Vraag nr. 103 van 9 februari 2001
van mevrouw RIET VAN CLEUVENBERGEN Welzijnsvoorzieningen – ICT-steun
De informatie- en communicatietechnologie (ICT) neemt een enorme vlucht.We l z i j n s v o o r z i e n i n g e n hebben niet altijd de knowhow en de expertise in huis om informaticaprojecten op te zetten. D e nood aan ondersteuning hiervoor wordt er gere-geld aangekaart.
In hun personeelsformatie is met deze kwalificatie geen rekening gehouden. Zo is de basisinvestering en de knowhow m.b. t . informaticatechnologie in alle voorzieningen in de welzijns- en gezondheids-sector erg verschillend geëvolueerd. In tegenstel-ling tot bij grote bedrijven, worden deze investerin-g e n , van de normale (dus niet al te hoinvesterin-ge) werkininvesterin-gs- werkings-kosten betaald, dus zonder bijkomende subsidies en zonder fiscaal aftrekbaar te zijn.
De top van Lissabon concludeerde dat er in Euro-pa moet worden gewerkt aan een informatiemaat-schappij voor iedereen. Dit impliceert dat ook in de welzijns- en gezondheidssector de voorzienin-g e n , maar ook de klanten hiervoor de nodivoorzienin-ge sti-muli en de nodige kansen moeten krijgen. Ve r m i t s deze sectoren zich vooral richten tot mensen met (tijdelijke) beperkingen/problemen, moeten we voor deze groep bijzonder oog hebben. Zo formu-leerde Lissabon aanbevelingen over een goedkope-re Internettoegang, deelname van gehandicapten aan deze ontwikkelingen (tegen eind 2001), w e b s i-tes van voorzieningen in de gezondheidszorg, I n-ternettoegang voor iedereen tot centraal opgesla-gen patiëntengegevens (teopgesla-gen eind 2003) en een overheid en diensten die on line bereikbaar zijn voor alle individuele burgers.
In de welzijns- en gezondheidssector is dus nog een hele weg af te leggen : slechts weinig voorzieningen zijn on line te raadplegen. Daarenboven worden nu de euro-aanpassingen voorbereid bij de admini-stratie en het bedrijfsleven : voor de welzijns- en gezondheidssector zijn dit bijkomende lasten, waarvoor elk afzonderlijk een oplossing moet vin-den.
De Vlaamse overheid zou hierin op verschillende manieren een actievere rol kunnen spelen.
Zo is er in de personeelsformatie van de welzijns-en gezondheidssector gewelzijns-en rekwelzijns-ening gehoudwelzijns-en met de gekwalificeerden op gebied van informatica. Z o sluit de Vlaamse overheid geregeld contracten af
met software-ontwikkelaars, bijvoorbeeld in het kader van de automatisering van het onderwijs of het ambtenarenkorps : waarom worden initiatieven uit de welzijns- en gezondheidssector daar niet bij betrokken ? Zeker voor die voorzieningen welke met kinderen en jongeren werken, zou dit de on-derwijskansen van deze groep vergroten en boven-dien inspelen op de vraag van Lissabon om priori-tair naar jongeren toe te werken. Tegen eind 2003 moeten immers alle schoolverlaters met een com-puter kunnen omgaan.
Een andere mogelijkheid is dat de overheid stan-daardkaders bepaalt waaraan software in de sector de volgende jaren zal moeten voldoen, en stimuli geeft aan of projecten ondersteunt van voorzienin-gen die zelf software ontwikkelen en in de sector ter beschikking stellen.
Op mijn vroegere schriftelijke vraag terzake ant-woordde de minister dat kon worden onderzocht of er bij de subsidiëring van de welzijns- en ge-zondheidssector geen middelen konden worden uitgetrokken voor informaticaondersteuning (vraag nr. 88 van 27 januari 2000 ; Bulletin van V r a -gen en A n t w o o rden nr. 11 van 7 april 2000, b l z . 1028 – red.).
Heeft de minister dus reeds onderzocht hoe zij, r e-kening houdende met de afspraken van de top van L i s s a b o n , de ontwikkelingen van de informatica en nieuwe technologiën in en voor de welzijns- en ge-zondheidssector kan ondersteunen ?
