EXTERNE DIENSTEN MODULE 3

EXTERNE DIENSTEN  

  MODULE   3 

I . S . M .   COPREV 

WETSWIJZIGING MET BETREKKING TOT DE PREVENTIE VAN  PSYCHOSOCIALE RISICO ’ S OP HET WERK EN WIJZIGING VAN DE 

GERECHTELIJKE PROCEDURES TER ZAKE    

Sabrina Horlin, 

Preventieadviseur psychosociale aspecten, AristA 

De bescherming tegen de psychosociale risico’s

op het werk

Wetswijziging 2014

Sabrina Horlin

Preventieadviseur psychosociale aspecten

Wetswijzigingen

• Wet van 28 februari 2014:

− Tot aanvulling van de wet van 4 augustus 1996 betreffende het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk wat de preventie van

psychosociale risico’s betreft, waaronder inzonderheid geweld, pesterijen en OSGW

• Wet van 28 maart 2014:

− Tot wijziging van het gerechtelijk wetboek en de wet van 4 augustus 1996 betreffende het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk wat de gerechtelijke

procedures betreft

• Koninklijk besluit van 10 april 2014:

− Betreffende de preventie van psychosociale risico’s op het

Krachtlijnen

1. Terminologie en definities

2. Preventie van psychosociale risico’s op het werk 3. Interne procedure

4. Verduidelijking rol vertrouwenspersoon

5. De preventieadviseur psychosociale aspecten 6. De arbeidsgeneesheer

7. Schadevergoeding bij OGGW 8. Gerechtelijke procedures

3

1. T ERMINOLOGIE EN DEFINITIES

V

« Psychosociale belasting veroorzaakt door het werk »

wordt:

« P SYCHOSOCIALE RISICO ’ S OP HET WERK »

5

Psychosociale risico’s op het werk

= De kansdat een of meerdere werknemers psychische schade ondervinden die al dan niet kan gepaard gaan met lichamelijke schade, ten gevolge van een

blootstelling aan de elementen van

− de arbeidsorganisatie,

− de arbeidsinhoud,

− de arbeidsvoorwaarden,

− de arbeidsomstandigheden

− en de interpersoonlijke relaties op het werk, waarop de werkgever een impactheeft en die objectief

5 psychosociale risicocategorieën:

1) Arbeidsorganisatie: taakverdeling, samenwerking tussen diensten, werkprocedures, managementstijl, vergaderingen, rol(on)duidelijkheid, communicatie, … 2) Arbeidsinhoud: aard van het werk, complexiteit en

variatie in het werk, intensiteit van het werk, emotionele belasting, mentale belasting, fysieke belasting, taak(on)duidelijkheid, …

3) Arbeidsvoorwaarden: uurroosters, opleiding, promoties, evenwicht tussen taken en compententies, evaluaties, arbeidscontract, …

7

5 psychosociale risicocategorieën :

4) Arbeidsomstandigheden:werkomgeving en inrichting, werkmiddelen en tools, arbeidsomgeving, lawaai, verlichting, ergonomie, …

5) Arbeidsverhouding:met collega’s en leidinggevenden, maar ook met externen, …

V

« Informele procedure » wordt:

«VERZOEK TOT INFORMELE PSYCHOSOCIALE INTERVENTIE»

« Formele procedure: met redenen omklede klacht » wordt:

«VERZOEK TOT FORMELE PSYCHOSOCIALE INTERVENTIE VOOR FEITEN VAN PESTERIJEN, GEWELD ENOSGW »

9

V

Pesterijen:

• De definitie van pesten werd uitgebreid

• Voornamelijk werden situaties m.b.t. discriminatie gepreciseerd

11

Pesten op het werk

• Een onrechtmatig geheel van meerdere gelijkaardige of uiteenlopende onrechtmatige gedragingen, buiten of binnen de onderneming of instelling,

• die plaats hebben gedurende eenbepaalde tijd,

• die totdoel of gevolg hebben dat:

depersoonlijkheid, de waardigheid of de fysieke of psychische integriteitvan een werknemer (of een

andere persoon waarop dit hoofdstuk van toepassing is) bij de uitvoering van zijn werk wordt aangetast

dat zijnbetrekking in gevaarwordt gebracht

of dat eenbedreigende, vijandige, beledigende, vernederende of kwetsende omgevingwordt gecreëerd

• en die zichinzonderheid uiten in woorden, bedreigingen, handelingen, gebaren of eenzijdige geschriften.

