Europees Sociaal Handvest c.a. Heerma van Voss, G.J.J.; Keizer, A.

(1)

Europees Sociaal Handvest c.a.

Heerma van Voss, G.J.J.; Keizer, A.

Citation

Heerma van Voss, G. J. J., & Keizer, A. (2004). Europees Sociaal Handvest c.a. Deventer:

Kluwer. Retrieved from https://hdl.handle.net/1887/14634

Version:

Not Applicable (or Unknown)

License:

Leiden University Non-exclusive license

Downloaded from:

https://hdl.handle.net/1887/14634

(2)

368 Aanv. prot. ESH Art. 1 Aanv. prot. ESH Art.1 369 er equal benefits could result in indirect

discrimina-tion: (Cand.XIlI-3, 435-436)

- 'The report states that according to the WGB,sal-ary comparisons can only be made with other em-ployees employed by the same employer and per-forming the same work or work of equal value. The Committee recalls that it has held under Article 4 pa-ra.3 of the Charter that where salary comparisons are only possible within the same enterprise, the princi-ple of equal pay is applied "in a restrictive sense" (Conclusions XII-1, p. 102).Itconsiders that the pos-sibility to look outside the enterprise for an appropri-ate comparison is of fundamental importance for a system of objective job evaluation to be efficient in certain circumstances, in particular in enterprises where the workforce is largely, or even exclusively, female. (... )

It recalls that Article 1 of the Protocol requires an adequate protection against retaliatory measures for a worker who has taken action against an employer on grounds of sex discrimination, whether the action relates to an equal pay claim or to another claim of such discrimination. The protection must cover all sectors in the labour market.

On the same subject, the Committee notes that a court declaring a dismissal null and void can order that the worker be reinstated. However, the judge may also declare that the obligation of reinstatement can be waived on payment of a settlement. Such a set-tement may be fixed at a later date if one of the par-ties so requests. The amount of the settlement is fixed by the judge, taking into account the circumstances of the case. The Committee recalls that according to the case law established under Article 4 para. 3 of the Charter, compensation instead of reinstatement should be an exception and must be sufficient to deter the employer and to compensate the worker (Conclu-sions XIII-2, pp. 261-262). This is also a requirement under this provision.'(Concl. XlII-5, 265-266)

- 'The Committee observes (... )that inDutchsocial security legislation no differences exist between men and women in social security matters or as regards unemployment, old age and survivors' benefit. (... ) Research by the Labour Inspectorate in the Nether-lands reveals that, on average, women still earn ap-proximately 24% less than men. In all age groups, the average remuneration of women in nearly all eco-nomic sectors is lower than that of men. A significant

proportion of the difference in pay observed can be explained by differences injob level (40%), part-time

I

full-time (11%), age (5%), experience (4%), etc. Once these factors have been eliminated there remains a pay difference of approximately 7%. (... )The Commit-tee takes note of the list, appended to the report, of occupational activities and the training required for them, for which a person's gender may be decisive. In the light of the information contained in the report and its appendices, the Committee concludes that the situation in the Netherlands is in conformity with Ar-ticle 1 of the Additional Protocol.'(Concl. XV-2 vol. 2, 377-378)

Aantekeningen lid 1 TOELICHTING

Comite van Ministers

- 'The obligation on the Parties under paragraph 1 is, inter alia, to "ensure" or to "promote" the applica-tion of the right to equal treatment; this is to allow for the fact that the obligation in question may be met as much by government action (legislation, regulations, etc.) as by action by employers and labour (collective agreements) or individuals (bilateral agreements and contracts). The obligation to ensure equal treatment may further be met both by judicial processes and by such other appropriate means as exist or may be in-stituted by each Party.

(3)

370 Aanv. prot. ESH Art. 1 _{Aanv. prot. ESH Art.}₁ ₃₇₁ "may be excluded" (... ). It was understood that by the

expression 'terms of employment (... ) including re-muneration;' in the third sub-paragraph of paragraph

1,the equal treatment intended by this provision is wider in scope than the principle of 'equal pay for work of equal value' in Article 4, paragraph 3, of the Charter. 'Remuneration' shall, moreover, be under-stood to mean basic or minimum wages or salary plus all other benefits paid directly or indirectly in cash or kind by the employer to the worker by reason of the latter's employment.'(Explanatory Report,nr.20-23) Aantekeningen lid 2

TOELlCHTlNG

- 'The protective provisions referred to are not on-ly those of domestic legislation but also those result-ing from international law. Articles 8 and 17 of the Charter are therefore not affected as such by this arti-cle of the Protocol (see also Artiarti-cle8of the Protocol -"Relations between the Charter and this Protocol"). It is understood that where several texts coexist, the provision most favourable to the persons concerned shall prevail. It is, however, acknowledged that in this particular context (equality between the sexes) it will sometimes be difficult to establish which measure is the most favourable to women, as opinions may dif-fer. Account will need to be taken of changing atti-tudes in this regard.'(Explanatory Report,nr. 25) Aantekeningen lid 3

TOELICHTING

Europees ComitevoorSociaIeRechten

- 'Article 1 para. 3 of the Additional Protocol expli-citly allows the adoption of measures aimed at re-moving de facto inequalities. Hence, the domestic law of Contracting Parties cannot be framed so as to exclude measures of positive action in favour of one gender if called for by the prevailing situation. The Committee recalls, moreover, that states have an obligation to define active policies and to take mea-sures to implement them, and thus the rights

con-cerned under Article1,in practice.' (Concl.XIIl-5,gen-eralobservation,256)

- 'This provision takes into account the need to ex-pedite the elimination of continuing de facto inequal-ities generally affecting women. The specific mea-sures permissible but not obligatory under this provi-sion shall be transitional and repealed gradually once equality has been achieved.' (Explanatory Report, nr.26)

Aantekeningen lid 4

ALGEMEEN

- De bijlage is van toepassing.

PARLEMENTAIRE BEHANDELING

- Voor de goede orde kan nog vermeld worden dat het vierde lid van artikel 1 volgens de bijlage bij het Protocol, niet verplicht tot het vaststellen van een limitatieve lijst van beroepsactiviteiten, die van de werkingssfeer van het artikel zijn uitgesloten. Tot vaststelling van een dergelijke lijst is Nederland,

zo-als bekendwelverplicht in het kader van de (...

)EEG-richtlijn'. Terzake zij verwezen naar( ... )(de, bew.)re-paratiewetgeving-,(TN,22575,R1429)

TOELICHTING

- 'As stated in the appendix, this paragraph allows Parties to exclude occupations without requiring them to embody a list thereof in laws or regulations. The Parties would, however, need to take care to state in the reports that they will submit under Article 6, whether any activities - and if so, which ones - are reserved to persons of a particular sex and the reasons

1. Bedoeld wordt: Richtlijn van 9 februari 1976 (gelijke be-handeling m/v bij dearbeid), nr. 76/207/EEG,PbEGL 39/40,

bew.

(4)

372 Aanv. prot. ESH Art. 2 _{Aanv. prot. ESH Art. 2} 373 for and criteria governing such reservation. The

Par-ties will bear in mind that the intention is to gradually reduce the number of excluded activities to a strict minimum. This paragraph also refers to the "context in which [certain occupations] are carried out" as a factor which may warrant their being reserved to workers of a particular sex. Such circumstances should ordinarily be quite exceptional. The accessi-bility of an occupational activity to persons of either sex or its restriction to persons of a particular sex is to be determined by the "nature" of the work. The words "context in which [certain occupations] are carried out" are accordingly to be construed restrictively.' (Explanatory Report, nr. 27-28)

Recht

op

informatie en overleg

Art. 2. - 1.

