Trotse Zonen Trotse Vaders:
en e de ader die e il ijn
HANDBOEK
COLOFON
Ontwikkelaar en auteur van de interventie Jens van Tricht
Weesperzijde 110-Q 1091 EN Amsterdam contact@jensvantricht.nl
06 430 836 86
www.trotsezonentrotsevaders.nl
VOORWOORD
In dit document komen theorie en praktijk van het werken met jongens en mannen samen.
Tien jaar geleden dook ik na mijn afstuderen deze weerbarstige praktijk in. Een groot verschil met de theoretische academische wereld waarin ik tien jaar verkeerd had.
De methodiek die hier gepresenteerd wordt is de weerslag van tien jaar werken met jongens en mannen, op basis van de theorievorming tijdens mijn studie - vrouwenstudies met mannen en mannelijkheid
als specialisatie. In de afgelopen tien jaar zijn de ideeën getoetst aan de praktijk, en andersom.
De cirkel gaat rond, steeds weer.
TrotseZonenTrotseVaders is in de praktijk mede ontwikkeld door een team vrijwilligers waarvan Michel van Pomeren en Evert Wiebenga hier speciale aandacht verdienen. Als pioniers hebben zij
zich binnen Cardea Jeugdzorg ingezet voor de uitvoering van pilots en de integratie van de methodiek in de dagelijkse praktijk. Zonder hen zou deze publicatie er niet liggen!
Theorie en praktijk gaan hand in hand, in deze methodiek, voor de uitvoerders, met de deelnemers, en voor mij als ontwikkelaar. Ik ben blij dat ik mijn bijdrage hieraan heb mogen leveren en
enorm dankbaar voor de grote inzet van vele betrokkenen.
Jens van Tricht, november 2014
INHOUD
SAMENVATTING
05
PROBLEEMOMSCHRIJVING
06
BESCHRIJVING INTERVENTIE
08
ONDERBOUWING
19
UITVOERING
24
ONDERZOEK NAAR PRAKTIJKERVARINGEN
26
AANGEHAALDE LITERATUUR
28
BIJLAGE: DRAAIBOEK & WERKVORMEN
31
SAMENVATTING
DOELGROEP
De primaire doelgroep bestaat uit jongens van 14 tot 18 jaar die zich in een hulpverleningscontext bevinden en hun (stief)- vaders. Uitbreiding van de doelgroep tot jongens van 8 tot 24 jaar en n vader gelijk erbij llen aan a ngen n de gebr k e e d ek n d g ijn
DOEL
dd el van de n erven e da j ngen nder la ebben van de r ble en aar ee e bij je gd rg ijn b nnenge k en bd elen ijn da de be r kken e d en vader en n ver erk en da de va ngen ver annelijk e d bij vader en n ijn verr d
er nder ng van de kan aa a elijke r ble en zoals l val ddelengebr k rad al er ng en elijk geweld is een metadoel van de interventie, evenals de vergro-
ng van de gelijk aard g e d en annen en vr en
AANPAK
De interventie combineert concrete doe-activiteiten met infor- a ev r en ng en re e e aan de and van v de beelden en ge rekken e e gen be e en en gelijk eden van de vaders en zonen staan centraal.
el nd v d ele al gr e raje en ijn gelijk en er- kend v r be den de kra van aa erk aard r re e kan rden nge eeld de en en be e en en gelijk- heden van de doelgroep.
r ge egd aa de n erven e dr e en ervar ng leren n r a ev r en ng en re e e n gr e verband k er een v erde bij el ng
MATERIALEN
r een draa b ek be kbaar van de gr e n erven e e en ge aan a ngen d ge k e aken v r nd v d ele n erven e r de re e e ijn r elijke vragen nv l
e en ngen en andere dra en n kkeld
ONDERBOUWING
en r en van de ederland e je gd krijg e aken krijg e ge e al eerde l bij a e r ble a ek nder e al ngen k en b nnen bij de je gd l verlen ng e e en gedrag r ble en d e
eer le den ale en aa a elijke r ble en e ijn j ngen d e e aken ebben e e e d ng e en ver aarl ng br k en andel ng dre gende agre - sie, a e e r rn en al l dr g gebr k erver lav ng e e era e r ble en k nnen rden ver r aak d r een r ble a e ge n a e daar j aan bijdragen k andere a ren k nnen een rol spelen.
De interventie TrotseZonenTrotseVaders bouwt voort op weten- a elijke n en d e aangeven da be r kken vader a bijdraag aan e v rk en van e en gedrag -
r ble en bij n k nderen en aan e vergr en van e el ijn en de l re a e erbe er ng van de vader nrela e dan k een belangrijke a r n de aan ak van de genoemde problemen. En voor het vergroten van de be r kken e d van de vader e belangrijk e erken aan e verr en van de va ngen ver annelijk e d bij el vader als zoon.
ONDERZOEK
val a e na a van een raje bij ardea leveren eve reacties van deelnemers op, zowel van de vaders als van de zonen.
r ijn k en e ge den nder vader en nen d e deel na en aan een l bij de rak ijk l We r e land ij gaven aan dat de aangeboden activiteiten hen in de gelegen-
e d elden een re ge an er e elkaar e gaan
Mijn ader rijge ig ij oe nog
ro ali en a ie e alen
P B EEM M C VI
PROBLEEM
Voor welk probleem of risico is de interventie ontwikkeld?
De interventie is opgezet om de betrokkenheid tussen vaders en zonen te vergroten. Voor de s eci eke doelgroe ongens an o aar in een h l erleningscon e en h n aders geld da de oon h is ro le en hee en in een e gd h l erleningscirc i is terechtgekomen.
Er is veel te doen over de veranderende rol van jongens en mannen. Er wordt van mannen verwacht dat ze op het werk een a ij d en en n e den een e je er b ven eel annen akken n n e e r l n g n e annen d e da el d en krijgen n e al ijd de bijbe rende e annen rden n eker ver n r l en e j ngen e en leven e egen rijd ge v rbeelden en r l dellen raa en n de ed a ader ijn v r veel j ngen e eer e r l del aar egelijk v ld en veel vader n e aan de beelden van e v lle annelijk e d d e de e j ngen n de la re ed a krijgen v rge eld
annelijk e d breng vele k al e en e ee aar k vele valk len e ver ijd je d e valk len? e blij een an n n a e el en ijn gev ng? e n eer ij e erk ij a en? e gee ij v r aan le der a ? e k nnen l val erkl e d verla en r nal - e rden v rk en? e n aan er re ge ver d ngen?
aar k bij da j ngen n e nder ij en de erkvl er a er anden lijken e l en e k en b vend en n e n e anneer e verla ver r aken e je en vr en ijn n e enbare leven e een n aal lag be g aar a valt er voor mannen nog te winnen? Wat is het perspectief waar de j ngen van n de vader van rak ee gr e en?
e n erven e r e nen r e ader b ed ener ijd een herbezinning op de traditionele rollen van vaders en zonen.
nder ijd b ed e een er e e de n kkel ng en er nlijke gr e aar ee j ngen en annen de ek vr lijk ege e k nnen en
e n erven e gaa ver annelijk e d e an a e en ar a e n de aa a ij e n erven e r e veranderen van de beeldv r ng ver annelijk e d ver e el beeld en ver e gedrag van nen en vader env d ger ge egd e rd e and een le ke en e v lle vader zoon?
Vier goede redenen om aan de slag te gaan met de interventie:
ge j ngen lijken e l nder g ed te doen dan meisjes. Betrokken vaders zorgen voor be ere l re a e van n nen
• Sommige jongens veroorzaken overlast op straat.
nder e geval al n vader a e bij de opvoeding betrokken is.
ngen en be er n n vel al de band e n vader g ed
ader llen e en a e k nnen d en n n e begele den naar v l a en e d
r de e eke d elgr e j ngen van jaar n een l verlen ng n e en n vader geld da e r blee v ral bij de n l g r r e er n r ng l ge eld en l a elijk n a da kan le den e ala e e
n e aar er n g geen j eel raje e k er neer dat de zoon niet meer doet wat er van hem wordt gevraagd e eder l e l en e ra en de vader d r el e verd ijnen ij rek er g n ijk nder gen an eerd gee een gr e nd en dre g e er geen el e n k ere n e l verlen ng - r bijv rbeeld e gd rg da en k nnen el vader al nen ge veerd rden de a e e veran- deren e ijn ar a e j e en e raje in te zetten.
