Jaarverslag Boekjaar 2011
01-07-2010 t/m 30-06-2011
Woord vooraf Habitat for Humanity Programma
Fondsenwerving
Marketing en communicatie Bouwreizen
Vrijwilligers Interne zaken Financiën
Verantwoordingsverklaring Jaarrekening
Inhoudsopgave
4
6
10
19
22
27
29
31
32
33
35
Woord van de directeur
Soms valt alles op zijn plek. En dat geldt voor ons dit jaar zowel symbolisch als letterlijk. Symbolisch, omdat wij dit jaar hebben kunnen oogsten wat wij hebben gezaaid. Letterlijk, omdat ons succes voor meer mensen verbeterde huisvesting betekent. Een betere plek om te wonen, leven en werken.
Zo heeft De Stiho Groep de nieuwe website bouwmee.nl ingezet om haar 85-jarige jubileum te vieren en heeft dit bedrijf met haar achterban meer dan 600 virtuele huizen gebouwd.
Wij hebben een webmanager Bouw Mee aangenomen die zorgt dat de website ook op de langere termijn de aandacht krijgt die het verdient.
En samen met Whirlpool Europa hebben wij de Engelstalige versie van Bouw Mee gebouwd. Volop activiteiten en toekomstplannen voor dit interactieve medium dus.
En wij hebben in de loop van het jaar meer open functieplaatsen kunnen invullen. Met een medewerker Bouwreizen en versterking met een fondsenwerver en twee ondersteunende medewerkers op de afdeling fondsenwerving en programma, is het team nu op volle ‘oorlogssterkte’.
Dat vergroot de slagkracht.
Maar het accent ligt uitdrukkelijk niet alleen op de kwantiteit. Ook de kwaliteit van ons werk heeft volop aandacht. Het trainingsprogramma voor onze bouwreisbegeleiders bijvoorbeeld wordt ondersteund door een professionele trainer om die groep vrijwilligers nog meer en beter aan ons werk te verbinden. En door het invoeren van interne contracten met onze collega’s in het veld, zogenoemde ‘grant agreements’, verbe- teren wij het zicht en de controle op projecten. Nog net in dit boekjaar vindt ook de conversie naar een nieuwe database plaats, een onmisbaar instrument in ons streven om onze donateurs van goede diensten en informatie te voorzien.
Gelukkig was dit een jaar waarin alles op zijn plek viel. Het is weer een druk jaar geweest. Maar met nog 1,6 miljard mensen die een betere
‘plek’ nodig hebben, kan het ons niet druk genoeg zijn!
Jennifer Lemke
Directeur Habitat for Humanity Nederland
Woord vooraf
4 Habitat for Humanity Nederland Jaarverslag Boekjaar 2011
Dit jaar was in veel opzichten een jaar van records. Habitat for Humanity heeft een recordaantal van 81.399 families geholpen aan betere huisves- ting. Niet alleen met de bouw van nieuwe onderkomens, maar ook met renovatie en herstel van bestaande huisvesting heeft Habitat het record van vorig jaar - dat stond op 74.960 families - ruimschoots overtroffen.
Dit boekjaar was het middelste uit onze huidige driejaren-strategie. Na een jaar van bouwen, konden wij dit jaar de eerste successen oogsten.
Wij ontvingen de Jimmy Carter Award van ons Europese hoofdkantoor, een prijs voor de grootste toename in het uitgestuurde donatiebedrag.
Van alle Europese Habitat-organisaties is bij ons het bedrag dat naar de projecten wereldwijd is gestuurd, het meest toegenomen. Een record dat aangeeft dat wij op de goede weg zijn. Ook wat de bouwreizen betreft, vestigden wij een record. Dit boekjaar vertrokken er 43 bouwreisteams vanuit Nederland.
Stuk voor stuk records waar ik bijzonder trots op ben en die in grote mate te danken zijn aan de enorme inzet van de medewerkers, vrijwilligers en de betrokkenheid van het bestuur.
Het is mooi om te zien hoe Habitat for Humanity wereldwijd aan het opschalen is om vanaf 2013 jaarlijks 100.000 gezinnen aan onderdak te helpen. Dat wij daar als Habitat for Humanity Nederland ons steentje aan willen bijdragen, staat vast.
Toen ik afgelopen voorjaar bij een regioconferentie in Budapest met mijn collega-bestuurders uit andere landen van gedachten wisselde, raakte ik bijzonder geïnspireerd door alle ideeën en initiatieven om onze impact te vergroten. Laten wij werken aan die steeds grotere impact zodat ons doel - een wereld waarin iedereen een degelijk en veilig onderkomen heeft - stap voor stap dichterbij komt.
Rob van der Heijden
Voorzitter bestuur Habitat for Humanity Nederland
Woord van de voorzitter
Woord vooraf
Algemeen
Habitat for Humanity (Habitat) is een internationale non-profitorganisatie die gezinnen in ontwikkelingslanden een mogelijkheid biedt tot verbeterde huisvesting.
Habitat verstrekt een lening zonder winstoogmerk aan de toekomstige huiseigenaar en bouwt huizen samen met lokale vaklui. Het initiatief daartoe ligt bij de gezinnen zelf, die meehelpen tijdens de bouw van hun eigen huis en dat van anderen.
Habitat is opgericht in de Verenigde Staten. Sinds de start in 1976 zijn er meer dan 90 vestigingen in verschillende landen bijgekomen. Inmiddels heeft Habitat wereldwijd 500.000 families geholpen en daarmee 2,5 miljoen mensen voorzien van verbeterde huisvesting. Dit jaar zijn er 81.399 families aan een degelijk en veilig onderkomen geholpen.
Internationale organisatie
Habitat heeft haar internationale organisatie verdeeld in vijf regio’s:
• Afrika & Midden-Oosten
• Azië & Oceanië
• Europa & Centraal Azië
• Latijns Amerika & Caraïben
• Verenigde Staten & Canada
Elke regio heeft een regiovestiging en per land een nationale vestiging. Nederland valt onder de regio Europa & Centraal Azië, maar werft fondsen voor Habitat-pro- jecten wereldwijd. In de landen waar Habitat bouwt, zijn lokale Habitat-gemeen- schappen verantwoordelijk voor de bouwprojecten. Zij zorgen voor de selectie en begeleiding van gezinnen, de bouwtekeningen, de inkoop van materialen, de inzet van vaklui, het innen van de aflossing en overige praktische zaken.
Duurzame huisvestiging
Habitat staat voor projecten waar gebouwd wordt aan een betere toekomst, gericht op duurzame huisvesting en economische ontwikkeling. Projecten die onder meer voorzien in verbeterde water- en sanitairfaciliteiten, inclusief het onderhoud op de lange termijn.
Habitat zet mensen ook aan tot ondernemen. Zo ondersteunt Habitat de toekom- stige huiseigenaren bij het op- of uitbouwen van een eigen bestaan door middel
van trainingen, bijvoorbeeld in het ontwikkelen van specifieke vaardigheden, en biedt Habitat hulp bij het opzetten van kleine ondernemingen. Dit bevordert de zelfredzaamheid en zelfstandigheid van mensen in ontwikkelingslanden. Habitat vult aan en creëert daarmee geen afhankelijkheid van de geboden hulp, maar draagt eraan bij dat huiseigenaren op eigen kracht verder kunnen.
Het Habitat huis
Habitat gelooft dat een eigen huis hét middel is om mensen te helpen uit de armoede te komen. Een goed onderkomen is een basis om op verder te bouwen.
Het betekent veiligheid, zekerheid en verbeterde hygiënische omstandigheden.
Een eigen huis is veel meer dan een dak boven je hoofd. Stevige muren en ramen en deuren die op slot kunnen, zijn voor veel arme gezinnen niet zo vanzelfspre- kend. Maar wel van groot belang om een prettige leefomgeving te creëren waarin je je veilig voelt. Een betonnen vloer, een solide dak, een aparte ruimte om te koken en een eigen toilet komen de gezondheid ten goede. En wie gezond is, kan naar school of naar het werk. En dus letterlijk werken aan een betere toekomst.
