Gheestelycken waeckenden staf der Jodsche Schaep-Herders

(1)

Schaep-Herders

Philippus Jennyn

bron

Philippus Jennyn, Gheestelycken waeckenden staf der Jodsche Schaep-Herders. Lucas vanden Kerckhove, Brugge 1651

Zie voor verantwoording: http://www.dbnl.org/tekst/jenn003ghee01_01/colofon.php

© 2013 dbnl

(2)

Philippus Jennyn, Gheestelycken waeckenden staf der Jodsche Schaep-Herders

(3)

Aen den Seer Doorlvchtighen ende Eerweirdighsten Heere, Hr.

Carolvs vanden Bosch Neghensten Bisschop van Brugghe, Erfachtigh Cancellier van Vlaendren, &c.

Op den dagh van sijne blijde Wijdinghe den 23. Iulii 1651.

SEER DOORLVCHTIGH ENDE EERWEIRDIGHSTE HEERE,

Ooghemerck nemende op die waeckende Roede, de welcke den H. Propheet Ieremias 1. cap. in den geest opgetrocken zijnde heeft aenschauwen; soo dunct my hier door eygentlijck afghebeelt te wesen, die wackere ooghe der Opper-Herders Princen, en Stadt-houders van onse Moeder de H. Kercke; die welcke gheduerigh, door sorghvuldigen toesicht, aen de princen der duy-

(4)

sternissen (als onversaedighe wolven ende briesschende leeuwen) allen toegangh beletten, tot die gheestelijcke, eenvoudighe ende onnoosele schaepkens van dien goeden Herder Christus Iesus, die met een grondeloose liefde tot de saligheydt der selve ontsteken zijnde, heeft sich vernedert tot den stervelijcken sack van onse allendighe menschelijcke nature, ende in het alder-verworpenste Stalleken van Bethleëm, dat verdolende honderste Schaepken komen soecken, om het selve met sijn Hooghweirdigh Lichaem ende dierbaer Bloet te spijsen, ende op te voeden.

Ghemerct dan, dat het den Vader der Genade soo belieft heeft, Vwe seer

Doorluchtighe Eerweirdigheydt (als eenen anderen Aaron) wt duysende te verkiesen, om sijne lieve Schaepkens sterckelijck, ende soetelijck naer die honigh-vloeyende weyden van dat He-

(5)

melsch Paradijs te drijven, ende tot dier eynde, als heden gesalft, ghehult ende gewijt is met een onspreeckelijcke blijdtschap des herten van het geheel vreught-bewijsende, ende gheluck-biedende gemeente Uwes Bisdoms van Brugge; soo en hebbe ick niet konnen onder my laeten van desen Gheestelijcken waeckenden Staf der Iodsche Schaep-herders, die sijnen wasdom genomen heeft vanden vruchtbaeren Eecken Bosch, ende in onse druc-persse, met verscheyde fijne musijckale peirlen kostelijck is verçiert, Vwe seer Doorluchtighe Eerw.

^t

met alder ootmoet op te dragen, als wesende eenen bysonderen Lief-hebber soo van de musijcke, als andere vrije stichtbaere konsten. Gheweirdight den den selven onder de hooghmoghende vleughelen Uwer bescherminghe te aenveirden; op dat hy door het teecken-beeldt van Uwe deughdt-

(6)

stormende Roosen, ende Lelyen ghelooyt, ende gezeghelt, bevrijdt magh wesen van die scherpe toe-bijtende tanden der afjonstige lasteraers; die welcke geen smake vindende in het gene dat Goddelijck is, alle gheestelijcke saecken poogen te

verdrucken, ende door het swart vuyl-stinckende pinceel van hunlieder ziel-quetsende boose tonge te verduysteren, ende te bevlecken. Bidde boven dies, den selven onder de grootdaedigheydt van Vwen Naem, soo hertelijck te aenveirden, als ick hem ben op-offerende, met alder-goedt-jonstighe eerbiedigheydt. Daerentusschen sal my altijdt verbinden te blijven,

SEER DOORLVCHTIGH ENDE EERWEIRDIGHSTE HEERE, Vwer Eerw:

Alder-ootmoedighsten dienaer Lucas vanden Kerchove.

(7)

Gheestelycken VVakenden Staf der Jodsche Schaep-herder,

Seer krachtigh

Om de dolende Schaepkens van de gruwelijcke klauwen der ziel-gierige helsche Wulven te verlossen,

Ende de selve uyt die ellendighe woestijne deser bedrieghelijcke werelt te drijven, met inwendige vreugt, na de geluc-salige Schaep-koye van den nieuw-gheboren Herder Christus Iesus.

Cantate Domine, & benedicite Nomini ejus;

annuntiate de die in diem Salutare ejus.

Psal. 95.

Eerste Deel.

(8)

Svperivs.

(9)

Bassvs.

(10)

De bevruchte Maghet Maria, gheen' plaetse vindende om binnen Bethleëm te herberghen, wordt ghenootsaeckt in eenen stal te vertrecken.

Ghesonghen op de wijse: Ovium multa millia &c.

Non erat ei locus in diversorio. Luc. 2. cap.

1.

EEn Koninghlijcke swangher Maegh't, In Davids Stadt heeft plaets' ghevraeght, Op dat sy daer in baeren mocht

Den Saligh-maecker, den Saligh-maecker, Den Saligh-maecker, langh versocht.

2.

Soo haer de plaetse wierdt ontseyt, Heeft sy met Ioseph aen-ghepleyt, Tot dat sy binnen 'tstalke quam;

Alwaer sy baerde, alwaer sy baerde, Alwaer sy baerde Godes Lam.

3.

De Maghet sonck in haeren grondt (Door Godes liefde heel ghewondt) Als sy haer eyghen Schepper sagh Wt haer ghekomen, wt haer ghekomen, Wt haer ghekomen voor den dagh.

4.

Hoe stont vernedert haer ghemoet, Doen sy aenschauwde 'thooghste Goet ! Den Saligh-maecker van ons all'

Ootmoedigh ligghen, ootmoedigh ligghen, Ootmoedigh ligghen in den stal

(11)

5.

Ioseph rechtveirdigh, haeren man, Was seer verwondert oock daer van, Siende de hooghste Majesteyt In d'alderdiepste, in d'alderdiepste, In d'alderdiepst' ootmoedigheyt.

6.

Als Boreas, door vleesch, en vel, Tot op de beenen beet seer fel.

Den goeden Ioseph was gheraeckt Aensiende Iesum, aensiende Iesum, Aensiende Iesum moeder-naeckt.

7

Hy badt aen onse lieve Vrauw, Dat sy in doecxkens winden sauw Haer nieuw-gheboren Heyligh Kindt, Tot een beschutsel, tot een beschutsel, Tot een beschutsel voor de windt.

8.

Sy nam haer Soontjen op den schoot, En deckte sijn litmaeten bloot;

Jae gaf hem doen haer maeghde-borst, Om soo te laeven, om soo te laeven, Om soo te laeven sijnen dorst.

9.

En naderhandt sy leyde hem Ne'er in de kribb' tot Bethleëm, En heeft dat Lamken onbevleckt

Met hoy der beesten, met hoy der beesten, Met hoy der beesten warm ghedeckt.

10.

Dan vielen dese goede lien Eerbiedigh op haer bloote knien;

En sy bewesen lof, en eer,

Aen d'alderhooghsten, aen d'alderhooghsten, Aen d'alderhooghsten Godt, en Heer.

