Een baby ontwikkelt zich razendsnel. Vaak lijkt dit vanzelf te gaan. Toch is het belangrijk om ook de ontwikkeling van baby’s te stimuleren met een uitdagend aanbod. Dit is nog niet zo makkelijk, want elk kind ontwikkelt zich in een eigen tempo.
Een hulpmiddel hierbij kan de Puk-poster zijn.
Deze poster geeft je inzicht in de ontwikkeling van baby’s en biedt activiteiten aan om deze ontwik- keling te stimuleren. Er worden twee Puk-posters ontwikkeld: één waarbij de motorische en zintuig- lijke ontwikkeling centraal staat en één voor de sociaal-emotionele en talige ontwikkeling.
Aansluiten bij de behoefte van baby’s
Als een baby voor het eerst naar het kindercentrum komt, moet hij wennen aan de nieuwe omgeving. Hij kan nog niet goed zien en bewegen en hij vindt zijn veiligheid in bekende geluiden en geuren. Dit kun je bereiken door zachtjes tegen de baby te babbelen en hem een geurdoekje van thuis te geven. Je ziet aan de gezichtsuitdrukking van de baby of hij het naar zijn zin heeft. Als de baby eenmaal gewend is, gaat hij duidelijk maken wat hij nodig heeft. Door hierop in te spelen voorkom je dat de baby ongeïnteresseerd of gefrustreerd raakt. De Puk-poster helpt je om aan te sluiten bij deze behoefte.
De Puk-poster
Hang de A4-vellen onder elkaar, zodat er een poster ontstaat. Kies hiervoor een plaats waar hij goed zichtbaar is. De poster kan gebruikt worden bij het observeren. Wat doet de baby? Waarin is hij geïnte- resseerd? Waar kijken zijn ogen naar? Elke illustratie geeft een stap in de ontwikkeling aan. Kijk bijvoor- beeld eens of de baby zijn hoofd al draait. Waar kijkt hij naar en wat veroorzaakt het kijken? Bied vervol- gens een activiteit van de poster aan die aansluit bij deze ontwikkeling. Deze activiteiten vind je onder de bijbehorende illustratie. De poster kan ook in de wel- komsthal gehangen worden. Zo worden ouders op ideeën gebracht voor activiteiten thuis. Ook krijgen ouders zo een beeld van de activiteiten die op het kindercentrum plaatsvinden.
Auteur: Natasja van Lier
Uk & Puk Ontwikkeling van baby’s stimuleren met de Puk-poster © Uitgeverij Zwijsen B.V. - www.ukpuk.nl
1
Ontwikkeling van baby’s stimuleren
met de Puk-poster
De k ni jpr efl ex Van di ch t n aar o pe n Va n é én h an d n aa r t w ee Peu ter en
& Puk, Ontwikkeling van baby’s stimuleren met de Puk-poster • illustrator Marjolein Krijger • © Uitgeverij Zwijsen B.V. - www.ukpuk.nl Vinger omklemmenLeg een vinger in de handpalm van de baby. Hij zal zijn vingers er om-heen klemmen. Zing zachtjes en maak kleine, zwaaiende bewegingen met zijn armen. Sokken voelenVul felgekleurde sokken met materi-alen, zoals krantenproppen, sok-ken, plastic zakken of een bolletje wol. Knoop de sokken daarna dicht. De verschillende geluiden, de kleu-ren en de knijpervaringen maken het knijpen en loslaten van de ge-vulde sokken eindeloos leuk. Alsjeblieft-dankjewel-spelletje Bied groter materiaal aan. Eerst kan de baby dit niet met één hand grij-pen. Ineens krijgt hij in de gaten dat hij met twee handen tegelijk kan grijpen.Oefen dan het doorgeven van de ene naar de andere hand met het ‘Alsje-blieft-dankjewel-spelletje’. Ga voor de baby zitten. Geef hem in de ene hand een blok en zeg ‘Alsje-blieft’. Reik je hand naar de overlig-gende kant en laat de baby het blok hierin leggen. Zeg ‘Dankjewel’. Wis-sel af en toe de richting van het doorgeven. Dit kun je eindeloos her-halen. Balletje pakkenAls de baby zijn hand steeds soepe-ler kan bewegen, worden kleinere materialen aangeboden. Stop een knijpballetje in een chipskoker. Doe het deksel op de koker en rammel ermee. Haal dan het deksel van de koker en geef de koker aan de baby. Lukt het hem om de bal eruit te krij-gen? Maak het spelletje moeilijker met een kleiner houten balletje, pingpongballetje of pompon. Touwtje trekkenWeer moeilijker wordt het om aan een touwtje te trekken. Neem een posterkoker en boor er gaatjes in. Bevestig verschillende soorten touwtjes aan de koker. Laat de baby aan de touwtjes trekken.
