Jaarrapport 2011

(1)

Laan Copes van Cattenburch 52

2585 GB Den Haag

(2)

Inhoudsopgave

Voorwoord Pagina 2

Hoofdbestuursverslag Pagina 3

Hoofdbestuurssamenstelling Pagina 8

Jaarrekening

Enkelvoudige balans exclusief organen per 31 december 2011 Pagina 11 Enkelvoudige staat van baten en lasten exclusief organen over 2011 Pagina 12

Toelichting op balans Pagina 14

Toelichting op staat van baten en lasten Pagina 21

Overige informatie

Enkelvoudige balans inclusief organen per 31 december 2011 Pagina 27 Enkelvoudige staat van baten en lasten inclusief organen per 31 december 2011 Pagina 28

Geconsolideerde balans per 31 december 2011 Pagina 31

Geconsolideerde staat van baten en lasten over 2011 Pagina 32

Toelichting op geconsolideerde balans en staat van baten en lasten Pagina 34

Gelieerde neveninstellingen Pagina 36

(3)

Voorwoord

Solide en financieel verantwoord

Dit jaarrapport biedt u een overzicht van de financiële ontwikkelingen van de VVD in 2011. Naast dit jaarrapport is separaat het jaarverslag 2011 uitgebracht, dat ingaat op de vele activiteiten en evenementen van de partij.

De afsluiting met een batig saldo van het jaar 2011 is de resultante van het gevoerde solide financiële beleid. De verscherpte aansturing op het Algemeen secretariaat na de Tweede Kamer verkiezingen in 2010 wierp zijn vruchten af. Bij voorbeeld personeelslasten en bureau-en huisvestingskostbureau-en nambureau-en af. Geïnvesteerd werd met name in opleiding bureau-en training. Dit is in overeenstemming met het beleid dat Benk Korthals als nieuwe partijvoorzitter aankondigde tijdens de Algemene Vergadering op 20 mei 2011.

Tijdens de Ledenvergadering van mei 2011 hebben de leden ook een belangrijk besluit genomen tot contributieverhoging. Het gevolg van die beslissing is onmiddellijk merkbaar in de kaspositie van de VVD per ultimo van het boekjaar 2011.

Die kaspositie biedt de mogelijkheid van een extra dotatie aan de bestemmingsreserve

verkiezingen. Gelet op de val van het kabinet Rutte op 21 april is deze extra dotatie opportuun. Op de komende Algemene Ledenvergadering op 9 juni a.s. wordt de leden het voorstel ter goedkeuring voorgelegd om het restant resultaat 2011, na dotatie, toe te voegen

aan de overige reserve.

De VVD ligt op koers. Dit, om bij volgende Tweede Kamerverkiezingen succesvol te zijn. Spaarzaamheid en een voortzetting van een solide financieel beleid blijven daarbij noodzakelijk.

Naar de toekomst toe is de inzet van het hoofdbestuur op financieel terrein met name gericht op opleiding en training, verdere verbetering van kwaliteit en professionalisering. Daartoe moeten we allemaal scherp blijven.

Namens het hoofdbestuur wil ik de honderden VVD-penningmeesters en de vele andere vrijwilligers hartelijk bedanken voor de totstandkoming van dit jaarrapport en voor de samenwerking in 2011.

Ook dank ik Boudewijn Revis, directeur Algemeen secretariaat, en Lucie Wigboldus (inmiddels benoemd tot adjunct-directeur), en in het bijzonder ook de medewerkers en medewerksters op het Algemeen secretariaat voor hun inzet en betrokkenheid bij het werk voor onze VVD.

Mart van de Ven

(4)

Hoofdbestuursverslag 2011

Landelijke Algemene Ledenvergadering

De landelijke algemene ledenvergadering is het orgaan waar de leden zeggenschap uitoefenen op het beleid van de Vereniging. De ledenvergadering is bevoegd tot het nemen van beslissingen die bepalende invloed hebben op het beleid van het hoofdbestuur, afdelingsbesturen, regiobesturen en kamercentrale-besturen en de uitvoering daarvan. Belangrijke onderdelen van deze beslissingsbevoegdheid zijn het aanpassen van de statuten, het

huishoudelijk reglement, het kandidaatstellingsreglement, het benoemen van bestuurders, het vaststellen van het beleid verwoord in het jaarplan, strategie, begroting en jaarrekening en het amenderen en vaststellen van de liberale beginselen en het verkiezingsprogramma.

Lokale Algemene Ledenvergadering

De lokale algemene ledenvergadering is het orgaan waar de leden

(5)

Hoofdbestuur en directie

Het hoofdbestuur van de VVD bestaat uit negen personen met thans 1 vacature. Allen oefenen deze taak vrijwillig uit en ontvangen geen bezoldiging. Onkosten die voor de uitoefening van de werkzaamheden worden gemaakt, worden desgewenst vergoed. In totaal is in 2011 € 16.973 (2010 € 23.233) aan onkosten vergoed aan hoofdbestuursleden.

De algemene ledenvergadering benoemt de leden van het hoofdbestuur voor een periode van drie jaar. Daarna kan de algemene ledenvergadering een lid van het hoofdbestuur één keer herbenoemen voor een periode van nog eens drie jaar. De 391 VVD-afdelingen per 31 december 2011 (dit zijn VVD-organen op gemeentelijk niveau) ontvangen tien weken voor de ledenvergadering een profielschets van het door het hoofdbestuur voorgedragen kandidaat-lid. Voordracht van hoofdbestuursleden kan door zowel VVD-afdelingen als door het hoofdbestuur worden gedaan.

Bij de keuze van nieuwe hoofdbestuursleden wordt rekening gehouden met het gewenste profiel en de samenstelling en competentie binnen het hoofdbestuur. Elk hoofdbestuurslid dient geschikt te zijn om de hoofdlijnen van het totale beleid te beoordelen. Daarnaast beschikt elk hoofdbestuurslid over specifieke deskundigheid die noodzakelijk is voor de vervulling van zijn/haar taak, binnen het hoofdbestuur.

Het hoofdbestuur legt aan de algemene ledenvergadering tenminste één keer per jaar verantwoording af over de realisatie van de landelijke activiteiten en de realisatie van de doelstellingen van de vereniging. Dit jaarrapport maakt daarvan onderdeel uit.

De uitvoering van taken van het hoofdbestuur ligt bij het VVD-secretariaat. Dit secretariaat staat onder leiding van drs. B.A. Revis, directeur.

De directeur van het VVD-secretariaat verricht zijn werkzaamheden onder de verantwoordelijkheid van de algemeen secretaris van het hoofdbestuur; mevrouw drs. J.Z.C.M. Tielen. De landelijk penningmeester fungeert als plaatsvervangend algemeen secretaris. Het hoofdbestuur vergaderde in 2011 twaalf maal.

De directeur draagt, ondersteund door zijn staf, zorg voor de voorbereidingen van de vergaderingen van het hoofdbestuur en woont de vergaderingen bij. De directeur is ook verantwoordelijk voor de coördinatie van de uitvoering van de hoofdbestuurbeslissingen.

Om de financiële risico's te beheersen wordt in beginsel iedere maand een financiële rapportage opgesteld. Dit is een standaardrapportage onder verantwoordelijkheid van de landelijk penningmeester opgesteld. De financiële rapportage maakt in beginsel onderdeel uit van de hoofdbestuursstukken en de eventuele

besluitvorming hierover. Een financieel risico voor de vereniging bestaat uit het feit dat pas achteraf bij de jaarlijkse financiële verantwoording inzicht wordt verkregen in de exploitatie van de 425 VVD-organen. De VVD-organen hebben in 2011 € 1.398.974,- besteed.

