%aterdag 13 September 1952 - No. 224
VliJBEID ·zrt DEMOCRATIE
, ______________
,Van karakter gesproken ....
(Zie pag. 5)
WEEKBLAD VAN DE VOLKSPARTIJ VOOR VRIJHEID EN DEMOCRATIE
Kerk. en politieke partij
over de Hervormde Kerk en de poli- . tieke situatie verschenen in de Nieuwe Rotterdamse Courant enige arti- kelen, die uit velerlei. oogpunt nadere be- schouwing verdienden, doch waaraan wij met het oog op onze beperkte ruimte slechts enkele opmerkingen kunnen wij- den.
De schrijver herinnert ·aan de poging, in het begin van dit jaar ondernomen, om van een aantal Hervormden uit ver- schillende politieke partijen een . manifest te doen uitgaan, waarin de leden der Hervormde Kerk zouden worden gewe- zen op hun verantwoordelijkheid t.a.v.
de wijze, waarop de verkiezingsstrijd
· moest worden gevoerd. Van a.r.-zijde - zo lezen wij - bleek niemand bereid dit manifest te ondertekenen, terwijl van li- berale zijde ook nog al wat bezwaren be- . stonderi, met gevolg dat bedoeld mani-
fest niet wereldkundig is gemaakt.
De kraëht van de Hervormde Kerk - aldus de schrijver in de N.R.C. - schijnt op dit ogenblik politiek gesproken nog gelegen te zijn in een soort neutraliteits- houding. Vandaar dat ook de Generale
· Synode besloten heeft, geen woord in- zake de verkiezingen tot de leden der Kerk te richten, omdat de huidige poli- tieke situatie de opstelling van een der- gelijk stuk nogal bezwaarlijk maakte.
Er wordt - zo vernemen wij nu - van gedachten gewisseld over de oprichting van een Hervormd-politiek gesprekscen- trum met als doel een geregelde peiling en bepaling der verantwoordelijkheid, die alle Hervormden in de verschillende partijen gemeen hebben. Het succes van dit centrum zal er van afhankelijk zijn, of het de Hervormde Kerk gelukt haar visie, waarbij het Nederlandse volk als een eenheid gezien wordt, concreet vorm te geven.
* • *
Hierover willen wij al dadelijk iets zeggen.
O.i. toch is het niet de huidige politie- ke situatie, die het voor de Herv. Kerk moeilijk maakt, haar leden een bepaalde gedragslijn bij staatkundige verkiezin- gen voor te schrijven, doch veeleer de samenstelling der Herv. Kerk zelve. Zij is, ze pretendeert althans te zijn, volks- kerk. Dit dreigt, gezien het percentage van het Nederlandse volk dat in feite tot deze kerk behoort, meer en meer fictie te worden. Maar ook als men van deze fictie uitgaande de Herv. Kerk nog steeds als volkskerk wil zien, moet· men het feit aanvaarden, dat tot die kerk vogels van diverse pluimage behoren, ook van politiek zeer verschillende plui- mage. De anti-revolutionnàiren en de li- beralen, die volgens de schr. in de N.R.C.
nogal wat bezwaar tegen een Heryormd verkiezingsmanifest hadden, gaven o.i.
blijk van meer realiteitsbesef dan zij die
zulk een manifest wenselijk achtten.
Immers dit manifest zou zo vaag gehou- den moeten worden dat het geen enkele concrete waarde gehad zou hebben, of het zou grote groepen onder de Her- vormde kerkleden onaangenaam aange- daan hebben.
Dat het episcopaat der rooms-katho- lieke kerk zich bij de jongste verkiezin- gen van een advies aan de roomse kie- zers heeft onthouden, getuigt van meer begrip voo:v de "huidige politieke situa- tie" dan een Hervormde Synode getoond zou hebben, die bij zoveel groter verschei- denheid harer kerkleden zich desniette- min met een kanselboodschap tot het kerkvolk zou hebben gericht.
* • *
Hier raken we intussen .het eigenlijke probleem wat dieper. Wij slaan na- melijk heel de ontwikkeling der dingen . . in de Herv. kerk sinds de bevrijding niet
zonder grote bezorgdheid gade ·en één van de redenen daarvoor is juist de drang, die de leidende figuren in deze kerk schijnt te bezielen om "als kerk" te getuigen op allerlei terrein van het open- bare leven. Immers heel dit "als kerk"
getuigen is onder Protestanten, die nu eenmaal het "Roma locuta causa finita"
niet kennen1 weinig meer dan een fictie.
Ieder "getuigenis" der kerk wordt ten slotte door hen onderkend als een getui- genis van een groter of kleiner aantal mensen, wier oordeel over allerlei maat- schappelijke problemen geen meerder waarde heeft dan dat van ieder ander, terzake even deskundig of ondeskundig.
En ieder protestant weet, voor welke moeilijkheden hij ... wordt geplaatst, die de normen van het Evangelie toepassen wil op de maatschappelijke problematiek.
* *
ne schrijver betrekt ook de V.V.D.
in zijn beschouwingen en meent, dat zij nog te zeer in het klimaat van het negentiende-eeuwse liberalisme leeft, waarbij politiek en religie gescheiden moeten blijven. Hij beroept zich hiervoor zelfs op een stelling bij een recente promotie verdedigd door dr P. Smits, . voorganger der Vrijz. Herv. in Den Haag: "De volstrekte scheiding van reli- gie en politiek, die kenmerkend is voor het godsdienstig liberalisme, vindt z'n grond in het feit, dat het liberalisme in.
wezen een politieke religie is" .. Hij is voorts van oordeel, dat de P.v.d.A. op dit punt verder gevorderd is, omdat zij althans een poging heeft gedaan om een nieuwe verhouding te vinden tussen kerk en niet-confessioneel gebonden partij.
Wij zijn het ten deze eens met de ano- nieme inzender in de N.R.C. die de schrijver op dit punt verwees naar het beginselprogramma der V.V.D. en moe- ten het bij deze enkele constatering la-
ten. Beter dan door breedvoerige princi- piële beschouwingen die aan de hier aan de orde komende problematiek volle recht zouden laten wedervaren, kunnen wij door een persoonlijke reminiscensie onze lezers duidelijk maken, waar 't hier eigenlijk om gaat.
