De grondlaag kan verschillen in functie van de ondergrond.
Meer informatie over de gepaste grondlagen is te vinden in het hoofdstuk ‘Wat een schilder op voorhand moet weten’.
Deze producten moeten aangebracht worden met aangepast materiaal. Raadpleeg hiervoor de technische fi ches van de fabrikant.
Respecteer altijd de droogtijd van de verf. De verf moet voldoende droog zijn voor we ze mogen overschilderen.
Raadpleeg bij twijfel de technische fi ches van de fabrikant.
V.1 Grondlagen
V.2 Schilderen van plafonds
V.2.1 Algemeen
• Een plafond schilderen is een onderdeel waar voldoende aandacht aan besteed moet worden. In de meeste gevallen valt er op een plafond meer licht dan op wanden, vooral scheerlicht. Dat licht kan zowel zonlicht als kunstlicht zijn.
• Bij muren kan slecht schilderwerk nog verdoezeld worden door er bv. meubels of kaders voor te plaatsen.
Een plafond blijft meestal echter een leeg vlak.
• Het is de taak van de schilder om een juiste methode toe te passen om zo een mooi egaal oppervlak te bekomen.
• We zorgen dat we voor de aanvang van het werk weten over welke verf het gaat, zodat we weten welke rol en borstel we moeten gebruiken om een juiste laagdikte te bekomen.
• We houden rekening met de toestand van de
ondergrond en lezen de verwerkingsvoorschriften van het product.
• Als we een plafond schilderen, proberen we rekening te houden met de grootste lichtinval die binnenkomt (zie tekening op de volgende pagina, blauwe lijn).
• We beginnen te werken van het licht weg. De laatste rolbeweging die we uitvoeren, is naar het licht toe. Zo vermijden we schaduwen. Als we achteraan in de ruimte gaan staan met ons gezicht naar het licht toe en we naar het plafond kijken, loopt de rolstructuur mee met het
114
V.2 Schilderen van plafonds
• We houden de rolbeugel bij het afwerken altijd in dezelfde richting. Als we de beugel tijdens het afwerken zouden draaien, kunnen we een verschil in rolstructuur krijgen. Dit hangt vooral af van het soort vezel dat op de rol zit en hoe lang die is. Dit verschil kan zich bij om het even welke glans aftekenen. Hoe meer glans, hoe groter de kans dat het zou opvallen.
• Rechthoekige vlakken worden geschilderd over de kortste zijde.
• We proberen het oppervlak in de mate van het mogelijke in gelijke vlakken te verdelen.
• Op deze tekening is een voorbeeld van volgorde weergegeven van de vlakken die geschilderd moeten worden. In dit voorbeeld wordt van links vertrokken.
• We maken de vlakken niet te groot.
• We zouden ook rechts (3) kunnen vertrekken. De volgorde van de vlakken is dan het spiegelbeeld van dit voorbeeld. Hier moeten we er geen rekening mee houden of we rechts- of linkshandig zijn, want we werken toch boven ons hoofd.
• De bedoeling is dat we vanaf een ladder een vlak schilderen zonder ons te moeten rekken en zonder dat we onze rug te veel moet draaien. We staan dus op een comfortabele hoogte, zodat onze rug en nek niet te veel belast worden.
• In plaats van de rug te draaien is het beter dat we ons volledige lichaam laten meedraaien in de richting waarin we aan het werken zijn. We verplaatsen de ladder zo dat we telkens een vlak van dezelfde grootte kunnen schilderen.
• De vlakken mogen in geen geval te groot zijn, want het is de bedoeling dat ze uiteindelijk onzichtbaar bij elkaar aansluiten. Ze moeten dus nat in elkaar verwerkt worden.
• Als dat niet gebeurt, ontstaat zogenaamde ‘lassen’. Waar de vlakken elkaar raken, is de structuur iets grover en kan een matter uitzicht ontstaan.
• Men spreekt ook wel van aanzwelling. Dit komt omdat bij het in elkaar werken van de vlakken het vorige vlak al aan het aandrogen was en we aan de aansluiting een overlapping krijgen. Er komen dus op korte tijd twee lagen over elkaar te liggen terwijl de verwerkingsvoorschriften afhankelijk van het product voorschrijven dat er een aantal uren moeten voorbijgaan vooraleer we mogen overschilderen.
