Pagina 1 van 5 Versiel
GEMEENTE LEIDERDORP
Collegevergadering van: 5 november 2013
Agendanummer Q Postregistratienummer : 2013101654
Datum advies : 28 oktober 2013
Paraaf Portefeuille : LM
Adviserende afdeling : Beleid
Auteur advies : Peter de Laaf ONDERWERP Beëindiging samenwerkingsverband Sociale Recherche
BESLISPUNTEN 1. In te stemmen met beëindiging van het samenwerkingsverband Sociale Recherche Zuid Holland Noord (SRZHN) per 1 januari 2014;
2. Per 1 januari 2014 diensten af te nemen bij de sociale recherche in Leiden en afspraken daarover, op basis van de dienstverleningsovereenkomst (DVO) werk en inkomen, op te nemen in de jaarlijkse prestatieafspraken met de gemeente Leiden;
3. De wenselijkheid en mogelijkheden voor het uitbreiden van de inzet van de sociale recherche op andere terreinen dan werk en inkomen nader te onderzoeken en een eventueel voorstel daartoe af te wachten.
Samenvatting Leiderdorp participeert met 13 gemeenten in de regio in het samenwerkingsverband Sociale Recherche Zuid Holland Noord (SRZHN). Het samenwerkingsverband heeft in principe een looptijd tot 1 januari 2015. Op basis van de toekomstverkenning van januari 2013 hebben de betrokken portefeuillehouders op 1 juli 2013 echter unaniem besloten de samenwerking reeds een jaar eerder, per 1 januari 2014, te beëindigen.
Dit is conform artikel 14, lid 1 van de samenwerkingsovereenkomst. De gemeente Leiden maakt per die datum een doorstart en neemt de sociale recherche in eigen beheer, waarbij de regiogemeenten diensten en taken op basis van de behoefte (kunnen) afnemen. Voor Leiderdorp verandert er in principe weinig. De inzet van de sociale recherche maakt reeds onderdeel uit van de DVO werk en inkomen met de gemeente Leiden.
Bezwaar / beroep mogelijk • ja [X] nee Inspraak • ja nee
VOORKEUZE W
w w w
Commissie:Ter advisering • BM • RU Ter kennisname ^ BM • RU
Conform advies Besluitvorming Raad • ja nee
Bespreken Ter info Raad • ja nee
BESLUIT
OPENBAARHEID BESLUIT Besluit Advies Bijlagen De secretaris
Openbaar
Geobjectiveerd
• • •
Niet openbaar
• • •
Pagina 3 van 5 Versiel Betreft Programma 2 (m.i.v. begroting 2004)
Product 6261001 (beleidstaak)
In het kader van K Bestaand beleid
Q Wettelijke verplichting
U Nieuw beleid voortvloeiende uit II Geheel nieuw
Heeft dit voorstel financiële consequenties? • ja
KI
neeStructureel: € per jaar, v.a.
Incidenteel: € in het begrotingsjaar Is er volledige financiële dekking aanwezig?
Ja, nl:
• ja
• nee, dit leidt tot een verhoging van het (meerjaren-) begrotingstekort van €
Dit voorstel is onvoorzien' Subsidiemogelijkheden:
Personele consequenties • ja
KI
nee AfdelingsplanBehandeling in OR? • ja • nee
H Advies • Instemming • Informatie Organisatorische consequenties?
(huisvesting, PC, meubilair, etc.) • ja
KI
neeIs hierin voorzien? • ja • nee Overleg Intern
Afdeling: Cluster:
Resultaat akkoord • ja • nee KI nvt
Naam: Paraaf
Milieu (Regionale Milieudienst) Resultaat akkoord • ja • nee KI nvt
Naam: Paraaf
Openbare orde en (brand) veiligheid Resultaat akkoord • ja • nee K nvt
Naam: Paraaf Overleg Extern:
Organisatie/instelling/bedrijf/burgers: Resultaat akkoord • ja • nee KI nvt Paraaf
Interactief traject (IBO) • ja
Toelichting: KI n.v.t.
Communicatie • ja
Toelichting: K] n.v.t.
BESLISPUNTEN
1. In te stemmen met beëindiging van het samenwerkingsverband Sociale Recherche Zuid Holland Noord (SRZHN) per 1 januari 2014;
2. Per 1 januari 2014 diensten af te nemen bij de sociale recherche in Leiden en afspraken daarover, op basis van de dienstverleningsovereenkomst (DVO) werk en inkomen, op te nemen in de jaarlijkse prestatieafspraken met de gemeente Leiden;
3. De wenselijkheid en mogelijkheden voor het uitbreiden van de inzet van de sociale recherche op andere terreinen dan werk en inkomen nader te onderzoeken en een eventueel voorstel daartoe af te wachten.