Het hoofdbestuur is niet rechtstreeks 'in control' over de bij deze VVD-organen aanwezige financiële middelen. Deze VVD-organen gebruiken hiervoor vaak een eigen, op de lokale situatie toegesneden, risicobeheersings- en controlesysteem. De eigen verantwoordelijkheid en eigen kracht van het lokale bestuur en de lokale ledenvergadering staan daarbij voorop. De decentrale partijstructuur kan kwetsbaar zijn, maar in de praktijk van afgelopen jaren is gebleken dat financiële

(6)

Evaluatie hoofdbestuur

Naast de reguliere hoofdbestuursvergaderingen belegt het hoofdbestuur eenmaal per jaar een bijeenkomst in aanwezigheid van de directeur, waarin het functioneren van het hoofdbestuur en de directeur wordt geëvalueerd en eventuele wijzigingen in aanpak worden aangegeven en in overleg met de directeur worden vastgelegd. Deze retraite heeft plaats-gevonden op 16 en 17 september 2011.

Afdelingen-, regio's- en kamercentrales besturen

De 391 VVD-afdelingen, de 17 VVD-regio's en de 17 VVD-kamercentrales hebben bijna allen een eigen bestuur dat door de betreffende leden is gekozen. Dikwijls geholpen door andere vrijwilligers hebben deze besturen activiteiten uitgevoerd met als doel het vinden van antwoorden op lokale vraagstukken.

De VVD zit in ongeveer 225 Nederlandse gemeenten in het college van Burgemeester en Wethouders en tracht daar in coalitie met andere partijen financieel gedegen beleid uit te voeren.

Leden

De leden vormen de ruggengraat van de partij. Binnen de partij zijn circa 2.400 vrijwilligers actief in het besturen van een afdeling, regio of VVD-Kamercentrale. Circa 700 vrijwilligers zijn werkzaam in VVD-commissies die de politieke vertegenwoordiging adviseren vanuit hun dagelijkse praktijk als ondernemer, werknemer, zzp-er of anderszins.

Naast deze vrijwilligers zijn circa 1.500 gemeenteraadsleden dagelijks actief voor de partij. Raadsleden ontvangen voor hun werkzaamheden een raads- en onkostenvergoeding in totaal variërend tussen circa € 2.400,- en € 26.400,- bruto per jaar, afhankelijk van het aantal inwoners in de

betreffende gemeente. Daarnaast kent de VVD ruim 60 deelgemeenteraadsleden in Rotterdam en Amsterdam. Voorts zijn 112 Statenleden dagelijks actief voor de partij. Statenleden ontvangen in relatie tot het verrichte werk een Staten-vergoeding van € 11.600,- bruto per jaar en een onkostenStaten-vergoeding van circa € 1.000,- per jaar, ongeacht het aantal inwoners in de betreffende provincie. Daarnaast verrichten dagelijks 18 gedeputeerden, 282 wethouders en zo'n 113 (waarnemend) burgemeesters bestuurstaken, uiteraard allen vanuit een individuele, maar herkenbare VVD-invalshoek.

Het ledenaantal is per saldo met 470 toegenomen tot 38.412, voor correctie van opzeggers en wanbetalers aan het begin van het nieuwe boekjaar.

Aantal leden 31 dec 201138412 Aantal leden 1 jan 201137942 Nieuwe leden 2011 2812 Nieuwe leden 2010 5642 Opzeggingen 2011 2342 Opzeggingen 2010 3165

Aantal leden 1 jan 2011 Nieuwe leden 2011 Nieuwe leden 2010 Opzeggingen 2011 Opzeggingen 2010

(7)

De VVD vindt dat leden belangrijk zijn voor de vereniging en dat zij de ultieme kracht achter ons succes vormen. Daarom blijft ledenwerving en ledenbehoud constante aandacht houden. Het hoofdbestuur wil op deze

plaats zijn waardering uitspreken aan alle leden en medewerkers van de vereniging die met grote inzet en gedrevenheid ook in 2011 weer hebben gewerkt aan het verwezenlijken van de VVD-doelstellingen, zoals gezonde overheidsfinanciën, lagere belastingen, betere economie en grotere veiligheid.

Zoals hiervoor in aantallen werkzame VVD-leden geschetst, is het dringend gewenst, met name voor het vervullen van functies in besturen en gemeenteraden, dat de vereniging meer nieuwe leden weet te werven en voor langere tijd aan zich weet te binden.

Ledenadministratie

Alle leden kunnen via MijnVVD hun eigen profiel in de ledenadministratie beperkt wijzigen. De secretarissen van de diverse VVD-organen hebben de mogelijkheid om naast

ledengegevens ook bestuursgegevens aan te passen. Daarnaast hebben de

penningmeesters de bevoegdheid financiële gegevens van de lokale VVD te raadplegen. Personeel

In 2011 hebben twee werknemers van het VVD-secretariaat een andere baan gevonden, of hebben op een andere wijze hun loopbaan voortgezet (2010; 7). Het aantal indiensttredingen bedroeg in 2011 (4), in 2010 (2). Het

aantal formatieplaatsen bedroeg aan het einde van 2011 20, eind 2010 18. Samenvatting realisatie landelijke taken

Hieronder vindt u een aantal aantal hoofdpunten vermeld uit de gerealiseerde landelijke taken over het jaar 2011.

In het jaar 2011 is de permanente campagne voortgezet, die gepland was naast de verkiezingen voor Provinciale Staten.

Als grootste partij van Nederland nemen we de verantwoordelijkheid om te onderzoeken welke rol een politieke partij kan en moet vervullen in onze rechtsstaat. En in welke structuur politieke partijen moeten voortbestaan. In 2011 is een begin gemaakt om deze vragen te beantwoorden. Voor het voortzettingsvermogen van de partij en in het bijzonder ter voorbereiding op de verkiezingen van 2014 en 2015 is het van groot belang om bestuurlijk en politiek talent tijdig te onderkennen, te trainen, te ondersteunen en op de juiste plaats in te zetten. De VVD heeft in 2011 daarom veel aandacht aan opleiding, training en talentmanagement besteed. Voor een uitgebreide weergave van de uitgevoerde activiteiten, verwijzen wij naar het separate inhoudelijk jaarverslag.

Vermogensbeheer

Over 2011 heeft de VVD een totaal beleggingsresultaat (gerealiseerd + ongerealiseerd) behaald van € 7.813,- positief (2010: € 6.605,- positief) op een gemiddeld belegd vermogen exclusief liquiditeiten van € 157.177,- (2010: € 293.743,-). Uitgedrukt in een percentage is dit 5,0% positief (2010: 2,2% positief).

Tot 1 januari 2011 zijn de ongerealiseerde beleggingsresultaten direct in het eigen vermogen verwerkt. Door de afbouw van de effectenportefeuille worden de ongerealiseerde beleggingsresultaten vanaf 1 januari 2011 verantwoord in de staat van baten en lasten. De invloed van deze wijziging in waarderingsgrondslag op het vermogen is nihil en op het resultaat over 2011 EUR 972 positief

(2010: EUR 5.473 positief).

(8)

Eigen vermogen / Overige reserve

Het streven van het hoofdbestuur is erop gericht om een reserve te vormen ter grootte van één keer de jaarexploitatie van het algemeen secretariaat.