Ten einde de doeltreffende

uit-oefening te waarborgen van het recht van de

werknemers op informatie en overleg binnen

de ondernemingverbinden de Partijen zich

er-toe maatregelen te nemen of te bevorderen

waardoor de werknemers of hun

vertegen-woordigers, overeenkomstig de nationale

wetgeving en praktijk, in staat worden gesteld

om:

a. regelmatig of te gelegener tijd op een

be-grijpelijke wijze te worden gemformeerd over

de economische en financiele toestand van de

onderneming waarbij zij in dienst zijn, met

dien verstande dat de openbaarmaking van

bepaalde informatie, waardoor de

onderne-ming zou kunnen worden benadeeld, kan

wor-den geweigerd of dat er kan worwor-den geeist dat

deze informatie vertrouwelijk wordt

behan-deld; en

b. tijdig te worden geraadpleegd over

voor-gestelde beslissingen die de belangen van de

werknemers aanzienlijk zouden kunnen

bein-vloeden en met name over beslissingen die

grote gevolgen zouden kunnen hebben voor de

werkgelegenheid binnen de onderneming.

- 2. De Partijen kunnen van de

werkings-sfeer van het eerste lid van dit artikel die

on-dernemingen uitsluiten waar minder dan een

bij de nationale wetgeving of praktijk bepaald

aantal personen in dienst zijn.

Right

to

information and consultation

Art. 2. - 1.

With a view to ensuring the

ef-fective exercise of the right of workers to be

in-formed and consulted within the undertaking,

the Parties undertake to adopt or encourage

measures enabling workers or their

represen-tatives, in accordance with national legislation

and practice:

u) to be informed regularly or at the

appro-priate time and in a comprehensible way about

the economic and financial situation of the

un-dertaking employing them, on the

understan-ding that the disclosure of certain information

which could be prejudicial to the undertaking

may be refused or subject to confidentiality;

and

b

J

to be consulted in good time on proposed

decisions which could substantially affect the

interests of workers, particularly on those

de-cisions which could have an important impact

on the employment situation in the

undertak-ing.

- 2. The Parties may exclude from the field

of application of paragraph 1 of this Article,

those undertakings employing less than a

cer-tain number of workers to be determined by

national legislation or practice.

Aantekeningen

ALGEMEEN

- Vgl. artikel21 van het herziene ESH. Deinhoud is niet veranderd. Slechts de tekst van paragraaf2 is ver-plaatst naar de Bijlage.

Nederlandse wetgeving

(5)

374 Aanv. prot. ESH Art.2 _{Aanv. prot. ESH Art. 2} ₃₇₅ Wet op de Europese ondernemingsraden, wet van

23 januari 1997,Stb.1997,32.

Wet rol werknemers bij de Europese Vennoot-schap (in voorbereiding, zie Kamerstukken II 2003/ 2004, 29 298).

INTERNATIONALE CONTEXT

Europese Unie

- Verordening (EG) nr. 2157/2001 (Statuut Euro-pese Vennootschap).

Richtlijn nr.94/45/EG (Europese Ondernemings-raad).

Richtlijn nr. 2001/86/EG (Medezeggenschap bij Europese Vennootschap).

Richtlijn nr. 2002/14/EG (Algemeen kader betref-fende de informatie en raadpleging van de werkne-mers in de EG).

Intemationale Arbeidsorganisatie

- Nr. 98 (Recht zich te organiseren en collectief te onderhandelen),Trb. 1972, 105. Gewijzigde Neder-landse vertalingTrb.1979, 79. Bekrachtigd op 22 de-cember 1993,Trb. 1994.

Nr. 154 (Bevordering collectief onderhandelen), Trb. 1981, 242. Nederlandse vertalingTrb. 1982, 99. Bekrachtigd op 22 december 1993,Trb. 1994, 34.

- 'Het is de eerste keer dat in internationaal ver-band een regeling tot stand komt over medezeggen-schap op het niveau van de onderneming. (... )Van be-lang is dat in de bijlage bij het Protocol een nadere uitleg wordt gegeven van zowel het begrip 'werkne-mersvertegenwoordigers"als het begrip "onderne-ming", Aan de nationale wetgevingen praktijk wordt overgelaten wie als vertegenwoordiger van werkne-mers worden aangemerkt, de vakbeweging dan weI een gei"nstitutionaliseerd vertegenwoordigend or-gaan binnen de onderneming. Onder "onderneming" wordt verstaan "een geheel van materiele en imma-teriele bestanddelen, met of zonder rechtspersoon-lijkheid, bestemd voor het produceren van goederen of het leveren van diensten, met winstoogmerk, en met de bevoegdheid het eigen marktbeleid te

bepa-len". Het artikel heeft derhalve geen betrekking op de overheid en overheidsinstellingen. (... )

In Nederland wordt aan het bepaalde in artikel 2 voldaan door de Wet op de ondernemingsraden (... ). Onder "werknemersvertegenwoordigers" wordt in Nederland derhalve voor dit terrein de onderne-mingsraad verstaan. (... ) Onder "werknemersverte-genwoordigers" wordt wat de rijksoverheid betreft voor dit terrein de dienstcommissie (de) verstaan. (... ) Hoewel zoals gezegd artikel2 niet van toepassing is op de overheidssector, kan worden geconstateerd dat ook daar inhoudelijk aan artikel2 wordt voldaan.' (Toelichtende nota)

TOELICHTING

Europees Comite voor Sociale Rechten

- 'The Committee stressed the novelty, in compar-ison with the Charter, of Articles 2 and 3 of the Proto-col, which confer specific rights within the undertak-ing on workers themselves (... ).These rights must be accompanied by guarantees ensuring their effective exercise, in particular the possibility for workers or their representatives of lodging a complaint where they have been infringed.'(Cond.XIII-3,general obser-vation,440)

(6)

376 Aanv. prot. ESH Art. 2 _{Aanv. prot. ESH Art. 2} ₃₇₇ - 'In light of the information contained in the

cur-rent as well as in previous reports (see Conclusions XIIl-3)the Committee notes that the information and consultation rights guaranteed by the Works Council Act are at least that which is required by Article 2 of the Additional Protocol. Further the great majority of workers covered by this provision enjoy these rights. Subject to receipt of the information requested on the position of nationals of other Contracting Parties to the Charter, the Committee concludes that the Neth-erlands complies with this provision of the Additional Protocol.'(Concl. XIV-2 vol.2,569)

Comue van Ministers

- 'The conjunction "or" used in the expression "workers or their representatives" is not exclusive. It simply means that the rights afforded by these two provisions may be exercised by workers, or by their representatives, or by both, and the fact that they are conferred upon one group does not mean that they cannot be conferred upon the other, as stipulated in the articles themselves.

The expression "in accordance with national legis-lation and practice" in the introductory sentence of each of these two articles covers:

i. the adoption or encouragement of the 'mea-sures' envisaged to ensure the exercise of the rights mentioned in the two articles:

ii. the designation of such workers' representa-tives as may be associated with the exercise of those rights.

A definition of "workers' representatives" is given in the appendix. It is drawn from Article 3 of the In-ternational Labour Organisation OLO) Convention Nr. 135 concerning protection and facilities to be af-forded to workers' representatives in the undertak-ing, so as to harmonise the definitions contained in the various international instruments.

With regard to point (... )"i"above, the Parties may naturally proceed by means of legislation or regula-tions but may also leave workers' representatives and employers to arrange the implementation of the pro-vision by means of collective agreements, other agreements or any other form of voluntary negotia-tion. Implementation must, however, be effective and adequate.

In particular the Parties may leave management

and labour to decide the level at which workers or their representatives are normally informed and con-sulted and take part (Articles 2 and 3): undertaking, production unit, sector or branch, or even local re-gional or national level, etc.

With regard to point"ii"above, it shall likewise be permissible for Parties, in the above-mentioned con-ditions, to leave workers and their organisations to prescribe procedures and rules for the designation of representatives having access to information, con-sultation and participation in the determining of working conditions in the undertaking and for decid-ing at which level (local, regional, national, undertak-ing, branch, etc.) these rights are to be exercised.