1 Inleiding
Leiderdorp participeert met 13 gemeenten in de regio in het samenwerkingsverband Sociale Recherche Zuid Holland Noord (SRZHN). Het huidige samenwerkingsverband heeft een looptijd tot 1 januari 2015. Op basis van een door onderzoeksbureau Hiemstra
& De Vries opgestelde toekomstverkenning bleek een substantieel aantal gemeenten voorstander van het eerder beëindigen van de samenwerking. Zowel juridisch (conform artikel 14, lid 1 van de samenwerkingsovereenkomst) als praktisch is dit mogelijk. De betrokken portefeuillehouders hebben daartoe op 1 juli 2013 unaniem besloten het samenwerkingsverband per 1 januari 2014 op te heffen. De gemeente Leiden maakt per die datum een doorstart en neemt de sociale recherche in eigen beheer, waarbij andere gemeenten diensten en taken op basis van de behoefte kunnen afnemen. In principe verandert er voor Leiderdorp weinig. Ook nu al nemen we diensten van de sociale recherche af. Afspraken daarover maken reeds langere tijd deel uit van de DVO werk en inkomen met de gemeente Leiden.
Voorgeschiedenis
Het samenwerkingsverband SRZHN is op 1 februari 2005 ontstaan uit een fusie tussen de Sociale Recherche in de regio's Rijnstreek, Duin- en Bollenstreek en de Leidse regio.
De (toen nog) 22 gemeenten bundelden daarmee de werkzaamheden en het personeel voor het opsporen en bestrijden van fraude met gemeentelijke sociale voorzieningen.
Belangrijke overwegingen voor de fusie waren het verbeteren van de efficiency, het verminderen van de kwetsbaarheid, kennisuitwisseling, deskundigheidsbevordering en het kunnen uitvoeren van omvangrijkere en complexere fraudezaken. De SRZHN is gehuisvest in Leiden. In 2010 is de samenwerkingsovereenkomst enigszins aangepast.
De aanpassingen betroffen vooral het takenpakket, de financiering voor de komende vier jaar en de bestuurlijke vertegenwoordiging. De afgelopen jaren is het gevoel
ontstaan dat de voordelen steeds minder opwegen tegen de nadelen. De ruimte om snel te kunnen inspelen op ontwikkelingen en het leveren van maatwerk worden als
onvoldoende beschouwd. Er wordt te veel vanuit het beschikbare budget geredeneerd en te weinig vanuit de behoeften. Ook de wens om te bezuinigen speelt bij verschillende gemeenten mee.
2 Beoogd effect
Het continueren van de controle op rechtmatigheid - zowel preventief als curatief - van het gebruik van gemeentelijke sociale voorzieningen.
3 Argumenten
1.1 op verzoek van SRZHN
Het besluit van de betrokken bestuurders om het samenwerkingsverband reeds per 1 januari 2014 - dus een jaar voor het verstrijken van de in de overeenkomst genoemde termijn - te beëindigen moet door de deelnemende gemeenten worden bekrachtigd. De SRZHN heeft daartoe op 3 juli een schriftelijk verzoek ingediend.
2.1 garandeert de toekomstige opsporing en bestrijding van fraude
Door ook vanaf 2014 diensten op het gebied van de sociale recherche in te kopen bij de gemeente Leiden garanderen we een adequate opsporing en bestrijding van fraude.
2.2 continueert de samenwerking met Leiden op het gebied van werk en inkomen In de DVO werk en inkomen met de gemeente Leiden zijn brede afspraken vastgelegd ten aanzien van de uitvoering van werkzaamheden op het gebied van werk en inkomen, inclusief de sociale recherche. Dit wordt ook na 2013 gecontinueerd.
3.1 voorafgaande inventarisatie noodzakelijk
De sociale recherche heeft aangegeven vanuit een integraler perspectief te willen kijken naar haar werkzaamheden en aanbod. Zij springt daarmee in op de veranderende omstandigheden (transities) in het sociaal domein. De behoefte aan meer sturing op rechtmatig gebruik van overheidsvoorzieningen is immers op papier breder dan alleen het terrein van werk en inkomen. Te denken valt bijvoorbeeld aan de controle op het rechtmatig gebruik van persoonsgebonden budgetten (pgb's). Daartoe is eerst een inventarisatie nodig van mogelijke deelterreinen, de daarmee verbonden risico's en de wenselijkheid daar het instrument sociale recherche op in te zetten.