* *
Kort voor de jongste verkiezingen hadden wij het genoegen met het C.H. Kamerlid Freule Wttewaall van Stoetwegen en het sociali~tische Kamer- lid Stufkeus in een samenkomst van de Hervormde Jeugdraad te Amsterdam te spreken over de vraag, waarom onze christelijke levensbeschouwing ons ge- leid had tot onze respectieve politieke partijkeuze.
Terwijl wij vooropstelden, dat voor ons het verband tussen christendom, politiek en politieke partij niet ~ó recht- lijnig en eenvoudig is als het voor de beide andere sprekers misschien zou blij- ken, betoogde de heer Stufkeus dat voor hem de bekende verklaring "Om der ge- rechtigheid wil" door de Herv. Kerk na de bevrijding uitgegeven, beslissend was geweest voor zijn keuze. Zijn bewogen getuigenis maakte kennelijk indruk op 't jeugdige auditorium.
Na de pauze bleek er onder de schrif- telijk ingediende vragen een te zijn van deze inhoud: hoe denken de sprekers als christen over Korea ?Toen trof het ons en kennelijk ook het auditorium, dat de socialistische spreker, die tevoren alle nadruk had gelegd op de invloed die er van het getuigenis der christen-socialis- ten op het partijbeleid kan uitgaan, nu weinig anders kon doen dan zich confor- meren aan het partijbeleid. Ds Strijd of ook maar ds Buskes zouden - naar wij . vel'tnoeden - voor zulk een conforme- ren teruggedeinsd zijn.
*
wij willen maar zeggen: een kerk, die politieke directieven aan haar le- den wil gaan geven, komt onvermijdelijk voor situaties te staan, waarop haar "ge- tuigenis" verslapt tot een compromis, dat in strijd is met haar wezenlijke roe- ping en dat daarom op den duur haar positie schaadt.
Gelijk het naar onze overtuiging de kerk ook in ons land wezenlijk geschaad heeft, dat vele harer dienaren in de twin- tiger jaren op ethisch-religieuze gron- den eenzijdige ontwapening aanprezen om bij veranderende situatie in bewape- ning te berusten. De verhouding tussen het absolute dat de boodschap der "kerk bepaalt en het relatieve waarmede de politiek te doen heeft, maakt o.i. nadere bezinning op het probleem "Kerk" en
"politieke situatie" in nog andere zin dan de schrijver in de N.R.C. bedoelde dringend nodig.
G. A. DE RIDDER.
fltUBEID EN DEMOCitATIE 11 BOBP.i'EMBJ!B !liS - PAO. I
VELER OGEN ZIJN THANS OP DE V.V .. D. GERICHT
Zij zal het politieke l~en een •
stimulans kunnen 8even
n~euwe
wel zelden. zal een Kabinet in Nederland met zo weinig en·
thousiasme door .lijn eigen aaRhan·
gers en supporters zijn ontvangen als het thans gevormde nieuwe Kabinet·
Drees.
Negen weken van passen, meten en lijmen onder een nimmer aflatend-on- derling gekijf en geruzie hebben een werkstuk opgeleverd, dat door nie- mand wordt bewonderd en in welks duurzaamheid niemand enig wezen- lijk vertrouwen heeft.
Geen wonder dus dat, nu het een- maal gereed is en in het openbaar ge- toond moet worden, de werkelijke makers ervan, wier onenigheid noch- tans tot op de openbare straat te ho- ren was, zich achter hun eigen werk- . stUik trachten te verschuilen en In
een (voor het eerst eenstemmig klin- kend!) koor .het "extra-parlemen- taire" karakter ervan den volke trach- ten op te dringen.
Wij hebben de acadabra van de eomnambule der Haagse kermis waar- lijk niet van node om dit Kabinet geen grote kans op een lang leven te voorspellen.
'J' o~n, in November 1925, in de
"nacht van Kersten", àe door 4\eze staatkund~-gereformeerde oo-
minê .gelegde anti-papistische tijd- bom tot ontploffing kwam en 4\eze niet alleen het eerste Kabinet-Colijn deed uiteenspatten, maar OOik het einde inluidde van de eens zo hecht geheten "christelijke coalitie", sprak Nolens toch nog het befaamde woor.d, lat zijn fractie ,,niet dan bij uiterste
&oodzaak" zou overgaan tot samen- werking met de socialisten, "w.ier diepere beginselen met de .katholieke beginselen ·lijnrecht in strijd zijn".
. De .,diepere beginselen" van het socialisme,· noch die van het katholi- cisme, zijn bij ons Wflten gewijzigd, maar de partijen en de: mensen wel.
De S.D.A.P. heet nu P.v.d.A. en de R.K. Staatspartij is Katholieke Volks- partij geworden en op de plaats van de waardige en zwijgzame mgr No- lens zit thans de heel wat minder zwijgzame, zelfs nogal rumoerige prof. Romme.
En het wachtwoord van de Katho- lieke leider houdt wederom een:
"slechts bij uiterste noodzaak" in;
thans echter de uiterste noodzaal>
niet tot het a a n g a a n, maar tot het verbreken van de (na-oorlogse) Rooms-rode samenwerking.
* * *
onze neiging tot afscheiding en versplintering van krachten, in de hand gewerkt nog door het be- staande kiesstelsel, heeft een veel- heid van partijen voortgebracht, die de vorming van een homogeen, krach.
tie en doelbewust Kabinet, met daar tegenover een niet minder krachtige en doelbewuste oppositie, welhaast onmogelijk gemaakt.
Prof. Ouds "derde macht", w.e~ke
naast of - naar omstandigheden - tegenover de beide andere politieke
~ootmachten van elk 30 zetels een
coalitie der mld4engroepen wn pre- cies gelijke sterkte <12 plus 9 plus 9
· zetels) zou kunnen stellen, is, behou- dens door enkele tiguren uit het christélijk-historische kamp, tot nu toe afgewezen.
