijd van 40 jaar bijeen te Woudschoten om te be- raadslagen over de vraag wat jongeren aan de VVD bindt. Na een korte uiteenzetting van het doel van de conferentiè door de voorzitter de heer H. H. Ja- cobse, fractievoorzitter in de Amster- damse gemeenteraad, ging een zestal werkgroepen zich beraden over het con- ferentie1:Jhema.

's Avonds deelden de rapporteurs van deze werkgroepen de resultaten mede, waarna zich een uitvoerige discussie ontspon en bovendien de thema's voor de volgende dag werden vastgesteld. · Op zondag werd in de werkgroepen aandacht besteed aan de partijvorming;

de plaats van het liberalisme in de toekomst, het Liberaal Beraad en de ima- ge van de partij. Naar aanleiding van het in de werkgroepen besprokene werd

's middags weer in de plenaire zitting uitvoerig gediscussieerd.

Met grote voldoening konden de organisatoren en de congresvoorzitter na afloop vaststellen dat op bijzonder coostructieve, wel kritische tnaar loyale Wl]Ze een aantal onderwerpen was liesproken en voorstellen voor Liberaal Beraad en hoofdbestuur te voorschijn waren gekomen.

De organisatoren besloten na afloop in één of meer artikelen, die binnenkort in dit weekblad zullen verschijnen, na- der op het besprokene in te gaan.

Leerplichtwet 1969

Twee en een halve stap vooruit

In de afg·elopen weken heeft de Twee- de Kamer beraadslaagd over de leerplichtwet 1969. Deze ·wet heeft een aantal in het oog lopende voordelen zoals een moderne aanpak van de bestrijding van het onwettig ·schoolverzuim, terwijl meer in het algemeen verouderde denk- beelden over het schoolbezoek uit de wet zullen verdwijnen. Daarnaast is de gelijkstelling tussen kinderen uit gezinnen zonder vaste verblijfplaats (schip- perskinden en kinderen van kermisex- ploitanten) en de andere leerplichtigen

een zeer wezenlijk winstpunt.

Al met al reden genoeg om met dit wetsontwerp in te stemmen. Helaas echter is er een onderdeel waarop in het nieuwe wetsontwerp slechts een halve stap is gezet, nl. de verJenging van de leerplicht. Deze staat wel in de wet, maar de invoering zal pas op een later te bepalen tijdstip plaats hebben.

Daar zijn goede redenen voor. Aller- eerst zijn de leerlingen die door de vèr- lenging van de leerplicht langer op school zullen blijven in het algemeen meer manuaal dan intellectueel begaafd en dat betekent dat voor hen nieuwe onderwijsvormen moeten worden ge-

creëerd of verder tot ontwikkeling gebracht. Anders wordt de tijd op school een kwelling voor kinderen en onderwij- zers.

Hieraan wordt het nodige gedaan en het is begrijpelijk dat dit tijd vergt.

Belangrijker dan deze hindernis is echter de financiële barrière die is ontstaan doordat men in het verleden prioriteit heeft gegeven aan de uitvoering van de mammoetwet. Het is duidelijk dat deze zo'n zware druk op de onderwijsbegroting in de komende jaren zal leggen dat hierdoor allerlei andere onderwijsverbeteringen zullen worden vertraagd. De invoering van de leer- plichtverlenging is daar, vrees ik, een van de eerste voorbeelden van.

Het gaat niet aan dat men zich daar nu van de zijde van de partijen die destijds de uitvoering van de rnammoet- wet tegen alle waarschuwingen in krachtig hebben voorgestaan, over be- klaagt. Evenmin moet het redelijk worden geacht dat men de regering verwij- ten zou maken dat er niet meer ruimte is, dan er is, om dit soort onder- Wijs-wensen te verwezenlijken.

Wat wel moet gebeuren is, dat aan de hand van een prioriteitenschema voor de komende jaren wordt vastgesteld, welke onderwijstaken moeten worden aangepakt, welke keuze verder moet worden gedaan om ons onderwijs zo goed en zo efficiënt mogelijk tot ontwikkeling t~ brengen.

Alleen dan voorkomen wij dat belangrijke za'ken moeten blijven liggen omdat de afweging van de mogelijkheden niet of onvoldo_ende heeft plaatsgehad. In zo'n geval kunnen we dan met ons onderwijs drie stappen vooruit in plaats van tweeëneenhalve en dat is voor de toekomst van ons land een gebiedende eis.

