PSYCHOSOCIAAL WELZIJN
MODULE 1
REFLECTIES OVER DE NIEUWE WETGEVING ROND
PESTEN OP HET WERK
Chris Honings, Prevent
De toekomst van ons Psychosociaal Welzijn
Prenne 3 december 2013 Chris Honings
Senior consultant Prevent
Toekomstige App ?
Zin van psychosociale opvolging
www.prevent.be
Programma
• Wetsontwerp 31 oktober 2013 ter aanvulling van de wet van 4 aug. 1996 besproken in de Kamer van
Volksvertegenwoordigers
• Reflecties vanuit het werkveld
www.prevent.be
OPGELET
• Dit is een presentatie op basis van het wetsontwerp www.dekamer.be
• De regering heeft dit wetsontwerp op 31 oktober 2013 ingediend.
• De “goedkeuring tot drukken” werd op 13 november 2013 door de Kamer ontvangen.
• Deze teksten zijn niet bindend noch definitief !
✔ Respect voor de actoren die aan het overleg hebben deelgenomen !
www.prevent.be
Wat vooraf ging
• Evaluatie rapport 2011 van ISW Limits spin-off KUL
• Aanbevelingen van de Kamer van volksvertegenwoordigers van 20 juli 2011
Voorstel tot aanvulling van de wet van 1996 en voorstel tot wijziging van de gerechtelijke procedures
Definitie
• Belasting wordt risico’s uitz. domeinen wet welzijn: term wordt psychosociale aspecten, GOG wordt geschrapt
• Begrip psychosociale risico’s wordt ruimer, niet enkel GOG maar ook “leed op het werk”
• Klacht wordt interventie
*GOG : grensoverschrijdend gedrag
• *GOG : grensoverschrijdend gedrag
www.prevent.be
Definitie
• Een “met redenen omklede klacht” wordt “verzoek tot formele psychosociale interventie voor feiten van geweld, pesterijen of ongewenst seksueel gedrag op het werk”
• Begrip “pesterijen op het werk” wordt verruimd om duidelijk te maken dat verschillende gedragingen die op zich niet
onrechtmatig zijn, maar samengenomen wel dit onrechtmatig karakter vertonen ook als pesterijen beschouwd worden.
• *GOG : grensoverschrijdend gedrag
www.prevent.be
Gevolg
• Voortaan kan elk probleem van psychosociale aard het voorwerp uitmaken van een verzoek tot informele of formele psychosociale interventie
www.prevent.be
Gevolg mbt externe kosten
• De bijstand van een externe dienst in het kader van de risicoanalyse maakt deel uit van het forfait bedrag betaald door de werkgever
• PAPA kan voor deze prestaties geen bijkomend tarief aangerekenen, zijn inclusief
Eerste onderhoud
In ontvangst nemen van het verzoek
Onderzoek
Verstrekken van het advies
Maatregelen van de werkgever nagaan
Toelichting belasting -> risico
• Belasting versus overbelasting
• Belasting door de arbeidsinhoud versus arbeidsorganisatie, de arbeidsvoorwaarden, de arbeidsomstandigheden en de
interpersoonlijke relaties op het werk
• Term “risico” vestigt meer aandacht op de collectieve risicofactoren
• Begrip “risico” een Europese benaming (INRS, OSHA…)
www.prevent.be
Preventie, een globale aanpak
• Doel van het wetsontwerp: een globale aanpak van de preventie van de psychosociale risico’s op het werk nam de andere risico’s en aanpak
• Ook voor GOG en psychosociaal leed het analyse -en beheersprincipe :
Gevaar
Blootstelling
Risico
Risicofactoren
Maatregelen voorstellen
Maatregelen implementeren
Evaluatie vd maatregelen
www.prevent.be
Soorten bijzondere maatregelen
“Bijzondere” werd toegevoegd om de nadruk te leggen op de preventiemaatregelen die worden genomen in het kader vd psychosociale risico’s
① Primaire preventiemaatregelen: gevaar uitschakelen, vb.
