University of Groningen
Radiation-induced cardiac toxicity in breast cancer patients
van den Bogaard, Veerle
DOI:
10.33612/diss.144684776
IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check the document version below.
Document Version
Publisher's PDF, also known as Version of record
Publication date: 2020
Link to publication in University of Groningen/UMCG research database
Citation for published version (APA):
van den Bogaard, V. (2020). Radiation-induced cardiac toxicity in breast cancer patients. University of Groningen. https://doi.org/10.33612/diss.144684776
Copyright
Other than for strictly personal use, it is not permitted to download or to forward/distribute the text or part of it without the consent of the author(s) and/or copyright holder(s), unless the work is under an open content license (like Creative Commons).
Take-down policy
If you believe that this document breaches copyright please contact us providing details, and we will remove access to the work immediately and investigate your claim.
Downloaded from the University of Groningen/UMCG research database (Pure): http://www.rug.nl/research/portal. For technical reasons the number of authors shown on this cover page is limited to 10 maximum.
LIST OF PUBLICATIONS
ACKNOWLEDGMENTS/DANKWOORD
ABOUT THE AUTHOR
Appendices 173
1
2
3
4
5
6
7
8
&
LIST OF PUBLICATIONS
Publications in peer-review journals
V.A.B. van den Bogaard, L.V. van Dijk, R. Vliegenthart, N.M. Sijtsema, J.A. Langendijk, J.H. Maduro, A.P.G. Crijns. Development and evaluation of an
auto-segmentation tool for the left anterior descending coronary artery of breast cancer patients based on anatomical landmarks. Radiotherapy and
Oncology 2019;136:15-20
V.A.B. van den Bogaard, P. van Luijk, Y.M. Hummel, P. van der Meer, E. Schuit, L.M. Boerman, S.W.M.C. Maass, J.F. Nauta, L.C. Steggink, J.A. Gietema, G.H. de Bock, A.J. Berendsen, W.G.J.M. Smit, N.M. Sijtsema, R.G.J. Kierkels, J.A. Langendijk, A.P.G. Crijns, J.H. Maduro. Cardiac function after radiation
therapy for breast cancer. International Journal of Radiation Oncology*Biology*
Physics 2019;104:392-400
C.T.G. Roos, V.A.B. van den Bogaard, M.J.W. Greuter, R. Vliegenthart, E.
Schuit, J.A. Langendijk, A. van der Schaaf, A.P.G. Crijns, J.H. Maduro. Is
the coronary artery calcium score associated with acute coronary events in breast cancer patients treated with radiotherapy? Radiotherapy and
Oncology 2018;126:170-176
V.A.B. van den Bogaard, B.D.P. Ta, A. van der Schaaf, A.B. Bouma, A.M.H. Middag, E.J. Bantema-Joppe, L.V. van Dijk, F.B.J. van Dijk-Peters, L.A.W. Marteijn, G.H. de Bock, J.G.M. Burgerhof, J.A. Gietema, J.A. Langendijk, J.H. Maduro, A.P.G. Crijns. Validation and modification of a prediction model for acute
cardiac events in patients with breast cancer treated with radiotherapy based on three-dimensional dose distributions to cardiac substructures. Journal of Clinical
Oncology 2017;35:1171-1178
V.A.B. van den Bogaard, S.M. Euser, T. van der Ploeg, N. de Korte, D.G.M. Sanders, D. de Winter, D. Vergroesen, K. van Groningen, P. de Winter. Diagnosing
perforated appendicitis in pediatric patients: a new model. Journal of Pediatric
Surgery 2016;51:444-448
I.K. Luirink, V.A.B. van den Bogaard, P.E. Maidman, F.B. Plötz. Hallucinaties op de
174
International conference abstracts and presentations
Oral presentation. European Society for Radiotherapy and Oncology 2019 (Milan, Italy). Importance of radiation dose to the atherosclerotic plaque in the coronary
artery for radiation-induced cardiac toxicity in breast cancer patients. V.A.B. van
den Bogaard, D.S. Spoor, A. van der Schaaf, L.V. van Dijk, J.A. Langendijk, J.H. Maduro, A.P.G. Crijns.
Poster presentation. European Society for Radiotherapy and Oncology 2018 (Barcelona, Spain). Radiotherapy Significantly Contributes to Loss of Cardiac
Function After Treatment for Breast Cancer. V.A.B. van den Bogaard, P. van Luijk,
Y.M. Hummel, P. van der Meer, L.M. Boerman, S.W.M.C. Maass, J.A. Gietema, G.H. de Bock, A.J. Berendsen, W.G.J.M. Smit, J.A. Langendijk, A.P.G. Crijns and J.H. Maduro.
