Die response op elk van die vrae in die vraelyste aan skoolhoof'de sal nou verder ontleed wor~.

-137- HOOFSTOK SES

VP...AELYS A g HOOFDE V.AN TR.ll.NBVMLSE SE£W1IDEHE SKOLE SE OPVATTINGE OOR GEESTESWEERBAllRHEID

Die response op elk van die vrae in die vraelyste aan skoolhoof'de sal nou verder ontleed wor~.

Daar word verder in al die tabelle slegs gewerk met die getal vraelyste wat (voltooid 58~6% !ln onvoltooid g'/o) teru.g ontvang is.

8.2 VRAAG 1

11 Beskou u as hoof' met u jare van ervaring 'n amptelike program. vir geestes- weerbaarheid in die skool as noodsaakli.k?"

Die ontleding van die response op hierdie vraag word in tabel 8.1 aangebied!.

TABEL &.1

DIE NOODSAARLIKHEI:D VAN ¹ N GEESTESWEEITU31-.~.A.RHEIDSPROGRAM

Ja Nee Totaal

S.A.M. j ^P.A.M., I ^{s..E.M. P.E.M. To17.: Gr. %}

% ^{l i} % l l ^{% %}

56 93~3 ^I 51 I ^92,7 8 l 72~ 7 4 100 119 91,5

4 l 6:7 4! ₇₉₃ I ! . I

3!27.3- -

^{11 8,5}

60~00 ^{~ 5~ 5 ;100 I} ! ^{i i} hoo l ^{A_ 1 100 l130} hoo

-138-

6 .21.1 .ANALISE V.AN RESPONSE

.Die hoof de van ses-en-vyftig van die sestig ( 93,J>A) stedelike Afrikaansrnedium sekond~re skole, een-en-vyftig van die vyf-en ... vyftig ( 92, . . 7%) :pla.t·ta- -

landse Afrikaansmedi~, agt van die elf ( 72, 7%) stedelike Engelsmediuro.... en

al Vier ( iCO';b) hoofde van die plattelandse Engelsmediumgroep was van mening dat n progrrum vir geestesweerbaarheid beslis noodsaaklik was, te~vyl vier van die sestig ( 6, 7'76) hoof de van stedelike Afrikaansmediumskole, vier van die vyf-en-vyftig (7 ~3%) hoofde van plattelandse Afrikaansemedium- en drie van die elf ( Z7 ,37b) hoof de van die stedelike Engelsmediumeroep nie so gedink het nie.

Een-honderd-en-smve ui t 'n moontlike een-honderd-en-vyftien ( 9JOA) skoolhoofde van die Afrikaansmediumgroep het positief op die v.raag gereageer t~vyl

twaalf van die vyftien ( 80}6) hoofde van die Engelsmediumgroep 'n geestesweer- baarheidsprogram op grand van hulle ervaring wel as noodsaaklik beskou het.

Agt van die een-honderd-en ... vyftien ( -rc/o) hoof de van die AfrikaansmediumgroeJ?

en drie van die vyftien ( 2CY/o) hoof de van die stedelike Engelsmediumgroep het n geestesueerbaarheidsprogram onnodig geag.

Die oorgrote meerderheid hoofde van sekond~re skole in Transvaal, dit is 91,5%~ het positief gereageer op die vraag, terwyl 8,5% hoofde se response negatief was'.

Na aa:nleiding van die gegewens in TAJ3EL 6.1, kan die volgende afleidings

gem.aak word~

... 139-

In vergelyking met 8CY/o hoofde van die Engelsmediumgroep het 93% hoofde van die Afrikaansmediumgroe:p 'n geestemveerhaarheidsprogram as noodsaaklik geag;

daa.r was 'n groat mate van ooreensternming tussen stedelike en :plattelandse Afrikaa.nsmedium skoolhoofde betreffende hulle heskouing in verband met die noodsaaklikheid van n geestesweerbaarheids:program;

daax was net "Vier plattelandse Engelsmediumhoofdet wat die Engelsmediurngroepe onvergelykhaa:r maak in terme van persentasies.

6~.2.3 VRMlG '.:1 • (MOTIVERING)

. "Indien nie, waarom nie?" (Hoofde vd.e se response op vraag een ''Nee" was, is versoek om aan te dui waa.rom hulle n geestesweerbaaiheids:program nie noodsaaklik geaghet nie).

6.2.3.1 GEE3TESWEERJ3AllliHE)]) AS DEEL VP.~ ·oPVOEillNG

.Drie hoofde in die stedelike Afrikaansmediumgxoep was van mening dat

geestesweerbaarheid nog al tyd 'n lcomponent van alle skoolvakke was en d.at di t dus outomaties gedoen word,. 'n Ampte.like program is kunsmatig en nie eg nie.

Nog n hoof het aangetoon dat opvoeding na aanleiding van situasies ~n deur medium van vakondettig geskied,. As losstaande vale het dit te veel kritiek uitgelok by die leerlinge.

1 n Hoof in die Engelsmediumt,Toep het hom soos volg daaroor ui tgelaat:

nEnige onder~vyser wat sy sout werd is, sal in staat wees. om geestesweerbaarheid

in aJ.ledaagse situasies te hanteer

terwyl 'n ander hoof in hierdie groep die

mening uitgespreek het dat eeestesweerbaarheid nie "rreleer ¹¹ word nie en dat

di3.:: 'n vermorsing van tyd is!.

In die plattelandse Afrikaansmediumgroep het een hoof aangedui dat geestesw weerbaarheid tussen volvassenes en onvolwassenes plaasvind en daaram vind dit in elke lesperiode plaas~

6.2..Jo2 GEESTES'ifEilliTB.AAimEID AS JJEEL VAN VOORLIGTING

nHoof in die stedelike Afrikaansmediumgroep het aangetoon dat n geestes- weerbaarheidsprogram nie 'n bestaan regverdig nie omdat voorligting soos in die verlede aaD£JBbied moet word en geestesweerbaarheid in alle v~e

gemtegceer rooet word.

'n Hoof in die pla:'litelandse Afrikaansroediumgroep was van mening dat. die irihoud van die progTam minder ooglopend en dus rninder onderhewig was aan kri tiek toe di t deel was van voorligiing.

Een hoof het aangetoon dat die huidige vorm van die program antagonisme by die leerlinge gewek heto

'n Ander hoof het beswaar aangeteken teen aJ.. die temas, tervvyl 'n hoof in die stedelike E:ngelsmediumgroep geskry:f het~ ¹¹ Geestesweerbaarheid ka:n nie deu:t' wetgewing gedoen word nie. ¹¹

'n Hoof in hierdie groep het die ¹¹ ampt elike ¹¹ program bevraagteken tenv-yl 'n ander hoof in hierdie groep aangetoon het dat hy in beginsel nie ten gunste van 'n amptelike proe;ram was nie mo..ar d.at hy in die huidiee tydsgelr.r:ig genood-

saaJ.c word om ham ten gunste van die program ui. t te spreekj~

-141-

1 1Meen u dat dit die skool se taak is om 'n prog:raro vir geestesweerbaarheid aan te bied?"

Die ontleding van die response op hierdie vraag word in tabel 6.2 aangebied.

T.A.J3EL e. ²

DIE SKOOL SE TAAK TEN OPSIGTE V.AN ¹ N GEESTES1JvEERBAARHEI:OSPROGR11M

S.A.M. I PoA.M. ~ .E.M. ! ^{G -}

}J.A,.M. T~t. %

I

% ^{I I I} % % %

I

56 93,4 53 96,4 63,7 ^_4

I

I 7 100 120 92,3

Ja

Geen respons

4 6,6 2 3,6 ₄ 36t3 ... -

~

--

I

-

^... - ^-

11 !1oo

--- t-~3 ^,1

60 iOO 55 1100 4 100

Nee

Totaal

6 .3•.1 !!NllLISE VilN RESPONSE

Van aJ. die respondente het ses-en-vyftig van die sestig ( 93 ,4'/a) stedelike Af:rikaansmedium-:-, d:rie-en-vyftig van die vyf-en-vyftig ( 96,4%) plattelandse Afrikaansmedium-, sewe van die elf ( 63, 7%) stedelike Engelsmedium.- en al vier ( i OCY/a) pla ttelands e En'gelsmediumskoolhoof de aangedui dat di t wel die

,_

skool se taak is om 'n geestesweerlJaarheidsprograro aan te bi~d, terwyl vier van die sestig ( 6,EP/a) hoofde van steclelike Afrika:'Ulsmedium-~ twee van die vyf-en-vyftig (3,EP/a) plattelandse Af:rikaansmedium- en vier van die elf

(36~3%) hoofde van stedelike Engelsmediumskole nie so gedink het nie:1.