Het deel van de reserve dat is opgebouwd door de VVD-afdelingen, de VVD-regio's en de VVD-kamercentrales wordt niet in dit beleid betrokken. Reden hiervan is dat door de decentrale partijstructuur deze VVD-organen zodoende vrij zijn om over het door hen opgebouwde deel van de reserve te kunnen beschikken.

Resultaat boekjaar

De belangrijkste verschillen tussen de begroting en de realisatie van 2011 zijn: Resultaatverhogend

Hogere Contributie Opbrengsten 241.156

Hogere overige baten 85.739

Subsidie Politieke Partijen 21.997

Hogere doorbelasting SPWO 57.071

Saldo personeelskosten (bruto en pensioenlasten) 97.122

Lagere Permanente Campagne 210.591

713.676 positief Resultaatverlagend

Resultaat informatiemateriaal -58.470

-58.470 negatief Diverse verschillen verspreid over overige kosten 144.549 positief Bestemming van het resultaat

Het bestemmingsvoorstel van dit resultaat treft u aan op pagina 48 van dit jaarrapport.

Vooruitblik 2012

De plannen voor 2012 zijn vastgelegd in het jaarplan en de bijbehorende begroting, die op 26 november 2011 op de Algemene Vergadering in Zaandam met de leden zijn besproken.

De kern voor de komende jaren is een nieuw beleid dat niet méér geld mag kosten en waarbij de hogere opbrengsten uit subsidie en contributies ten goede komen aan toekomstige campagnes. En daarnaast het concentreren van de middelen

op gebieden die de leden betrokken houden bij de Vereniging. De hoofddoelstelling is om de meest invloedrijke partij te blijven door een toonaangevende rol te spelen in politieke debatten; op inspirerende wijze vorm geven aan een liberale maatschappij waar inhoud en professionaliteit belangrijk zijn; een partij te zijn die gelooft in de toekomst en vertrouwt in de kracht van het individu. Dit kan alleen maar bereikt worden wanneer de VVD blijft vertrouwen op de kracht, inzet en betrokkenheid van alle duizenden vrijwilligers, volksvertegenwoordigers en bestuurders.

De door de ledenvergadering vastgestelde begroting 2012 gaat uit van een positief resultaat, waarvan 800.000 ten behoeve van de bestemmingsreserve verkiezingen en 300.000 ten behoeve van de overige reserve.

(9)

Hoofdbestuurssamenstelling per 31 december 2011 Voorzitter

De heer mr. A.H. Korthals

Tijdstip van eerste benoeming 20-5-2011 De lopende termijn van benoeming 1e periode

Geboortedatum 5-10-1944

Beroep

-Functie Voorzitter Vereniging VVD, Den Haag

Vice voorzitter

De heer drs. M.L. Verheijen

Tijdstip van eerste benoeming 24-5-2008 Tijdstip van herbenoeming 20-5-2011 De lopende termijn van benoeming 2e periode

Beroep Gedeputeerde Provincie Limburg

Functie 1e Vice-voorzitter Vereniging VVD, Den Haag

Vice voorzitter

De heer drs. L.W.L. de Bruijn

Beroep ondernemer

Functie 2e Vice-voorzitter Vereniging VVD, Den Haag

Algemeen secretaris Mevrouw drs. J.Z.C.M. Tielen

Leeftijd 2-4-1972

Beroep ondernemer

Functie Algemeen secretaris Vereniging VVD, Den Haag

Algemeen penningmeester De heer mr. M.P.M. van de Ven

Beroep fiscalist

(10)

Bestuurslid

De heer drs. P.H. van de Stadt

Beroep Wethouder gemeente Heemstede

Functie Internationaal secretaris Vereniging VVD, Den Haag

Bestuurslid

Mevrouw M.H.F. Schuurmans-Wijdeven

Tijdstip van eerste benoeming 26-4-2010 Lopende tijd van benoeming 1e periode

Beroep Burgemeester gemeente Millingen aan de Rijn

Functie Bestuurslid Vereniging VVD, Den Haag

Bestuurslid

Mevrouw C.H.W. Buurman

Tijdstip van eerste benoeming 26-11-2011 Lopende tijd van benoeming 1e periode

Beroep Wethouder gemeente Geldermalsen

Functie Bestuurslid Vereniging VVD, Den Haag

(11)

(12)

Enkelvoudige balans per 31 december 2011 (exclusief organen)

(na bestemming saldo baten en lasten)

Toelichting 31 december 2011 31 december 2010 paragraaf

(in euro's)

Activa Vaste activa

Immateriële vaste activa 1 52.678 104.754

Materiële vaste activa 2 50.175 41.938

102.853 146.692

Vlottende activa

Effecten 3 151.451 162.903

Subsidie Politieke Partijen 4 426.110 410.594

Te vorderen en vooruitbetaalde kosten 5 492.074 837.771

Liquide middelen 6 3.960.768 2.103.027 5.030.403 3.514.295 5.133.256 3.660.987 Passiva Verenigingsvermogen Bestemmingsreserves 7 1.200.728 728 Overige reserve 8 1.263.822 1.055.189 2.464.550 1.055.917 Kortlopende schulden Crediteuren 436.668 479.685

Nog af te dragen loonheffing en premie

sociale verzekeringen 79.145 47.172

Overlopende passiva 9 2.152.893 2.078.213

2.668.706 2.605.070

(13)

Enkelvoudige staat van baten en lasten over 2011 (exclusief organen)

Toelichting Begroting Werkelijk Werkelijk

paragraaf 2011 2011 2010

(in euro's)

Baten

Contributies 10 1.526.525 1.767.681 1.663.942

Overige baten 11 378.089 463.828 1.281.971

Subsidie Politieke Partijen 12 2.010.948 2.032.945 1.818.211

Netherlands Institute for Multiparty Democracy 0 0 73.123

Subsidie Scholing en Vorming 80.600 71.632 97.191

Subsidie Internationaal 114.600 85.672 0

Door VVD berekende kosten aan:

- VVD-Bestuurdersvereniging 148.324 140.926 140.926

- Stichting voor Politiek Wetenschappelijk Onderzoek 75.000 132.071 132.281

- Stichting Europese Politieke Ondersteuning 0 18.141 19.181

- Haya van Somerenstichting Eurazië 134.000 155.272 127.277

Verkoop informatiemateriaal 30.000 43.895 191.511

Deelnemersbijdragen

- cursisten 30.000 49.871 43.485

Beleggingsresultaten 13 0 7.813 6.605

(14)

Enkelvoudige staat van baten en lasten over 2011 (exclusief organen)

Toelichting Begroting Werkelijk Werkelijk

paragraaf 2011 2011 2010 (in euro's) Lasten Personeelslasten 14 1.435.109 1.337.987 1.748.566 Bureaukosten 15 458.500 468.651 545.877 Huisvestingskosten 16 226.000 227.985 231.068 Ledenadministratie 17 10.000 245 6.046 Algemene ledenvergaderingen 18 400.000 386.655 408.035 Bestuurskosten 19 107.000 73.876 107.761

Inhoudelijke discussie bijeenkomsten 25.000 0 4.062

Doelgroepenbeleid 15.000 9.631 4.872 Partijcommissies 15.000 13.393 31.241 Partijraden 15.000 17.921 33.803 Ledenraadplegingen 20 30.000 26.288 38.385 Permanente Campagne 21 305.000 94.409 278.641 Verkiezingscampagne 22 390.000 390.073 2.858.977 Media 23 40.000 40.445 108.707 Verenigingsmagazine Liber 24 140.000 125.058 123.873 Ledenwerving en ledenbehoud 25 20.000 30.109 15.454 Kostprijs informatiemateriaal 26 30.000 102.365 82.695 Internationale samenwerking 27 117.200 81.405 48.636 Opleiding en Training 28 92.000 101.299 89.048 Talentscouting 33.000 28.437 25.596