SPREIDING
e n erven e r e ek j ngen van
jaar d e n een l verlen ng n e bev nden en n vader e ederland e gd n a da en r en van de ederland e je gd e aken krijg e ge e al eerde
l bij a e r ble a ek nder e al n de rak ijk de d elgr e d e daad erkelijk e de n erven e aan de lag gaa kle n annen en j ngen llen n r ble en na elijk el l en en eggen geen l n d g e ebben re e al de annelijk e d der ngen v r rijven e kader ver de gra e en ge gra e
re d ng ijn bij de n kkelaar geen gegeven bekend
GEVOLGEN
r de d elgr e geld da al de n erven e n e rd nge e nen en vader e elkaar blijven r elen e k nnen dan e a r n n e d rbreken da al genera
e be aa n en n e ge n blijven elen vader en nen veranderen n e aan de a e n e ge n en de n nee d n ee naar de v lgende genera e e n erven e b ed vader en nen de gelijk e d e a r n e d rbreken en el de aan e e geven verander ng n aa a elijke n geld da al de n erven e n e rd nge e vader en nen een kan en e gr e en
g ede vader en nen kan e ndelijk le den r ble en al e e d ng je gd r nal e l val verla raa dr g dakl e d e vend en dan e r aan e g da de r ble en aan v lgende genera e rden d rgegeven veel nen rden en g en n n leven el vader
e is akkelijk die r o e e en des e oeilijker die k e s aarheid
e onen ls an ch e annen h ilen nie
EEN JEUGDHULPVERLENER DIE WERKT MET DE INTERVENTIE:
e r ble en aar de j ngen egen aanl en ged rende ijn a ng raje en ijn nder
eer ee rn en a e
ang rn en er nlijk e d rn en ber e ge n ver end ijn nder aard g e d le en agre e ek en verbaal ek ele r ble a ek al verkra ng
geaard e d en ve e d ngen eel van de e r ble en ijn n e e l en nd v d ele
ba e vaak n d g k e ee van de j ngen er bij e be rekken er ee l k k aangeven da e ee e r blee en n
ndere a e de j ngere e ijn d vaak le e a e aar n de j ngen bev nden
BE C VI I TE VE TIE
De interventie kan zowel in een individueel traject als in een groepstraject worden uitgevoerd. Voor beide trajecten geldt dat er daarbinnen weer onderscheid is tussen een traject van de zonen apart, de vaders apart en de zonen en de vaders samen.
2.1 DOELGROEP
De primaire doelgroep van de interventie bestaat uit jongens van 14 tot 18 jaar die zich in een hulpverleningscontext bevinden en hun (stief)vaders. Uitbreiding van de doelgroep tot jongens van jaar en n vader gelijk erbij llen aan a ngen n de gebr k e e d ek n d g ijn e n er ven e kan k gebr k rden v r j ngen en n vader n de el de lee ijd a eg r e n e nder ij en n e el ijn
erk j ngeren erk n d e a e gaa e dan v ral een groepsinterventie.
De interventie is in principe breed inzetbaar voor vaders en nen van alle lee ijden d e n nderl nge band llen ver erken ij de nen rd gegaan van de lee ijd gr e jaar da d de gr e aar ee n n de rak ijk rd ge erk en aar ee de l ebben laa gev nden e n kkelaar gaa ervan da gl baal een n lee ijd van jaar kan rden aange den en da k de a
lee ijd n g kan rden ver gd jaar e k n er n e vr eg gen eg beg nnen e e ver erken van de band en vader en n en d r e d k n e aar bij de de verjaardag Wan eed eer der be e en n en e e de ke e van verv lg le d ngen en b eden k ijden de e le d ngen n en eve begele d ng n r le en r ng k raje en e dr e genera e ijn n r n e
gelijk
e d elgr e be rlijk gr al erb ven ver eld a e ederland e gd n da en r en van de ederland e je gd e aken krijg e ge e al eerde l bij a e r ble a ek n n de rak ijk de d elgr e d e daad erkelijk e de n erven e aan de lag gaa kle n da annen en j ngen ge eel n lijn e de annelijk e d der ngen n r ble en el llen l en en eggen geen l n d g e ebben e k je gd l verlener daar veel verred ng kra j ngen en hun vaders te overtuigen van het nut van de interventie.
aak ijn e de eder d e bij de l verlener aangeven da e g ed ijn de vader erbij e be rekken k elen de eder een belangrijke r l bij e ver gen van vader en nen da de e n erven e v r en belangrijk kan ijn blijk k de l era r veel vader r je en en n a even k en v r de be e e d e eder gnaleren
i ersi ei ij de doelgroe
e belangrijk reken ng e den e de veel e d aan gelijke a ergr nden van de vader en nen aar ee ge erk rd le d ng n vea kla e l rele a er gr nd e n e ge n a en ell ng e k nnen van nvl ed
ijn de an er aar de r ble a ek d r de d elgr e belee d rd en n aa eraan e erken
e belangrijk n e e general eren ader e eke bev lk ng gr e en k nnen n e ver n ka rden ge ren e al bij annen en vr en ijn k er de nd v d ele ver llen b nnen elke gr e gr k nder ek el een alge een beeld naar v ren bijv rbeeld ver elke va ngen ver vader a vaak v rk en b nnen be aalde e n e gr e en e bijv rbeeld elbr nk een e el n ader a van al en e eke n erven e v r be aalde bgr e en kan en elijk
ijn n de e n erven e rd daar n e verder ngegaan n er ediaire doelgroe
• De gezinnen waartoe de zonen en hun vaders behoren.
n de je gd l verlen ng en n e nder ij al jaren d delijk da en en n e el aan aar deel a ken van ge n e en d e na e elkaar a en angen en van d r laggevende nvl ed elkaar ijn l n er ed a re d elgr e kan daar k e ele ge n aar e de
nen en n vader be ren rden gen e d e eder v r en daarb nnen eer een belangrijke n er ed a re d elgr e er al e g ed le gaa e de nen en de vader al d d re ijn eer lag ebben de ver ge leden van het gezin.
• Jeugdhulpverleners
en andere n er ed a re d elgr e ijn de je gd l verlener d e e de gen e de d elgr e erken enk ij en en r
ren n de je gd l verlen ng ijn n g n e e nge eld e e ek erken e j ngen e be rekken van n vader adr k gender en e erken n de je gd l verlen ng gaa n e ee al ver e erken e e je aar e n d g da je gd l verlener annen en vr en n krijgen n de e eke d na ek van e erken e annen en andva en krijgen er n de rak ijk ee aan de lag e gaan e n erven e dan k g ed al ra n de ra ner n e e en d vraag el een aan al aan a ngen n e r gra a
Contra-indicaties
rda r e nen r e ader breed en e bel n e baar ijn er geen e eke nd a e en n ra nd a e aan e geven Wel vraag e aa erkkarak er van de e de e eke aan a ng van de gek en erkv r en aan de n re e en en be e en en gelijk eden van de d elgr e vraag e ra n e en e eke e en e van de be r kken r e nal al ede e b l e van de be r kken rgan a e
en e l e e en verbe er ng van de nderl nge be r k ken e d bij vader en n eraard een r aar n de
rak ijk blijk d geen ab l e n d aak rij ll ge deelna e eveneen een r aar k er geld da d n e r k n d akelijk
2.1 DOEL
Hoofddoel van de interventie:
ngen ebben nder la van de r ble en aar ee e bij e gd rg ijn b nnengek en Subdoelen van de interventie:
e be r kken e d en vader en n ver erk e va ngen ver annelijk e d bij vader en n ijn verr d
Metadoelen van de interventie:
e kan aa a elijke r ble en al l val ddelengebr k rad al er ng en elijk ge eld rd ver nderd
e gelijk aard g e d en annen en vr en rd vergr
“Het ontwikkelen van talent en he oorko en an aa scha elijke
ro le en gaan ij de in er en ie hand in hand.”
oelich ing ij de doelen Hoofddoel
dd el van de n erven e e ver nderen van de r ble en aar ee j ngen b nnenk en bij e gd rg e n erven e el vader en nen eer n a e aken a en e ijn en a en d ngen e d en aar nder val k l a elijk n a r de be ere verb nd ng kan k e ge n eer ab eler rden e n erven e een ddel v r nen en n vader el aan d e ab elere ge n a e te werken.
