Enquête komt te vroeg Laat ik absoluut duidelijk zijn. Fraude met overheidsgeld moet tot

Enquête komt te vroeg

Laat ik absoluut duidelijk zijn. Fraude met overheidsgeld moet tot op de bodem worden uitgezocht. Dat geldt voor bouwfraude, dat geldt voor fraude bij de aanleg van de schipholtunnel. En dat geldt ook voor de onjuiste besteding van geld uit het Europees Sociaal Fonds waarbij inmiddels de Europese Commissie 447 miljoen gulden terugvordert van de Nederlandse staat. De VVD wil altijd, bij alle fraudezaken, het naadje van de kous weten.

Het Openbaar Ministerie is de eerst aangewezen instantie die fraude moet onderzoeken. In de Schipholtunnelzaak heeft dit inmiddels tot bestraffing van de verantwoordelijke bedrijven geleid. Zij moeten 20 miljoen gulden terugbetalen aan de Nederlandse Spoorwegen en moeten bovendien ieder de maximaal mogelijke boete van 1 miljoen betalen. De NS zal op haar beurt 50 miljoen terugbetalen aan de staat. Dit alles is neer­ gelegd in een transactie. De Tweede Kamer heeft zich hierover ontevreden getoond. Een andere vraag is of de minister, al dan niet daartoe door de Kamer opgeroepen, achteraf in een individuele zaak moet ingrijpen. Vanaf het begin heeft ae VVD gewaar­ schuwd tegen de motie die de regering oproept beklag te doen over een transactie waar­ voor zij zelf verantwoordelijk is. Met net schaamrood op de kaken heeft de Kamer tandenknarsend moeten accepteren dat wat zij heeft gevraagd, juridisch onmogelijk is. Maar achter de motie schuilt meer. Namelijk de gedachte dat de minister, en de Kamer als zijn controleur, zich actiever moeten bemoeien met lopende strafzaken. Ik wil niet verhelen welk gevaar zich voordoet indien we deze weg inslaan. Als de politiek zich meer actief gaat bemoeien met individuele strafzaken dan komt de onafhankelijkheid van de rechtspraak in het geding. We zetten dan de deur open naar willekeur in net strafrecht. Want wat te denken van een Kamer die de minister oproept zijn aanwijzingsbevoegdheid te gebruiken om een haar onwelgevallige strafzaak tegen te houden? De Tweede Kamer is geen opsporingsdienst, en dat is maar goed ook.

Inmiddels heeft het vertrek van PvdA-Kamerlid Rob van Gijzel veel stof doen opwaaien. Maar dit mag niet afleiden van wat bij de bouwfraude nu eerst moet gebeuren: 1. een strafrechtelijk onderzoek; 2. aanscherping van de controle op financiële declaraties en verbeterde regelgeving voor aanbestedingen; 3. een integriteitsonderzoek naar in opspraak geraakte ambtenaren; 4. een onderzoek door de Nma; 5. een eigen parlementair onderzoek, vooralsnog in de vorm van een werkgroep. Levert dit alles onvoldoende infor­ matie, dan gaan we verder. Dan kan uiteindelijk zelfs een parlementaire enquête niet worden uitgesloten. Nu al tot een enquête besluiten maakt dit wapen bot. Er bestaat nu zelfs het gevaar dat schuldigen niet meer kunnen worden vervolgd omdat de Kamer het strafrechtelijk onderzoek voor de voeten dreigt te lopen. Een parlementaire enquête mag natuurlijk nooit verworden tot een schaamlap voor de politiek, zoals dit door PvdA en CDA is gedaan. Daarvoor is dit zwaarste onderzoeksmiddel van de Tweede Kamer veel te belangrijk.

Hans Dijkstal

De vraag van de week:

M oet gezinshereniging en gezinsvorm ing

onbeperkt m ogelijk zijn ?