Een eigen huis is jouw eigendom waardoor de kans op onteigening, uitzetting of het betalen van woekerhuur niet meer aan de orde is. Met een eigen huis biedt Habitat mensen ook toegang tot kapitaal. Het huis kan namelijk fungeren als onderpand voor een lening, voor microkrediet. Dat biedt huiseigenaren mogelijkheden zich verder te ontwikkelen. Daarnaast bevordert een Habitat huis gelijke rechten. Vrouwen hebben in bepaalde ontwikkelingslanden geen wettelijke recht op grond. Hierdoor hebben zij minder kans op een veilige woning om zichzelf en hun kinderen voldoende te beschermen. Tevens is het aanvragen van krediet en het genereren van inkomen lastig is zonder eigen huis. Door de projecten van Habitat worden vrouwen zich bewust van hun rechten en leren ze hiervoor op te komen.
Habitat streeft ernaar huizen van goede kwaliteit tegen zo laag mogelijke kosten te bouwen. Het ontwerp is eenvoudig en er wordt gebruik gemaakt van lokale materialen die volgens plaatselijk gebruik worden verwerkt door betaalde vakkrachten uit de nabije omgeving. In ieder land zien de huizen er dan ook anders uit en varieert de prijs. Habitat houdt de kostprijs van de huizen laag door te werken met toekomstige huiseigenaren, bouwreizigers, gespon- sorde bouwmaterialen en donaties.
Habitat for Humanity
Een gezin in Indonesië dat sinds kort de gelukkige eigenaar is van een Habitat huis.
6 Habitat for Humanity Nederland Jaarverslag Boekjaar 2011
Habitat for Humanity Nederland
Habitat for Humanity Nederland (Habitat Nederland) is een zelfstandige fondsenwervende organisatie, die de internatio- nale Habitat missie om armoedebehuizing de wereld uit te bannen, ondersteunt.
Onze doelstellingen, zoals omschreven in de statuten, zijn het structureel verbeteren van leef- en woonsituaties in ontwikkelingsgebieden en het stimuleren van bewustwording rondom de huisvestingsproblematiek. Deze doelstellingen worden bereikt door het werven van fondsen en middelen voor het opzetten en (mee-)financieren van projecten, het werven en uitzenden van bouwreisteams om die projecten (mede) te realiseren en het geven van voorlichting om draagvlak te creëren.
Vrijwel alle nationale Habitat-organisaties, waaronder Habitat Nederland, zijn zelfstandig. Deze organisaties zijn niet financieel afhankelijk van Habitat International. De relatie met Habitat International behelst een overeenkomst waarin wij ons conformeren aan de missie en de doelstellingen van Habitat en onze activiteiten overeenkomstig uitvoeren.
Wij zijn echter vrij om zelf te bepalen welke projecten wij financieel ondersteunen.
Organisatiestructuur
Binnen de organisatiestructuur van Habitat Nederland zijn drie afdelingen:
• fondsenwerving en programma
• financiën en interne zaken
• marketing, communicatie en bouwreizen
De managers van deze afdelingen vormen samen met de directie het managementteam.
Organisatie schema per 30 juni 2011
Monique Habets medewerker fondsen werving
en programma
Lieve de Coninck medewerker Stiho85 project
Jennifer Lemke directeur
Wilma van der Heide manager marketing, communicatie en bouwreizen
Marije Minderop coördinator loyaliteit
en vrijwilligers
Kim Heemskerk medewerker bouwreizen
Nicoli Kramer coördinator marketing
en communicatie
Clair Streckfuss coördinator bouwreizen
Maroesja Kuut webmanager Bouw Mee Bert de Boer
manager financiën en interne zaken
Marianne Oort office manager Mette Pronk
manager fondsenwerving en programma
Esther van Biezen fondsenwerver Karin Nas
fondsenwerver
Jenet Fenenga coördinator programma’s
Diwy Tomassen medewerker major donor
programma
Visie en strategie
In 2009 hebben wij een meerjarenstrategie ontwikkeld. Hierin is de visie van Habitat Nederland vertaald naar een driejarenplan (2010-2012).
Onze visie
Habitat for Humanity biedt gezinnen in ontwikkelingsgebieden een mogelijkheid tot verbeterde huisvesting en daarmee kans op een betere toekomst.
De strategie omvat vier pijlers
1. Het ondersteunen van internationale Habitat-projecten 2. Het verbeteren van de financiële positie
3. Het verder professionaliseren van de organisatie 4. Het versterken van het imago en de naamsbekendheid
Deze pijlers vormen de basis van onze plannen en activiteiten. Alle keuzes die wij maken worden hieraan getoetst. En niet alleen omdat wij gefocust moeten zijn en blijven, maar ook omdat wij beperkt zijn in de mensen en middelen die wij kunnen inzetten om onze doelen te bereiken. Wij kunnen niet alles doen, wij moeten selectief zijn.
Nu, in het tweede jaar, zien wij duidelijk het resultaat van onze keuzes en hoe de strategie in de praktijk uitpakt. En het is fijn om te zien dat het werkt!
Zicht op wat wij doen
Als je niet groot bent, moet je slim zijn; dat is de rode draad van ons werk hier in Nederland. Wij blijven ‘dichtbij ons zelf, bij onze kracht’. Dat wij dát doen wat waardevol is in het kader van onze visie, én met een bewuste investering in tijd en middelen. Dit bepaalt onze strategische keuzes.
De bouwreisorganisatie weer in eigen hand nemen is zo’n keuze.
Hiermee houden wij zicht op het logistieke proces van voorbereiden en de kosten die daarmee gemoeid zijn. Zelf direct betrokken zijn betekent ook flexibel kunnen inspelen op veranderingen. En direct contact met onze collega’s in het ‘gastland’ vergroot de kwaliteit van de bouwreis;
wij weten immers aan beide kanten wat kan en niet kan, en kunnen zo
verwachtingen managen. Een uitgebreide evaluatie met alle betrokken partijen draagt tevens bij aan een nog betere dienstverlening aan degenen die met ons op bouwreis gaan.
Een ‘after sales’-plan behoort vanaf dit jaar ook tot de procedure van opvolging na een bouwreis. Door de bouwreisbegeleiders wordt zowel schriftelijk als mondeling terugkoppeling gegeven over eventuele leads.
Zicht hebben op wie met ons mee op reis is geweest, en hoe diegene met ons verbonden is door werk of anderszins biedt kansen voor fondsenwerving.
We zijn fysiek ver van onze werkplek, de plek waar wij voor en met gezinnen werken aan verbeterde huisvesting. Voor ons is het daarom belangrijk dat wij goed zicht hebben op de projecten die wij vanuit Nederland financieel ondersteunen. De afspraken met collega’s over de details van een project worden vanaf dit boekjaar vastgelegd in een intern document, een ‘grant agreement’ en schriftelijk goedgekeurd door alle interne stakeholders. In het geval van veranderingen in het project of de bemensing ervan kunnen wij op dit document terugvallen, en weten alle betrokkenen wat te doen.
8 Habitat for Humanity Nederland Jaarverslag Boekjaar 2011
Vooruitblik
Als non-profit organisatie in ontwikkelingssamen- werking leven wij in een veranderende wereld. Het publiek kiest steeds vaker voor kleine, particuliere initiatieven. De roep om transparantie neemt toe en de houding van onze achterban gaat van ‘trust me’ via ‘tell me’ en ‘show me’ naar ‘involve me’.
Mensen willen verschil maken, resultaat zien en meer betekenen dan een druppel op de gloeiende plaat.
In deze veranderende wereld zijn traditionele doel- groepen moeilijker of niet meer te bereiken, neemt niemand meer zomaar iets aan van adverteerders, maar vertrouwt men wel op ‘peer’-aanbevelingen.
Iedereen is met iedereen verbonden en dat is ook nog eens inzichtelijk online.