Noch tot een Kabinet van natio- nale samenwerking, voortgekomen uit het diepe besef van de nood der tijden en van de bedreiging van bui- tenaf onzer Westerse beschaving, noch tot een volgens de klassieke me- thode gevormd, op een duidelijk pro- gram en een homogene meerderheid steunend en een doelbewuste opposi- tie tegenover zich vindend Kabinet is het kunnen komen.
* * *
ue situatie, zoals zij thans ge-
Wat de lkleringspolitiek aan doel- bewustbeid en bezielende kracht moge ontberell, zullen thans onze door het vertrouwen van een gestadig groeien- de aanhang versterlcte, maar nume- - riek helaas toch altijd nog te zwakke
Kamerfracties moeten opbrengen.
Meer dan ooit zal" onverschilUg of zij in een bepaald geval een Rege- ringsvoorstel steunen dan wel het be- strijden, haar houding, afgestemd op
·onze beginselen van vrljheid en ver- antwoordèlijkheid, ondubbelzinnig en klaar moeten zijn en geschikt om door onze propagandisten in den lande te worden uitgedragen o~der
allen, die geloven, dat sociale recht·
vaardigheid voor de een niet onver-
mijdelijk behoeft te worden gekoeht met het verlies van de vrijheid van de ander.
Mede- en tegenstanders zien vol verwachting uit naar het optreden van onze liberale voormannen in de Kamer onder deze uleuwe politieke omstandigheden.
Men kan erop rekenen - zo schreef de hoofdredactie van de <R.K.) Maas- bode woordelijlk - dat de V. V.D., met prof. Oud aan .het hoofd, de rol van oppositiepartij beter zal spelen dan de anti-revolutionnairen,
Een onverdacht getuigenis-op-voor- hand uit het andere kamp, dat ons allen moge sterken in de strijd, die
ons wacht! A.
groeid is, achten wij een hoogst gevaarlijke. Voor de democratie, voor de juiste werking van ons parlemen- tair-democratische systeem, is niets zo gevaarlijk als een gebrek aan be- zieling, als een gedoofde belangstel- ling van het volk in het werk van zijn vertegenwoordigende lichamen.
POLITIEK NIEUWS in het kort
Dit Kabinet, dat zich aan de vloek van &ijn ongelukkige geboorte aiet zal kunnen onttrekken en dat alle kiemen der ontbinding met zich draagt, zal ons politielee leven niet kunnen opheffen uit de lethargie, waarin het is geraakt.
De mogelijklu~id van eea nieuwe stimulaus sal nog slecbts
·kunnen komen van wie in de op- positie is geplaakt. Onze v.v.n. heeft die oppositie niet pzoeht, maar zij is er in gedrongen. Na het zover is, zal·
zij de grote verantwoordelijkheid en de welllcht beslissende betekeni'i daarvan moeten beseffen.
- De wereldbevolking is in een eeuw t:jds met 1.500 millioen toe- genomen en bedraagt nu volgens de laatste gegevens van de statis·
tici van de V.N. 2.378.0GO.OOQ. In de lnt~.t3te drie eeu~en i3 de bè'WJI- king vnn Europa. het meest toege- nomen; er waren hier in 1949 8 malll zoveel inwoners ala in 1650.
In de laatste halve eeuw was de relatieve bevolkingstoename in llu- ropa. kleiner dan op het Anleri- kaa.nse continent, nl. 36 % van 1900 tot 1949 tegen 112 % iil de Nieuwe Wereld.
- Het Joegoslavische nieuwoou- reau .,Tanjug" meldt, dat er sinds Maarschalk · Tito's breuk met stalán ongeveer 7.000 mensen uit de Co·
P. ,form-landen naar Joegoslavië ge-
DEZE BURGER
mag, nu all.es in kannen en kruiken is en nu er toch met man en (derde) macht, niets meer aan te veranderen is, het nu wel zeggen; hij kan er nu wel voor uit komen en nu, wat al die
"tijd op 's harten bodem gelegen heeft, uit de punt van zijn fa- meuze vulpen laten vloeien, zwart op wit: dat hij persoonlijk een teleurstelling heeft ondervonden, omdat hij persoonlijk een post heeft geambieerd, die voor hèm gecreëerd had moeten wor- den: Staatssecretaris voor de Pers.
Ziet ge, ik heb weinig ambities; ik zou niet eens president van de rechtbank in Zierikzee of Winschoten willen wezen en nooit heb ik gestreefd naar hoger ere dan die van een bescheiden doch innig-goed, innig-braaf en innig-jatsoeulijk Staatsburger .te
;:ijn; doch ik was en ben er mij wel van bewust dat zulke eigen- schappen niet tellen, tenzij ge eenmaal een hoge post beklom- men hebt; dàn eerst geldt de fatsoenlijkheid als in-het-oog- lopende en over-de-tong-gaande burgerdeugd.
Maar ik had Staatssecretaris voor de Pers wiLlen zijn; dat wèl.
Wanneer ge zo lang in het harnas van persridder zonder vrees of blaam hebt medegelopen in het legioen der naamlozen; wan- neer ge zoveel opmerkelijks en wereldschokkends hebt geschre- ven, een half mensenleven lang, zonde1· dat iemand het heeft opgemerkt en zonder dat de wereld ook maar één zwakke schok gevoeld heeft, dan wilt ge wel eens, hoog te paard en gevolgd door Uw onderdanige adjudanten, de vlag in de storm en de zon blinkend op het zwaard, het voor het zeggen hebben, over al die jongens die zich als Uws gelijken gedroegen.
Eén maal komt de dag, dat ge ontwaakt in de koele, .grijze.
morgen en dat ge gevoelt dat het hogere voo1·. U is weggelegd.
Die dag en die ochtend en dat gevoel zijn gekomen, doch zij zijn weer weggevloeid in de grauwheid van de avondschemering der anonimiteit.
Even is de hope der rechtvaardigheid in mijn hart geweest.
Dat Drees en Donker en Beel en Staf mij hadden opgemerkt in de drom der naamlozen.
Doch ik ben die ik altijd was:
DEZE BURGER
vlucht zijn. Van hen kwamen er 3.500 uit Albanië; 1.300 uit Roe·
menië; meer dan 1000 uit Bulgarije;
meer dan 900 uit Hongarije en de
~rest uit andere :Russische vazal.
staten.