e n erven e gaa van een eve benader ng van j ngen en n vader e den rden aange r ken n k al e en en leren n energ e eve ij e n e e en erdere ervar ngen e de e gang n en ijn
ge r ken e
annelijk e d e an a e ar a e n de aa a ij en e d rbreken van va e r l a r nen ijn belangrijke ele en en van de n erven e r rd ge erk e een
b na e van ek ervar ng leren n r a ev r en ng en gn eve en e nele re e e e j ngen en n vader leren d r e d en en e ervaren n de re e e n ervar ngen rden de leer en en geb rgd d r e e ben e en erv lgen rd e geleerde n de rak ijk gebra en rd er d e ervar ng k eer gere e eerd e na e de vader blijken be e e e ebben aan e eke n r a e ver e belang van n r l ver de l a elijke en gee elijke n kkel ng van n n en ver de an eren
aar ij n vader a be er k nnen nv llen
r een nadr kkelijke be e e aan l andva en de n a e en e a enleven e n n e verbe-
eren
e n erven e draag bij aan de verbred ng van de beeldv r- ng ver annelijk e d aard r de vader en nen na a van de n erven e een d ver e en en elijk -
annelijk el beeld ebben aange e en erd r ijn ij be er dan v r een n aa een b ende an er e gaan e de dag ngen aar e n e leven egenaan l en e ijnbaar van el rekende rela e en annelijk e d en r v l gedrag dr g r nal e ijbelen en ge eld ebben ij l gek eld en e ebben br kbare al erna even n kkeld e ebben n d ng en va e en e van l en l re a e verbe erd e rela e en de nen en n vader verbe erd vader ijn be ge rden van n v rbeeld n e v r n nen en v r de aa a ij l gev lg ervan ijn k de ver d ngen b nnen n ge nnen aan enlijk verbe erd Subdoelen
bd elen van de n erven e ijn e ver erken van de be r kken e d en vader en n en e verr en van de va ngen ver annelijk e d bij vader en n d e bere ken rd de n be ge aak van e belang van ijn vader en van ijn n kkel ng van j ngen an n de vader rd be ge aak van en ver erk n ijn r l al v eder en r l del ader en n rden a en gen - d gd en gedaagd e eken naar n r eve nv ll ngen van an ijn en een eve r l e verv llen n e ge n leven e n erven e draag bij aan de n kkel ng van eve v r en van annelijk e d en e veran rdelijk e d ne en v r de r l van nen en vader n n e gen leven n n ge n en e ndelijk k n de aa a ij erk n van de n erven e da e verr en van va ngen ver
annelijk e d el d el al ddel
nderl ggend ver aal da de n n de ber e een e gen ad k e en de vader ver ijg r de ene ende a n e van de n vana ngeveer e aal de jaar n aa er een ver ijder ng en vader en n rden vader el een r blee d r n a e g e d e ge vader k nnen n n a e g e d bij nder aan e g ijn n aan
e ge vader k nnen ndank n eke aan e g e d eer a e g ijn aal e neel geb ed bijv rbeeld
r de band en vader en nen e ver erken d r vader be e aken van n r l al v eder en r l del en d r en n de e r l e nder e nen draag de n erven e bij aan e ver erken van e ge n ee en d aan e r blee l end ver gen van ge nnen rda de n er ven e k r nen rd een d e e nve er ng gedaan n de vader van de ek r e nen rden
r e vader vader d e r ijn el k nnen k r ijn n nen
Metadoelen
e e bere ken van e dd el rden even andere aa a elijke e a d el ell ngen bere k al reven e van l val rad al er ng e v rk en van ddelen gebr k r nal e en ar a e n de aa a ij n n e e verge en een vergr ng van de gelijk aard g e d en annen en vr en een eerlijker verdel ng van arbe d en rg en een verr ng van va ngen ver ek e e eke r llen en aken e r kken vader a draag bij aan annen e an a e n aan vr ene an a e
2.3 AANPAK
Opzet van de interventie
e n erven e b neer n re e d e a v e en e n r a ev r en ng en re e e aan de and van v de beelden en nd v d ele en gr e ge rekken e e gen be e en en gelijk eden van de vader en nen aan en raal ij ellen aan e beg n van een raje n e gen d elen en krijgen ged rende e raje eed eer de kan er e re e eren en de d elen even eel bij e ellen gaand van n e gen belev ng ereld rden vader en nen gedaagd n r ne e k en en n e e n en e d en en n a eve vaard g eden e n kkelen el ged rende een raje al n de a r nd ng rd e vader en n gekeken naar de ran er a be e kenen de aken d e ijden de n erven e naar b ven k en v r n dagelijk leven e elkaar en n e ge n en e k nnen e de n e e n en en vaard g eden er n e en?
r ge egd aa de n erven e dr e en ervar ng leren n r a ev r en ng en re e e n gr e verband k er een v erde bij el ng e e le d eraard k eer
b vend en een belangrijke ervar ng v r annen d e n e ge end ijn n ervar ngen gev elen r ble en en k e - baar eden e elkaar e delen
Maatwerk
en erkend v r el e nd v d ele al e gr e raje de kra van aa erk kan re e rden nge eeld de en en be e en en gelijk eden van de d elgr e e be re ende l verlener ee daarbij eed de n erven e en de lb n e d en be aal er a e elke e a -
ngen gelijk llen gaan erken v r de be re ende gr e de be re ende vader en n e l verlener erk v ral e a er gebe r en bere d en n aa e r gra a l e la en en e verb nden e e en
Kern van de interventie
v r el e gr e raje al e nd v d ele raje r rd a ar ge erk e vader en n en a en e kra van e a ar erken da de vader en nen g ed ijn e egelen n n gedrag da gaa be er n a ar e e e dan a en eder blijk r e n d g e ebben l e k en van de ander
nen en vader rden gevangen e le ke d ngen d en al a en k ken e n e d ngen d en al
be erk ng a en r en blijk g ed e erken vader en n kijken daard r vaak naar de v lgende a raak e a v e en aan vaak
en raal n n erven e ger annen vallend bij een deel van de vader n e nd v d ele raje da ij eer be e e lijken e ebben aan n r a e
el ng en e v eren van ge rekken
eel e ij e rden vader en n eegen en n eenl ende ervar ngen d e en el en na e denken ver n nderl nge rela e en e de e a en ang
e n r en en aarden en aan en van n leven al an ader ijn el j ng ge ee en k nnen
n n leren e e v l a en e rden ngen ijn eg naar v l a en e d en k nnen n vader leren e e n j ng e ijn
ader en nen rden ge leerd na e denken ver e e llen ijn al en al an al vader en al
n annelijk e d breng vele k al e en e ee en even vele valk len e v rk je d e valk len? e breng je je en elijke e gen a en
n balan e blij je n balan anneer je nder dr k aa ? e blij je n n a e je el en je gev ng?
e n eer je e erk je a en? e gee je v r aan j e gen le der a ? r e
rd je een le ke an?
en belangrijk nderdeel van de n erven e e be reken van annelijke e gen a en
annelijk e d der ngen e kader reageren n en vader er aal n e en e de l verlener er ee en reageren e el en reageren e a al e ver vr elijke e gen a en gaa d een v rbeeld van aa erk elangrijk erbij da de l verlener de annelijk e d der ngen g ed n de v nger
ee da ij e kan ben e en e en da e an e eren bij de vader en de n
n van de annelijk e d der ngen k ben geen la er en eb geen l n d g k kan alle alleen Wa dan erk al de l verlener de vader r e
ee e el en de r ble en van ijn n e l en en de n r e ijn vader e el en
ader en n v elen dan allebe geen l vrager aar el er a l dan k eer aan bij de
annelijk e d der ng d e eg da annen de r ble en van degenen d e van en a ankelijk
ijn e en el en l en r vader en nen ddelen aan e re ken aar ee e anderen k nnen el en rden de annelijk e d der ngen egelijker ijd nge e en verr d
e ervar ng leer da de nen n e alge een graag llen d en en da de vader l ever llen ra en ader llen n re e n r a e ebben ver e e
berbre n erk e e reden egen n n a de v lgende a e ijn e b e de l verlen ng e d eken van e gd rg d e ijn ger e el l end ver gen van de l n
e eder eel vaak een r ale r l da ij degenecis die het betrekken van de vader initieert.
Het onderhouden van contact met de moeder kan daar een belangrijk nderdeel van e r e ijn
• Gedurende het traject zoekt de begeleider steeds naar e j e e en de re en e van de bijeenk en Steeds wordt ‘’organisch’’ gekeken wat de behoefte is van e en elke v lgende a en n d g ijn
• Een krachtige vraag die gedurende het traject aan de vader gesteld kan worden is: ben je de vader die je l ijn? een vraag d e aank en aan l bij de vader
1 www.rotsenwater.nl
• De interventie combineert inzichten en werkvormen uit genderstudies, haptonomie, Rots en Water1, communicatie- en leiderschapstrainingen, circus,
ar al ar l verlen ng en nder ij een a elende d e e e e leren en er nlijke ontwikkeling stimuleert. Elk traject is maatwerk, a ge e d de e eke en en en be e en van de deelnemer(s) en/of de organisatie waarmee
rd a enge erk aarbij rd a e gebr k ge aak van de gelijk eden a v e en en werkvormen die organisaties zelf in huis hebben.