Deze wereld biedt uitdagingen, maar wij geloven dat het voor ons vooral grote kansen biedt. De kans mensen echt te betrekken bij ons werk hebben wij dan ook met beide handen gegrepen. Wij zijn een kleine organisatie hier in Nederland, maar hebben een belangrijke voorsprong. Waar veel goededoe- lenorganisaties het publiek ver weg houden van de projecten in het veld, nemen wij mensen het liefst mee en laten hen een week meebouwen met lokale werklui en toekomstige huiseigenaren.
Niet omdat onze westerse handen daar nou zo hard nodig zijn, maar omdat zo’n kijkje in de keuken veel meer doet dan duizend nieuwsbrieven of commercials. Omdat het praten met mensen die vertellen hoe hun leven echt verandert door een veilig thuis, mensen echt raakt en betrekt.
En omdat een week op bouwreis een ervaring is die je nooit meer loslaat. Ook proberen wij deze betrokkenheid van een groter publiek te bereiken door ons online platform Bouw Mee. Zien hoe het virtuele huis dat jij gebouwd hebt met vrienden el- ders op de wereld een gezin een nieuwe toekomst biedt, doet immers veel meer dan een acceptgiro uitschrijven.
Kortom, onze online strategie zal nog meer een speerpunt worden in het komende boekjaar, en de jaren daarna.
Verder zal het een jaar van afwerken worden, de puntjes op de ‘i’ zetten. Wij hebben een aantal activiteiten ingezet en verwachten deze te kunnen afmaken. Ons major donor-programma bijvoorbeeld zal in het komende boekjaar de eerste resultaten tonen. Maar ook de inzet van meer mensen op fondsenwerving en communicatie moet tot uiting komen in (fondsenwervende) evenementen als een bouwreisreünie of pr-initiatieven rondom speciale bouwreizen.
De toekomst zal niet alleen rooskleurig zijn. De verwachting is dat het aanhouden van de recessie ook zijn weerslag zal hebben op onze resultaten.
Maar vooralsnog zien wij meer kansen dan bedrei- gingen. En dat is goed. Voor onze organisatie hier in Nederland, maar hoofdzakelijk voor de mensen die met onze bijdrage de kans krijgen om hun eigen toekomst te verbeteren.
Baten
Bedragenin euroLasten
Bedragenin euroMailings 70.000 Structurele hulp 2.276.000
Opbrengsten
bouwreizen 832.000
Voorlichting en
bewustmaking 217.000
Donaties 1.200.000
Kosten eigen
fondsenwerving 342.000
Baten uit acties
van derden 782.000 Beheer en administratie 145.000
Baten uit
beleggingen 8.000
Overige baten 102.000
Begroot overschot 14.000
Totaal 2.994.000 2.994.000
Begroting boekjaar 2012
Programma
Inleiding
De afdeling fondsenwerving en programma onderhoudt contact met de programmalanden.
De programma coördinator verzamelt projectin- formatie van de Habitat-projecten wereldwijd.
Op basis van deze informatie worden projecten geselecteerd die vanuit Nederland kunnen worden ondersteund.
Daarnaast is er op het gebied van monitoren, evaluatie en projectovermakingen nauw contact met de programmalanden waar wij projecten ondersteunen. Datzelfde geldt voor de regiokanto- ren voor projectontwikkeling, informatiedeling en expertise, bijvoorbeeld op specifieke gebieden als
‘housing micro finance’ en ‘orphans & vulnerable groups’.
Bij de selectie van projecten kijken wij onder meer naar de noodzaak, interesse vanuit de Nederlandse markt, politieke stabiliteit in het programmaland en impact (verwachte resultaat) ten opzichte van de kosten van het desbetref- fende project. Aan de hand van inhoud, duur, kosten en de betrokken partijen, wordt gekeken naar de haalbaarheid van het project.
Habitat Nederland heeft sinds 2001 inmiddels in 31 verschillende landen projecten ondersteund.
Het afgelopen jaar waren dat projecten in Armenië, Filippijnen, Ghana, Haïti, India, Indonesië, Kirgizië, Lesotho, Mozambique, Nepal en Zambia.
10 Habitat for Humanity Nederland Jaarverslag Boekjaar 2011
Projecten uitgelicht
Het werk van Habitat draait om huisvesting in de breedste zin van het woord. Habitat gelooft dat een eigen huis hét middel is om mensen te helpen uit de armoede te komen. Een goed onderkomen is een basis om op verder te bouwen.
Bij het bestrijden van armoede komt uiteraard meer kijken dan alleen een huis. Het huis staat altijd centraal in de aanpak, maar daarnaast werkt Habitat samen met lokale partners aan zaken zoals water- en sanitaire voorzieningen, inkomensgenererende activiteiten en trainingen op het gebied van bouw, techniek, huishoudboekje, gezondheid en hygiëne.
Hierdoor is er binnen Habitat een breed scala aan projecten ontstaan die zich vanuit de basis - het huis - richten op een aantal peilers. Zo zijn er projecten specifiek voor kwetsbare doelgroepen, waaronder weeskinderen, vrouwen of Roma. Ook noodhulp en wederopbouw na natuurrampen zijn een belangrijke peiler van Habitat wereldwijd. Habitat richt zich bovendien steeds meer op innovatief en duurzaam bouwen.
Hierna volgt een selectie van projecten die Habitat Nederland het afgelopen boekjaar financieel heeft ondersteund. Naast de specifieke projectinformatie, vindt u ook meer informatie over de peiler(s) waarbinnen het project valt.
Noodhulp
Natuurrampen hebben verwoestende gevolgen. Zeker als een verstede- lijkt gebied - waar mensen dicht op elkaar wonen - wordt getroffen, zijn de gevolgen catastrofaal. Hoe bouw je een gebied weer op als er niets over is. Geen wegen, geen huizen, geen voorzieningen.
Habitat heeft wereldwijd ruime ervaring met noodhulp en wederop- bouw. Deze expertise is bijvoorbeeld ingezet na de aardbeving in Haïti in 2010. Habitat is een van de deelnemers in het zogenaamde ‘housing cluster’ van de Verenigde Naties en adviseert over wederopbouw en huisvesting in Haïti.
Haïti
De aardbeving op 12 januari 2010 van 7.0 op de schaal van Richter en de sterke naschokken in de omgeving van de hoofdstad van Haïti, Port-au-Prince, hebben een extra dimensie gegeven aan de al heersende armoede in Haïti. Vóór deze zwaarste aardbeving in tweehonderd jaar, leefde 80% van de Haïtianen al in extreme armoede. Ziekenhuizen, scholen en overheidsgebouwen waren ingestort en de lokale autoriteiten kondigden de noodtoestand af.
De gevolgen van de aardbeving waren catastrofaal: ruim 220.000 doden, meer dan 300.000 gewonden. En circa 190.000 huizen zijn beschadigd, waarvan 105.000 volledig vernietigd. Van de meer dan twee miljoen getroffen mensen leven nog steeds 600.000 in tenten of tijdelijke, onveilige, onhygiënische of overvolle onderkomens.
Om de negatieve gevolgen, zoals ziektes en onveiligheid, van een derge- lijke ramp zoveel mogelijk in te perken, zijn basisvoorzieningen gezond- heidszorg, voedsel, water en onderdak van groot belang. Het doel van Habitat is om families met een laag inkomen te helpen met puin ruimen, hen te voorzien van shelter kits en te zorgen voor degelijke huisvesting.
Habitat heeft zich als doel gesteld 50.000 gezinnen te helpen in Haïti.
Habitat Nederland draagt bij aan dit doel dankzij de bijdrage van bedrij- ven en particuliere donateurs, en door de bijdrage van ruim €1.500.000 van de giro 555-actie van de Samenwerkende Hulp Organisaties (SHO).
Project 1
Haïti disaster recovery programme
Bijdrage aan het programma van Habitat for Humanity Haïti.
Habitat werkte voor de aardbeving al 26 jaar in Haïti. Hierdoor kon er direct, met gebruikmaking van lokale expertise, worden begonnen met het uitdelen van emergency shelter kits, het opruimen van puin en het plaatsen van zogenoemde transitional shelters.
