ET OPEN VIZIER

en

Donderdag 17 januari 1963 - No. 713

V oor onze komende radio- en t.v.-programma's

zie pag. 5

ET OPEN VIZIER

gepaste vereenvoudiging der begro- tingsdebatten in de Tweede Kamer als zulk een punt van verbetering.

Wie echter gedurende vele jaren het gebeuren op het. Binnenhof beroeps- halve nauwlettend heeft gevolgd, weet dat in ons parlement zeer moeilijke kwesties op doorgaans zeer deskundige wijze worden be- handeld.

Vrijheid boven al. Dat kan een program-punt zijn van menige partij.

Het is de kern-gedachte van het liberalisme. Buiten de landsgrenzen.

Maar vooral in Nederland. Gll}baal gesproken kan men zeggen, dat de lief- de t(}t de vrijheid iedere Nederland er is ingeboren. Maar voor een libe., raai voelend en denkend Nederlander staat die vrijheid met een axioma gelijk.

Economisch gezien betekent dit natuurlijk niet, dat door ons ieder over- heidsingrijpen W(}rdt afgekeurd. Integendeel. Anno 1963 kan in een com- plexe maatschappij, (}rdening do(}r de overheid onontbeerlijk zijn. T(}ch kunnen wij als liberaal niet vergeten, dat ook "geordende" gemeenschap- pen in laatste instantie uit individuën zijn samengesteld.

Als onderdeel van de rechten en plichten die vast verbon- den zijn aan de vrijheid, zien wij een scrupuleuse · trouw aan onze democratische staats-instellingen.

1-'evens :behoort het tot de vrijheid,.

dat ieder individu het recht heeft op een ook materieel menswaardig be- staan. Daarom gaan liberalisme en sociale bewogenheid hand in hand.

Een deel onzer sociale wetgeving komt immers reeds historisch in het credit van liberalen te staan. Die sociale bewoge~heid is bijna vanzelfsprekend voor het liberalis- me in onze moderne tijd. Vandaar terecht de naam van Volkspartij voor Vrijheid en Democratie.

De democratische staats-instellin- gen veronderstellen een evenwiehts- toestand tussen de uitvoerende, wet- gevende en rechtsprekende macht.

Vooral door middel van een juis- te balans tussen de eerste twee van deze machten kunnen de Neder-

landse staatsbelangen op behoorlij- ke wijze worden behartigd. Wel.:.

licht leidt de stok achter de deur in de vorm van een Kabinets-crisis - die zich bij ons, gezien de veel- heid der partijen, eindeloos pleegt voort te slepen - tot een iets ster- kere positie van de Regering.

In wezen behoudt de volksverte- genwoordiging het recht van con- trole. Mochten essentiële menings- verschillen in het geding zijn, dan zal zij ook in deze tweede helft van de 20ste eeuw niet schromen een ministerie in de woestijn te zenden.

* * *

De woestijn geldt als een dor- re en onherbergzame plaats.

Hoort men een deel der criticas- ters in treincoupé, aan bittertafel of op achterbalcon, dan zijn velen geneigd de regeerders van stad en land naar deze onherbergza- me plaatsen· te doen expediëren.

"Ze moesten ... " is het Leit-mo- tiv van een even onvruchtbare als ongefundeerde critiek. "It is much easier to be critica! than correct"

(het ·is veel gemakkelijker critiek uit te oefenen, dan het bij het rech- te eind te hebben), zei Disraeli.

Hij was premier van een land, dat sinds eeuwen parlementair werd (en wordt) geregeerd. Wil dit zeggen, dat wij houden van lie- den, die op alles "ja en amen" zeg- gen? Geenszins. Wáar wij met vol- le overtuiging voor opkomen - en zullen blijven opkomen - is zake- lijk verantwoorde critiek. Een on- nodig kwetsen van personen schijnt ons echter uit den boze. Want ook reeds daarzonder- in liberale krin- gen is het meer gezegd - is poli- tiek een hard bedrijf.

Critiek uit slechts pure, of troe- bele, lust tot critiek maakt, dat soms onze. democratische regerings- vorm verdacht wordt gemaakt. Ver- meende wantoestanden - overigens altijd op détailpunten - worden als kenschetsend voor het geheel voorgesteld. Veel grondiger en vilei- net toegepast dan in het heden ken- nen wij dit bedrijf uit de jaren 1933 tot 1940. Thans blijft het beperkt tot de door karakter ontevredenen.

Maar dat wil niet zeggen, dat "slor- dig" denken in politicis, niet aan de kaak moet worden gesteld.

Natuurlijk kan onze parlementai- re democratie in de practijk verbe- terd word~n. Wij zien de thans toe-

M

L. G. Kortenhorst verliest ons parlement een van zijn mar- kantste leden. Hij behoorde tot hen, die men geboren volksverte- genwoordigers zou mogen noe- men. Van de eerste dag af, waar- op hij in de Tweede Kamer ver- scheen, heeft hij bewezen daar op zijn plaats te zijn. Die eerste dag, de derde dinsdag van september 1925, ligt een kleine veertig jaar achter ons. Een lang leven is dus aan de openbare dienst gewijd.

Dr. L. G. KORTENHORST

t

Het optreden van Kortenhorst is van het begin af gekenmerkt geweest door elegantie, soepel- heid en humor. Ik zou mij niet kunnen voorstellen, dat hij in al die jaren onder de leden der Ka- mer ook maar één vijand heeft gehad. Ook zij, die het niet met hem eens waren, hadden grote waardering voor zijn persoon.

Ik acht het daarbij van bijzon- dere betekenis, dat hij, de secre- taris van de Katholieke Werkge- versvereniging in een tijd, waarin de verhouding tussen werkgevers en werknemers somtijd;; heel wat meer gespannen was dan tegen- woordig het geval is, ook bij de arbeidersafgevaardigden in hoog aanzien stond. Daartoe zal onge- twijfeld hebben bijgedragen, dat men hem spoedig had leren ken- nen als een man met een sterk gevoel voor sociale rechtvaardig- heid.