-142-

Een-honderd~en-nege van die een-honderd-en-vyftien (94,~/o) skoolhoofde van die Afrikaansmecliur.o.groe:p het aangedui dat di t die skoal se taak is om die prog:ram aan te bied in teenstelling met elf van die vyftien ( 73,3%) hoofde van die EngelsmediumgToep~ Van die Afrikaansmediumgroep het ses van die een ...

honderd-en-vyftien (5,~) hoofde dit nie as die skoal se taak besk.au nie terwyl vier van die vyftien (36,3%) hoofde van die Engelsmeditangroep hierdie mening gedeel het.

6 • .3.,.2 GEVOLGTREKKING

Na aa:rUeid.ing van die gegewens in TAJ3EL 6.2, kan die volgende afleidings gemaak word~

'n 8'J:.'oter persentasie Afr.i.kaansnediUJ:l as Engelsr.:ediun· skoolhooi'de het clit as die skoal se ta.ak beskou on 'n geesteS\leerbaarheidsprogram aan te bied;

daar was n groat mate van ooreenstemming tussen stedelike en plattelandse Afril{aansmediumskoolhoofde betrefi'ende hulle beskouing dat dit die skoal se taak is om.'n geestesweerba.arheidsprogram aan te bied;.

dieseli'de verskynsel kom nie voor by die stedelike Engelsmedium- ( 63, "flo) en plattelandse Engelsmediumgroep ( 10CP/o) nie;

daar was net vier plattelandse Engelsmediumhoofde ₁ wat die groepe onvergelyk- baal:' maak in ter.rne van :persentasie;

ten opsigte van die stedelike skole het 88, 7},-6 hoofde verklaar dat dit die

skoal se taak is om n geestesweerbaarheidsproeram aan te bied terwyl 96,&/o

hoofde van plattelandse skole daar.mee saamgestem het.

-143- 6.3.3 VRAAG 2 (MOTIVERING)

11 In<lien nie; waaxvm nie? ¹¹

(Hoof de wie se respunse op vraag 2 Nee was, is versoek om aan te dui waarom hulle di t nie as die skoal se taak geag het 0m 'n geestesweerbaarheidsprogram

aan te bied nie)~

6.3.3.1 GEESTTISWEER:BA.i\RHEITI AS :DEEL VAl'J OUER.OPVOEDING

Een Afrika.qnsmediurn stedelike hoof en twee Engelsmedium stedelike hoofde het die mening uitgespreek dat <lit die vuers. se taak en verantwoordelikheid is om kinders geestesweerbaar te help maak. Ilie huis, skoal en kerk moet nou skakel.

6.3 .3. 2 . GEESTE3WEERilAARHEITI IS TIIE KERK SE TAAK

Een Engelsmedium stedelike skoon,oof was van mening dat die kerk dit nie mag toelaat dat die skool sy furlirnie oorneem nie.

6.4 ^VRAAG 3 (a)

"Is u van mening dat daar vir geestesweerbaarheid plek ingeruim kan wurd in die skoolrooster? ¹¹

Tiie ont.leding van die response op hierdie vraag word in TABEL 6.3 aangebied~

TABEL 8.3

KAN PLEIK VIR GEESTEB'NEER:SA!Jlf-IEID IN DIE SKOOIJI.OOSTER INGER.UDJI WORD?

S.A.,M. i P.A.M. S .E.M.

1 Gr.·

P.,E.M.i TQ_t. %

I

% % % .%

Ja 57 95 51 92,7 - 8 _7_2 ~ 7 . 4 ' 1 00 120 __2_2-.L3

Nee :1 s I 4 _{7.3 3 27.3} _10 J_J_

l

60 1oo I ss ^{100 111 >100} A ¹⁰⁰

^{130 1100}

TotaaJ.

'

6.4! 1 lillALISE VllN RESPONSE

Die hoofde van sewe-en-vyftig van die sestig ( 95%) stedelike Afrikaansmedium sekond~re skole _{1 .} een-en-vyftig van di~ vyf'-en-vyftig ( 92, 7%) plattelandse Afrikaansmedium-, agt van die elf ( 72;7%) stedelllce Engelsmedium- en aJ.

. -

vier ( 10CY/o) hoofde van die :plattelandse Engelsmediumgroep~ het aangetoon dat daar vir n geestesweeroaarheids:program plek ingeruim kan word in di~

skoolrooster ter>yyl die hoo.fd~ "!tan drie van. ·cl:i.e- sestig (5%) steclelfko 1l.frikaansnecliw-~ vier van die vy.f-en-vyftig ( 7, 3%) :plattelandse Afrn:aans-

. .

medium- en drie van die elf ( 27, :fl/o) stedelike Engelsmediumgroep van mening was dat di t nie kan nie.

Een-honderd-en-agt uit n moontlike een-honderd-en-vyftien (93~~/o) skoolhoofde

van die AfrikaansmediurngroeJl se response op die v:r?aag was posi tief, tervry-1

twaalf van die vyftien ( 8CP~) hoof de van die Engelsmediumgroep die mening

gedeel het~ Van die Afrikaansmediurngroep het 6,1% hoof de en van die Engels-

mediumgroe:p het 2CP/o hoof de die· teenoorgestelde mening gehuldig!

... 145""

Na aa:nleiding van die gegewens in TABEL 6.3 ka.ri die volgende afleidings gemaak word~

in vergelyking met die 80}6 hoofde van die Engelsme<li:urngroeJ? het 93% hoof de

van die Afrikaansmediumgroep aangetoon dat plek vir n geestesweerbaarheids- program in die skoolrooster ingeruim kan word~

daar was nie n.groot verskil ten opsigte van die relatiewe persentasie

positiewe response tussen die stedelike en plattelandse Afrikaansmediumgroep nie;

teenoor die 10ry/o hoofde van plaif·Blandse Engels.mediumgroep wat van mening was dat plek vir die program ingeruim kan word in die skoolrooster, het

slegs 72,~/o hoofde in die stedelike Engelsmediumgroep die mening gedee!.

G.Ljj.3 VRAJlG 3 (a) (MOTIVERING)

nrndien nie, waarom nie?"

(Hoof de wie se respons op vraag 3( a) "Nee" was: is versoek om aan te dui waarom hulle· van mening was dat daar nie plek vir die program in die rooster

. .

ingeruim kon word nie}. Verskillende redes is ggvoer, waarvan die volgende eemeld kan word~

2. 'i?- Onvoldoende personeelvoorsiening.

3i. Daar is nie 'n addisionele personeellid soos vir voorligting nie.

4. Geestesweerbezrheid is reeds by.die ander skoolvakke geintegreeti.

-146-

5o Daar kan slegs met moeite plek ine;eruim word vir die prog:ram!Q 6'. Ouers en die kerk kan die meeste temas self hantee:C.

7., Die program was nie geslaagd nie.

6!.5 VB.AAG 3 (b)

11 Is u van mening dat daar vir geestesweerbaarheid plek ingeruim behoart te word in die skoolrooster?"

Die ontleding van die response op hierdie vraag word in Tabel 6;~4 aangebiedil'

TAJ3EL 6~4

BEHOORT PLEK VIR DIE PROGRAl\[ IN DIE SKOOLROOSTER INGERUIM TE WORn?

l ^S.A~Mo

P.A.M" ^{I S oE.Mo} i P.E.M.! ^I Tot. ^{G:t;6 I} l ^% I

Ja

% % ^{% I} ~~

53 8893 53 96-,4 7 63~7 ⁴ 100 I 117 I ⁰

j

Nee 3 5 2 396 4 ^36,3 - - ^{9 7}

4 6.7 -

- 4 ^{! 3} I

Geen respons

1100 ^I

! I

60 55 100 !11 100 4 100 130 hoo

Totaal

Die hoofde van drie-en-vyftig vcu1 die sestig (88,3%) stedelike Afrikaansmedium-~

drie-en-vyftig van die vyf-en-vyftie (96",~6) plattela"tldse Afrikaansmedium-:-, seVTe van die elf ( 63~-7%) steclelike Engelsmedium-:- en al vier ( 10CY/o) platte- landse Engelsmediumskole het aangeclui dat plek in die skoolrooster ingeruim behoort te -vmrd~ terl;?yl drie van die sestig (5%) stedelike AfrDcaansmediuni-:-~

twee van die vyf-en-vyftig (3~6%) plattelandse Afrikaansmedium- en vier van

-"147-

die elf (36,3%) stedelike Engelsmedium skoolhoofde netsatief o:p die vraag geantwoord het~ Vier van die sestig ( 6, 7%) hoofde van steclelike Afrikaans- mediumskole het in gebreke gebly om die v:t:'aag te beantwoord!