MA E EID C DE I E
Mannelijkheidscoderingen zijn te zien als positieve kwaliteiten die mannen aanleren om hun leven als mannen mee vorm te geven. nder de oppervlakte van de mannelijkheidscoderingen ligt
het voorschrift dat mannen vooral niet vrouwelijk mogen zijn en andersom daarom zijn deze voorschriften zo belangrijk! En daar ligt ook een belangrijk probleem. Mannen en vrouwen
moeten dus een wezenlijk deel van hun menselijke eigenschappen negeren, ontkennen en zelfs onderdrukken. ok mannen zijn emotioneel en invoelend, relationeel, afhankelijk en kwetsbaar,
solidair, en hebben behoefte aan intimiteit. iet alle mannen zijn bovendien hetzelfde. Er zijn meer verschillen tussen mannen onderling dan tussen mannen en vrouwen.
De voorschriften van de mannelijkheidscoderingen leiden makkelijk tot vervormingen van wat in de basis positieve mannelijke kwaliteiten zouden kunnen zijn. Dit leidt soms tot grote problemen.
Voor de mannen zelf, voor hun gezinnen en kinderen, en voor de maatschappij mannen die zorg mijden, die eenzijdig gericht zijn op betaald werk, status en carri re, mannen die zich afzonderen terugtrekken en isoleren - bijvoorbeeld bij con icten. Mannen die problemen
negeren of zelfs ontkennen tot het te laat is, mannen die zich niet of moeilijk in kunnen leven in zichzelf of anderen, die dominantie en competitie zien als belangrijke manieren om hun eigenwaarde vorm te geven, mannen die hun onderdrukte gevoelens niet anders dan in
agressie en seksualiteit mogen en kunnen uiten.
Ton van Elst en ert Evers hebben binnen de tichting ntwikkeling MA nenhulpverlening MA in 1 4 de mannelijkheidscoderingen geformuleerd als de veelal onbewuste opvattingen die mannen hebben over hoe ze moeten denken en voelen, over hoe ze zich moeten gedragen
Elst Evers 1 4 . Door Ton van Elst Movisie werden de mannelijkheidscoderingen als volgt gepresenteerd tijdens de startbijeenkomst van het ranje onds Programma Man 2.0 waarbinnen
de ontwikkeling van TrotseZonenTrotseVaders werd gestart zie volgende pagina .
MANNELIJKHEIDSCODERINGEN
1Mannelijkheidscoderingen gaan niet over mannen maar over mannelijkheid. En parallel aan de mannelijkheidscoderingen zijn ook vrouwelijkheidscoderingen te onderscheiden.
Vrouwelijkheidscoderingen en mannelijkheids- coderingen werden in 2002 gepresenteerd in het boek 'Seksespecifieke Hulpverlening' en in 2009 door de auteur Nico van Oosten bewerk tot de volgende omschrijvingen:
Vrouwelijkheidscoderingen:
• Emotioneel en invoelend; rekening houdend met anderen/zich voegend/ondergeschikt
• Wie je bent is verbonden met relaties
• Primair verantwoordelijk voor de sfeer in huis, de kwaliteit van relaties, het huishouden en de opvoeding en zorg van (jonge) kinderen
• Op de eerste plaats lief, aardig, aantrekkelijk en zorgzaam zijn
• Afhankelijkheid en kwetsbaarheid mogen (slachtofferschap toegestaan)
• Solidair en niet (te) individualistisch
• Seksualiteit via intimiteit
Mannelijkheidscoderingen:
• Handelen, presteren en werk staan centraal
• Wie je bent is verbonden met wat je doet
• Primair verantwoordelijk voor het gezinsinkomen
• Zelfstandig, onafhankelijk, beschermend
• Afhankelijkheid, kwetsbaarheid en angst niet zichtbaar (geen slachtoffer)
• Dominant, agressief, jezelf in
‘Een betaalde baan is voor mij het belangrijkste in mijn leven’
‘Ik ben handelings- en prestatiegericht, ik hou van competitie en wil me bewijzen
en onderscheiden van anderen’
‘Ik hoor de kost te verdienen voor mijzelf en voor degenen die van mij afhankelijk zijn’
‘Ik concurreer: ik moet eigenlijk beter, sneller, sterker en efficiënter zijn
dan anderen’
‘Ik ben zelfstandig, onafhankelijk en kan eigenlijk alles alleen’
‘Ik heb geen hulp nodig’
‘Ik heb mezelf onder controle, ik ben niet bang en huil niet’
‘Ik ben agressief, laat niet over mij heen lopen en weet me te beheersen, ik ben
rationeel en zelfverzekerd’
‘Ik hoor degenen die van mij afhankelijk zijn te beschermen en hun problemen
op te lossen’
‘Ik ben geen slachtoffer’
‘Ik ervaar intimiteit vooral via seksualiteit’
‘Ik moet seksueel presteren en voor nageslacht zorgen’
1
Het individuele traject
Kenmerken van de interventie als individueel traject
• Het individuele traject kent geen vaste elementen zoals een va ge elde ijd d r n en e v lg ng e
l baal gelden de el de r n e al n e gr e raje en rd k e draa b ek gev lgd da v r de
gr e raje en n kkeld rd naar bev nd van aken en er l vraag d r de l verlener aange a en raje begele der a van de je gd rg organisatie die de jongere begeleidt signaleert dat de band tussen vader en zoon is verstoord en zet
e nd v d ele raje n e gnaal k d van de l verlener d e e k el de n al de vader ge veerd ijn ee e d en l da
e geval kan e raje d re van ar er e n e ge a e rden da er een gr e gev r d da er van e gd rg rd ge erk gaa e n e nd v d ele raje r a r de n
er eer een lange er de van nd v d ele a ng van de n en rd a la er de vader erbij be r kken da e een n adden
a a van e raje gaa de l verlen ng aan de n verder r een ndel nge en r elijke
verdra van de bev nd ngen n l e en re l a en d r de v erder naar de raje begele der ijv rbeeld da er een b ndje en vader en n da
de vader be r kken e d n bij de raje en e trajectbegeleider neemt deze resultaten mee in de verdere dagelijk e begele d ng
Mijn oon lijk el o ij aar da eg ik he nie anders gaa hij s raks eggen a aar a da he ij el och ook gedaan
e groe s ra ec
en erken van de n erven e al gr e raje e n erven e be aa n de ba er e rk v r vader en nen en e bre den langd r ger r je en en adv e erk aa
e rk be aan een b na e van
ervar ng leren en en en van re e e k rden e na e de vader v r en van v r en relevan e n r a e ver vader a en de n kkel ng van
n n n al dan n e eke d e a v e en rden vader en n gedaagd naar el elkaar en de nderl nge rela e e kijken en de e e ben e en erbij rd a elend ge erk e de vader en nen a ar en ge a enlijk e re e e v nden el nd v d eel r elijk ndel ng
laa al n k el en gr e ge ij
n eer e n an e gaa e er een ve l ge en ver r de eer e re ren aar n vader en nen ervaren da e le k n e e d ngen a en e d en
ij alle a v e en gaa e er da de deelne er el en elkaar een eve ij e leren kennen en aarderen e e e ijn ener ijd ger
e ver alen van de ervar ngen n de rk naar dagelijk e a e en ander ijd e be reken van va ngen ver annelijk e d ek e e eke
aakverdel ng en an rd ng
e gelijk b nnen k r e ijd een ekere gedrag verander ng bij de deelne er e be erk ell gen Het is aan te bevelen een serie van minimaal zes
rk van n ander al r aan e b eden n een d delijke regel aa erbij rd dan en n e n keer a ar e de nen ge erk en n keer a ar e de vader
Wanneer een groepstraject en wanneer een individueel traject?
Binnen de jeugdzorg zijn groepssessies mogelijk als gestart kan worden met een groep jongeren die zich min of meer in eenzelfde fase van het hulpverleningstraject bevinden. Dat kan alleen als binnen de organisatie voldoende kennis en overtuiging aanwezig is bij de hulpverleners over de interventie.
Als meerdere trajectbegeleiders de interventie kennen en als mogelijkheid zien voor hun cliënten, kan er een groep worden geformeerd met jongeren die zich in eenzelfde fase bevinden.
Hierbij is ook belangrijk dat met name de vaders maar ook de zonen zich veilig genoeg voelen om in een groep aan het oplossen van hun problemen te werken. De begeleiding, informatievoorziening over de interventie en de werving door hulpverleners en trajectbegeleiders is hierbij van groot belang.
In de praktijk blijkt dat het werken in een groep voor de vaders en de zonen een grote meerwaarde heeft: doorbreking van het isolement, van de eenzaamheid, van het gevoel als enige met dit probleem te kampen en af te wijken van de rest. Feitelijk is het werken in een groep al een doorbreking van de mannelijkheids- coderingen die voorschrijven dat mannen geen problemen mogen hebben, geen hulp nodig hebben en het zelf wel oplossen - en bovendien van de coderingen die mannen vooral in con- currentie, competitie en krachtmeting met elkaar plaatsen.
In de praktijk blijkt het vaak moeilijk realiseerbaar om met een hele groep tegelijk te starten. Dan kan een individueel traject uitkomst bieden. De begeleider werkt dan in het tempo van de cliënt en kan inspelen op alle ontwikkelingen die zich voordoen.
