Vrijheid van Onderwijs De Grondwet bevat een groot aantal regels die tezamen het

9 d e c e m b e r 1 9 9 5

DOCUMENTATIECENTRUM

NEDERLANDSE POLITIEKE

PARTIJEN

Vrijheid van Onderwijs

De Grondwet bevat een groot aantal regels die tezamen het samenstel van deze samenleving bepalen. In artikel 23 van de Grondwet wordt de vrijheid van Onderwijs verankerd. Het arti­ kel geeft uitdrukking aan het respect voor andersdenkenden. De samenleving is sinds het begin van deze eeuw ingrijpend veran­ derd en verandert nog steeds. Problemen worden steeds complexer. De oplossing van problemen die te maken hebben met de jeugd vraagt om een integrale benadering. Ook op gemeentelijk niveau moet meer ruimte worden geschapen om probleemoplossend te werk te gaan. In dit licht vroeg Minister van Binnenlandse Zaken Hans Dijkstal zich af of de formulering van artikel 23 van de Grondwet niet te "knellend" is geformuleerd. De confessionele partijen hebben in vele discussies die over decentralisatie zijn gevoerd artikel 23 herhaaldelijk als obstakel naar voren gebracht. Wanneer taken overgaan van Rijk naar gemeenten, bijvoorbeeld om achterstanden te bestrijden, spreekt het vanzelf dat er gelijke behandeling van openbaar en bijzonder onderwijs bestaat. Voor de VVD-fractie staat dit niet ter discussie. Ook minister Dijkstal twijfelt niet aan de vrijheid van onderwijs. Het gaat hem erom een antwoord te vinden op de problemen waar het onderwijs mee te maken heeft.

Artikel 23 biedt nu reeds voldoende ruimte voor decentralisatie. Wii hopen dat wij de problemen in het onderwijs, ook met steun van het CDA kunnen oplossen. Zoals CDA- fractievoorzitter Heerma in zijn eerste termijn van het interpellatiedebat al aangaf, mag artikel 23 niet in aanmerking komen voor uitholling, "maar het mag ook geen dienst doen om rigiditeiten te beschermen". Ik hoop dat wij op het CDA kunnen rekenen.

Frits Bolkestein

Tweede Kamer kritisch

met betrekking tot asielbeleid

In de afgelopen week vond in de Kamer een algemeen overleg plaats over het asielbeleid met staatssecretaris Schmitz (PvdA) van Justitie. VVD-woordvoerder Jan Rijpstra heeft tijdens dit overleg kritische kantteke­ ningen bij ontwikkelingen op dit beleidster­ rein geplaatst.

O n v o ld o e n d e c o ö rd in a tie

In de eerste plaats ontbreekt het aan coördi­ natie en aansturing op het departement van Justitie. Zeven directies houden zich met het asielbeleid bezig. De rol van de staatssecre­ taris in dat geheel is onduidelijk.

Ten tweede schort het aan een duidelijke aansturing van de politie. Korpschefs- en beheerders kunnen zelf bepalen hoe het personeel wordt ingezet. Daarom pleit de VVD voor een sterkere, centrale aansturing door het ministerie van Justitie.

Ten derde laten voorstellen van de staatsse­ cretaris om procedures te bekorten en te vereenvoudigen te lang op zich wachten.

Nog s te e d s te hoog

Het is een verheugend feit dat het aantal asielzoekers het afgelopen jaar is gedaald. Als de voorspellingen worden bewaarheid, zijn er aan het einde van het jaar 25.000 personen die door de selectie van de aanmeldcentra heenkomen in plaats van de verwachte 35.000. Maar dat aantal van 25.000 mensen is nog steeds de bevolking van een kleine stad.

B o sn ië

De door de staatssecretaris aan de Kamer gerichte brief over de Bosnische vluchtelin­ gen die vorige week verscheen, heeft bij de VVD-fractie veel vragen opgeroepen. De

woordvoerder informeerde uitdrukkelijk naar de gevolgen voor de vluchtelingen. ‘Wie gaat nu terug?', wilde de woordvoer­ der weten. Ook vroeg hij opheldering op het punt van de rechtsongelijkheid inzake het verlenen van de zgn. A-statussen van de vluchtelingen.