Een~honderd-en-sewentien van die een·-honderd-:-en-dertig ( 9CP,.6) skooJJ.J.oofde het deur hulle response op die vraag aangedui dat plek vir die program in die skoolrooster ingeruim behoort te word, tervvyl nege ( 7f CP/o) die teenoo~:-.- gestelde mening toegedaan was en vier (JO/o) hoofde het nie die vraag lJean"bwoord

6 .,5'. 2 GEVOLGTHEKKING

.A&J. die hand van die gBgewens in TABEL 6,.4, ka:n die volgende afleidings gemaak word~

die versldl tussen cli.e persentasie Afrikaansmedium- ( 95 ,5%) en Engelsmedium ...

skole (73,3%) wat positief o:p die vraag gerespondeer het~ was besonder groat~

dit lJlyk dat relatief meer skoolhoofde (96,4%) in die :plattelandse Afrikaans- mediumg.roe:p van mening was dat :plek vir die progTam in die skoolrooster inge- ru:lra kan word, as vmt die c;eval by die stedelike .Afrikaansmediumskole (88,3.76)

was;

dit is insic;gewend om daarop te let dat iOry/o plattelandse Engelsmediumskool- hoofde gevoel het dat plek vir die program ingeruim lJehoart te word _{. .} ⁱⁿ die skoolrooster, ter.-Tyl slegs 63,. 7}6 stedelike Engelsmediumhoofde die standpvnt gehuldig het ;

dat vier ( 6$ 7}6) hoofde in die stedelike .Afrikaansmecli.umgroep die vraag nie beant\mord het nie, hou i1aarskynlik verband met die vorige vraag en dit ka..11

T~ees dat die lJetrokke hoof de die vraag verkeerd geinterpreteer het;

een .. honderd-en.-twintig (92,3%) hoofde was van mening dat plek vir die program in die skoolrooster ingeruim ~ word, (kyk T.£1-JlEL 6.3) terwy~ minder hoofde (2,.3%) gevoel het dat plek daarvoor ingeruim lJehoort te word',.

6.6 VRAiW 4

"Is u van mening dat die geestesweerbaarheidspro:;JTam aangebied behoart te word deur:

Een persoon deur u aangewys U Adjunk~ en Vise.-hoof(de) Senior personeel

Diegene wat daarin belangstel

Die hele personeel; ui tgesonder die hoof f Adjunk-:- en Vis&. hoofde

Ander persone ~ ( verduidelik kortliks) n

D D D d

D

D

(:Maalc 'n kruisie by u keuse)

Die ontleding van die response op hierdie vraag word in TII,BEL 6.5 aangebieai.

-149-

TA.BEL 6.5

DEOR WIE GEESTESV41TIER.:SA.lill81[[D AANGEDIED :SEJ:IOORT TE WORD

Een persoon deur u aange- wys

U Adj'lUllc- en Vise-hoof( de) Senior J?ersoneel

Diegene wat d.aarin belangste Die hele personeel, ui tge-

sonder die(hoQf ,Adj'lUllc- en Vise-hoof de; · Ander persone

S~AiM.

o/o

10 31.6 2 393 10 16,6

6 10 6 10

!6 '26 8 __:.

1 ^j, 71

I . l

. . <ir .. j

P.E.M. 1 Tot.

P.! .M. S.E.M ^l

o/o ^l i ~b % ⁱ 19 34,5 1 . 3.+_'[5_ W-

1 1' 8 ^{1 9 _4}

11 20,0

-·- ^{1--=-· . 21}

.3 5,5 I 2 t8~2 11

6 I ¹¹ _{l .} 12

i ^!

. 14 ~4,6!1 ²⁵ t ³⁷ I

1 1,8 218,2!' ⁱ _'

4 !

~

%

31g~'L

3_,_0 1612

8_,5 9,_2 28~4 .

3..t.O

l

^l

1 Q.Q. 1130 !1_QQ__

J6Q.__tj,QO . ..,J..22_,JQO I ^{i 1 :jOO l~}

Geen respons Totaal

6.6.1 ANALISE VAN RESPONSE

N egentien van die sestig ( 31 ~ ~5) stedelike Afrikaansmedium-, nesJ'6ntien van die vyf-en-vyftig f~4.,5%) plattelandse Afrikaansmedium- en drie van die v.ier

(75%) plattelandse Engelsmediumhoofde het aangedu.i dat geestesweerbaa.rheid deur een persoon d:mr hulle aangewys,aangebied behoort te word, terwyl tien van die sestig ( 16~6%) stedelike Afrikaansmedium- en elf van die vyf-en- vyftig (2C%) :plattelandse Afrika....-msmediumskoolhoofde aangedui het dat dit

. .

'n taalc vir die senior personeel is'. Ses van die sestig ( 10}6) hoofde van stedelike Afrikaans;medium":'", drie 'van die vyr..:en-vyftig (5 ₁ 5%) · :plattelandse

~n twee van die elf ( 18, ~~) stedelike. Engelsmed;iumc;roep ~et aa:ngetoon dat

geestesweerbaarheid deur die0ene wat daarin belangstel, aangebied moet word!.

Ses van die sestig ( 1<Y;6) stedelike A:f'rikaansmedium- en ses van die vyf-en ...

vyftig ( 11%) ;pla.ttelandse A~r;tka,a;nsmediurnhoofde was van mening dat di t ':h taak vir die hele personeel~ uitgesonder die hoof en onderhoofde wa~.

Sewe ... en...d.ertig (28,4%) :ran aJ. die hoofde het ¹¹ ander" rrersone gestel om die progr-am aan te bied, terwyl )0/o hoofde nie op die vraag gerespondeer · het nie.

Een-en-veertig (31~~;6) skoolhoofde het aaneetoon dat geestesweerbaarheid _{. .} deur slegs een persoon deur hulle benoem, aangebied behoort te word ₁ terwyl 16~2/o hoofde voorstanders was daarvan dat die progr-am deur die senior :perso--.

neel hanteer word. Van die hele groep het 9,~ hoofde aangedui dat die

. .

:progr-am deur die hele :personeel, uitgesonder die hoofde, aangebied behoort te word en 8~50/o hoof'de ^W@ van mening dat dit slegs aangebied behoort te word deur diegene wat daarin belangste:U. Vier (Jl/o) hoof'de was van mening dat dit 'n taak v:i..J:.o adjunk- en vise-hoof'de is terwyl )0;6 hoof'de geen response aangebied het nie:.

1 n Ontleding van response op rrander persona", word in TAJ3EL 6Q.51<> 1 aangebied>)

-151-

TA:SEL 6o5o1

ONTLEDING VAN RESPONSE OP "ANTIER PEPuS01TE"

ij S.A.M. t ^{P.AJL S.E.M.} I ^P.E.M. J

i

% % % .1· I %

Vise-hoofde en belan~- l

ste1lende l?ersoneel i3J ~ ; 1 ! 1 8 1 --~~~ 1. 2.'i._

wvs en bela:p.gst_ellendes l2 ^{I 3!> ; -=+i.~.--}

Gr. I Tot .. ~%

1 3,9

Een persoon deur hoof aange-:r-l t' ^i~

^{l i j 1} 2 Vise-hoofde en een persoon .

1 l i ^-~ I

:~~:.· ~~~fv==:~;de en=. n 3.:,.,3._~"+' ~+1---+-11' ^-;·r--· --+~:--j!-' ^___ ,...__;2;;;;._-1--1,_~ ^{.... 5.__-i}

semor perso:n,~~el~ ~~ ~ ^{J_g_ 3 1 9.·1} I j t±j ^5g4

l)ie hele personeel ·' f ' - · l ¹ I

_(hoofde in~luit} ~2~7 ~-~ ⁶ l54z5 ,--y~----+~-.:...;;.._..- 1 ^{~ 1} ,_,_i=2...,93"'---l

Senior personeel en een l ! ^~ I _ / I ^t

perso_Qn deur J:Loof aan ew. s 1_1__1LL!-I ..;;;2"'+; _..3'-"'-"..;:.6-+t-+~---l--t--;-l _..3~ _ _,i:---=2:..z•~3'---l

l I I ^{I I '}

..!.,V~oo~r;:..:;;l;.;i=~~=~=~--r-=2-+1_~3 13_ £ J . .