V an va st ho ud en t ot los lat en
M o to ris che e n z in tu ig lijk e o nt w ik ke lin g v an b ab y’s
& Puk, Ontwikkeling van baby’s stimuleren met de Puk-poster • illustrator Marjolein Krijger • © Uitgeverij Zwijsen B.V. - www.ukpuk.nl
Be per kt z ien He t h oo fd d ra aie n Tra pp ele n Dra aie n o p d e b uik
KleurenbalDe jonge baby ziet alleen nog op korte afstand en onderscheidt al-leen nog grote vlakken in kleur. De eerste kleuren die de baby kan on-derscheiden zijn rood en groen. Hang daarom een grote rode bal bo-ven de box. Zorg dat de afstand tot de ogen ongeveer 20 cm is. Door de bal te bewerken tot bijvoorbeeld een aardbei, is de baby langer geboeid. Babbel met de baby over de kleuren of zing liedjes. Ook kan een muziek-doosje de herkenning bieden voor een veilige omgeving. ‘Waar is Puk? Hier is Puk!’Laat de baby eerst kennismaken met Puk. Als zijn interesse gewekt is, ga je een stapje verder. Houd Puk op een afstandje boven de baby en zeg ‘Hier is Puk!’. Wieg Puk rustig heen en weer. Kijk of de baby Puk met zijn ogen volgt. Als de nek van het kind soepel beweegt, kan de beweging uitgebreid worden door Puk meer naar links of rechts te bewegen. Ook kan de baby uitgedaagd worden om Puk te zoeken. Verander dan steeds de kant waar je Puk houdt: links, rechts, maar ook recht boven zijn hoofd. Vraag steeds ‘Waar is Puk?’. Als de ogen van de baby Puk hebben gevonden zeg je ‘Hier is Puk. Goed zo!’. Let erop dat de bewegingen niet te snel gaan. De nek van de baby is kwetsbaar. Trappelen met de voetjesBij het trappelen met de voeten is de rug van de baby bol en worden de rugspieren verstevigd. Deze spieren heeft de baby nodig om tot zit te ko-men. Het trappelen kan gestimu-leerd worden door een zachte bal (softbal) boven de voeten van de baby te hangen. Zorg ervoor dat de voeten de bal kunnen raken. De bal kan ook vervangen worden door bel-letjes. Ook felgekleurde washand-jes of belletjes aan de sokken van de baby stimuleren het trappelen. De baby zal zijn voeten dan naar zich toe trekken. Deegrollen met de babyDe baby gaat moeite doen om zelf te draaien. Help de baby hierbij. Leg hem op zijn buik. Gebruik één hand om de draai te begeleiden. De ande-re hand begeleidt het hoofd. Hoe sterker de spieren van de baby zijn, hoe makkelijker het ‘deegrollen’ gaat. Zing bij het omrollen ‘Rollen, rollen, rollen, heen en weer!’. Vliegtuigje spelenDe baby gaat vliegen. Leg hem met zijn buik op je arm. Klem je hand on-der zijn oksels. De andere hand ligt op zijn rug. Laat de baby eerst zacht-jes schommelen. Als hij het leuk vindt, bouw je de beweging uit tot-dat hij ‘vliegt’. Dit spel verstevigt de buik-, rug- en nekspieren die nodig zijn om het hoofd op te richten.
V an h o re n e n z ie n t ot z elf o ntd ek ke n
M o to ris che e n z in tu ig lijk e o nt w ik ke lin g v an b ab y’s
Kru ip ho ud ing O p h an de n e n v oe ten Op tre kk en e n w eer z itte n De e erst e sta pje s
Balanceren op de buikLeg de baby op zijn buik over een mini-skippybal. Het balanceren op de bal zorgt voor spierontwikkeling van buik, rug en nek. Deze spieren zijn nodig om tot kruipstand te ko-men.