In 1948 is hij op de voorzitters- stoel geplaatst. Hij heeft die onaf- gebroken bezet, langer dan ooit met een zijner voorgangers het

geval is geweest. Ook als presi- dent was hij een man van bijzon- dere allure. Hij bleef allerminst platgetreden paden begaan. Hij was er steeds op uit te inspireren tot het aanvaarden van nieuwe werkmethoden, opdat de Kamer zich zou blijven aanpassen aan de eisen van een nieuwe tijd.

Niets bekommerde hem zo zeer als de vrees, dat de belangstelling van het volk in de parlementaire werkzaamheden zou verminderen.

Alles wat de discussie zou kunnen verlevendigen, had zijn volle be- langstelling. Het instituut der mondelinge vragen is op zijn ini- tiatief meer leven ingeblazen. Hij heeft weten te bereiken, dat voor

De uittocht van parlementariërs naar andere beroepen achten wij , daarom niet zonder bedenken. Voor behartiging van staatszaken beho-- ren ook de besten zich niet te goed te achten .. Toch vergeten wij niet, dat de klacht, "vroeger .waren er grote figuren in de Kamers" gedu- rende onze gehele parlementaire his- torie is gehoord.

* * *

In de dagelijkse politi~k zijn er een aantal vraagstukken, die vooraan staan in de publieke belangstelling. Zoa.ls vanzelf spreekt vallen daaronder het- probleem van lonen, prijzen en huren, de nog al- tijd nijpende woningnood, een even- wichtig landbouwbeleid en onder- wijsvoorzieningi:m. Bij het laatste zal meer dan tevoren moeten gel- den: "la carrière ouverte au talent", (vrij vertaald: iedereen met talent moet carrière kunnen maken).

Verder is een forse aanval op zijn plaats tegen ons verouderd radio-·

bestel. "Gevestigde belangen" der omroepverenigingen dreigen hier te ontaarden in verstarring.

In onze ogen blijft actieve aan- dacht voor 's lands deifensie onont- beerlijk. Want ook als "kleine"

bondgenoot vinden wij klaplopen uit den boze. Eenzijdige ontwape- ning blijven wij zien als een gevaar- lijk droombeeld. Alzijdige ontwape- ning als een schone, misschien eens te verwezenlijke droom.

{Zie vervolg pag. 3)

alle leden der Kamer de gelegE:n- heid werd opengesteld om zich in het spel van vraag en antwoord te mengen. Ook de proefneming met de openbare commissieverga- deringen over een drietal hoofd- stukken van de begroting was een bijdrage tot verlevendiging van de gedachten wisseling.

Tot de allerbeste momenten van Kortenhorsts optreden behoren wel de redevoeringen, waarin hij overledenen placht te herdenken.

Daarbij was een gevoelig man van grote eruditie aan het woord.

Naar mijn mening heeft nimmer een zijner voorgangers op de voor- zittersstoel hem daarin kunnen evenaren, laat staan overtreffen.

Het Nederlands parlementaire leven heeft een zijner grote figu- ren verloren. Moge hij na een zo welbesteed leven in vrede rusten.

P.J. OUD

BUITENLANDSE POLITIEK, KERNWAPENS EN SYNODAAL RAPPORT

Slakkengang bij Engelands toetreding lol de E.E.G.

A Is ik zeg, dat het Westen elk middel, dat tot ontspanning kan leiden, moet aangrijpen, dan kom ik vanzelf op het vraagstuk van oorlog en vrede, op het vraagstuk van bewapening en ontwapening,

Mevrouw Stoffels-Van Haaften einct.i.g- de in dit verband haar rede in de Ka- mer aldus:

"Misschien is het de laatste keer, dat we beiden bij een begroting van Buiten- l<mdse Zaken tegenover ons vinden. Het zou mij spijten. Ik wil dan ook in e1k geval deze gelegenheid aangrijpen om hen namens mijn fractie hulde te brengen voor de wijze waarop zij in de afgelopen jaren in de verschUlende sa- menwerk·ings;sferen, waarin zij het Ne- derlandse buitenlandse beleid • en niet steeds in gemakkelijke omstandigheden;

ik denk hierbij aan het geheel der Euro- pese integratie, waarover mijn fractiege- noot de heer Van Dij-k zal spreken; ik denk bijv. met name ·aan de kwestie Nieuw-Guinea - zijn te werk gegaan".

op het vraagstuk van· de kernwapens en op het rapport van de Gene1·ale Synode van de Ned. Hervormde Kerk, dat naar ik meen ook hier niet onbe- sproken mag blijven".

Aldus onze geestverwante mevrouw mr. J. M. Stoffels-Van Haaften, als eerste woordvoerster van onze ·fractie bij het debat over de begroting van Buitenlandse Zaken.

Wij worstelen allen met de vraag van oorlog en vrede, van bewapening en ontwapening, we voelen allen de tweeslachtigheid van aan de ene kant onze innige wens naar vrede en ontspanning en aan de and·ere kant het opvoeren van de bewapening met elementen, die de technische ontwikke- ling ons geschonken heeft en die we goed zouden kunnen aanwenden alleen voor de vooruitgang in de wereld.

Uiteraard besprak mevrouw Stoffels in haar belangwekkend betoog nog vele ac- tuele kwesties van internationale poli- tiek, waarbij z,ij o.a. nog te kennen gaf niet bepaald enthousiast te zijn over het optreden van de troepen der Ver. Naties in Katanga, dat het doel: herstel van or- de en rust, toch wel lijkt voorbij te stre- ven.