Argumenten vanuit bedrijfsvoering en andere clusters Niet van toepassing.
4 Kanttekeningen Geen.
Kanttekeningen vanuit bedrijfsvoering en andere clusters Niet van toepassing.
5 Uitvoering
Uw besluit wordt schriftelijk aan het samenwerkingsverband SRZHN gecommuniceerd.
Op basis van de DVO werk en inkomen zullen afspraken over de wijze en mate van inzet van de sociale recherche worden opgesteld en aan u ter besluitvorming worden voorgelegd.
Bijlagen: 1. Brief SRZHN over beëindiging samenwerking d.d. 3 juli 2013
2. Memo Hiemstra & De Vries, De sociale recherche in 2015: een nieuwe start
Sociale Recherche Zuid-Holland Noord
Ingekomen: ]
5 JULI 2013
Afdeling
l U l , . , ^
Postadres:
SRZHN Postbus 9100 2300 PC Leiden Kopie
illinium ii in ii ui ii
2013.04228 15/07/2013
T 071-516 72 59 F 071-516 78 76 E srzhn@leiden.nl
Gemeente Leiderdorp
T.a.v. Het College van Burgemeester en Wethouders Postbus 35
2350 AA LEIDERDORP
Datum 3 juli 2013
Ons kenmerk Contactpersoon DIV-2013-8777/3 Mw. M.A.C. Groenewegen
V E R Z O N D E N 1 1 JUL 2013
Doorkiesnummer 071-516 4630
Onderwerp
Beëindiging samenwerking Sociale Recherche Zuid Holland Noord
Geacht College,
Sinds 1 mei 2005 wordt, voor de bestrijding van uitkeringsfraude, binnen de Sociale Recherche Zuid Holland Noord (SRZHN) samengewerkt tussen de gemeenten Alphen aan de Rijn, ISD Bollenstreek, Kaag en Braassem, Rijnwoude, Nieuwkoop, Voorschoten, Katwijk, Leiden, Leiderdorp, Oegstgeest en Zoeterwoude.
De samenwerking bestaat uit een bundel overeenkomsten tussen enerzijds de gemeente Leiden en anderzijds deze gemeenten. Uit de eerder gehouden toekomstverkenning is gebleken dat de huidige samenwerkingsvorm niet langer wenselijk is om in stand te houden. In het portefeuillehouders overleg van februari 2013 is besloten de samenwerking te beëindigen en is de SRZHN verzocht een voorstel tot beëindiging voor te bereiden. Om tot dit voorstel te komen zijn 7 verschillende scenario's voor beëindiging uitgewerkt. Deze scenario's betroffen naast een 'worst case' scenario, wat uitging van volledige beëindiging, scenario's die betrekking hadden op het terugnemen van de destijds ingebrachte medewerkers en scenario's waarbij sprake is van een doorstart met een beperkt aantal gemeenten.
De belangrijkste uitgangspunten bij de keuze voor het voorkeursscenario zijn geweest een nette afhandeling voor alle betrokken gemeenten en het zo goed mogelijk oplossen van de gevolgen van de beëindiging voor de betrokken medewerkers.
De beëindiging zou plaatsvinden per 1 januari 2015, het moment waarop de huidige werkafspraken aflopen. Het verkozen scenario is echter ook per 1 januari 2014 uitvoerbaar. Dat heeft ertoe geleid dat een aantal gemeenten de wens heeft uitgesproken deze datum als beëindigingsdatum aan te houden.
Op 1 juli 2013 zijn de portefeuillehouders uit de betrokken gemeenten en de ISD Bollenstreek bijeen geweest en hebben unaniem vastgesteld dat onderstaand voorstel voor beëindiging de voorkeur geniet.
Opbouw voorstel
De basis voor het voorstel is geweest het naar rato terugnemen van de in 2005 ingebrachte formatie.
ISD Bollenstreek/Katwijk 1,35
Alphen aan den Rijn/ voormalig ISD Rijnstreek 0,74 Leiden, Leiderdorp, Oegstgeest, Zoeterwoude 4,54 Voorschoten
Omdat dit in eerste instantie niet tot een uitvoerbaar scenario leidt, is gekomen tot een pragmatische oplossing, die recht doet aan de eerder genoemde uitgangspunten. Daarbij heeft de ISD Bollenstreek aangegeven samen met de gemeente Katwijk 1,67 fte over te willen nemen en de gemeente Leiden een doorstart wil maken met 3,5 fte, waarbij Oegstgeest, Zoeterwoude en Leiderdorp voornemens zijn diensten van de gemeente Leiden af te nemen. Tevens is rekening gehouden met de wens van de gemeente Alphen aan den Rijn om geen formatie terug te nemen in verband met de gemeentelijke herindeling per 1 januari 2014.