1 ~ ! ² j-~1W'.. • ..._ 5-I

l l '! ! ^{j' ·} I

T otaa1 !16 l • i 4 I ^{1 .} ..._:.__:..1 ..!.! _ _ '--"'3~7----'1:..:::2::.;;;.8.;;.., 4-l.--__.

6o6~2 ANALISE VA1T :SELANGRTI\STE RESPONSE

Vier ( 6~ 'f'A) hoofde van die stedelike Afrikaansmediurn- 9 ses ( 10~ 9'~) van die plattelandse Afrikaansmedium- en se·s (54~~6) van die stede.like Engelsmedium- gxoep was van mening dat die pJ:'ogram deur die hele · personeel aangebied , ., (,. _ _.,_.

behoort te word, terwyl twee (3,3%) hoofde van die stedelike Afrikaansmedium- en vyf ( 9, 1%) van die plattelandse Afrikaansmediumgroep gemeen het dat di t 'n taak vir die adjunk- 1 vise-hoofde en senior personeel iso.

Vyf ( 3 9 9"A) hoof de van die hele groep het aangedui dat die program deur die

vise-hoofde en persone wat daarin belangstel, aangebied. behoort te word en

drie (2~3%) hoofde het die mening gehuldig dat die senior personeel en een

personeellid, wat.deur die hoof aangewys word, die program aanbied~

Na aanleiding van die gegewens in TABEL 6.5 en 6 ¹ .5·.1 kan die VOl[,Jtmde afleidings gemaak word:

Een-en ... vee:ratig Van die een-honderd-en-dertig (31 1 '"f/o) hoof de het aangetoon dat hulle sou wou sien dat die program slegs deur een personeellid hanteer.

word:. 'n Moontlike verklaring hiervoor is dat hoofde begaan is oor wie die program.aanbied en daarom kies hulle iemand wat volgens hulle oordeel oor die regte kwali tei te en eienskappe beskik om die progxam met ems en toewyding aan te bied. Di t mag ook wees dat hoof de nie te veel personeellede by die program wil betrek nie aangesien dit beheer en kontxole bemoeiliki~

Dit is interessant om daarop te let dat 75% hoofde van plattelandse Engels- mediumskole ten gunste daarvan was dat een persoon die program aanbied terwyl ses ( 54~5D/o) ^hoofde in die stedelike Engelsmediurngroep gevoel het dat die hele personeel betrokke behoort te wees by die a.anbieding van die prograni.

Dit blyk ook dat daar nie eenstennnigheid onder hoofde bestaan oor wie die program behoort aan te bied nie en di t sou ui. ters moeilik wees om voorskrif• ...

telik t~ wees aangesien plaaslike omstandighede en die milieu waarin skole gelee is, die or.ga;nisasie van die program bemvloed:,

Dit is egter bemoedigend om daarop te let dat 'n redelik ho~ persentasie

hoofde die u.:itvoering van die progxam slegs aan hulle senior personeellede

sou wou opdraj'!'

-153-

6.7 ^VRAAG 5

11 Is u van mening d.at onderwysers opleiding in geestesweerbaarheid moet ontvang tydens hulle stu.diejare?"

Die ontleding van die response op hierdie vraag word in TA:SEL 6.6 aangebie<l.

TA:SEL 6;.6

.DIE OPLEIDING V.AN ONDERWYSER.S IN GEESTESWEERB.tl..A.RHEID

I I ^{% i}

Ja

% l

S .E.M.

, % I

8 72,7 4 100 123 94:·6

Nee 1 1~6 3 5~4 3 27~3

Geen respons~--+~----~--+---+---~----~~--~----+---~

1 6o l·wo I ^{55 100}

Totaal 11 . ·1oo 14 ^{100 130} b_o_o_ ...

6. 7.1 ANALISE V.AN RESPONSE

Nege-en-vy:ftig van die sestig (98,4%) skoolhoofde van die stedelike Afrikaans-

medium-, twee-en-vyftig van die vyf-en-vyftig ( 94 1 EP/o) plattelandse Afrikaans-

medium-, agt van die elf ( 72, T/o) stedelli<:e Engelsmedium- en IOC$6 hoof de van

die plattelandse Engelsmediumg.coep het geantwoord dat opleiding noodsaaklik

is vir onde:rr.rysers ₁ terwyl een ( 1, $6) ste~elike Afrikaansmedium-~ drie (5 ~4%)

plattelandse Afrikaansmedium- en drie ( 27 ,J'/o) stedelike Engelsmediumhoo:?de

negatief op die vraag geantwoord het ~

... 154 ...

. Van die een-honderd-en .. dertig hoofde wat die vraag beantwoord het, het een- honde:rd ... drie-en-twintig ( 94,69'6) die vraag posi tief bea.n"b.voords tel:"l.vyl sewe

(5,4$'~) se antwoord negatief was'.

8.r.~ GEVOLGTREKKING

Na aanleiding van die gegewens in TABEL 8"6 kaiJ. die volgende afleidings gemaak word:

'n gTotex persentasie hoof de van die Ai'rikaansmediumgToep ( 96;~;6) as van die Engelsmediumg:roeJJ (86~30/o) het gemeen dat onderwysers opleiding in geestes~

weerbaarheid behoort te ontvang~

dit blyk oak dat 'n gToter persentasie hoofde van die stedel:ike AfrikaanS, mediumg:roep as van die plattelandse Afl.'ikaansmediumgroeJl voorkeur aan opleiding in geestesweerbaarheid gee;

dit is insiggGwond om daarop te let dat al vier skoolhoofde van die platte- landse EngelsmediumgroeiJ ten gunste van opleiding vir onderwysers in geestes-

~eerbaarheid was terwyl dieselfde verskynsel by agt uit die elf hoofde van die stedelike Engelsmediumgroep voorgekom het;

die feit dai; dit ve:ral die plattelandse Engelsmedium ... en stedelike Afrikaans~

mediumhoofde :ts wat opleiding sterk benadruk hett hou waarsky.nlik verband met die erns waa:t'IIlee hierdie hoofde die program benader aangesien daar by hulle n benoefte aan goed opgeleide personeellede bestaad.

Dit is moeilik om afleidings te maak uit die feit dat sewe skoolhoofde nie

ten gunste van die opleiding van onderwysers in geestesweerbaa.rheid was me.

-155-

'n Moontlike verklaring hiervoor is dat hulle geestesweerbaarheid nog aJ.tyd · as 'n komponent van aJ.le skoolvakke beskou het (kyk paragraaf 6.4!.3) en dat geestesweerbaa.rheid nie ¹¹ geleer" word nie.

e.8 VRAAG 6

11 Indien u antwoo:rd by vraag 5 ja was, watter opleiding sal na u mening gesldk wees?"

n B.A.-G:raadkursus met hoofvakke Geestesweerbaarheid en bv(. Geskiedenis

of Afrikaans of Tiybelkunde as hoofvakke

n Di~1omakursus met spesialise:ring in Geesteswee:rbaarheid en SosiaJ.e Wetenskappe

Indiensopleiding

Spesialisering gedurende finale studiejaar deur alle gegt"ad:uee:rdes

Departementele streekkursus

Ande:r opleidingmetodes (verduidelik kortliks)

0 0

D

D

0 D

···~···

···~···~···

···~···

\

(Maak 'n· kruisie by u ^keuse)

Die ontleding van die response op hierdie vraag word in TABEL 6'~ 7 aangebiedi.