The "national practice" mentioned earlier - which includes collective agreements and other contracts or agreements between employers and workers' repre-sentatives - also covers all customary practices be-tween management and labour as well as existing or future judicial decisions in the matters referred to in the two articles.'(Explanatory Report, nr. 29-35) Aantekeningen lid 1

TOELICHTING

(omite van Ministers

(7)

378

Aanv. prot. ESH Art. 2 Aanv. prot. ESH Art. 2

379

Sub-paragraph a of this paragraph stipulates that

on-ly information about the economic and financial sit-uation of the undertaking must be communicated (subject to the proviso about secrecy and confiden-tiality). Other information, for example about indus-trial property or manufacturing or trade secrets, need not be disclosed. This restriction supplements the general restriction which may be applied to the exer-cise of the rights set forth in this Protocol pursuant to Article 31 of the Charter, to which Article 8 of the Pro-tocol refers. It goes without saying that under this provision the possibility of refusing to disclose cer-tain information or of requiring confidentiality may naturally be included not only in legislation or regu-lations but also in collective agreements or other agreements between employers and workers' repre-sentatives. The expression "and in a comprehensible way" in sub-paragraph a has been inserted following a proposal by the Assembly in Opinion Nr. 131, which considered it useful to describe more precisely the kind of information to be disclosed. In order to be ef-fective, "consultation" in the relevant fields should be preceded by the furnishing of appropriate "informa-tion": the scope of consultation is thus coterminous with that of the information provision, the only re-strictions being those provided in sub-paragraphb,

emphasised by the use of the co-ordinating conjunc-tion "and" at the end of sub-paragrapha.' (Explanato-ry Report, 37-43)

Aantekeningen lid 2

TOELICHTING

Comite van Minsters

- 'The expression "certain" number of workers to be determined by national legislation or practice" in Article 2, paragraph 2, and Article 3, paragraph 2, im-plies that the number in question may by determined in legislation or regulations, result from agreements between the Parties or be the result of long-standing custom, etc., although these methods are not neces-sarily mutually exclusive (Explanatory Report, nr.36)

This paragraph makes it possible for the Parties to apply the provisions on information and consultation of workers only to undertakings employing more

than a certain number of workers. This option was in-cluded because it appeared that for reasons of effi-ciency and having regard also to the special circum-stances associated with the size of certain undertak-ings, the establishment of specific information and consultation structures was, in many countries, envi-saged or required only when the number of employ-ees exceeded a certain minimum. The establishment of such structures is generally not obligatory in un-dertakings employing fewer workers than the num-ber stipulated in legislation, regulations or agree-ments in force between the Parties. Moreover, in small undertakings, information and consultation processes often exist in fact and operate readily, mak-ing the introduction of rigid and sometimes complex procedures unnecessary. The Parties have according-ly been given the option of providing for the creation of information and consultation structures or sys-tems only when the number of employees exceeds a certain level. Ifthis option is exercised, the threshold (or thresholds) will need to be indicated in the reports to be submitted under Article 6. In the case of under-takings with fewer employees than the thresholds(s), the Parties will not, on the other hand, be required to explain information and consultation procedures but may communicate such information thereon as is in their possession. It should further be noted that only the criterion of the undertaking's size (number of em-ployees) is mentioned in this article, as other criteria relating to the undertaking's nature or activities may be covered by the appendix to the Protocol (Articles2

(8)

380 Aanv. prot. ESH Art. 3 _{Aanv. prot. ESH Art. 3} ₃₈₁

Recht deel te nemen aan de vaststelling en de

verbetering van de werkomstandigheden en

werkomgeving

Art. 3. - 1. Ten einde de doeltreffende

uit-oefening te waarborgen van het recht van de

werknemers dee Ite nemen aan de vaststelling

en de verbetering van de

werkomstandighe-den en werkomgeving binnen de

onderne-ming, verbinden de Partijen zich ertoe

rnaatre-gelen te nemen of te bevorderen waardoor de

werknemers

of hun

vertegenwoordigers,

overeenkomstig de nationale wetgeving en

praktijk, in staat worden gesteld bij te dragen

aan:

a.

de vaststelling en de verbetering van de

werkomstandigheden, de werkindeling en de

werkomgeving;

b.

de bescherming van de gezondheid en de

veiligheid binnen de ondernerning:

c. de organisatie van sociale en

sociaal-cul-turele diensten en voorzieningen binnen de

ondernerning:

d. toezicht op de nalevingvan de

voorschrif-ten op deze gebieden.

- 2. De Partijen kunnen van de

werkings-sfeer van het eerste lid van dit artikel die

on-dernemingen uitsluiten die minder dan een bij

de nationale wetgeving of praktijk bepaald

aantal personeelsleden in dienst hebben.

Right

to

take part

in

the determination and

improvement of theworking conditions and

working environment

Art.

3. - 1. With a view to ensuring the

ef-fective exercise of the right of workers to take

part in the determination and improvement of

the working conditions and working

environ-ment in the undertaking, the Parties undertake

to adopt or encourage measures enabling

workers or their representatives, in

accord-ance with national legislation and practice, to

contribute:

a)

to the determination and the

improve-ment of the working conditions, work

organi-sation and working environment;

b)

to the protection of health and safety

within the undertaking;

c) to the organisation of social and

socio-cultural services and facilities within the

un-dertaking;

d) to the supervision of the observance of

regulations on these matters.

- 2. The Parties may exclude from the field

of application of paragraph 1 of this Article,

those undertakings employing less than a

cer-tain number of workers to be determined by

national legislation or practice.

Aantekeningen

ALGEMEEN

- De bijlage is van toe passing.

- Vgl.artikel22 van het herziene ESH. De inhoud is nietveranderd. Slechts de tekstvan paragraaf2 is ver-plaatst naar de Bijlage.

Nederlandse wetgeving

- Wet op de Ondernemingsraden, wet van 28 ja-nuari 1971,5tb.1971,54, m.n. art. 27.

Arbeidstijdenwet, wet van 23 november 1995,5tb. 1995,598, m.n. Hoofdstuk 6. (Overigens is het kabinet (Balkenende-II) van plan om meer vrijheid aan werk-gevers en werknemers te geven om afspraken om-trent arbeids- en rusttijden te maken; zie Kamerstuk-ken II 2003/2004, 29 376, nr.1.)

Arbeidsomstandighedenwet 1998, wet van 18 maart 1999,5tb.1999, 184, hoofdstuk 3.

INTERNATIONALE CONTEXT

Europese Unie

- Richtlijn nr. 89/391/EG (Veiligheid en gezond-heid op het werk).

(9)

382 Aanv. prot. ESH Art. 3 _{Aanv. prot. ESH Art. 4} ₃₈₃ lntemationale Arbeidsorganisatie

- Nr. 155 (Beroepsveiligheid, gezondheid en ar-beidsmilieu)(met name Deel IV),Trb. 1981,243. Ne-derlandse vertaling inTrb.1982, 100. Bekrachtigd op 22 mei 1991,Trb.1991,165.

Nr. 174 (Voorkoming van grote industriele onge-vallen),Trb.1993, 161. Nederlandse vertaling inTrb. 1996, 185. Bekrachtigd op 25 maart 1997,Trb.1997, 216.