Transitional shelters zijn aardbeving- en orkaanbestendige overgangs- huizen. De huizen kunnen snel worden gebouwd en in een later stadium eenvoudig worden verplaatst of benut ten behoeve van het defintieve Habitat-huis (core house). Het core house is een eenvoudige, duurzame eenkamerwoning van beton met sanitaire voorzieningen. Het ontwerp sluit aan bij wat in Haïti gebruikelijk is en is aardbeving- en orkaan- bestendig. Het gezin kan, zodra zij hiertoe de mogelijkheid heeft, deze woning uitbreiden.
De verwoestende aardbeving die Haïti in 2010 trof heeft ook het gezin van Marie France Milhomme hard getroffen.
Zij verloren een nauwe neef en hun huis raakte ernstig beschadigd. “Na anderhalf jaar wonen in een tent wist ik niet of we ooit nog terug konden keren naar ons huis.”
Marie besloot het heft in eigen handen te nemen en Habitat om hulp te vragen. De gaten in de muren en het plafond konden gerepareerd worden. De deuren werden beveiligd en nu houdt het dak boven hun hoofd hen droog. Het gezin leeft weer in een veilig huis. Marie kan haar geluk niet op.
Habitat heeft zich als doel gesteld 50.000 gezinnen in Haïti te helpen en trainingen te gegeven in bouwvaardigheid, persoonlijke financiële administratie en risicopreventie.
Het grootschalige Habitat-project wordt gecoördineerd en uitgevoerd via Habitat Resource Centers. Deze centra werken samen met lokale bedrijven en andere non-profitorganisaties. De Resource Centers stimuleren de lokale economie door ter plekke bouwmaterialen te produ- ceren, training te geven in bouwvaardigheden, het leveren van vaklui en financiële ondersteuning.
Wij hebben financiële steun verleend aan het programma van Habitat Haïti in Cabaret, Leogane en Port au Prince. Inmiddels zijn er meer dan 24.500 emergency shelter kits uitgedeeld, 12.000 huizen gecontroleerd op aangerichte schade en reparatiemogelijkheden en meer dan 4.000 mensen hebben een semipermanent dan wel tijdelijk onderkomen. Meer dan 200 renovaties van huizen zijn inmiddels gerealiseerd.
Ruim 3.000 Haïtianen zijn getraind in bouwtechnieken of in het opzetten van bouwbedrijven en meer dan 1.400 Haïtianen hebben een financiële training gehad. Met een werkeloosheidspercentage van 60% is werk- gelegenheid een cruciaal onderdeel van de wederopbouw. Inmiddels hebben 700 mensen een baan gevonden bij het kantoor van Habitat of één van de Resource Centers.
Project 2
Shelter assistance for Haiti - SHO project
In het SHO (Samenwerkende Hulporganisaties) gefinancierde project in Léogâne ligt de nadruk op wederopbouw. Dit betreft renovaties, bouw van huizen en ondersteuning van een Habitat Resource Center.
De eerste overmaking van de SHO-gelden aan Habitat Nederland is ruim een jaar na de aardbeving geformaliseerd. In maart is het SHO-project gestart waarbij de nadruk in de eerste maanden lag op het in kaart brengen van de te renoveren huizen, de selectie van de families, het aanstellen van de (technische staf) en het betrekken van de gemeen- schap bij het proces van de indeling van de bouwlocatie (de Santo building site) en het ontwerp van de te bouwen huizen. Daarnaast is het team betrokken bij het overleg met andere organisaties en overheden.
Vanwege eerdere ervaringen van Habitat in de eerste fase na de aardbeving zal de implementatie van nieuwbouw en renovaties anders worden georganiseerd dan oorspronkelijk gepland. Naast de nog steeds wankele politieke situatie - waardoor onder meer de invoer van materialen bemoeilijkt wordt, regelgeving moeizaam tot stand komt en het vastleggen van eigendomsrechten van grond soms wel twee jaar duurt - worden de werkzaamheden ook belemmerd door corruptie.
De toegenomen vraag heeft bovendien geleid tot verdere stijging van de prijzen van bouwmaterialen. Tevens blijft het vinden van goed gekwalificeerd personeel lastig.
Arbeiders monteren kozijnen voor tijdelijke onderkomens in het Habitat Resource Center in Léogâne, Haïti.
Habitat deelt in eerste instantie emergency shelter kits uit in Haïti.
12 Habitat for Humanity Nederland Jaarverslag Boekjaar 2011
Nieuwbouw en renovatie
Habitat ondersteunt bij huisvesting in de meest brede zin van het woord. In het verleden bouwden wij meestal nieuwe huizen, tegen- woordig zijn er meerdere opties. Een renovatie van een bestaande woning of een aanbouw of aanpassing van een bestaand huis maakt een onleefbaar huis vaak weer heel bruikbaar. Door veel meer oplos- singen te bieden, kan Habitat meer mensen bereiken. Ook de doelgroep die niet in staat is een heel huis te bouwen en terug te betalen, kan op deze manier de noodzakelijke aanpassingen aan hun huis doen.
Zo steunt Habitat Nederland een project in Kirgizië, waar met een renovatieprogramma veel gezinnen tegelijk worden geholpen aan een degelijk dak boven het hoofd. Ook in Ghana, waar wij gestart zijn met de bouw van huizen op het platteland, verschuift de aanpak langzaam richting kleinere aanpassingen, om het project voor meer mensen toegankelijk te maken.
Ghana
Securing shelter, water & livelihood
In nauwe samenwerking met Habitat Ghana zijn wij in 2008 een vierjarig project gestart om de woningnood en het gebrek aan schoon drinkwater te bestrijden in de Ashanti-regio in Ghana. Dit betreft de bouw van 405 huizen met sanitaire voorzieningen, de zorg voor watervoorziening, malariapreventie en het organiseren inkomensgenererende activiteiten.
Op 30 juni 2011 waren er voor 280 families huizen gebouwd, waarmee 1.680 mensen een degelijk en veilig onderkomen hebben gekregen. Na het in kaart brengen van de watervoorzieningsbehoefte in vier dorpen, is de uitvoering hiervan gerealiseerd. Onderdeel van het huizenprogramma is ook malariapreventie middels het uitdelen van geïmpregneerde klamboes. In het dorpje Nkwantakese is, na het schrijven van het business plan, de cassaveverwerkingseenheid in het dorp afgebouwd, zijn machines aangesloten en vrouwen getraind. Hierdoor hebben zij
werk en inkomen in de toekomst kunnen veiligstellen en met hen de toeleveranciers van de cassave.
Het afgelopen jaar heeft bij Habitat Ghana, in samenwerking met het regiokantoor, ook in het teken gestaan van een grote reorganisatie.
Hoewel een groot aantal aspecten van het project gerealiseerd is, blijft de huizenbouw achter doordat mogelijke beneficianten niet in staat zijn leningen voor een volledig huis af te betalen, dan wel af te sluiten. Habitat Ghana is zich nu, naast de bouw van huizen met het risico van een moeilijk te innen lening, aan het oriënteren op andere vormen van (kleinere) leningen, zoals voor uitbreidingen van huizen en voor renovatie van bestaande woningen, waarbij ook de samenwerking met Micro Finance Institutions onderzocht wordt.
De consequenties van deze koerswijziging is dat het oorspronkelijke aantal huizen per 31 december 2011, minder dan 405 zal zijn.
Esther Duodo woonde samen met haar vier kinderen in eenkamerappartement.
Met haar jongste twee kinderen sliep zij in één bed.
Haar oudste twee kinderen deelden de bank om op te slapen. Het toilet en de badkamer deelden zij samen met de andere huurders.
“Ik heb er geen woorden voor hoe dankbaar ik ben voor ons nieuwe huis. Mijn kinderen hebben nu een eigen kamer.
Een plek om te slapen, te spelen en te leren. Wij zijn zo ontzettend blij dat wij in ons nieuwe huis een nieuw leven mogen beginnen.”