(12)

(13)

(14)

(15)

(16)

I I. Iesvs Christvs, die welcke (als eenen goeden Herder) voor de saligheyt van sijn' wtverkoren Schaepkens, te pande sal stellen sijn Heyligh Vleesch ende dierbaer Bloede; wort van de Schaep-herderkens in een arm stalleken ghevonden.

Dit wordt ghesonghen op de wijse: Venite pastores &c.

Bonus Pastor animam suam dat pro ovibus suis. Ioan. 10. cap.

1.

GAet Herders besoecken

Den grooten Herder van het Jodsch geslacht;

Al light hy in doecken,

Soo groot als Godt is hy van-macht.

Met verstant, en zinnen, Wt al u hert', wt al uwe kracht Wilt desen Herder minnen, Nu eerst gheboren te middernacht;

Gaet bewijsen eer // Aen den hooghsten Heer, Die ghesonden van Godt den Vader,

Nieuw-gheboren mensch // Komt (naer onsen wensch) Saligh maecken ons allegader.

2.

Wy liepen verloren,

Ghelijck de schaepen van den wulf ghejaeght;

Daerom is gheboren

Den kloecksten Herder van een Maegh't:

Die de helsche dieren,

Met hunne wreetheyt, end' aenghelock, Komt naer den afgront stieren,

Door eyghen kracht van sijn Herder-stock;

En van d'ander kant // Na sijn Vader-landt Sal sijn lieve Schaepkens gheleyden;

Op dat sy, met vreught // Eeuwelijck verheught, In dat hemels-groen moghen weyden.

(17)

3.

Dien Herder verheven,

(Op dat sijn Schaepkens souden zijn ghevoedt) Tot nootruft sal gheven

Sijn Heyligh Vleesch, en Dierbaer Bloedt:

Soo sy't weirdigh nutten,

En dan met vreughden (vol minne-gloet) Wt de fonteynen putten

Des Saligh-maeckers dat water soet;

In hunlieder hert' // Een fonteyne wert Springhende toe dat eeuwigh leven;

En den over-vloedt // Van dat hemels goedt, Sullen sy gheduerigh aen-kleven.

4.

Om kenbaer te maecken,

Dat hy een goeden Herder wesen sal, Die neirstigh sal waecken

In dit allendigh traene-dal:

En die sal beschudden

Van leeuw, en wulf, en van alle pijn, Sijn uytghelese kudden,

Die hem van Godt toe-ghe-eyghent zijn;

Sonder eyghendom // Tusschen beesten stom Op wat hoy, en stroo, slecht ghewonden;

In de kribbe smal // Van een open stal, Wordt hy van de Herders ghevonden.

5.

Hy kent al sijn' Schapen,

Die hy verkoren heeft wt menigh duyst;

Sy voeren sijn wapen,

Sy zijn gheteeckent, en ghekruyst:

En sy buyghen d'ooren

Wel vlijtigh naer sijn heel soete stem, Die sy met blijdschap hooren, End' onder all' tusschen-kennen hem:

Op sijn schouders bloodt // Of wel op sijn schoot

(18)

Sullen sich die Schaepkens vermeyden:

Als de werelt brandt // Aen sijn rechte handt,

(19)

(20)

(21)

I I I. Lof sangh, toe-ghe-eygent aen d'Alderheylighste Maghet Maria, ter opsicht van haren gebenedijden Sone, wt haer voort-komende als eenen Bruydegom wt sijn slaep kamer.

Op de stemme: Gallas il n'est plus a prope &c.

Ipse tamquam Sponsus procedens de thalamo suo Psal. 18.

1.

RYst op in vreughden over-groot, O ghy ghebenedijde !

En weest Maria blijde:

Den Hemel is nu uwes schoot.

Ghy zijt den throon // Van Davids Soon:

Want voorwaer // daer was gheen' bequamer.

Die Jesse-blom // V Bruydegom;

Die Jesse-blom // V Bruydegom Komt wt, wt u slaep-kamer.

(22)

2.

Den Soon (des Vaders Woordt gheseyt) Die ons al heeft gheschapen,

Wilt rusten ende slapen:

End' op u reyne arems leyt,

Want voorwaer, daer was gheen' bequamer.

3.

De Enghels vallen u te voet, O Maghet wtverkoren ! Want van u is gheboren

Den Schepper van dat eeuwigh Goet.

(23)

4.

In dit allendigh traene-dal, (Maria) al de menschen V veel ghelucks toe-wenschen Met uwen Soon, end' uwen Al.

5.

Al watter op de werelt leeft Rijst op in u lof-sanghen, Om dat ghy hebt ontfanghen Den Schepper, die het leven gheeft.

(24)

Ghy zijt den throon // Van Davids Soon:

Want voorwaer, daer was gheen' bequamer.

Die Jesse-blom // V Bruydegom;

Die Jesse-blom // V Bruydegom Komt wt, wt u slaep-kamer.

6. Maria Moeder ende Maegh't, Wilt ons ghebenedijden, En eeuwelijck verblijden,

Door hem, die ghy op d'arems draeght.

Ghy zijt den throon // Van Davids Soon:

Want voorwaer, daer was gheen' bequamer.

Die Jesse-blom // V Bruydegom;

Die Jesse-blom // V Bruydegom Komt wt, wt u slaep-kamer.

(25)

I V. Verwonderinge der Godt-soeckende Schaep-herders over de Gheboorte Christi.

Op de wijse: Delye tu blesse mes yeux &c.

Obstupescite caeli super hoc. Ier. 2. cap.

(26)

1.

O Hoogste Goet!

Wat komt u in't gemoet ? Dat ghy (voor ons al) In eenen stal

Wilt wesen gebaert,

Al of gy geenen Godt en waert ?

(27)

Hoe zijt ghy verkleent // Om soo vereent Te werden met ons aerm gheslacht ? M'en kan't niet uyten // Het gaet te buyten Ons vernuft, end' alle kracht.

2.

O e'elste Kindt ! O Godt van Godt bemint !

O ! wat gaet u aen // Te onderstaen Soo menigh allend ?

De Liefde u te seer verblend.

Alder-rijcksten Heer // Soo kleyn, soo teer, Hoe lighdy naeckt op hoy ghestreckt,

Die selfs de veughels // Met warme vleughels, En met pluymen overdeckt.

3.

O eeuwigh Woort ! Van Godt altijdt verhoort,

Wat heeft u beweeght // Dat ghy, die pleeght Te wesen de vreught,

Waer door den Hemel was verheught, Nu soo bitter krijt // Dat 'therte splijt Van die aenhooren u ghesucht ?

(28)

'Twelck' uyt u herte // Vol rauw' en smerte, Neemt heel dapperlijck de vlucht.

4.

O soetste Lam ! Van Davids hooghe stam,

Waer is't oyt ghehoort // Dat u Gheboort' Gheschieden sou nauw,

In dese uyterlijcke kauw ?

Als den fellen windt // Verstijft, en bindt Den alder-snelsten water-vloet,

En al de velden // Door storm-ghewelden Hart (als keyen) backen doet.

5.

O Heyligh Godt ! O Heer van Sabaoth !

Vander eeuwigheyt // Heef 't u ghegreyt Te worden een mensch,

Soo nu volbrocht is uwen wensch:

Jont ons toch dat wy // V komen by En branden door u minne-vier;

Om u t'aenbidden // Die in het midden Van twee beesten light alhier.