Lof voor minister Luns en staatssecretaris Van Houten

Het rapport, zo stelde mevrouw Stof- fels voorop, bevat veie gedachten, die uitgangspunt kunnen zijn voor discussie, ook in de Oost-West verhouding, punten die samenhangen met de organisatie van de vrede, met c.oëxistentie, met sociale gerechtigheid.

Maar wanneer de Synode een onvoor- waardelijk "neen" uitspreekt tegen kern- wapens, een neen, dat volgens de Syno- de niet door een ja zou mogen worden beperkt in de concrete wereldsituatie, in de concrete situatie van de balance of power, dan houdt de Synode geen reke- ning met de werke1ijke politiek van het ogenblik en dan is het ongetwijfeld juist wat ons medelid de hÇ!er Patijn in het decembernummer van Wending heeft ge- schreven, dat-het communisme alleen het naast elkaar bestaan van verschillen- de politieke stelse·ls aanvaardt als de machtsverhouding daartoe noodzaakt.

Juist in het aanvaarden door het Wes- ten van de kernwapens blijft de machts- verhouding in evenwicht. De kerk staat middenin de wereld en daarom moet de kerk geen uitspraken doen, die met de werkelijkheid geen rekening houden.

D^r. Diepenhorst, namens de CR- fractie in dezelfde geest sprekend, noemde het goed als de politieke partij- en en ook de overheid luisteren naar wat de kerk zegt. Maar de vraag rijst, die ook door prof. Patijn over dat geschrift was te berde gebracht, of het niet de verantwoordelijkheid van de grootste protestantse kerk in ons 1ai1d, die te- recht prijs stelt op de naam "volkskerk", was ,geweest, ook eens naar de politieke partijen te luisteren voor tot het publi- ceren van dit rapport werd overgegaan, al zou hij dat principe zeker niet in een kerkorde of dogma willen opnemen.

Als verantwoording had hij gele- zen, dat politici en militairen door hun dagelijks werk het gevaar lopen soms bedrijfsblind te geraken, maar hij vroeg

·zich af of dit gevaar bij theologen is uitgesloten.

De conclusie van het synodale rapport heeft in de Kamer weinig weerklank ge- vonden. Slechts de P.S.P. staat op dat standpunt en hetzelfde geldt voor enkele leden van de P.v.d.A.-fractie, namens wie de heer Franssen een verklaring aflegde, waarna hij aantekening vroeg geacht te willen worden tegen de paragraaf over de NAVO te hebben gestemd.

Dit typeert wel de scherpe tegenstel- ling, welke in de socialistische fractie op dit toch zo belangrijke punt van de wes- terse verdediging bestaat. Prof. Pa- tijn had voordien dan ook in geheel an- dere geest gesproken en het is bekend, hoe fel de heer Goedhart bijvoorbeeld in ,,Het Parool" tegen dit ultra-pacifistische standpunt van een deel zijner partijgeno- ten van leer trekt.

• • •

1 n de Kamer richtte hij die felheid ditmaal echter in een zeer persoon- lijke aanval op minister Luns. De minis- ter, gesecundeerd door zijn geestverwant

~!". B1aisse (K.V.P.) liet dat niet op zich

zitten en sloeg op de hem eigen geestig- sarcastische wijze terug.

De minister hoefde zich die aanval echter niet te zeer aan te trekken, want de woordvoerders van de andere fracties hebben hem en ook staatssecretaris dr.

Van Houten alle lof toegezwaaid, die hlij zeker verdient.

Er was echter nog een tweede woord- voerder uit onze fractie, mr. F. G. van Dijk.

N.V.AANNEMERSBEDRIJFv/hJ.STAM

TWINTIGHOEVENWEG 13 te DORDRECHT TELEFOON 01850-58~9

•

'VONINGBOUW

':Deze

Burger

heeft - alle narigheid met de KLM ten spijt - één 'helder lichtpunt in de schemering gezien: de bizondere deskundigheid van talrijke h.h. journalisten, televisie- en radiocommentatoren. Het was frappant en verheugend te mogen constateren hoeveel deskundigheid in luchtvaartaangelegenheden, ondanks de avondschemering, aan het daglicht is getreden!

De meesten van die heren·hadden aan hun tien vingers niet genoeg om alle wonde plekken te bedekken en wat zij al niet voorzien hadden vóór zichtbaar werd wat den volke voordien aan 't oog onttrokken was!

Achteraf beschouwd, en gezien de deskundigheid van al die heren ten aanzien van het vóór de uitbarsting gevoerde KLM-beleid, valt het ten zeerste te betreuren dat zij hun licht zo lang - àl te lang - onder de korenmaat hebben gehouden.

Je kon het- zeiden zij - wel op je tien vingers narekenen, dàt en waarom het tot de crisis zou komen die nu voor iedereen (behalve voor hen) zo on- voorzien en onverwacht is uitgebroken. Bet was wel héél duidelijk dat het mis moest gaan. De oorzaken lagen voor hun deskundigheid allerduidelijkst voorhanden.

Men mag er de voormalige leiders van de KLl\1 - gezien, gehoord en gelezen wat deze journalisten nu zo glashelder te berde hebben gebracht - geen verwijt van maken dat zij niet reeds lang geleden zijn afgetreden ten- einde hun plaatsen ter beschikking van deze deskundigen te stellen, want het is de bescheidenheid dezer ter zake zo zeer deskundigen geweest, die hen niet vóór de klap gevallen was, hun waarschuwende stem deed horen.

Achteraf bezien is deze bescheidenheid wel zéér te betreuren. Waren zij niet in zo treffende mate in 't spel geweest en hadden de KLM-leiders bij hen te rade kunnen gaan, hun achteraf-zo-duidelijk-gebleken kennis van zaken zou ons nationale vliegbedrijf ongetwijfeld voor veel, zo niet alle, narigheid hebben behoed.