-1~6-

TABEL 6!. 7

DIE AAJID El.if CMV.ANG VAN DIE OPLEIDING

·'

G:rJ •.

s .. A..M. P.A.M. S .EJI,i,, P .. E.M-'- Tot~ %

I

% % I % %

B.A: • ...C.raaclku~str.s- hoof- l

16~2 vakkeGeestesweerbaatheid 12 20 8 1_4_~ 6 1 25. ²¹

I

Diplomasnesialise:cin_g _4 6~6 1 1~_8 5 3,9

Indiensouleidin,g- 5 8· .. 3 8 14.,6 1 9~0 14 _1o?L-

Spesialisering finale

studie j a.a.:c 21 35,0 19 34~5 ^_3_ _7_5_ _43 3.3'~0

T .o'.D. s treek:'k:t.lrsus 1 1,7 2 3__.!_6 6 5_4.,_6 9. 7 Ander ouleidingsmetodes 15 25,0 8 14~6 1 9,0 ^24_ 18~5.

Geen respons 2 3,4 9 16,3 3 27,4 14 10~7

Totaal 60 ,100 ^[55_ 1100 I ^{11 l1oo} lA 100 .130 100

8.8'.1 ANALISE VAN RESPQl\1SE

Die hoof de van twaalf van die sestig ( 2CY/o) stedelike AfrD<:aansmedium ... , agl;

van die vyf-en-vyftig ( 14,Efl/o) plattelandse Afrikaansmedium ... en een van die vier (25%) plattelandse E:ngelsmediumgroep was ten gunste van 'n B'.A'.,--Graad- ku.J::osus met hoofvakke Ge~stesweerbaa.rheid en bvj~ Ge.skie~enis of Afrikaans of Bybelkunde as hoofvakke~ terwyl vier van die sestig ( 6~ Efl/o) en een van die vyf-en-vyftig ( 1 ,8<>/a) stedelike en plattelandse Afrikaansmeaiumgroep onder ...

skeidelik ten gunste van n diplamakursus met cpesialisering in Geestesweer- baa.rheid en S osiale W etenskappe was;.

Vyf van die sestig (8,3%) stedelike Afrikaansmedium-, agt van die vyf-en-

. vyftig ( 14,696) plattelandse Afrikaansmedium- en een van die elf (9'/o) stedel;i.ke

Engelsmediurrhoofde het verklaar dat hulle ten gw.1.ste van indiensDpleiding

was·~

Drie-en-veertig van al die hoofde waarvan een-en-twintig vah die sestig

(35%) stedelike Afrikaansmedium-, negentien van die vyf-en-vyftig (34,5%)

plattelandse Afrikaansmedium- en drie van die vier (75%) plattelandse Engelsmediumgroep, was ten gunste van spesialisering gedurende die finale studiejaar deur alle gegradueerdes.

Een ( i 1 ^7/~) hoof van die stedelike Afrikaansmedium-, twee (3 ₁ 8'/o) van die plattelandse Afrikaansmedium-, ses (54,6%) hoofde van die stedelike Engels- mediumgroep het aangedui dat hulle ten gunste van departementele streek- lrnrsuss e is

Vier-en-twintig van die een-honderd-en-dertig ( )8,5%) hoofde het ander opleidingsmetodes voorgestaan, tenvyl veertien (iO,~~) hoofde die v.raag nie beantnoord het nie.

Drie-en-veertig van al een-honderd-en-dertig (33%) boofde was ten gunste

van spesialisering gedurende die finale studiejaar deur alle graadstudente,

terwyl een-en-twintig ( i6, 23{) hoofde aangedui het dat 'n :S.A.-Graadkursus

die aangevrese opleiding behoort te wees. Veertien ( 10, 7%) hoofde was ten

gunste va.n indiensopleiding terriyl nege ( 7%) se response ten gunste van

departementele streekkursusse was. Vyf (3,_91/o) was van mening dat opleiding

gedurende n diplomakvxsus kan geslcled.

-158 ...

6.&.2 VRAAG 6 (VERDUIDELIKING)

II Ander opleidingSmetodes ( verduidelik ko:Mliks) ¹¹

Hoofde is versoek om te verduidelik waarom hulle ten gunste van ¹¹ ander opleid.ingsmetodes" was'-. Die response word vervolgens behande].

D:r.-ie hoofde van die stedelike Afrikaansmediumg:roep was van m.ening d.at alle ondervv.ysstudente kursusse in geestesweerbaarheid moet deurloop. n ^Hoof

van 'n stedel:ilce Engelsmediumskool was van mening dat die neem van geestes- weerbaarheid as vak n voorwaarde tot die onderwysprofessie behoort te wees, terwyl nog 'n hoof van hierdie g:roep die mening ui tgespreek het dat geestes- weerbaarheid 'n spesiale vak as deel van die professionele opleiding behoort te wees·~

Een hoo£ het geantwoord dat die vak geestesweerbaarheid deel van die B.Ed (Beroepsleiding) moet vorm~

Nogn hoof van hierdie groep het geantwoord dat ~estesweerbaarheid sarun

met bv'. Geskiedenis, Bybelkunde, Beroepsvoorligting en Opvoedku;ndige Siel.lrunde in 'n g:raad of diplomakursus geneem behoort te word, terwyl twee hoofde van

hierdie g:roep en een hoof van die plattelandse Afrikaansmediumg:roep van mening was dat geestesweerbaa.:cheid in ':h. B.Ai.-Graadkursus en/ of diplotna- ku.rsus geneem behoart te wor~~

D:r.'ie hoofde van die stedelike Afrikaansmediumgroep het geantwoord dat geestes- weer1Jaa.rheid geneem behoort te word as vak deux alle finale jaar kollegestu- dente. Hieruit kan die afleiding gemaak word dat sommige hoofde van mening was dat onderwysstudente wat laerskool gerig is, ook opleiding behoort te

ontvang sodat hulle as ondervJysers paraat sal wees om in die laerskoolklas-

en opvoedingsituasie aandag te kan gee aan geestesweerbaaiheid~

-159-

Van diesel£de groep het drie hoofde geantwoord dat n kursus in geesteswee~

baarheid gedurende indienso:pleiding geneem behoorl te word, terwyl nag ¹ n hoo£ voorgestel het dat geestesweerbaarheid as vak ceneem word vir n

J3'eA,-{5l:aad ₁ diploma.la.:trsus of deu.r aJ.le finale jaar graad-( onde:rwys)-studente.,

Drie hoo£de van die plattelandse Afrikaansmediumgroep het aangetoon dat geestesweerbaarheid aangebied behoort te word aan £inale jaar :B.A'.-graad- studente o£ gedurende die diplomajaar, terwyl nag een hoof van hierdie groep van mening was dat geestesweerbaarheid gedu:rende die TI.A'.•ku:rsu.s en later met streekkursusse geneem behoort te wora.

Na aanleiding van die gegewens in T.A.BEL 6·. 7 kan die volgende afleidings gemaak word~

Die meerderheid hoo£de (33%) het hulle uitgespreek ten gunste van spesiali- sering deu.r alle graadstu.dente gedurende hulle £inale studiejaar, terwyl 'n :BJ.:.;..craadkursus met hoofvakke Geestesweerbaarheid en bv!. Geski.edenis, oak

redelll~ byval gevind het., Dit is opva11end dat 3~9)6 hoofde ten gunste van 'n diplomakt:t:J:>sus was en dat stree:kk:u.rsusse volgens slegs '"{>;b geskikte c:pleidings-

. .

metodes was. Roo£ de wat voorsta:nders van "ander opleidingsmetodes" was, het oorwegend twee of meer opleidingsmetodes gekombineer, dit wil s~ n

J3.A • ...Graadku.rsus wat later opgevolg word met 'n streekkursus o£ indiens- opleiding.

Dit is insiggewend om daaro:p te let dat 16,3}6 hoofde van die plattelandse

Afrikaansmedium- en 27~4% van die stedelike Engelsmediumgroep~ nie op die

.... 160-

vraag gerespondeer het ni~. Dit is moeilik om n afleiding hieruit te maak.

Dit is oclc interessant om daarop te let dat die hoofde van stedelike Engels"

mediumskole hoofsaaklik ten gunste van streekkursusse was, terwyl slQgs een ( 1, '{0/o) hoof van die stedelike Afrikaensmediumg.roep ten gunste daarvan was:.

Die feit dat enkele hoofde n gaestesweerbaarheidskursus vir studente verbonde _.

.

~ ondervvyskolleges in die voaruitsig gestel het, is betekenisvo~~

8.9 VRAAG . 7

"Het die geestesweerbaarheidsprogxam volgens u mening en ervaring sedert die instelling daarvan enige vrugte afgewerp?"

Die ontleding van die response op hierdie v.r-aag WO:t'd in TAJ3EL 6o8 aangebied!~

TABEL 6~8

DIE WAARJ)E V.AN DIE GEEJST:ESWEEJRBAARHEIDSPROGH.A'M

Gr. .