Antwoord
Om een antwoord te bieden op de stijgende noden op het gebied van informatie- en communicatie-technologie werden er binnen de beleidsdomeinen Welzijn en Gezondheid tot hiertoe een aantal in-spanningen geleverd, waarvan hieronder een over-zicht is opgenomen. In het overover-zicht worden ook een aantal op stapel staande projecten vermeld. Er zal worden opgevolgd wat de noden van de sec-toren zijn, zodat hierop verder kan worden inge-s p e e l d . Dit gebeurt in nauw overleg met de inge- secto-ren en de voorzieningen.
1. Gezondheidssector 1.1 Ziekenfondsen
Gezond-h e i d s z o r g. Voor Gezond-het eerst worden ziekenGezond-huisen via een Access-toepassing bevraagd. In een volgende fase wordt het voor de ziekenhuisen mogelijk om de bevraging via Internet uit te voeren. De A c c e s s -toepassing wordt ter beschikking gesteld door de Vlaamse Gemeenschap. Er loopt ook tot juni 2001 een ondersteuningsproject.
1.2 CGG
Het huidige cliëntenregistratiesysteem binnen de CGG is verouderd en heeft de overgang naar het nieuwe millenium niet goed doorstaan (CGG : c e n -trum voor geestelijke gezo n d h e i d s zorg – red.). H e t wordt vervangen door een programma dat beant-woordt aan de behoeften van de CGG en aan de noden van de overheid. Het wordt een operatio-neel systeem, dat automatisch registratie-informa-tie genereert. Hiertoe werd met SBS een overeen-komst afgesloten voor het uitwerken van een func-tionele analyse. Het programma zal ter beschikking worden gesteld van de centra.
De financiering van de CGG's gebeurt voor de to-taliteit van hun opdrachten op basis van een enve-l o p p e. In deze enveenve-loppe is ook een component in-formatie en informatica opgenomen. Vóór het de-creet van 18 mei 1999 betreffende de geestelijke gezondheid in werking trad, ontvingen de centra een subsidie voor het op elektronische wijze door-sturen van data naar de administratie. Deze kredie-ten zijn in hun totaliteit opgenomen in de huidige enveloppes van de CGG's.
1.3 LOGO's
Door het VIG werd tussen juni 1999 en maart 2 0 0 0 , in opdracht van de Vlaamse overheid, h e t Virgil-registratiesysteem uitgewerkt (VIG : V l a a m s Instituut voor Gezondheidspromotie – red.). Vi r g i l is een acroniem voor Vlaams Inventarisatie- en Re-gistratiesysteem voor Gezondheidsbevorderende Interventies van LOGO's (LOGO : lokaal gezo n d -h e i d s overleg – red.). Het is een systeem voor gege-vensinvoer in Access-formaat dat de LOGO's in staat stelt om de acties die door de LOGO-part-ners werden ondernomen uit het oogpunt van ge-z o n d h e i d s d o e l s t e l l i n g e n , op een systematische en onderbouwde wijze te registreren. Voor de LO-GO's biedt het Virgil-systeem een belangrijke steun bij het uitvoeren van hun opdracht. Het Vi
r-gil-programma wordt gratis ter beschikking gesteld van de LOGO's.
1.4 CLB's
Met betrekking tot de centra voor leerlingenbege-leiding (CLB) is een besluit in voorbereiding waar-in een aantal te registreren gegevens zullen worden o m s c h r e v e n . Tegelijk is het NICO-project opge-start vanuit het departement Onderwijs. H i e r v o o r is 100 miljoen uitgetrokken. Het is een éénmalig netoverschrijdend ICT- p r o j e c t , waarbij zowel soft-ware als hardsoft-ware kan worden aangekocht mits aan een aantal voorwaarden is voldaan. Dit moet er onder meer toe leiden dat het eerder vermelde "registratiebesluit" kan worden uitgevoerd.
In afwachting gebruiken de meeste CLB's nog het programma dat door de administratie Gezondheid werd ter beschikking gesteld aan de voormalige centra voor medisch schooltoezicht, die nu samen met de PMS-centra zijn gefusioneerd tot CLB's (PMS : p s y ch o - m e d i s ch-sociaal centrum – red.). Deze centra ontvingen ook een jaarlijkse subsidie van 50.000 frank voor het aanleveren van registra-t i e g e g e v e n s. Deze middelen zijn in hun globaliregistra-teiregistra-t overgedragen naar de werkingsmiddelen van de CLB's (departement Onderwijs).