• Deze gedragingen kunneninzonderheid verband houden met leeftijd, burgerlijke staat, geboorte, vermogen, geloof of levensbeschouwing (godsdienst of overtuiging),

politieke of syndicale overtuiging, taal, huidige of

toekomstige gezondheidstoestand, handicap, fysieke of genetische eigenschap, sociale afkomst, nationaliteit, zogenaamd ras, huidskleur, afkomst, nationale of etnische afstamming, geslacht, seksuele geaardheid, genderidentiteit, genderexpressie.

Pesten op het werk

2. P REVENTIE VAN

PSYCHOSOCIALE RISICO ’ ^{S OP HET}

WERK

R

• De psychosociale aspecten maken deel uit van de algemene risicoanalyse

• Risicoanalyse psychosociale aspecten:

− Algemene risicoanalyse

• Welke situaties kunnen geven aanleiding tot psychosociale risico’s?

• Voorkomen van het gevaar of de schade door preventiemaatregelen te nemen

− Risicoanalyse op niveau van een specifieke arbeidssituatie

• Voor een specifieke arbeidssituatie waarin een gevaar werd vastgesteld

A

• Inzonderheid rekening houden met situaties die aanleiding kunnen geven tot:

− Stress of burn-out veroorzaakt door het werk

− Of tot schade aan de gezondheid die voortvloeit uit

conflicten verbonden aan het werk of uit geweld, pesterijen of OSGW

• Bepalen en evalueren van de psychosociale risico’s op het werk rekening houdend met de gevaren verbonden aan de elementen van:

−Arbeidsorganisatie

−Arbeidsinhoud

−Arbeidsomstandigheden

−Arbeidsvoorwaarden

−De interpersoonlijke relaties op het werk

15

A

• De risicoanalyse wordt uitgevoerd:

− Door de werkgever

− Met medewerkers van de werknemers

− Met de PAPA (wanneer interne PAPA)

• Met externe PAPA wanneer de complexiteit van de analyse het vereist

• Gegevens worden anoniem meegedeeld aan werkgever

• Wanneer de PAPA werd betrokken bij de analyse, vraagt de werkgever zijn advies alvorens deze maatregelen te treffen

A

• Werknemers die bij de uitvoering van hun werk in contact komen met andere personen op de arbeidsplaats:

− De werkgever dient hiermee rekening te houden in de risicoanalyse

− Met het oog hierop, houdt de werkgever onder meer rekening met de verklaringen van de werknemers die opgenomen zijn in het register van feiten van derden

• Wijziging m.b.t. het register van feiten van derden:

− De identiteit van de werknemer wordt vermeld in de verklaring indien de werknemer zich akkoord verklaart met de communicatie van zijn identiteit

17

R

• Verplicht wanneer deze wordt gevraagd:

− Door een lid van de hiërarchische lijn, of

− Door ten minste één derde van de werknemersvertegenwoordigers in het Comité

− Door TWW

• De werkgever communiceert de resultaten en de maatregelen:

− Aan de verzoeker(s)

− Aan de betrokken PA

− Aan alle andere personen die de werkgever nuttig acht

Realistatie en het nemen van maatregelen: identiek aan de algemene risicoanalyse

Evaluatie van het beleid

• Aanpassing aan wijzigingen die de psychosociale risico’s beïnvloeden

• Evaluatie 1x per jaar

− Door WG met interne PAPA (indien geen interne PAPA, enkel wanneer complex met externe PAPA)

− Elementen:

• Verzoek RA specifieke arbeidssituatie

• Verzoek formele psychosociale interventie

• Informatie van de preventieadviseur – arbeidsgeneesheer

• Conclusies incidenten die zich bij herhaling voordeden en voorwerp werden van informele psychosociale interventie