Materiaal en werkvormen (zie de bijlage)
• Er is een draaiboek beschikbaar voor het groepstraject.
Met enige aanpassingen kan dit ook voor de individuele sessies worden gebruikt.
• Het benodigde materiaal voor de doe-activiteiten varieert met de keuze voor specifieke activiteiten.
• Voor de reflecties zijn schriftelijke vragen, invuloefeningen en andere opdrachten ontwikkeld. Zie bijlage.
• Filmfragmenten over vader-zoonrelaties doen het bijzonder goed als ingang voor reflecties; hiervoor is een korte lijst suggesties beschikbaar. Zie bijlage.
• De interventie maakt gebruik van de 'mannelijkheids- coderingen' van Movisie. Hiervoor zijn een vragenlijst en powerpoint presentatie beschikbaar, die voor gebruik in specifieke workshops op maat kunnen worden aangepast. Zie bijlage.
Ruimte
• Gewenst is een ruimte waarin zowel fysieke activiteiten uitgevoerd, filmfragmenten bekeken en besproken en schriftelijke opdrachten gemaakt kunnen worden.
Dit kunnen eventueel ook verschillende ruimtes zijn.
Belangrijk is dat de deelnemers het als 'hun' ruimte kunnen gaan ervaren.
Ben je de vader die je wilt zijn?
Deze krachtige vraag vormt de kern van het werken met de vaders.
Waarom worden mensen enthousiast van TrotseZonenTrotseVaders?
• Cliënten kunnen snel starten
• Het gaat om maatwerk
• Begeleiders zien dat zij iets voor vader en zoon kunnen betekenen
• “Beslissers’’ (ambtenaren, wethouders, kader Jeugdzorg) zien dat de kans op schooluitval, criminaliteit, drugsgebruik en huiselijk geweld kleiner wordt
• Vaders en zonen worden op een positieve manier aangesproken
• Moeders zien vaak al heel lang de belangrijke rol van de vader
• Vaders zien hun rol beter in of op een andere manier
• Vaders gaan terug naar hun eigen jeugd en eigen opvoeding
• Vaders begrijpen dat hun eigen opvoeding een rol speelt
• Begeleiders herkennen vader en zoon in elkaar
• Vaders (her)ontdekken dat samen zijn en samen doen positief is voor de relatie
• Vaders voelen zich gezien, gehoord en gewaardeerd
"Ik lijk meer op mijn moeder, helaas.”
Locatie en uitvoerders
De interventie wordt uitgevoerd door gezins- en trajectbege- leiders en coaches van jeugdzorg organisaties. Ook traject- begeleiders in het onderwijs en in het welzijnswerk kunnen de interventie uitvoeren. Voor anderen die met vaders en zonen (willen) werken kan de interventie als inspiratiebron dienen voor een interventie op maat. De ontwikkelaar van de interventie kan hierbij ondersteunen.
De interventie wordt uitgevoerd bij een organisatie die beschikt over voldoende faciliteiten om ook fysiek aan de slag te gaan met jongens en hun vaders. Daarbij kan worden gedacht aan sportvoorzieningen, mogelijkheden voor hout- of metaalbe- werking, kookfaciliteiten, etc. Daar waar dit niet mogelijk is, kunnen buitenvoorzieningen worden benut, zoals een tuin of park, het strand of een trimbaan.
Kenmerkend voor de uitvoerder van de pilots, Cardea Jeugd- zorg, is dat deze organisatie veel mogelijkheden biedt, innove- rend en vernieuwend is, vaak pilots organiseert en landelijk trekker is voor nieuwe projecten en activiteiten. Cardea geeft medewerkers de ruimte om zich zelf en hun eigen producten te ontwikkelen. Zo’n frisse en innoverende organisatie is nodig om een interventie als deze te kunnen implementeren. Ook GGZ-organisaties en scholen (via MEE) die een innoverende en open houding hebben, kunnen deze methodiek toepassen.
De begeleiders/hulpverleners die de interventie uitvoeren hebben de relatie met hun eigen vader en eventuele kinderen grondig onderzocht en uitgewerkt en zijn bereid en in staat hun eigen ervaringen in te brengen. Ze staan open voor de ervaringen en behoeften van hun cliënten en beschikken over een ruim repertoire aan kennis en vaardigheden om tijdens de interventie in te zetten. Belangrijk is dat ze de relevante thema's hebben doorleefd en in staat zijn steeds de benodigde verbanden te leggen tussen de oefeningen, achtergrondinformatie en de hulpvraag.
Het kan een pr zijn om mannelijke hulpverleners in te zetten bij de uitvoering.
“Ik wist niet dat ik dan zoveel op mijn zoon lijk.”
Inhoud van de interventie
Het groepstraject
Een serie van zes bijeenkomsten van tot , uur, voor vier tot acht zorgvuldig geselecteerde jongens en hun vaders. De selectie is tot stand gekomen in nauw overleg met de betrokken trajectbegeleiders en met de deelnemers zelf, die ook een uitgebreid intakegesprek hebben gevoerd met één van de trainers. Feitelijk wordt drie keer hetzelfde programma uitge- voerd: de eerste keer met de zonen, de tweede keer met de vaders, de derde keer met zonen en vaders gezamenlijk. De zesde en laatste bijeenkomst krijgt het karakter van een terug- komdag; tussen de vijfde en zesde bijeenkomst zit ruim een maand.
Concrete activiteiten
• Introductie van de Kluis: alles wat wordt gezegd is vertrouwelijk, gaat in de kluis en wordt dus nooit naar buiten gebracht.
• Vaststellen van gezamenlijke doelen en individuele doelen.
• Fysieke opdrachten: touwtrekken in tweetallen, grensoefening (naar elkaar toelopen en kijken waar de grens van de ander ligt), bal afpakken (grenzen, krachtmeting, fysiek contact), spullen op elkaar veroveren, met de ruggen tegen elkaar en dan omhoog komen (samenwerken).
• eflectieopdrachten informatie-uitwisseling:
voorstellen aan de hand van vragen over de eigen vader of zoon, wat zijn jongenskwaliteiten mannenkwaliteiten, samenwerken, filmpjes, plankje doorslaan.
• Diverse energizers - speelse actieve oefeningen die de deelnemers energie geven.
• Gezamenlijke activiteiten: koken, sporten, film kijken.
• Evalueren en nieuwe doelen stellen.
Het individuele traject
In het individuele traject worden dezelfde elementen gebruikt als in het groepstraject, waar nodig aangepast aan de individuele situatie. In het individuele traject zijn er geen vaste elementen zoals een vastgestelde tijdstuur, opvolging, etc. Het gaat om maatwerk, sommige trajecten zijn snel afgerond en andere duren langer.
Tijdens het touwtrekken doet de zoon niets en de vader trekt - letterlijk - alles. Dit heeft
parallellen met de praktijk de zoon doet helemaal niets in huis en de vader ruimt alles op.
Pas met het touwtrekken valt voor de vader het kwartje en realiseert hij zich hoe de situatie is. Vanaf dat moment kan er over
gesproken en aan gewerkt worden.
Bij het gezamenlijk voetballen kan blijken dat een vader het steeds beter wil doen dan zijn zoon,
hem wil overtreffen. Dit geeft de begeleiders iets in handen om de vaders en zonen een spiegel
voor te houden. En het is ook een duidelijk voorbeeld van een mannelijkheidscodering competitie, concurrentie, jezelf bewijzen, agressie.
Als er spelletjes worden gedaan met de vaders apart, dan zien de begeleiders sommige vaders e act hetzelfde gedrag vertonen als hun zonen, bijvoorbeeld in de manier waarop
ze het spel verzieken. et is dan aan de begeleiders om hen hierop te wijzen.
2.4 ONTWIKKELGESCHIEDENIS
Achtergrond
De interventie TrotseZonenTrotseVaders bouwt voort op het project Toffe Jongens, dat in 2007-2009 werd uitgevoerd door Jens van Tricht in samenwerking met Stichting P=P. Toffe Jongens richtte zich op het ontwikkelen van een positief en ge eldl el en anbeeld bij j ngen n e ba en v r ge e nder ij er ee erd bijgedragen aan e versterken van de eigen kracht van deze jongens en aan het v rk en van l val en andere r ble en ijden de uitvoering van Toffe Jongens kwam de vraag op waarom er niet ook met de vaders van de jongens gewerkt werd. De toen ontwikkelde methodiek is nu verder uitgewerkt om deze ook geschikt te maken voor het werken met vaders.