Doch een juiste maatregel komt nooit helemáál te laat en daarom zou ik het huidige directorium van de KLM de vriendschappelijke raad willen geven, allen die met zo heldere blik en grote deskundigheid voorzien hebben wat geschied is, alsnog de gelegenheid te geven hun grote gave ten dienste te stellen van het bedrijf.

Schept, zo zou ik de heer Larive willen toeroepen, schept een vijftigtal directeursposities om die door deze schrandere landgenoten te doen bezetten.

En wilt dan ooi• uw welwillende blik doen vallen op

-

WIJ LEVEREN

DOZEN

uit Massief Carton

*

Speciaal voor export.

*

N.V. Stroocartonfabriek v/h

E.Free & Co.

OUDE PEKELA

Telefoon 05978- 2233, 2 lijnen

Eigen modern ingericht laboratorium.

Mr. Van Dijk behandelde in het bij- zonder de Europese politiek. Is, zo vroeg hij zich o.a. af, de Europese po- litiek eigenlijk nog wel zuiver buiten- landse politiek in de klassieke zin van het woord? Elke buitenlandse politiek heeft natuurlijk haar invloed OIP de bin- nenlandse verhoudingen en in de Euro- pese politiek is deze invloed wel de meest directe, die men zich k<an denken.

De Europese politiek tast onze vrijheid aan op het gebied van de landbouwpoli- tiek, de kartelpolitiek, de economische politiek, de sociale politiek, de vervoers- politiek, enz. Wij kunnen eigenlijk - het is dezer dagen gezegd door de voorzit- ter van de SER- ervan uitgaan, dat t.z.t. op sooiaal-ecO'llomisch terrein wei- nig ei,gen mogelijkheden meer overblij- ven. Daarom kon men naar zijn mening niet meer zeggen, dat deze politiek nog buitenlandse politiek is in de klassieke zin van het woord.

Persoonlijk was mr. Van Dijk van oor- deel, dat in de Raad van Ministers steeds een minister aanwezig dient te zijn, ver- antwoordelijk voor de Europese Zaken.

Dat is dan thans de minister van Buiten- landse Zaken. Wanneer wij, zo waar- schuwde hij, in de Raad van Ministers voor vakministers de gelegenheid open laten hun vakproblemen "uit te debatte- ren", krijgen wij binnen de kortst moge- lijke tijd bijzonder ernstige verwikkelin- gen en spanningen.

Wanneer daarnaast niet aanwezig is een bewindsman, belast met de proble- men van de Europese politiek, die een Europese gedachtenwereld en een Euro- pese lijn ontwikkelt, blijkt, dat deze vak- ministers ieder op hun terrein hun eigen systemen verdedigend, hun eigen proble- men stellende, in de grootst mogelijke moeilijkheden met elkaar raken.

In dit verband kon de heer Van Dijk ook de kwestie van de toe- treding van Groot-Brittannië en eventu- ele andere landen tot de EEG noemen.

Hier is duidelijk een "deadlook" ont- staan. Hij wijdde over deze belangrijke kwestie uitvoerig uit, waarbij wel type- rend was zijn opmerking: "Wanneer ge- zegd worctt, dat een overgangsperiode noodzakelijk is bij toetreding tot een ge- meenschap, die al in een bepaald stadium van ontwikkeling verkeert, dan zeg ik:

akkoord. Ik weet, dat de vraagstukken gecompliceerd zijn, maar indien de poli- tieke wil aanwezig is, zijn de meest ge- compliceerde z<fken gewoonlijk wel op te lossen. Indien de politieke wil niet aan- wezig is, kan men van de eenvoudigste zaken de grootst mogelijke complicaties maken.

Hoe gewichtig mr. Van Dijk het spoe- dig slagen van de onderhandelingen met Engeland acht - en de gehele Kamer met hem - bleek wel uit de indiening namens de vijf grote :fracties van een motie, waarin de regering wordt uitge- nodigd alles in het werk te stellen om de toetreding van het Verenigd Konink- rijk krachtig te bevorderen en daar- bij in het bijzonder: a. te streven naar een wijziging van de onderhandelings- procedure, waarbij aan de Europese Commissie bepaalde machtigingen wor- den gegeven voorstellen te doen voor de oplossing van de nog harigende geschil- len; b. prioriteit aan deze onderhande- lingen te verlenen en er bij de lid-staten op aan te dringen hieraan evenzeer voor- rang te verlenen; c. meer aandacht te schenken aan de interne versterking van de gemeenschappen, mede do0\1' bevorde- ring van de parlementaire controle.

Deze motie werd z.h.s. en met algemene stemmen aanvaand.

VRIJHEID EN DEMOCRATIE 17 JANUARI 1963 - PAGINA S

BUITENGEWONE ALGEMENE VERGADERING

VAN ONZE PARTIJ

Op zaterdag 12 januari j.l. heeft onder voorzitterschap van prof. mr. P. ]. Oud een druk bezochte buitengewone algeme11e vergadering ,.~., onze partij plaats- gevonden te Hilversum.

c. op de plaatsen 2 tot en met 10 zullen op elke lijst dezelfde negen kandidaten geplaatst worden, echter in wisselende

volgorde.

mef;nt

De vergadering besloot na enige discussie tot het nemen van het navolgende besluit:

Deze kandidaten zijn:

Mevr. mr. J. M. Stoffels-van Haaften Drs. E. G. StUkel

8 rr .