H. J. L. VONHOFF

Afscheid van voorzitter Plomp in jubilerend Alphen ajd Rijn

Dit jaar herdenkt Alphen aan den Rijn het feit dat op 1 januari 1918 de drie gemeenten Alphen, Ar.trlanderveen en Oudshoorn tot één gemeente werden verenigd.

Aan deze gemeente werd op 1 februari 196! de gemeente Zwam- merdam toeg·evoegd. Deze nieuwe stad, die haar oorsprong vindt rond 50 na Christus in de Ro- meinse vestiging Albanianae, heeft zich met name in de na-oor- logse jaren ontplooid tot een bloeiend streekcentrum in de randstad Holland, dat door de centrale ligging ten opzichte van de grote steden een zeer grote aantrekkings!kracht heeft. Ter ge- legmiheid van het jubileum zal eind a.pril een aantal •manifesta- ties worden georganiseerd.

In deze feestvierende gemeente gedenkt ool• de plaatselijke afdeling van de VVD twee jubilea. In de eerste plarats bestaat de afdeling twintig jaar. Zij werd tege- lijk met de VVD opgeri~ht door le<len van de hier toen reeds bestaande Pa.rtij van de Vrijheid.

Daarnaast viert zij het feit, dat van 1948 tot heden de heer W.

Plomp voorzitter van de afdeling was.

De heer Plomp, die zich in 1940 in Alphen vestigde, riam onmid- dellijk ^IW.de oorlog al een voor- aanstaande plaats in het plaat- selijlm openbare leven in. Zo was hij o.a. directeur van de vee-voe- derfabriek De Leerhoeve. 000!: nu nog is hij actief werkza~m o.a.

als commissaris van de Nuts- spa;arbank, terwijl hij een groot aantal jaren voorzitter van het plaa1Jselijk Nutsdepartement was.

De afdeling Alphen aan den Rijn heeft vooral de laatste jaren onder de rustige en bekwame lei-

ding van de heer PJ.omp haar le- denaantal zien verdubbelen. OOk bleek zowel in 1966 als in 1967 bij · de toen gehouden verkiezingen het aantal 01p de VVD uitgebrach- te stemmen aanzienlijk te zijn toegenomen, waardoor o.a. de VVD-fractie in de gemeenteraad van één op twee zetels gebracht Iron worden, terwijl voor een derde zetel slechts een gering aantal stemmen ontbrak.

De heer Plomp, die op 20 maart a.s. 70 jaar hoopt te worden, heeft met het oog op zijn leeftijd de wens te kennen gegeven thans als voorzitter heen te gaan en zijn plaats te ruLmen voor de jongere generatie. Op deze plaats willen wij niet onvermeld laten, dat ook mevrouw M. Plomp-Koster een belangrijke l'ol in de VVD-vrouwengroep Aljhen vervuld beeft.

Jarenlang was zij presidente van het bestuur, maar Qo'k zij heeft nu haar ervaring aan jongere bestuursleden overgedragen.

Hoewel de afdeling de heer Plomp mxle ziet vertrekken, heeft zij gemeend deze wens te moeten eerbiedigen en zij stelt zich voor op 4 maart a.s. in hotel Centraal te Alphen aan den Rijn afscheid van hem te ne1nen. 01) deze feestelijke openbare vergadering, die om 20.00 uur zal aanvangen, zal o.a. het woord gevoerd worden door het hoofdbestuurs- en Tweede Kamerlid, de heer H. J.

L. Vonhoff.

Wij wensen de heer Plomp en zijn vrouw nog vele voorspoedige jaren.

VPRO

exit

Het is er dan nu van gelwmen. De Vrijzinnig Prote~?tantse Re.dio Omroep zal binnen afzienbare tijd niet meer bestaan. Naar de VPRO zelf heeft meegedeeld immers zal het vrijzinnig pro- testantisme geen uitgangspunt meer zijn voor het programmabeleid van deze omroep. Haar doel zal worden het verzorgen van radio- en televisiepro- gramma's op basis van het evangelie.

Dit moet mijns inziens betekenen dat de oproepen öm lid van de VPRO te worden in de vrijzinnig protestantse kerken en tijdschriften tot het verleden zullen gaan behoren. Vroeger zijn dui- zenden op grond van de aanbevelingen van de vrijzinnig protestantse predikan- ten lid van de VPRO geworden. Nu deze omroepvereniging een andere koers gaat varen - en op zichzelf heb ik, als daar genoeg aanhang voor blijkt te zijn, er geen enkel bezwaar tegen dat de VPRO nieuwe stijl uitzendingen ver- zorgt - behoren echter dergelijke op- wekkingen in bijvoorbeeld het Re- monstrantse Weekblad naar mijn mening te verdwijnen.