(29)

(30)

(31)

V. Den sondarighen mensch wordt begroet tot het ootmoedigh Stalleken Iesu Christi, als wesende den stoel der ghenaede.

Op de stemme: Coridon hoe slaept ghy nu soo vast, &c.

Misericors & miserator Dominus. Psal. 110.

1.

HEmels Licht, en alder-klaerste Sonne der Rechtveirdigheyt, Die u-over-al verspreyt:

Die verlicht, en heel door-straelt Wat ter werelt is bepaelt.

Hoe light ghy, soo duyster in den beesten-stal, Verlaeten van de menschen al,

On-ghesien, en niet gheacht, O Majesteyt ! waer is uwe macht ?

2.

Noyt en is't ghehoort voor desen, Godes Sone light en schreyt, End' ons in den stal verbeyt;

End' een Moeder-Maghet windt Haeren Godt, gheworden Kindt.

Komt nu vry (sondaerigh mensch) naer Bethleëm:

Den Koningh van Jerusalem Seer ghenadigh u begroet, Om te vergieten voor u sijn Bloet.

(32)

3.

Komt toch vry dat Kindt besoecken, u en sal gheen leet gheschien, Valt maer eens op uwe knien,

Ende slaet voor uwen borst, Daer naer is't dat Iesus dorst.

Hy en sal u niet verdommen (die gheseyt Is Vader der Bermhertigheyt)

En voor uwe sonden groot,

Die komt hier sterven een wreede doot.

4.

Siet toch eens in wat allende, dat ghy uwen Schepper jaeght ? Siet hoe dat hy is gheplaeght ?

Hy verlaet sijns Vaders Huys, Om te hanghen aen een kruys:

Vleesch, en Bloedt, end' al het ghene dat hy heeft, Voor u misdaedt te pande gheeft,

Vwen Schepper, uwen Heer Bemint u ziele maer al te seer.

(33)

(34)

(35)

V I. De Godt-minnende ziele soeckt dat nieuw-gheboren Kindeken Iesus in het kribbeken van haere ootmoedigheyt te herberghen.

Op de liedt-stemme: soo 't beghint.

Veniat dilectus meus in hortum suum. Cant. 5. cap.

1.

O Schoone Jesse-blom ! Ick heet' u willecom, Die zijt alom

Mijns ziele Bruydegom:

Mijns herte lust,

(Door liefde noyt gheblust) Naer u soo dust;

Kom // Bruydegom, En in mijn' ziele rust.

2.

O alder-soetste Kindt ! Terwijl' den stueren windt (Die 't al verslint)

Sich noordt, of oost bevindt:

O teerste Vrucht ! Verlaet de koude lucht, En niet en sucht;

Kom // Bruydegom, En in mijn' ziele vlucht.

3.

Heeft u in't Huys van Broodt, Van wt des Vaders schoot, De liefde groot

Ghebrocht in desen noot ? Kindt, vol ghedult,

(36)

Ick weet dat ghy mijn schult Vergheven sult;

Kom // Bruydegom, En onse ziele vult.

4.

Verlaet ghy het ghesticht Des Hemels, soo verlicht, Om het ghesicht

Van uwe Bruydt, die ghicht ? Maeckt haer verschoont, En haer, die liefde toont, Met liefde kroont;

Kom // Bruydegom, En in mijn ziele woont.

5.

Terwijl' Herodes sweirt (Dat uwe doodt begeirt) Alsnu verteirt

Soo veel bloedts, dat ons deirt;

Mijn' ziel' ontluyckt,

Voor schuyl-plaets' haer ghebruyckt, Sy is ghemuyckt;

Kom // Bruydegom, En in mijn' ziele duyckt.

6.

Weest Iesu, met jolijt Ghelooft, ghebenedijt, Die langhen tijt Mijn ziele hebt bevrijt:

Sy is benauwt,

Als sy blijft onbedauwt, En sy verflauwt;

Kom // Bruydegom, V Bruydt, mijn ziele trauwt.

(37)

(38)

(39)

V I I. De Heylige Maget Maria, in den stal der beesten, werdt Moeder van den Verlosser des werelts.

Op een nieuwe stemme. Kan oock ghesonghen werden op de wijse: Belle Bergere champestre (Ofte) Wie wilt hooren, 'k sal hem singhen &c.

Exiit edictum à Caesare Augusto, ut describeretur universus orbis. Luca 2.

cap.

1.

ALs den Keyser dee beschrijven // Mans en wijven En al 't menschelijck gheslacht:

Naer de Bethleëmsche stede // Vol van vrede, Gingh Maria wel bedacht.

2.

Soo sy daer wiert uytghesloten // Overgoten

(40)

Van Godts liefde, koos een stal:

Waer sy baerde, sonder smerte // Bly van herte, Den Verlosser van ons al.

3.

Isra-el, berooft van sinnen // Blindt van binnen, Wilt niet kennen sijnen Heer;

Maer sijn' kribbe kent een beeste // Die met feeste Godt bewijst lof, prijs, en eer'.

4.

Laet ons Godt den Heere kennen // Ende spennen Van de sonden ons ghemoet:

En in onse ziele-krachten // Hem verwachten, Die ons mee-brenght alle goet.

5.

Ia. ons in den geest op-springen // Ende singhen:

Weest ghegroet (met Gabri-el)

Weest ghegroet Maria Moeder // Die ons Broeder Hebt ghebaert Emmanuël.

(41)

(42)

(43)

V I I I.De Godt-minnende ziele sich grootelijcx verwondert over de grondeloose liefde van Godt Almachtigh tot het menschelijck gheslachte.

Ghesonghen op de wijse: Cruel tyran de mes languers &c.

Quid est homo quia magnificas eum? aut quid apponis erga eum cor tuum

? Iob 7. c.

1.

WAt is den mensch, ghenadigh Heer ?

Dat ghy hem groot maeckt, en verheft soo seer, Al of hy niet en sproot' wt Adams zaet, Weirdigh uwen haet ?

Hy is vol hooveirdy,

En van all' onrechtveirdigheyt krielt hy:

Hy steeckt vol ghebreken // Is u af-gheweken, En tot hem komt ghy.

2.

Ick weet, dat ghy Godts wijsheyt zijt, Waerom is't dan, dat ghy den mensche vrijdt ? Ghy soeckt de vrede, maer hy soeckt den twist;

Zijdy niet ghemist,

Dat ghy hem liefde draeght,

Die naer u weder-liefde niet en vraeght, Maer in vuylligheden // (Teghen alle reden) Sich alleen behaeght ?

3.

Ick stae verbaest, als ick bemerck, Dat ghy den mensche vrijdt al even sterck;

En om met hem alhier te zijn vereent, Wildy zijn verkleent:

Ghy daelt den hemel af,

En komt hier ligghen op het stroo, en kaf;

Om hem te verwecken // Liefde aen te trecken, Die noyt liefd' en gaf.

(44)

4.

Verghevet my (O wijsen Godt !) My dunckt dat ghy zijt al te seer versot Op de ghedaente van den slechten mensch;

Want al uwen wensch Is, hem aen u ghelijck

Te maecken, in u vreughdigh hemels-rijck:

Ghy daerom, vol minne // Trauwt hier een Moorinne, Vuylder als het slijck.