S~A~M. P.A.M. S.E.M~ P.E.M~ To'O. %

% % % %

-·-

Ja 54 90 50 91 5 4.5--'-5 3 75 112 86,1

Nee 3 5 ¹ 1t8 5 45.,5 1 25 10 7~7

Geen respons 31 3. 4 1~2 1 9 - ^{8 : 6 __t_2}

Totaal t 60 100 '55 100 11 100 I 4 l1oo 130 .100 i

-161-

6.9.1 ANALISE VAN RESPONSE

Vier-e.n-vyftig van die sestig ( 9(}l/a) stedeliko Af'rikaansmedium-, vyftig van die vyf-en-vyf'tig (9i%) plattelandse Af'rikaansmedium-~ vyf van die elf' (45~5%) stedelike Engelsmedium- en drie van die elf' (75~) plattelandse

Engelsmediumhoofc.tc het posi tief' op die v:raag geantvvoord, terwyl drie van d..ie sestig (5%) stedelike Af'rikaa.J?-smedium-, een van di~ vyf'-:-en-vyf'tig ( f,SJ/a)

plattelandse Af'rikaansmedium~~ vyf' van die elf' (45,~/a) stedelike Engolsmedium":"

en een van die vier (25%) plattelandse Engelsmediumhoof'de die teenoorgestelde mening toegedaan was •

.Drie (5%) hoof' de van die stedelike Af'rikaansmediumgroep ₁ vier ( 7~ 1'/o) van die plattelandse Af'rikaansmedium- en een ( 9)6) van die stedelike Engelsmedium.groep, het die vraag nie beantwoord nie.

Van die een-honderd-en-dertig hoof'de het een-honderd-en-twaalf' ( 86·, i%)

positief' op die vraag gean~voord terv~Jl tien (7,~/a) hoof'de negatief' op die vraag gereageer het. Agt ( 6, 2)6) hoof' de het die vraag nie beantwoord nie:.

"Indien nie~ waarom nie?"

(Hoof'de wie se response op vraag 7rtNee" was~ is versoek om aan te dui waarom

geestesweerbaarheid volgens hulle oordeel nie vrugte afgewerp het nie:.) Die

opmerkings word onder die volgende opskrif'te behandel.

-162-

Een hoof van die stedelik;e Afrikaansmediurngroe:p het hom soos volg daaroor

uitgelaat~

11 .Dit is moeilik lJepaallJaar, maar die algemene gees en gesindheid van die kinders. het verbeter,. ¹¹

Nog 'n hoof van hierdie groe:p het gea:rJ.twoord dat di t nie moontlik is om die sukses te be:paal ni~,. Een hoof van hierdie groep en twee van die :platte- landse Afrikaansmediumgroep wou weet hoe die sukses van so'n :program gemeet word. · Nog 'n hoof van hierdie gToep het geskryf dat 'n "Ja"-:- of ''Nee"":"respons

dom sou wees. want die sukses van die program is nie meetbaar ni..g. Een hoof van die stedelike Afxikaansmediurogroe:p was van mening da t die sukses nie merkbaar is ni~.

6.9.2.2 'N GlilliiiS AAN GOEIE PERSONEELLEDE

E~n hoof van die stedelike Afrikaa.nsmedium- en een van die plattelandse Afrikaansmediumgroep het die volgende redes vir hulle houding aangevoer:

n gebrek aan goeie personeellede;

onopgeleide ₁ nie-toegeruste personeellede.

6.9.2.3 DIE PilOGRAM VOLDOEN NIE AAN DIE VERWAGTINGE NIE

Een hoof van die stedelike Afrikaansmedium- en een van die :plattelandse

.Afxikaansmediumgroe:p het geantwooxd dat die program nie aan die verwagtinge

voldoen het nie, texwyl 'n hoof van hierdie groep die "kunsmatigheid" van die

-163-

pro~am as rede vir die min sukses aangevoer het. 'n Hoof van die platte- landse Afrikaansmediumgxoep het geantwoord dat die 1)rogram teleu:rgestel het:.

6.9.2.4 Al\NBIEDERS SE GEBREK AAN BELANGSTELLING

Twee hoofde van die plattela.ndse Engelsmediumgroep het geantwoord dat die program kw;yn weens 'n gebrek aan belangstelling deur die personeel.

6.9.2.5 ONVOLDOENTIE PERSONEELVOORSIENING

Twee ·hoofde van die plattelandse Engelsmediumgroep het verk:laar dat die program misluk het as gevolgvan onvoldoende personeelvoorsiening.

6.9.2.6 PROGRAM VREEMD AAN ENGELSE LEEFWYSE

Twee hoofde van die stedelike Engelsmediumgroep het aangetoo:n dat die program vreemd was aan die Engelse leefvryse •

. 'n .Andel.' hoof van die stedelike Engelsmediumgroep het aangetoon dat onderwysers nie geintloessee.rd en gekwalifiseer is of "gekoop" ka.n word vir die idee nie,

terwyl nag 'n hoof aangedui het dat daar geen belangstelling in die program was nie en dit te kunsmatig is.

By een skoal van hierdie groep was die hoof die mening toegedaan dat die :program 'n grater trefkrag in junior as in senior klasse gehad hetl. .Die

senior leerlinge het gevoel hullo word getndoktrineer.

6. 9.3 GEVOLGTREKIITNG

Na aanleiding van die gegewens in T.A.J3E!J 6.8,kan di!3 volgende afleidings gemaak word g

(a) Dit is opvallend dat slegs 53,~/o hoofde van die Engelsmediumgroep geant- woord het dat die program v::t'llo.-:r-be afge·werp het, terwyl 90,4% hoofde van Afrik.aansmetliumskole die mening gedeel het. ])ie verskil van 37, 1%

was besonder gr-oot. Moontlike verkla.rings hiervoor is:

dat die program in tlie algemeen "vreemd ¹¹ is aa.n die Engelse lewens- beskouing;

dat die inhoud van die program Afrikaner-georienteerd is en nie ooreenstem met die Engelse denkwyse nie (kyk paragrawe 2.5'.2.6 en 2.5.2.7)!.

(o) Daar was n groot mate van ooreenstemming tussen die relatiewe persentasie positiewe response van die stedelike en plattelandse Afrikaansmedium•

skoolhoofde.

{c) 'nMoontlike verklaring vir die feit dat 6,2}& hoofde nie op die vraag gereageer het nie, is dat die program waarskynlik onsuksesvol aangebied was in die betrokke skole.,

(d) Di t is interessant om te let op die program se beperkte wa.arde in die stedelike skole, veral wat die Engelsmediumgroep betref. ])ie posisie was ietwat beter in die plattelandse Engelsmediurnskole.

(e) Ten opsigte van die Engelsmediumskole, blyk dit uit hoofde se motiverings

dat da.a.r 'n negatiewe houding te bespeu:r was jeens die program en dat di t

hoo.fsaaklik te wyte was aan die betrokk:e personele se houdings:.

-'165-

6.'10 VRAAG 8

"Wat is u leerlinge se houding jeens geestesweerbaarheid? ¹¹

J3aie goed Goed Gemiddeld Nie goed nie

Swak

I ! I i

- - - ' ,--~

LJ

D D

(Maak 'n lrruisie by u keuse)

Die ontleding van die response op hierdie vraag word in T.Al3EL 6.9 aangebied.

TABEL 6.9

LEERLINGE SE HOUDING JEENS GEESTE3WEERJ3P.JillHEID

( . G

1 i i ^r. I

S.A.M. I P.A.M. S •. E.M. PoE.M. · Tot.! %

l i ' • T -r ' .

Baie med 17 28.4 l11 I 20 I ^{I I} I ⁱ 28 ' 2i.'J

~G~oe~d:.-.----r---=.::24- ^{__ -!-'} ..;;t4.:;:_0 -+l~ ^{3'1_ +-l} ~6 ^,4

^{l I 27 93} I ^'1

~' ^{sg Ll.S. i}

Gemiddeld I l I -, ^I

16 26$7 i '10 '18.3 ^{:l, I} 27.3 2 SO 31 ^! 23.8

Nie goed nie 2 2

Swak l ^'1

Geen respons Totaal

'1.7 2 '18.,'1 3

i I ^{I '1}

I ^I

i4.'1oo !no

o.8 j

MOO

-166- 6 .10.1 ANALISE VAN RESPONSE

Sewentien van die sestig hoofde van die stedelike Afrikaansmedium- en elf va:n die vyf-en-vyftig van die plattelandse Afrikaansmediumgroep het geantwoord dat die leerlinge in hulle betrokke skole se houding jeens geestesweerbaarheid

'baie goed' is.