• Feiten ten aanzien van derden

• Gegevens jaarverslag

19

3. I NTERNE PROCEDURE

D

21

Fase voorafgaand aan een verzoek tot

psychosociale interventie

Informele psychosociale interventie

Formele psychosociale interventie Eerste contact

10 kalenderdagen

→ De werknemer aanhoren

→ Deze informeren over de interventiemogelijkheden

→ Bij persoonlijk onderhoud:

mogelijkheid om

aanwezigheidsattest af te leveren of

De procedures in het kort

Informele psychosociale

interventie

Formele psychosociale

interventie

Weigering door PAPA

Aanvaarding door PAPA

Verzoek vnm collectief

karakter

Verzoek individueel

karakter

Psychosociale risico’s

OGGW (pesten, geweld en

I

= Zoeken naar een oplossing via:

− Eengesprek: onthaal, actief luisterend oor en advies

− Eeninterventie bij een persoon van de organistie, en in het bijzonder bij een lid van de HL

− Eenbemiddelingtussen de betrokkenen

De keuze van de verzoeker inzake welke informele psychosociale interventie wordtvastgelegd in een gedateerd en ondertekend documuntdoor de tussenkomende partij (VP of PAPA) en de verzoeker (ontvangt een kopie)

23

F

• Indienhet verzoek tot formele psychosociale interventie betrekking heeft op feiten inzake pesterijen, geweld of ongewenst seksueel gedrag

« verzoek tot formele psychosociale interventie voor feiten van pesterijen, geweld of ongewenst seksueel gedrag »

• Te volgen procedure om een verzoek in te dienen:

1) Eeneerste onderhoudgehad hebben met de PAPA 2) De verzoeker neemt zijn verzoek op in een gedateerd en

getekend document

3) De verzoeker brengt het document met zijn verzoek over aan de PAPA

4) De PAPA ondertekenthet document en geeft een kopie aan de

Mogelijkheid tot weigering door de PAPA

• De PAPA heeft de mogelijkheid om het verzoek tot

formele interventiete weigeren indien de toestand die de werknemer beschrijft kennelijk geen psychosociale risico’s op het werk inhoudt

• De kennisgeving van de weigering of de aanvaarding van het verzoekgebeurt uiterlijk tien kalenderdagen na de inontvangstneming van het verzoek

• Bij gebrek aan een kennisgevingbinnen deze termijn, wordt het verzoek geacht te zijn aanvaard na afloop van deze termijn

25

G

In functie van de beschrijving van de betrokken werknemer, twee mogelijkheden:

Formeel verzoek

Verzoek met hoofdzakelijk

collectief karakter

Verzoek met hoofdzakelijk individueel

karakter + Pesten, geweld ,

Schriftelijk informeren van de verzoeker over de manier waarop zijn verzoek zal worden

behandeld

V

27

VERZOEK MET COLLECTIEF

KARAKTER

PAPA communiceert aan

de WG de risicosituatie die werd beschreven

De werkgever communiceert zijn

beslissing (indien CPBW, eerst advies

vragen) - Schriftelijk - Aan PAPA - Aan Interne PA - Aan CPBW of

syndicale deligatie

Werkgever voert de collectieve maategelen uit

Werkgever voert de collectieve maatregelen niet

uit Indien noodzakelijk,

communiceren van voorlopige preventiemtg’elen

Max 3 maanden

PAPA informeert de WG schriftelijk

NOK OK

VERZOEK MET INDIVIDUEEL KARAKTER

Voortaan, voor het geheel van psychosociale risico’s op het werk:

• Verzoek tot informele psychosociale interventie

• Verzoek tot formele psychosociale interventie

− Aanpassing van de terminologie

− De PAPA heeft de mogelijkheid een verzoek te weigeren

− Eerst onderzoeken: verzoek met hoofdzakelijk collectieve risico’s.