De eerste termijn van de kant van de Kamer nam veel tijd in beslag. Daarom moest de beantwoording van de vele vragen die de Kamerleden hadden, wachten tot volgende week.

Jan Rijpstra zal de antwoorden die de staatssecretaris dan zal geven kritisch belui­ steren.

Inlichtingen: Jan Rijpstra, 070-3182905.

1

C O L O F O N

VVD-Expresse is een uitgave van de "Mr Annelien Kappeyne van de Coppello Stichting", onder redactie van Tom van der Maas, hoofd afdeling Voorlichting van de VVD-Tweede Kamerfractie en Mary- Honor Kloeg en Ernst van Splunter, mede­ werkers afdeling Voorlichting.

VVD-Expresse wordt gedrukt bij Roeland Druk te Scheveningen.

r e s s e

₁₈₉

Herijking Buitenlands Beleid

Frans W eisglas

M aandag 4 december vond het debat plaat over de nota over de herijking van het buitenlands beleid. VV D - woordvoerder Weisglas was "o ve r­ wegend positief" over een heel aantal elementen in de nota: de versterkte aandacht voor Nederlandse belangen en waarden, de versterkte aandacht voor economische aspecten, de versterkte aandacht voor grotere samenhang in het beleid, zowel binnen het departement van Buitenlandse Zaken als tussen dat departement en de vele andere bij het buitenlands beleid betrokken ministeries en de nuchtere benade­ ring van de Europese Unie.

A n a ly se van het b e le id

De VVD-fractie vindt dat het buiten­ lands beleid explicieter dan tot nu toe moet worden ingezet om

Nederlandse belangen, waaronder ook de economische, te dienen. Dat geldt ook voor ontwikkelingssam en­ werking en de Nederlandse opstelling in de Europese Unie. De w oordvoer­ der plaatste een kanttekening bij de toevoeging in de nota dat "het wijdere belang van een goed functio ­

nerende Unie niet mag worden opge­ offerd aan korte-termijnoverwegin- gen." Nederlandse onderhandelaars moeten zich niet bij voorbaat richten op het bereiken van consensus. Nederland hoeft niet bij voorbaat trouwe bondgenoot en meest communautair gezinde Europese- Unie-lidstaat te zijn.

De VVD-fractie kan zich goed vinden in de benadering dat verdieping van de Europese Unie niet betekent dat de Europese Unie nieuwe terreinen moet betreden, maar wel dat de doelmatigheid op bestaande terreinen zodanig moet worden verbeterd dat het groeiende ledental niet tot verlies aan besluitkracht leidt. De w oord­ voerder wees er op dat "het comm u­ nautaire stelsel niet per definitie de beste basis vorm t voor een effectieve en democratische Europese Unie. Ook intergouvernementele sam en­ werking kan daarvoor een goede basis vorm en". De VV D is het er mee eens dat niet te exclusief aansluiting moet worden gezocht bij de as Bonn- Parijs, maar dat goede betrekkingen met andere Europese partners even­ zeer gewenst zijn.

O r g a n is a tie van het b e le id

De VVD-fractie steunt de gedachte van nieuwe, geïntegreerde regionale directies op het ministerie. Deze nieuwe directies zullen ertoe dienen diverse them a's, per land, per regio, inclusief de economische sam enwer­ king, in hun onderlinge samenhang te bezien en te komen tot één geïnte­ greerd beleid, uitmondend in de landenbeleidsplannen. Voorwaarde is wel dat de minister van Buitenlandse Zaken eerstverantwoordelijke voor deze directies blijft.

Een gemeentelijke heffing voor

de lokale omroep wordt mogelijk

Staatssecretaris Nuis van Cultuur verdedigde zijn voorstellen om de commerciële regionale omroep m oge­ lijk te maken.