Voorstel beëindiging per 1 januari 2014
Gemeente Fte Uren
ISD Bollenstreek/Katwijk 1,67 60
Alphen aan den Rijn/
voormalig ISD Rijnstreek
0,42 15
Leiden, Leiderdorp, Oegstgeest, Zoeterwoude
4,54 139,27
Voorschoten
Voor de uitvoering van dit voorstel neemt de gemeente Leiden de formatie die aan de gemeente Alphen aan den Rijn is toegekend over. Tot uiterlijk 1 april 2015, het moment van pensionering van een van de medewerkers die bij de gemeente Leiden worden ondergebracht, is met de gemeente Alphen aan den Rijn overeen gekomen dat Leiden 0.7 FTE bij hen in rekening brengt. De gemeente Alphen aan den Rijn kan hiervoor, gedurende de periode van 1 januari 2014 tot uiterlijk 1 januari 2015 (conform de in 2010 gemaakte afspraken) nog werkzaamheden afnemen van de gemeente Leiden.
Met de gemeenten die na 1 januari 2014 geen sociaal rechercheur meer binnen hun geledingen hebben is de afspraak gemaakt dat wordt gevraagd om, indien toch behoefte is aan ondersteuning bij vervolging van uitkeringsfraude in het strafrecht, in eerste instantie de gemeente Leiden hiervoor wordt benaderd.
Gevraagde besluiten
Wij verzoeken u voor 1 oktober 2013 de volgende besluiten te nemen en de SRZHN hiervan in kennis te stellen:
In te stemmen met de beëindiging van de samenwerking met ingang van 1 januari 2014;
Voor zover van toepassing in te stemmen met de financiële en personele gevolgen van de beëindiging;
De gemeente Leiden de positie van prefererend supplieer toe te kennen indien toch behoefte bestaat aan ondersteuning bij de vervolging van uitkeringsfraude in het strafrecht;
De SRZHN zal voor de verdere effectuering van het besluit verzorgen.
Voor meer informatie kunt u zich wenden tot mevrouw M.A.C. Groenewegen, afdelingsmanager Handhaving van de gemeente Leiden. Bereikbaar op telefoonnummer 071-5164630 of email m.groenewegen@leiden.nl.
Hoogachtend,
ur, Werk en Inkomen tuurlyk overleg SRZHN oorzitte
memo
De sociale recherche in 2015: een nieuwe start
Leiden participeert samen met 13 gemeenten uit de regio in het samenwerkingsverband Sociale Recherche Zuid Holland Noord. Dit
samenwerkingsverband heeft in principe een looptijd tot 1 januari 2015. Uit de toekomstverkenning van 24 januari 2013 (rapportage sociale recherche Hiemstra &
De Vries) blijkt echter dat de deelnemende gemeenten verschillen over het belang, nut en noodzaak van de sociale recherche. Om deze reden is in het
bestuurdersoverleg van 1 juli 2013 besloten de samenwerking te beëindigen, met ingang van 1 januari 2014.
De gemeente Leiden maakt na deze datum een doorstart met de Sociale Recherche in een nieuwe vorm. De gemeenten Leiderdorp, Oegstgeest en Zoeterwoude hebben aangegeven in deze nieuwe vorm te willen participeren, althans diensten van de gemeente Leiden af te willen nemen. In het rapport over de
toekomstverkenning zijn drie alternatieven voor de toekomst geschetst:
• opschalen van de samenwerking naar een groter (regionaal) verband
• de sociale recherche in een operationeel integraal handhavingscentrum
• sociale recherche in eigen beheer opzetten, waarbij kleinere gemeenten in overleg taken afnemen
Dit memo is het ambtelijk advies dat de gewenste vorm van de sociale recherche voor Leiden vanaf 1 januari 2014 beschrijft. Dit advies is gebaseerd op de wensen en beelden van de belangrijkste interne ambtelijke stakeholders van de gemeente Leiden, de afdeling backoffice dienstverlening (BOD) en de afdeling handhaving.