Overige kosten en onvoorzien 15.400 4.881 103.000

Totaal Lasten 3.919.209 3.561.113 6.894.344

Resultaat 608.877 1.408.633 -1.298.641

Dotatie bestemmingsreserve (conform begroting) 350.000 350.000 -1.265.000

Dotatie overige reserve (conform begroting) 200.000 200.000 0

Extra dotatie bestemmingsreserve 0 850.000 0

(15)

Algemene toelichting op de enkelvoudige balans en enkelvoudige staat van baten en lasten (exclusief organen)

Wettelijke grondslagen

De Vereniging is per 24 januari 1948 bij notariële akte opgericht. De statuten zijn voor het laatst gewijzigd op 15 september 2007. Het huishoudelijk reglement is voor het laatst gewijzigd op 28 november 2009.

Doelstelling

De VVD stelt zich ten doel de toepassing van de liberale beginselen te bevorderen. De VVD streeft dit doel na door gebruik te maken van alle wettige middelen die aan het doel bevorderlijk zijn, in het bijzonder door:

a. het verder ontwikkelen, verdiepen en verbreiden van de liberale beginselen en het vergroten van de invloed op de nationale en internationale politiek; b. het bevorderen van de verkiezing van leden van de VVD in de woordigende lichamen.

Jaarrekening

Het hoofdbestuur heeft op 23 april 2012 de jaarrekening goedgekeurd. De jaar-rekening zal ter vaststelling worden voorgelegd aan de algemene ledenver-gadering op 9 juni 2012.

De jaarrekening is opgesteld overeenkomstig RJ 640 ogranisaties zonder winststreven. De VVD kwalificeert als een kleine rechtspersoon. Waar wenselijk wordt gebruik gemaakt van de vrijstellingen die van toepassing zijn. Stelselwijziging

Tot 1 januari 2011 zijn de ongerealiseerde beleggingsresultaten direct in het eigen vermogen verwerkt. Door de afbouw van de effectenportefeuille worden de ongerealiseerde beleggingsresultaten vanaf 1 januari 2011 verantwoord in de staat van baten en lasten. Het cumulatieve effect van de stelselwijziging is retrospectief verwerkt.

Presentatie en vergelijkende cijfers

De enkelvoudige jaarrekening van de VVD is gesplitst in een rapport exclusief de organen (de VVD-afdelingen, regio's en kamercentrale's), ter beoordeling van het resultaat van (alleen) het Hoofdbestuur. Daarnaast is er een rapport inclusief de organen, ter beoordeling van de landelijke VVD.

De vergelijkende cijfers zijn aangepast, voor zover dit het inzicht verbetert. Tenslotte bevat de geconsolideerde jaarrekening tevens de cijfers van een aantal stichtingen, die conform de regelgeving moeten worden meegenomen in het verslag van de VVD.

Artikel 4 van de statuten bepaalt dat de VVD één rechtspersoon is. Binnen de VVD bestaat een decentrale partijstructuur waarbij per 31 december 2011 391 VVD-afdelingen, 17 VVD-regio's en 17 VVD-kamercentrales maximale (financiële) zelfstandigheid behouden bij de vaststelling van hun prioriteiten. Periodiek verantwoorden deze 425 VVD-organen zich daarvoor bij de ledenvergadering van de respectievelijke VVD-organen.

Ook loopt er echter een verantwoordingslijn van deze 425 VVD-organen naar het Hoofdbestuur, omdat de financiële en juridische eindverantwoordelijkheid ligt bij het statutaire Hoofdbestuur. Deze cijfers zijn opgenomen in de enkelvoudige jaarrekening inclusief organen.

Vaste activa

De materiële en immateriële vaste activa worden gewaardeerd op verkrijgingsprijs onder aftrek van op de economische levensduur gebaseerde afschrijvingen en duurzame waardeverminderingen.

(16)

Bijzondere waardevermindering of vervreemding van vaste activa

Activa met een lange levensduur worden beoordeeld op bijzondere waardeverminderingen met name wanneer wijzigingen of omstandigheden zich voordoen die doen vermoeden dat de boekwaarde van een actief niet terugverdiend zal worden. De terugverdienmogelijkheid van activa die in gebruik zijn, wordt bepaald door de boekwaarde van een actief te

vergelijken met de contante waarde van de nettokasstromen die het actief naar verwachting zal genereren. Wanneer de boekwaarde van een actief hoger is dan de geschatte contante waarde van de toekomstige kasstroom, wordt een bedrag voor impairment ten laste van het resultaat geboekt voor het verschil tussen de boekwaarde en de realiseerbare waarde van het actief. Effecten

De effecten worden tegen de marktwaarde gewaardeerd. De directe beleggings-resultaten hebben betrekking op coupon van obligaties en dividend op aandelen en worden toegerekend aan het tijdvak waarop deze betrekking hebben.

Het verschil tussen historisch kostprijs en de marktwaarde, derhalve de ongerealiseerde koersresultaten, zijn opgenomen in de staat van baten en lasten.

Liquide middelen, vorderingen en schulden

Te vorderen en vooruitbetaalde posten, liquide middelen en kortlopende schulden zijn opgenomen tegen nominale waarde. De liquide middelen staan ter vrije beschikking, met uitzondering van € 36.421,- waarvoor in mei 2000 een bankgarantie aan Vastned Industrial N.V. ter zake van het door de Vereniging VVD gehuurde kantoorpand is afgegeven.

Baten en lasten

Baten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop zij betrekking hebben. Pensioenen

De pensioenregeling van de VVD is met ingang van 2011 omgezet van een eindloonregeling naar een beschikbare premie regeling. Uitgangspunt is dat de in de verslagperiode te verwerken pensioenlast gelijk is aan de over die periode aan de verzekeraar verschuldigde pensioenpremies.

Voor zover de verschuldigde premies op balansdatum nog niet zijn voldaan wordt hiervoor een verplichting opgenomen. Als de op balansdatum reeds betaalde premies de verschuldigde premies overtreffen, wordt een overlopende actiefpost opgenomen voor zover sprake zal zijn van terugbetaling door de verzekeraar of van verrekening met in de toekomst verschuldigde premies.

Belastingen

De VVD is niet belastingplichtig voor de vennootschapsbelasting. Doorberekende kosten

(17)

Toelichting: Enkelvoudige balans per 31 december 2011 (exclusief organen) Vaste activa

Algemeen

De gehanteerde (ongewijzigde) afschrijvingspercentages zijn:

- kantoorinventaris 20%

- automatiseringsapparatuur 25%

De restwaarde van de activa is gesteld op nihil.