Alevtina Juikova woont samen met haar drie kleinkinderen in een appartement waarvan het dak lekte. Zo erg dat zij bij iedere regenbui haar meubels moest verplaatsten om overal pannen en potten neer te zetten.
De lekkages werden ieder jaar erger en de schimmel stond op de muren. De kinderen begonnen ook steeds erger te hoesten.
Alevtina had niet genoeg geld om het dak te laten repareren. In Kirgizië helpt Habitat gezinnen met de renovatie van appartementen.
Met een lening werd het dak gerepareerd.
De muren zijn nu droog en de kinderen hoesten elke dag minder.
Kirgizië
Improving living conditions of condominium inhabitants
Kirgizië behoort tot één van de armste landen in Centraal Azië. De helft van de bevolking woont in slecht onderhou- den appartementenblokken. De flats zijn na de onafhankelijkheid in 1991 geprivatiseerd maar de bewoners hebben geen geld om hun appartement en de centrale ruimtes te onderhouden.
In één gebouw wonen over het algemeen tussen 30 tot 100 families. De grootte van de kamers ligt tussen de 16 en 18 vierkante meter, waarin dikwijls meerdere generaties wonen. Vaak delen ongeveer zes families, gemiddeld 24 mensen, één badkamer. Niet zelden lekt de riolering of is deze doorgerot, badkuipen en wastafels zijn gebroken, waardoor mensen plastic bakken moeten gebruiken om zich te wassen. De daken lekken, wat weer leidt tot beschadiging van de vloeren, balken en muren. Zelfs de stalen versterkingen zijn aan het verroesten. Onder deze omstandigheden leven is ongezond en onveilig. Het leidt tot ziektes, zoals luchtweginfecties en maag- en darmin- fecties. Als gevolg van de lekkages vindt er regelmatig kortsluiting plaats. Dat is niet alleen gevaarlijk, maar zorgt er ook voor dat kinderen door gebrek aan elektriciteit niet in de juiste omgeving leven om hun huiswerk te maken.
De bewoners hebben verenigingen van huiseigenaren opgericht en het dagelijkse bestuur van deze stichtingen is het aanspreekpunt voor Habitat Kirgizië. Aangezien de overheid niet in staat is financiële steun te verlenen, hebben ook zij de hulp van Habitat ingeroepen. In 2006 zette Habitat Kirgizië een programma op, speciaal voor het verstrekken van leningen voor huisrenovaties van complete appartementengebouwen om zo honderden mensen tegelijk te kunnen helpen. De werkzaamheden zijn op verzoek van de huiseigenaren in eerste instantie gericht op de reparatie van de daken omdat het geen zin heeft om bijvoorbeeld met de reparatie van elektra te beginnen als het dak nog lekt. De looptijd van de leningen is gemiddeld vijf tot acht jaar.
In het eerste jaar van dit project zijn met de steun vanuit Habitat Nederland de daken van twee appartemen- tenblokken gerepareerd in Tokmok, waarmee 140 families een verbeterd, veiliger onderkomen hebben. Voor het komende jaar staan de renovaties van zes flatgebouwen gepland op drie locaties; Bishkek en Tokmok in de Chui regio, en Karakol in Ysykkul regio. Hiermee zullen 262 families worden geholpen.
Wezen en kwetsbare groepen
Een van de meest schrijnende gevolgen van aids zijn de miljoenen aidswezen wereldwijd. Een generatie ouders is in sommige gebieden door de aidspandemie weggevallen. Voor de werkwijze van Habitat heeft dat verstrekkende gevolgen. Wat doe je als organisatie die de huizen niet weggeeft, als er geen ouders meer zijn om mee te bouwen of om de lening terug te betalen?
Speciaal voor deze kwetsbare groep heeft Habitat for Humanity een programma ontwikkeld waarbij de afbetalingsregeling drastisch is aanpast, partnerorganisaties borg staan of huizen worden geschonken.
Ook het meehelpen tijdens de bouw is aangepast. Nieuwe bewoners dragen bij door iemand anders, bijvoorbeeld een familielid, mee te laten bouwen.
Om de leefomstandigheden van aidswezen en kwetsbare kinderen in Mozambique te verbeteren wordt sinds 2009 een project van Habitat Mozambique finacieel ondersteund.
Mozambique
Holistic housing solutions for orphans & vulnerable children Mozambique behoort tot één van de armste landen ter wereld. Van de totale bevolking leeft 70% onder de armoedegrens. Mensen hebben de grootste moeite om te voorzien in hun eigen levensonderhoud.
Daarnaast wordt de samenleving geteisterd en ontwricht door aids.
Naar schatting is 16% van de Mozambiquanen besmet met HIV.
De gevolgen hiervan zijn in de hele maatschappij zichtbaar, maar treffen vooral de meest kwetsbaarste groepen, de vrouwen en kinderen. Voor vrouwen geldt dat zij minder bescherming genieten door hun positie in de maatschappij en vanwege traditionele structuren en gebruiken.
Een schrijnend voorbeeld hiervan is het eigendom van een huis. Bij het overlijden van de man maakt de echtgenote grote kans om samen met haar kinderen onteigend te worden door haar schoonfamilie.
De kwetsbare positie van kinderen spreekt voor zich. In Mozambique zijn talloze families waar een kind, door het overlijden van beide ouders, noodgedwongen aan het hoofd van het gezin staat. De beperkte moge- lijkheid om inkomsten te verwerven zodra ouders niet meer aanwezig zijn, leidt vaak tot snelle verslechtering van de levensomstandigheden met een groot risico op misbruik. De kans om een gezond en veilig bestaan op te bouwen is zeer klein.
Habitat Mozambique heeft op een bijzondere manier het Habitat-model aangepast om tegemoet te kunnen komen aan de grote nood voor deze kwetsbare kinderen en hun verzorgers. Alleen een dak boven het hoofd is voor hen niet genoeg. Daarom heeft Habitat Mozambique in samen- werking met andere partijen een bijzonder multi dimensionaal-project opgesteld, waarbij onder meer zaken als erfrecht, schoon drinkwater, gezondheid en hygiëne, veiligheid en educatie aan bod komen.
In het ‘holistic housing solutions for orphans & vulnerable children’
project in Gaza, ondersteunen wij deze aanpak in Mozambique. Hierbij wordt gewerkt aan betere leefomstandigheden voor 245 gezinnen met aidswezen en kwetsbare kinderen, om ruim 700 kinderen de kans op een betere toekomst te bieden. Habitat werkt hiervoor samen met de lokale overheid met betrekking tot ‘advocacy’ en de woonrichtlijnen (waar Habitat aan moet voldoen voor deze sociale woningbouwprojecten) en een aantal andere partnerorganisaties.
Habitat had op 30 juni 2011 in totaal 172 huizen met toiletten gebouwd.
Andere doelstelling van het project is ondersteuning op het gebied van gezondheid en hygiëne. Zo worden gezinnen door trainingen bewust gemaakt van hygiëne, wordt verteld hoe zij aan schoon drinkwater kun- nen komen, hoe zij zo gezond mogelijk kunnen blijven en hoe zij ziektes zoals HIV/Aids en malaria kunnen voorkomen. Voor het voorkomen van malaria ontvangen de gezinnen muskietennetten en worden zij getraind in het gebruik en onderhoud daarvan.
Naast deze trainingen worden de gezinnen begeleid bij het schrijven en vastleggen van een testament om ervoor te zorgen dat als de verzorger komt te overlijden, de kinderen een dak boven hoofd houden en met de juiste papieren kunnen aantonen dat zij het officiële erfrecht hebben op het huis.
Habitat Nederland werkt samen met Habitat Mozambique aan het verbeteren van leefomstandigheden van aidswezen en kwetsbare kinderen.
Hun oude huis was gemaakt van hooi en stokken.
Nu woont Antoonieta Muianga samen met haar driejarige kleinzoon Armando in een Habitat-huis. “Dit huis is een zegen voor ons. Het huis geeft me hoop voor Armando’s toekomst. Ik ga hem leren het huis te onderhouden, zodat hij een veilig plek heeft om te leven als ik er op een dag niet meer ben. En, als hij oud genoeg is, ga ik hem naar school sturen zodat hij kan leren en een baan kan krijgen om te werken aan een beter bestaan.”
