Flexibele jobs en armoede
Annelies Debels Annelies Debels
CEPS/ I NSTEAD & FNR, Luxem burg
WSE Arbeidsm arktcongres 17.12.2009
Vraagstelling
Verhogen flexibele jobs het risico op arm oede?
Relevantie:
“ in-work poverty” -debat
“ work-work-work”-debat
“ work-work-work”-debat
“ flexicurity” -debat
Focus op:
Deeltijds en tijdelijk werk
Arm oederisico: inkom ensonzekerheid
Stijgend belang van deeltijds en tijdelijk werk
25 30 35 40 45
3
0 5 10 15 20 25
1983
1985
1987
1989
1991
1993
1995
1997
1999
2001
2003
2005
2007 Vrouwen deeltijds Mannen deeltijds Vrouwen tijdelijk Mannen tijdelijk
Armoede bij deeltijds en tijdelijk werkenden
Deeltijds werk:
Laag aantal gepresteerde arbeidsuren
Lager loon per gewerkt uur
Marginalisering versus behoud werknem ers?
Balans inkom sten/ lasten huishouden
Balans inkom sten/ lasten huishouden
Tijdelijk werk:
I nstabiele tewerkstelling
Lager loon per gewerkt uur
Balans inkom sten/ lasten huishouden
Redenen deeltijds werk (2008)
0 10 20 30 40
Kon geen voltijds werk vinden Zorg voor kinderen of andere
afhankelijke personen Andere gezins- of persoonlijke
verantwoordelijkheden Eigen ziekte of invaliditeit
Combinatie met opleiding of training
Andere redenen
Vrouwen Mannen
Redenen tijdelijk werk (2008)
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100
Kon geen vast werk vinden
Wil geen vast werk In opleiding of training
Vrouwen Mannen
Meting en data
EU-SI LC: European Union Statistics on I ncom e and Living Conditions
Risico op inkom ensarm oede: EU-grens:
huishoudelijk equivalent inkom en valt onder 60%
van het nationaal equivalent inkom en
huishoudelijk equivalent inkom en valt onder 60%
van het nationaal equivalent inkom en
Verschillende inkom ensbronnen sam en: inkom en uit arbeid, uitkeringen, private inkom sten, …
I nkom en op jaarbasis
Deeltijds werk: zelfperceptie respondent
Tijdelijk werk: tijdelijk/ bepaalde duur contract versus vast/ onbepaalde duur contract
Een aantal bedenkingen…
Wat we niet m eten:
“Marginale” tewerkstelling: erg flexibele arbeid in het illegale circuit
“Tijdelijke werkloosheid”: voorlopig geen data Het crisis-effect: data onverm ijdelijk m et
Het crisis-effect: data onverm ijdelijk m et vertraging
Voor verder onderzoek
Armoederisico in verschillende categorieën van de actieve bevolking in België (2004)
3,9 3,5
0 5 10 15 20 25 30 35
Werkend Voltijds
5,1 2,2
5,8
29,9 Deeltijds
Vast Tijdelijk Werkloos
Een laag loon of een zware
huishoudenslast? Deeltijds en voltijds
34 30
40 50
Percentage werknemers
100
Percentage arme werkenden met
armoedeloon
17
34
15 11 0
10 20 30
% met
armoedeloon waarvan % arm
Voltijds Deeltijds
73 74
0 20 40 60 80
Deeltijds Voltijds
Twee paradoxen
Arm oedeloon leidt m eestal niet tot arm oede
Toch heeft de m eeste arm oede te m aken m et een arm oedeloon
m et een arm oedeloon
Deeltijds werk gaat vaker gepaard m et een arm oedeloon dan voltijds werk
Arm oedeloon leidt iets vaker tot arm oede
bij voltijdsen dan bij deeltijdsen
Armoederisico naar reden deeltijds werk
8 10 12
0 2 4 6
Voltijds Deeltijds, andere
persoonlijke redenen Deeltijds, kon geen
voltijdse job vinden
Blijft verhoogd armoederisico bestaan na controle voor andere factoren?