Die gr-ootste enkele gr-oep, naamlik nege-en-vyftig van die een-honderd-en-

dertig hoofde, bestaande uit vier-en-twintig van di~ stedelike Afrikaansmedium-, oen-en ... dertig van die plattelandse Afrikaansmedium-, drie van die stedelike Engelsmedium- en een van die plattelandse Engelsmediumgr-oep het verklaar dat hulle leerlinge se houding 'goed' was.

Sestien hoofde van die stedelike Afrikaansmediumgr-oep, tien van die platte- landae Afrikaansmedium-, drie van die stedelike Engelsmedium- en twee van die plattelandse Engelsmediumgr-oep het geantwoord dat leerlinge in hulle skole se houding r gemiddeld' was.

Twee hoofde van die stedelike Afrikaansmediumskole, twee van die plattelandse Afrikaansmedium ... , drie van die stedelike Engelsmedi urn- en een van die platte-

la.ndse Engelsmediumgroep het geantwoord dat die leerlinge in huJJ.e skole se houding jeens die program fnie goed' was niS..

Die hoofde van een van die plattelandse Afrikaansmedium- en twee van die stedelike Engelsmediumgr-oep, se antwoord was dat leerlinge se houding jeens geestesweerbaarheid 'swak' was·.

Een hoof het nie die vraa.g beantwoord ni~.

-167-

Agt-en-twintig (21 ₁ 5%) hoofd.e het geantwoord. dat leerlinge se hoU<ling jeens geestesweerbaarheid 'baie goed' was, terwyl die response van nege-en-vyftig

(45,37t) was dat dit 'goed ¹ was'., Een-en-dertig (23,8%) hoofde het aangetoon dat die houd.ing van leerlinge in hulle betrokke skole 'gemiddeld ¹ w&s. In agt ( 6,$) en. drie ( 2,4%) skole het die houding gevarieer van 'nie goed nie' tot 'swak''··

In gra.fiek 6.9.1 word die houding van leerlinge jeens geestesweerbaarheid

wat verbonde is aan Afrikaansmediumskole met blou en Engels.mediumskole met

rooi voorgestel'!

:Saie goed

@ ~

~ ^Goed

p:;

Z'1 ~ Gemiddeld

Nie goed nie

Swak

PERSENTASIE SKOLE

0 ^\J1

....!,

0 ·

0

!\)

w

\J1 0

r---w~}---~r~·----~~--~ ,--,

J t I I

I ^I I I l

i I ^{i l I}

I ~-. ·--- . '

I _I

f

I I

l I q

I I I I I I

ll

1.0 ! - ~ • ll..r

I (1 • ~

-~ ~>L ~ • -~~-~--· - · · -

Afrikaansmediumleerlinge.

Engelsmediumleerlinge

I I l J I I I I I I t I I I

I ! I I·

I I I l I I 1

w ^.j:>.

VI 0

I I l l

'

I l I I I I I I I I I I

f I I I I I I I I I I I I t

! I

!

'

I I u

g

t I

I I .

I I

I I

I I

r t

.j:>.

\J1

1 I I f

I I I I I I

~

I I t

I I I l r

! I I I I I I l

! l I

I ! I I I I t I I

\J1

0 ~

I l

I I J I l I I I I l I

'

I fi I

l l I I I J I I I I I I I I

l I 1 r

I I I I I

I t

I I

I I

·---'

--1-. ^I .J

-169- 6.10.2 GEVOLGTREKKING

Na aanleiding van die gegewens in TABELLE 6.9 en 6 .9. i kan die volgende afleidings gemaak wordg

In geen Engelsmediumskool is die leerlinge se houding jeens die program as 'baie goed' aangetoon nie·. In die Afrikaansmediumgroep was dit wel die geval in 24,4Vo skole.

In vergelyking met die Afrikaansmediumgroep was die houding van leerlinge in die Engelsmediumskole in die algemeen swakker. Die toedrag van sake wek kommer, veral as daarop gelet word dat 18 ₁ 1% leerlinge in die stedelike Engelsmediumgroep se houding jeens die program ¹ swak' is.

Dit is verv<ag dat die houding van leerlinge ten opsigte van geestesweerbaar- heid in die plattelandse Afrikaansmediumskole beter behoort te wees as die van die stedelike groep. Die verwagting is bewaarheid deurdat 56,4'/o leerlinge in eersgenoemde groep se houding jeens die program ¹ goed ¹ was teenoor die

4ry/o in die stedelike groep. Die feit dat die houding v~ 28,4% leerlinge in die stedelike Afrikaansmediumgroep as 'baie goed' bestempel word, is veelseggend.

n Moontlike verklaring hiervoor is dat stadskinders meer intens bewus is van milieugevare en probleme.

Dit is ewe interessant om daarop te let dat die houding van leerlinge in een plattelandse Afrikaansmediumskool 'swak' was terwyl die verskynsel nie by

een skool in die stedelike groep voorgekom het nie.

Daar was n groat mate van ooreenstemming tussen die stedelike- en plattelandse Afrikaansmediumskole sover dit hulle houding jeens geestesweerbaarheid betre£1.

Dieselfde verskynsel kom nie by die Engelsmediumgroep voor nie omdat die

-170-

houding van die plattelandse Engelsmediurnleerlinge beter was as eli~ van die stedelike Engelsmediumg.roepo

6 .,11 VRAAG 9

nwat is u personeel se houding jeens geestesweerbaarheid?

Die personeel beskou die program as noodsaaklik

Slegs n gedeelte van die personeel beskou die program as noodsaaklik

Die personeel beskou die program as onnodig Sarnmige personeel beskou die program as n ^fout

Die meeste onderwysers verantwoordelik vir onderrig in Geesteswetenska:plike vakke is die :program goed- gesind

Die meeste onderv~sers verantwoordelik vir die onder.rig in Natuurwetenska:plike vakke is die :program nie

goedgesind nie

D D D D

D

D

(Maak 'n kt'uisie by u keuse)

Die ontleding van die response op hierdie vraag word in TAEEL 6:.10 aangebied.

-171-

TAJ3EL 6.10

PERSONELE SE HOUDING JEEl\TS GEESTE3'HEER.BA1)RHEID

' !Gr. ^j

S .AoM. ^l PoA.M., S-.E.Mo P.E,M ^'r_:~ot.· o/o

I

o/o % ^{% _%_}

Personele 1Jeskou clie program

as noodsaaklik 123 ^38~7 30 54,6 - ^{1 25 54 41,6}

n Gedeelte vgn die personeel

beskou die program as 127 45 18 32,8 4 36:-4 3 75 52 ⁴⁰

noodsaaklik ^!

Personeel beskou program as I

onnodig 3 5 1 1,8 4 36,4 - ^{8 6;2}

Sommige 1)ersoneel lJeskou

program as 'n fout 1 1,3 2 3,6 2 18,2 - ^{5 3,8}

Meeste onderwysers vir onder-

rig in GeesteswGtenskaplike 6 10 4 7,2, ¹ 9,0 - ^{11 8,4}

vakke J!.~or:cr:am goedr;resind Meeste ondervvysers vir onder•

rig in Natu~1etenskaplike - - ^{- - - ..} -

vakke urog:am _nie goedg-esind

I 60 ,~00 ! ~00 '41100,130

TotaaJ. ^! '52 ^{riOO 111} 1100

6·. ·J-t. 1 ANALISE VAN RESPONSE

Drie-en-twintig van die sestig (38, 7%) stedelike Afrikaansmedium-, dertig van di~ vyf-en-vyftig (54,6%) plattelandse Afrikaansmedium- en een van die

. .

vier plattelandse Engelsmediumpersonele beskou die program as noodsaaklik.

Sewe-en-twintig van ·die sestig (45%) stedelike Afrikaansmedium--, agtien van die vyf-en-vy.ftig (32 ₁ 8%) plattelandse Afrikaansmediurn-, vier van die elf (36,-4%) stedelike Engelsmedium- en drie van die vier ( 75%) p]a ttelandse Engelsmediumhoofde het getoon dat n gedeelte van hulle personele die program as noodsaaklik ag.