D. W. DETTMEIJER

Commissie kiezer -gekozene binnenkort gereed

Op 26 februari heeft de VVD-commissie kiezer-geko21ene verga<ierd en de

eerste twee hoofdsfukken van het verslag vastgesteld. Deze hoofdstukken waren voorbereid door de werkgroep kiesstelsèls en hadden betrekking op kiesstelsels met inbegrip van aanwijzing van de minister-president en op de benoemingsprocedure van burgemees- ters.

De volgende hoofdstukken zullen ach- tereenvolgens gewijd zijn aaJil referendum en volksinitiatief, communicatie en presentatie en ten slotte staatsburger- lijke vorming. De laatste twee hoofdstukken zijn door de desbetreffende werkgroepen· voorbereid en zullen op 23 maart door de voltallige commissie worden vastgesteld. Voor het derde hoofdstuk over referendum em volksinitiatief is een nieuwe werkgroep ge- vormd. Deze werkgroep zal trachten haar ontwerp-rapport op 23 maart gereed te hebben.

De commissie heeft het hoofdbestuur verzocht op zo kort mogelijke termijn tot publikatie van de eerste twee hoofdstukken over te gaan. Het hoofdbestuur zal hierover op 16 maart beslui- ten, waarna de publikatie waarschijnlijk tegemoet kan worden gezien in Vrijheid en Democratie vari 22 maart.

VERZOEK

AAN ONZE LEZERS

Geef dit blatl na lezing aan uw vrienden en verwanten, die nog geen lid zijn van de Vlnl.

Wat niet is kan komen.

(4)

4 - vriidlag 1 maart 1968

Op grond

HET bureau van statistiek de·~ gemeente Amsterdam publiceert gere- geld niet alleen allerlei routinegegevens over de verschillende facetten van de stad, maar tevens elke drie m.aandern een beschouwing naar aanleiding van statistische gegevens omtrent Amster- dam. "Op grond van cijfers", heet die publikatie die vaak wetenswaardige' in:

houd heeft. Het johgste nummer qevat een beschouwing ovei:' de bevolkirigsge- tàllen· voor de Amstei'damse agglome~'a

tie: men heeft het niet· èèn 'proe-nose willen noemen, omdat aan dat. vi/oord wat meer zekerheid w:ordt gehecht. Men spreekt in "Op g'rond van cijfers" ·ctaar-

0111 van bevolkingsprojecties, daarmee

bedoelend, dat in het beoordeelde gebied de bevolkingscijfers tot 1980 zich ongeveer op de aangeduide wijze zullern bewegen indien andere invloeden daar- op niet jnv;erken.

Omringd met deze voorzichtigheden wordt dan gezegd dat de bevolkii1gscij- fei's niet aanzien lijk zullen WIJZigen, maar dat door allerlei invloeden. zoals gezinsverdunriing en toe11erning van behoefte aa11 ruimte,, de woningbehoefte wel zal stijgen. De projecties zijn · gemaakt voor de "a:gglomeratie" Amster- èlam, Amstelveen, Ouder-Amstel en Die- men, en de bevinding is dat - . met inreli;ening van de migratie zoals die nu ongeveer is - in 1()80 in deze "agglome-

cijfers

ratie" een tekort zal zijn van bijna vijf- tigduizend woningern.

Dat is nogal wat. Men zou zich kunnen voorstellen dat die conclusie aanleiding zou kunnen geven tot grote veront- rustende krantekoppen. Dat zou dan on- juist zijn, want doordat er slechts dit kleine gebied in beschouwing .is ·geno- men, is daarin niet de grote trek naar nieuwe woonge,bieden verwerkt. IIidien men op grond v:J.m de hier gegeven cijfers al tot een conclusie zou willen komen, dan zou. dat moeten zijn dat er inderdaad een dringende noodzaak .is om met de gemeenten in de directe en wijdere omgeving van Amsterdam tot hechte sam:enwerking te komen.

Ook -op andere gebieden geldt die noodzaak. In de laatste vijftien jaren is het :;>antal arbeidsplaatsen in Amster- dam met ruim achttienduizend gedaald.