Hoewel er op het vlak van informatisering zeker nog belangrijke inspanningen moeten worden gele-v e r d , heeft de Vlaamse ogele-verheid oog gele-voor het pro-b l e e m . Het stimuleren van de informatisering ge-beurt door :
– programma's ter beschikking te stellen,
– in de enveloppefinanciering rekening te houden met kosten van informatica,
– in de regelgeving de opdracht in te schrijven om de overheid indicatoren te bezorgen (output) die vanuit operationele systemen worden gege-nereerd.
2. Welzijnssector
2.1 Datacommunicatie rusthuizen
Dit project heeft tot doel de ontwikkeling van een programma voor geïnformatiseerde bevraging van een aantal gegevens door het departement We l z i j n , Volksgezondheid en Cultuur bij de rusthuizen en de rust- en verzorgingstehuizen van de V l a a m s e Gemeenschap. Concreet gaat het over :
– architectonische gegevens
– zorgvormen aangeboden door de initiatiefne-mer – samenwerkingsakkoorden – organisatorische gegevens – beheersgegevens – profileringsintenties – individuele personeelsgegevens – individuele bewonersgegevens – jaarrekening.
Deze gegevens vormen de basis voor het vervullen van de operationele taken (erkennen, s u b s i d i ë r e n en inspecteren) door de functionele afdelingen van de administratie. Dit betekent dat eenzelfde gege-ven niet meer door verschillende afdelingen afzon-derlijk wordt opgevraagd, maar slechts één keer aan de administratie moet worden doorgegeven, die dan zelf instaat voor de verspreiding naar de bevoegde afdelingen. Dit is een eerste stap in de richting van het éénloketsysteem.
Anderzijds zullen de gegevens ook worden ver-werkt tot managementsinformatie en zullen ze in geaggregeerde vorm via Internet ter beschikking worden gesteld van de sector. De sector kan deze informatie gebruiken om het eigen beleid te bepa-l e n , zichzebepa-lf te positioneren binnen de sector, e n z o-v o o r t . Dit project is nog in o-volle ontwikkeling. D e algemene ingebruikname bij de voorzieningen is gepland voor 1 januari 2002.
2.2 Elektronisch dossier bijzondere jeugdbijstand Voor de comités bijzondere jeugdzorg, de sociale diensten van de Vlaamse Gemeenschap bij de jeugdrechtbank en de bemiddelingscommissie werd een project "elektronisch dossier" opgestart.
Dit project heeft tot doel een elektronisch formu-liersysteem uit te bouwen om gegevens inzake de minderjarigenopvolging op een efficiëntere manier te verzamelen, op te slaan en te verwerken tot zowel operationele informatie als managementin-formatie.
2.3 Preventiedatabank bijzondere jeugdbijstand Het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, d e Zuid-Nederlandse provincies en de Vlaamse pro-vincies werken sinds een aantal jaren samen op meerdere terreinen. Een daarvan is het werkter-rein bijzondere jeugdbijstand/jeugdhulpverlening. De samenwerking op dit vlak is op 12 mei 1999 nog eens schriftelijke bekrachtigd via ondertekening van het "Jeugdzorgtraktaat van Antwerpen" door de betrokken overheden.
Doelstelling van het project is het via Internet toe-gankelijk maken van de onderstaande producten van de Stuurgroep Bijzondere Je u g d b i j s t a n d / Jeugdhulpverlening – V l a a n d e r e n / Z u i d - N e d e r-land voor overheden, maatschappelijke organisa-ties en het brede publiek :
– databank preventie jeugd ; – nieuwsbrief ;
– andere documenten van de drie werkgroepen (preventie jeugd, voorzieningen en inspectie) ; – sociale kaart.
2.4 OCMW-registratie
Er werd een werkgroep opgericht om de huidige O C M W-cliëntenregistratie aan te passen. O n d e r-zoek van de mogelijkheid om zoveel mogelijk ge-gevens uit de reeds door de OCMW's gebruikte dossieropvolgingssystemen te gebruiken, is bezig. Dit om te vermijden dat registratie een extra belas-ting wordt voor de voorzieningen.