Toffe Jongens bestond uit een interactieve mix van inzichten uit Genderstudies en de sociale wetenschappen, Rots en Water, en technieken voor geweldloze communicatie. Daar- naast stond in Toffe Jongens de Amerikaanse video ‘Tough
e en raal eke e en ngen en e bekijken van v de beelden werden afgewisseld met werkvormen voor zowel nd v d ele al gr e re e e annelijk e d e e de bleek succesvol voor jongens van 10 tot 17 jaar, en veelbelo- vend v r de lee ijden er nder en erb ven e v er ng van Toffe Jongens kwam in 2009 ten einde toen de gemeente- lijke b d e v r de e r je en k a en e vervallen Toen het Oranje Fonds het subsidieprogramma Man 2.0 voor emancipatie van sociaal geïsoleerde mannen presenteerde, was d delijk da d een n ere an e kan v r de d r n kkel ng van Toffe Jongens bood. In 2010 werd een plan geschreven voor de interventie ToffeZonenToffeVaders, dat werd goed- gekeurd door het Oranje Fonds.
Nadat de relatie met de samenwerkingspartner halverwege de projectfase was beëindigd, heeft Jens van Tricht in samen- werking met drie pilotorganisaties (Cardea Jeugdzorg in Leiden,
rak ijk l We r e land n r ebr ek en e e Utrechtse School) en de betrokken trainers het traject voort- ge e nder de naa r e nen r e ader erv r erd opnieuw subsidie van het Oranje Fonds verkregen. Doel van de interventie TrotseZonenTrotseVaders was en is het versterken van de band tussen vaders en zonen door hen bewust te maken van hun rol, positie en ontwikkeling, en door hen hierin te e nen e ba n erven e bij de l rgan a e ge e en vastgelegd in een document dat beschikbaar wordt gesteld via www.trotsezonentrotsevaders.nl.
TrotseZonenTrotseVaders wordt nog steeds actief ingezet en d r n kkeld bij ardea e gd rg n el nd v d ele al gr e raje en e d elgr e en de r e nal blijken behoefte te hebben aan meer (achtergrond)informatie over nut en noodzaak van het werken met vaders en zonen, alsmede aan eer n delijke n r a e ver e vader en nen n elkaar zitten, hun plek in gezin en samenleving, en hun onderlinge relatie. Ook hebben professionals en hun organisaties behoefte aan een meer theoretische onderbouwing. Daarnaast is het nodig in en rond de jeugdhulpverlening meer bekendheid te geven aan de e eke n eek van e erken e j ngen en mannen.
aar de n erven e n verder be reven en e ek gericht op de doelgroep jongens van 14 tot 18 jaar die zich in een hulpverleningscontext bevinden en hun (stief)vaders.
”De ontwikkelaar beschouwt TrotseZonen- TrotseVaders als een interventie in
on ikkeling een ge a enlijke oek och
naar wat werkt voor alle betrokkenen.”
Betrokkenheid doelgroep
e r kken e d van de d elgr e ee al ijd en raal ge aan ijden de n kkel ng van de n erven e lleen d r aan e l en bij de belev ng ereld van de d elgr e de e n be eg ng e krijgen kijken a lee bij de deelne er vader n n kijken a en aan reek a bij en erk l eren naar a e e eggen ebben en er dan bij aan l en er er gk en ij de e eedba k l e ver gen rden aange ekend da k ver e en eer and belangrijke nd a ren k nnen ijn en aren ver e belang en de a van de n erven e aren deelne er el n n rea e da eel d delijk a da er een belangrijk
ijn n erd aange neden
ij de n kkel ng van de n erven e r e nen r e ader ijn vader en nen na be r kken ge ee el n e v r raje al ijden de v er ng en deel van de ra ner el vader allen ijn el n e alle be r kkenen ijn k ge rekken gev erd ver n e gen vader en n rela e e e erd r erd de n kkel ng van r e nen r e ader een ge a enlijke en er nlijke ek naar e belang van be r kken vader a
Buitenlandse interventie
e n erven e n ederland n kkeld
r ver bekend bij de n kkelaar rden n ederland geen vergelijkbare n erven e gev erd ba van e nen e ader el een e d ek n kkeld en gev erd v r j ngen n e ba nder ij en n vader nder de naa er n kkeld d r n er ver e er geen a ele n r a e e v nden en rgan a e al a ne rgan eer bl eke bijeenk en e een d al g ver vader a erbij rden k vader en nen egelijk aan e rd gela en rden k van de l verlen ng a v e en n kkeld en aangeb den v r vader en nen al bijv rbeeld ader n v r k end de v ed l avraag bij de aanb eder leer da
en eel n raje aan de gang aar a da en e e er e rd n e e d delijk
Wel rden eed eer a v e en aangeb den ger vader en nen aarbij e ver erken van n band een belangrijke d el ell ng ij al de e a v e en aa a en
d en en raal en de e ng ee al d r e nadr k l g le k a en be g ijn e e e annend ngen regel a g val e rd er rd ge r ken ver n a e van j ngen n de annen ereld en ek n erne lever vele eb e e a v e en d e ne al r e nen r e ader de band en vader en n
llen ver erken ijn er gr e ver llen
e n erven e r e nen r e ader e nadr kkelijk n e veranderen van va ngen ver annelijk e d al ddel de band en vader en n e ver erken n egelijker ijd bij e dragen aan ene ende gelijk e d en annen en vr en e ver erken van de rela e en vader en n een ddel e k en e dd el na elijk e bijdragen aan e l en van de r ble en aar ee de n b nnenk bij e gd rg ver gen blijk de e k r e ek
n erne n e da e vaak eder ijn d e ek ijn naar an eren de vader nrela e e verbe eren Overeenkomsten en verschillen tussen de interventie
ro se onen ro se aders en ergelijk are in er en ies
vereenk en
er e ver erken van de rela e vader n er e ver erken van vader a
ebr k akend van d e a v e en er llen
e n erven e r e nen r e ader rd nge e b nnen de reg l ere je gd l verlen ng
e n erven e r de l ng e bijdragen aan de l ng van een n ree r blee van de n na elijk e r blee aar ee ij b nnenk n de e gd rg
e n erven e r e nen r e ader ran r a e da l eggen ger e veranderen van rad nele
nv ll ngen van annelijk e d en vr elijk e d e n erven e r e nen r e ader e n be rd ng van vader en nen ver de valk len en verv r ngen van rad nele nv ll ngen van
annelijk e d
e n erven e r e nen r e ader n r eer vader ver e belang van n r l en ver de
n kkel ng van j ngen
e n erven e r e nen r e ader e n
re e e ver de e gen r l al j ngen an en n vader n rela e an vr ver d ngen
ONDERBOUWING
PROBLEMEN VAN JONGENS
en r en van de ederland e je gd krijg e aken e ge e al eerde l bij a e r ble a ek (Kuunders et al. 2011).
ngen bben r ble en en j ngen ver r aken r ble en ngen ijn verver egen rd gd n v r ijd ge l val raag van der elden n e e van e nder ij raag ar e al l en dr ggebr k ald en ren van aar e al ga ever lav ng e en van ij gren ver rijdend ek eel gedrag ge eld egen ek elen ij e al d ver e v r en van verla ge eld en r nal e raag e al Alcoholgebruik, dronkenschap en cannabisgebruik correleren
e ijbelen ger nge l va e en le ere l- re a e g e al ngen blijven vaker en vallen vaker en r en vaker a naar lagere nder ij n vea lae en ngen ebben k e aken e ek eel br k r e en ee rn en nder er en d e ee al v ral aan e je gerela eerd rden en daard r bij j ngen vaak ver e d ge en rden ngen ebben e aken e e e d ng van de der e e en e ver aarl ng br k en andel ng e dre gende
agre e e en a e e r rn en
n nder ij el ijn j ngeren erk en l verlen ng rd alle gelijke an eren ge erk aan l ngen v r en reven e van de e r ble en e n erven e r e nen- r e ader draag er van een e eke nval ek aan bij be er ge egd e een e eke b na e van nval -
eken r e nen r e ader breng vader er g n de leven van j ngen nder ek e vader en nen de r l d e va ngen ver annelijk e d elen bij n r ble en en begele d en n e v r geven van n e e n r ever
nv ll ngen van n leven al j ngen en an
BETROKKEN VADERSCHAP ALS OPLOSSING
r e nen r e ader n kkeld van e n da de r l van j ngen en annen v r een belangrijk deel v r - k aa a elijke va ngen en v r r en de
annelijk e d der ngen van en van der l g
e a andelijke r l van vader n de v ed ng k er d re v r e g e d van vader kan een belangrijke nega eve r l elen n de n kkel ng e el ijn en de re a e van n k nderen rnea ave e r kken vader a draag bij aan e v rk en van allerle
e en gedrag r ble en bij n k nderen en aan e vergr en van e el ijn en l re a e e g e al k de e van n ar ner en e el ijn van e ge n ee de be r kken e d van vader nvl ed vend en rd de eve dan el negatieve invloed van generatie op generatie doorgegeven ave e g e al e erken aan be r kken e d van vader bij n nen draag dan k bij aan de n kkel ng van eer be r kken vader n v lgende generaties.
