Koningin Wilhelminalaan 5 | 3527 LA Utrecht Postbus 2758 | 3500 GT Utrecht
T 030 - 233 23 37 | info@divosa.nl
NL75 INGB 0000194416 | KvK 40532318 Midden-Nederland
Tweede Kamer der Staten-Generaal T.a.v. vaste kamercommissie SZW DEN HAAG
Onze referentie: 210828
Datum: 23 november 2021
Onderwerp: Inbreng Divosa voor begroting SZW
Van: Erik Dannenberg | tel 030 – 233 2337 |secretariaat@divosa.nl
Geachte leden van de vaste kamercommissie Sociale Zaken en Werkgelegenheid,
In week 48 behandelt u de begroting van het ministerie van SZW. Divosa vraagt namens leidinggevenden in het gemeentelijk sociaal domein aandacht voor het herstel van
bestaanszekerheid. De zekerheid van voldoende en voorspelbaar inkomen en de zekerheid van werk en mee kunnen doen in de samenleving. Dit is een van de belangrijkste
kernopgaven die Divosa samen met de andere gemeentelijke netwerken, ziet en ook benoemt in onze gezamenlijke propositie ‘De winst van het sociaal domein’.
Herstel bestaanszekerheid is mogelijk…
De bestaanszekerheid van Nederlanders staat in toenemende mate onder druk. Dat laten cijfers, analyses en onderzoeken keer op keer zien. Nibud en SCP wijzen op een steeds kwetsbaardere positie van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt en mensen met een laag inkomen. Zo leven557.000 huishoudens in armoedeen hebben 614.000 huishoudens geregistreerde problematische schulden. Dit mag en kan niet in een welvarend land als Nederland.
Een achterliggend probleem is dat een steeds groter deel van het inkomen van deze
doelgroepen wordt besteed aan vaste lasten, zoals wonen, energie en zorg. Hierdoor groeit de groep mensen met langdurige geldzorgen. De chronische stress die dit met zich
meebrengt, heeft negatieve effecten op de fysieke en mentale gezondheid, opvoedklimaat, kansen en welzijn. Kortom: met het herstellen van bestaanszekerheid pak je de oorzaak voor veel andere problemen aan.
wanneer het inkomen voldoende en voorspelbaar is...
We vragen u daarom het sociaal minimum te verhogen, want bestaanszekerheid is een grondrecht en geen beleidskeuze. Voor de kwetsbare inwoners vormt het toeslagenstelsel een belangrijk inkomensbestanddeel. Al lang zien gemeenten dat dit toeslagensysteem niet voldoet. Het brengt huishoudens in de problemen. Meer hierover leest u in onsposition papernaar aanleiding van het IBO rapport ‘Bouwen aan een beter belastingstelsel’. Ons pleidooi is om nu eindelijk stappen te zetten in het invoeren van een voorspelbaar systeem van inkomensondersteuning, gekenmerkt door duidelijkheid en eenvoud.
Tegelijkertijd wijzen studies over de arbeidsmarkt voortdurend op de toegenomen onzekere positie voor werkenden door flexibilisering en het toegenomen aantal ZZP’ers (WRR,
Commissie Borstlap). Steeds meer risico’s in relatie tot de sociale zekerheid worden afgewenteld op het individu. De coronacrisis maakte pijnlijk zichtbaar wat hiervan de gevolgen kunnen zijn.
De combinatie van flexibele arbeidsrelaties, een ontoereikend toeslagensysteem en de stress ten gevolge van geldzorgen draagt niet bij aan een gewenste veilige basis voor mensen om in beweging te komen en een bijdrage te leveren aan de samenleving. Daarom vragen we u aan te dringen bij de minister om de aanbevelingen van de commissie Borstlap te implementeren in beleid.
en bezuinigingen op activering en werk worden teruggedraaid.
We zien dat de middelen voor het goed uitvoeren van de Participatiewet achterblijven bij de gestelde ambities. De huidige arbeidsmarkt vraagt om werkfitte, geschoolde mensen, maar de bezuinigingen die het afgelopen decennium zijn doorgevoerd op activering en
re-integratie maken het in de uitvoering onmogelijk om alle inwoners voldoende te ondersteunen in de stap om écht mee te doen in Nederland. Uit recentonderzoek door Berenschot ‘Beschikbare en benodigde financiële middelen voor Participatiewet’blijkt dat voor maximale ambitie er structureel € 1,2 miljard extra aan participatiemiddelen nodig zijn. Dit bedrag loopt tot 2026 op tot € 1,5 miljard.
Door deze tekorten schepen we te veel mensen af met alleen een inkomen. Enerzijds vragen we u dit signaal serieus te nemen in het licht van de ambitie om de kloof tussen vraag en aanbod op de arbeidsmarkt te overbruggen. Anderzijds zien we veel inwoners in de bijstand voor wie de arbeidsmarkt (nog) geen wenkend perspectief biedt. Voor hen zouden we in Nederland echt veel meer kunnen en moeten doen. Gemeenten pakken deze handschoen graag op, zo zijn experimenten gaande met basisbanen in verschillende
gemeenten.Divosa vroeg hier eerder al aandacht vooren recent heeft deG4 een propositie opgesteld waarin wordt gepleit voor voldoende middelen, overkoepelend onderzoek en experimenteerruimte om uitvoerbare en effectieve basisbanen te realiseren voor mensen die (nog) geen aansluiting op de reguliere arbeidsmarkt vinden. Ook vragen gemeenten meer experimenteerruimte voor bijverdienen in de bijstand, zodat werken ook loont voor
inwoners die (nog) niet fulltime kunnen werken.
Kortom
Tijd om de Participatiewet te herzien. Met oog voor bestaanszekerheid en een realistische verhouding tussen ambities en mogelijkheden rondom activering en re-integratie. Met aandacht voor de uitvoering, ruimte voor de menselijke maat, vertrouwen in plaats van wantrouwen en begrijpelijke rechten en plichten.
Tijd om rekening te houden met de heterogeniteit van de doelgroep. Ofwel, doen wat nodig is en rekening houden met het perspectief van inwoners. Zo voorkomen we onhaalbare ambities en problemen zoals zichtbaar werden in de toeslagenaffaire.
We vertrouwen erop u voldoende te hebben geïnformeerd. Met en namens gemeenten draagt Divosa graag bij aan deze ontwikkeling.
Met vriendelijke groet,
Erik Dannenberg, Voorzitter Divosa 2