geweld van cliënt voorkomen of uitschakelen door juiste opstelling meubilair
② Secundaire preventiemaatregelen: voorkomen schade vb.
geweldbeheersingstechnieken toepassen
③ Tertiaire preventiemaatregelen: beperken van de schade die niet kan voorkomen worden vb. hulpverlening aan de werknemer na agressie van cliënt
www.prevent.be
Interne procedure uitgebreid
• Verzoek tot informele psychosociale interventie
• Voor het geheel van de psychosociale risico’s op het werk
Definitie vd informele interventie
• Kan gevraagd worden nav verschillende gedragingen die op zich niet onrechtmatig zijn, maar samengenomen wel dit onrechtmatig karakter vertonen ook als pesterijen beschouwd worden.
• Men spreekt over “niet enkel GOG maar ook alle andere situaties waarbij er sprake is van leed op het werk”
www.prevent.be
Definitie vd formele interventie
• Definitie is enkel gewijzigd in benaming “met redenen omklede klacht” naar “verzoek tot formele PS interventie”
• PAPA mag formele psychosociale interventie weigeren wanneer dit verzoek kennelijk geen betrekking heeft op psychosociale risico’s op het werk
• “verzoek tot formele psychosociale interventie” heeft betrekking op collectieve risico’s => overleg plegen met het comité of de vakbondsafvaardiging om gepaste collectieve preventiemaatregelen te nemen
*PAPA : Preventieadviseur Psychosociale aspecten
*PS : Psychosociale
www.prevent.be
Bevoegdheid comité
• Vaststelling van de procedures eist het akkoord van het CPBW
• Akkoord voor aanstelling VP (geldt reeds voor de bevoegdheid GOG)
• Kan bekwaamheden, kennis en bijkomende opleiding van de vertrouwenspersoon overleggen (aanp. artikel 32 sexies, § 2 van de welzijnswet)
www.prevent.be
• Minimum opname van
de coördinaten vd VP ( indien aangesteld ) en van de PAPA
de toepasselijke procedures
Arbeidsreglement
Beroepsgeheim
• Beroepsgeheim wordt verduidelijkt en aangepast, evenwicht tussen noodzaak discretie en noodzaak transparantie
• In bepaalde omstandigheden zal het OM en de inspectie toegang krijgen tot het dossier van de PAPA
• De uitwisseling van informatie tussen de PAPA, *PA-AG en de VP wordt duidelijk geregeld
*PA-AG : Preventieadviseur arbeidsgeneesheer
www.prevent.be
Toegang tot dossier
• Toegang van de inspectie en van het Openbaar ministerie tot de verklaringen van personen die door de preventieadviseur psychosociale aspecten werden gehoord
• Bij verzoek tot formele interventie na GOG
geldt het onderzoek tot collectieve maatregelen niet
kan het zijn dat de werkgever bewarende maatregelen dient te nemen, de PAPA dient de gepastheid van MR na te gaan
dient de PAPA beroep te doen op inspectie wanneer de WN in gevaar is of wanneer de aangeklaagde de WG of een LG is
www.prevent.be
Ontslagbescherming
• Om onrechtmatige externe klachten te beperken
Bescherming enkel wanneer de interne procedure afwezig is of wanneer deze niet tot een resultaat leidde
Dit geldt ook voor alle klachten die rechtstreeks bij Politie, Arbeidsrechtbank (OM of onderzoeksrechter) of bij de inspectie werden ingediend
• Verbod op onrechtmatige represailles door de werkgever ook na ontslag
• Ontslagbescherming geldt enkel wanneer de PAPA het verzoek heeft aanvaard
• Ontslagbescherming voor “verzoeker” en “getuigen”
www.prevent.be
Rol van vertrouwenspersoon
• Uitbreiding bevoegdheid naar het geheel van psychosociale risico’s
• Uitsluiting tot het ontvangen van een formeel verzoek
• Nieuw : de PA van IDP&B voert ook de opdrachten van VP uit
• Comité in casu de WN vertegenwoordiging kan procedure aanstelling van VP opstarten, idem dito ontzetting VP uit functie
Onverenigbaarheden met VP
• Voor de leden van de overlegorganen
• Voor de leden vakbondsafgevaardigden
• Voor de kandidaat personeelsafgevaardigden sociale verkiezingen
• Voor de leidinggevenden
www.prevent.be
Psychosociaal Preventieadviseur
• Onverenigbaarheid met functie als leidinggevend personeel
www.prevent.be
Schadevergoeding
• Slachtoffer kan kiezen:
Of werkelijk geleden schade bewijzen
Of een forfaitaire schadevergoeding vorderen. Deze forfaitaire vergoeding stemt overeen met het brutoloon voor drie maanden en wordt in drie gevallen verhoogd tot het brutoloon voor zes
maanden.