In overweging nemende:

A. dat het Hoofdbestuur zijn voornemen

·heeft te kennen gegeven om aan de gewone Algemene Vergadering te houden op 29 en 30 maart 1963 voor- stellen te doen:

1e. tot wijziging van de Statuten en het Huishoudelijk Reglement. on- der meer teneinde te komen tot een andere wijze van samenstel- ling van het Hoofdbestuur;

2e. tot het regelen van de inwerking- treding van de nieuwe bepalingen op zodanige wijze, dat in het na- jaar van 1963 een nieuw Hoofdbe- stuur zal worden benoemd;

B. dat zolang omtrent deze voorstellen nog niet is beslist de reglementair voor het jaar 1963 voorgeschreven af-

(Vervolg van pag. 1)

Deze genoemde punten en nog veel meer zullen aan de orde komen in deze eerste maanden van 1963. Wij leven immers in een ver- kiezingsjaar. Al behoeft men alle woorden, die dan gezegd worden, niet op een goud-schaaltje te wegen, met een variant op een Nederlandse zegswijze zouden wij juist voor de verkiezingstijd willen stellen: spre- ken is zilver, goed spreken is goud.

:Uaaraan zal het, gezien de pres- taties der VVD afgevaardigden in het parlement, de komende maan- den stellig niet ontbreken. Dit is op zichzelf een goed voorteken. Want naast het politiek beginsel is het vooral ook de houding der afge- vaardigden in de vertegenwoordigen- de lichamen, welke het eind-oordeel van menig kiezer bepaalt.

Ondanks de laatste terugslag zien wij het resultaat der verkiezingen voor de VVD met vertrouwen tege- moet. Te vaak reeds, hebben wij de laatste drie decennia leden van an- dere partijen horen verklaren, dat het liberalisme in zijn "nadagen"

zou zijn. Toch bleek dit liberalisme springlevend. En dat niet alleen in Nederland.

In dit verkiezingsjaar heeft de VVD zo velen als mogelijk te over- tuigen, dat haar doelstellingen bo- ven die van andere groeperingen

"verkiezingswaardig" zijn. Ten spijt aan wensdromen van politieke te- genstanders weet de partij de een- heid te bewaren. Juist uit die een- heid kan in de verkiezingstijd 1963 een nieuw élan ontstaan.

* * *

Wij houden van een strijd met loyale middelen, ook tegen- over andersdenkenden. Naar gelang van object of situatie zal soms de schok der meningen fel moeten zijn.

Maar wij hopen de strijd voor het liberalisme, dus voor Vrijheid en Democratie te voeren met open vizier. Reeds daarom, omdat in een eerlijke strijd niets te verbergen is.

Het liberalisme, meer nog dan een eéonomisch stelsel, zien wij als een geesteshouding. Het is een erken- ning van de waarde van iedere men- selijke, ook zo ger.aamd nog zo laag geplaatste persoonlijkheid. Het is de erkenning van het vrije zoeken naar de waarheid, dat een religieus ge- voel waarlijk niet behoeft uit te sluiten. Het is ten slotte de erken- ning van verdraagzaamheid.

L.M.

treding van Hoofdbestuursleden beter wordt aangehouden;

C. dat indien de voorstellen niet mochten worden aanvaard, de bovengenoemde gewone Algemene Vergadering voor deze aftreding alsnog een nader, mede in 1963 gelegen, tijdstip zal kunnen bepalen:

Besluit, dat met afwijking van het be- bepaalde in artikel 22 van het Huis- houdelijk Reglement, in afwachting van de besluiten door de gewone Al- gemene Vergadering van 29 en 30 maart te nemen, door laatstgemelde vergadering niet zal worden voorzien in de vervulling der vakatures, die in 1963 door periodieke aftreding zullen ontstaan.

Kandidatenlijsten

Het hoofdpunt van de vergadering was de definitieve vaststelling van de kandida- tenlijsten van onze partij voor de verkie- zingen van de Tweede Kamer op 15 mei 1963.

De vergadering besloot:

a. in iedere kieskring zal een afzonderlij- ke lijst worden ingediend;

b. op alle lijsten zal de eerste plaats wor- den ingenomen door Zijne Excellentie mr. E. H. Toxopeus;

R. Zegering Hadders Prof. dr. H. J. Witteveen Mr. ~¹• J. Geertsema M. Visser

Mevr. G. V. van Someren-Downer Dr. K. van Dijk

Ir. D. S. TuUnman

d. Op de plaatsen 11 tot en met 25 zullen op elke lijst dezelfde vijftien kandida- ten geplaatst worden in dezelfde volg- orde.

Deze kandidaten zijn:

11. J. C. Corver

12. Mej. mr. J. J. Th. ten Broecke-Hoekstra 13. J. H. Couzy

14. Mr. dr. C Berkhouwer 15. Mevr. ir A. Kuiper-Struyk 16. Ir. L. G .Oldenbanning 17. Th. H. Joekes

18. A. C. Kamroeraad 19. Mr. F. Portheïne 20. Mevr. mr. E. Veder-Sruit 21. H. H. Jacobse

22. G. de ._.ong 23. Ir. H. J .Louwes

24. Mevr. H. A. A. L. de Vries-

v .d. Hardt Aberson 25. Dr. J. N. v. d. Ende

Sociaal Economische

naarcreme

Forse tube f 1,75.

Uitsluitend bij de kapper verkrijgbaar!

ALGEMEEN SECRETARIAAT V.V.D.

KoninginneCJraeht 61 's-Gravenha9e Telefoon (0701 60 48 03

(3 lijnen) Giro 67880

Op de plaatsen 26 tot en met 30 van de lijsten in iedere kieskring zullen door de centrales uit te kiezen regionale of andere kandidaten worden gesteld.

Aan het einde der vergadering, omstreeks 18.15 uur kon prof. mr. P. J. Oud een dankwoord spreken voor de vlotte wijze, waarop de vergadering verlopen was en een opwekkend woord met het oog op de komende Kamer-verkiezingen.

Conferentie

AMSTERDAM 26 JANUARI 1 9 6 3

MINERVAPAVIlJOEN ALBERT HAHNPLANTSOEN 2-4 AANVANG 11 UUR V.M.

Op deze conferentie, die wordt georganiseerd door de Kamercentrales Amsterdam, Haarlem, Den Helder, Leiden en Utrecht, zal worden gesproken en gediscus.sieerd over de politiek, die de Y.Y.D. zal voeren ten aanzien van belangrijke punten op sociaal-economisch terrein.