- Volgens het Amerikaanse De·
partement van Defénsie bedroegen de Amerikaanse verliezen in Korea t.m. 15 Aug. 115.873, dit is een toename van 688 per week. Het totaal aantal doden ste~ tot 20.280.
- Het Japanse persbureau ,,Kyo• . do'' heeft bekend gi!Ulaakt, dat de
communiat~he partij in .Japan in de laatste twee jaar bijna de helft van ha.a.r leden verloren heeft. Xn 1950 telde de partij nog clrea 100.000 leden.
- Volgens het Katholieke blad
"Veritas'' is meer dan een-derde van alle Tsjechische priesters en kloosterlingen geïntemeerd of naar dwangarbeiderskampen gedeporteerd.
In totaal leven in Tsjechoslowakije 600 priesters en 2.900 monniken achter prikkeldraad.
Uit eep door de V.N. gepubliceerd statistisCh overzicht blijkt, dat de kos- ten van levensonderhoud in de meeste landen aanzienlijk gestegen zijn.
Het overzicht dat gebaseerd is op van officiële zijde verstrekte gegevens wijst o.a. uit, dat de kosten van le·
vensonderhoud tussen Juni 1948 en Juni 1952 in Amerika met 10%, in Engeland met 28%, in Frankrijk met 43% en in Argentinië met 185% (!)
stegen.
- Volgens de onderzoekingen van het Brookings Instituut is het sterfte- cijfer in de V.S. in de afgelopen 50 jaar tot bijna de helft teruggebracht als gevolg van de vooruitgang van de medische wetenschap en de toene- mende mogelijkheden die hierdoor in het dagelijks leven geboden worden.
Het sterftecijfer is van 17,2 per dui·
zend in 1900 tot 9,6 in 1950 terugge- lopen.
Van iedere duizend zuigelingen die dit jaar geboren worden zullen er volgens de onderzoekers slechts 30 bij de geboorte of kort daarna sterven;
vijftig jaar geleden waren het er 130.
YltUBEID EN DEMOCJtATDI
~ WEEK to.t WEEK
Staatkundig figuur. (l) Sedert het eind van de oorlog hebben de
Rijksdelen Suriname en de Nederlandse Antillen vele interne vrijheden verkregen, die tezamen een complex vormen, dat het begrip
"autonomie" steeds meer gaat naderen.
Terecht. ,.
Dit zij ·beide landen hartelijk gegund. . Door deze ontwimkeling is de positie van Gou- verneur sterk veranderd. Haar betekenis is in grote mate verminderd. De Gouverneurs zijn re- presentatieve Rijksorganen geworden. Hun per-, soonlijke invloed, voorheen zeer groot, is ziender- ogen verminderd, al zouden wij geenszins willen zeggen, dat zij nu nog slechts alléén representa- tief zijn.
· In· dit. verband is merkwaardig wat onlangs in de Statenvergadering der Nederlandse Antillen is geschied.
Bij· de opening van het zittingsjaar van dit hoge college - een soort Antilliaanse Prinsjesdag, die ook gepaard gaat met uiterlijk vertoon en plech- tigheid en waarbij de Gouverneur een soort troon- rede uitspreekt - waren van de 22 Statenleden slèchts 3 aanwezig: de plaatsvervangende voor- zitter en 2 leden! Waarbij dan nog komt dat die twee leden "Hollanders" en géén Antillianen waren.
Al neemt men in aanmerking dat sommige Sta- tenleden op dat tijdstip, in verband met de Ronde Tafel Conferentie, in Nederland vertoefden, dan nog was dit een situatie die bepaald pijnlijk was voor de Gouverneur, die in een zaal vol plechtig geklede toehoorders (hoge ambtenaren, militairen, consuls e.d.), zijn Troonrede moest afsteken te- gen vrijwel lege stoelen.
De Gouverneur was zeer vertoornd. En daarvan heeft hij blijk gegeven; ten eerste in een (geïm- proviseerde) toevoeging aan zijn troonrede; later door een brief vol misnoegen over het gebeurde aan het Statencollege te richten.
Staatkundig figuur ( ll)
De Staten der Nederlandse Antillen hebben deze boze brief des Gouverneurs geenszins voor kennisgeving aanvaard. Integendeel! Zij heb- ben de gelegenheid aangegrepen den Gouverneur plechtiglijk doch zéér beslist, in de letterlijkste zin··
,op zijn plaats" te zetten, door hem op h4n beurt
· kn brief te schrijven, waarin de volgende passage voorkomt:
,,Zo er al van enige tekortkom~ng. sprake mag zijn, is deze gepl~egd door mdlvlduele leden van de Staten, ntet door de Staten als zodanig. De Staten vragen zich af of het op de weg van een koninkrijksargaan ligt (in die hoedanigheid had de Gouve~neur zijn brief geschreven) om openlijk en officieel tekortkomingen te signaleren bij leden van een landsorgaan, die zich daarom reeds niet langs de staatsrechtelijk aangewezen wegen tegen dit verwijt kunnen verweren. Het komt - zo gaat het schrijven verder - de Staten dan ook voor, dat het respect, dat de Neder- landse Antillen en het Koninkrijk verschul- digd zijn aan hun staatsrechtelijke instellin- gen in de eerste plaats gediend wordt, indien elk orgaan zich beweegt binnen de perken van de hem staatsrechtelijk opgedragen taak en dat door buiten deze perken te treden een orgaan de kiem ktm leggen voor tJer•
schillen, welke niet overeenkomstig de 'f'ege- kn, geldende voor deze ataatsrechtelijke in- stellingen, kunnen worden opgelost en dien- tenfi€Volge kunnen leiden tot spanningen, welke vooral in deze. ;aren van staat8f'echte- li}ke evolute als hoogst ongewenst dienen te
worden. beschouwd".
Men ziet: er i s wel wat veranderd.
En men ziet ook dat een brief als deze van de Necferlands-Antilliaanse Volksvertegenwoordiging, aan het hoogste Koninkrijksargaan in den lan~e,
niet van (illustratief) belang ontbloot is.