1. Immateriële vaste activa

2011 2010

(in euro's)

Ledenadministratie, migratie en website

Aanschafwaarde per 1 januari 235.427 235.427

Bij: Investeringen

- Software 3.665 0

Af: Desinvesteringen

- Software 0 0

Aanschafwaarde per 31 december 239.092 235.427

Cumulatieve afschrijvingen per 1 januari 130.673 71.816

Bij: Afschrijvingen ten laste van het boekjaar 55.741 58.857

Af: Afschrijving desinvesteringen 0 0

Cumulatieve afschrijvingen per 31 december 186.414 130.673

(18)

2. Materiële vaste activa

2011 2010

(in euro's)

Inventaris, vervoersmiddelen en automatiseringsapparatuur

Aanschafwaarde per 1 januari 135.061 93.100

Bij: Investeringen - Inventaris 15.212 10.513 - Vervoermiddel 3.100 0 - Hardware 7.735 31.448 Af: Desinvesteringen - Inventaris 0 0 - Vervoermiddel 0 0 - Hardware 0 0

Aanschafwaarde per 31 december 161.108 135.061

Cumulatieve afschrijvingen per 1 januari 93.123 73.509

Bij: Afschrijvingen ten laste van het boekjaar 17.810 19.614

Af: Afschrijving desinvesteringen 0 0

Cumulatieve afschrijvingen per 31 december 110.933 93.123

Boekwaarde per 31 december 50.175 41.938

3. Effecten

2011 2010

(in euro's) Aandelen

Stand begin boekjaar 424 4.680

Aankopen 0 0

Verkopen -110 -4.206

Ongerealiseerd koersresultaat 14 -50

Stand einde boekjaar 328 424

Obligaties

Stand begin boekjaar 162.479 419.903

Aankopen 0 0

Verkopen -12.314 -262.947

Ongerealiseerd koersresultaat 958 5.523

Stand einde boekjaar 151.123 162.479

(19)

4. Subsidie Politieke Partijen

2011 2010

(in euro's)

Per 1 januari nog te ontvangen totaal 410.594 266.082

Subsidie maximum 2.130.550 1.629.746

Extra subsidie zetelwinst (per 1 november 2010) 0 81.418

Te ontvangen subsidie 2.541.144 1.977.246

Ontvangen subsidie lopend jaar -1.704.440 -1.300.570

Afrekening subsidie voorgaande jaren -410.594 -266.082

Saldo per 31 december 426.110 410.594

5. Te vorderen en vooruitbetaalde kosten

2011 2010

(in euro's)

Stichting Haya van Someren 0 363.318

Netherlands Institute for Multiparty Democracy (IMD) 0 57.748

VVD-Bestuurdersvereniging 443 0

Contributie debiteuren 20.609 37.291

Overige debiteuren 381.788 209.727

Waarborgsommen 7.310 5.000

Te ontvangen rente banktegoeden en coupon obligaties 2.270 2.276

Overlopende activa 79.654 162.410

Saldo per 31 december 492.074 837.771

De stijging van de overige debiteuren wordt, naast een openstaande doorbelasting aan de Stichting voor Politiek Wetenschappelijk Onderzoek, veroorzaakt door nog te ontvangen subsidie-afrekeningen van NCDO en het Ministerie van Binnenlandse Zaken.

6. Liquide middelen

2011 2010

(in euro's)

ABN rendement beheer 1.158.002 1.028

ABN flexibel premium deposit 1.151.913 525

ABN hoofdrekening 97.649 1.084.628

ABN topdeposito 474.303 2.022

ING contributie 817.924 654.471

Overige liquide middelen 260.976 360.353

(20)

7. Bestemmingsreserves

2011 2010

(in euro's)

Bestemmingsreserve verkiezingen

Stand per 1 januari 728 1.265.728

Bestemming vanuit resultaat boekjaar 1.200.000 -1.265.000

Saldo per 31 december 1.200.728 728

De bestemmingsreserve verkiezingen dient ter dekking van de kosten die samenhangen met de de kosten voor de Tweede-Kamerverkiezingen.

Het restant van het resultaat komt ten gunste of ten laste van de overige reserve.

8. Overige reserve

2011 2010

(in euro's)

Stand per 1 januari 1.055.189 1.088.830

Bestemming vanuit resultaat boekjaar 208.633 -33.641

Stand per 31 december 1.263.822 1.055.189

9. Kortlopende schulden 2011 2010 (in euro's) Crediteuren 436.668 479.686 Belastingdienst 79.145 47.172 Vooruitontvangen contributies¹ 1.773.255 1.671.228 Af te dragen contributies 161.571 210.209 Reservering vakantiedagen 38.022 39.957 Reservering vakantiegeld 36.988 30.192 Reservering eindejaarsuitkering 0 5.066

Reservering Wet Financiering Politieke Partijen 118.102 0

Overlopende passiva 24.954 121.563

Saldo per 31 december 2.668.706 2.605.071

(21)

Niet in de balans opgenomen activa en verplichtingen Subsidie Politieke Partijen

Teveel betaalde subsidiebedragen kunnen door het Ministerie van Binnenlandse Zaken en

Koninkrijksrelaties van de Vereniging VVD worden teruggevorderd. Dit geldt tevens voor het politiek wetenschappelijk instituut, de Prof. mr. B.M. Teldersstichting en de politieke jongerenorganisatie JOVD. De geoormerkte subsidiebedragen voor deze organisaties worden toegekend en uit-betaald aan de Vereniging VVD waarop de Vereniging VVD deze subsidies dooruit-betaald aan de desbetreffende organisaties. Voor zover de Minister de subsidie voor deze organisaties voor een lager bedrag vaststelt, worden teveel betaalde subsidies aan deze organisaties door de Vereniging VVD teruggevorderd. De definitieve vaststelling van de subsidie heeft tot en met 2010 plaatsgevonden. De definitieve vaststelling van de subsidie 2011 vindt naar verwachting in 2012 plaats.

Haya van Somerenstichting

De Vereniging VVD heeft zich garant gesteld voor de exploitatiekosten van de Haya van Somerenstichting. Volgens de door het Ministerie van Buitenlandse Zaken uitgevaardigde subsidievoorschriften wordt de subsidie voor de Haya van Somerenstichting definitief vast-gesteld door de Minister van Buitenlandse Zaken, na daartoe verkregen advies van de accountantsdienst van het Ministerie. De Minister heeft de subsidie vastgesteld tot en met 2010.

Huisvesting

Met de verhuurder van het pand is het overeengekomen contract verlengd met 5 jaar, ingaande op 1 mei 2010.

De kwartaal termijn van juli 2011 tot en met juni 2012 bedraagt € 48.111,-Bankgarantie

Door de ABN Amro is op verzoek van de Vereniging VVD een bankgarantie van € 36.421,- afgegeven ten behoeve van de verhuurder.

Leasing

Leasebetalingen worden lineair over de leaseperiode in de staat van baten en lasten opgenomen. De Vereniging VVD heeft een langlopend leasecontract voor kopieerapparatuur.

(22)

Toelichting: Enkelvoudige staat van baten en lasten over 2011 (exclusief organen) Begroting

Een beknopte analyse van de grootste posten die het verschil veroorzaken Resultaatverhogend

Hogere Contributie Opbrengsten 241.156 Hogere overige baten 85.739 Subsidie Politieke Partijen 21.997 Hogere doorbelasting SPWO 57.071 Saldo personeelskosten (bruto en pensioenlasten) 97.122 Lagere Permanente Campagne 210.591

713.676 positief Resultaatverlagend

Resultaat informatiemateriaal -58.470

-58.470 negatief Diverse verschillen verspreid over overige kosten 144.549 positief

Baten

10. Contributies

2011 2010 (in euro's)

Contributie opbrengst VVD 2.623.663 2.447.398 Intern bestemd voor VVD-kamercentrales -210.557 -196.957

Intern bestemd voor VVD-regio's -20.844 -19.935

Intern bestemd voor VVD-afdelingen -624.581 -566.565

Bestemd voor VVD-hoofdbestuur 1.767.681 1.663.942 11. Overige baten

2011 2010 (in euro's)

Giften financiële actie onder VVD-leden 293.456 329.055 Stichting Ondersteuning VVD Tweede-KamerVerkiezingen 0 465.000 Stichting Mr H.C. Dresselhuys fonds 0 275.000 Stichting Oeconomische Politiek 40.000 75.000

Stichting Ivo Opstelten Foundation 0 66.000

Gift Stichting Godefridus van Heesfonds 35.000 0

Advertenties Liber 3.600 2.034 Rente 21.061 29.715 Fundraising 46.868 1.410 Diverse baten 2.738 15.548 Doorbelasting Website 21.105 23.209 463.828 1.281.971 De giften groter dan € 4.538,- van rechtspersonen staan hierboven vermeld.