• Voor een betere verfopname aan de rol kunnen we in het begin eventueel de rol even bevochtigen.
SCHILDER-pleister_gipsachtige_ondergronden_binnen_BAT.indd 114 27/08/12 12:15
V.2 Schilderen van plafonds
Gereedschappen
• Verfborstels
• Rollen
• Spuitapparatuur
V.2.2 Praktijk
• In de praktijk gebruiken verschillende schilders vaak verschillende technieken om muren en plafonds te schilderen.
• De basistechniek die hier besproken wordt, is één van de mogelijkheden om een plafond op een juiste manier te schilderen. Er is voor deze techniek gekozen omdat hij zonder grote wijzigingen aan de basistechniek ook bruikbaar is om andere oppervlakken te schilderen. Er kan dus verdergebouwd worden op dit systeem zonder dat we in een andere situatie telkens weer een volledig nieuw systeem moeten toepassen.
• We lijnen eerst het deel af langs de kant van het vlak dat we gaan schilderen (zie rode belijning op de tekening).
• We nemen de rol en dompelen de vezels in de verf. We laten de rol goed ronddraaien op het afstrijkraster, zodat de vezels voldoende voorzien zijn van verf.
• We zetten de rol aan, langs de kant en in het midden van het vlak (zie verfrol op de tekening).
• We verdelen de verf eerst in de lengterichting.
• We duwen niet op de rol. Als we op de rol moeten duwen om de verf aan het plafond te krijgen, hangt er te weinig verf aan de rol. We voorzien de rol dus van voldoende verf.
116
V.2 Schilderen van plafonds
• Nadat we de verf in de lengterichting hebben
aangebracht, verdelen we de verf in de breedterichting.
• We brengen dus geen extra verf meer aan.
• Als de verf gekruist wordt, zorgen we ervoor dat we in de breedterichting niet buiten het vlak komen (paarse stippellijn). Als we in de breedterichting banden buiten het vlak zouden doortrekken, zouden die voorzien zijn van weinig verf en zouden we dus een verfspoor krijgen dat zeer snel opdroogt. Wanneer we het blok daarnaast inschilderen, zou dat verfspoor al droog zijn en zouden we dus eigenlijk twee lagen op elkaar schilderen, wat niet mag. Bovendien zou dit verfspoor in de verkeerde richting staan, want zoals al aangehaald, rollen we op het einde in de richting van het licht (blauwe lijn). De structuur die in de andere richting zou staan, zou kunnen opvallen als er licht op schijnt of als de oppervlakte voorzien is van een bepaalde glansgraad.
• Bij het kruisen in de breedterichting mogen we aan de andere kant (groene stippellijn op de tekening) wel een beetje buiten het vlak rollen (een vijftal centimeter).
Zo laten we de verf daar al een beetje uitvloeien en vermijden we een dikte omdat het volgende vlak dat gekruist zal worden, het vlak is dat langs de paarse lijn loopt. Wanneer het derde vlak dat aansluit op de groene stippellijn, gekruist wordt, kan die dikte al gedeeltelijk aangedroogd zijn en krijgen we ze niet meer weg.
SCHILDER-pleister_gipsachtige_ondergronden_binnen_BAT.indd 116 27/08/12 12:15
V.2 Schilderen van plafonds
• De laatste rolbeweging maken we naar het licht toe (blauwe lijn).
• We beginnen af te werken langs de kant waar we eerst hebben afgelijnd (rode lijn), want daar zal de verf al beginnen aan te drogen.
• We rollen weer een beetje buiten de groene lijn (een vijftal centimeter). Zo loopt de structuur in dezelfde richting en vloeit de verf uit, zodat we diktes vermijden.
• We rollen een beetje over de paarse lijn (een vijftal centimeter). De rolstructuur staat over het volledige geschilderde vlak in dezelfde richting en vloeit ook uit aan de paarse lijn. Zo vermijden we weer diktes, want ten slotte gaan we nu het vlak ernaast eerst weer afl ijnen.