Het memo bestaat uit de volgende onderdelen:
• advies
• huidige taakopvatting sociale recherche
• gewenste situatie gaat uit van integrale aanpak
• positionering in de organisatie
• veranderingen in takenpakket sociale recherche
• bezetting en kosten
• samenwerking andere gemeenten Advies
Het advies is om de sociale recherche een doorstart te laten maken in eigen beheer, waarbij Leiden kleinere gemeenten de mogelijkheid geeft om taken en diensten, in overleg, af te nemen. Het takenpakket van de sociale recherche wordt gezien de gemeentelijke opgaven en de behoefte aan meer sturing op rechtmatig gebruik van overheidsvoorzieningen uitgebreid, geredeneerd vanuit een integrale aanpak. De doorstart krijgt een ontwikkelgerichte aanpak, waardoor we in staat zijn in te springen op veranderende omstandigheden (transities) in het sociaal domein. Daardoor zijn we in staat die diensten aan te bieden en taken uit te voeren die passen binnen de nieuwe context. De sociale recherche wordt geplaatst waar de
‘link’ met het primaire proces het grootst is (synergie voordeel), de afdeling backoffice dienstverlening (BOD).
2 Huidige taakopvatting sociale recherche
In de huidige situatie voert de sociale recherche de taken uit die conform het
‘cafetaria model’ zijn opgesteld en in de samenwerkingsovereenkomst zijn opgenomen. Het betreft de volgende taken:
1. Strafrecht
Het verrichten van werkzaamheden waarvoor een specifieke deskundigheid en opsporingsbevoegdheid nodig is. Dit betekent dat door de sociaal rechercheurs in beginsel alleen die onderzoeken uitgevoerd zullen worden, waarbij
(stelselmatige) observatie vereist is. Tevens stellen de sociaal rechercheurs zo nodig proces-verbaal op van de vermeende fraude en recidive boven de daarvoor door het Rijk vastgestelde grenzen.
2. Regionale Themacontroles
Het participeren in het Regionaal Platform Fraudebestrijding en het doen van themagericht onderzoek.
3. Advies en bestuursrecht
Het geven van voorlichting en advies aan belanghebbenden over het opsporen en voorkomen van fraude met gemeentelijke sociale uitkeringen
(consultfunctie) en het beëindigen van uitkeringen in het kader van bestuursrecht; het verantwoorden van de per zaak / actie ingezette eigen uren.
4. Toezichthouder
Het, op verzoek van de gemeente, verrichten van taken behorend bij de functie van toezichthouder in het kader van de Wet werk en bijstand.
5. Bijzondere Projecten
Het, op verzoek van de gemeente, verrichten van bijzondere projecten. Dit kunnen controletaken zijn binnen gemeentelijke bestanden of ten behoeve van bijvoorbeeld het RIEC (Regionaal Informatie en Expertise Centrum).
In de huidige situatie wordt de sociale recherche beoordeeld op rendement. Dit betekent dat de kosten van de sociale recherche worden afgezet tegen het bedrag dat wordt bespaard op niet verstrekken van onrechtmatig verkregen uitkeringen.
Gewenste situatie gaat uit van integrale aanpak
Het is de ambitie van de gemeente Leiden om het rechtmatig gebruik van alle sociale voorzieningen te bewaken en te bevorderen. Door de sociale recherche breder te laten kijken in verschillende onderdelen en systemen, door handhaving integraal in te richten, kan handhaving effectiever en efficiënter worden. Dat draagt bij aan het realiseren van de ambitie.
De transities in het sociaal domein vragen niet alleen van gemeenten om het sociale aspect en de budgetbeheersing goed te organiseren. Zij vragen ook het rechtmatig gebruik van de sociale voorzieningen te bewaken. Het sociaal domein is zo complex dat moedwillige fraudeurs feilloos in de gaten hebben waar de blinde vlekken zitten. De sociale recherche is een belangrijk instrument om rechtmatig gebruik van voorzieningen in het sociaal domein te bevorderen. Daarbij heeft de sociale recherche een belangrijke preventieve taak. Zij voorkomt dat mensen, die aangewezen zijn op ondersteuning van de gemeente, door onrechtmatig gebruik (bewust of onbewust) nog dieper in de ellende komen.
3 Vanuit de ambitie het rechtmatig gebruik van sociale voorzieningen te bewaken en te bevorderen, bekijken we de rol van de sociale recherche. Dit gaat breder dan alleen de rechtmatige verstrekking van uitkeringen op het terrein van werk en inkomen (W&I). Dit doen we omdat de mogelijkheden om te frauderen in het sociaal domein zich niet beperken tot uitkeringsverstrekking. Ook bij sociale voorzieningen als schuldhulpverlening, mantelzorg, WMO en persoonsgebonden budgetten (PGB’s) is frauduleus handelen mogelijk.