E!' is verontrusting over de g-eringe economische g-roei van Amsterdam en L'1 een van de openbare commissieverga- deringen heeft drs. A .. Pais die verontrusting uitgesproken. Zijn opmerking dat die teruggang wel te maken zou kunnen hebben met het Amsterdamse grontluitgiftebeleid was natuurlijk €8§1

trap tegen het zere. been: de ijzeren zekerheid· van het dagelijks bestuur van de stad over de juistheid van het erf- pachtstelsel kan riu eenmaal niet aan het wankelen worden gebracht, ook niet op grond van cijfers.

Op een weer heel ander terrein ligt de vraag of Amsterdam het beheer over de talrijke zaken wel zo doelmatig mogelijk voert. In de Tweede Kamer heeft vorige week de minister van financiën meegedeeld, dat er op enkele terreinen onderzoek wordt gedaan naar die doel- matigheid. Hij heeft daarmee niet een ongeloof aan de efficiency uitgesproken, maar hij heeft daarl:nee wel te kennen gegeven dat de nu eenmaal bestaànde twijfel slechts kan worden weggenomen door een objectief en scherp onderz<;~ek.

Als de particuliere ziekenhuizen die tenminste gelijke service bieden als de gemeentelijke wel redelijk rendabel kun- men werken en de gemeentelijke niet, dan is er inderdaad reden tot nadere bestudering. Zo zijn er nog veel meer zaken, waarbij in het oog moet worden gehouden dat gemeentelijke bedrijven wellicht meer werken in de sfeer van , ,ge1neenschapswerk'', waarbij dus de gemeenschap wel eens eern groter aan- deel in de kosten bijdraagt dan bij particuliere hulpverlening het geval. is.

Maar in het aangehaalde voorbeeld zou zo'n redenering alleen opgaan als in de particuliere ziekenhuizen de verpleeg- prijs veel hoger was dan in de gerneen- tel:ijke en dat is niet het geval.

Het reeds vaker hier gesignaleei:de.

probleem van de Amsterdamse on-

Onderwijs en kostenbe aking

EVENALS een jaar geleden heeft het liberale gemeenteraadslid mevrouw ir. M. C. Endert-Baylé in de jongste vergadering van de Rotterdamse vroedschap de aandacht gevraagd voor het belang van een degelijke kostenbewaking in de sector van het onderwijs.

Zij vond daartoe andermaal een welko- me aanleiding bij de jaarlijkse vaststel- ling van de zogeheten bedragen per leerling. Ter verduidelijking kan hieraan worden toegevoegd dat deze bedragen wordeü verliregen door bewerking van de desbetreffende begrotingsposten. ·

·voor· die bewerking gelden helaas geen unifm·nle landelijl'e voorschriften.

Het gevolg daarvan is dat bijna overal verschillende boekingsmetboden worden gehanteerd. De bedragen per leerling van de ene gemeente zijn daardoor ze- ker niet zonder meer vergelijkbaar met öie van een willekeurige andere gemeente. Dit hoeft de eis van een goede kostenbewaking natuurlijk nergens in öe weg te staarn.

De waakzaamheid die mevrouw En- tlert verleden jaar voor het eerst publie,

keiijk aan de dag heeft gelegd, lijlü niet zonder het beoogde gunstige effect te zullen blijven. De bedragen per leerling zijn ditmaal namelijk over het algemeen slechts weinig gelltegen. nadat zij in de voorafgaande jaren met sp1·ongen omhoog waren gegaan.

Voor het gewoon lager onderwijs en het uitgebreid lager onderwijs bewoog de stijging zich tussen de twee en drie procent. De onderhoudsbedragen - en daartegen !i.chtte de kritiek van mevrouw Endext zich verlede111 jaar niet in de laatste plaats - zijn over het algemeen zelfs iets gedaald. Ter illush:atie kon mevrouw Endert voor de factor on- derhoud de volgende cijfers (afgerond op halve guldens) produceren:

1966 ... . 1967 ... . 1968 ... .

g.l.o.

49,- 58,- 55,-

u.l.o.

78,50 91,50 91,- Wat dat betreft .was er voor mevrouw Endert alle reden on1 tevreden te zijn.

Zij heeft verleden jaar keimeiijk niet tot dovemansoret1 gesproken. ·Sterker nog:

zij heeft in wethouder Van der Ploeg een ijverig medestànder gevonden in haar streven naar zuinigheid.