e belang van be r kken vader jarenlang nder a ave en krijg de laa e jaren gel kk g eer positieve aandacht, onder andere van de lokale en nationale ver e d vadere an a e n van de eer n en n e e an a ebele d van de ge een e erda ele d -
lan r ene an a e k ijn re en ee
ra r en ver nder e n ng van vader a ver enen e g e al el e al ang aa aar eker k e en eed eer vader erv r a e deel e ne en aan de rg v r en de v ed ng van n k nderen er een ijgende lijn n e aan al vader da der a verl nee e ee e vader blijven na de geb r e van n k nd e er evenveel erken gaan el eer erken eren e al n a even v r e leren en nder e nen van a e en rg aa vader a n aan van l kale en landelijke el rgan a e e g e al el e al aar e al en el n erna naal bijv rbeeld n de ereld ijde a agne en are d e ede d r e eder- land e ger W rd ge rgan eerd en are rg).
e r kken vader a blijk n e alleen g ed e ijn v r k nderen en ar ner aar ee k eve e e en de vader el nda r lijk n ddel rake e ijn van een n e e genera e annen d e n vader a a e llen nv llen n gelijk aard g ar ner a e de eder an ij bergen
Een betrokken vader is goed voor het hele gezin. Voor de man zelf betekent het een betere fysieke en mentale gezondheid.
Bovendien biedt een goede vaderbinding de beste kansen op goed contact met de kinderen na een eventuele scheiding.
Kinderen met een betrokken vader doen het daarnaast gemid- deld beter op school en vertonen minder probleemgedrag.
Afwezigheid van vaders kan leiden tot problemen op school, meer internaliserend en externaliserend probleemgedrag, meer kans op slechte vrienden en crimineel gedrag, meer kan ddelengebr k en eerder ek eel a e ijn e Hoog et al. 2011; Bucx 2011; FIRA 2007). Vaderbetrokkenheid heeft een positieve invloed op de cognitieve, emotionele, sociale en fysieke ontwikkeling van kinderen. Zo is onder andere een positief verband gevonden tussen vaderbetrok- kenheid en schoolprestaties, IQ-scores, hechting, omgaan met stress, zelfacceptatie, sociale competenties, relaties met lee ijdgen en en r aal gedrag aderbe r kken e d blijk daarnaa reven e e erken v r r gedrag al middelengebruik, externaliserend probleemgedrag en gedrags- r ble en ngen blijken r dan e je e r eren van een g ede rela e e n vader el elbr nk Overigens is de invloed van vaders met name positief wanneer
ij e ra aanda be eden aan e rga e an ijken en Tavecchio 1998). Interessant is dan weer dat kinderen met be r kken vader er nder ek e e eke v r rdelen na den arke be r kken vader a draag d bij aan e d rbreken van de annelijk e d en vr elijk e d der ngen k v r de ar ner kan e e ijn da een an eer be r kken bij de v ed ng e g e al n rg nder ij en l verlen ng dr ng e belang van betrokken vaderschap langzaam maar zeker door; de profes-
nal el ijn er e er n g lang n e al ijd nge eld e aal v r vader ijn er dan k n a even n kkeld een n a e n kkel n e el al www.ikvader.nl, rden b eken gebra al e egen aandeng d v r annen an en en ab anage en v r annen an en en rd d r een annelijke verl k nd ge een zwangerschapscursus gegeven aan toekomstige vaders vader r nl aar ver n ddel k een b ek ver enen r an
k had nooi gedach da ijn ader zo mee zou doen.”
nderliggend ro lee o a ingen o er annelijkheid
annelijk e d e a n e van na re k aar eed n e e rden beve gd nnell e annelijk heidscoderingen die deze opvattingen en voorschriften weer-
egelen van en van der l g ijn e va en als eigenschappen of kwaliteiten die positief kunnen worden ingezet, maar die regelmatig ook vervormd worden en dan tot r ble en le den e ke r lij van de annelijk e d de ringen zelf kan leiden tot een problematische worsteling om eer j nder e v ld en aan de d nan e annelijk- e d dealen van en van der l g
annelijk e d der ngen rden al vr eg aangeleerd n de v r van een j ngen de r de g de
el de an r er a en el
de belangrijk e der ng v r annen l d ee n e vr elijk d e n e a vr en d en r aa er een nke an e e a ijken van de annelijke n r j ngen en annen d e n e v ld en aan e gelegde beeld van e e annelijk e d rden ge aak v r
a je e je ga ij e nderdaad alle aal nn a e e vr en vr elijk e d n e e en alle aal e e n de ereld kan vergaan geweld tegen homo's komt vaak voort uit krampachtige
va ngen ver annelijk e d ij e al erschillen en o ereenko s en ssen aders en oeders
TrotseZonenTrotseVaders is gebaseerd op het inzicht dat sekse- r llen n e nveranderlijk va l ggen aar be nvl ed rden d r gender de l rele nv ll ngen van annelijk e d en vr elijk e d nnell nderdaad de annelijk e d -
der ngen en vr elijk e d der ngen e laa e jaren rd eed d delijker da gender eerder een n n dan een ar e egen ell ng en r eke ne en da genaa d annelijke en vr elijke e gen a en
ver e alge een be rlijk gelijk verdeeld ijn ver de ek en ar er e n ddel blijk k da vaders die voor hun kinderen zorgen ook fysiek veranderen, el n n r n d ng eld an e al al n de erk ng van n er enen bra a e al al
n e n al e d a al a d d ge a al a g r de annelijk e d der ngen en e breken b ed r e nen r e ader j ngen en annen
egang n v lled g en elijk en eel
Zoals Einstein al zei: “If you do what you always did you get what you always got”.
De afgelopen jaren staat vaderschap meer dan ooit in de belang- ell ng nder eker ij en regel a g n de r ng van
e eke e gen a en van vader d e n baar den ijn n de v ed ng ave en e belang van de e eke vaderr l al e enlijk ver llend van de ederr l r an et al. 2002; Zwaan 2013). Vaders moeten niet moederen, is het adag e e nder eken gaan e er v rbij aan e e da annen en vr en nderl ng ver e alge een eer van elkaar ver llen dan annen en vr en al gr e en r eke ne a geld dan d k v r vader en eder e vader be aa n e vend en blijk nder ek da le b e der aren d e ee eder e geen -
n le er d en n de v ed ng dan der aren e een vader en een eder e al Waar ijnlijk d e e ge la van de eede der er nder e dan ijn aar be r kken e d en d e bij le b e der aren ver e alge een gr er dan n eer rad nele e er ek ele ge nnen e ver llen en vader en eder ijn n de v ed ng rak ijk nder gr dan de vereenk en e Hoog et al. 2011; Pels & Distelbrink 2012).
eraard ijn er d delijke ver llen n de an er aar de a enlev ng kijk naar annen en vr en en d naar vader en eder eder krijgen e en eken anger a en bevallingsverlof, vaders moeten het met twee dagen doen.
ngen rden aan de and van de annelijk e d der ngen onder andere gesocialiseerd om als man kostwinner te worden, e je rden aan de and van de vr elijk e d der ngen onder andere gesocialiseerd om een goede moeder te worden.