- 'De bijlage bij het Protocol, waarin het begrip "onderneming"en het begrip "werknemersvertegen-woordigers" nader wordt omschreven, geldt overi-gens naast artikel 2 ook voor artikel 3. Ook hier is sprake van de totstandkoming van een nog niet eer-der vastgelegde internationale norm. Aanvaarding van een internationale verplichting op dit terrein wordt een belangrijke aanvulling op de bestaande normen in het Europees SociaalHandvest geacht. Ook wat artikel3 betreft dient onder vertegenwoordigers van de werknemer in de eerste plaats de onderne-mingsraad te verstaan. (... ) Daarnaast(naastdeWOR, bew.) bevat de Arbeidsomstandighedenwet (Stb. 1990,94) diverse bepalingen terzake. (... ) Uit het bo-venstaande moge blijken dat de Nederlandse wetge-ving thans reeds -in ruime mate- voldoet aan de ver-plichtingen van artikel3. (... )Ookop dit puntwordt in de overheidssector derhalve aan de verplichtingen van artikel3 voldaan.' (TN,22575,R1429)

TOELlCHTlNG

Europees Comite voor Sodale Rechten

- Zie ook Conclusies onder artike12 algemeen van dit protocol en onder artikel 7.

- '(... )The Committee had requested confirmation that nationals of other Contracting Parties lawfully residing or working regularly within the territory en-joyed the same rights asDutchnationals as regards the right to take part in the determination and im-provement of the working conditions and working environment.The report states that the Working Con-ditions Act applies to every employer arid employee in the Netherlands, the law permits no distinction to

be made on grounds of nationality or for that matter any other ground.

The Committee concludes in light of the informa-tion submitted in the present report as well as in pre-vious reports, that the Netherlands complies with this provision of the Additional Protocol.' (Concl. XIV-2 vol.2, 572)

Comue van Ministers

- 'The matters listed in this article are frequently covered by collective agreements or other agree-ments between employers and workers' representa-tives.

Sub-paragraph c comes from a proposal of the As-sembly (see Opinion Nr. 131) and, for a better under-standing of the text, a certain number of the services and facilities thus referred to have been listed in the appendix.

This article in no way prejudices the right to bar-gain collectively provided for in Article 6 of the Char-ter, as is clear from Article 8 of the Protocol.

The expression "to take part in" covers all situa-tions in which workers or their representatives are in any way whatsoever associated with the procedures for making decisions or taking certain measures, without, however, enjoying a right of joint decision-making or of veto over decisions still the responsibil-ity of the head of the undertaking.

The contribution to the "supervision of the observ-ance" of health and safety regulations is to be effected pursuant to the rules in force in each country and without prejudice to the jurisdiction and responsibil-ities of the bodies and authorresponsibil-ities vested with the necessary powers. The role of workers or their repre-sentatives is not to replace the bodies responsible for this supervision but rather to ensure that supervision is as effective as possible. (Met betrekking tot lid 2:, bew.)The earlier comments on the analogous provi-sion in Article 2 also apply here.'(Explanatory Report,

nr.47-52)

(10)

samen-384 Aanv. prot. ESH Art. 4 Aanv. prot. ESH Art. 4 385

werking met openbare of particuliere

instan-ties, passende maatregelen te nemen of te

be-vorderen die er met name op zijn gericht:

1. Ouderen in staat te stellen zolang

moge-lijk volledig lid te blijven van de maatschappij,

door middel van:

a. voldoende middelen om hen in staat te

stellen een fatsoenlijk bestaan te leiden en

ac-tief deel te nemen aan het openbare,

maat-schappelijke en cultureIe leven;

b. verschaffing van informatie over de

dien-sten en voorzieningen beschikbaar voor

oude-ren en de mogelijkheden voor hen om hiervan

gebruik te maken;

2. Ouderen in staat te stellen vrijelijk hun

le-vensstijl te kiezen en een onafbankelijk

be-staan te leiden in hun gewone omgeving

zo-lang zij dit wensen en kunnen, door middel

van:

a. het beschikbaarstellen van huisvesting

aangepast aan hun behoeften en hun

gezond-heidstoestand, dan weI van passende bijstand

bij de aanpassing van hun woning;

b. de gezondheidszorg en diensten die in

verband met hun toe stand nodig zijn;

3. Ouderen die in tehuizen wonen passende

hulp, met respect voor het prive-leven. en

deelname aan de vaststelling van de

leefom-standigheden in het tehuis te verzekeren.

Right of elderly persons

to

social protection

Art.

4. With a view to ensuring the effective

exercise of the right of elderly persons to social

protection, the Parties undertake to adopt or

encourage, either directly or in co-operation

with public or private organisations,

appropri-ate measures designed in particular:

1. to enable elderly persons to remain full

members of society for as long as possible, by

means of:

c) adequate resources enabling them to

lead a decent life and play an active part in

pub-lic, social and cultural life;

b

J

provision of information about services

and facilities available for elderly persons and

their opportunities to make use of them;

2. to enable elderly persons to choose their

life-style freely and to lead independent lives

in their familiar surroundings for as long as

they wish and are able, by means of:

a)

provision of housing suited to their needs

and their state of health or of adequate support

for adapting their housing;

b

J

the health care and the services

necessi-tated by their state;

3. to guarantee elderly persons living in

in-stitutions appropriate support, while

respect-ing their privacy, and participation in

deci-sions concerning living conditions in the

insti-tution.

Aantekeningen

ALGEMEEN

- De bijlage is van toepassing op lid 1.

- Vgl. het identieke artikel 23 van het herziene ESH.

(11)

386 Aanv. prot. ESH Art. 5 Aanv. prot. ESH Art.5 387 worden afgerond. De resultaten daarvan zijn in het

kader van de Interdepartementale Stuurgroep Oude-renbeleid voorwerp van voortgezet beraad. Teneinde de bekrachtiging van het Protocol niet verder op te houden, wordt voorgesteld artikel4 voorlopig buiten de goedkeuringsprocedure te houden en terzake de ontwikkelingen afte wachten.'(TN,22575,R1429) TOELICHTING

Europees Comite

voor

SodaleRechten

- 'Article 4 of the Protocol establishes a fundamen-tal right: the right of elderly persons to social protec-tion which responds to an increased need on account of the ageing of the population. (... ) it represents the first international norm specifically protecting elder-ly persons. The measures envisaged by this provision, by their objectives as much as by the means of imple-menting them, point towards a new and progressive notion of what life should be for elderly persons, obliging the Parties to devise and carry out coherent actions in the different areas covered. The dynamic character of Article 4 led the Committee to assess the existing situation at a given moment, taking into ac-count the progress achieved and ongoing efforts.' (Cond. XIII-3, 455)

DEEL III

Verbintenissen

Art.

5. - 1. leder der Partijen verbindt zich

ertoe:

a. Deel I van dit Protocol te beschouwen als

een verklaring van de doelstellingen die zij,

overeenkomstig de inleidende alinea van dat

Deel, met alle daarvoor in aanmerking

komen-de midkomen-delen zal nastreven;

b.

zich gebonden te achten door een of meer

artikelen van Deel IIvan dit Protocol.

- 2. De overeenkomstig het bepaalde

on-der letter

b

van het eerste lid van dit artikel

ge-kozen artikel(en) worden aan de

Secretaris-Generaal van de Raad van Europa

medege-deeld door de verdragsluitende Staat bij de

ne-derlegging van zijn akte van bekrachtiging,

aanvaarding of goedkeuring.

- 3. leder der Partijen kan op een later

tijd-stip door kennisgeving aan de

Secretaris-Ge-neraal verklaren dat zij zich gebonden acht

door ieder ander artikel in Deel IIvan dit

Proto-col dat zij nog niet had aanvaard

overeenkom-stig het bepaalde in het eerste lid van dit

arti-kel. Deze later aanvaarde verplichtingen

wor-den geacht een integrerend deel van de

be-krachtiging, de aanvaarding of de goedkeuring

te zijn en hebben hetzelfde rechtsgevolg met

ingang van de 30ste dag na de datum van

ken-nisgeving.

PART III

Undertakings

Art.

5. - 1.

Each of the Parties undertakes:

a)

to consider Part

I

of this Protocol as a

dec-laration of the aims which it will pursue by all

apropriate means, as stated in the introductory

paragraph of that Part;

bJ

to consider itself bound by one or more

articles of Part IIof this Protocol.

- 2.