Deze week komt het antwoord van: Henk Kamp

Nee. Omdat de immigratie in ons land een moeilijk beheersbaar proces is, moet ieder onderdeel daarvan kritisch bezien worden. Gezinshereniging is het naar Nederland laten komen van gezinsleden. Bij gezinsvor­ ming gaat het om het over laten komen van een partner. Vooral de Turkse en

Marokkaanse bevolkingsgroepen in Nederland zijn sterk gegroeid mede door gezinshereniging en gezinsvorming, van enkele duizenden in ae tweede helft van de jaren zestig tot 600.000 nu. Nog steeds zou de helft van de Turkse en Marokkaanse jongeren in Nederland een partner uit het land van herkomst laten overkomen. Dat beïnvloedt het integratieproces. De sterke groei door gezinshereniging en gezinsvor­ ming kan zich herhalen bij ae immigranten­ groepen in ons land afkomstig uit Irak, Afghanistan, Iran, Somalië en nog tientallen

andere asiellanden. D66-minister Van Boxtel had dus groot gelijk toen hij vorige week (eindelijk) aandacht voor dit onderwerp vroeg. Hij stelde voor de mogelijkheden voor gezinshereniging en gezinsvorming te beperken voor wie een tijdelijke verblijfsver­ gunning heeft. De VVD wil daar graag met nem en PvdA-staatssecretaris Kalsbeek over praten in de Kamer. Op initiatief van de VVD is al eerder de inkomenseis voor gezinsvorming ingevoerd. Dat betekent dat iemand met een uitkering niet een partner uit het buitenland mag laten overkomen. Op deze inkomenseis gelden nog teveel uitzonderingen. Ook daar willen we graag over praten.

Immigratiebeperking is nodig om te kunnen bereiken dat wie uit het buitenland wordt

e s s e

399

KPN: de overheid als grootaandeelhouder

Op 28 november ging de Tweede Kamer in debat met minister Zalm over de voorgenomen deelname in de aande­ lenemissie van Koninklijke PTT Nederland NV (KPN). De Nederlandse regering heeft besloten om voor 3 4 ,7 %

(± 1,73 miljard) in de aandelenemissie deel te nemen. Hiermee houdt de Nederlandse Staat haar belang op peil. De VVD is van mening dat er geen sprake kan zijn van staatssteun. Woordvoerder Hella Voute heeft een aantal kritische vragen gesteld in dit debat.

De V V D heeft nadere toelichting gevraagd op welke rationele gronden deze financiële participatie heeft plaatsgevonden. De minister heeft bevestigd dat er een zorgvuldig boekenonderzoek is gedaan door een deskundig financieel adviseur. Tevens werd in het debat aan de orde gesteld wat de budgettaire gevolgen zijn. De regering gaf aan dat deze participatie ten Taste wordt gelegd van de EM U-schuld. Als de overheid en de banken niet hadden deelgeno­ men zou KPN in het zogenoemde strafbankje van de beurs geplaatst zijn. Grote institutionele beleggers, o.a. pensioenfondsen, zouden dan niet meer mogen beleggen in aande­ len KPN, hetgeen rampzalig zou zijn

voor de vermogenspositie van KPN.

Met name de zeer ruime beloningsre­ geling (optiepakket, gouden hand­ druk en aanvullende bonussen) voor de voorzitter van de Raad van Bestuur stuitte op grote kritiek van de woordvoerder. De V V D is van mening dat dit zeer forse optiepakket onverstandig is gezien het bevriezen van de lonen van het personeel. De V V D is van mening dat dit een wel zeer exorbitante beloning is in een bedrijf met een torenhoge schulden­ last. In slechte economische tijden moet de tering naar de nering worden gezet. Een gematigde loon­ ontwikkeling is noodzakelijk, dit geldt voor de weihnemers, maar niet

minder voor het management. Daarbij komt nog dat de heer Scheepbouwer, als lid van de Raad van Commissarissen, zelf verantwoor delijk was voor de beslissingen die KPN in de problemen brachten. "Een deelneming van ± 1,73 miljard in KPN is een forse financiële partici­ patie. De afw eging die is gem aakt moet gebaseerd zijn op een rationele zakelijk-financiële afw eging. Er moet zorgvuldig worden omgesprongen met belastinggeld," aldus Voute.