Poster presentation. American Society for Radiation Oncology 2018 (San Antonio, United States). Radiotherapy Significantly Contributes to Loss of Cardiac Function
After Treatment for Breast Cancer. V.A.B. van den Bogaard, P. van Luijk, Y.M.
Hummel, P. van der Meer, L.M. Boerman, S.W.M.C. Maass, J.A. Gietema, G.H. de Bock, A.J. Berendsen, W.G.J.M. Smit, N.M. Sijtsema, R.G.J. Kierkels, J.A. Langendijk, A.P.G. Crijns, J.H. Maduro.
Oral presentation. American Society for Radiation Oncology 2016 (Boston, United States). Validation and optimization of a cardiac NTCP model for breast
cancer patients based on cardiac substructures and three-dimensional dose
distributions. V.A.B. van den Bogaard, B.D.P. Ta, A. van der Schaaf, A.B. Bouma,
A.M.H. Middag, E.J. Bantema-Joppe, L.V. van Dijk, F.B.J. van Dijk-Peters, L.A.W. Marteijn, G.H. de Bock, J.G.M. Burgerhof, J.A. Gietema, J.A. Langendijk, J.H. Maduro, A.P.G Crijns.
Appendices 175
1
2
3
4
5
6
7
8
&
DANKWOORD
Aan de totstandkoming van dit proefschrift hebben veel mensen een waardevolle bijdrage geleverd. Naast de steun van velen tijdens het onderzoek, wil ik de volgende personen met name bedanken.
Allereerst gaat mijn dank uit naar alle vrouwen die toestemming hebben gegeven om informatie omtrent hun borstkankerbehandeling beschikbaar te stellen voor dit onderzoek. Deze waardevolle bijdrage helpt mee aan de vooruitgang van de geneeskunst. Hartelijk dank voor het vertrouwen.
Mijn promotor, prof. dr. Hans Langendijk, beste Hans, hartelijk dank voor de grote
mate van vrijheid en vertrouwen dat je hebt gehad in mijn promotietraject. Uiteraard ook voor hetgeen je me geleerd hebt, met name kennis over statistiek, het presenteren van onderzoeksresultaten en hoe een manuscript naar een hoger niveau te tillen. Niet alleen is hierdoor dit proefschrift tot stand gekomen, maar heb ik mijzelf als onderzoeker kunnen ontwikkelen. Ongeacht je drukke agenda, heb je altijd mijn manuscripten met aandacht en een kritische blik gelezen. Je gaf ruimte voor mijn eigen ideeën en ik wil je bedanken voor de mogelijkheden die ik kreeg om deze te onderzoeken.
Mijn copromotor, dr. Anne Crijns, beste Anne, ik wil je bedanken voor je hulp,
je inspiratie, je aanmoediging, je tips en ideeën. Vanaf het begin van onze samenwerking was je zeer betrokken op zakelijk maar ook op een persoonlijk vlak. Op momenten van drukte wist je het overzicht te behouden en kon je me helpen belangrijke zaken te prioriteren. In de afgelopen jaren hebben we een bijzondere samenwerking gehad, hopelijk liggen er in de toekomst nog meer gemeenschappelijke projecten in het verschiet. Ik vind het heel bijzonder dat ik je eerste promovenda mag zijn. Je hebt talent voor het begeleiden van promotietrajecten en ik hoop dat er nog vele promovendi mogen volgen.
Mijn copromotor, dr. John Maduro, beste John, hartelijk dank voor je steun,
begeleiding en kritische blik. Terwijl Anne en ik in al ons enthousiasme voor beroering konden zorgen wist jij altijd de rust te bewaren. Ook jij was altijd zeer betrokken op persoonlijk vlak, dit heb ik altijd erg gewaardeerd. Bij twijfel of moeilijke situaties, kon ik altijd jouw (iets wat) rommelige kantoor binnen stappen. Je wijze van werken was meer dan prettig en je bijdrage onmisbaar. Ik hoop dat onze wegen nog vaak zullen kruisen.
176
Dr. Marianne Sijtsema, beste Marianna, bedankt voor je aanwezigheid bij het wekelijkse overleg. Tevens wil ik je bedanken voor vele waardevolle aanvullingen die nodig waren om tot dit proefschrift te komen.
Dr. Peter van Luijk, beste Peter, hartelijk dank voor je begeleiding en geduld. Jouw hulp en adviezen waren onmisbaar voor het analyseren en schrijven van hoofdstuk 3.
Dr. Arjen van der Schaaf, beste Arjen, bedankt voor het delen van je statistische kennis en alle keren dat je mijn vragen in praktische statistiek vertaalde.