5.

Waer is het oyt (o Godt ! ghehoort) Dat ghy, die zijt het eeuwigh Vaders Woordt, Dat ghy, die zijt den Soon alleen gheseyt Vander eeuwigheyt.

Den mensche soo bemint,

Dat ghy om sijnen wille wordt een Kindt,

Van een Maegh't ontfanghen // Die u tot de wanghen In de doecxkens windt ?

6.

Groot wonder is't, dat ghy te nacht Gheboren zijt voor't menschelijck gheslacht;

Maer dese noyt-begrijpelijcke daet Verr' te boven gaet,

Dat ghy (o Iesu soet !)

Voor ons vergieten komt u Heyligh Bloedt, En de doodt wilt sterven // Op dat wy be-erven Eens dat eeuwigh Goedt.

7.

Lof, eere, prijs, en danckbaerheyt Zy u (o soeten Iesu !) toe-gheseyt;

Want ghy voor ons u-selven soo verniet, En komt in't verdriet:

Ghy lijdt seer grooten noodt,

Jae loopt voor ons ghewilligh in u doodt:

Wt al uwe wercken // Het is klaer te mercken, Dat u liefd' is groot.

(45)

(46)

(47)

I X. Maria onderricht die Schaep-herderkens, hoe dat sy hunlieder moeten draghen in het stalleken.

Op de stemme: O Herders al soetjens, en sonder ghetier &c.

Venite filli audite me. Psal. 33.

1.

AL soetjens komt binnen (ghy Herders-geslacht) In dese midder-nacht:

Want dat onnoosel Schaep (Heer Iesus) is in slaep:

En roert in't minste niet // V sijn ghesneden riet, Van vreese dat het Kindt sijn ruste liet,

Van vreese dat het Kindt sijn ruste liet.

Maria tot het slaepende Kindeken.

2.

Mijn Schepper, mijn Heere, mijn Godt, mijnen Al, Slaept vry in desen stal.

Noor, noore soete Lam, Van Davids edel stam:

Noor noor Emmanuël // Die ons brenght wt 'ghequel:

Slaept grooten Koningh, Godt van Isra-el, Slaept grooten Koningh, Godt van Isra-el,

Ioseph tot den vervaeckt Iesus.

3.

Hoe kondy soo slaepen in die koude lucht ? (Ghebenedijde Vrucht)

O nieuw-gheboren Kindt ! Ghy light vlack in den windt:

O Iesu ! liefsten Heer // Ghy zijt alsnoch te teer, Om soo te lijden // ey ! en doet 'tniet meer, Om soo te lijden // ey ! en doet 'tniet meer.

(48)

Maria tot de stormende winden.

4.

Ghy spijtighe winden voortaen houdt u still' Volbrenght des Heeren will':

En blaest niet meer soo stijf Dat Schaepken op sijn lijf:

Op dat hy niet en beeft // Die alle warmte gheeft, Door welcken dat verquickt al watter leeft, Door welcken dat verquickt al watter leeft.

Ioseph tot de H. Maghet Maria.

5.

O Maghet ! ô Moeder ! ick hebbe ghehoort Versuchten 's Vaders Woordt:

V Lamken onbevleckt, Is wt den slaep gheweckt;

Het is vol droeve rauw // In dese scherpe kauw:

Slaet doch Heer Iesum gae ô lieve Vrauw.

(49)

(50)

(51)

X. De volheyt des tijdts ghekomen zijnde, heeft Godt sijnen eenighen Sone in dese werelt af-ghesonden.

Stemme: Hoe wel soo moet hem lusten. Oock op de wijse: Lest gingh ick my vermaecken; Ofte op de Grand Bal.

Vbi venit plenitudo temporis misit Deus Filium suum. Ad Galat. 4. cap.

1.

DEn tijdt ghestelt liep t'enden, Dat Godt ons soude senden Sijn ongheschapen Soon;

Den welcken het gheslachte Van Isra-el verwachte Te sien in Davids throon.

2.

Met Ioseph liet hy paeren Een Maghet jongh van jaeren, Op dat sy baeren mocht

(Door 's Heylighs Gheest ingheven) Den Schepper van het leven, Soo langhen tijdt versocht.

3.

Mariam, sijn beminde, Vondt Ioseph vol van Kinde, En hy en wiste niet,

Hoe in sijn liefste Vrauwe (Die hem was soo ghetrauwe) Die saecke was gheschiet.

4.

Hy docht, ick sal haer laeten, Waer op stracx Gods Legaeten, Weest Ioseph niet bevreest:

(52)

Want datter is gheboren, In u Lief wt-verkoren, Is van den Heyl'ghen Gheest.

5.

Een Sone sal sy baeren, Die ghy (naer ons verklaeren) Heer Iesus naemen sult:

Dat Lamke sonder vlecken, Sal 'sijne waerder trecken Der menschen swaere schult.

6.

Hoe moest sich verblijden Sint Ioseph, in die tijden, Doen hy sijn Schepper sagh Wt de verholentheden Van sijn soet Lief als heden Ghekomen voor den dagh.

7.

Lof Vader der ghenaden, Die sendt, om ons t'ontladen, Dat Woordt ghebenedijdt.

Lof Iesu Davids Soone, Die van een Maghet schoone Voor ons gheboren zijt.

(53)

(54)

(55)

X I. Een-yghelijck wordt vermaent den slaep der sonden te verlaeten, ghemerct dat den Saligh-maker des werelts nu is gheboren.

Op de wijse: Helas ma Philis je m'en vay mourir &c.

Hora est jam nos de somno surgere. Nunc enim propior est nostra Salus.

Ad Rom. 13. c.

1.

'T Is nu die ure, het is nu den tijt,

Dat ghy den slaep der sonden u maeckt quijt:

De salicheyt // Nader leyt, Als ghy wel meent:

Den Sone van Godt den Vader is verkleent, En met onse mensch'lijckheyt ver-eent.

2.

Weest dan (ô mensch) in uwen gheest verblijdt, En Godt den Heer met vreught ghebenedijdt, Die sijnen Soon // Wt den throon

Ghesonden heeft,

In teecken, dat hy u sonden al vergheeft;

Bemint hem alsoo langh' als ghy leeft.

3.

Van Abrahams, en Davids e'el gheslacht, Een Maghet heeft Godts Sone voort ghebracht;

Die, voor ons al // Lijden sal Seer grooten noodt,

En aen het kruys sterven eens de bitter doodt, Om te voldoen voor de sonden groot.

4.

Siet hoe onnoosel is hy, en hoe kleen, Die Godt met Vader, ende Gheest is een:

Van koude root // naeckt en bloot, Hy schudt, en beeft;

(56)

Die wull' aen de schapen, loof aen d'aerde gheeft, Niet daer hy sijn Hooft op rust en heeft.

5.

Hy sal (ghelijck als den Samaritaen) Al die ghewondt zijn in ghenaed' ontfaen:

Hy sal de smert // Van ons hert', En alle pijn

Verdrijven met krachtigh' oly, ende wijn, Van hem sullen wy ghenesen zijn.

6.

Die Godt sijn Vader altijdt eer' bewijst, En in den lof van Godt den gheest op-rijst, In't aerdsche dal // Die het al

Spijst, en versaedt,

Lijdt hongher, en dorst, en bee sijn ooghen slaet Naer onse borst, maer hy wordt versmaet.

7.