Hella Voute 070 - 3 1 8 2907

Kritische kanttekeningen naar het

ministerie van LNV

Woordvoerders Gert-Jan Opiaat en Jan Hendrik Klein Molekarm

tijdens het begrotingsdebat in op de successen van het gevoerde beleid van minister Brinkhorst. Maar ook plaatsten zij kritische kanttekeningen. Opiaat zette minister Brinkhorst neer

als een goed crisismanager, maar maande hem in de komende maan­ den zich beter te richten op een daadwerkelijke, praktische en eendui­ dige uitvoering van het beleid. Alleen door duidelijkheid vanuit het ministe­ rie zal er nog enig draagvlak blijven. Ook het terugdringen van de admini­ stratieve lastendruk zal de komende maanden als verbeterpunt aan de orde moeten komen. Nu de agrari­ sche sector moet en ook wil verande­ ren zal het ministerie niet achter mogen blijven. Het zal een moderni- seringsslag moeten maken en meer dienstverlenend moeten gaan werken.

Verder heeft de VVD gevraagd in te zetten op een harmonieus Europees

Vervolg van pagina 1 (Vraag)

toegelaten, volwaardig en op eigen kracht deel van de samenleving kan gaan uitmaken. Behalve om gezinsher- enigers en gezinsvormers gaat het dan ook om asielzoekers en arbeidsimmi- granten. Voor een overzicht van de meer dan veertig VVD-voorstellen in deze kabinetsperiode om het immigra- tieproces te beheersen: www.vvd.nl

landbouw- en handelsbeleid. Vooralsnog is de minister namelijk een 'gelegenheids' Europeaan geble­ ken. De ene keer gaat hij in zee met de Europees Unie, maar als het even niet uitkomt zet hij in op nationaal beleid. Verder inzetten op spoedige hervorming van het

Gemeenschappelijk Landbouw Beleid, nog voordat de toetreding van landen uit Midden- en Oost Europa zal plaatsvinden vindt de V V D een voorwaarde. Ook zal er een eerlijke liberalisering van de landbouw, zowel op Europees als mondiaal niveau moeten worden ingezet.

Tenslotte vroeg Opiaat nog aandacht voor enkele belangrijke punten. Het ministerie zal een aanspreekpunt moeten zijn voor de hele agri-busi- ness keten en niet alleen voor de primaire sector. De gehele agri-busi- ness keten draagt immers verant­ woordelijkheid voor duurzaamheid, voedselveiligheid, dierenwelzijn en heeft een zeer forse bijdrage aan de Nederlandse economie, namelijk 10% van de nationale werkgelegenheid. Tevens werd de minister aan de tand

V V D

gevoeld over de middelen en struc­ tuurversterkende maatregelen die hij heeft toegezegd aan de provincies met M KZ gebieden.

Vervolgens nam Jan Hendrik Klein Molekamp het woord om de natuur begroting af te ronden. Hij plaatste kritische Kanttekeningen bij het niet nakomen van de verplichtingen van de Rijksoverheid, bijvoorbeeld op het gebied landinrichting. Ook vroeg hij om een verruiming van budget voor het agrarisch natuurbeheer.

Tenslotte maakte hij een afrondende opmerking over het beeld dat heerst over het ministerie in het algemeen. Ook Klein Molekamp gaf de minister complimenten als crisismanager. Zwak is de minister in communiceren en het op gang brengen van een daadkrachtige transitie. Boeren en Rijk zijn het eens over de verantwoor­ delijkheden van de agrarische sector, maar de arrogantie van de minister leidt vaak tot tegendraadse effecten. Gert-Jan Opiaat

070- 318 2881

Jan Hendrik Klein Molekamp 0 7 0 - 3 1 8 2884

399

e x p r e s s e

Het beeld van Van der Ploeg

Atzo Nicolaï

Op 26 november werd op aandringen van de VVD de mediabegroting als apart onderdeel van de begroting Onderwijs Cultuur en Wetenschap besproken. Na behandeling van de nieuwe Mediawet begin 2000 is over mediabeleid in het algemeen niet meer gesproken.