Wat zie ik daar?Zet een grote verpakkingsdoos (bij-voorbeeld van een wasmachine) op zijn kant voor de baby neer. Bevestig spullen zoals gekleurde sokken of plastic spiegels aan de binnenkant van de doos. De baby wordt zo uitge-daagd om in de doos te kruipen. Kom maar in mijn huisjeGa op een afstandje van de baby zit-ten. Spreid je armen en vraag ‘Wie komt er in mijn huisje?’. De baby zal zijn best doen om te komen. Als be-loning krijgt hij een knuffel. Rollen met de balNeem een grote bal, het liefst met een belletje erin. Rol de bal zachtjes weg en zeg tegen de baby ‘Pak de bal maar.’. Naarmate de baby zich ontwikkelt, zal hij de bal ook zelf gaan rollen. Zo houdt hij zijn eigen spel op gang. Kiekeboe Zet de baby in de box of bij een hek-je. Ga erachter staan en zeg op ver-schillende hoogtes ‘Kiekeboe!’. De baby zal vanzelf ook gaan staan, zit-ten of hurken.
Samen dansenZet een vrolijk muziekje aan, ga bij de box staan en beweeg je heupen op de muziek. De baby wil van de grond komen en maakt ook verende bewegingen met zijn benen. HandgrepenBevestig handgreepjes aan de muur en varieer ze in hoogte. Hieraan kan de baby zich optrekken. Maak het helemaal uitdagend door verschil-lende grepen te gebruiken. Lopen met een loopwagenBied een loopwagen of blokkenkar aan. De baby beseft al snel dat hij zich hieraan kan optrekken. Houd de eerste keren de kar vast en loop met het kind mee. Daarna kan de baby zelf experimenteren. Met vallen en opstaan leert hij zichzelf voort-bewegen.VerhuisspelAls de baby al zelf kan lopen met de kar, kan de activiteit moeilijker ge-maakt worden. Vertel hem dat hij mag helpen verhuizen. Laat hem blokken in de kar leggen en deze vervolgens naar de kast brengen. Loop met het kind mee of ga zelf al-vast bij de kast zitten.
& Puk, Ontwikkeling van baby’s stimuleren met de Puk-poster • illustrator Marjolein Krijger • © Uitgeverij Zwijsen B.V. - www.ukpuk.nl
V an b ewe ge n t ot e rm ee b ewe ge n
M o to ris che e n z in tu ig lijk e o nt w ik ke lin g v an b ab y’s
Zit ten m et s teu n i n d e r ug Ze lfs tan di g z itte n
Spullen van tafel Een eigen plekje biedt rust. Zo hoeft de baby zich geen zorgen te maken dat hem iets wordt afgepakt.Natuurlijk is de uitdaging groot om spullen van de tafel te gooien. Maak hier een spel van door speelgoed met een touw aan de tafel vast te maken. Ook kan er een werpton bij de tafel geplaats worden. Laat het kind zijn knuffel in de ton werpen. Potten en pannenZet de baby eens in een halve cirkel van potten en pannen. Geef hem een trommelstokje met een zacht uitein-de. Kijk of het de baby lukt om op alle potten en pannen te trommelen. Dit spel kan moeilijker gemaakt wor-den door de pannen in een rij voor het kind neer te zetten. Kijk nu of het kind van zit tot kruipen komt. Vari-eer het spel met verschillende speelgoedsoorten. Rijden op een doekEen zittende baby zal zijn best gaan doen om zich te verplaatsen. Hier is de ontwikkeling van de onderste rugspieren voor nodig. Zet de baby op een doek. Vertel dat hij gaat rij-den en trek de doek met de baby erop langzaam voort. Zorg ervoor dat de baby met zijn rug naar je toe zit. Mocht de baby tijdens het ritje achterover vallen dan valt hij zacht in de doek.
V an z it m et s teun n aa r z elf st andi g z itt en
M o to ris che e n z in tu ig lijk e o nt w ik ke lin g v an b ab y’s
& Puk, Ontwikkeling van baby’s stimuleren met de Puk-poster • illustrator Marjolein Krijger • © Uitgeverij Zwijsen B.V. - www.ukpuk.nl