Manjula Mookandi woonde samen met haar echtgenoot, twee kinderen en haar schoonouders in een klein rieten huisje in Tamil Nadu.
In de kleine ruimte hadden ze weinig privacy en er ontstond vaak ruzie met haar schoonmoeder. De kinderen hadden geen plek om hun huiswerk te maken en de familie vermeed uitnodigingen van vrienden en familie omdat zij zich schaamden voor hun situatie.
In 2010 kwam Manjula in aanraking met Habitat en nu is zij de trotse eigenaar van een eigen huis. Ze is een tevreden mens en deelt haar geluk met haar familie.
Gender gelijkheid
In de ideale wereld hebben vrouwen en mannen dezelfde rechten en plichten en gelijke kansen op financiële onafhankelijkheid. Helaas bestaat deze gendergelijkheid in de meeste culturen nog niet. Hierdoor verkeren met name vrouwen in achtergestelde posities en krijgen zij geen eerlijke kansen. Terwijl juist vrouwen de motor van de economie zijn in veel ontwikkelingslanden.
Habitat wil met haar projecten de gendergelijkheid bevorderen. In samenwerking met partnerorganisaties implementeert Habitat haar genderbeleid via verscheidene projecten om women empowerment te stimuleren. De emancipatie van vrouwen speelt hierbij dus een belangrijk rol.
India
Sustainable Shelter and Economic Development for Marginalised Families
In samenwerking met de Salvation Army (Leger de Heils) heeft Habitat in India het project ‘Sustainable Shelter and Economic Development for Marginalised Families’ opgezet. Dit project in India geeft 75 families uitzicht op verbeterde leefomstandigheden door een combinatie van huizenbouw, water- en sanitaire voorzieningen en inkomensgenerende activiteiten.
Het project richt zich specifiek op vrouwen en Dalit (de kastenlozen) in het Tirunelveli District in het zuiden van Tamil Nadu. Met name
alleenstaande vrouwen en Dalit hebben het extra moeilijk om hun gezin te voorzien in de basisbehoefte van een huis.
Naast de huizenbouw zullen 25 jongeren getraind worden in inkomensgenerende activiteiten die zijn bepaald aan de hand van onderzoek naar de beste lokale mogelijkheden voor een baan.
De water- en sanitaire voorzieningen van de gemeenschap zullen worden gerenoveerd of verbeterd.
Door middel van oriëntatie en trainingsprogramma’s zijn de toekomstige Habitat-huiseigenaren en getrainde vrouwen en jeugd beter in staat om in hun eigen behoeften te blijven voorzien en zichzelf verder te ontwikkelen.
16 Habitat for Humanity Nederland Jaarverslag Boekjaar 2011
Duurzaam bouwen
Habitat streeft naar duurzaam, groen en energie-efficiënt bouwen. De noodzaak om milieubewuste woningen te bouwen groeit. Volgens het Global Footprint Network zijn de totale ecologische effecten van de mensheid 23% groter dan de aarde kan genereren.
Een huis dat duurzaam is gebouwd, vermindert de nadelige gevolgen voor het milieu en het is beter voor onze gezondheid. Daarnaast werkt dit kosten- en energieverlagend.
Steeds meer Habitat-huizen worden duurzaam gebouwd. Hierdoor besparen huiseigena- ren geld en gebruiken zij minder energie. Dit onderstreept de beginselen van de missie van Habitat.
Nepal
Empowering women in Nepal
Habitat Nepal heeft in haar zoektocht om betaalbare woningen voor gezinnen in ontwikkelingsgebieden mogelijk te maken, de combinatie gezocht in huisvestingsoplossingen die ondernemerschap stimuleren.
Dit project heeft als doel vrouwen te trainen in het genereren van eigen inkomen, bamboekwekerijen op te zetten én ecologisch verantwoorde bamboehuizen te bouwen in Jhapa, Morang, Illam & Sunsari in Zuidoost- Nepal.
Door het benutten van traditionele technieken en het gebruik van voorde- lige, beschikbare materialen, is een duurzaam bouwprogramma ontstaan.
Dat de vrouwen werken met traditionele bouwtechnieken, onder meer voor het weven van bamboematten, bevordert bovendien de waardigheid en de trots van de gemeenschappen. Het programma zorgt niet alleen
voor een beter milieu, het helpt ook de lokale, kleine ondernemingen die nauw verbonden zijn met de bamboeteelt en het bouwen met bamboe.
Naast het verbeteren van de gezondheid door onder meer sanitaire voor- zieningen voor de gezinnen, vinden trainingen in inkomstengenererende activiteiten plaats. Dit stimuleert leiderschap van de vrouwen binnen de gemeenschappen. Het doel van dit project is het verbeteren van de economische en sociale ontwikkeling in Nepal, de financiële verzelfstan- diging van vrouwen, de vermindering van armoede en het bieden van betaalbare en degelijke huisvesting.
Dankzij dit project zullen 2.400 vrouwen vaardigheden en kennis opdoen waarmee zij verkoopbare huisvestingsproducten kunnen produceren, waardoor hun inkomen stijgt. Tien bambookwekerijen en zaaibedden zullen worden opgezet en er worden honderd eco-vriendelijke geprefabri- ceerde huizen van bamboe gebouwd, waardoor 540 Nepalezen degelijke huisvesting krijgen. Tevens worden 25 vrouwen opgeleid als metselaar.
Vrouwen bouwen aan een betere toekomst met huizen van bamboe.
Evaluatie
Habitat ondersteunt sinds het vorige fiscale boekjaar steeds meer holistische en langdurige projecten. Het huis staat altijd centraal in de aanpak en Habitat werkt samen met lokale partners om ook zaken aan te pakken zoals water- en sanitaire voorzieningen, inkomensgene- rerende activiteiten en trainingen op het gebied van bouw, techniek, huishoudboekje, gezondheid en hygiëne. Door langdurige projecten te ondersteunen, bevordert Habitat vanuit Nederland de continuïteit van de lokale projecten. Doel is dat de Habitat-organisaties en haar partners gezamenlijk tot een duurzame en structurele oplossing komen voor gezinnen die nu in armoede leven.
Terugkijkend op de projecten die Habitat vanuit Nederland afgelopen jaar heeft kunnen ondersteunen, zien wij dat een integrale, meerjarige aanpak positief is. Omdat meerdere problemen tegelijkertijd kunnen worden aangepakt, worden gezinnen die in armoede leven beter geholpen. Maar deze aanpak levert ook uitdagingen op. Het definiëren van een project gebeurt in samenspraak met de beneficiënten en in samenwerking met partnerorganisaties, waarbij rekening moet worden gehouden met de (on)mogelijkheden van iedere partij. Er moeten afspra- ken met meerdere partijen worden gemaakt en deze moeten worden vastgelegd. Deze integrale aanpak kost meer tijd. Wij zien dan ook dat de start van een project vaak langer duurt dan dat wij gewend waren.
Het werken met meerdere partijen biedt de families structurelere oplossingen, maar maakt een project met betrekking tot voortgang en implementatie soms ook kwetsbaarder. Toch wegen deze nadelen niet op tegen de voordelen van een holistische aanpak voor gezinnen en zal Habitat de samenwerking met andere organisaties blijven zoeken om zoveel mogelijk te kunnen betekenen.
Externe omgevingsfactoren spelen ook een rol bij de implementatie van een project. Denk daarbij aan lokale gebruiken, waarbij er weken niet gewerkt kan worden vanwege bepaalde festiviteiten of extreme weersomstandigheden, resulterend in overstromingen. Ook lokale verkiezingen en daarmee veranderende overheidseisen voor de bouw kunnen vertragend werken. Habitat heeft bijvoorbeeld in Mozambique tijdens een lopend meerjarig project de oppervlakte van een huis met 3 m² moeten vergroten. De hierdoor stijgende bouwkosten hebben financiële gevolgen voor de nog te bouwen huizen binnen dit project.