Dr. Ewoud Schuit, beste Ewoud, vanuit Utrecht heb je bijgedragen aan de totstandkoming van menig artikel. Ik wil je bedanken voor de geboden statistische hulp en het kritisch beoordelen van mijn artikelen.
Beste Quirine Roos, ik wil je bedanken voor de fijne en productieve samenwerking.
De door jouw opgebouwde dataset was cruciaal voor hoofdstuk 4.
Beste Annamieke Koops (en voorgangers), bedankt voor het verzamelen van
de DICOM gegevens. Zonder jouw (jullie) hulp had dit promotietraject vele malen langer geduurd.
De leden van de beoordelingscommissie; Prof. dr. Peter van der Meer, Prof. dr.
Liesbeth Boersma en Prof. dr. ir. Floor van Leeuwen, dank ik voor de inzet van hun deskundigheid en waardevolle tijd om dit proefschrift te lezen en te beoordelen.
De leden van de BLOC groep; Jourik Gietema, Yoran Hummel, Peter van der Meer, Truuske de Bock, Annette Berendsen, Lars Steggink, Jan Nauta, Liselotte Boerman en Saskia Maass wil ik allen bedanken voor het vrijgeven van onderzoeksdata en voor de geboden hulp en begeleiding. Alleen hierdoor is hoofdstuk 3 mogelijk geworden.
(Voorheen) collegae onderzoekers; Sanne, Lisa, Daan, Emmy, Cássia, Lisa, Lydia, Tian-Tian, Elske, Makbule en Irene, wil ik bedanken voor alle steun, gesprekken (én pingpong) tijdens de lunch. Congresbezoeken werden altijd leuker, feestelijker en verrassender met jullie erbij. Met name wil ik Sanne, Lisa en Daan bedanken.
Lieve Sanne, je kwam als een wervelstorm mijn leven binnen gewaaid en wat ben
ik blij dat ik je heb leren kennen. Dankzij jou heb ik voor het eerst ook langdurig gebruik gemaakt van een sportabonnement. Samen boksen en vooraf (te veel)
Appendices 177
1
2
3
4
5
6
7
8
&
soep eten. Je bent een waardevolle vriendin met een vlammende persoonlijkheid. Helaas, moet ik je de komende tijd nog missen maar zodra je Texas weer verlaat halen we de verloren tijd weer in.
Lieve Lisa, jouw onbeperkte enthousiasme weet me keer op keer te verrassen.
Eenvoudige dingen weet je hierdoor weer bijzonder te maken. Niet alleen op zakelijk vlak sta je altijd voor collega’s klaar maar ook privé kan ik op je rekenen. Vele oppasdagen heb je doorgebracht met onze kat Zoë waarbij ik duidelijk merkte hoe teleurgesteld Zoë was als ik weer thuis kwam.
Lieve Daan, als kamergenoot zorgde je voor gezelligheid, fungeerde je als
klankbord maar zorgde je ook voor rust. Als ik me weer eens druk maakte over kleine dingen, liet jij zien dat vaak kleine problemen geen grote interventies nodig hebben. Ik wens je heel veel succes bij het vervolg van je promotietraject.
(Voorheen) collegae A(N)IOS-radiotherapie; Margriet, Agata, Chrystal, Marloes, Renske, Kristel, Anne, Bastiaan, Melissa, Anniek, Stefanie, Judith, Niels, Peter, Sonja, Hans , Liseth, Quirine en Froukje, wil ik allen bedanken voor een luisterend oor en bemoedigende woorden tijdens koffiemomenten en borrels.
Alle radiotherapeut-oncologen van het Universitair Medisch Centrum
Groningen, hartelijk bedankt voor de onderwijsmomenten tijdens de dinsdagochtend besprekingen.
Alle secretariële medewerkers van de afdeling radiotherapie, bedankt voor
het inplannen, meedenken en organiseren van mijn vele vergaderverzoeken.
Met name wil ik Lies bedanken, ongeacht alle drukke agenda’s wist je altijd een
creatieve oplossing te bedenken om een afspraak in te plannen. Dit nam mij een hoop werk uit handen.
Lieve meiden van het junior coschap groepje 5A, Clara, Romy, Fenna, Laurine,
Dominique, Liselot en Kim, bedankt voor jullie steun, houvast en vriendschap tijdens deze bijzondere maar ook bizarre reis door de geneeskunde wereld. Bijna 10 jaar geleden zijn we samen begonnen, en nu staan jullie nog altijd dichtbij mij. Ik weet dat ik in mooie en moeilijke tijden altijd bij jullie aan kan kloppen en daar ben ik jullie heel dankbaar voor.
Ook Ben Skidmore ben ik veel dank verschuldigd voor het vertalen van menig stuk tekst in dit proefschrift. Je stond altijd voor me klaar en je was direct bereid mij te helpen.