En dat terwijl er op dat gebied juist zoveel (niet) gebeurd is. Bovendien gaf de begrotingsbehandeling aanlei­ ding om het gevoerde beleid van staatssecretaris Van der Ploeg onder de loep te nemen. Woordvoerder Nicolaï sprak vooral over de onvol­ doende onderscheidendheid van de publieke omroep en de verloren kansen in het kabelbeleid. De VVD pleitte voor een sterke en beter herkenbare publieke omroep. De publieke omroep moet zich meer richten op haar eigenlijke taak: het verzorgen van onderscheidende

S

rammering. Prioriteit van de ieke omroep moet liggen bij het maken van kwalitatief goede

programma's. Al tijdens de behande­ ling van de Mediawet twee jaar gele­ den heeft de VVD een motie inge­ diend met deze strekking, maar kennelijk is deze motie nog steeds niet uitgevoerd. De publieke omroep is nog onvoldoende herkenbaar. Haar aanbod bestaat nu voor bijna een derde uit hopsa-heisa programma's. Goed voor de kijkcijfers, maar zonde van het publieke geld.

Het nog al maar niet vrijgeven van de programmagegevens is de VVD een doorn in het oog.

Om de staatssecretaris tot actie te manen heeft de VVD een motie inge­ diend waarin op snelle vrijgave wordt aangedrongen. De staatssecretaris

was het ditmaal met de VVD eens. Ten aanzien van het kabelbeleid heeft Van der Ploeg echt te weinig gedaan. Er is veel te lang gewacht met het nemen van maatregelen om de digi­ talisering te bevorderen. De VVD dringt af meer dan twee jaar aan op keuzevrijheid voor de kijker: iedereen moet zich bijvoorbeeld per zender kunnen abonneren. Volgens de VVD heeft de staatssecretaris hier een belangrijke kans laten liggen om het kabelbeleid de 21ste eeuw in te lood­ sen. Op dit gebied is er eigenlijk een kabinetsperiode verloren gegaan, aldus de woordvoerder.

Al met al is het eindoordeel over het mediabeleid van Van der Ploeg bepaald niet positief. "Had deze staatssecretaris zijn ambitie om dingen te veranderen maar minder op zijn cultuurportefeuille en meer op zijn mediaportefeuille gericht". Atzo Nicolaï

0 7 0 -3 1 8 2888

Bouwfraude

De VVD Tweede Kamerfractie neemt de berichtgeving over vermeende bouwfraude en mistanden in de bouw zeer hoog op en vindt dat deze zaak tot op de bodem moet worden uitgezocht. De VVD is voorstander van een parlementair onderzoek naar de gang van zaken rond de overheidsaanbestedin­ gen zoals bij infrastructurele werken. Of dit onderzoek zal uitmonden in een parlementaire enquête, net zwaarste middel van de Tweede Kamer, wil de VVD pas beantwoorden als de resultaten van het parlementair onderzoek bekend zijn.

De VVD wil de resultaten van het strafrechtelijk onderzoek en het NMa-onderzoek naar vermeende

rijsafspraken bij deze afweging etrekken. De VVD wil dat net straf­ rechtelijk onderzoek niet in de wielen wordt gereden door onderzoeksacti­ viteiten van de Tweede Kamer. Dit zou kunnen gebeuren als de Kamer gelijktijdig met het strafrechtelijk onderzoek mensen onder ede zou gaan verhoren. Want als mensen onder ede, zoals bij een parlementaire enquête, zijn verhoord, dan kan een voor hem of haar zelfafgelegde belas­ tende verklaring niet meer worden gebruikt in een strafprocedure. Maar ook de minister van V&W zal op haar departement de aanbeste- dingsregels en de financiële controle moeten aanscherpen en hard moeten optreden tegen aantijgingen van vermeende corruptie onder ambtena­ ren.

De VVD is niet gelukkig met de schik­ king die het OM heeft getroffen met de frauderende bedrijven bij de bouw van de Schipholtunnel, omdat het rechtsgevoel hiermee wordt aange­ tast. Het kan niet zo zijn dat de burger aan deze hele zaak een beeld

overhoudt dat er met zijn belasting­ geld gerommeld en gefraudeerd wordt door bedrijven en dat de betrokken bedrijven dat gewoon afkopen en dan vrijuit gaan. Om vervolgens weer grote bouwopdrach­ ten binnen te slepen. Dat mag niet het beeld zijn. Deze beeldvorming is ook niet goed voor de bouwsector zelf.