De families waarvoor wij werken, met een veelal minimaal inkomen, zijn vanwege hun armoede eerder de dupe van fluctuerende omstan- digheden. Voor ons reden om ook binnen deze constant veranderende omgeving zo flexibel mogelijk te werk te gaan om onze doelstellingen voor deze gezinnen te kunnen blijven verwezenlijken.
Projecten en omstandigheden in het Zuiden laten zich lastig plannen, en dit geldt met name voor meerjarige projecten. In de loop der jaren vinden veranderingen plaats, van een attitudeverandering vanuit de doelgroep tot een aangepaste Habitat-aanpak. Dat heeft zijn weerslag op de oorspronkelijke doelstellingen van een project. Omdat wij vanuit Habitat altijd de lokale doelstellingen en behoefte ondersteunen, kan dit tot aanpassing van projectdoelstellingen leiden. Voor het vierjarige pro- gramma dat Habitat Nederland met Habitat Ghana in 2007 initieerde is dat bijvoorbeeld het geval. Wij zien hier dat de behoefte voor een lening voor een nieuw huis in die regio steeds meer verschuift naar behoefte aan een kleinere, korter lopende lening voor renovaties, reparaties of building in stages.
Het is bijzonder dat het Habitat lukt om het verschil te maken, ondanks moeilijke (lokale) omstandigheden. Habitat Nederland is in 2010 een project gestart in Kirgizië en wij hebben ondanks alle onlusten, rellen en de val van president Bakijev, met de daarmee gepaard gaande veranderingen in de lokale politiek en nieuwe lokale contactpersonen, de doelstellingen van het project behaald. In Kirgizië werkt Habitat samen met verenigingen van huiseigenaren om gezamenlijk de woonomstandigheden te verbeteren. Het gaat hier veelal om renovatie van daken van flatgebouwen die sinds de val van het communisme niet meer zijn onderhouden. Habitat onderhoudt in Kirgizië contact met een meerdere verenigingen van eigenaren, waardoor kan worden geschoven met projecten. Deze flexibiliteit zorgt ervoor dat samen met partijen die dat willen, snel kan worden geschakeld.
Vooruitblik
Habitat Nederland heeft het afgelopen jaar de procedures omtrent monitoren en administratie van projecten in de programmalanden verder aangescherpt. Bij projecten van een donatie van €50.000 of meer wordt een ‘grant agreement’ opgemaakt waarin alle afspraken en verantwoordelijkheden zijn vastgelegd. Dat is belangrijk omdat wij het afgelopen jaar meer dan eens te maken hebben gehad met perso- nele veranderingen. Bij deze grant agreements worden niet alleen de projectlanden betrokken maar ook de regiokantoren. Het is dan ook van groot belang om onze relatie met de regiokantoren de komende tijd verder te versterken. Ook dit boekjaar worden er bij meerjarige projecten een projectbezoek ingepland om zo de voortgang van de projecten beter te kunnen monitoren.
Zo staan er voor boekjaar 2011 projectbezoeken gepland voor onder andere Ghana, Haïti en Kirgizië. Ook nemen wij deel aan internatio- nale bijeenkomsten waarbij wij meer achtergrondinformatie krijgen over relevante internationale ontwikkelingen. Dit geeft ons eveneens de kans meerdere landenkantoren tegelijkertijd te spreken en op de hoogte te blijven van hun programma’s. Zowel de projectbezoeken als de internationale bijeenkomsten zijn altijd zeer inspirerend waarbij wij veel leren over de programma’s maar ook bijzondere ontmoetin- gen hebben met Habitat-collega’s in het veld en de huiseigenaren.
De invulling van de verschillende Habitat-programma’s is heel verschillend en sterk in ontwikkeling. Dit is afhankelijk van de lokale cultuur, maar ook de behoefte en mogelijkheden van de doelgroep in een bepaald land. Het varieert van de bouw van een nieuw huis, bouwen in stadia (‘incremental building’), renovatie, de bouw van een basishuis ten behoeve van Habitat’s noodhulpprogramma’s, delen van (bouw)expertise via Habitat Resource Centres, het geven van (bouw) trainingen tot het verstrekken van Housing Microfinance Leningen zodat men zelf hun eigen huis kan verbeteren of uitbouwen.
In het komende fiscale jaar zal ook met onder andere de hulp van SHO-fondsen een verdere invulling worden gegeven aan de weder- opbouwactiviteiten voor de families in Leogane, Haïti. Daarnaast is er een project gestart na de uitbarsting van de Merapi op Java in Indonesië en ondersteunt Habitat vanuit Nederland de wederop- bouwactiviteiten na de tsunami in Japan.
18 Habitat for Humanity Nederland Jaarverslag Boekjaar 2011
Inleiding
Habitat Nederland is afhankelijk van donateurs en sponsors. Habitat werft donaties en sponsorgelden bij particulieren, stichtingen, instellingen en het bedrijfsleven voor de ondersteuning van de Habitat- programma’s over de hele wereld. De fondsen- werving binnen de organisatie is verdeeld over de afdeling marketing, communicatie en bouwreizen - die financiële bijdragen werft bij particulieren via onder meer de Bouwbrief en bouwmee.nl - en de afdeling fondsenwerving en programma - die relaties onderhoudt met onder meer bedrijven, instellingen, bouwreisgroepen en vermogende particulieren.
De particuliere fondsenwerving wordt toegelicht in het hoofdstuk marketing en communicatie.
In dit hoofdstuk komt de fondsenwerving aan de orde bij bedrijven, instellingen, stichtingen en ver- mogende particulieren (major donors) die financieel bijdragen aan de Habitat-projecten.
De afdeling fondsenwerving had dit boekjaar een volledige bezetting. De vacature voor fondsenwerver is per 1 december 2010 vervuld. De afdeling is verder uitgebreid met een medewerker fondsen- werving en programma en een medewerker major donor-programma. Daarnaast is er een (tijdelijke) projectmanager aangesteld voor de begeleiding van het Stiho85-project (bouwreisestafette van De Stiho Groep, zie toelichting bij bouwreizen). Hierdoor heeft de afdeling fondsenwerving meer slagkracht gekregen, wat heeft geleid tot het behalen van onze financiële doelstellingen.
Bouwreizen
Bouwreizen is een van de voornaamste bronnen van fondsenwerving voor onze organisatie. Bouwreisteams van bedrijven en particulieren, die een week gaan meebouwen bij een van onze projecten, betalen naast hun eigen reis en verblijfskosten, ook een donatie aan Habitat.
Die donatie gaat grotendeels naar de projecten en een deel is bestemd voor ondersteuning van de Nederlandse organisatie. Dit jaar hebben de
bouwreizen ruim 40% van de baten uit eigen fondsenwerving bin- nengehaald. In totaal hebben bouwreizen dit jaar €777.590 aan donaties opgeleverd, terwijl wij dit begroot hadden op €512.000.
Dat de inkomsten uit bouwreizen de doelstelling zo fors hebben overtroffen komt met name door de twintig bouwreizen die Habitat in
Fondsenwerving
“Ontmoetingen kunnen heel verrijkend zijn. Vooral als ze buiten de gebaande paden plaatsvinden. Een bouwreis is daarvan een mooi voorbeeld. Al onze cliënten zijn het erover eens: er is maar weinig dat meer voldoening geeft dan samen een huis bouwen voor iemand die dat nodig heeft”, aldus Gerbert Mos, directievoorzitter Schretlen
& Co.
het voorjaar van 2011 voor het 85-jarig jubileum van De Stiho Groep heeft mogen organiseren. Dit gebeurde in de vorm van een bouwreises- tafette van acht weken, waarbij in totaal 381 deelnemers op bouwreis zijn geweest naar vier landen: Guatemala, India, Indonesië en Malawi.
De Stiho-bouwreizigers hebben meegebouwd aan 66 huizen in deze vier landen. Dankzij de totale donatie van De Stiho Groep van €400.000 kan Habitat maar liefst 116 huizen bouwen. Dit betekent dat 580 mensen een degelijk en veilig onderkomen krijgen.