The article or articles selected in

ac-cordance with sub-paragraph

b

of paragraph 1

of this Article, shall be notified to the Secretary

General of the Council of Europe at the time

when the instrument of ratification,

accept-ance or approval of the Contracting State

con-cerned is deposited.

(12)

388 Aanv. prot. ESH Art. 6 Aanv. prot. ESH Art. 7 389

DEEL IV

Toezicht

op de

naleving van

de

aangegane

verbintenissen

Art.

6. De Partijen leggen rapporten over

omtrent de toepassing van de bepalingen in

Deel

II

van dit Protocol die zij hebben aanvaard

in de rapporten bedoeld in artikel

21 van het

Handvest.

PART

IV

Supervision ofcompliance with the

undertakings given

Art.

6. The Parties shall submit reports on

the application of those provisions of Part

II

of

this Protocol which they have accepted in the

reports submitted by virtue of Article

21 of the

Charter.

Aantekeningen

ALGEMEEN

- Zie de aantekeningen onder artikel 21 ESH, waarin duidelijk wordt dat aIle artikelen 1 tot en met 4 van dit Aanvullend Protocol onder de niet-hard core bepalingen vallen. Er dient dus elk even jaar gerap-porteerd te worden over de helft van de artikelen. Al-dus is de referentie-periode 4 jaar.

DEELV

Uitvoering van

de

aangegane verbintenissen

Art.

7. - 1.

Aan de relevante bepalingen in

de artikelen 1 tot en met 4

van

Deelll

van

dit

Protocol kan uitvoering worden gegeven door:

a.

wet-of regelgeving;

b. overeenkomsten tussen werkgevers of

werkgevers-organisaties en

werknemers-or-ganisaties;

c.

een combinatie van deze twee methoden;

of

d. andere passende middelen.

- 2. Deverbintenissen voortvloeiend uit de

artikelen

2

en

3

van Deel

II

van dit Protocol

worden geacht te zijn nagekomen zodra deze

bepalingen worden toegepast,

overeenkom-stig het eerste lid van dit artikel, op de absolute

meerderheid van de betrokken werknemers.

PART

V

Implementation of the undertakings given

Art.

7. - 1.

The relevant provisions of

Arti-cles

1

to

4

of Part

II

of this Protocol may be

im-plemented by:

a)

laws or regulations;

b)

agreements between employers or

em-ployers' organisations and workers'

organisa-tions;

c)

a combination of those two methods; or

d)

other appropriate means.

- 2.

Compliance with the undertakings

de-riving from Articles

2

and

3

of Part

II

of this

Pro-tocol shall be regarded as effective if the

provi-sions are applied, in accordance with

para-graph

1 of this Article, to the great majority of

the workers concerned.

Aantekeningen

ALGEMEEN

TOELICHTING

Europees Comite voor Sociale Rechten

(13)

em-390 Aanv. prot. ESH Art. 8 _{Aanv. prot. ESH Art. 9} ₃₉₁ ploy less than a certain number of workers, shall not

be taken into account when establishing the number of workers concerned. Consequently, it wishes to re-ceive information in the next report on the propor-tion of workers employed in private or public under-takings covered by this provision of the Protocol.' (Concl. XIII-5, m.b.t.Italie,297)

Betrekkingen tussen het Handvest

en

dit

Protocol

Art.

8. - 1. De bepalingen van dit Protocol

laten de bepalingen van het Handvest

onver-let.

- 2.

De artikelen 22 tot en met 32 en 36 van

het Handvest zijn mutatis mutandis van

toe-passing op dit Protocol.

Relations between the Charter and this

Protocol

Art.

8. - 1. The provisions of this Protocol

shall not prejudice the provisions of the

Char-ter.

- 2.

Articles 22 to 32 and Article 36 of the

Charter shall apply, mutatis mutandis, to this

Protocol.

Territoriale toepassing

Art. 9. - 1. Dit Protocol is van toe passing

op het grondgebied van het moederland van

elke Partij. Elke Staat kan bij de ondertekening

of bij de nederlegging van zijn akte van

be-krachtiging, aanvaarding of goedkeuring, het

grondgebied dat voor de toepassing van dit

Protocol als moederland dient te worden

be-schouwd nader aangeven in een aan de

Secre-taris-Generaal van de Raad van Europa

gerich-te verklaring.

- 2. Iedere verdragsluitende Staat kan op

het tijdstip van bekrachtiging, aanvaarding of

goedkeuring van dit Protocol, of op elk ander

tijdstip daarna, in een aan de

Secretaris-Gene-raal van de Raadvan Europa gerichte

kennisving verklaren dat het Protocol, geheel of

ge-deeltelijk, van toepassing zal zijn op een of

~eer

in bedoelde verklaring aangegeven

ge-Jieden buiten het moederland, waarvan hij de

Internationale

betrekkingen

behartigt

of

waarvoor hij de internationale

verantwoorde-lijkheid aanvaardt. Hij dient in deze verklaring

aan te geven welke van de in Deel IIvan dit

Pro-tocol vervatte artikelen hij als bindend

aan-:Yaardt ten aanzien van de in de verklaring

ver-f'fielde gebieden.

- 3.

Dit Protocol treedt in werking ten

aan-zien van het gebied of de gebieden vermeld in

ele in het vorige lid bedoelde verklaring op de

(lertigste dag na de datum waarop de

Secreta-ris-Generaal de kennisgeving van deze

verkla-ring heeft ontvangen.

- 4. Elke Partij kan daarna te allen tijde in

een aan de Secretaris-Generaal van de Raad

van Europa gerichte kennisgeving verklaren

Mat zij, ten aanzien van

een

of meer gebieden

waarop dit Protocol krachtens het tweede lid

van dit artikel van toepassing is, ieder artikel

als bindend aanvaardt, dat zij nog niet ten

zien van dat gebied of die gebieden had

aan-vaard. Deze nadere verbintenissen worden

geacht een integrerend deeI te vormen van de

oorspronkelijke verklaring ten aanzien van het

betrokken gebied en hebben hetzelfde

rechts-gevolg vanaf de dertigste dag na de datum

waarop de Secretaris-Generaal de

kennisge-ving van deze verklaring heeft ontvangen.

Territorial application

Art. 9. - 1. This Protocol shall apply to the

metropolitan territory of each Party. Any State

may, at the time of signature or when

depos-iting its instrument of ratification, acceptance

or approval, specify by declaration addressed

to the Secretary General of the Council of

Eu-rope, the territory which shall be considered to

be its metropolitan territory for this purpose.

(14)

392 Aanv. prot. ESH Art. 10 Aanv. prot. ESH Art. 11 393

notification addressed to the Secretary

Gener-al of the Council of Europe that the Protocol

shall extend in whole or in part to a

non-met-ropolitan territory or territories specified in

the said declaration for whose international

relations it is responsible or for which it

as-sumes international responsibility.

It

shall

specify in the declaration the article or articles

of Part II of this Protocol which it accepts as

binding in respect of the territories named in

the declaration.

- 3. This Protocol shall enter into force in

respect of the territory or territories named in

the aforesaid declaration as from the thirtieth

day after the date on which the Secretary

Gen-eral shall have notification of such declaration.

- 4. Any Party may declare at a later date by

notification addressed to the Secretary

Gener-al of the Council of Europe, that, in respect of

one or more of the territories to which this

Pro-tocol has been extended in accordance with

paragraph 2 of this Article, it accepts as binding

any articles which it has not already accepted

in respect of that territory or territories. Such

undertakings subsequently given shall be

deemed to be an integral part of the original

declaration in respect of the territory

con-cerned, and shall have the same effect as from

the thirtieth day after the date on which the

Secretary General shall have notification of

such declaration.