Giften groter dan € 4.538,- van natuurlijke personen:

(23)

12. Subsidie Politieke Partijen

2011 2010 (in euro's)

Basissubsidie per jaar 187.990 187.138

Subsidie per kamerzetel € 54526,- x 31 1.690.306 Subsidie per lid € 6,65 x 37.942 leden 252.254

1.942.560 1.442.608

Extra subsidie zetelwinst 0 81.418

Hogere afrekening subsidie voorgaande jaren 20.497 107.047

Korting WFPP -118.102 0

2.032.945 1.818.211 De subsidie in de staat van baten en lasten is inclusief afrekening voorgaande jaren.

De VVD ontvangt van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties de subsidie Politieke Partijen voor vormings- en scholingsactiviteiten in binnen- en buitenland, voor informatievoorziening aan leden en aan niet-leden, voor het werven van leden, voor het betrekken van niet-leden bij subsidiabele activiteiten van de politieke partij, voor werving, selectie en begeleiding van politieke ambtdragers, voor het onderhouden van contacten met zusterpartijen buiten Nederland en activiteiten in het kader van verkiezingscampagnes. Daarnaast is een deel van de subsidie bestemd voor politiek-wetenschappelijke activiteiten en activiteiten ter bevordering van politieke participatie door jongeren. Voor dit gedeelte van de subsidie fungeert de VVD als intermediair. Dit gedeelte van de subsidie wordt afgedragen aan het wetenschappelijk instituut van de VVD, de Prof. Mr. B.M. Teldersstichting en de jongerenorganisatie van de VVD, de JOVD. De Minister van Binnenlandse zaken en Koninkrijksrelaties stelt de subsidie vast na daartoe verkregen advies van de accountantsdienst van het Ministerie.

De subsidie voor 2011, die naar verwachting zal worden ontvangen is in beginsel op basis van 31 kamerzetels en het aantal leden 37.942 per 1 januari 2011.

WFPP (Wetsvoorstel financiering politieke partijen)

De minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties is sinds 2002 voornemens om de Wet subsidiëring politieke partijen te wijzigen.

Het wetsvoorstel genaamd Wet Financiering Politieke Partijen ligt thans ter behandeling in het parlement. Dit wetsvoorstel is er gekomen wegens kritiek op de gebrekkige transparantie van de financiering van politieke partijen.

De minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties heeft in haar brief d.d. 29 februari 2012 aangekondigd dat de aan haar opgelegde taakstelling zal leiden tot een lagere subsidie politieke partijen over de jaren 2010 en 2011. Dit leidt tot een bijstelling van de subsidieopbrengst van Eur 118.102. 13. Beleggingsresultaten 2011 2010 (in euro's) Directe beleggingsresultaten Aandelen 1.089 0 Obligaties 5.479 13.778

Totaal directe beleggingsresultaten 6.568 13.778 Indirecte beleggingsresultaten

Aandelen -6 5.999

Obligaties 1.622 -11.445

Totaal indirecte beleggingsresultaten 1.616 -5.446

Kosten betalingsverkeer -370 -1.727

Totaal beleggingsresultaten 7.813 6.605

Het directe beleggingsresultaat komt voort uit ontvangen coupon en dividend. Het indirecte beleggingsresultaat is ontstaan door koersverschillen.

(24)

Lasten 14. Personeelslasten 2011 2010 (in euro's) Salarissen 983.459 1.231.390 Sociale lasten 153.838 177.538 Pensioenlasten 99.924 205.699 Uitzendkrachten 16.709 48.336 Kinderopvang 12.406 27.666 Opleidingskosten 5.106 427 Personeelsverzekeringen 11.219 14.259 Reiskostenvergoeding 35.999 36.831 Overige personeelskosten 19.327 6.420 1.337.987 1.748.566 Salarissen

De salarissen zijn in 2011 met € 247.931 afgenomen. Oorzaak hiervoor is een daling van het gemiddeld aantal formatieplaatsen.

Pensioenen

De daling van de lasten ten opzichte van het jaar 2010 wordt voornamelijk veroorzaakt door de wijziging van het pensioenstelsel van eindloon naar beschikbare premie.

15. Bureaukosten

2011 2010 (in euro's)

Software en randapparatuur 7.203 10.688

Netwerkbeheer 74.193 75.332

Afschrijvingskosten hard- en software 55.741 58.857 Onderhoud- en afschrijvingskosten kantoorinventaris 17.810 19.614

(25)

16. Huisvesting 2011 2010 (in euro's) Huurlasten 155.442 153.075 Servicekosten 34.215 37.465 Schoonmaakkosten 19.798 28.428

Diverse kosten gebouw 16.135 9.645

Belastingen 2.396 2.457 227.985 231.068 17. Ledenadministratie 2011 2010 (in euro's) Ledenadministratie 39.681 43.561

Opbrengst verzonden accepten -39.436 -37.514

245 6.046 18. Algemene ledenvergaderingen 2011 2010 (in euro's) Algemene ledenvergaderingen 386.655 408.035 386.655 408.035 19. Bestuurskosten 2011 2010 (in euro's) Declaraties hoofdbestuursleden 2.797 7.722 Kosten voorzitter 14.176 15.511 Vergaderkosten 24.841 31.634

Advertentiekosten overleden prominenten 5.677 7.771

Representatiekosten 2.752 16.827

Bestuursaansprakelijkheidsverzekering 8.928 10.157

Prinsjesdagbijeenkomst 14.706 18.138

73.876 107.761 20. Ledenraadpleging

In 2011 is er één ledenraadpleging geweest voor de kandidatenlijst Eerste Kamer. 21. Permanente Campagne

Sinds 2008 zijn financiële middelen beschikbaar voor de permanente campagne. Door de Provinciale Statenverkiezingen begin 2011 en door de rustige media-inzet voor de rest van 2011, is er ten opzicht van de begroting een incidentele onderbesteding.

22. Verkiezingscampagne

2011 (in euro's)

(26)

23. Media 2011 2010 (in euro's) Hostingskosten 17.350 6.241 Onderhoud website 23.095 102.466 40.445 108.707 24. Verenigingsblad Liber

In 2011 is het verenigingsblad Liber verder geprofessionaliseerd. Door lagere productiekosten is er ten opzichte van de begroting een blijvende onderbesteding gerealiseerd.