Controle voor:
beroep, sector
opleidingsniveau, leeftij d, burgerlij ke staat, alle vaste individuele kenm erken
aantal volwassenen en kinderen in het huishouden, al dan niet andere werkende in het huishouden
ANTWOORD:
Niet altijd voor deeltijds versus voltijds werkenden:
Met andere werkende in het huishouden: geen verhoogd arm oederisico voor deeltij dsen
Zonder andere werkende in het huishouden: w el verhoogd arm oederisico voor deeltij dsen: 4 tot 5 keer vaker dan arm dan niet arm !
Armoede in een tijdelijke job: België
Mate waarin armoederisico verhoogt in tijdelijke tegenover vaste job
2 2,5
0 0,5 1 1,5 2
BE DU FR IR VK DK FI NL GR IT PO SP
Geen andere werkende Andere werkende in het huishouden
Armoede in een tijdelijke job:
een internationale vergelijking (1)
Mate waarin armoederisico verhoogt in tijdelijke tegenover vaste job
2,5 3
0 0,5 1 1,5 2
BE DU FR DK FI NL VK IR GR IT PO SP
Geen andere werkende Andere werkende in het huishouden
Internationale vergelijking samengevat
Tijdelijke job verhoogt beduidend risico op arm oede
Maar ondersteunende huishoudelijke context ook erg belangrijk:
erg belangrijk:
Noordelijke gordel van landen: arm oederisico niet hoger bij tijdelijke werknem ers indien andere werkende in het huishouden
Paradox in zuidelijke landen en I erland:
Tij delij ke werknem ers wel slechter af m et andere werkende in huishouden
Maar niet slechter af zonder andere werkende in huishouden
Selectie-effect: enkel de ‘niet-arm en’ kunnen zich veroorloven zelfstandig/ apart huishouden te vorm en
Conclusies
Arm oede voor flexibele werknem ers is relatief beperkt fenom een
Niettem in gaat flexibel werk gepaard m et verhoogd arm oederisico
Dit is wel degelij k te wij ten aan deeltij dse/ tij delij ke aard van de j ob
Grotendeels verdoken probleem van werkloosheid
Maar: huishoudelij ke context waarin de flexibele j ob plaatsvindt is ook bepalend
ook bepalend
Vooral problem atisch wanneer enige j ob in het huishouden
Tweespalt tussen “deeltij ds werk als voorrecht” en “onvrij willig deeltij ds werk”
Belangrij ke groep tij delij ke werknem ers slaagt erin arm oede te voorkom en, m aar dit gaat ten koste van hun autonom ie
Mogelij ke beperkingen in keuzevrij heid m bt dem ografische beslissingen
Focus op arm oede m ag niet ten koste gaan van andere aspecten van levenskwaliteit
Meer lezen?
Debels, A. & Berghm an, J. (2009). Tijdelijke banen en arm oede in Europa: flexi- arm oede? I n J. Vranken, G. Cam paert, D. Dierckx, & A. Van Haarlem (Eds.) Arm
Europa. Over arm oede en arm oedebestrijding op het Europese niveau. Leuven: Acco.
Debels, A. (2008). Tem porary job transitions: consequences for em ploym ent and poverty across European welfare states (pp. 51-77). I n R.Muffels (Ed.) Flexibility and Em plooym ent Security in Europe. Labour Markets in Transition. Cheltenham : Edward Elgar.
Debels, A. (2008). Maakt een flexibele job arm ? I n J. Vranken, G. Cam paert, K. De
Debels, A. (2008). Maakt een flexibele job arm ? I n J. Vranken, G. Cam paert, K. De Boyser, C. Dewilde, & D. Dierckx (Eds.) Arm oede en sociale uitsluiting. Jaarboek 2008. Leuven: Acco.
Debels, A. (2008). Flexibility and I nsecurity. The I m pact of European Variants of Labour Market Flexibility on Em ploym ent, I ncom e and Poverty Dynam ics (PhD Thesis). Leuven: Faculty of Social Sciences KULeuven.