Ondertekening, bekrachtiging, aanvaarding,

goedkeuring

en

inwerkingtreding

Art. 10. - 1. Dit Protocol staat open voor

ondertekening door de Lidstaten van de Raad

van Europa die het Handvest hebben

onderte-kend. Het dient te worden bekrachtigd,

.aan-vaard of goedgekeurd. Een Lidstaat van de

Raadvan Europa kan dit Protocol niet

bekrach-tigen, aanvaarden of goedkeuren zonder

ge-lijktijdige of voorafgaande bekrachtiging van

het Handvest. De akten van bekrachtiging,

aanvaarding of goedkeuring worden

nederge-legd bij de Secretaris-Generaal van de Raad

van Europa.

- 2. Dit Protocol treedt in werking op de

dertigste dag na de datum van nederlegging

van de derde akte van bekrachtiging,

aanvaar-ding of goedkeuring.

- 3. Ten aanzien van iedere

onderteke-nende Staat die het later bekrachtigt, treedt dit

Protocol in werking op de dertigste dag na de

datum van nederlegging van zijn akte van

be-krachtiging, aanvaarding of goedkeuring.

Signature, ratification, acceptance, approval

and entryintoforce

Art.

10. - 1. This Protocol shall be open for

~ignature

by member States of the Council of

~urope

who are signatories to the Charter. It is

subject to ratification, acceptance or approval.

Nomember State of the Council of Europe shall

ratify, accept or approve this Protocol except at

the same time as or after ratification of the

Charter. Instruments of ratification,

accept-ance or approval shall be deposited with the

Secretary General of the Council of Europe.

- 2. This Protocol shall enter into force on

the thirtieth day after the date of deposit of the

third instrument of ratification, acceptance or

approval.

- 3. In respect of any signatory State

ratify-ing subsequently, this Protocol shall come into

force as from the thirtieth day after the date of

deposit of its instrument of ratification,

ac-ceptance or approval.

J\antekeningen

ALGEMEEN

(15)

394 Aanv. prot. ESHArt. 11 _{Aanv. prot. ESH Art. 12}

395 Opzegging

Art. 11. - 1. Een Partij kan dit Protocol

slechts opzeggen aan het einde van een

perio-de van vijfjaar na perio-de datum waarop het

Proto-col voor haar in werking is getreden, of aan het

einde van elke volgende peri ode van twee jaar

en in elk van deze gevallen dient de opzegging

met inachtneming van een termijn van zes

maanden ter kennis te worden gebrachtvan de

Secretaris-Generaal van de Raad van Europa.

Deze opzegging tast de geldigheid van het

Pro-tocol niet aan ten opzichte van de andere

Par-tijen, mits hun aantal nooit minder dan drie

bedraagt.

- 2. Iedere Partij kan overeenkomstig het

bepaalde in het vorige lid ieder door haar

aan-vaard artikel van Deel IIvan dit Protocol

opzeg-gen, mits het aantal artikelen waaraan deze

Partij gebonden is, nooit minder dan

een

be-draagt.

- 3. Iedere Partij kan dit Protocol of ieder

artikel van Deel II van het Protocol

overeen-komstig de bepalingen van het eerste lid van

dit artikel opzeggen ten aanzien van

elkgrond-gebied waarop dit Protocol van toepassing is

krachtens een overeenkomstig het tweede en

vierde lid van artikel 9 afgelegde verklaring.

- 4. Iedere door het Handvest en dit

Proto-col gebonden Partij die het Handvest opzegt

overeenkomstig de bepalingen van het eerste

lid van artikel 37 daarvan, wordt geacht ook

het Protocol te hebben opgezegd.

Denundation

Art. 11. - 1. Any Party may denounce this

Protocol only at the end of a period offive years

from the date on which the Protocol entered

into force for it, or at the end of any successive

period of two years, and, in each case, after

giv-ing six months' notice to the Secretary General

of the Council of Europe. Such denunciation

shall not affect the validity of the Protocol in

respect of the other Parties provided that at all

times there are not less than three such Parties.

- 2. Any Party may, in accordance with the

provisions set out in the preceding paragraph,

denounce any article of Part II of this Protocol

accepted by it, provided that the number of

ar-ticles by which this Party is bound shall never

be less than one.

- 3. Any Party may denounce this Protocol

or any of the articles of Part II of the Protocol,

under the conditions specified in paragraph 1

of this Article, in respect of any territory to

which the Protocol is applicable by virtue of a

declaration made in accordance with

para-graphs 2 and 4 of Article 9.

- 4. Any Party bound by the Charter and

this Protocol, which denounces the Charter in

accordance with the provisions of paragraph 1

ofArticle 37 thereof, will be considered to have

denounced the Protocol likewise.

Kennisgevingen

Art.

12. De Secretaris-Generaal van de Raad

van Europa stelt de Lidstaten van de Raad en de

Directeur-Generaal van het Internationaal

Ar-beidsbureau in kennis van:

a. iedere ondertekening;

b.

de nederlegging van iedere akte van

be-krachtiging, aanvaarding of goedkeuring;

c. iedere datum van inwerkingtreding van

dit Protocol overeenkomstig de artikelen 9 en

10;

d. iedere andere handeling, kennisgeving of

mededeling met betrekking tot dit Protocol.

Notifications

Art. 12. The Secretary General of the

Coun-cil of Europe shall notify the member States of

the Council and the Director General of the

In-ternational Labour Office of:

a) any signature;

b)

the deposit of any instrument of

ratifica-tion, acceptance or approval;

(16)

396 Aanv. prot.ESH Art.12 Aanv. prot.ESH Art.13 397

d) any other act, notification or

communi-cation relating to this Protocol.

Bijlage

Art. 13. De Bijlage bij dit Protocol vormt

hiervan een integrerend deel.

Appendix

Art. 13. The Appendix to this Protocol shall

form an integral part of it.

TEN BLIJKE WMRVAN de daartoe behoorlijk

gemachtigde ondergetekenden dit Protocol

hebben ondertekend.

GEDMN te Straatsburg, op 5 mei 1988 in de

Franse en de Engelse taal, waarbij beide

tek-sten gelijkelijk gezaghebbend zijn, in een

exemplaar, dat zal worden nedergelegd in het

archiefvan de Raad van Europa. De

Secretaris-Generaal van de Raad van Europa zendt een

voor eensluidend gewaarmerkt afschrift aan

ieder van de lidstaten van de Raad van Europa.

INWITNESS WHEREOF the undersigned,

be-ing duly authorised thereto, have signed this

Protocol.

DONE at Strasbourg, the 5th day of May

1988, in English and French, both texts being

equally authentic, in a single copy which shall

be deposited in the archives of the Council of

Europe. The Secretary General of the Council of

Europe shall transmit certified copies to each

member State of the Council of Europe.

BIJlAGE bij

het Protocol

Werkingssfeer van het Protocol met betrekking tot

de te beschermen personen

1. Onder de in de artikelen 1 tot en met 4 van dit Protocol bedoelde personen vallen slechts buitenlan-ders voorzover zij onderdaan zijn van andere Partijen

en legaal verblijven of werken op het grondgebied van de betrokken Partij, met dien verstande dat bo-vengenoemde artikelen dienen te worden uitgelegd in het licht van de bepalingen van de artikelen 18 en 19 van het Handvest.

Deze uitlegging sluit een uitbreiding van overeen-komstige rechten tot andere personen door een der Partijen niet uit.

2. Elke Partij doet vluchtelingen als gedefinieerd in het Verdrag vanCenevevan 28 juli 1951 betreffende de status van vluchtelingen en het Protocol van 31 ja-nuari 1967, die legaal op haar grondgebied verblij-Yen,een zo gunstig mogelijke behandeling toekomen en in elk geval een niet minder gunstige dan waartoe zij zich heeft verbonden krachtens genoemd Verdrag en Protocol, alsmede krachtens aIle andere bestaande internationale overeenkomsten toepasselijk ten aan-zien van deze vluchtelingen.