Wij zijn ervan overtuigd dat een bredere inzet van de sociale recherche de bewaking en bevordering van rechtmatig gebruik ten goede komt. Fraude op het ene onderdeel kan namelijk gezien worden als een indicator dat mogelijk op andere onderdelen ook sprake is van fraude. Opsporing wordt daarmee vereenvoudigd.
Daarnaast kan het bewaken en bevorderen van rechtmatig gebruik tevens bijdragen aan budgetbeheersing.
Verhoogd risico op onrechtmatig gebruik van sociale voorzieningen is ook te herleiden uit andere systemen en domeinen. Denk daarbij bijvoorbeeld aan wonen.
Vormen van illegaal wonen, huurschuld, onrechtmatig gebruik van elektriciteit zijn vaak signalen voor mogelijk onrechtmatig gebruik van sociale voorzieningen. Ook is een verhoogd risico op onrechtmatigheid goed te signaleren door toezicht op systemen (GBA, BAG, controle rechtmatige inschrijving). Uit de verschillende systemen zijn signalen te herleiden, die kunnen wijzen op een groter onrechtmatig gebruik van gemeentelijke voorzieningen. Door de sociale recherche ook hierin een rol te laten spelen komt alle informatie op één plek terecht en versterkt dit de kans van de sociale recherche om onrechtmatig gebruik aan te pakken.
Positionering in de organisatie
Gezien onze ambitie om de sociale recherche meer integraal te laten werken, adviseren wij de groep sociaal rechercheurs bij elkaar te houden en niet onder te brengen bij verschillende afdelingen. Daarnaast stellen wij voor de toezichthouder onrechtmatig woongebruik (nu vallend onder het teambouwtoezicht) toe te voegen aan dit team, om de integrale benadering als hierboven beschreven te versterken.
Voor de daadwerkelijke positionering adviseren we een pragmatische oplossing: we willen de sociale recherche onderbrengen waar de link met het primaire proces het grootst is. Kijkend naar het takenpakket ligt aansluiting bij de afdeling Backoffice Dienstverlening (BOD) voor de hand. Het te behalen synergie voordeel is hier het grootst.
In 2008 is, bij de reorganisatie “Anders Werken” gekozen om alle handhavende taken onder te brengen binnen de afdeling Handhaving. Dit principe wordt door dit voorstel nu losgelaten. De toekomstige ontwikkelingen met de 3 decentralisaties geeft voor de Sociaal Rechercheurs een breed werkpakket binnen de huidige afdeling BOD. De nauwe samenwerking met de uitvoering zal vooral in preventief opzicht veel voordeel kunnen opleveren. De samenwerking die binnen Handhaving is ontstaan zal zeker niet verloren gaan. Vooral de controle ten behoeve van het GBA en de BAG maakt samenwerking en vakmatig overleg met andere afdelingen noodzakelijk.
4 Veranderingen in takenpakket sociale recherche
Het takenpakket van de sociale recherche verandert weinig ten opzichte van de huidige situatie. De aanpassingen die er zijn, komen voort uit de verbreding, de integrale aanpak. Vooralsnog denken we aan het volgende takenpakket:
1. Strafrecht
De traditionele taak van de sociale recherche blijft het verrichten van werkzaamheden waarvoor een specifieke opsporingsbevoegdheid nodig is (zoals de inzet van stelselmatige observatie). De sociaal rechercheurs stellen waar nodig proces-verbaal op van de vermeende fraude die de grens van € 50.000,- overschrijdt. Voorheen was dat bedrag lager, waarmee we
verwachten dat de hoeveelheid werk hier afneemt en verschuift naar bestuursrecht en toezicht.
2. Verzoeken van derden - Bijzondere projecten
Onder verzoeken van derden verstaan we twee mogelijke typen verzoeken.
Het eerste type verzoek geldt het afnemen van taken ten aanzien van
strafrechtelijk onderzoek voor kleinere gemeenten die deze taken niet in eigen huis uitvoeren. Met de gemeenten uit het oude samenwerkingsverband is afgesproken dat zij van de diensten van de gemeente Leiden gebruik kunnen maken, waarbij de gemeente Leiden als preferred supplier op dit onderdeel optreedt. Het tweede type verzoek gaat om de deelname van de sociale recherche aan bijzondere projecten. De afgelopen jaren heeft de sociale recherche geparticipeerd in een aantal bijzondere projecten. Denk daarbij aan projecten in samenwerking met het RIEC, RCF en SIOD. Ook in de toekomst blijft de sociale recherche participeren in dit soort bijzondere projecten. Deze projecten zijn gericht op de bestrijding van grotere vormen van criminaliteit en betreffen vaak politiek gevoelige dossiers. Deelname aan deze projecten past in de ambitie van de gemeente om onrechtmatig gebruik van gemeentelijke uitkeringen op grotere schaal te bestrijden.