Zijne Excellentie E. G. STIJKEL zal het onderwerp .. DE E.E.G. EN HET LIBERALISME" inleiden.

Mr. H. VAN RIEL leidt een gedachtenwisseling over .. MENSELIJKE ONTPLOOIINGSKANSEN" 1n.

Prof. dr. H. J. WITTEVEEN bespreekt de .. CONJUNCTUURPOLITIEK".

Deze conferentie zal worden geleid door mr. J. van Someren.

Er zal ruime gelegenheid bestaan met de inleiders van gedachten te wisselen.

De lunch kan in het Minervapaviljoen worden gebruikt.

Desgewenst bèstaat de gelegenheid om na afloop van de conferentie, omstreeks 17.00 uur, de besprekingen informeel voort te zetten.

Er zal naar worden gestreefd, dat de deelnemers, die zich opgeven aan het secretariaat van de afdeling Amsterdam, Herengracht 36, telefoon ( 020) 24 60 03 (na kantoortijd ( 020) 75 64 30), tijdig een kort overzicht van de inleidngen zullen ontvangen.

Opgave voor de conferentie kan ook <;!oor middel van onderstaande strook geschieden.

NAAM:

ADRES: ... ··· ... ··· .... ···

Wilt U lunchen in het Minervapaviljoen? Ja/Neen

Wilt U na afloop dineren in het Minervapaviljoen? Ja/Neen

... ···•.-(

{Handtekening)

GROOTSCHEEPSE RECRUTERING ^VAN TALENTEN OOK BIJ ONS NODIG?

Met veel belangstelling las ik het artikel in ons weekblad van 3 jan. j.l.

met bovenstaande titel. Hoe lang zijn wij ons al bewust van dit probleem en hoe komen wij uit dit "slop?".

Mevrouw van Someren betoogt, dat reeds op de lagere school deze pro- blemen een aanvang nemeri, hetgeen inderdaad waar is. Men heeft ge- meend, een groot deel van de "democratiseringsproblemen" van ons volk te kunnen oplossen door de instelling van de openbare school, maar velen zullen het met mij eens zijn, dat dit een illusie is gebleken.

De openbare school is in veel gevallen niet meer dan een vrij neutrale of soms ook een P.v.d.A.-school en van een grotere menging van de kinde- ren komt niet veel terecht, vooral niet, als op de zgn. opleidingsscholen de kinderen reeds bij het derde of vierde leerjaar worden verdeeld in minder of meer goeden; omdat het aantal minder vlotte (lees: dikwijls lang- zaam rijpende, dus pas later tot ontwikkeling komende) kinderen nog zal groeien in verband met vele faktoren, zal er van enige "gelijkheid" geen sprake zijn, want de eigenschappen, die deze kinderen dikwijls bezitten, met name aanleg voor de exakte vakken e.d. komen nog steeds niet op de lagere school tot uiting; bij deze vakken behoort ook een agrarische of bio- logische aanleg.

Pleidooi voor

.,comprehensive schools"

In vele landen, o.a. Zweden en Enge- land is men sedert enige jaren druk be- zig de zgn. "comprehen-sive schools" op te richten, blijkbaar tot nu toe met zeer veel succes. · In het· Handelsbiad ver- scheen daarover een reeks artikelen, ter- wijl in Tdme, het Amerikaanse week- blad, op 7 dec. j.l. eveneens een bijzon- der goed artti'kel over deze scholen veT- scheen.

Zij omvatten, naar Amerikaans· voor- beeld, een conglomel'atie 'van ·scholen· zo- als technische scholen, muloscholen, middelbare scholen, zoals lycea, gymna- sia en HBS in één complex gebouwen, waardoor de kinderen ;verlrouwd raken met de versclli!llende · sferen, die op al deze sch'Olen' heersen, zij werken ook sa- men- aan verserullende proj•eden. Het grondidee van de Mammoetwet· i-s welis- waar een gemakkelijke overgang van de ene na-ar de andere school mogelijk te maken maar wij moeten niet vergeten, daJt vooT "the man in the street'' een an- der soort schaol hetzelfde betekent als het binnentreden in een ander land, waarvan hij de taal niet verstaat.

Wij kunnen onmoogeHjk verwachten, dat de gro1te massa van ons volk, de middenmout, zich de sfeer van vele scho- len z;al kunnen voorstellen en bovendien is het voor ve¹le leerlingen van HBS en gymnasium uit'ers.t nuttii1g, zich ver- trouwd te maken van jongs af aan met anders be,gaa:fiden, waarvan nu nog dik- wijls ergerlijke staaLtjes te vermelden zijn; het begr-ip voor anderen ontbreekt nog m•aar al te vaak.

Niet voor niets verzucht dr. v. d. Velde in de genoemde reeks artikelen in Het Handelsblad. dat ook hier moet worden ingezien: .,daJt het volkomen "onverant- woordelijk is welk talen1t dan ook ver-

loren te laten gaan of te onderdruk- ken" hetgeen met de thans bestaande scholen vo-or .het merendeel der leerlin- gen wel het geval. is. Alom ziet men wel vele pogingen, l<äer nog deze talenten tot ontwikkeling te brengen, getuige de vele schriftelijke CUI'Sussen en de faci- liteiten, die vele zwken en instanties bie- den, ook de universiteilten, om hieraan tegemoet te komen, maar beter is het, te beginnen met het beg-in en dat is dan op de la,gere school.