en e er g n ge ddelde ver llen en vader en moeders: betrokken vaders ondernemen iets vaker actiegerichte, fysieke, sportieve en technische activiteiten (De Hoog et al. 2011;
el elbr nk e r l van de vader be aa eer el dag ng e verkennen en ne en van r e aan ed gen van na ankelijk e d en a n e ave e e gev nden ver llen en vader en eder eer egelen de al a e en de daar v r vl e ende ver llen n ijd be ed ng en annen en vr en n en nda n el elbr nk en belangrijke r l dan ook voor vaders weggelegd als rolmodel in het doorbreken van de rad nele va ngen ver annelijk e d en vr elijk e d e r kken vader a daarbij egelijker ijd de b d a er en de b d a e ed e e age
AAN TE PAKKEN FACTOREN
De interventie pakt de volgende factoren aan en heeft deze k al bd elen ben e d
Subdoelen:
e be r kken e d en vader en n ver erk e va ngen ver annelijk e d bij vader en
n ijn verr d Algemeen
De interventie TrotseZonenTrotseVaders richt zich op het ver- erken van de rela e en nen en n vader en e verr en van va ngen ver annelijk e d r e ver er- ken van de vader-zoonrelatie zet TrotseZonenTrotseVaders in op het vergroten van de betrokkenheid van de vader door hem be e aken van e belang van ijn r l en d r n re e en rak e nder e n ng e b eden bij e nv llen van een be r kken vaderr l e verr en van va ngen ver anne lijk e d rd bij de e n erven e gereal eerd d r vader en nen e la en re e eren de annelijk e d der ngen en de e aan n e gen gedrag e rela eren en van er k e kijken naar de n era e en vader en n
Het versterken van de betrokkenheid tussen vader en zoon
Voor het versterken van de vader-zoon relatie worden vader en n n eer e n an e be ge aak van de rela e d e ze al hebben. Vervolgens zet TrotseZonenTrotseVaders in op het vergroten van de betrokkenheid van de vader door hem be e aken van e belang van ijn r l en d r n re e en rak e nder e n ng e b eden bij e nv llen van een be r kken vaderr l e vader krijg n r a e ver e belang van ijn r l al v eder en r l del ver de n kkel ng d e ijn n d r aak en a de e van e n d g ee r e nen r e ader aak de vader d delijk aar be r kken vader a belangrijk v r de vader el v r
ijn ge n v r de k nderen en e ek na rlijk v r de n Ook worden vader en zoon meegenomen in activiteiten waarin e n rela e n ree k nnen ervaren en verbe eren e verkennen n e gen en elkaar gren en leren a en erken beleven le er en krijgen andva en de nderl nge
n a e e verbe eren
e err i en an o a ingen o er annelijkheid rg v r en be r kken e d bij k nderen aan n e en raal n eer rad nele va ngen ver annelijk e d de annelijk he d der ngen be r kken vader a e leren e d belangrijk de e va ngen e verr en vend en elen rad nele va ngen ver annelijk e d vaak k een r l bij de r ble en aar j ngen ee ka en e n erven e r e nen r e ader ree dan k naar n e e v r en van annelijk e d d e el vader al nen n aa ellen een n r eve an er e elkaar en e de dag n gen n n leven e gaan r e nen r e ader d e d d r de annelijk e d der ngen e vader en nen e be reken en de e e rela eren aan el n nderl nge rela e al aan n re e a e n n e gen leven
eran oording
e n erven e ak de r ble en van j ngen aan d r n band e n vader e ver erken en n va ngen ver annelijk e d e verr en e ge vader rden n verband gebra e allerle r ble en n de leven van j ngen be r kken vader a draag bij aan gr er el ijn be ere l re a e en e v rk en van r ble en e n erven e gebr k de annelijk e d der ngen al ddel vader en nen n n belev ng ereld aan e reken en erk egelijk aan e verr en van de knellende kader d e de annelijk e d der ngen leggen aan j ngen en annen rad nele va ngen ver en nv ll ngen van vader a bijv rbeeld e r ble en van de d elgr e k nnen deel e aken ebben een r el ng el n e e v ld en aan de annelijk e d der ngen e n erven e r e nen r e ader draag bij aan reg l ere l verlen ng d r de vader nrela e en raal e ellen e de gek en e d ek l r e nen r e ader aan bij de be e en van de d elgr e a en d ngen d en lle e g e al van aar e al en n r a ev r en ng e g e al rda r e nen r e ader de r ble en van de d elgr e n verband breng e de annelijk e d
der ngen rd vader en n e ra r e voor het vinden van de e gen kra en l ng gelijk eden geb den
erk a e ele en en
e n kkelaar en v erder ben e en gr nd van n rak ijkervar ngen de nder aande erk a e ele en en van de n erven e e e ijn n g n e e e en a elijk
nder ek nderb d
Werk a e ele en en van de n erven e ijn
e rd ng bij de vader ver e belang van ijn r l al v eder en r l del
n r a e ver de n kkel ng van j ngen an a en le er beleven
rak ijkervar ng d en e verbe erd n a
erbe eren van de n a e en vader en n e ijn bij de vader en de n ver de
aa a elijke ver a ngen en aan en van annelijk e d de annelijk e d der ngen
err ng van de e gen va ngen ver annelijk e d e e e de e gen n kkel ng van j ngen an e e e de rela e en vader en n
n e alge een en e ek
er nder gen e d al eedba k egelen n r a ev r en ng e na e aan de vader ver
e belang van ijn r l al be r kken vader en ver de n kkel ng a en van de n
el ng n een gr e en de vader
nderl ng ander en de vader en de begele der a en le ke d ngen d en
rvaren van de e elijke rela e en vader en n aa ger erken gang n da alle a n je l aa k n je d en v e ver a e ervaren r d ngen e d en ga je e k ervaren en van daar ga je verv lgen ra en e aak e genlijk n e a je d e al je aar e d e
e erken e v de beelden aar ee leg de begele der e r blee b en de annen en rek
e dan naar e e gaa ij d nd re n gev el n
a de e b na e van ele en en d en leren en ra en v een g ede ngang b ed v r de d elgr e rd beve gd n e ra r an n v er ng van der aar e al er n rden de bev nd ngen ge re en eerd van e nder ek naar de r je en e ranje nd r gra a an aarb nnen k de v rl er van r e nen r e ader ge ar e ra r gee aan da veel r je en d e
de e an a e van aal ge leerde annen r en gebr k aken van de b na e d en leren en ra en de d elgr e e v nden en b nden e e b na e e er n g geen garan e v r e erkelijk bere ken van e an a e d el ell ngen anneer d e n e e l e al d el n een r je rden gen en en ge erk e nder eker le en dan k v r e n kkelen van een rak br kbare v e annene an a e
INTERMEZZO
Mannelijkheidscoderingen he Man o he ode e ongenscode
Een werkvorm die het ook binnen de interventie TrotseZonenTrotseVaders goed kan doen: neem een apover en stiften en vraag de deelnemers te brainstormen over wat de eigenschappen zijn van een echte man . oms vraagt dit nog om wat verduidelijking het gaat niet om wat je hier zelf precies
van vindt maar om wat de boodschappen zijn die de maatschappij hierover uitdraagt.
Waaraan moet een echte man voldoen? Wat moet hij doen? oe moet hij eruitzien? Wat voor eigenschappen heeft hij? siek? Mentaal? Emotioneel? elationeel? Werk?. Vaak zijn
deze toelichtingen echter helemaal niet nodig.
chrijf alle antwoorden op de ipover. ier ontstaat vanzelf een helder beeld van waar het over gaat bij de mannelijkheidscoderingen, the man bo , the gu code en de jongenscode.. Dit zijn
de normen waar jongens zich toe moeten verhouden, waar ze aan moeten voldoen, of, als ze er niet aan voldoen, waar ze de gevolgen van moeten dragen. et verhaal is niet zwart-wit, maar het is vaak wel indrukwekkend. Soms roept iemand iets als 'zorgzaam', waarna deze persoon
zelf en of andere aanwezigen enigszins besmuikt moeten grinniken. Dat kan je benoemen, het is een uiting van het feit dat deze eigenschap niet als vanzelfsprekend in mannen aangemoedigd
wordt, zelfs hier wordt erom gelachen. Men wist blijkbaar wel heel goed dat deze eigenschap er eigenlijk niet echt thuishoorde .
Een tweede oefening om in dit kader te doen is een zelfde brainstorm houden over vrouwelijkheid, op een tweede ap. Vraag vervolgens aan de deelnemers wat opvalt, laat hen benoemen wat
ze belangrijk vinden.
Vraag dan welke van de genoemde eigenschappen op de ap over mannelijkheid e clusief voorbehouden zijn aan mannen. Met andere woorden welke van deze eigenschappen zijn
bij geen enkele vrouw te vinden? En hetzelfde bij de ap over vrouwelijkheid welke van deze eigenschappen zijn bij geen enkele man te vinden?
De antwoorden op deze laatste vragen zullen niet verder gaan dan f sieke kenmerken, voor zover die genoemd zijn. Vrouwen kunnen ook gespierd zijn en mannen kunnen borsten hebben of ronde vormen, vrouwen kunnen trouwens ook geen of nauwelijks borsten hebben of hoekige vormen.
eproductieve functies blijven over vrouwen kunnen kinderen baren, mannen hebben een penis, dat soort dingen. Van de overige eigenschappen is iedereen het meestal wel met elkaar eens dat
deze zowel bij mannen als bij vrouwen aangetroffen kunnen worden, dat deze dus feitelijk zowel mannelijk als vrouwelijk zijn - wat de coderingen er ook over zeggen!
Wie nog een stap verder wil gaan om duidelijk te maken hoe dwingend de coderingen, the bo en de codes kunnen zijn, vraagt de deelnemers hoe word je genoemd als je niet voldoet
aan de coderingen? Voor mannen komt dit neer op termen als homo , mietje , wijf , watje , softie , etc. Voor vrouwen bijvoorbeeld bitch , net een vent , kenau , manwijf , enz.
Deze termen kan je op de ap schrijven, net buiten de eerder genoemde eigenschappen ze vormen de container waarbinnen je als man of vrouw hoort te blijven en waarbuiten je
tot outcast wordt. De boodschap voor mannen is hier vaak harder en duidelijker dan voor vrouwen mannen mogen vooral niet vrouwelijk zijn!