Het is merkwaardig te moeten constateren dat de Nederlandse pers vrijwel unaniem aan deze historie generlei aandacht heeft gewijd, alhoewel het Algemeen Nederlands Persbureau haar uit- voerig heeft doorgegeven.
Er zijn heel wat zaken van veel geringer belang, die wèl - uit en terna - in de pers ter sprake komen.
Woestijn
De Staten van Suriname hebben de Voorzitter van de Regeringsraad (m.m.: minister-pre- sident> mr dr J. Buiskool de woestijn ingestuurd.
De heer Buiskool heeft (om gezondheidsredenen) ontslag uit zijn hoge functie gevraagd en is met.
enige maanden verlof naar Nederland vertrokken.
Hij zou hier te lande de heer Lou Lichtveld kun•
Ren ontmoeten, óók een Surinaams ex-premiel", 6ók door de Staten van Suriname ter woestijne verwezen.
Het valt nog te bezien of de heer Buiskool, die<
voor zijn premierschap, President van het Sud- naamse Hof van Justitie was, die functie wèl zal kunnen behouden. Reeds zijn allerlei politieke lie.- den naail'stig doende ook d i t te verhinderen.
Al hebben wij het nooit bizonder aannemel{jk gevonden dat een zo ras-echte "Hollander" als de heer Buiskool hoofd v;m de regering was van een land met een Afro-Aziatische bevolking (al was . dit staatsrechtelijk ,volkomen in orde), de wijze waarop hij, die een be)!:waam mart is, die zich grote moeite voor de Surinaamse zaak heeft getroost, is weggewerkt, keert zich alléén tegen zijn tegenstanders, die hem veler:lei verdachtma- : king hebben. nage~orp~n,. ·z~mder _.schijn Van be~
Wijs.
Deze gehele zaak zit echter véél dieper.
Op de achtergrond staat de strijd tussen twee Surinaamse politieke figuren, die strijden -om het leiderschap van de belangrijkSte politieke PfU'tij:
Findlay (oud-onderwijzer en journalist) en Pen- gel ("man van het volk").
In Suilname wordt politiek bedreven ·op een wijze die ten onzent ongekend is. Het persoonlijk element speelt daarbij de voornaamste rol.
Dit alles is een zaak van Intern-Surinaamse aard en zij gaat ons op zich zelve dus slechts in gerfnge mate aan.
Maar: de belangstelling voor deze dingen is in Nederland nihil.
En dit is niet goed.
Omdat de Surinaamse zaak een Nederlandse·
(Rijks)zaak is.
En omdat het Nederlandse belang op het Wes- telijok Halfrond er ten zeerste bij is betrokken.
Verdwenen romantiek
Op het vijfdaagse congres, dat het Nederlands Verbond van Vakverenigingen (N.V.V.) de vorige week te Scheveningen heeft gehou·len zijn verschillende belangwekkende dingen gezegd ten aanzien wa.aJI"Van het zijn nut kan hebben op d~ze
plaats enige kanttekeningen te maken.
Het stemt ongetwijfeld tot voldoening, dat de bondsvoorzitter, de heer H. Costerhuis in zijn grote openingsrede met de beide benen op de grond is blijven staan en heeft getoond zich be- wust te zijn van het feit, dat men over het nodi- ge verantwoordelijkheidsgevoel dient te beschik- ken ~s het er om gaat een werknemersorganisa- tie aan te voeren, waarvan het ledèntal de 425000 op dft ogenblik heeft overschreden.
Dit wil uiteraard niet zeggeu, dat wij het met al hetgeen de heer Costerhuis en anderé spre- kers op dit congres, blijkens de persverslagen, hebben verklaaJrd, in alle opzichten eens zouden zijn. Wel hebben wij in het bijzonder van de bondsvoorzitter woorden . opgevangen, die blijk geven van het inzicht, dat een congres van de vakbeweging niet lichtvaardig mag worden ge- bruikt als een instrument om agitatorische talen·
ten zonder enige rem ten toon te spreiden.
Zeer terecht wees de heer Costerhuis er op, dat de band tussen leiding en leden door twee oorzaken losser dreigt te worden.
Als eerste oorzaak noemde spreker, dat de leden niet zelf meer zo !rechtstreeks bij de strijd zijn betrokken. De vroegere romantiek, zo zeide de heer Oosterhuis, is verdwenen. De beslissin·
gen, aldus spr., die in het overleg door net kader worden genomen, bevredigen in mimiere mate, ook al wordt in drie weken overleg meer bereikt dan vroeger na: drie jaar propageren en ageren.
Daarbij komt, aldus de heer Oosterhuis, dat de sociaal-economische vraagstukken bijzonder in~
gewikkeld zijn geworden. Hij zag het als. de taak van het bezoldigde en het onbezoldigde kader om de problemen zelf te beheersen en ze aa.n alle leden duidelijk. te maken.
VoorwaaJr. uitlatingen, waarvan we met genoe- gen kennis nemen, omdat hiermede openlijk wordt erkend, dat de oude romantiek uit de tij4 is. Een romantiek, die helaas steeds tot gevolg had, dat kunstmatig controversen tussen werknemers en werkgevers werden verscherpt.
Het is een opbouwende gedachte, dat men dit In werknemerskringen is gaan inzien, hetgeen, naar wij hopen, mag leiden tot betere verhou·
dingen en meer wederzijds begrip tussen de werknemers en werkgevers in ons land.
Inzake ordening
Blijkens een verslag voork{)mende in het Al- . gemeen Handelsblad, heeft de heer A. Ver•
'meuien, secretaris van het N.V.V. op het congres van zijn organisatie, dat de vorige week te Sche- veningen werd geho'.lden, onder meer verklaard, dat "de vraag of er economische ~g dan wel econonûsche vrijheid zal zijn door hem en zijn medeleden niet van dogmatisch standpunt wordt beantwoord. Nu eens zal men voor het een moe- ten kiezen, dan voor het ander. Vast staat eehter, dat de maatschappelijke krachten nooit geheel • vrij. kunnea worden gelaten, want anders komt·
de bestaanszekerheid in het gedrang. na vraag ia niet meer of err geordend zal worden, maar
hoe." ·
Mocht dit verslag de juiste bewoordingen van de secretariJf van het N.V.V. weerge~ daa
IS SEPTEMBER 1952 -PAG. I
komt het ons voor, dat hierin wel enige inconse·
quenties zitten.