Deze voorstellen haalden een Kamermeerderheid. Door een sam en­ werking tussen PvdA en CD A werden echter een groot aantal am endem en­ ten aangenomen die de lokale publieke omroep verder zal bescher­ men. Voor de lokale publieke omroep is van groot belang dat de gemeente een eigen omroepbijdrage aan de burger mag vragen voor de lokale omroep.

Bij de Algemene Maatregel van Bestuur wordt echter wel de m axi­ male hoogte van de gemeentelijke bijdrage vastgesteld. Een motie van VV D en PvdA bepaalde echter dat de nationale-, provinciale- en lokale omroepbijdrage het huidige niveau niet mag overstijgen; dus geen lastenverzwaring voor de burger. Inlichtingen bij J

an Hendrik Klein Molekamp 0 7 0 -3 1 8 2 8 8 4

F in a n c ie r in g B u ite n la n d s B e le id

De V V D is verheugd over de structu­ rele toevoeging van 200 miljoen gulden aan de defensiebegroting die vanaf 1997 zal plaatsvinden.

De woordvoerder zei voor deze kabi- netperiode (als proefperiode) te kunnen leven met het instellen van een homogene groep voor de uitga­ ven voor het buitenlands beleid, uitgedrukt in een vast percentage van 1 ,1 % van het BNP. Dit wil zeggen dat de op dit moment verspreid liggende buitenlanduitgaven in verschillende departementen bijeen worden gebracht en worden gezien als één groep.

Voor w at betreft de ODA-uitgaven voor Ontwikkelingssamenwendng wordt de marge nu verkleind tot tussen 0 ,7 5 % en 0 ,8 5 % van het BNP. Hier kon de VVD mee leven. Bij de V V D ontstond grote verontw aar­ diging toen M inister Pronk van Ontwikkelingssam enwerking sprak van een zetfout in de nota en dat de netto ODA-inspanning zal worden begroot op 0 ,8 % BNP. Naar aanlei­ ding van deze fout zal een nota van verbetering naar de Kamer worden gestuurd.

Inlichtingen bij Frans Weisglas 070-3182903

Kwijtscheldings

beleid minima

verruimd

De Tweede Kamer heeft het kwijt- scheldingsbeleid voor gemeenten en waterschappen voor de minima verruimd. De VVD heeft tegen dit voorstel van het kabinet gestemd omdat zij van mening is dat het systeem van bijzondere bijstand een geschikter instrument is.

Bovendien vindt de VVD-fractie dat vrijstelling van rioolrecht, reinigings­ recht en zuiveringslasten in strijd is met het principe: "de vervuiler b etaalt".

Inlichtingen bij

e s s e

189

Ë

3

Openbaar Vervoer efficiënt en marktgericht

Johan Remkes

Op 4 december vond de tweede termijn plaats voor het nota-overleg over net kabinetsstandpunt over het Openbaar Vervoer. De discussie is gebaseerd op twee rapporten van de twee adviescommissies Brokx en De Boer.

In het structuurschema Verkeer en Vervoer wordt aan het openbaar vervoer een belangrijke rol toebe­ dacht in het verhogen van de bereik­ baarheid en leefbaarheid in

Nederland. De ontwikkelingen in de sector openbaar vervoer wijzen er op dat vraag en aanbod onvoldoende op elkaar worden afgestemd. Hierdoor blijkt het niet in staat te zijn een groter aandeel van de totale mobili­ teit voor zijn rekening te nemen. Met de introductie van m arktwerking en met een fundam entele wijziging in de taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden van het openbaar vervoer, wil het Kabinet gebruik maken van de marktkennis, creativi­ teit en innovativiteit van de m arkt­ partijen om de concurrentiepositie van net openbaar vervoer ten opzichte van de particuliere auto te verbeteren.