• Verzoek tot formele psychosociale interventie voor feiten van geweld, pesten of OSGW:

– Nieuwe regelgeving voor verzoeken met hoofdzakelijk collectief karakter niet van toepassing

– Wanneer de ernst van de feiten het vereist, treft de WG de nodige bewarende maatregelen

– De PAPA dient te verifiëren of de mtr’elen genomen werden en beroep doen op de inspectie wanneer:

» Er een ernstig en onmiddellijk gevaar voor de werknemer bestaat

» De aangeklaagde de werkgever is of deel uitmaakt van het leidinggevend personeel

– Ontslagbescherming vanaf het verzoek tot formele

psychosociale interventie voor feiten van geweld, pesten of OSGW

» Klacht onmiddellijk ingediend bij TWW: bescherming wanneer:

• Geen interne procedure (PAPA of procedures)

• De interne procedures leiden niet tot resultaat

» Idem bij politie, auditeur of rechtbank: ernst van de feiten

29

» Uitbreiding van de bescherming: de werkgever mag geen nadelige maatregel treffen ten aanzien van de werknemer na de

beëindiging van de arbeidsverhouding

4. V ERDUIDELIJKING ROL VERTROUWENSPERSOON

Wijzigingen Opleiding VP

• Opleiding van VP:

- Dient te beantwoorden aan bijlage 1A van het Koninklijk Besluit (K.B.)

- De VP heeft 2 jaar na zijn/haar aanstelling de tijd om de noodzakelijke vaardigheden en kennis te verwerven - Supervisies minimum 1 x/jaar (bijlage 1B) van het K.B.

 Indien de VP aangeduid en opgeleid is voordat het K.B. in werking treedt, kan deze de functie van VP blijven uitoefenen

 Indien de VP niet voor de inwerking tredingvan het K.B.

gevormd is, kan deze:

- Ofwel, de noodzakelijke kennis en vaardigheden verwerven binnen de 2 jaar

• Ten minste één VP indien externe PAPA + meer dan 20 werknemers

• Indien geen expliciete aanduiding van VP, worden opdrachten vervuld door:

− PAPA

− PA interne dienst, behalve indien:

• Onderneming minder dan 20 wn’ers, waar WG zelf de functie van PA uitoefent

• Betrokkene dit weigert

• Het CPBW dit weigert

= informatie verstrekken over mogelijke interventies

33

Wijzigingen

Onverenigbaarheden met de rol

• De VP mag geen :

- Werkgevers – noch werknemersvertegenwoordiger zijn in de OR of in het CPBW

- Vakbondsafgevaardigde - Leidinggevend personeel

- Preventieadviseur – arbeidsgeneesheer zijn

• Specificiteit aanstelling

− Indien alle vertegenwoordigers van de personeelsleden binnen het comité hierom verzoeken, is de werkgever verplicht een VP aan te duiden

• Wijziging opdrachten: de VP mogen geen formele

5. D E PREVENTIEADVISEUR PSYCHOSOCIALE ASPECTEN

De PAPA

• Zelfde rol, maar uitgebreid tot alle psychosociale risico’s

• Indien het een interne PAPA betreft:

− Geen leidinggevende functie

6. D E ARBEIDSGENEESHEER

De arbeidsgeneesheer

• 1 x per jaar aan WG en PAPA elementen meedelen als gevolg van gezondheidstoezicht die nuttig zijn voor evaluatie van het preventiebeleid

• Wanneer aantasten van de gezondheid wn’er:

− Wn’er informeren over mogelijke interventie door PAPA of VP

− Mits akkoord van wn’er:

• Kan zelf de PAPA informeren

• Overleg met PAPA over mogelijkheid van ander werk of aanpassing van de werkpost indien nodig ten gevolge van psychosociale risico’s

• Kan advies PAPA ontvangen wanneer voorafgaand aan de medische onderzoeken een verzoek tot formele

psychosociale interventie werd ingediend

7. S CHADEVERGOEDING BIJ

OGGW

Schadevergoeding bij OGGW

• Tot herstel van de materiële en morele schade:

• De werkelijk geleden schade (bewijslast bij verzoeker)

• Een forfaitair bedrag (3 maanden brutoloon) – Of exc. 6 maanden)

» Wanneer de gedragingen verband houden met een discriminatiegrond

» Wanneer de dader zich in gezagsrelatie ten aanzien van het slachtoffer bevindt

» Omwille van de ernst van de feiten

8. G ERECHTELIJKE PROCEDURES

Gerechtelijke procedures

• Verduidelijking

• Uitbreiding naar alle psychosociale risico’s