Siet hoe de Maghet hem in doecxkens bindt, Die wandelt op de vleughels van den windt:

Hy schijnt verdooft // En berooft Van sijn verstandt,

Die selve de kroon van alle wijsheyt spandt, En die de wereldt draeght in sijn handt.

8.

Laet ons de Goddelijcke Majesteyt, (Die Mensch gheboren in de kribbe schreyt) Met 'tEnghels-Hof // Gheven Lof,

En alle eer;

Dat vry al de schepsels prijsen Godt den Heer, Die sich vernedert maer al te seer.

(57)

(58)

(59)

X I I. Den Vredesamighen Koningh Iesus Christus, brenght ons mede den Salighen Peys.

Dit Liedt (incerti Auctoris) is nu op dobbelder dicht herstelt hier by ghevoeght.

Orietur in diebus ejus justitia & abundantia paeis. Ad Titum 3. cap.

(60)

1.

NV Coridon schept moet, Men gaet den Peys verkonden;

Den Vrede-maecker soet, Die is ons af-ghesonden.

Op desen blijden nacht, Niet verr' van Davids stê, Messias heeft ghebracht Den langh-ghewenschten Vrê,

(61)

Hy gheeft ons peys // Voor dese reys:

Voor dese reys // Hy gheeft ons peys, Peys, peys, peys, peys // Voor dese reys.

Peys, peys, peys, peys // Voor dese reys.

2.

In't stal van Bethleëm, Te middernacht ghebooren, Gheeft uyt een kinder-stem, Die Godt was van te vooren:

Hy light op stroo verrot, Die is dat Vaders-Woordt;

Om tusschen ons en Godt Te maecken een accoordt.

Voor dese reys // Hy gheeft ons peys:

3.

Voor Adam, en sijn zaet Komt hy de schuldt betaelen, En op sijn schouders laet Al onse straffen daelen:

(62)

Den Vader valt hy vry Voor ons misdaet te voet, Voor onsen peys wilt hy Verghieten oock sijn Bloedt.

Voor dese reys // Hy gheeft ons peys:

4.

O Moyse gaet het soo ! Hoe moeten wy hem minnen, Die light op hoy, en stroo:

Laet ons den stal gaen binnen, En kussen hem een reys Aen sijnen rooden mondt;

En singhen peys, peys, peys Voor eeuwigh in't Verbondt.

Nu kust hem peys // Noch dese reys:

Noch dese reys // Nu kust hem peys;

Peys peys, peys, peys // Noch dese reys.

Peys, peys, peys, peys // Noch dese reys.

(63)

(64)

(65)

X I I I. Die Alder-edelste Blomme des veldts Christus Iesus, wt hen maeghdelijck Lichaem van Maria (als wt die bloeyende Roede van Iesse voort-gekomen) is ons verschenen.

Op de wijse: Waer toe doch maeckt u mondeken reyn.

Egredietur virga de radice Iesse, & flos de radice ejus ascendet. Isaie 11.

cap.

1.

NV is die Roe van Jesse ghebloeyt, Door Godes soeten dauw;

Van d'Heyligh Gheest Maria besproeyt, In dese scherpe kauw,

Heeft ons ghebaert haer Soontje kleyn, Een maeghde-vrucht, een Blomme reyn.

2.

Het was aen ons soo langhe voorseyt, Die leeden grooten noodt;

Het was van ons soo langhe verbeyt Mirakel over-groot.

Datter een Maegh't van Godt ghestelt, Ons soude baeren eenen Heldt.

3.

O grooten Heer van hemel, en aerd'!

O Schepper van ons al !

Hoe komt dat ghy wilt wesen ghebaert In't aerdsche traenen-dal ?

V schoon Paleys is Hemel-rijck, En ghy bemint ons aerdsche slijck.

4.

Hoe hebdy soo verkoren een Stal ? Is dat u lust-hof schoon ?

Ghy light hier in dit kribbeke smal.

(66)

Is dat u gouden throon ? O Jesse-blom ! ô soetste Kindt ! Hoe lighdy soo vlack in den windt ?

5.

Ghy zijt des Vaders eenighen Soon, Al vander eeuwigheyt:

Hoe laet ghy dus u schepter, en kroon, V vreught, en saligheyt ?

En komt voor ons heel naeckt, en bloot, Hier sterven eens de bitter doodt.

6.

De Princen al, neer-buyghen de knien Voor uwe Majesteyt:

De krachten van den hemel belien V diep'-ootmoedigheyt;

En ghy nochtans, hier neer-gheleyt, Voor onse sonden sucht, en schreyt.

7.

O Iesu soet, mijn opperste Goet, Waerachtigh Godt, en Mensch, Die komt voor my betaelen de boet', Wt heel mijn hert' ick wensch, Dat uwen naem de werelt wijdt Van yder zy ghebenedijdt.

(67)

(68)

(69)

X I V. De beleeftheydt ende menschelijckheydt van Godt onsen Saligh-maker is ons vertoont, op dat wy, door sijn diep-grondighe vernietinghe, ons sondigh leven mogen versaecken.

Ghesonghen op de wijse: Rasch herders laet Ierusalem.

Apparuit benignitas & humanitas Salvatoris nostri Dei. Ad Titum 3. cap.

1.

NV wordt Messias in den stal,

By stomme beesten naeckt ghevonden;

Leght af, leght af ô menschen al ! Het swaer ghewichte van de sonden.

Die verheven Majesteyt

(Naer onsen wensch // Is gheboren mensch Mensch' gheboren voor onse saligheyt.

2.

Waerom is't, dat ons Godt bemint ? Waerom houdt hy den mensch in weirden ?

(70)

Om dat hy self gheworden Kindt, Heeft aenghedaen het slijck der eirden.

(Naer onsen wensch) // Is gheboren mensch, Mensch' gheboren voor onse saligheyt.

3.

Waerom light hy soo koudt, soo bloot, En niet en heeft om sich te decken ? Om dat hy t'eenemael verstoot De hooverdy, die wy aen-trecken.

4.

Waerom is hy in de spelonck, En niet en heeft om by te leven ? 'Tis om de menschen oudt, en jonck, Den haet van gierigheyt te gheven.

(71)

5.

Soo dan, ô menschen ! wie ghy zijt, Leght af den pack van u misdaeden;

Want Godes Lam ghebenedijdt, Niet anders soeckt als u t'ontlaeden.

(Naer onsen wensch) // Is gheboren mensch, Mensch gheboren voor onse saligheyt.

(72)

6.

Maer als ghy reyn ghesuyvert werdt, Gheeft aen het Kindt ten offerande, Een nieuw, en diep-vernedert hert, Op dat het in sijn liefde brande.

(Naer onsen wensch) // Is gheboren mensch, Mensch gheboren voor onse saligheyt.

(73)

(74)

(75)

X I. Die klaer-blijnckende Sonne der Rechtveirdigheydt ontsteeckt de herten van die vvacht-houdende Schaep-herderkens. Vertoont in een t'samen-sprake.

Op een nieuwe stemme.

Exortum est in tenebris lumen rectis. Ps. 111.

1.

Den Enghel.

BEwesen zy lof

Aen Godt in't hemels-hof,

Peys aen de menschen van goeden will', Hun is gheboren een Soon' in't still'.

(76)

De Herders.

Wat hooren wy daer ?

Wie brenght ons sulcke maer ?