178
Natuurlijk wil ik mijn paranimfen bedanken; Shelley Metselaar en Kim Bakker-Lie.
Lieve Shelley, op de allereerste studiedag van geneeskunde leerden wij elkaar
kennen. Je maakte een onuitwisbare indruk op me als student geneeskunde met een fobie voor bloed. Er ontstond een unieke en bijzondere vriendschap. Vele hoogtepunten heb ik samen met jou beleeft, onze roadtrip door Amerika, citytrip New York en weekendjes weg naar Antwerpen. Ik bewonder je eerlijkheid, daadkracht en onvoorwaardelijke steun. Ik weet dat ik altijd op je terug kan vallen en met dat in mijn achterhoofd durf ik elk avontuur aan.
Lieve Kim, samen zijn wij begonnen als junior coassistent. Je bent een enorme
steun geweest tijdens mijn eerste werkervaring als ANIOS en gedurende mijn gehele promotietraject. Je bleef dicht bij me staan terwijl ik het hele land door verhuisde. Samen naar Spanje zorgde voor vele mooie herinneringen. Je bent een vriendin vol passie, energie en grenzeloze liefde. Dank voor je eindeloze interesse en waardering. Het was dan ook niet meer dan logisch dat jij een van mijn paranimfen zou worden.
Ik vind het een hele eer dat jullie vandaag hier naast mij staat.
Mijn lieve schoonfamilie, Familie Bisschop; Frans, Jacintha, Koen, Tom en
Marjolein, ik wil jullie bedanken voor jullie belangstelling en niet aflatende steun. In 2012 ontvingen jullie mij met open armen. Sindsdien voelt Enschede als een tweede thuis. Ongeacht plaats en tijd weet ik dat jullie voor mij klaar staan. En ik hoop dat jullie weten dat dit geheel wederzijds is. Ik prijs mij zeer gelukkig dat ik onderdeel mag zijn van deze liefdevolle familie. Op naar decennia vol plezier, gezondheid en geluk.
Mijn broer Roderick, schoonzus Linda en Noor, bedankt voor de fijne momenten
iedere keer als ik weer even huiswaarts naar Roosendaal keerde. Lieve Noor, als jongedame van 5 jaar laat je zien wat onvoorwaardelijke liefde is. Wees trots op jezelf en grijp alle kansen waar jij gelukkig van wordt.
Lieve ouders, bedankt voor jullie onbeperkte steun en belangeloze hulp wanneer
dat ook nodig was. Van de basisschool tot aan de universiteit zijn jullie samen op de achtergrond altijd een stimulerende kracht geweest. Ik ben trots op jullie als individu, als echtpaar en hoe jullie in het leven staan. Dankzij jullie durf ik in het diepe te springen, niet met mijn ogen dicht maar juist wijd open.
Lieve Joris, mijn grootste dankbaarheid gaat naar jou. Al 8 jaar staan we zij
Appendices 179
1
2
3
4
5
6
7
8
&
en steun. Van Amsterdam, naar Zwolle, naar Groningen en weer terug, samen kunnen wij overal een warm maar vooral een liefdevol thuis maken. Ook leer ik nog steeds iedere dag van jou, je laat je nooit tegenhouden door schijnbare onmogelijkheden en komt zo verder dan menig persoon. De passie waarmee we ons leven organiseren en het plezier dat we samen mogen beleven zijn mij meer waard dan wat dan ook. Laten we samen nog heel veel nieuwe dingen op deze wereld ontdekken. Want wat is de wereld mooi en nog mooier samen met jou.
180
ABOUT THE AUTHOR
Veerle van den Bogaard was born on December 13th 1988 in Bergen op Zoom,
the Netherlands. After graduating from high school in 2007, she left her parental house in Roosendaal to study Biomedical Sciences for a year before attending medical school at the VU Medical Center in Amsterdam. In 2011 Veerle began her clinical internships at various hospitals. After graduating in 2014 she worked as a resident at the department of Cardiology in Zwolle before obtaining a position as a PhD student at the department of Radiation Oncology at the University Medical Center Groningen, under supervision of Prof. dr. Hans Langendijk, Dr. Anne Crijns, and Dr. John Maduro. In the first part of her thesis, she investigated the relationships between a variety of candidate predictors and the risk of radiation-induced cardiac toxicity. In the second part of her thesis she focused on gaining more knowledge on the underlying mechanisms of radiation-induced cardiac damage. Currently, Veerle is working as a resident in training at the department of Radiation Oncology at the Amsterdam University Medical Center. Outside work she lives together with her husband, Joris Bisschop, in Bussum.