3. Advies en bestuursrecht
De hoofdmoot van de werkzaamheden van de sociaal rechercheur zal de komende jaren bestaan uit advies, toezichthouden en het afhandelen van bestuursrechtzaken. Door de verschuiving van de strafrechtsgrens naar
€ 50.000,- zal het grootste deel van het aantal zaken in het bestuursrecht afgehandeld worden. De adviestaak richt zich naast het vergroten van fraudebewust zijn bij consulenten, onder meer op inrichtingsadvies voor toezicht en handhaving naar aanleiding van de transities in het sociaal domein (hoe richten we een efficiënte en effectieve rechtmatigheidscontrole in?).
Daarnaast hangt de invulling van deze taak mede af van de gemeenten die diensten van de gemeente Leiden willen afnemen.1
4. Toezichthoudende taak
De toezichtstaak van de sociale recherche gaat wezenlijk veranderen ten opzichte van de huidige situatie. Niet langer staat de vraag centraal of iemand recht heeft op een uitkering, maar staat de persoon die de uitkering komt aanvragen centraal. Wie is de aanvrager, wat is zijn woonsituatie, welke
1Gemeente Leiden maakt bij de uitvoering van de taken binnen de WWB gebruik van fraude- preventen, consulenten die getraind worden in het herkennen van frauduleus handelen. De sociaal rechercheur heeft hierin nauwelijks tot geen adviserende rol. Gemeente Oegstgeest, Zoeterwoude geven aan wel gebruik te maken van advies Sociaal Rechercheur, met name voor het aangaan van ‘moeilijke gesprekken’.
5 overige gemeentelijke uitkeringen krijgt hij of heeft hij recht op (WMO, PGB), hoe staat deze persoon ingeschreven in de gemeentelijke registers? Juist met het centraal stellen van de persoon gaat de sociale recherche erin slagen de ambitie te realiseren om meer integraal te werken. Tot de toezichtstaken behoort in de nieuwe situatie om deze reden ook toezicht op onrechtmatig woongebruik. Een extra impuls aan het versterken van de integrale rechtmatigheidstoets is het toezicht op DUO, GBA/BAG. De gemeentelijke registratiesystemen zijn een belangrijke bron voor de sociale recherche om signalen van fraude op te vangen of op te sporen.
In de gewenste situatie wil de sociale recherche beoordeeld worden op:
• rendement: kosten sociale recherche versus de besparing op niet verstrekte uitkeringen op grond van onrechtmatige aanvraag
• bijdrage als toezichthouder: de bijdrage van de sociale recherche aan de grootschaligere aanpak van onrechtmatigheid
• advisering: de bijdrage van de sociale recherche aan het eerder en sneller signaleren van fraude door verschillende disciplines verder te leren kijken dan de eigen koker
Prioriteitsverdeling taken
In de onderstaande tabel staat een procentuele inschatting van de uitvoering van de taken. Duidelijk is dat het meest belang wordt gelegd bij de toezichtstaken, die gericht zijn op de preventie van fraude:
Taak %
Strafrecht 2,5 %
Verzoeken van derden – bijzondere projecten 2,5%
Advies en bestuursrecht 25%
Toezicht (inclusief woongebruik) 70%
bezetting, kosten en mogelijke inkomsten
De gemeente Leiden neemt in het oude samenwerkingsverband diensten af voor 6745 uur, tegen een kostprijs van € 444.243,52. Dit betreft een bruto aantal uren en een bruto bedrag inclusief loonkosten en overhead. Om invulling te kunnen geven aan de ontwikkelgerichte aanpak houden we dit (beschikbare) budget aan voor 2014. Met dit budget kunnen we in ieder geval de kwetsbaarheid van de sociale recherche voorkomen en geeft het enige ruimte om gedurende het jaar capaciteit bij te schakelen indien de uitvoering van de taken hierom vragen. Om kwetsbaarheid te voorkomen is een minimale bezettingsgraad sociaal rechercheurs van 3,5 fte nodig. Naast de personeelskosten voor de sociaal rechercheurs is ondersteuning nodig om de bereikbaarheid van de sociale recherche 7 dagen per week te kunnen garanderen. Eind 2014 evalueren we de inzet en bezien we binnen de dan geldende context of de formatie gehandhaafd kan worden, dan wel
verminderd of uitgebreid dient te worden.