De eerste termijn van dit debat vond plaats op 2 oktober. Tijdens dit over­ leg toonde alle partijen zich kritisch over de haalbaarheid van de voorstel­ len van het kabinet. In de tijd tussen de eerste en tweede termijn heeft de minister actie ondernomen om de Kamer en de regering nader tot elkaar te laten komen, met name op het punt van de consumentenverze­ kering en de werkgelegenheid. VVD-woordvoerder Johan Remkes onderschreef dat er een systeem moet komen van vrije en evenwich­ tige concurrentie. Men was het er over eens dat zo'n systeem niet van vandaag op morgen kan worden gerealiseerd, omdat er een aantal problemen op het gebied van finan­ cierbaarheid en het veranderen van de bedrijfscultuur moeten worden opgelost.

De minister van Verkeer en W ater­ staat is gevraagd over een half jaar met een Implementatienota te komen. De woordvoerder sugge­ reerde in dat kader een stappenplan te ontwikkelen. Als eerste stap kan de organisatorische verzelfstandiging gelden, waarbij onderscheid gemaakt moet worden in bus-en tram bedrij­ ven. Ten tweede kunnen de mogelijk­ heden worden onderzocht van priva­ tisering. In een derde fase zou er sprake kunnen zijn van concurrentie. Ten aanzien van de concurrentie met het buitenland wees de woordvoerder op het wederkerigheidsprincipe. Het zou niet mogelijk moeten worden dat buitenlandse bedrijven wel op de Nederlandse markt en Nederlandse

bedrijven niet op de buitenlandse markt kunnen concurreren.

Samen met de coalitiepartijen heeft de VV D een motie ingediend waarin wordt aangegeven dat de toekom ­ stige structuur van de Verenigd Streekvervoer Nederland een bijdrage moet leveren aan evenwichtige marktverhoudingen en dat de minis­ ter in het kader van de implementa­ tienota moet aangeven w at in dit verband mogelijk en wenselijk is.Het verzelfstandigen van monopoliebe- drijven druist in tegen de VVD-princi- pes.

Ten aanzien van het onrendabele deel in het openbaar vervoer stelde de woordvoerder dat provincies en

gemeenten het beste Kunnen aange­

ven w aar er openbaar vervoer moet blijven rijden. Kernvraag is w at de financiële randvoorwaarden zijn die in de toekomst zullen bestaan. Daartoe moet een goed financieel model worden ontwikkeld. W at de positie van de werknemers betreft, heeft de woordvoerder benadrukt dat absolute zekerheden haaks staan op de wens om tot m arktwerking en efficiëncy- verbetering te komen.

Voorlopig kan de minister doorgaan met het verder uitwerken van de plannen. De kamer zal wachten op de implementatienota die volgend jaar wordt verw acht en zal deze zeer kritisch bestuderen op haar haalbaar­ heid.

Inlichtingen bij Johan Remkes 070-3182883

P o litie k b e d rijv e n ste u n t op a k tu e le in fo rm a tie v o o rz ie n in g

V V D -Exp resse speelt het kom end ja ar w ederom een belangrijke rol als het gaat om het w eergeven van aktuele standpunten van de V V D - Tw eede Kam erfractie. Na viereneenhalf jaar oppositie voeren is de V V D w ederom vertegenw oordigd in het kabinet. V ijf m inisters en vier staatssecretarissen zetten zich dagelijks in voor een beter Nederland. 31 Tw eed e Kamerleden staan op de bres voor liberale politiek. Sinds maart 1994 en m aart 1995 zijn er honderden W D - S t a t e n - en Raadsleden bijgekom en. Volksvertegenw oordigers die vaak antw oord smoeten geven op aktuele ontwikkelingen in Den Haag. Dat antw oord staat in W D -E x p re sse .

W D -E x p re sse , de nieuw sbrief van de V V D -T w e e d e Kamerfractie verschijnt w ekelijks als de Kamer vergadert. Hierin staan aktuele com m entaren en verslagen van Kam erdebatten en politieke discussies. T even s bevat W D - E x p re s se een column van Frits Bolkestein, opinieartikelen en sam envattingen van belangrijke toespraken.