Toevlucht tot internaten

Uit nood en dikwijls volslagen on- macht, op te tornen tegen de heersende onderwijsmal-iënkolders neJllen vele ouders tegenwoordig hun toevlucht tot het zenden· 'van hun kinderen n-aar inter- naten. Dit was vroeger, evenals de uni- vers-iterl:t;;:s,tudie, een privilege voor l'ij- kere mênseri, Înaar . men ziet thans het

··aantal van deze leerlingen met spron- gen omhoog gaan, (lees "Infurma" blad voor onderwijsadviezen) zodat de be- staande internaten niet aan de vraag kunnen voldoen. Ook dit verschijnsel werd in Engeland gesi.gnaleerd en vele ouders (en vooral alleenstaande vrou- wen, om welke reden dan ook) besteden di·kwijls een veel te groot percenta,ge van ·hun inkomen aan de opvoeding van een dergelijk op een internaat vertoe- vend kind.

Laten wij nu toch niet ver-geten, da:t de mi·ddenstand vooral, ook al verdient z;ij veel meer dan vroeger, met ongeloof-.

lijke problemen zit, Walt de opvoeding van de kinderen betreft. In winkels en pensions, restaurant's enz. enz. hebben vader noch moeder meer tüd aandacht aan hun kinderen te besteden, terwijl zij toch minstens middenstandsdiploma's moeten halen om eventueel de zaken voort te zetten. Er is geen personeel meer beschikbaar en zeker niet jarenlang.

Het is daarom niet juist, wat mevrouw v. Someren in het hierboven genoemde Slbuk beweert en wei, dat er geen finan- ciële bezwaren meer l'lijn een kiind die opleiding te laten voLgen, dlie het toe- kornt. In duLzenden gezinnen l'JÏet men als een beng op tegen de l-ange, lan1ge tijd, diie een studerend kind moet doorworste- len, zonder veel aan vrijetij:dsbeatedting te kunnen doen om bepaalde diproma's te behalen.

Vel'der zitten wij met dUJizenden ouders, die naar hun mening in hun jeugd en in de oorlog tekortgekomen zijn en dit thans inhalen, waal:'door de anJimJO zi'oh de opoffevirug te getrooS!ten - dag-in-dag-uit kiinderen bij te staan in de waar:Lijk niet geringe studie-moeilijik- heden zeer gering is. Men m:oet hierV'O'Or werkeLijk veel opofferen. Ook vele lera- ren hebben deze men1Ja1i;tei't.

Het hUiiswer'kprobleem is een "Pro- bleem melt een baard", zoals de heer Me ij ers zeer juist enige tijd geleden tin .,De Groene" opmerkte en ook dit pro- bleem schept onoplosbare moeildjkheden in de niet meer voor s-tuderen gebouw- de huizen, z;owel wat verwarming in de winter als gehorigheid beltref·t. De kin- deren ûen niet meer werken, om de

INGEZONDEN

woorden van prof. Donkersloot in zijn toespraak bij de opening van de mil- joenste woning aan te halen, terwijl vroeger de huizen meestal tevens werk- plaats der ouder'S waren.

Dit is nu meestal alleen weggelegd voor de gegoeden, vandaar de teruggang aan vele speciaListen op het gebied van a·l- lerlei handvaal'di'ge vakken. Deze begon- nen vroeger reeds op zeer jeugdi>ge leef- tijd met het door hun vader ulitgeoefen- de vak, hetwel'k z;ij dagelijks voor ogën zagen bedrijven.

. Ook in Nederland

l1k. kan dian ook niet anders, dan met de meeste klem in overwe:ging geven de bouw van dergelijke scholen in de kortst mogelijke tijd ook in Nederland, het land van de partjes en schotjes, te beV'Or- deren. ~k geloof niet, dat wij er zonder dez•e ooit zuillen komen; waar de maat- schappij zelf de belemmeringen veroor- zaakt wat betreft het beoefenen van ve- le vakken doÓr haar leden, z:al zij zelf ook de oplossing daarvoor moeten bekos- tigen en tot stand doen brengen.

Men kan "Vrijheid" nie~ alleen meer z-o uitleggen, dat ieder ten ko;,te van soms ongelo'oflijke opofferingen en doorzet- binlgsvermo.gen kan worden wat hij wil, doch veel meer zal men deze moeten gaan. opvatten in die zin, dat de maat- schappij tegemoetkomt ldus niet dwingt, zoals in Rusland, waar de staat zelf de demokratisering van haar bewoners ter hand neemt van kind af aan) aan de wensen en behoeften van het volk.

Wie zeH van zeer nabij heeft gezien,

...

: ^. :

i . •

t+ 0 N

o·

o

+ de overbodige franje in onze orngangsvvr-

+ mr11 1Veg te k11ippen. t

t Dat geldt ook in onze omgang met be- t

i De winteravonder1 ge~:en ruimschoots maakt meer en meer plaats voor het af- trekking tot het Koninkliik Hnis. De een- t t gelegenheid tot uitvoerig de krant . scliiuceliike ,;weledele heer", een vlees-en- vondige vermelding: ,.Koningin !uliana en t

+ le:cn en wat belangrijker is: tot nadenken. vis-loze uitdrukking, die werd gebezigd als Prins Bemhard" in de koppw van onze +

f Tenminste voor zo ver het moderne won· de aangeschrevene net niet voor "weledel- dagbladen doet weldadig aan. Het is alsof i

i

zeer in ZIJn an heeft. 1f' ellicht vindt de lezer mij te revolutio. ons komen te staan. Nu kan men de zaak + Maar goed: bepalen we ons toch maar tot nair, maar ik zou in het dagelijks leven ·ook overdrijven m <lat gebeurde dezer da-

i

: de krant, dan valt het op. dat de na-oor- met elke titulawur 'willen breken. Waarom gen beslist in Engeland, waar in een Lon-·

• logse democratisering in onze samenleving dense kunstzaal een schilderij u:erd ge-

i

vóór de oorlog, dat Zijne Excellentie Minis- ON-PO.LITIEKE K{ik, tegen een dergelijke "democratise- +

i

thans heet. het eenvoudiger, dat rnini.,ter CURSIEFJES het uiterste willen verzetten. Zoiets is be-