Er zou in dat opzicht wellicht meer te bereike11 zijn als het maar mogelijk was tot een betrouwbare vergelijking van de uitgaven met die van a;ndere gemeenten te komen. Vooral voor de grootste gemeenten is dat echter een verre van eenvoudige zaalL Mevrouw Endert is daar al lang achtergekomen, o.a. door haar werk in de commissie uit de Tel-

dersstichting die zo juist klaar is gekomen met de studie: Onderwijs een kost- bare zaak.

Door de publikatie van een beschouwing aan de hand van de laatste gegevens voor het geihele land heeft het Cen- traal bureau voor de statistiek onlangs wel een tipje van de sluier kunnen op- lichten die tot dusver de oorzaken van d'e verschillen tussen de verschillende gemeenten bedekt heeft gehouden. In deze beschouwing heette het:

"Dat de kosten van insta11dhouding in de grote gemeenten op een hoger ni- veau liggen dan in de kleine gemeenten, zal vooral het gevolg zijn vam a. een hoger pr-ijsniveau (in het bouwvak, !'net name in het westen van het land); b.

het kostenverhogend effect dat de inschakeling van de dienst Gemeente- werken in de grote gemeenten heeft."

Uit het a~ntwoord van wethouder Van der Ploeg op de opmerkingen van mevrouw Endert is intussen duidelijk geworden, dat de onvergelijl,baarheid van de bedragen per leerling in de grote gemeenten ook de aandacht van de regering heeft getrokkken. De ntinisters Witt€1Veen en Beernink, beiden betrokken bij de ·bepaling van de onderwijsuitke- ringen uit het gemeentefonds, hebben tenminste de besturen van Amsterdam, Den Haag en Rotterdam uitgenodigd

Verkoopadressen Hl

ONS raadslid, mr. I. E. Hes heeft er goed aangedë.an b. en w. schrifte- lijke vragen te stellen over de voorver- koopadressen van rittenkaarten van de HTM. Zijn vraagstelling kwam neer op de mening, dat het aantal verkoop- plaatsen te klein is.

B. en w. hebben nu aan mr. Hes geantwoord, dat het recht tot ve1·koop aan niemand wordt onthouden. Echter genieten alleen de verkopers van kaar- ten, die door de HTM als officieel verkoopadres zijn aangewezen - ongeveer 300 - bepaalde faciliteiten (bezorgen en afrekenen aan het verkoopadres, kaar- ten in depot, provisie en raamaandui- ding). Uitbreiding van het aantal verkoopadressen, waarvan op zich geen toeneming . van het aantal passagiers valt te verwachten, kan, naar de mening van b. en w. niet tot fjnancieel voordeel van de HTM leiden. Voor de regeling hield de HTM zich aan een bepaalde norm,. maar daarin is in de- cember jl. een wijziging gebracht, waarvan mededeling is gedaan aan de federatie van sigarenwinkeliers. In be- gil1Sel kan thans elke gegadigde tot officieel verkoop-adres worden aangewezen en in aanmerking .lromen voor de ge- noemde faciliteiten. Alle bij de HTM bekende gegadigden worden voor oe aanwijzing tot verkoop-adres van de

nieuwe gedragslijn in kennis gesteld. Al- dus antwoorden b. en w. aan mr. Hes.

Uit dit antwoord blijkt, dat de regeling tot nu toe niet geheel bevredigend was. Blijkbaar heeft de HTM dat ook ingezien en daaron1 haar normen ver- ruimd. Waarom heeft de HTM hiervan echter niet in het openbaar kennis gegeven? We achten het helemaal niet on- mogelijk, dat veel meer neringdoenden zich dan als gegadigden zouden opge- ven. Uitbreiding van het aantal ver- koopplaatsen komt ons namelijk wense- lijk voor en dan met name in die zaken,

die geen winkelsluiting kennen. Vele trampassagiers ondervinden het immers als een bezwaar, dat de sigarenwinkels op woensdagmiddag gesloten zijn en het zijn juist de sigru:·enwinkels, die onder de verkoopadressen het talrijkst zijn.

EEN tweede VVD-gemeenteraadslid, mr. dr. Van Ommen KloeJ.:e heeft ' eveneens goed werk verricht door het initiatief te nemen tot een motie, waarin de Kroon verweten wordt op de stoel van het gemeentebestuur te~ zijn gaan zitten in de kwestie van de Nervi-toren.

N.V. AANNEMERSBEDRIJF v/h J. STAM

KORTENAERSTRAAT 3 te ZWIJNDRECHT TELEFOON (01850) 2 86 63

•

WONINGBOUW

VRIJHEID EN DEMOCRATIE

derschatting van economische argumen- ten speelt bij deze zaken weer een rol.