Tijdens het parlem entaire seizoen is V V D -Exp resse _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ — — — een onmisbare bron van nieuw s en feiten. ■ ' * Het staat bovendien aan alle afdc-lmgs- en y Ja, ik neem een abonnement op W D -Ex o ie sse , de wekelijkse nieuwsbrief van I kam ercentiaiebladen om artikelen over te nemen! d o de W D -T w e e rle Kamerfractie. Een lidmaatschap voor een heel seizoen | Als extra service aan de abonnees v e rsch ie t een | (september-juli) kost ƒ 80,- | volledig bi;gewerkte intiex opdat IJ in de cam pagnetijd | ■ snel en efficiënt de standpunten van de • Naam- ... ■

V V D kunt opzoeken.

[

J

J

J

V V D -Exp resse

e s s e

189

Sociale Zaken en Werkgelegenheid

Tijdens de behandeling van de begroting Sociale Zaken en W erkgelegenheid stelde woordvoerder Henk van Hoof vast dat op een groot aantal onderwerpen reeds nieuwe wetgeving en regelingen tot stand zijn gebracht. Het inge­ zette beleid laat resultaten zien, maar er moet nog steeds veel gebeuren. De woordvoerder pleitte er voor de voo rt­ varendheid door te zetten.

W erkgelegenheid

De ontwikkeling van de werkgelegen­ heid en de vermindering van ae werkeloosheid zijn hoopgevend. De VVD-fractie blijft streven naar volle­ dige werkgelegenheid. Het gaat dan primair om nieuwe extra w erkgele­ genheid. Herverdeling van arbeid in ae vorm van deeltijd en arbeidstijd­ verkorting is een zaak van de w erk­ gever en de werknemer. Herverdeling van arbeid is niets meer dan het verdelen van het bestaande tekort, terwijl er juist werk bij moet. Daarbij staat voorop dat die werkgelegenheid tot stand moet komen in de m arkt­ sector. Dit betekent dat de VVD terughoudend is ten aanzien van banenplannen en gesubsidieerde arbeid. Volgens de woordvoerder breekt de minister te vaak een lans voor de inzet van uitkeringsgeld als investering voor activering.

Met betrekking tot adiditionele w erk­ gelegenheid op het gebied van veilig­ heid toezicht en zorg benadrukte de woordvoerder dat het hier gaat om banen die regulier en zonder aparte programma's zouden moeten bestaan. "H et werk is er en de mensen ook, maar de prijs voor dat

werk is kennelijk te hoog." Daardoor is het volgens de woordvoerder van groot belang iets te doen aan het niveau van de laagste lonen en het W ettelijk Minimum Loon (W M L). Met name aan de onderkant van de arbeidsmarkt w erkt het W M L contra- produktief. Zo nodig kan als referen­ tie voor de uitkeringen een zelfstan­ dig referentiepunt worden

vastgesteld. In ieder geval moet het mogelijk zijn een loon onder het minimumloon te betalen in combina­ tie met een aanvullende uitkering wanneer het loon onder het sociaal minimum uitkomt. De VVD-fractie is bereid om in zo'n situatie toe te staan dat het totaal van dat loon en de aanvullende uitkering als incentive iets boven het niveau van het relvante sociaal minimum uitkomt. De koppeling tussen uitkeringen en lonen is volgens Van Hoof geen auto­ matisme voor de rest van de kabi­ netsperiode. Bij een te hoge loonont­ wikkeling kan van koppeling geen sprake meer zijn.

In het kader van het scheppen van werkgelegenheid drong de w oord­ voerder aan meer te doen aan flexibi­ lisering op de arbeidsmarkt, alswel

flexibilisering in het arbeids- en ontslagrecht, in beloning en in arbeidsvoorwaarden. Het gaat dan niet om flexibilisering als doel, maar als middel dat nodig is om die extra werkgelegenheid te realiseren.