Toxopeus sprak. Met weglating dus van slist ongepast en getuigend van een ant-

i+ het uitvoerige, en naar mijn ,,maak, ook stellend gebrek aan innerliikc beschaving. :t•

U'el wat overbodige "Zijne excellentie". zou ik een doctor "weledelzeergeleerd" 1zoe- Zoiets ,chijnt in Engeland te kunnen en + ! a, sommige bladen verstonten zich soms men en een doctorandus ,slechts'~ "weledel- te mogen . . + : zelfs kortweg in hun koppen eenvoudigweg geleerd" om maar te zwijgen van de ,;wel- !Ie lwn blij, dat ik ondanks mijn wel- tt

: run: Korthuls te spreken, met wegluting edelgestrengheid" van een meester in de licht revolutionaire opnzttingen maar een : das van alle predikaten. Eerliik gezegd is rechten. Is de ecnvo.udige vermelding van "stii~:e" Nederlander ben hoe nuttig ^<'I! t

:

t dat mij liever dan de plichtplegingt•n uit dr .. drs. of mr. niet reeds een onderschei- noodzakeliJk ik het dragen t·an ondergoed ~

de vooroorlogse t(id. ding op ·zich zelf? - zeker in deze periode van ko.n - ook

+ Zo is het ook met de titulatuur ^OJJ onze Ga ik misschien te rer? Het is mogel(ik. acht. t

i brieven. De simpele adressering "de heer" Maar hoe het ook zij, er is ontegenzeggelijk T. IN NEG/ETER !

; ;

... ~ ... ^~

we~k een bijna onmogelijke opgave het was in de jaren derti-g te gaan studeren z;onder Hd van een corps te zijn en ron- der veel gel!d, 2Jiet nu wel veDbetel'ingen doch ook voor de studerenden zijn de omsta-ndiigheden nog verre van ~ooskleu­

rig. Wanneer men bedenkt, dat vere van deze jonge mensen toch ook al spoe-

&i.g geld voor een te kopen huis op ta- fel zullen moeten leg1gen, kunnen we het no-g niet zo geweldi:g vinden, dat ook de studietoelagen, zij het op een gemak- kelijke manier, moeten worden terugbe- taald.

Nog altijd blijft he•t "studiel!oon" een open vraag, maar wel moet men beden- ken, da-t de vernchri!l;:!kelijk lange tijd, d[e een gemrdide1de student kwijt is voordat hij een gezin kan stiohten zeer veel vraagt van deze mens. In hoeverre de voort- schrijdende paraa:theûd van de vrouw, de- ze moeilijkiheden voor haar man of a.s.

man op te vangen, tot een vergema,~ke­

lij,king van deze ver-lating van het leven zal kunnen bijdragen zullen wij uit de sta:tisbieken der studentenhuwelijken kunnen zien. Vele jongens en meisjes uit la,gere mili'eu's zullen immerS door d:it ver'late leven de studiie afwijzen, hetgeen niet verw=derlijk geacht moet worden.

Over deze kesuie en de <:ventuele ver- korting van bepaalde studievalkken ver- scheen in "De Groene" van 12 januari een artikel van. d·e reeds genoemde heer Meij- ers: "W-eer een knuppel in helt univers-i- taire hoenderhok", waanin hij het ge- schrift van de heren Prof. GlastTa van Loon en drs. Van Arkel bespreekt, ge- titeld: "Beklemde universiteiten, benarde wetenschap." Deze ti'teiJs spreken voor zichzelf.

Landbouwcomplex en dierentehuis

Bij de complexen van deze "compre- henEJive schooLs" zou i·k, om melt Maria Monte'Sossol'i te spreken, terwij•l ook Pes- tal'ozzi in deze richting wees, de aanwe- ûgheid van een landbou-.vcomplex annex dierentehuis ten zeerste toejuichen. Het is reeds bewezen, dat vele kinderen, die een bijzondere aanleg hebben, de niet zo goed door hen beheerste valkken met veel meer animo gaan beoefenen, zodra zij hun

"natuurlijke aanleg" ni:et meer behoeven te onderdrukken, hetgeen met de tegen- woordige schoolphcht dikwijls tot 15 - 16 jaar het geval is.

Men zal er de vlucht naar de interna- te·n mee ondervangen, al zal ik zeker niet ontkennen, dat voor vele kinderen een dergelijk verblijf goede resultaten af- werpt. Teveel echter zijn deze interna- ten dikwij-ls op commerciële grt:mdsiag gevesti:gd, evenals sommige bejaarden- tehuizen en daaraan kleven ui'teraard be- zwaren.

Wa:t de zeer begaafden betre:llt, die nu dikwijls tussen de wal en het schip zwe- ven, naar mijn persoonlijke mening zou men deze kinderen in de meeste gevallen zeker niet moeten overladen, doch zoveel mogelijk moeten vrijlaten in hun ontwik- kèling, omdat een hoge begaafdheid zeer grote eisen stelt aan karalkter en uithou- dingsvermogen.

Dikwij'is komen zij pas veel later tot creativiteit, terwijl daarentegen de niet

w op het programma van de lagere- SC'hool - wat voornamelijk uit geheugen- werk bestaat - ingestelde kinderen soms een grote creativiteit aan de dag kunnen leg>gen, die natuurlijk dikwijls niet tot uiting kan komen. Ook daarover leest men verhelderende artikelen, bijvoor- beeld onlangs in de Schweizerische IUu- strierte.

Is het onze regering werkelijk ernst met de toekorr..st van onze kinderen, dan zal er heel wat moeten veranderen in de ver- houding tussen de partijen walt betreft dit onderwerp. Niet anders dan gezamenliik zullen deze paDtijen in staat zijn dit vraagstuk op te lossen. Daarop is op het ogenblik geen schijn van kans.

u. A. FRANSEN -HAPPéE