De Stiho Groep heeft voor deze speciale jubileumviering ook gebruik gemaakt van Bouw Mee (bouwmee.nl), het online platform van Habitat.
In het hoofdstuk marketing en communicatie, paragraaf Bouw Mee, staat meer hierover.
Naast deze bijzondere bouwreisestafette, hebben uiteraard ook andere groepen een bouwreis met Habitat gemaakt, waaronder familiebouw- reizen, een internationale school en verschillende bedrijven, waaronder Schretlen & Co. en BAM Woningbouw.
Sponsoring
In dit boekjaar hebben wij actief geworven voor projectsponsoring bij bedrijven, stichtingen en overige instellingen. Dit is onder meer gedaan voor het Aidswezen en Kwetsbare Kinderen-project in Lesotho, noodhulpprojecten naar aanleiding van de Merapi-uitbarsting in Indonesië, de tsunami in Japan en voor projecten in Kirgizië en Nepal.
Ook is Habitat aan de slag gegaan om het major donor-programma voor vermogende particulieren verder op te zetten. En twee bedrijven hebben Habitat gesteund via Bouw Mee.
In totaal hebben wij €621.059 geworven via sponsoring; dit bedraagt 35% van de totale baten uit eigen fondsenwerving. In vergelijking met de begroting zijn de inkomsten via sponsoring achtergebleven.
Waar wij gepland hadden om €820.000 op te halen, is het binnenge- komen bedrag bijna €200.000 lager uitgevallen. Dit komt met name doordat de inkomsten uit bedrijven en vermogende particulieren zijn achtergebleven. De doelstelling voor instellingen en stichtingen is overi- gens wel ruimschoots gehaald. Door het aanstellen van de medewerker voor het major donor-programma halverwege het jaar, heeft Habitat veel kunnen doen om dit programma verder uit te bouwen. Naast dit voorbereidende werk, hebben wij slechts een start kunnen maken met het benaderen van vermogende particulieren voor dit programma.
Doordat de voorbereiding meer tijd heeft gevergd dan gepland, zijn wij hier pas laat in het jaar mee gestart. Vandaar dat dit nog niet heeft geleid tot nieuwe major donors, terwijl wij dat wel in de begroting had- den opgenomen. Daarnaast bleek het lastig om bedrijven, zonder een bouwreis, aan onze organisatie te binden. Ook hier bleven de inkomsten achter bij de begroting.
De Stichting Op Eigen Wieken is een stichting die is voortgekomen uit een kleine woningstichting en ondersteunt huisvestingsprojecten over de hele wereld. Habitat mag al een aantal jaar rekenen op de steun van de Stichting Op Eigen Wieken. Bijvoorbeeld voor een project in Nepal waar, om betaalbare woningen mogelijk te maken, de combi- natie gezocht wordt in huisvestingsoplossingen die gebruik maken van traditionele bouwtechnieken met bamboe en ondernemerschap stimuleren. Ook ondersteunt de stichting Habitat bij renovatieprojecten van appartementencomplexen in Kirgizië. Dit project ondersteunt de be- wonersverenigingen bij het uitvoeren van reparaties en renovaties van bijvoorbeeld daken, gemeenschappelijke ruimtes, ramen en rioleringen.
“De projecten van Habitat hebben BAM Woningbouw een uitstekende gele- genheid geboden om vorm en inhoud te geven aan haar maatschappelijke verantwoordelijk- heid. Naast dat we zo huizen bouwen voor mensen voor wie een degelijke woning verre van vanzelf- sprekend is, is het tegelijkertijd een on- vergetelijke ervaring en bewustwording voor de medewerkers van BAM Woning- bouw.”
Paul Born, directievoorzitter BAM Woningbouw
BAM bouwt in Ghana
20 Habitat for Humanity Nederland Jaarverslag Boekjaar 2011
Evaluatie
Met drie nieuwe krachten heeft Habitat, na een inwerkperiode, meer organisaties, instellingen en particulieren kunnen benaderen dan ooit tevoren. Maar het is ook een jaar geweest, waar- bij wij hebben ervaren dat het langer duurt voordat mensen beslissen om ons te ondersteunen.
De tijd zit niet mee, en op sommige vlakken lukte het niet om zoveel te groeien als wij hadden gepland. Maar dat weerhoudt ons er niet van om creatief te blijven en passende voorstellen te bedenken, of het nou om een particulier, een bedrijf of een instelling gaat.
Het blijkt dat het van wezenlijk belang is om onze donoren vanaf het begin goed te informeren over investeringen in derde wereldlanden en ook over de bijbehorende risico’s. Habitat werkt met mensen die nergens anders voor een lening terecht kunnen en daarom is ons werk voor deze doelgroep zo waardevol. De manier waarop wij families bij het hele proces van de bouw van hun huis betrekken, werkt heel goed. Dit sluit niet uit dat het in sommige projecten soms anders loopt dan gepland. Een project in India hebben wij bijvoorbeeld moeten inperken omdat de oorspronkelijke doelstellingen niet gehaald konden worden binnen de afgesproken termijn.
De organisatie van de bouwreisestafette van De Stiho Groep heeft dit jaar uiteraard een groot deel van onze capaciteit in beslag genomen. Er is een apart projectteam voor opgezet, geleid door een tijdelijke projectmanager die de verschillende disciplines binnen dit project bij elkaar heeft gebracht voor een zo optimaal mogelijk manier van werken. Deze aanpak heeft heel goed gewerkt en ervoor gezorgd dat Habitats fondsenwerving buiten dit project ook door kon gaan.
Vooruitblik
De twee doelgroepen voor fondsenwerving waar Habitat van oudsher veel support geniet, de bouwgerelateerde bedrijven en de financiële wereld, zitten momenteel in zwaar weer.
Dat betekent dat wij minder op onze supporters uit deze branches kunnen rekenen en dat wij breder zullen moeten werven.
Habitat slaagt er steeds beter in om haar netwerk goed te benutten; via ons bestuur, maar ook via de bouwreizigers die ons werk tijdens een bouwreis van dichtbij meemaken. Een bouwreis is voor velen een life changing experience. De bouwreizigers zien wij dan ook als onze nieuwe Habitat-ambassadeurs. Wij proberen hen ertoe te bewegen die bijzondere ervaring ook binnen hun netwerk te delen. Het inzetten van ‘het netwerk van ons netwerk’ kan op veel manieren, bijvoorbeeld via social media. Daarnaast hebben wij voor het komende jaar een aantal reünies gepland voor bouwreizigers, om te trachten via hen nieuwe kanalen aan te boren.
De Stichting Op Eigen Wieken is een stichting die is voortgekomen uit een kleine woningstichting en ondersteunt huisvestingsprojecten over de hele wereld. Habitat mag al een aantal jaar rekenen op de steun van de Stichting Op Eigen Wieken. Bijvoorbeeld voor een project in Nepal waar, om betaalbare woningen mogelijk te maken, de combinatie gezocht wordt in huisvestingsoplossingen die gebruik maken van traditionele bouwtechnieken met bamboe en ondernemerschap stimuleren. Ook ondersteunt de stichting Habitat bij renovatieprojecten van appartementencomplexen in Kirgizië.
Dit project ondersteunt de bewoners verenigingen bij het uitvoeren van reparaties en renovaties van bijvoorbeeld daken, gemeenschappelijke ruimtes, ramen en rioleringen. “Wij steunen Habitat omdat wij het belangrijk vinden dat door de werkwijze van Habitat bewoners zelf actief deelnemen aan het proces om hun eigen woonomgeving te verbeteren. Op deze manier ontstaat door het aflossen van leningen een vliegwiel effect zodat anderen weer geholpen kunnen worden om hun woningen te verbeteren.”
Dankwoord directeur Habitat Kirgizië dhr.
Marat Jidebaev aan dhr. Simon van Keulen voorzitter van Stichting Op Eigen Wieken voor hun steun.