Sociale Zekerheid

In 1996 zullen twee belangrijke discussies gevoerd worden. De ene betreft de vernieuwing van het stelsel van sociale zekerheid. In de tweede discussie zal een tussenstand worden opgemaakt over de realisatie van het bij de start van dit kabinet overeen­ gekomen beleid in het regeerak­ koord. De PvdA nam alvast een voor­ schot op beide discussies door te stellen dat de hoogte en de duur van de uitkeringen voor de PvdA onbe­ spreekbaar zijn. Van Hoof pleitte ervoor dat in 1996 een "open afw e­ ging" mogelijk moet zijn en dat “ zaken niet van tevoren dichtgetim ­ merd en afgesloten moeten w orden". Inlichtingen Henk van Hoof

070-3182885

Winkeltijdendebat afgerond

Deze week is een voorlopig einde gekomen aan de discussie over de openstelling van winkels. In juni 1928 werd het ontwerp van de

W inkelsluitingswet aan de Tweede Kamer aangeboden. Na een parle­ mentair debat van anderhalf jaar stemde de Liberale Staatspartij tegen de W et. Veel winkeliers deelden deze liberale opstelling en zonden petities naar de Kamer waarin zij wezen op de ‘brood- en vrijheidsberoving'. Na de parlementaire behandeling bleek ae discussie dan ook pas echt begonnen. In het verkiezingspro­ gramma van de Liberale Staatspartij uit 1937 kreeg de liberalisering van de W inkelsluitingswet een promi­ nente plaats. Toch zou het nog jaren duren voordat een substantiële verruiming van de winkelopenstelling toegestaan werd.

Ook de grote wijziging van de W inkelsluitingswet in 1976 kon de discussie niet verstommen. De m aat­ schappelijk ontwikkelingen als de individualisering, participatie van vrouwen op de arbeidsmarkt en fle xi­ bilisering van de arbeidstijden in de andere sectoren van het bedrijfsleven,

haalden het verouderde regime van de w et in, waardoor het onder vorige kabinet van CD A en PvdA besloten werd de opstellingsmogelijkheid voor de detailhandel met een half uur te verruimen tot half zeven 's avonds. Op zaterdag konden de winkels voor­ taan tot zes uur open blijven. De overheid hield echter de sleutel van de winkeldeur in handen.

In het paarse regeerakkoord staat, dat de restricties in de

W inkelsluitingswet sterk verminderd moeten worden. M et deze boodschap ging minister Weijers aan het werk en ontwierp de W inkeltijdenwet. Het wetsontwerp bevatte de volgende regeling. Ondernemers mogen hun zaak tot tien uur 's avonds open te houden. Op zondag moeten de winkels dient zijn, tenzij de gemeen­ teraad openstelling (beperkt) toestaat. Hoewel met deze regeling aan alle belangen recht gedaan zou worden, wilde de PvdA de openstel­ ling op zondag beperken tot m axi­ maal tw aalf per jaar. De VVD-fractie heeft vast gehouden aan het aanvan­ kelijk voorstel, omdat niet Den Haag maar de eigen gemeente het beste kan bepalen w at de behoefte is van

de ondernemers en consumenten. Het PvdA-amendement kreeg echter door de steun van het C D A een meerderheid. Naast deze sterke verruiming boekte de V V D nog twee belangrijke successen. Ten eerste is een motie aangenomen, waarin wordt aangedrongen op verruiming van de openstelling van overheidsin­ stellingen. Een tweede aangenomen motie plaatst de ondernemers van benzinestations buiten het regime van de W inkeltijdenwet en geeft hen de mogelijkheid een volledig assorti­ ment te verkopen.

Tijdens de plenaire behandeling van de W inkelsluitingswet in 1930 merkte de liberale woordvoerder Vos op, dat ‘een winkelier, die aan den arbeid wil blijven, dit niet belet moet worden, omdat de wetgever wijzer wil zijn dan de winkelier zelf'. Met de aanvaar­ ding van de nieuwe W inkeltijdenwet is dan ook een verstandig besluit genomen.