Immers, het eerste deel van zijn uitspraak sug·
gereert toch duidelijk, dat hij een keuze laat tussen economische vrij!J.eid en ordening. Het tweede deel van zijn uitspraak wekt eve'nwel de indruk, dat er, hoe dan ook, altijd geordend dient te worden. Deze laatste verklaring is echter meer in overeenstemming met de praktijk en sluit vol- komen aan bij de inleiding door het socialistische Kamerlid, de heer Hofstra, op het congres van het N.V.V. gehouden, die opnieuw blijk gaf een groot voorstander te zijn van ordening tot elke
prijs. . .
Het is jammer, dat de heer Vermeulen zijn eerste uitspraak in het verdere verloop van zijn betoog zo eenzijdig heeft gecorrigeerd. Immers, men zou het met h€m eens kunnen zijn, dat het toepassen der economische ordening, dan wei van de economische wijheld geen vraagstuk is van het innemen van een dogmatisch standpunt, doch zuiver afhankelijk van de economische situatie.
Indien in dit opzicht de dogmatiek een minder
·overheersende rol' zou kunnen gaan spelen, zou dit voor onze nationale economie en de daarbij betrokken partijen ong.etwij_feld heilzamer w·erken.
1 egenstellingen ( L)
Dat het in de Nederlandse vakbeweging- nog niet geheel pais en vree is, is dezer dagen onder meer wel duidelijk gebleken op het meer- genoemde congres van het· N.V.V. en een soort- gelijke bijeenkomst van het Christelijk Nationaal Vakverbond. (C.N.V.). Tijdens het eerstgenoem·
de congres liet de bondsvoorzitter, de heer Oos- t;.erhuis, van zijn ontstemming blijken over het verbod voor katholieke werknemers om lid te zijn van het N.V.V. Hij zeide, dat dit verbod door hem en zijn medeleden als een grievend onrecht
werd gevoeld. ,
Een en ander kon evenwel niet een bezwaar zijn voor de heer Aiders als vertegenwoordiger van de Katholieke Arbeidersbeweging (K.A.B.) om bij de opening van het N.V.V.-congres te ver- klaren dat in het welvaartsplan van het N.V.V.
veel ~oorkomt, dat dOO!l' de confessionele vak•
beweging kan worden onderstreept.
Het komt ons evenwel voor, dat de vertegen- woordiger van de K.A.B. het woord "confessio·
neel" hier wel wat in te !ruime zin heeft gebruikt.
Immers, geheel tegengesteld was de klacht van de heer Ruppert, voorzitter van het Chris·
telijk Nationaal Vakverbond, op het congres van zijn organisatie te Ut!l'echt uitgesproken, bij wel·
ke gelegenheid hij onder meer verklaarde:
Als het Nederlands Verbond van Verenigin·
ge~ (N.V.V.) de kans had, zou de Christelijke Vakbeweging nergens aan te. pas komen. De socialistische vakbeweging erkent de Christe- lijke Vakbeweging wel in feite, maar nog steeds niet in rechte. Er zijn bewijzen te over, dat alleen de macht van de feiten de socialistische vak- beweging dwingt tot een erkenning van de Chris- telijke organisatie".
In zijn rede critiseerde de heer Ruppert het N.V.V. ook op andere punten. Als tegenstelling tegenover het te ver gaande individualisme van de vorige eeuw, .aldus spr., slaan velen nu over naar een te veel aan collectivisme. Zlj komen daaJrbij tot de verkeerde overtuiging, dat de staat alles is. In hun idee vertegenwoordigt de staat zelf de gemeenschap. De overheid van de staat moet dan ook het gemeenschapsleven volledig leiden.
Dit spreekt zeer duidelijk, zei de heer Rup·
pert, uit het welvaartsplan, dat h~t N.V.V. in Scheveningen behandelt. De socialisten maken geen onderscheid meer tussen staat en maat•
schappij. Iedetr, die er anders over denkt, vindt het N.V.V. conservatief. Het N.V.V. vergeet daarbij, dat het zelf de klok terugzet tot de· hei•
dense maatschappij-opvatting van Arfstoteles.
De staat heeft ook op maatschappelijk terrein een taak, zei de heer Ruppert, maar het op~
den van. de overheid zal er altijd op gericht moe.
ten zijn, de maatschappij zelf te laten doen wa.t de maatschappij zelf kan doen.
Daarbij werd nog eens met nadruk uitgespro- ken, dat men· er in het c.N.V. over eens is, dat het particulier initiatief in het bedrijfBleven d&
voorrang dient te houden.
1 egenstellingen (ll)
Uit l.et bovenstaande blijkt wel duidelijk, dat er tussen de drie grote vakvereniging.en in ons land met betrekking tot dive!l'se vraagstuk- ken nogal verschil van mening bestaat. Wij con- stateren dit geenszins met leedvermaak, doch wel omdat de . hoop gewettie-d is, dat de econo•
mische vrijheid in ons land ook in kringen der werknemers blijvende en hartstochtelijke ve!'de·
digers zal vinden.
Het gaat tenslotte bij de ingewikkelde vraag•
stukken van dit ogenblik om het behoud van ee!l zo groot mogelijke economische vrijheid, waarbij de samenwerkende werkgevers en werknemers zijn gebaat. Want men dient niet te vergeten, dat de aantasting van de economische vrijheid ten•
slotte als onvermijdelijke eonsequentie met sleh zal meebrengen dat mede de geestelijke vrijheid zal worden aax{getast. De geestel~ke vrijheid, waarvoor ook de arbeidersklasse in de ruimste zin van het woord zich een jarenlange strijd heeft getroost om haar te verwe!"A!m en te behouden.