Het voorstel tot beëindiging van het samenwerkingsverband is gebaseerd op het naar rato terugnemen van de in 2005 ingebrachte formatie. Dat betekent voor de gemeente Leiden dat het team sociale recherche vanaf 1 januari 2014 in ieder geval uit 4,54 fte bestaat. Dit betreft rechercheurs, administratieve ondersteuning
6 en 8 uur leiding . Aan deze groep wordt de toezichthouder onrechtmatig
woongebruik toegevoegd, wat een toename met 1 fte betekend.
Inkomsten
De gemeente Alphen aan den Rijn neemt als overgangsregeling tot 1 januari 2015 voor 0,7 fte diensten af van Leiden en betaald tot uiterlijk 1 april 2015 een bedrag van € 43.610,-2 aan loonkosten. De gemeenten Zoeterwoude, Leiderdorp en Oegstgeest zijn voornemens diensten af te nemen van de gemeente Leiden. Over de inkoopvoorwaarden maken we per gemeente afzonderlijke afspraken. Deze gemeenten hebben voor 2014 een geldbedrag gereserveerd voor de afname van diensten in het oude samenwerkingsverband. Hoewel we hier geen rechten aan kunnen ontlenen geeft het wel een goed beeld van de bedragen waar we in de toekomstige situatie rekening mee kunnen houden:
Gemeente gereserveerd bedrag conform oude
samenwerkingsovereenkomst
Leiderdorp € 34.177,82
Oegstgeest € 20.531,26
Zoeterwoude € 4.226,72
Totaal € 58.935,80
Samenwerking andere gemeenten
In het bestuurlijk overleg van 11 februari 2013 hebben de gemeenten Leiderdorp, Oegstgeest en Zoeterwoude aangegeven van plan te zijn de samenwerking met Leiden voort te zetten. De gemeente Leiderdorp heeft aangegeven de gemeente Leiden te volgen in de nieuwe opzet van de sociale recherche. Over de
samenwerking met de gemeenten Oegstgeest en Zoeterwoude is het volgende op te merken:
Oegstgeest
De gemeente Oegstgeest heeft aangegeven graag de samenwerking met Leiden te continueren. De gemeente wil wel een andere samenwerkingsovereenkomst.
Oegstgeest is een groot voorstander van een marktmodel. In dit model werken de gemeenten met een constructie waarbij per zaak of dienst op offertebasis
ingekocht kan worden. De gemeente Oegstgeest wil af van een rigide sturing op uren, zoals in het huidige samenwerkingsverband het geval is.
Zoeterwoude
Ook de gemeente Zoeterwoude heeft aangegeven de samenwerking met Leiden te willen voortzetten. Zij heeft hierbij geen voorkeur uitgesproken over de manier waarop de samenwerking vorm krijgt.
Wensen van de drie gemeenten ten aanzien van inzet Sociale recherche In de onderstaande tabel staat per gemeente een aantal wensen die voor de gemeenten belangrijk zijn en die de samenwerking hen in ieder geval moet opleveren:
Gemeente Wensen
Oegstgeest • consulenten trainen op signaleren van fraude en het voeren
2Het gaat hierbij om kosten en de inzet van de heer Van Marion die oorspronkelijk in het samenwerkingsverband is ingebracht door de gemeente Alphen aan den Rijn.
7
Gemeente Wensen
van moeilijke gesprekken
• sociaal rechercheur nodig voor confrontaties, de harde kant
• breder delen van de resultaten van de sociale recherche (publiciteit zoeken als extra preventieve maatregel)
• meer zichtbaarheid in cijfers / wat levert het op (investering versus behaalde resultaten)
• sturing op resultaat in plaats van op uren
Zoeterwoude • preventieve werking die uitgaat van de sociaal rechercheur
• informeren, alert maken en scholing van consulenten
• inzetten sociaal rechercheur op het moment dat het nodig is (zo snel mogelijk)
• de mogelijkheid hebben om bij nieuwe aanvragen de sociaal rechercheur deel te laten nemen aan het intakegesprek
Leiderdorp -
Op basis van bovenstaande is het voorstel in gesprek te gaan met Leiderdorp, Oegstgeest en Zoeterwoude hoe we pragmatisch invulling kunnen geven aan deze wensen en volgens welke constructie.