25. Ledenwerving en ledenbehoud

De beperking van de ledenwerfactie-bonus is in 2011 van kracht gebleven. 26. Informatiemateriaal

De kosten van informatiemateriaal hebben betrekking op affiches, strooimateriaal en verkoopartikelen. 27. Internationale samenwerking

2011 2010 (in euro's)

Contributies: Liberal Internationals (LI), de European Liberal, Democrat and Reform Party (ELDR) en de Europese

Beweging Nederland 28.392 25.135

Directe projectkosten internationaal 29.881 0

Reis- en verblijfkosten 23.133 23.501 81.405 48.636 28. Opleiding en Training 2011 2010 (in euro's) Landelijke cursussen 54.429 49.391

Regionale en lokale cursussen 12.741 15.933

Landelijke activiteiten waaronder eLearning 31.401 20.947

Vergaderkosten 2.727 2.777

101.299 89.048 De kosten voor Opleiding en Training zijn hoger dan in 2010. Dit komt doordat er

(27)

(28)

Enkelvoudige balans per 31 december 2011 (inclusief organen)

Toelichting Organen VVD VVD landelijk Organen VVD VVD landelijk paragraaf 2011 2011 2011 2010 2010 2010

(in euro's)

Activa Vaste activa

Immateriële vaste activa 0 52.678 52.678 0 104.754 104.754 Materiële vaste activa 0 50.175 50.175 0 41.938 41.938

102.853 146.692

Vlottende activa

(29)

Enkelvoudige staat van baten en lasten over 2011 (inclusief organen)

Toelichting Organen VVD VVD landelijk Organen VVD VVD landelijk paragraaf 2011 2011 2011 2010 2010 2010

(in euro's)

Baten

Contributies 853.255 1.767.681 2.620.936 783.456 1.663.942 2.447.398 Overige baten 995.515 463.828 1.459.343 1.541.196 1.281.971 2.823.167 Subsidie Politieke Partijen 0 2.032.945 2.032.945 0 1.818.211 1.818.211 Netherlands Institute for Multiparty Democracy 0 0 0 0 73.123 73.123 Subsidie Opleiding en Training 0 71.632 71.632 0 97.191 97.191 Subsidie Internationaal 0 85.672 85.672 0 0 0 Door VVD berekende kosten aan:

- VVD-Bestuurdersvereniging 0 140.926 140.926 0 140.926 140.926 - Stichting Europese Politieke Ondersteuning 0 132.071 132.071 0 19.181 19.181 - Stichting voor Politiek Wetenschappelijk Onderzoek 0 18.141 18.141 0 132.281 132.281 - Haya van Somerenstichting Eurazië 0 155.272 155.272 0 127.277 127.277 Verkoop informatiemateriaal 0 43.895 43.895 0 191.511 191.511 Deelnemersbijdragen

(30)

Enkelvoudige staat van baten en lasten over 2011 (inclusief organen)

Toelichting Organen VVD VVD landelijk Organen VVD VVD landelijk

paragraaf 2011 2011 2011 2010 2010 2010 (in euro's) Lasten Personeelslasten 0 1.337.987 1.337.987 0 1.748.566 1.748.566 Bureaukosten 178.130 468.651 646.781 180.545 545.877 726.422 Huisvestingskosten 0 227.985 227.985 0 231.068 231.068 Ledenadministratie 0 245 245 0 6.046 6.046 Algemene ledenvergaderingen 237.218 386.655 623.873 234.801 408.035 642.836 Bestuurskosten 103.067 73.876 176.943 127.669 107.761 235.430

Inhoudelijke discussie bijeenkomsten 0 0 0 0 4.062 4.062

Doelgroepenbeleid 0 9.631 9.631 0 4.872 4.872 Partijcommissies 0 13.393 13.393 0 31.241 31.241 Partijraden 0 17.921 17.921 0 33.803 33.803 Ledenraadplegingen 0 26.288 26.288 0 38.385 38.385 Permanente Campagne 0 94.409 94.409 0 278.641 278.641 Verkiezingscampagne 607.317 390.073 997.390 2.439.739 2.858.977 5.298.716 Media 143.547 40.445 183.992 143.469 108.707 252.176 Verenigingsmagazine Liber 0 125.058 125.058 0 123.873 123.873 Ledenwerving en ledenbehoud 51.828 30.109 81.937 37.056 15.454 52.510 Kostprijs informatiemateriaal 0 102.365 102.365 0 82.695 82.695 Internationale samenwerking 0 81.405 81.405 0 48.636 48.636 Opleiding en Training 45.425 101.299 146.724 44.863 89.048 133.911 Talentscouting 0 28.437 28.437 0 25.596 25.596

(31)

(32)

Geconsolideerde balans per 31 december 2011

Toelichting VVD landelijk Stichtingen Eliminatie Geconsolideerd Geconsolideerd paragraaf 2011 2011 2011 2010

(in euro's)

Activa Vaste activa

Immateriële vaste activa 52.678 0 52.678 104.754 Materiële vaste activa 50.175 0 50.175 41.938

102.853 146.692 Vlottende activa

Effecten 151.451 0 151.451 162.903

(33)

Geconsolideerde staat van baten en lasten over 2011

Toelichting VVD landelijk Stichtingen Eliminatie Geconsolideerd Geconsolideerd paragraaf 2011 2011 2011 2010

(in euro's)

Baten

Contributies 2.620.936 0 2.620.936 2.447.398 Overige baten 1.459.343 103.555 -43.722 1.519.176 2.921.626 Subsidie Politieke Partijen 2.032.945 0 2.032.945 2.165.011 Netherlands Institute for Multiparty Democracy 0 0 0 73.123 Subsidie Opleiding en Training 71.632 0 71.632 97.191 Subsidie Internationaal 85.672 437.081 522.753 0 Door VVD berekende kosten aan:

- VVD-Bestuurdersvereniging 140.926 0 140.926 140.926 - Stichting Europese Politieke Ondersteuning 132.071 0 132.071 19.181 - Stichting voor Politiek Wetenschappelijk Onderzoek 18.141 0 18.141 132.281 - Haya van Somerenstichting Eurazië 155.272 0 -155.272 0 127.277 Verkoop informatiemateriaal 43.895 0 43.895 191.511 Deelnemersbijdragen

- cursisten 49.871 0 49.871 43.485

(34)

Geconsolideerde staat van baten en lasten over 2011

Toelichting VVD landelijk Stichtingen Eliminatie Geconsolideerd Geconsolideerd

paragraaf 2011 2011 2011 2010 (in euro's) Lasten Personeelslasten 1.337.987 130.651 -130.651 1.337.987 1.854.455 Bureaukosten 646.781 46.380 -46.195 646.966 685.145 Huisvestingskosten 227.985 22.148 -22.148 227.985 231.068 Ledenadministratie 245 0 245 6.046 Algemene ledenvergaderingen 623.873 0 623.873 642.836 Bestuurskosten 176.943 356 177.299 277.546

Inhoudelijke discussie bijeenkomsten 0 0 0 4.062

Doelgroepenbeleid 9.631 0 9.631 31.241 Partijcommissies 13.393 0 13.393 4.872 Partijraden 17.921 0 17.921 33.803 Ledenraadplegingen 26.288 0 26.288 38.385 Permanente Campagne 94.409 0 94.409 278.641 Verkiezingscampagne 997.390 0 997.390 5.303.716 Media 183.992 0 183.992 252.176 Verenigingsmagazine Liber 125.058 0 125.058 123.873 Ledenwerving en ledenbehoud 81.937 0 81.937 52.510 Kostprijs informatiemateriaal 102.365 0 102.365 82.695 Internationale samenwerking 81.405 281.315 362.720 375.823 Opleiding en Training 146.724 0 146.724 133.911 Talentscouting 28.437 0 28.437 25.596

(35)

Toelichting op geconsolideerde balans en staat van baten en lasten Waarderingsgrondslagen

De grondslagen van waardering en resultaatbepaling voor de enkelvoudige en de geconsolideerde jaarrekening zijn gelijk. Om deze reden wordt voor een toelichting op de geconsolideerde balans en staat van baten en lasten verwezen naar de toelichting van de enkelvoudige balans en staat van baten en lasten.