VRIJHEID EN DEMOCRATIB 1S SEPTEMBER 1952 - PAG •. I
DE NATO VRAAGT BEGRIP VOOR
HAAR OPBOUWENDE ARBEID
· Gezamenlijke strijdtnacht beter .. opgeleid dan een hal,f jaar geleden ·
·en
om e-eu ~lnd te. makén aan de twUfel en de ~ JDenin~~versehillen omtrent de Vl"PI of de NATO-landen wel In staat zullen blijken het te Lissabon vast- aestelde · · herbewapeningsprogramma. voor 195% volledig· uit .te voeren, heeft ambassadeur William H. Draper Jt., de Amerikaanse SJ1eciale · Veriegenwoor- dlger in Europa, op 20 Augustus jl. voor de Noord-Atlantische Raad een ver- klaring afgelegd,. waaraan wij o.m. het navolgende ontlenen:
"ln verband met het feit, dat er de laatste tijd in de internationale pers allerlei verwarde berichten circuleren over hetgeen de NATO na de vergade- ring van de Noord-Atlantische Raad in Lissabon gepresteerd heeft, zou ik gaarne de aandacht van mijn geachte collega's willen vestigen op de belang.
rijke vorderingen welke er sedert de laatste bijeenkomst van de Raad ge- maakt zijn.
I n de eerste plaats hebben de , NATO-landen het voor 1952 vast-
gestelde herbewapeningsprogramma reeds voor een groot deel uitgevoerd.
Voor zover mij bekend, zal geen der leden-staten veel ten achter blijven op het bewapeningsschema. Wij heb- ben nog meer dan vier maanden voor de boeg, en· naar ik hoop, zullen ~e
NATO-landen in de resterende tiJd àlles in het werk stellen om de ver- plichtingen, welke zij in Lissabon op zich genomen hebben, volledig na te komen.
Willen wij ons doel echter bereiken, dan moeten wij er zeker van kunnen zijn, dat de pers en het grote publie!:t begrijpen, welke factoren aan de hUl- dige situatie ten grondslag liggen en begrip hebben voor hetgeen wij reeds bereikt hebben of nog zullen bereiken.
Ik zou niet gaarne · willen beweren, dat er reden is tot , zelfvoldaanheid, maàr wel geloof ik; dat de reeds ge- maakte vorderingen tot tevredenheid stemmen.
Er is een feit, dat wij nimmer uit het oog mogen verliezen, een · feit, waarmee wij sedert de oprichting van de NATO rekening hebben moeten houden, en dat is het Russische ge- vaar. De bevolking van de NATO-lan·
den dient voortdurend aan het be- staan van dit gevaar herinnerd te worden en de regeringen mogen .er geen eigenblik de ogen voor sluiten.
Een juist begrip van de Russisclle intenties is vooral van belang bij het invullen van de door het NATO-secre- tariaat verstuurde vragenlijsten en bij bet uitstippelen van de bewape- ningsplannen voor 1953, die bin.J:len- kort op een NATO-vergadering onder de loupe genomen zullen worden.
De Amerikaanse Regering hoopt, dat · de NATO-landen de grootst mogelijke eisen zullen stellen aan. hun defensie, al dient natuurlijk vooropgesteld, .dat de defensieinspanning nimmer gevaar mag gaàn opleveren voor de sociale verhoudingen en het eco~omisch weer- standsvermogen.
r VBIJHEID EN
DEMOCRATIE
Weekblad van de Volkspartij voor Vrijheid en Democratie
Voorzitter Redoctie-comm.;
Drs. H. A. Korthols.
Woorn. Red. secr. G. Stempher.
Adres: Prinsengracht 1077, tel.
35343, Amsterdam.
Administratie: Postbus 43, Amersfoort, tel. 3147.
Abonnementsprijs f 1.90 p. kwar- tool, f 7.50 per jaar.
Voor het zenden van abonne- ments- en advertentiegelden:
Postgiro no. 245103, ten name·
van de Penningmeester van de
·Stichting "Vrijheid en Democro- . tie" te Amersfoort.
Losse nummers 15 cent.
Voor· advertenties wende men· zich··
tot de administratie.
Wat reeds werd bereikt
Het is van. het grootste belahg, dat de onlangs in de pers verschenen berichten als zou de NATO haar taak niet naar behoren vervullen, eens en vooral ontzenuwd worden.
De NATO beschikt thans over een aanzienlijk beter uitgeruste en opge- leide strijdmacht dan zes maanden ge- leden. De leverantie van militaire goederen is qitgebreid en de opleiding versneld.
Ook de militaire samenwerking en leiding zijn door gemeénschappelijke manoeuvres zeer verbeterd. In dezelf- de periode plaatsten de Verenigde Staten voor $ 700.000.000 aan orders voor de levering van militaire goede-
W~LLIAM H. DRAPER Jr.
ren, in het kader van het zgn. offs- hore-procurer.nentsprogram.
Voorts hebben de NATO-landen on- langs plannen uitgewerkt voor de in·
tegratie van de West-Europese vlieg- tuigproductie, voor de uitvoering waarvan de Verenigde Staten reeds een financiële bijdrage geleverd heb- ben.
Ook met de uitvoering van het "in- frastructuur-programma"· (verbindin·
gen) wordt goede voortgang gemaakt.
Verder zijn er talloze vliegvelden aan- gelegd, terwijl verder de inrichting van verbindingscentra. en militaire hoofdkwartieren volgens de plannen
verloopt. ·
De resultaten, die er tot nu toe bij de politieke en economische integra- tie van ·w.-Eurapa bereikt werden, zijn al even opvallend. In de zes maandeJ1, die er sedert de bijeenkomst te Lissa- bon verstreken zijn, werden het Ver- drag inzake de Europese defensiege- meenschap en de. contractuele over- eenkomsten met de West-Duitse rege- rig getekend, ·terwijl bovendien de Europese Betalingsunie werd ·Uitge- breid.
Verder is men èr in geslaagd aan de fihanëiële crisis welke het Euro- · pese economische leven in dè afgèlo;.
pen wintêr bedreigde, een eind te ma-
keil en ging men over tot de oprich- ting van de Europese· kolen- en staàl·
gemeenschap.
Niettegenstaande al deze vorderin•
gen, schijnen bepaalde berichten bij het publiek de indruk gewekt te heb- ben als zou de NATO van plan zijn het tempo van de herbewapening te drukken, omdat zij de mening is toe- gedaan, dat het gevaar voor Russi- sche agr'essie verminderd is. Het is duidelijk, dat een dergelijke bericht- geving in genen dele bijdraagt tot de verwezenlijking van onze gemeen- schappelijke doeleinden en daarom als verwerpelijk beschouwd dient te wor- den.