Tegelijkertijd wordt door het Informatiesteunpunt van de administratie Gezin en Maatschappelijk Welzijn gewerkt aan de ontsluiting van de oude cliëntenregistratiegegevens van 1995 en 1998, o m de sector te tonen wat de mogelijkheden zijn qua interactieve managementsrapportage via Internet. 2.5 Kind en Gezin
opvangvoorzienin-g e n , voorzieninopvangvoorzienin-gen in de preventieve zoropvangvoorzienin-g (consul-tatiebureaus voor het jonge kind) en andere. Kind en Gezin heeft momenteel geen formele ak-koorden met informaticaleveranciers om deze voorzieningen ook dezelfde voorwaarden, k n o w-how en expertise te laten genieten waartegen Kind en Gezin zelf met deze informaticaleveranciers sa-m e n w e r k t . Niettesa-min wenst Kind en Gezin verder zijn expertise aan te bieden aan voorzieningen die hierom zouden vragen, maar totnogtoe werden geen vragen in deze zin geformuleerd.
M . b. t . informaticatoepassingen en Internetonder-steunende diensten heeft Kind en Gezin in een aantal toepassingen voorzien waarvan de samen-werkende welzijnsvoorzieningen zonder kosten ge-bruik kunnen maken om hun interne werking ver-der te optimaliseren.
In 1998 werd de toepassing Ikaros, die de opvol-ging van kinddossiers en consulten op de consulta-tiebureaus ondersteunt, in heel Vlaanderen ter be-schikking gesteld. Sinds dan worden de afspraken en dossieropvolging tijdens deze consulten op alle Vlaamse consultatiebureaus voor het jonge kind gebruikt.
In de eerste helft van 2002 zullen alle opvangvoor-zieningen (kinderdagverblijven, diensten voor op-v a n g g e z i n n e n , particuliere opop-vanginstellingen en g e z i n n e n , ...) gebruik kunnen maken van een on line dienstverlening op het vlak van kinderopvang. Elke opvangvoorziening kan via de website van Kind en Gezin haar aanbod kenbaar maken, e n aldus sneller en gemakkelijker in contact komen met de ouders die op zoek zijn naar kinderopvang. Sinds januari 2001 loopt er tevens een proefproject dat enkele kinderdagverblijven via Internet toe-gang heeft tot de VAC C - b a n k , de vaccinatiedata-bank van het jonge kind, die alle aan het jonge kind toegediende vaccinaties bevat. Op deze wijze worden de medische consulten in kinderdagverblij-ven ondersteund door steeds een accuraat zicht te geven op de vaccinatiestatus van het jonge kind. Na deze proefperiode ligt het in de bedoeling om deze vaccinatiedatabank verder te ontsluiten naar alle kinderdagverblijven.
Naar aanleiding van de invoering van een boek-houdplan in de opvangvoorzieningen van Kind en G e z i n , werd ter ondersteuning hiervan een bedrag t o e g e k e n d . Hiervan konden de voorzieningen vrij gebruikmaken voor het aankopen van hard- of s o f t w a r e, of voor het volgen van een opleiding om
ermee te kunnen omgaan. Daarnaast heeft Kind en Gezin van een aantal boekhoudprogramma's een analyse laten maken, teneinde aan de voorzienin-gen een gemotiveerd advies te kunnen geven over de bruikbaarheid ervan binnen de kinderopvang. De ontwikkeling van een nieuw subsidiëringspro-gramma voor de kinderopvang wordt zo gestuurd dat straks ook de opvangvoorzieningen via Inter-net hun dossier zowel administratief als naar subsi-diëring kunnen afhandelen en opvolgen.
2.6. Vlaams Fonds
2 . 6 . 1 . Informaticaondersteuning vanuit het V l a a m s Fonds, ten behoeve van de voorzieningen
Omdat de welzijnsvoorzieningen niet altijd de knowhow en expertise in huis hebben om informa-ticaprojecten op te zetten, heeft het Vlaams Fo n d s in het verleden en op vandaag bij de informatise-ring van de administratie de volgende initiatieven ontplooid.
Gratis lokale applicaties
Aan de voorzieningen die dat wensten, w e r d e n gratis lokale applicaties ter beschikking gesteld voor de personeelsregistratie, de bewonersadminis-tratie en het opsturen van een dagprijsdossier. Gratis opleidingen
– Bij de aanvang van de informatisering heeft het Vlaams Fonds voltijds een informaticus aange-steld die ter plaatse, in de voorzieningen, de in-stallatie van deze lokale applicaties uitvoerde en de personeelsleden instrueerde in het ge-bruik van de pc, het Internet en de lokale appli-caties.