Van waer komt hy, of wie magh hy zijn ? Siet, hoe blijnckt hy met een klaer aenschijn.

Den Enghel.

Op Herders, wilt singhen, 't is nu den tijdt, Dat ghy met u schaepkens eens vroylijck zijt.

De Herders.

Te singhen, te springhen in stille nacht, En hebben voor desen wy niet gheplacht.

(77)

2.

Den Enghel.

Naemt ghy hem den nacht, Die soo langh is verwacht ?

Weest (lieve Herderkens) niet vervaert, De sonne straelt midden opder aerd.

De Herders.

De sonne nu straelt !

(Vriendt) of ghy niet en dwaelt ? Siet eens om hoogh; hoe de silver maen, En menigh sterr' aen den hemel staen.

Den Enghel.

Voort Herders, hier langher dient niet ghetoeft, Ghy sult my ghelooven had' t ghy gheproeft.

De Herders.

Wel (Leydsman) gaet vooren, wy volghen naer, Tot dat wy bevinden, of ghy seght waer.

3.

Den Enghel.

Noyt sonne soo schijnt, Als dit gheboren Kindt,

Het welck' de hemelen al verlicht, En ons van daghe biedt sijn ghesicht.

De Herders.

Wat wonderbaer vier

(78)

Ontsteeckt ons hert alhier,

En schiet sijn straelen door ons verstandt ? 'Tschijnt of mijn ziele van liefde brandt.

Den Enghel.

Ghy-lieden in't duyster vindt hier den dagh, Die langhe voor desen verborghen lagh.

De Herders.

In't duyster hier schuylt hy, die metter tijdt Sal klaer over-schijnen de werelt wijdt.

4.

Den Enghel.

O Herders ! haelt uyt V-lieder muysel-fluyt,

En speelt den lof van den hooghsten Heer, Wtwendigh soet, maer inwendigh meer.

De Herders.

Wel aen dan mijn riet, Heft op een gheestigh liedt, Dat dese vroylijcke nacht ons leert, Waer mede ghy 't soete Kindt vereert.

Den Enghel.

'Ten is niet al silver dat luyde klijnckt, Verdomt is de werelt, hoe schoon sy blijnckt.

De Herders.

Soo wie hier sijn deughden in't duyster houdt, Sal namaels meer blijncken als louter goudt.

(79)

(80)

(81)

X V I. Een groote menighte der Enghelsche Gheesten gheboodschapt hebbende, de Gheboorte van den Salighmaker, rijsen op in sijnen Lof-sangh.

Op de wijse: Dulces cunae. Ofte Quis e nobis &c.

Facta est cum Angelo multitudo militiae caelestis laudantium Deum. Luca 2. cap.

1.

HErders met onnoosel sinnen, Herders die Godt weet te minnen:

Siet, ick komme hier vertolcken Groote vreught voor alle volcken:

Want u is, ten langhen lesten, By de Bethleëmsche vesten Versch gheboren den Messias, Langh' voorseyt door Isaias.

2.

Ende flus, na dese woorden, Ons verschenen in slagh-oorden

(82)

Godes Heyligh' Enghel-schaeren, Die ons brochten goede maeren, En die blijdelijck uyt-songhen Met hun-lieder soetste tonghen, Lof zy Godt in d'hooghste stede, En oock aen de menschen vrede.

3.

Jesse-blomme versch ghesproten, Wt een roede noyt ontsloten;

Wilt ons in ghenaed' ontfanghen, Op dat wy de natte wanghen Van den traenen-vloet af-vaghen, En u teere liefde draghen:

Op dat wy u dienst bewijsen, Eeuwigh loven, ende prijsen.

4.

Laet ons altijdt u verheffen, Die de saligheyt komt treffen:

Laet u vrindtschap ons ghenieten, Die voor ons u bloedt komt ghieten:

Laet ons' shemels vreught be-erven, Die voor ons de doodt komt sterven:

Laet ons hert met u vereenen, Die voor ons u wilt verkleenen.

(83)

X V I I. De Godt-minnende Ziele over-leght aendachtelijck die alderdiepste vernederinghe van haeren Schepper.

Op de wijse: alsoo 't begint. Ofte: Que Philis a l'esprit leger:

Narrabo omnia mirabilia tua. Psalmo 9.

(84)

1.

OCh wat al wonder siet men hier !

Op hoy, ende stroo laeyt Godes minne-vier:

Godt mensche queelt // En sich ont-eelt, Den Schepper van sijn schepsel is het beeldt.

2.

Die gheen beghinsel heeft, noch end', Is op desen tijdt voor suyghelingh bekent:

(85)

Die't al verblijdt // Van droefheyt krijt, D'onlijd'lijckheyt voor onse sonden lijdt.

3.

Den rijckdom heeft alsnu ghebreck,

De schoonheyt des hemels woont in't stal vol dreck:

Godts Majesteyt // Op stroo gheleyt,

(86)

Steeckt in den sack van onse sterflijckheyt.

4.

Lof zy de Moeder, altijdt Maeght,

De welck' in haer handen Godes Sone draeght:

Maer aldermeest // Op dese feest,

Lof zy den Vader, Soon, en Heyligh Gheest.

(87)

X V I I I. De verflauwende liefde van de menschen is d'eenighe oorsaecke waerom Emmanuel van niemant en wort aen-ghetrocken.

Stemme: Quam Mariam dulcibus ocellis tuebaris: &c.

Omnes enim quae sua sunt quaerunt, non quae Iesu Christi. Ad Philippenses 2. cap.

PEys, en ruste zy de goede menschen, Die de komste van Messias wenschen, Die als heden is, voor onse sonden, By twee beesten in den stal ghevonden.

(88)

Maeckt u-lieder ziele (Dochters van Syon) bereydt, Om t'ontfanghen // Met lof-sanghen,

Christum, die van koude schreyt.

2.

Van de menschen t'eenemael verlaeten, Light Messias in een stal vol gaeten, Daer de winden spijtelijck in-blijven, En sijn teere ledekens verstijven.

Isser van ons allen niemant die het naeckte Kindt Met wat kleeren // Sal vereeren,

Tot beschudsel van den windt ? 3.

Soo met hongher, als met dorst bevanghen, Naer de borsten van u ziel te langhen

(89)

Wenscht dat Kindjen, om sich wat te laven, Maer de liefd' is over-al begraven;

In dit dal der tranen, isser nerghens een mevrauw, Die Godts Lamke // Jont een mamke ?

Neent, de liefd' is al te flauw.

4.

Al de rijcke trecken van besijden, En sy laeten't dorst, en hongher lijden;

Maer de Maghet moet haer borsten buyghen, Om dat schaepken lievelijck te suyghen.

(90)

'Tstalken is te vuyl een plaetse voor den Edeldom, Rijcke lieden // D'aerme vlieden,

'Tselve nu gheschiedt alom.

5.

Lof moet u (ô naeckten Iesui) wesen, Die d'armoede ons hebt voorghelesen:

Saligh zijn sy, die zijn aerm van gheeste, Want sy komen tot Godts Bruyd-lof-feeste;

En dat rijck des hemels eeuwelijck hun toebehoort, Wiens rijckdommen // Sy bekommen,

Die noyt oor' en heeft ghehoort.

(91)

(92)

(93)

X I X. Lievelijcke t'samen-spraecke van de Mensch-wordinghe ons Heeren Iesu Christi, tusschen de Godt-soeckende Dochter van Syon, ende tusschen de goedt-willighe Schaep-herders.