Veel werk moet nog worden verricht
J k wil allerminst beweren, dat zij de problemen waarvoor wij ons ge- plaatst zien, mogen verwaarlozen.
Mijn regering is zich terdege bewust van de economische moeilijkheden waarmee Europa op het ogenblik te kampen heeft en van de achterstand, die er in de wapenleveranties ontstaan is. Wij zullen dan ook geen middel onbeproefd laten om voor deze pro- blemen een voor alle betrokken par- tijen bevl'edigende oplossing te vinden.
Wij mogen echter niet vergeten, welk een funeste invloed onjuiste en alarmerende berichten op de Ameri- kaanse publieke opinie uitoefenen.
Door het rondstrooien van berichten, waarin de huidige moeilijkheden van de NATO schromelijkoverdreven wor'-':;
den, loopt !ben de''.Jta~·'bèt :~A:meri*'·
kaanse volk afkerig te maken vati dè collectieve veiligheid-gedachte en het verlenen van steun aan het buiten- land.
Vooral de volkomen ongefundeerde bewering, .dat het ·Russische gevaar verminderd is, klinkt d.e Amerikapen, die nog dagelijks in Korea .grote of- fers brengen, al bijzonder . onaange- . naam ·in de oren. Mijn regering be- schikt nog o-ver .geen enkele aanwij- · zing, dat het gevaar voor Russische agressie werkelijk op de achtergrond raakt en in de Noord Atlantische Ver- dragsorganisatie gelooft men zelfs eetder het tegendeel.
Ook de insinuatie dat de Ameri- kaanse steun drastisch verminderd wOrdt en dat de Verenigde Staten zelt hun verplichtingen niet nakomen is op niets gebaseerd en komt . het Amerikaanse volk onrechtvaardig, ja beledigend voor. De Amerikaanse Re- gei:ihg zàl vanzelfsprekend evenals in het verleden al haar verplichtingen
,,nakomen~
Vijf punten van ·belang
Mede met het OÓg hierop, ver- trouw ik dat mijn collega's hun regeringen zullen verzoeken het pu- bliek opheldering te verschaffen om- trent de huidige stand der herbewape- ning. Vooral de volgende punten schij:..
nen mi,i in dit verband van belang:
(a) Het te Lissabon opgestelde her- bewapeningsprogramma is niet her- zien en de verschillende leden-staten stellen krachtige pogingen in het werk om de uitvoering er· van te volt90ien.
(b) Het herbewapeningsprogramma voor het komende jaar zal op de eerst- volgende vergadering van de Noord- Atlantische Raad worden vastgesteld.
(c) De Verenigde Staten komen hun verplichtingen volledig na en hebben de militaire en economische steun niet verminderd.
(d) Wij beschikken niet over gege- vens waaruit kan worden afgeleid, dat het Russische gevaar verminderd is en achten de defensie der NATO-landen nog altijd te zwak.
(e) Ofschoon het niet uitgesloten is, dat er in 1952 tijdelijk enige vertra- . ging zal ontstaan in de herbewape- · nfug, twijfelen wij er niet aan of deze achterstand zal ingehaald· worden. In geen geval r.nag van een mislukking van· het NATO-defensiejlrogramma ge- sproken worden."
uitgerust
·Geschonden
Briefgeheim
Amice-collega,
Te weinig weet ik er nog van om je uitsluitsel te kun- nen geven. Ik ga eerstdaags met vacantie en die 1·es.erveer ik gewoonlijk om mijzelf bij te studeren in allerlei nieu- we wetten en maatregelen.
Zo ook in de werkloos- heidsverzekering. Natuurlijk weet ik van het bestáán!
Wat denk je wel.
Voor de inwerkingtreding van de wet, nu onlangs, heb · ik al drie heren bij me op bezoek gehad namens een be-
drijf~groep, waarbij men een vereniging, die een manne- tje in dienst heeft om kopjes koffie te serveren op een club, waarvan ik bestuurder ben, wilde indelen.
. Drie telefoontjes in . mijn ,'f:lav~cultere: tijq·OP'~mijn-kan-
. . toor,encdri~oozoekjes in mijn particuliere tijd i11 mijn kan- toor.
Aan tijd heeft dat a.l meer gekost dan een half jaar pre-
·mie voor onze serveerder, maar dit terzijde amice. De heren zijn uitstekend geïn- formeerd . en ik zou er nog wel van horen.
Ik heb er van gehoord, amice, of juister: van gele- zen. Want de post bracht mij dezer dagen een fraaie en- veloppe met vier gedrukte grote vellen, die ik ter. va- cantie meeneem om te bestu- deren.
De aanhef op een dezer drukwerken was, dat het de vakgroep in kwestie aange- naam was mij te kunnen me- dedelen, dat mijn vereniging·
was ingedeeld in.,... volgde dan alles wat ik in ·mijn va- . cantie zal bestuderen. Het
was èen fraaie ènveloppe, zo- als ik reeds zeièie, amice. Een indrukwekkende enveloppe.·
Indrukwekkend· dichtgeplakt en op het .bureau van de nieuwe bedrijfsgróep gefran- keerd door een juffrouw voor wie de werkloosheids~
uitkering bepaald · een voor- recht zou zijn, wanneer ze bij mij in dienst was.
Want zulke inllrukwek- kende enveloppes, dichtge- plakt en al, zo te frankeren, dat de ontvanger er twintig cent port voor moet betalen, zie je, amice, dat zijn van die fijne trekjes, die ik in mijn particuliere zaken niet kan hebben.
Zo'n postzegeljuffrouw, die met de meest elementaire be- ginselen van frankering nog niet vertrouwd is, werd bij
·mij zo in dat nieuwe wetje geduwd.
Maar enfin, ze werkt er op deze manier óók in. En ik reageer op deze dingen te- genwoordig nogal beheerst.
Ik zeg alleen maar: welte- rusten.
Met ·welgcfrankeerde groet, je
Van Wettenpletten
