Reken je rijk (of arm) met het bbp

(1)

Wees creatief: tel ook drugs- handel en prostitutie mee in het bruto binnenlands product

Reken je rijk (of arm) met het bbp

BRUSSEL

Het Verenigd Koninkrijk is door een boekhoudkundige truc van de ene dag op de andere 12 miljard euro rijker geworden. Of hoe je met het bbp van een land alle kanten uit kunt.

MATTHIAS VERBERGT

Opmerkelijk was het zeker. Vlak voor het weekend bleek dat de economie van het Verenigd Koninkrijk plots met zo'n 12 miljard euro gegroeid was, doordat inkomsten uit drugshandel en prostitutie voortaan meegeteld werden voor de berekening van het bruto binnenlands product (bbp).

Ongeveer tegelijkertijd kondigde Italië aan dat het hetzelfde gaat doen.

De landen verdedigen zich door te verwijzen naar een nieuwe standaard die door Europa wordt opgelegd (ESR2010), waarbij illegale activiteiten ook bij het bbp meegerekend mogen worden, en naar andere landen waar prostitutie en sommige drugs legaal zijn, zoals in Nederland.

"Voor de berekening van het bbp bestaan dus wel degelijk Europese normen", zegt econoom Gert Peersman (UGent). "Het is Eurostat dat op zulke cijfers toeziet." Zo tikte het ons land onlangs op de vingers omdat we de schuld van de regionale sociale

huisvestingsmaatschappijen niet opnamen in onze totale

staatsschuld.

Italië en het Verenigd Koninkrijk waren gewoon de eersten om die nieuwe Europese richtlijnen door te voeren. Maar soms is er meer aan de hand. "Over vele zaken kun je natuurlijk discussiëren, en je kunt een land niet tegenhouden om eigen cijfers te produceren", aldus Peersman.

Dat deed ook Nigeria. Heel wat Zuid-Afrikanen verslikten zich eerder dit jaar in hun koffie aan het ontbijt. Nigeria had hun land plots van de troon gestoten als grootste Afrikaanse economie.

In één nacht tijd was de economische waarde van het West-Afrikaanse land bijna verdubbeld. Uiteraard was er niets echt veranderd, tenzij de manier waarop hun bbp berekend werd.

Ook Italië is niet aan zijn proefstuk toe wat het opkrikken van hun bbp betreft. "Om eind jaren tachtig lid te kunnen worden van de toenmalige G8 (sinds de Oekraïnecrisis de G7, zonder Rusland, MV), rekende Italië zich toen al rijk, door plots 18 procent aan 'informele activiteiten' bij hun bbp te tellen", zo zegt An Vranckx, professor aan de UGent die gespecialiseerd is in

drugshandel en illegale economie.

Een fenomeen dat sindsdien bekend staat als il sorpasso, de inhaalbeweging.

Behalve status, en lidmaatschap van de club van rijke landen, levert een hoger bbp bovendien heel wat

andere interessante voordelen op voor een land.

Binnenlands geluk

Om goedkoop geld te kunnen lenen op de financiële markten, en goede punten van Europa te krijgen, is het van belang een lage schuldgraad te hebben. Dat is de verhouding tussen de totale staatsschuld en het bbp. Hoe hoger het bbp, hoe lager die ratio, hoe gunstiger de ratingbureaus je evalueren, en hoe makkelijker je als land aan vers geld geraakt. Zo zit de Belgische schuldratio momenteel terug boven de belangrijke grens van 100 procent.

Ook de berekening van het overheidsbeslag is gebaseerd op het bbp. Een hoger bbp vertaalt zich in een lagere belastingdruk, een belangrijke economische indicator én politiek argument.

Terwijl de meeste landen hun bbp zo hoog mogelijk houden, is het voor andere zaak net het

omgekeerde te doen. "Als Congo alle economische activiteiten, ook diegene die in het zwart gebeuren, bij hun bbp zou tellen, zou het vlotjes verdubbelen", zegt An Vranckx van de vakgroep conflict- en ontwikkelingsstudies (UGent).

Maar ze hebben er alle belang bij dat niet te doen, aldus Vranckx.

"Op die manier zouden ze op heel wat minder ontwikkelingssteun en leningen kunnen rekenen. Het bbp wordt door landen ingezet om internationaal zo veel mogelijk voordelen te behalen."

Daarom gaan er steeds meer stemmen op om het bbp niet meer als enige economische

welvaartsnorm te hanteren. "Het bbp beloont veel zaken die eigenlijk schadelijk zijn voor onze welvaart", zegt Ferdi De Ville, specialist Europees handelsbeleid (UGent).

(2)

"Bij de ramp in Fukushima is, door de heropbouw, het bbp van Japan gevoelig gestegen. Zelfs files zorgen voor een aangroei, door het meerverbruik aan benzine."

Ook Peersman pleit voor andere standaarden, die het bbp moeten complementeren en rekening houden met vervuiling of welzijn, zoals het 'bruto binnenlands geluk'.

"Al zijn die normen toch moeilijk kwantificeerbaar. En ik zie de internationale instellingen het niet meteen omarmen. Het bbp is al ingewikkeld genoeg."