In de Tweede Kamer heeft de heer Von- hoff reeds aJs een voorbeeldje de . gemeentelijke wasserij genoemd .als. eero.

onnodige veriiespost. In een . ietwat an~

der vlak Hgt het vorige week in .de gemeenteraad gehouden debat over het lmiversiteitsgebouw dat aan. het Weesperplein zal komen. De maatschappij die dat gebouw wil zetten, had aanvanke].ijk zestig meter hoog wil-.

len bouwen. Dat werd alras terugge- bracht tot veertig meter en tenslotte mag het nog slechts 33 =eter hoog worden. Want wij zijn te esthetisch om aan het Weesperplein een hoog gebouw te Willen hebben. Afgezien nog van de vraag of een. dergelijke subjectieve re- del_lering niet belachelijk is (zou in -het brede silhouet van de Weesperplein•

buurt een gebouw van veertig meter nu werkelijk detoneren?) is de raàd met minachting voor de financiële werkelijk- heid voorbijgegaan aan het feit dat het zoveel lagere gebouw re1atief zeer aanzienlijk duurder is (de heer G. Keja schatte dat op meer dan een miljoen gulden) en dat in het grondarme Amsterdam woekeren met de ruimte steeds noodzakelijker wordt. Ook dat is een vorm van efficiency. De afglijding van Amsterdam wordt bevorderd door de weigering om zakelijk en· doelmatig te denken.

naar de bedragen in bun gemee~1ten een vergelijkend onderzoek in te stellen.

Eind januari moeten vertegenwoordi- gers van de drie gemeenten al bij elkaar zijn geweest om zich voor de eerste keer te beraden over de moge- lijkheid om tot een uniforme boe- kimgsmethode te komen, zodat de kosten beter met elkaar vergeleken zullen kunnen worden. Men mag hopen dat het overleg spoedig tot concrete resultaten zal leiden. Tegen die tijd is er mis- schien ook wel wat meer bekend geworden over de resultaten van het experi- ment met een scholemdienst in Leiden.

Het is geenszins uitgesloten dat daarvan een kostendrukkende invloed zal blijken uit te gaan.

· En nu wij ons dan toch helemaal · in de sfeer van het onderwijs bevirnden:

interessant vonden wij de mededeling van de heer Van der Ploeg dat Rotter- dam in een aantal wijken bij wijze van proef. kinderen van drie jaar wil toela- ten· tot de kleuterscholen. Op het ogel!1- blik is de leeftijdsgrens naar beneden vier jaar. Aanleiding tot deze proef vormt de ervaring dat kinderen uit min- der welvarende gezinnen veelal een be- perkt taalverm.ogen blijl•en te bezitt€!1.

Door ·de· toelatingsleeftijd. bij het lïleuter- onderwijs te verlagen hoopt de wethouder de taalarmoede van de bedoelde kinderen effectief te bestrijden.

Het initiatief is door de gehele gemeenteraad op één na (de CHU-er mr. de Lint) gehonoreerd. Terecht heeft mr.

Van Ommen Kloeke erop gewezen, dat de Kroon helemaal geen uitspraak over de hoogte van de Nervi-toren zou hebben gedaan (of: zou hebben kunnen doen), als er niet één huiseigenaar in het Spui-]{Wartier was geweest, die op geheel andere gronden bij de Kroon in beroep was gegaan. Dat beroep is overigens verworpen. Maa.r de Kroon heeft het oirbaar geoordeeld van dit beroep gebruik te mal{en om zich te mengen in de vormgeving van gebouwen, waartoe het rijk niet geroepen is. Dat is een :zuiver gemeentelijke aangelegenheid.

Het geven van een oordeel over de hoogte van de Nervi-toren, zo consta- teerde mr. Van Ommen Kloeke, is op geen enkele rechtsgrond gebaseerd.

Intussen hebben we van wethouder Hijlkema mogen vernemen, dat er een redelijke kans is, dat het Nervi-project, met instemming van de Italiaanse ar- chitect, aangepast aan de eisen van het rijk, toch zal kunnen worden uitge- 'voerd. Na al hetgeen .we over deze

kwestie in het verleden .. hebben .gesehre-.

v_en, zal het duidelijk zijn, dat we ons daarover bijzonder . zouden verheugen.

Er kan met genoeg haast worden gemaakt met de wederopbouw van h~t .

Spuikwartier.