3. ledere Partij doet staatlozen als gedefinieerd in het Verdrag van New

York-van

28 september 1954 betreffende de status van staatlozen, die legaal op haar grondgebied verblijven, een zo gunstig mogelij-ke behandeling toekomen en in elk geval een niet minder gunstige dan waartoe zij zich heeft verbon-den krachtens genoemd Verdrag, alsmede krachtens aIle andere bestaande internationale overeenkom-sten toepasselijk ten aanzien van deze staatlozen. APPENDIX

to

the Protocol

Scope of the Protocol

in

termsofpersons protected

1.The persons covered by Articles 1 to 4 include foreigners only insofar as they are nationals of other Parties lawfully resident or working regularly within the territory ofthe Party concerned subject to the un-derstanding that these articles are to be interpreted in the light of the provisions of Articles 18 and 19 of the Charter.

This interpretation would not prejudice the exten-sion of similar facilities to other persons by any of the Parties.

(17)

398 Aanv. prot. ESH Art. 13 Aanv. prot. ESH Art. 13 399 not less favourable than under the obligations

ac-cepted by the Party under the said instruments and under any other existing international instruments applicable to those refugees.

3. Each Party will grant to stateless persons as de-fined in the Convention on the Status of Stateless Per-sons done at New York on 28 September 1954 and lawfully staying in its territory, treatment as favour-able as possible and in any case not less favourfavour-able than under the obligations accepted by the Party un-der the said instrument and unun-der any other existing international instruments applicable to those state-less persons.

Artikell

Het is wei verstaan dat zaken betreffende de sociale zekerheid alsmede bepalingen betreffende werk-loosheidsuitkeringen, ouderdomsuitkeringen en uit-keringen aan nagelaten betrekkingen worden uitge-sloten van de werkingssfeer van dit artikel.

Article 1

It is understood that social security matters, as well as other provisions relating to unemployment bene-fit, old age benefit and survivor's benebene-fit, may be ex-cluded from the scope of this Article.

Aantekeningen

ALGEMEEN

- De Nederlandse vertaling lijkt op gespannen voet te staan met de officiele Engelseen Franse verta-lingen. Waar de Nederlandse vertaling spreekt van 'worden uitgesloten', spreekt de Engelse vertaling van 'may be excluded' en de Franse vertaling van 'peuvent etre exclues'. Zie ook de nederlandse parle-mentaire behandeling en de conclusies van het ECSR onder artikel 1 van het protocol. Hieruit valt te con-cluderen dat Nederland het terrein van de sociale ze-kerheid niet heeft uitgesloten van de reikwijdte van artikel1.

TOELICHTING

Cotnue

van Ministers

- 'The provision of the appendix relating to Article 1 allow the exclusion of, from "terms of employment and working conditions", social security matters within the meaning of ILO Convention Nr. 102 con-cerning minimum standards of social security, that is to say its nine traditional branches. It was agreed that this text is to be construed as also allowing the exclu-sion, from the field of application of Article 1, of con-ditions of employment genuinely linked to social se-curity matters and other benefits mentioned.' (Expla-natory Report, nr. 67)

Artikell, vierde lid

Deze bepaling mag niet zo worden uitgelegd dat de Partijen worden verplicht om in wet- of regelgeving een lijst met beroepen op te nemen die vanwege hun aard of de omstandigheden waaronder zij worden verricht, kunnen worden voorbehouden aan werkne-mers van een bepaald geslacht.

Article I, paragraph 4

This provision is not to be interpreted as requiring the Parties to embody in laws or regulations a list of occupations which, by reason of their nature or the context in which they are carried out, may be reser-ved to persons of a particular sex.

Artikel2

en

3

1. Voor de toepassing van deze artikelen wordt verstaan onder 'vertegenwoordigers van de werkne-mers' personen die als zodanig zijn erkend door de nationale wetgeving of praktijk.

2. Onder 'nationale wetgeving en praktijk' wordt, naar gelang van het geval, verstaan, behalve de wet-en regelgeving, de collectieve overewet-enkomstwet-en, an-dere overeenkomsten tussen de werkgevers en de vertegenwoordigers van de werknemers, de gebrui-ken en relevante gerechtelijke beslissingen.

(18)

winstoog-400 Aanv. prot. ESH Art. 13 Aanv. prot. ESH Art. 13 401 merk, en met de bevoegdheid het eigen marktbeleid

te bepalen.

4. Het is wei verstaan dat religieuze gerneenschap-pen en hun instellingen kunnen worden uitgesloten van de toepassing van deze artikelen ook wanneer deze instellingen ondernemingen zijn in de zin van het derde lid. Instellingen die werkzaamheden ver-richten geinspireerd door bepaalde idealen of geleid door bepaalde morele opvattingen, idealen en opvat-tingen die worden beschermd door de nationale wet-geving, kunnen worden uitgesloten van de toepas-sing van deze artikelen voor zover zulks noodzakelijk is om de gerichtheid van de onderneming te bescher-men.

5. Het is wei verstaan dat wanneer in een Staat de rechten bedoeld in de artikelen 2 en 3 worden uitge-oefend in de verschillende vestigingen van de onder-neming, de betrokken Partij moet worden geacht te voldoen aan de uit deze bepalingen voortvloeiende verplichtingen.

Articles2and3

1. For the purpose of the application of these arti-cles, the term 'workers' representatives' means per-sons who are recognised as such under national legis-lation or practice.

2. The term 'national legislation and practice' em-braces as the case may be, in addition to laws and reg-ulations, collective agreements, other agreements between employers and workers' representatives, customs, as well as relevant case law.

3. For the purpose of the application of these arti-cles, the term 'undertaking' is understood as referring to a set of tangible and intangible components, with or without legal personality, formed to produce goods or provide services for financial gain and with power to determine its own market policy.

4. It is understood that religious communities and their institutions may be excluded from the applica-tion ofthese articles, even ifthese instituapplica-tions are 'un-dertakings' with the meaning of paragraph 3. Estab-lishments pursuing activities which are inspired by certain ideals or guided by certain moral concepts, ideals and concepts which are protected by national legislation, may be excluded from the application of these articles to such an extent as is necessary to pro-tect the orientation of the undertaking.

5. It is understood that where in a State the rights

. set out in Articles 2 and 3 are exercised in the various establishments of the undertaking, the Party con-cerned is to be considered as fulfilling the obligations deriving from these provisions.

Aantekeningen

TOELICHTING

- 'Under the heading "Articles 2 and 3", paragraph 4 of the appendix has been inserted, inter alia, to meet the situation in the Federal Republic of Germany where certain categories of undertakings with an "orientation" (Tendenzbetriebe) are excluded from the scope of the 1972 Act on the Organisation of Un-dertakings or from certain of its provisions. These are "companies and establishments that directly and predominantly:

1. pursue political, coalition, religious, charitable, educational, scientific or artistic objects; or

2. serve purposes of publishing or expressing opinions covered by the second sentence of section 5

(1)of the Basic Law (Constitution).'

Under the heading 'Articles 2 and 3', paragraph 5 of the appendix refers to 'establishments of the under-taking'. In fact an undertaking may consist of one or more production units economically and legally bound to a single management centre. Such produc-tion units then constitute as many component estab-lishments of the undertaking, and it is understood that where within a state rights Nrs. 2 and 3 are ef-fectively exercised within the various establishments of the undertaking in question, the Party concerned shall be deemed to fulfil its obligations under these provisions:(Explanatory Report, nr.68-69)

Artikel3

Deze bepaling tast noch de bevoegdheden en ver-plichtingen van de Staten met betrekking tot het aan-nemen van gezondheids- en veiligheidsvoorschrif-ten met betrekking tot de werkplaatsen, noch de be-voegdheid en de verantwoordelijkheid van de licha-men belast met het toezicht op de toepassing ervan aan.