• Bij het schilderen van de volgende vlakken passen we dezelfde werkmethode toe, zoals eerder beschreven.
• Wanneer we het tweede vlak inrollen, zorgen we ervoor dat we tegen het eerste vlak aansluiten (aan de paarse lijn). Pas bij de laatste rolbeweging naar het licht toe sluiten we het tweede vlak bij het eerste aan. We rollen niet te veel in het eerste vlak (ongeveer 10 cm), want dit is aan het aandrogen.
• Vervolgens werken we het plafond volledig af. Daarbji houden we rekening met de basisprincipes die hier beschreven zijn.
• Op werven kunnen we met nog andere situaties geconfronteerd worden, situaties waarbij we niet altijd van het licht weg kunnen werken omdat de grootste lichtinval in sommige ruimtes langs de lengterichting van de kamer binnenkomt (blauwe lijn). Voor grote ruimtes is het dan natuurlijk moeilijk om van het licht weg te werken, zeker als we alleen werken. Met twee personen om het plafond te schilderen, zou dit eventueel wel lukken, afhankelijk van de lengte van het te schilderen oppervlak. We mogen niet vergeten dat we ook met zijn tweeën de vlakken nog altijd nat in elkaar moeten werken. We beginnen dan elk van een kant naar elkaar toe te werken (zie voorbeeld).
• We houden rekening met het optische zicht. We kijken hoe mensen de kamer binnenkomen en beslissen op basis daarvan wat de beste en de snelste manier is om het plafond af te werken.
118
V.3 Schilderen van muren
V.3.1 Algemeen
• Zoals beschreven in het onderdeel ‘plafonds’, zorgen we ook hier dat we voor de aanvang van het werk weten over welke verf het gaat, zodat we weten welke rol en borstel we moeten gebruiken om een juiste laagdikte te bekomen.
• We houden ook hier rekening met de toestand van de ondergrond.
• We lezen de verwerkingsvoorschriften van het product.
Gereedschappen
Normaal gezien zijn dit dezelfde gereedschappen als voor het schilderen van plafonds:
• Verfborstels
• Rollen
• Spuitapparatuur
SCHILDER-pleister_gipsachtige_ondergronden_binnen_BAT.indd 118 27/08/12 12:15
V.3 Schilderen van muren
V.3.2 Praktijk
• Waar er wordt begonnen met het schilderen van een muur, hangt ervan af of de schilder links- of rechtshandig is.
• Als we als rechtshandige schilder met ons gezicht naar de muur staan, zullen we rechts in de hoek beginnen en zo de muur naar links afwerken.
• We plaatsen het trapje zo dat we tijdens het rollen van de muur de volledige vrijheid van werken hebben en het trapje geen hindernis vormt.
• Het trapje staat naar de werkrichting geplaatst, zodat de verfemmer, die erop staat, gemakkelijk bereikbaar is.
• We schilderen het deel over de kortste lengte en werken zo naar de langste lengte toe, zodat we nat in nat kunnen werken.
• Wanneer we muren van ongeveer 2,50 m hoog schilderen, kunnen we zoals in het voorbeeld het bovenste vlak tot onder de helft schilderen (groene lijn).
• De beide vlakken komen dan samen onder het
gezichtsveld. Daardoor is er minder kans dat de schilder afgerekend wordt op zijn werk wanneer de vlakken niet goed in elkaar vloeien.
• Het is nog altijd de bedoeling dat er een egaal oppervlak verkregen wordt, ongeacht de methode die de schilder toepast.
• De verdeling van het in te rollen vlak is dezelfde als in het onderdeel ‘plafonds’. Hier zal de laatste rolbeweging naar boven zijn.
• Bij het schilderen van het onderste vlak zal er op het einde ook naar boven ingerold worden. De rolstructuur loopt nu overal in dezelfde richting.
• Als er zich aan de muur dagkanten bevinden, worden die eerst geschilderd (dagkanten = muurdelen die aansluit aan het vensterraam of de deur).