Op de wijse: Het quamen dry Koninghen &c.

Natus est vobis hodie Salvator qui est Christus in civitate David. Luca 2.

cap.

1.

De Dochter spreeckt.

WAt blijde maer isser u-lieden verkonden ? (Schaep-herderkens, herderkens van Bethleëm) De Herders.

Wilt ghy ons ghelooven ? wy sullen't vermonden, Wy hoorden, wy hoorden wt d'Enghels stem', Dat was gheboren Godes Soone.

Seer langh' voorseydt;

De tweede Persoone,

In die hooghste Dryvuldigheydt.

2.

De Dochter.

Wat edele plaetse heeft Godt wt-verkoren ? (Schaep-herderkens, herderkens van Bethleëm) De Herders.

Godt is in het stalleke voor ons gheboren, Niet binnen, niet binnen Jerusalem.

Een Maegh't van Davids e'el gheslachte, Heel teer, en jonck,

Heeft den Sone Godts ghebaert by nachte, In een spelonck.

(94)

3.

De Dochter.

Wat maeckte Maria en Ioseph rechtveirdigh ? (Schaep-herderkens, herderkens van Bethleëm) De Herders.

Sy danckten, sy loofden Godts Sone eerweirdigh, S'aenbaeden, s'aenbaeden, s'aenbaeden hem;

Verwondert waeren sy wel seere, Hoe Godes Lam,

Hoe voor sijn gheboorte Godt den Heere Een kribbe nam.

4.

De Dochter.

Wat Princen had Iesus, wat edele schaeren:

(Schaep-herderkens, herderkens van Bethleëm) De Herders.

Den oss', en den ezel sijn edeldom waeren, Twee beesten, twee beesten, twee beesten tem;

Den Heer van yder was verlaeten, Maer 'themels hof

Met de Seraphijns, en Potestaeten Bewees hem lof.

5.

De Dochter.

Hoedaenigh hebt ghy den Soon van Godt gevonden ? (Schaep-herderkens, herderkens, herderkens soet) De Herders.

Bekleedt met vleesch ende bloedt, voor onse sonden;

Wy vielen, wy vielen hem al te voet:

'Kspeeld' op't cymbael: Aert op de trommel, Ruth op de luyt:

Tuy, tuy, tuy, tuyt, soo klonck 'tghebommel Van Sampsons fluyt.

(95)

6.

De Dochter.

Laet ons dat kleyn Kindeken t'samen vereeren, (Schaep-herderkens, herderkens, herderkens soet) De Herders.

Lof zy aen Maria, die Moeder des Heeren, Die Moeder, die Moeder van 't Opper-goedt;

Want Iesus, wt haer vleesch ghesproten, In d'aerdsche baen,

Heeft, voor onse sonden nu verghoten Soo menigh traen.

(96)

7.

De Herders.

Ontfanght dit kleyn liedeken, naer ons' begheerte (Schaep-Herderkens, Herderkens, Herderkens soet) Mits wy dat op-offeren uyt een goet herte,

Weest Herderken, Herderken Godts ghegroet:

Verlost u schaepkens uyt de tanden Des wulfs verwoet,

En beschermt ons al van ons' vyanden En teghenspoet.

(97)

X X. Maria, hoorende haer kindeken Iesus jammerlijck weenen, vraeght de reden van een soo bitter ende langhduerigh gheschrey.

Stemme: Vue belle tiens mon ame. (Of) Enfin cette Columbolle.

Quid ploras. Ioannes 20. cap.

1.

'KHoor' u suchten, ende klaghen;

Waerom is't dat ghy soo weent ? Is't om dat ghy zijt verkleent ? Neen't voorwaer; want u behaghen, V vermaeck, ghenoeght', en wensch Is by de soonen van den mensch.

2.

Iesu, wat magh u ghebreken, Dat soo menigh duyst ghesucht Wt u hertje neemt de vlucht ? Soud' u wel een spelle steken ? Neen't de spellen zijn gheweirt;

Het is iet anders dat u deirt.

(98)

3.

Soud' u schreyen wel ghetuyghen, Dat ghy hongher lijdt of dorst ? Siet daer is mijn volle borst, En ghy weyghert die te zuyghen:

Het en is van dorste niet, Dat ghy soo vele traenen giet.

4.

Liefste Kindt 't gaet my ter herten, Dat ghy noch niet op en houdt, Zijn u doecxkens al te koudt ? Of soo nat dat sy u smerten ? Neen, ô Kindt ! 't is anders iet, Dat u hier brenght in sulck verdriet.

5.

Ick en weet niet, waer ick't hebbe, Dat ghy noch soo bitter schreyt, Zijt ghy al te hart gheleyt Op het stroo van dese krebbe ? Neen voorseker, 't is iet el, Dat u veroorsaeckt dit ghequel.

(99)

6.

Iesu, Lamke sonder vlecken, Is't van koude dat ghy krijt ? 'K sal u Soon ghebenedijdt

Met meer hoy en stroo gaen decken.

Neen, 't is om gheen koude lucht, Dat ghy soo bitter schreyt, en sucht.

7.

Teerste Kindt ! wat is de reden, Dat ghy weent met sulcke pijn ?

(100)

Sou dit wel d'oorsaecke zijn, Dat ghy zijt gheboren heden By twee beesten in den stal ? Of soude't zijn om Adams val ?

8.

Jae, het is om de ghebreken Van de menschen, dat ghy weent;

'T zijn de sonden des ghemeent', Die u ooghskens soo doen leken;

Liefste Soon, en schreyt niet meer, Want 't is ghenoegh voor dese keer.

(101)

X X I. Den Enghelschen Ghesandt tot de wacht-houdende Schaep-herderkens van Bethleëm.

Op de wijse: Coridon, laet u schaepkens staen &c.

Invenietis Infantem pannis involutum. Luca. 2. cap.

1.

HErderkens, die te middernacht Soo neirstigh houdt de wacht, Siet ick kom' u-lieden Groote vreught aen-bieden, De gheboort' // Van het Woordt, Voor desen noyt ghehoort,

Is gheschiedt by de Bethlemsche poort'.

2.

Oversulcks, laet u schaepkens staen, En weest rap op de baen,

Om hem te gaen soecken, Die daer light in doecken,

(102)

In den stal // Nauw', en smal, Hy is den Godt van al,

Die de menschen saligh maecken sal.

3.

Herderkens, in den kouden windt Dat nieuw-gheboren Kindt

Sult ghy-lieden vinden ('T is u ziel beminden)

Neer-gheleyt // Die daer schreyt (Emmanuel gheseyt)

En die naer u-lieder komste beyt.

4.

Hoordy niet, hoe dat bitter krijt Die ul'der ziele vrijt ?

Gaet (met sijn behaeghen) Sijn rood' ooghskens vaeghen, En seght Heer // 'Kbid u seer, En stort gheen traenen meer;

Want u ooghskens zijn noch al te teer,

(103)

5.

Krachtigh Heer, wie heeft over u Soo groote macht alsnu,

Dat hy u kan senden In al dees' allenden

Naeckt en bloodt // In den noodt, En in de bitter doodt ?

Is het niet u liefde over-groot ?

(104)

6.

Eeuwigh Godt, die nu in den tijdt Gheboren mensche zijt;

Gheeft ons kracht van boven, Om u wel te loven.