I

!

nie personele van drie van die sestig (5%) stedelike .Afrikaan.smedium-, een van die vyf-en ... vyftig ( 1, SO;;) plattelandse Afrikaansmedium- en vier van die elf (36,4%) stedelike Engelsmediumskole, het die program onnodig geag terwyl die personele van een van die sestig ( 1 ,3%) stedelike .Afrikaansmedium ... , twe.e van die vyf-en-vyftig (3 ₁ 6%) plattelandse Afrikaansmedium- en twee van die

elf ( 18 ₁ 2%) stedelike Engelsmediumg:roep die program as a fout beskou het.

Volgens die response van ses van die sestig ( 1<Y/o) hoofde van die stedelike Afrikaansmediwn ... , vier van die vy:f-en-vyftig ( 7, 2r6) plattelandss Afrikaans- medium- en een van die elf (9z<Y/o) van die stedelike Engelsmediumgroep is d:i-e meeste ond6rWysers wat verantv1oordelik is vir die onderrig van eeastesweten-

skaplike va.kke, die program go edgesi.nd.

By vier-en-vyftig (41,6%) van al die skole ag die hele personeel die program as noodsaaklik, terwyl by twee-en-vyftig ( 40)6) skole slegs 'n deel van die personeel dieselfde mening toegedaan is:. .Agb ( 6t~/o) en, vyf (3~&;b) p~sonele (onderskeidelik) beskou die progTam as onnodig en 'n fout., In eli ( 8,4%)

skole is personeellede wat verantwoordelik is vir die onder.rig in Geestes- wetenskaplike vakke die program goedgesind .•

In grafiek 6.10.1 word die houding van personele wat verbonde is aan

.AfrikaansmediumSkole met blou en Engelsmediumskole met rooi voorgestel.

Die personeel beskou die program as noodsaaklik Slegs n gedeelte van die personeel beskou die program as noodsaaklik

Die personeel beskou progran as onnodig

Sommige personeel beskou die program as 'n fout

0

Die meeste onderwysers veran'b.voordelik vir

rig in geesteswetenskap- like vakke 'is die pro goedgesind

Die meeste onderwysers antwoordelik vir die onderrig in Natu~veten­

skaplike vakke is die program nie goed gesind nie

I

I I

,-, 'I

I • · - • • ~.___

Afrikaansmediumpersonele II Engelsmediumpersonelc

PERSONELE (PERSENTASIE)

IU 0 w

0 w

\.J1

I I I

J I I I ! I 1 I I I I I t

I I I I I I I I I

H ~

~

\J1

0 "C:R ⁰⁾

•

• 0

...!.

I I I

f

I I

I ^I I

I ^{I I --.l} _~

I I

I I

I ₁

I I

I I

I I

I i

t I

I I

I l

I r

I

I

I I

I I

I I

I I

I ^{I I} _I ' ^{I I} _l

I I

I I

I I

I

-174-

~.11'.2 GEVOLGTREKKING

Na aanleiding van die gegewens in TlUl:Eili 6.10 kan die volgende afleidings gemaak wordg

Dit blyk dat 46,6% van die personele van Afrikaansmediumskole die progTam noodsaaklik geag het, tervvyl slegs 25% personele van plattelandse Engels- mediumskole so gedirik het. In die stedelike Engelsmediumgroep het geen personeel die program as essensieel beskou nie. Dit plaas die uitvoering van die program in die stedelike Engelsmediumskole onder verdenking.

By twee-en-v,y-:ftig (4C%) van al die sl(ole ag " 'n gedeel te van die personele ¹¹ die program as noodsaakliko Die implikasie is dat die ander gedeel te van die personeel by hierdie 4ry/o skole die program nie as noodsaaklik beskou

Insoverre die program as I o:rmodig' en as 'rt t foutr beskou word ₁ blyk di t dat hoofsaaklik die personele van stedelike Engelsmediumskole hieraan skuldig is

e

Globaal gesien, blyk dit ook dat die houding van personele verbonde aan plattelandse Afrikaansmedium- en veral die plattelandse Engelsmecliumskole meer positief is as wat die geval is met personele wat verbonde is aan

stedelike skole. Die invloed van Afrikaanss1Jrekende onderwysers wat verbonde is aan Engelsmediumskole, kon ongelukkig nie met hierdie ondersoek bepaal . word nie.

Dit blyk dat die personele wat verbonde was aan AfrikaanSrn.ediumskole se

houding j eens geestesweerbaarheid in die algemeen lJeter was as eli~ van die

Engelsmediumgroep (kyk grafiek 6:.10.1)'.

-175-

6-.12 VRAAG 10

"Enige wenke of opme:rkings oar die aangeleentheid sal waaxdeer word. ¹¹

Hierdie was 'n ope vraag wat aan hoof de geleentheid ge bied het om v:t:'yelik wenke.

en opmerkings oar die aangeleentheid aan die hand te doen.

Veertig hoofde het gereageer en aangesien dit waarskynlik hoofde is met

spesifieke wenk:e of opmerkings, is getalle hier nie noodwendig belang.ci.k nie.

6.12. 1 ALGEMENE OIMERIITNGS EN' WENKE VAN HOOFDE IN VERBAND M1iJII

GEEST~vEERruVUITIEID

Hoofde wat hulle ten gunste van n geestesweerbaarheidsprogram as deel van die skoolleerplan uitgespreek het, was feitlik deurgaans baie sterk; in hulle oortuiging. JJaie se opmerkings en of wenk:e kom, wat inhoud betref, baie ooreen en word onder die volgende opskrifte behandelg

6 .12. t .1 OPLEIDING V .AN PEHSONEELLEDE

Elf hoof de het hulle diepe kommer ui tgespreek in verband met onopgeleide personele en n deeglike opleiding van onderwysstudente en personele is baie sterk benadruk en beklemtoon:. Hoofde was deurgaans van mening dat 'n goed- gesinde, goedopgeleide personeellid meer reg aan n geestesweerbaaiheidsprogram sal laat geskied. Die moontlikheid van 'n addisionele pas is selfs deur een hoof in die voorui tsig gestel·. Een hoof het aan die hand gedoen dat baie meer klem in onderwysersopleiding op geestesweerbaarheid gel~ word en dat die pers meer publisi tei t aan die noodsaaklikheid van so'n program verleen ten

einde ouers en kinders te orienteer ten opsigte van die program. Een hoof het

met soveel afwagting uitgesien na die opleiding van leerkragte in geestesweer-

baarheid dat meer hulp en leiding deur die Transvaalse_Onderwysdepartement

bepleit word, totdat OlJgeleide personeel beskiklJaar is.

-176-

6.12.1.2 POSITIEVvE, GIDVIOTivEEfillE ONDERWYSERS

In hierdie verband het sewe hoofde opmerkings soos "die nodige toewyding',

"paraat wees ¹¹ , "van die beste mensemateriaal", ¹¹ entoesiasties", ¹¹ positief ingestel" en ¹¹ uitgesoekte persone", gebruik. Die gedagte is ookuitgespreek dat die vak eerder moet verval indien dit deur persone aangebied word wat nie oar bogenoemde eienskappe beskik nie.

Sestien hoofde het sterk gemotiveerde leiding van die hoof noodsaaklik geag en een hoof het gewaarsku teen 'n herlewing van die stilleesperiode$

6.12.1.3 OMVANG VAN DIE PROGRAM

Twee hoof de het hulle besorgdheid ui tgespreek in verband met die omvang van en oorbelading van die program en daar is aanbeveel dat di t hersien word met die oog op 'n beknopter inhoud.

6..,12.1.4 PERIODEVERDELING

Twee hoofde het die waarde van n aparte klasperiode benadruk en hulle was van mening dat verantwoordelike en belangstellende personeel gekies kan word

om die komponeJ;l.t aan te bied. Nog 'n hoof was van mening dat geesteswee:r>baa.r- heid gedurende n register- en of huiswerkperiode aangebied kan word~

6;.12. t.5 INTEGRASIE VAN DIE PRcx;RAM IN V.AKSILLAIDSSE

:oi.e gedagl;e is oak ui tgespreek dat alle personeellede daarop attent gemaak

moet word dat hulle vakke hul leen tot geestesweerbaarheid~ Deur verskillende

aspekte in verskillende sillabu.sse in te werk, sal geesteswee:r>baarheid met