• We schilderen dus altijd eerst de delen die uit het zicht vallen en dan de delen die in het zicht vallen.
120
V.4 Werken met verschillende kleuren
V.4.1 Algemeen
• In sommige kamers zal gebruik gemaakt worden van een combinatie van verschillende kleuren. Die combinatie van kleuren zal ervoor zorgen dat er accenten worden gelegd.
• De scheiding van verschillende kleuren kan zowel in binnenhoeken en buitenhoeken als op een vlak zelf gemaakt worden.
• Muren en plafonds die voorzien zijn van sierlijsten en ornamenten, kunnen op hun beurt in een bepaalde kleur geschilderd worden.
• Het gebruik van de juiste plakband is zeer belangrijk.
V.4.2 Praktijk
Afplakken van een binnenhoek
• We plaatsen de plakband ongeveer 2 mm van de hoek.
• We kleven plakband nooit in de hoek zelf. Een
binnenhoek is niet overal even scherp. Als de ondergrond al vaak behandeld is, kunnen er in de binnenhoek kleine rondingen ontstaan. We houden vooral rekening met het optische zicht, zodat we bij het verwijderen van de plakband een mooie rechte lijn bekomen.
SCHILDER-pleister_gipsachtige_ondergronden_binnen_BAT.indd 120 27/08/12 12:15
V.4 Werken met verschillende kleuren
• Sommige schilders brengen na het kleven van de plakband een fi jne elastische voeg aan om de scheiding tussen de muur en de kant van de plakband af te sluiten.
Zo voorkomen ze dat er verf tussen de plakband vloeit.
• Als we dit toepassen, mogen we niet te veel kit op de plakband laten komen.
• Een andere methode is de plakband dichtschilderen met de afgeplakte kleur.
• We wrijven na met een vochtig penseeltje en/of een vinger, zodat de kit mooi in de diepte verzonken wordt.
• We schilderen het oppervlak.
• Na het schilderen verwijderen we onmiddellijk de plakband om schade aan het oppervlak te voorkomen.
We doen dit met de nodige voorzichtigheid en trekken hem min of meer schuin weg van het oppervlak.
122
V.4 Werken met verschillende kleuren
Afplakken van een buitenhoek
• We schilderen eerst de eerste kleur (groen in dit geval) een beetje door over de scheidingsrand.
• Na het drogen kleven we de geschilderde delen af.
• Muren hebben meestel een lichte rolstructuur. Daarom is het belangrijk de plakband goed aan te drukken om te vermijden dat er verf tussen kan vloeien.
• We verwijderen de plakband.
Sommige schilders kiezen voor een andere werkwijze.
• Ze plakken de nog te schilderen muur af en laten een opening van ongeveer 2 mm.
• Ze schilderen eerst met diezelfde kleur (groen in dit geval) de rand van de plakband dicht. Afhankelijk van de rolstructuur die zich op de muur bevindt, is het niet altijd te vermijden dat er toch nog verf tussen de rand van de plakband vloeit. In dit geval vloeit dezelfde kleur tussen de plakband en sluit hij ook de rand van de plakband af.
• Ze halen vervolgens de rechtse plakband weg en wachten tot de bijgeschilderde kant droog is om de lichtere kleur te schilderen.
• Ten slotte verwijderen ze voorzichtig de plakband.
• Deze werkwijze vraagt meer tijd, maar het resultaat is een mooie scherpe lijn. Deze manier van werken kan ook gebruikt worden als er verschillende kleuren gebruikt worden op één muurdeel.
SCHILDER-pleister_gipsachtige_ondergronden_binnen_BAT.indd 122 27/08/12 12:15
V.5 Schilderen van een kamer met sierlijsten
Het verfsysteem is bepaald en het schilderen kan beginnen.
Volgorde van werken
We proberen in de mate van het mogelijke een logische werkvolgorde te respecteren en denken altijd goed na over de situatie voor we beginnen. Basisprincipes veranderen niet, maar situaties wel.
1. Eerst schilderen we het plafond. We stoppen in de hoek waar de sierlijst begint. Het kleine kantje van de sierlijst dat het plafond raakt, schilderen we niet mee. In projectwerk wordt dit dikwijls wel gedaan om sneller te werken, maar esthetisch is dit niet verantwoord. Het doet afbreuk aan de schoonheid van de lijst.