Weest ghegroet // Iesu soet, Die komt voor onse boet',

Hier vergieten u soo dierbaer Bloedt.

(105)

X X I I. Die Dochters van Syon worden vermaent om in het stalleken van Bethleëm haerlieder ghekroonden Koningh te gaen besoecken.

Op de wijse: Fortuna helas pourquoy. (Ofte) Laet ons met lof en sangh.

(Ofte) Cur mundus militat.

Egredimini & videte Filiae Sion Regem Salomonem in diademate quo coronavit illum mater sua in die desponsationis illius. Cantic. 3. cap.

(106)

1.

IVdea weest verblijdt, Jerusalem maeckt vreught;

Op desen gulden tijdt, Bekleedt u ziel met deught:

Allendigh Adams zaet, Op dese hooghe feest, Toont vry een bly ghelaet, Verheught u in den gheest.

2.

Rijst wt den diepen slaep, Die u in sonden hiel;

Want dat onnoosel Schaep

(107)

Komt lossen uwe ziel:

Hy komt als eenen mensch, Die Godt is vol ghedult, Om (naer u herten wensch) Te draeghen uwe schuldt.

3.

Ghy Dochters (net, en reyn) Der stadt Jerusalem;

Gaet, ende siet hoe kleyn, Dat binnen Bethleëm V Koningh leyt in't stal, En hoe sijn Moeder schoon Heeft hem een kribbe smal Ghegheven voor sijn kroon'.

4.

Siet, uwen Koningh komt Tot u sacht-sinnelijck, (Soo den Prophete romt) Ootmoedigh, minnelijck;

Siet, hoe dat Opper-Goedt, Dat eeuwigh Vaders Woordt, Bekleedt met vleesch en bloedt, Komt uyt een Maghet voort.

5.

Die Moeder reyn en net, Naer dat sy heeft ghebaert, Blijft Maghet onbesmet, (Soo den Propheet verklaert) Want Godt der Heeren Heer, (Wie suyverheydt behaeght) Wauw doen sijn Moeder d'eer, Altijdt te blijven Maeght.

6.

Dees' alder-eelste Dracht, En Godt, en mensch te gaer, Voor 'tmenschelijck gheslacht

(108)

Komt wesen Middelaer:

Sijn weeldigh Jacobs huys, Daer hy bevelen sal,

Werdt een seer schandigh kruys, Voor onse sonden al.

7.

Gaet nu en wilt aen-sien, Die uwe ziele mint, Maer valt op uwe knien Voor dat gheboren Kindt:

Gheeft eenen soeten kus Aen Iesus rooden mondt, Op dat u ziel' aldus Door liefde zy ghewondt.

8.

Looft hem op dit termijn, Die uyt een Maghets slot Komt uwen broeder zijn, Al is hy uwen Godt:

Dat eeuwigh Licht is hy, Die nu gheboren is, Hy komt u maken vry Van alle duysternis.

(109)

(110)

(111)

X X I I I. Die Alder-hooghste Majesteyt sich vernedert tot de ghedaente van een slave, om ons wt de slavernye des helschen vyandt te verlossen.

Op de wijse: Berger, la Vierge Marie &c.

Semetipsum exinanivit formam servi accipiens Ad Philip. 2. cap.

1.

SIet dat vyer der liefde blaken, Godt, die schiep dat hemelrijck, Om u sondaer te hermaken Wordt ghelijck aen 'taersche slijck:

'sVaders Woordt komt neder daelen, En voor Adams schuldt betaelen.

2.

Iesus, boven al verheven Alle prijs, en eere weird, Voor wie al die Enghels beven Sich vernedert totter eird':

(112)

In der beesten stal ghebooren Ons bevrijdt van Godes thooren.

3.

Iesus komt ghewilligh lijden Hongher, koude, smerte, dorst, Om de menschen te verblijden, Als een kindje zuyght de borst:

Hy laet scepter, ende kroone, Om te zijn een Maghets Soone.

4.

Wordt in doecxkens teer ghewonden, Om te maecken los, en vry

Adams kinders van der sonden Harte jock, en slaverny:

Hy door minne-brandt ghedreven, Komt ons schijncken 't eeuwigh leven.

5.

Laet ons allegader loven Die verheven Majesteyt, Met de Princen van hier boven Sijnghen prijs, en danckbaerheyt;

Lof zy aen de Maghet Moeder, Die ghebaert heeft onsen Broeder.

(113)

(114)

(115)

X X I V. De gantsche wereldt in peyse wesende, soo wordt ons oock aen-gheboden den eeuwighen Vrede met die Goddelijcke Majesteyt.

Op de wijse: Alsoo 't beghint.

Gloria in altissimis Deo: & in terra pax hominibus bonae voluntatis. Luca 2. cap.

1.

GLorie zy dat Goddelijcke Aenschijn, En peys aen die van goeden wille zijn:

De soete Vrê // Wilt ons nu mê,

Sy wordt verkonden // Van een Engel gesonden Ontrent Davids Stê.

2.

Bellona neemt het kleedt der Vreden aen, En Mars heeft al sijn wapens wt ghedaen;

De soete Vrê // Wilt ons nu mê,

(116)

Sy wordt verkonden // Van een Enghel ghesonden Ontrent Davids Stê.

3.

Den brandt van haet, en nijt is wt-gheblust, De gantsche wereldt is in volle rust:

De soete Vrê // Wilt ons al mê,

Sy wordt verkonden // Van een Enghel ghesonden Ontrent Davids Stê.

4.

Messias nieuw-gheboren heeft den twist, Die tusschen Godt en mensche was gheslist:

Hy brenght ons mè // De soete vrè,

Heden verkonden // Van een Enghel ghesonden Ontrent Davids Stè.

5.

Lof zy van nu tot inder eeuwigheyt Den Vrede-maker Christo toegheseyt:

Die brenght ons mè // De soete vrè,

Heden verkonden // Van een Enghel ghesonden Ontrent Davids Stè.

(117)

X X V. Alle menschen worden verweckt, ter eeren van die ootmoedighe Gheboorte Iesu Christi eenen nieuwen lof-sangh wt te stemmen.

Op de wijse: Cloris est Reyne de mon ame, &c.

Cantate Domino canticum novum. Psalm. 97

1.

LAet ons met blijde herten singhen, Een nieuwen lof-sangh, noyt ghehoort, Laet ons den voys naer't herte dwinghen,

Want d'Enghel-schaere bodschapt ons dat eeuwigh Woordt.

(118)

2.

Een Maghet is gheworden Moeder, En haeren Soon is Godt, en mensch:

Siet onsen Godt wordt onsen Broeder,

'T gheschiedt een-yghelijck Propheet naer sijnen wensch.

3.

Den lof-sangh van de snelle Gheesten Eert Moeder en haer Soontje mè:

Al light hy onder stomme beesten,

Men singht Godt glorie, den mensch op d'aerde vrè.

4.

O grooten Koningh van hier boven ! Hoe komt ghy dus in't aerdsche dal ? V dancken wy, en altijdt loven,

Die u vernedert hebt te ligghen in den stal.

(119)

5.

IESVS.

Voor u ben ick (ô mensch !) gheboren,

(120)

Om u te helpen wt den noodt:

Want anders waer't ghy al verloren,

Voor u sal ick mijn Bloedt oock storten in mijn doodt.