Dit laat onverlet dat de schikking niet ongedaan kan worden gemaakt, omdat de overheid verantwoordelijk­ heid draagt voor de beslissing van het OM en diezelfde overheid daarom niet weer bezwaar daar tegen kan maken.

Wij vinden dat het rechtszekerheids- gevoel vraagt om een overheid die met één mond praat. In het

verlengde daarvan vindt de VVD dat het ook niet wenselijk is dat in een rechtstaat de politiek: ingrijpt in indi­ viduele strafzaken. Dan zijn wij vols­ trekt op de verkeerde weg. Dat zou bestuurlijk ongewenst, politiek gevaarlijk en juridisch onmogelijk zijn. Beter is om de aanwijzing inzake grote transacties, dus de spelregels voor het Openbaar Ministerie, nog eens kritisch te bezien en daarnaast parlementaire instrumenten in te

zetten, zoals een onderzoek naar verbetering van de aanbestedingsre- gels en de financiële controle daarop. Nelly Verbugt

070 318 28 92

De VVD-Expresse is een uitgave van de Mr. Annelien Kappeyne van

de Coppello Stichting

eindredactie:

Petra Tiel:

p.tiel@tk.parlement.nl

Fleur van Tellingen:

f.vtellingen@tk.parlement.nl

telefoon: 070 - 318 3036

De VVD-Expresse

wordt gedrukt

bij Drukkerij Stimuka

e x p r e s s e

399

Begroting Onderwijs en Wetenschap

Deze week vond de begrotingsbehandeling Onderwijs plaats. Woordvoerder Clemens Cornielie is ingegaan op de nieuwe visie van de bewindslieden Hermans en Adelmund. Het onderwijs moet benaderd worden vanuit de sturingsmechanismen richting, ruimte, resultaat en rekenschap.

R ich tin g

Voor autonomievergroting en dere­ gulering in het onderwijs zijn belang­ rijke aanzetten gegeven. De VVD wil op deze weg voort. Ook voor het onderwijsinhoudelijke programma is er de komende jaren meer autonomie en deregulering nodig. De VVD wil

K

een lumpsum bekostiging in ■ imair onderwijs. In eerste plaats moeten er deelbudgetten voor perso­ neel, materieel, achterstandenbeleid en schoolbudgetten worden inge­ voerd. In de tweede plaats moet er sprake zijn van een aanpassing van de bestuurlijke krachtenbundeling, zodat de coöperatie en bovenschools management onder de regeling gaan vallen.

Ruim te

De extra financiële ruimte op de begroting is in deze kabinetsperiode fors toegenomen (een toename van ƒ 6,7 miljard, terwijl er 2 miljard was beloofd). De VVD wil deze lijn van investeringen doorzetten met name in voortgezet onderwijs en beroepson­ derwijs. De accenten moeten worden gelegd op werkdrukvermindering (door creatie van ondersteunende functies en verbetering van werkom­ standigheden) én op de aanschaf van moderne leermiddelen en inventaris­ sen.

R esultaten

Enkele resultaten van het regeerak­ koord 1998-2002: de verkleining van de groepsgrootte in het primair onderwijs, de materiële vergoeding is structureel verhoogd, het voortijdig schoolverlaten is aangepakt en voor het lerarenbeleid zijn vele miljarden extra uitgetrokken. Maar we zijn er nog niet.

R ekenschap

Eén van de belangrijkste wetsvoor­ stellen van het kabinet is de Wet op het Onderwijstoezicht. Volgende week zal hier nader over worden esproken. Verder zijn behandeld eroepsonderwiis, lerarenbeleid, toegankelijkheid en privatisering. B ero e p so n d erw ijs

Het is de verdienste van minister Hermans dat het beroepsonderwijs weer op de kaart staat. De VVD is vanouds voor een sterke beroepsko­ lom van VMBO, MBO en HBO. De VVD wil dat er tijdens de formatie hierover concrete afspraken worden gemaakt.