2. Wanneer het plafond geschilderd is, schilderen we de lijsten.
› We schilderen eerst de plafondlijst.
› Voor het schilderen van de lijsten in de eerste laag kunnen we de verf tot in de hoek afl ijnen. Dit hoeft bij de eerste laag nog niet perfect te zijn.
› Naargelang van de situatie van de ondergrond, het soort verf of het gemak kunnen we ook kiezen om plakband te plaatsen. Afplakken kunnen we ook doen om sneller te kunnen werken.
› Watergedragen verven laten zich moeilijker afl ijnen, want snelheid en een juiste laagdikte zijn belangrijk.
De verwerkingstijd is korter dan bij synthetische verven. Afplakken is hier aangewezen.
› We schilderen vervolgens de lijst van de bovenkader.
› Daarna kunnen we de muurlijst schilderen.
› Nadien schilderen we de lijstjes van de kleine kaders.
› Als laatste schilderen we de plint.
› Alle lijsten zijn nu geschilderd en we hebben van boven naar onderen gewerkt. Zo hebben we ook vermeden dat we in ons eigen werk gaan hangen.
124
V.5 Schilderen van een kamer met sierlijsten
3. Vervolgens schilderen we bovenaan de buitenste muurdelen rond de grote kader. Deze delen worden ook wel de buitenspiegel genoemd. Ook hier maken we weer de keuze tussen afl ijnen of afplakken.
4. We schilderen bovenaan het binnenste muurdeel, ook wel de binnenspiegel genoemd. Het is ook mogelijk om eerst de binnenspiegel en dan de buitenspiegel te schilderen, maar het oppervlak van de binnenspiegel is hier groter, waardoor ook de kans op schade veel groter wordt omdat we ons als schilder nog rond de binnenspiegel moeten verplaatsen om het buitenste deel te schilderen. Een goede vakman kan met de beide situaties overweg.
5. We schilderen onderaan de buitenspiegel.
6. Nadien schilderen we de binnenspiegels. Ook hier kunnen we de situatie omdraaien, aangezien het hier gaat om kleinere binnenspiegels. We moeten wel proberen om een beetje uniformiteit te krijgen in het werk en zo mogelijk hetzelfde systeem aan te houden.
SCHILDER-pleister_gipsachtige_ondergronden_binnen_BAT.indd 124 27/08/12 12:15
V.5 Schilderen van een kamer met sierlijsten
7. Nadat alle voorbereidingen gemaakt zijn, kunnen we de tweede laag schilderen. De volgorde van werken is dezelfde als bij de eerste laag. Eerst schilderen we het plafond en vervolgens volgen we hetzelfde stappenplan.
› We kunnen de lijsten afplakken vooraleer we de muurdelen schilderen. Afl ijnen kan ook, maar vraagt meer tijd en bij een hogere afwerkingsgraad moet de afl ijning zo perfect mogelijk zijn.
› De gelakte ondergrond (lijsten) is sterker om af te plakken dan de muren. Daarom schilderen we beter eerst de lijsten en dan pas de muurdelen. Op natte en droge bepleistering kunnen we de ondergrond sneller beschadigen bij het verwijderen van de plakband.
› Als we op lijsten afplakken, zullen we een betere lijn verkrijgen omdat de ondergrond van lakwerk strakker en minder gestructureerd is dan een muur.
› Het optische zicht is ook beter als de kleur van de muren 2 mm doorloopt op de lijsten. Als de lijsten, zoals in de tekening, een lichte kleur hebben en we die 2 mm op de muur laten doorlopen, lijkt het alsof we te vroeg voor de lijsten gestopt zijn met de kleur van de muren.
› We verwijderen telkens de plakband na ieder deel dat is afgewerkt.
› Als er verf onder de plakband is gevloeid, kunnen we die misschien nog verwijderen terwijl ze nog nat is. Er is ook minder kans dat we schade toebrengen aan de delen die al geschilderd zijn.