– Alle voorzieningen zijn op georganiseerde wijze uitgenodigd geweest bij het Vlaams Fo n d s, t e n-einde de personeelsleden daar op te leiden in het gebruik van de lokale applicaties. Die voor-zieningen welke daarna nog problemen onder-v o n d e n , werden onder-voor een herhalingssessie uitge-nodigd.
Gratis informaticaondersteuning via de helpdesk van het Vlaams Fonds
Voorzieningen die problemen ondervinden bij het gebruik van de pc, het Internet en/of de lokale ap-plicaties kunnen steeds terecht bij één van de help-desks van het Vlaams Fonds.
(Gratis) Internettoegang
Toen het zich aansluiten op het Internet een rela-tief dure aangelegenheid was, heeft het V l a a m s fonds gedurende enkele jaren de aansluitingskos-ten die de voorzieningen maakaansluitingskos-ten aansluitingskos-ten laste geno-men.
Pas toen Internettoegang gemeengoed geworden w a s, werd deze maatregel afgeschaft. Op die ma-nier kregen de voorzieningen de vrijheid om te be-slissen bij welke Internetprovider ze zich wensten aan te sluiten, gratis of tegen een tarief naar eigen keuze.
Streven naar minimale kosten bij de euro-aanpas-singen
Teneinde de informaticakosten voor de voorzienin-gen als gevolg van de invoering van de euro zo laag mogelijk te houden, wordt de implementatie uitge-voerd in overleg met de sector (koepelorganisaties, v o o r z i e n i n g e n , informatiseringspartners en sociale a d m i n i s t r a t i e s ) . Indien mogelijk, worden de regels gedefinieerd uit het oogpunt van minimale imple-mentatiekosten.
Creëren van win-winsituaties, ook voor de voorzie-ningen
Wanneer nieuwe systemen en applicaties worden o n t w i k k e l d , wordt met proefgroepen van voorzie-ningen gewerkt. Als eindgebruiker van de informa-ticasystemen sturen zij mee de informatisering. Een informatisering die past in de decretale op-drachten van het Vlaams Fo n d s, maar waarbij ook werkbesparing en meerwaardes worden gereali-seerd voor de voorzieningen. De elektronische an-c i ë n n i t e i t s b e r e k e n i n g, het elektronisan-che dagprijs-dossier en het uitwerken van de rapportering zijn daar recente voorbeelden van.
Ook in de toekomst zullen de voorzieningen in de informatiemaatschappij met dergelijke maatrege-l e n , zoamaatrege-ls hierboven beschreven, worden onder-steund.
2.6.2. Meer middelen door het VIA
Het VIA voorziet in 500 miljoen frank aan managementondersteuning (VIA : Vlaams Intersecto -raal A k k o o rd – red.). Een zeker bedrag hiervan kan worden besteed aan de uitbouw van de infor-maticaondersteuning in de voorzieningen. De so-ciale partners dienen zich nog uit te spreken over deze besteding.
2.6.3. e-Government
De nieuwe webtechnologieën maken het mogelijk dat informaticasystemen veel toegankelijker wor-den dan vroeger, en dat via een standaard web-b r o w s e r. In het licht hiervan heeft het V l a a m s Fonds reeds de volgende initiatieven genomen : e-Governmentprojecten
Deelname aan het e-governmentgebeuren, w a a r-voor de overheid extra middelen uittrekt.
Website Vlaams Fonds
Begin 2001 werd bij het Vlaams Fonds een redac-tieraad ingesteld die zal waken over de kwaliteit en de toegankelijkheid van de website van het V l a a m s Fonds voor de voorzieningen, maar ook voor de personen met een handicap.
Internettoegang tot elektronisch dossier
Door de informaticadienst van het Vlaams Fo n d s wordt momenteel een nieuwe architectuur ontwik-keld die zal toelaten dat niet alleen de klanten van het Vlaams Fonds (welzijnsvoorzieningen, b e s c h u t-te werkplaatsen, multidisciplinaire t-teams, . . . ) ,m a a r ook de gebruikers (de personen met een handicap) of hun wettelijke vertegenwoordiger via webappli-caties op een beveiligde wijze toegang krijgen tot hun elektronisch(e) dossier(s), met respect voor de privacy.
Koppeling met de Kruispuntbank voor Sociale Ze-kerheid