• Deze schadevergoeding mag bepaald plafond niet overschrijden
www.prevent.be
Gerechtelijke procedures
• De bevoegdheid van de arbeidsrechtbanken werd uitgebreid tot de toepassing van de bepalingen betreffende het geheel van de psychosociale risico’s op het werk.
Reflecties
• Wat met de KMO < 20 WNS ? WG = PA = VP. De
laagdrempeligheid van “verzoek tot interventie” is niet van toepassing?
• Wat met CAO 38 (diversiteit) , 72 (stress) , 100 (alcohol en drugs), 104 (oudere werknemers) ?
Hoe verhouden deze CAO’s zich tot het nieuwe KB?
Cao’s enkel van toepassing in de privé-sector, wat met de openbare sector?
www.prevent.be
Overzicht van wijzigingen
www.prevent.be
VP PAPA Verplichte aanstelling (zeker
op vraag van comité)
Verplichte aanstelling Bij bedrijven < 20 WNS
=>PA =VP
Bij bedrijven >20 WNS en PAPA van EDPB => VP mt personeelslid zijn
Maakt deel uit van IDPB of EDPB ( bij bedrijf< 50WNs =>
altijd EDPB) maar indien van IDPB geen cumul met LG functie
Akkoord van CPBW voor aanstelling
Interne PAPA => unaniem akkoord van CPBW
=/ AG =/vakbondsafg=/LG =/ AG Specifieke vaardigheden
vast te leggen in comité
Specifieke vorming (zie KB vorming PA)
VP PAPA
RA Deelnemen aan
uitwerking van de klachtenprocedures -Aan de PAPA de gegevens meedelen van zich herhalende incidenten en de
noodzakelijke informatie voor de RAMeewerken aan de RA en MR
voorstellen mbt AI,AVo,AO,Ave en mbt de WNS in contact met derden -analyse van de incidenten en uitvoeren van adviezen
-? register van verkl.
van geweld vr de
WNS in contact met
VP PAPA Opvang Raad geven en
opvang bieden aan melder, event. Zoeken nr een informele indiv. of coll.
oplossing
Raad geven en opvang bieden aan melder, event. Zoeken nr een informele indiv. of coll.
oplossing Verzoek tot
formele interventie
Klacht
doorzenden nr PAPA
Klacht weigeren of ontvangen
VP PAPA
Getuigenverklaring Getuigenverklaring ontvangen, WG verw.met de mededeling van bescherming
Maatregelen Klacht
onderzoeken en MR voorstellen tav prim, sec en tert.prev.
Bij gebrek a reactie vd WG
Bij gebrek aan reactie vd WG of wanneer de feiten niet stoppen =>
FOD TWW verw.
Psychosociale risico’s zijn geen fataliteit maar een opportuniteit
www.prevent.be
Psychosociale risico’s zijn geen fataliteit Psychosociale risico’s zijn geen fataliteit