(19)

voorzie-402 Aanv. prot. ESH

Prot. wijz. ESH 403 ningen van socia le en/of culturele aard die door

sorn-mige ondernemingen aan werknemers worden ge-boden, zoals sociale hulpverlening, sportterreinen, ruimte voor zogende moeders, bibliotheken, vakan-tiekampen voor kinderen enz.

Article 3

This provision affects neither the powers and obli-gations of States as regards the adoption of health and safety regulations for work-places, nor the powers and responsabilities of the bodies in charge of mon-itoring their application.

The terms 'social and socio-cultural services and fa-cilities' are understood as referring to the social and/ or cultural facilities for workers provided by some undertaking such as welfare assistance, sports fields, rooms for nursing mothers, libraries, children's holi-day camps, etc.

Artikel4, eerste lid

Voor de toepassing van dit lid heeft de uitdrukking 'zolang mogelijk' betrekking op de fysieke, psy-chische en intellectuele vermogens van de oudere.

Article 4, paragraph 1

For the purpose of the application of this para-graph, the term 'for as long as possible' refers to the elderly person's physical, psychological and intellec-tual capacities.

Artikel7

Het is weI verstaan dat de werknemers die zijn uit-gesloten overeenkomstig het tweede lid van artikel2 en het tweede lid van artikel3, niet worden medege-teld bij devaststellingvan hetaantal betrokken werk-nemers.

Article 7

Itis understood that workers excluded in accord-ance with paragraph 2 of Article 2 and paragraph 2 of Article 3 are not taken into account in establishing the number of workers concerned.

Protocol tot wijziging van het Europees Sociaal Handvest

Datum en plaats van sluiting: 21 oktober 1991, Turijn. Tekst is bekendgemaakt in:Trb.1992,7 enTrb.1992,62 (Ne-derlandse vertaling).

Goedkeuring: stilzwijgend verleend op 9 april 1993 voor Nederland, de Nederlandse Antillen en Aruba.

De bekrachtiging werd gedeponeerd op 1 juni 1993. Het protocol is nimmer in werking getreden.

Zie voor de 'behandeling' in de Staten-Generaal: Kamer-stukken II 1992/93,23042 (R 1463), nrs. 281 en1.

DeLmsTATENvan de Raad van Europa die dit Proto-col bij het Europees Sociaal Handvest, dat op 18 okto-ber 1961 te Turijn voor ondertekening werd openge-steld (hierna te noemen 'het Handvest') hebben on-dertekend,

Vastbesloten maatregelen te nemen ter verbete-ring van de doeltreffendheid van het Handvest, en met name de werking van de regeling van het toe-zicht:

Overwegende daarom dat het wenselijk is, enkele bepalingen van het Handvest te wijzigen,

Zijn als voIgt overeengekomen:

Protocol amending the European Social Charter The member States of the Council of Europe, signa-tory to this Protocol to the European Social Charter, opened for signature in Turin on 18 October 1961 (hereinafter referred to as 'the Charter'),

Being resolved to take some measures to improve the effectiveness of the Charter, and particularly the functioning of its supervisory machinery;

Considering therefore that it is desirable to amend certain provisions of the Charter,

Have agreed as follows:

Aantekeningen

- 'AIjaren is er kritiek op de effectiviteit van de nalevings-procedure van het Europees Sociaal Handvest (hiema te noe-men "het Handvest",Trb.1962,3, vertalingTrb.1963,90). De kritiek richt zich op de ondoorzichtigheid van het geheel en het gegeven dat niet altijd ten volle gebruik wordt gemaakt van de mogelijkheden die de procedure biedt. Bijde naleving zijn niet minder dan vier organen betrokken (... ).

(20)

Regeringsco-404 Prot. wijz. ESH _{Prot. wijz. ESH} ₄₀₅ mite spreken zichuit overde uitlegvande beaplingenen over

de nalevingvan het Handvestdoorindividuelestaten, hetgeen de vraagoproept welkcomite bevoegd is.HetComite van Mi-nisters kan een staat, partij bij het Handvesteen aanbeveling doen om regelgeving en praktijkinovereenstemmingte bren-gen met bepalinbren-genvan het Handvest. Totop heden is hiervan geengebruikgemaakt,omdat voorhet doen van een aanbeve-lingeen tweederde meerderheidvande Lid-Staten en dus niet uitsluitend van de verdragspartijen vereist is. De niet-ver-dragspartijen onthielden zich om principiele redenen van stemming.(... )'(TN, 23042, R1463)

TOELICHTING

- 'TheDeputies

(...)

4. requested the States party to the Charterand the supervi-sory bodiesto envisagethe application of the measuresprovi-ded forinthis Protocol beforeitsentry intoforce, insofaras the textofthe Charterwillallow.'(Beslissingvan11december 1991 tijdens de467evergadering van 'Minister'sDeputies)

Art.

t.

Artikel23 van het Handvest wordt vervan-gendoor:

'Verstrekking vanexemplaren van rapporten en

opmerkingen

Art. 23. - 1. ledere Overeenkomstsluitende Partij zendt, wanneer zij de Secretaris-Generaal een rapport als bedoeld in de artikelen 21 en 22 toe-zendt, een exemplaar van dat rapport aan haar na-tionale organisaties die aangesloten zijn bij de in-ternationale organisaties van werkgevers en werk-nemers die, overeenkomstig artikel27, tweede lid, uitgenodigd zijn zich te doen vertegenwoordigen op bijeenkomsten van het regeringscomite. Deze organisaties zenden de Secretaris-Generaal even-tuele opmerkingen over de rapporten van de Over-eenkomstsluitende Partijen. De Secretaris-Gene-raal zendt een exemplaar van deze opmerkingen aan de betrokken Overeenkomstsluitende Partijen, die daarop kunnen reageren.

- 2. De Secretaris-Generaal zendt een exem-plaar van de rapporten van de Overeenkomstslui-tende Partijen aan de internationale niet-gouver-nementele organisaties die een raadgevende status bij de Raad van Europa bezitten en beschikken over bijzondere bekwaamheid inzake aangelegenhe-den bestreken door dit Handvest.

- 3. De in de artikelen 21 en 22 en in dit artikel

bedoelde rapporten en opmerkingen worden op verzoek aan het publiek ter beschikking gesteld.' Art. 1 Article 23 of the Charter shall read as follows:

'Communication ofcopies of reports and

comment

Art. 23. - 1. When sending to the Secretary Ge-neral a report pursuant to Articles 21 and 22, each Contracting Party shall forward a copy of that re-port to such of its national organisations as are members of the international organisations of em-ployers and trade unions invited, under Article 27, paragraph 2, to be represented at meetings of the Governmental Committee. Those organisations shall send to the Secretary General any comments on the reports of the Contracting Parties. The Se-cretary General shall send a copy of those com-ments to the Contracting Parties concerned, who might wish to respond.

- 2. The Secretary General shall forward a copy of the reports of the Contracting Parties to the in-ternational non-governmental organisations which have consultative status with the Council of Europe and have particular competence in the mat-ters governed by the present Charter.

- 3. The reports and comments referred to in Articles 21 and 22 and in the present article shall be made available to the public on request.'

Aantekeningen

- 'Nieuw in dit artikel is dat de nationale organisatiesvan werkgevers en werknemers thans hun opmerkingenover de nationale rapporten rechtstreeks indienen bij de Secretaris-Generaal vande Raad, dievervolgens deze opmerkingendoor-zendt naar de betrokken staat voor eventuele opmerkingen. Deverstrekkingvanexemplarenvande nationaletot dieinter-nationale niet-gouvermentele organisaties, die een raadge-vendestatus hebbenbijde Raad en beschikken overbijzonde-rebekwaamheidopde terreinen van het Handvest. Hierbij valt met name te denkenaan de artikelen van het Handvest, die de verhoudingtussen werkgeveren werknemers overstijgen.

Tenslotte is nieuw dat de hier genoemde rapporten en op-merkingenop verzoekbeschikbaarzijn voor het publiek.