Lerarenbeleid

Met de nota's Maatwerk voor Morgen hebben de bewindslieden invulling gegeven aan het regeerak­ koord. Ondanks alle voorgestelde

maatregelen uit deze nota's zal het lerarentekort de komende jaren een ernstig probleem blijven. Oplossingen komen alleen in zicht als iedereen haar of zijn verantwoordelijkheid neemt. Het komt nu aan op profes­ sioneel personeelsbeleid op scholen. F in a n cie rin g

Ten aanzien van private financiering (sponsoring, vrijwillige ouderbijdrage) heeft de VVD ingebracht dat zij hier onder voorwaarden positief tegen­ over staat. Toegankelijkheid moet gewaarborgd blijven; er dient een adequate basisbekostiging te zijn, extra middelen dienen ten goede komen aan de hele onderwijsge- meenschap, en ouderbijdragen dienen ecnt vrijwillig (dus niet inko­ mensafhankelijk) te zijn en ouders en leraren dienen instemmingsrecht ter zake hebben.

De basisbekostiging (publieke midde­ len) moet voor iedere school voldoende zijn om het onderwijs­ programma (kernactiviteiten) naar behoren uit te voeren.

Volgens de Onderwijsraad kunnen extra private middelen boven op de publieke middelen de sociale cohesie versterken zonder dat de toeganke­ lijkheid beperkt wordt. De VVD heeft de regering gevraagd om het Onderwijsraadadvies nader uit te werken.

Clemens Cornielje 070- 318 2904

Hoger Onderwijs

Woordvoerder Hoger Onderwijs is Bibi de Vries. Zij is haar betoog begonnen met de constatering dat het Hoger Onderwijs er in Nederland goed voorstaat. En dat moet ook zo blijven.

Juist met het oog op de verdere internationalisering van het onderwijs, de invoering van de bachelor-masterstructuur en de verbetering van ons stelsel van accreditatie, is het belangrijk dat het Hoger Onderwijs goed blijft functioneren. Natuurlijk blijven er altijd punten die verbetering verdienen. Neem bijvoorbeeld het ‘emancipatiebeleid’. Ondanks de inspanningen van het kabinet, zijn er nog altijd te weinig vrouwen in hoge functies binnen het Hoger Onderwijs.

Vouchersysteem

De VVD is voorstander van een divers onderwijsaanbod. Keuzevrijheid leidt tot betere prestaties van studenten. Er is veel gesproken over de vraag hoe de instellingen binnen het Wetenschappelijk Onderwijs en Hoger Beroepsonderwijs in de toekomst moeten worden gefinancierd. De VVD is voorstander van vraaggestuurde financiering. Het vouchersysteem past in deze gedachtegang. Vouchers zijn onderwijs-tegoedbonnen die studenten de mogelijkheid geven om delen uit het studiepro­ gramma elders te volgen. Het vouchersysteem is opgenomen in het concept-verkiezingsprogramma.

Prijs per student

Momenteel is er een onderzoek gaande naar de prijs per student in het HBO. De VVD is benieuwd op welke wijze een stabilisering van de prijs per student kan worden gerealiseerd. Immers, het

HBO is belangrijk voor de kenniseconomie en de arbeidsmarkt. De VVD vindt dat het HBO recht heeft op een adequate bekosti­

ging-D e ce n tra le to e la tin g

De VVD beschouwt het experiment dat momenteel loopt met decentrale toelating als zeer positief. De VVD vindt dat loting volstrekt onrecht doet aan de diverse kwaliteiten van potentiële studenten. Het experiment is een belangrijke stap in de richting van het afschaffen van de gewogen loting en het acceptabel worden van selectie door de instelling zelf.

A rb e id sm a rk tp ro b le m a tie k in de zo rg

In het concept-verkiezingsprogramma wordt voorgesteld de numerus fixus af te schaffen. De VVD is blij met het feit dat met ingang van 2002 al meer artsen kunnen worden opgeleid, maar benadrukt met het oog op de langere termijn, de mogelijkheden van een grotere (zij) instroom van studenten en het verkorten van het artsexamen. Ook heeft de VVD gevraagd naar een haalbaar­ heidsonderzoek om te kijken of de universiteit van Twente en de "Brabant Medical School" ook medische opleidingen kunnen gaan geven.

Bibi de Vries