Consolidatie

In de Richtlijn voor de Jaarverslaggeving (RJ 640) "Organisaties-zonder-winststreven" wordt het begrip "verslaggevende eenheid" gedefinieerd als een groep organisaties die organisatorisch met elkaar zijn verbonden en die een zodanige onderlinge relatie hebben dat ze als groep moeten worden beschouwd. Of sprake is van een

groepsrelatie hangt ervan af of, in casu de Vereniging VVD, in wezen de andere organisatie beheerst, anders gezegd: feitelijk beleidsbepalend is in die andere (beleidsafhankelijke) organisatie. Een dergelijke invloed wordt onder andere

uitgeoefend indien de Vereniging VVD de mogelijkheid heeft om de meerderheid van bestuurders van de beleidsafhankelijke organisatie te ontslaan of te benoemen. In het hoofdstuk "gelieerde neveninstellingen" van deze jaarrekening wordt per organisatie ingegaan op de statutaire bepalingen van organisaties die de naam VVD in de handelsnaam voeren en/of het bestuur van de betreffende organisatie (deels) uit VVD-leden bestaat.

Alle VVD-organen zijn conform het huishoudelijk reglement verplicht om een (model) financieel verslag op te maken en op te sturen aan het VVD-secretariaat. Indien het VVD-secretariaat dit (model) financieelverslag niet of niet tijdig ontvangt, dan is een financiële sanctie van toepassing op het betreffende orgaan.

De financiële gegevens van de 425 VVD-organen zijn in dit jaarrapport verwerkt als één geheel, althans voor zover kon worden beschikt over de financiële gegevens van deze organen.

Wegens een aanscherping van de financiële sanctie op het niet tijdig opstellen en opsturen van de financiële gegevens, is het aantal tijdig ingeleverde financiële verslagen 2011 aanmerkelijk verhoogd. Zie ook pagina 4, laatste alinea. In dit jaarrapport is een hoofdstuk (vanaf pagina 41) opgenomen met de namen van alle 425 VVD-organen. Indien achter de naam van het VVD-orgaan twee asteriks zijn weergegeven, dan kon niet tijdig over hun cijfermateriaal worden beschikt. Ter compensatie is een schatting opgenomen. De geconsolideerde jaarrekening omvat de financiële gegevens van de VVD en haar

gelieerde neveninstellingen, met uitzondering van de Stichting Gerrit Koster, Vrie en Liber, Stichting Vrienden van de VVD en de Stichting VVD-Kennis Centrum, omdat van deze organisaties geen cijfers bekend zijn, althans niet ten tijde van het opstellen van deze jaarrekening. Overigens hebben deze stichtingen geen materiële gevolgen voor de balans en de staat van baten en lasten zoals opgenomen in deze jaarrekening.

(36)

Toelichting onverdeeld resultaat boekjaar

2011 2010

(in euro's)

Resultaat Vereniging VVD 1.858.429 -2.192.335

Stichting Gerrit Koster -

-Stichting Haya van Someren 0 0

Stichting Ivo Opstelten Foundation 59.000 0

Stichting Jan van Nassau 33 -4.581

Stichting Vrienden van VVD Tilburg 256 2.172

59.289 -2.409

(37)

Gelieerde neveninstellingen

In dit hoofdstuk worden gelieerde neveninstellingen met eigen rechtspersoonlijkheid getoetst aan alinea 103 tot en met 103e van de Raad voor de Jaarverslaggeving (RJ) 214 Financiële vaste activa , dat aanwijzingen geeft voor het bestaan van een groepsrelatie tussen organisaties (aldaar aangeduid met maatschappijen). In alle gevallen dient op basis van de feitelijke situatie te worden vastgesteld of sprake is van een groep of groepsmaatschappij. Of sprake is van een groepsrelatie hangt ervan af of, in casu de Vereniging VVD, in wezen de andere organisatie beheerst, anders gezegd: feitelijk beleidsbepalend is in die andere (beleidsafhankelijke) organisatie. Een dergelijke invloed wordt onder andere uitgeoefend indien de Vereniging VVD de mogelijkheid heeft om de meerderheid van bestuurders van de beleidsafhankelijke organisatie te ontslaan of te benoemen.

In willekeurige volgorde Haya van Somerenstichting

De stichting heeft als doel het verrichten en doen verrichten, bevorderen en doen bevorderen van activiteiten gericht op ontplooiing en ondersteuning van initiatieven in het buitenland inzake het doen handhaven van de mensenrechten, het doen ontstaan van de parlementaire democratie, ter uitdraging van de liberale gedachte in het algemeen en ten bate van liberale groeperingen en instellingen in andere landen dan Nederland, in het bijzonder -zulks geheel in overeenstemming met de verklaring van de rechten van de mens van 10 december 1948 als vastgesteld door de algemene vergadering van de Verenigde Naties- in hun relatie tot en ten behoeve van de te Den Haag gevestigde vereniging Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (VVD),

alsmede al hetgeen met het bovenstaande verband houdt of daaraan bevorderlijk kan zijn.

De stichting heeft voorts als doel het verrichten en doen verrichten, bevorderen en doen bevorderen van politieke opleidings- en trainingsactiviteiten ten behoeve van de vereniging Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (VVD), zomede al hetgeen met het bovenstaande verband houdt of daaraan bevorderlijk kan zijn. De stichting is opgericht in 1975 en heeft haar zetel in Den Haag. De inkomsten van de Haya van Somerenstichting bestaan hoofdzakelijk uit subsidie van het Ministerie van Buitenlandse Zaken in het kader van het Programma Maatschappelijke Transformatie (Matra). Matra heeft als doel het transformatieproces te ondersteunen van landen in Eurazië naar een democratisch en marktgeoriënteerd bestel.

Het hoofdbestuur van de VVD vormt ook het bestuur van de Haya van Somerenstichting. De Vereniging VVD heeft volledige beleidsbepalende invloed in de Haya van

Somerenstichting, zoals omschreven in artikel 2:24 BW en RJ 214.103 en om deze reden zijn de cijfers van de Haya van Somerenstichting geconsolideerd in de jaarrekening van de Vereniging VVD.

Jongeren Organisatie Vrijheid en Democratie (JOVD)

De JOVD is een onafhankelijke politieke organisatie van en voor jonge liberalen. De JOVD is een vereniging met volledige rechtsbevoegdheid en werd in 1949 opgericht. Sinds 2002 maakt de Vereniging VVD samen met de JOVD jaarlijks

afspraken aan de hand waarvan het jongerenbeleid wordt geconcretiseerd. De activiteiten zijn opgesplitst in het kweken van politieke belangstelling bij jongeren en het verzorgen van opleiding en training van jongeren. De afspraken worden elk jaar geëvalueerd en besproken door het hoofdbestuur van de Vereniging VVD met het bestuur van de JOVD. Definitieve cijfers over 2011 van de JOVD waren ten tijde van het samenstellen van dit VVD-jaarrapport nog niet bekend.

(38)

Prof. Mr. B.M. Teldersstichting

De Teldersstichting is de wetenschappelijke instelling ten behoeve van de Vereniging VVD en het liberalisme. De stichting werd opgericht in 1954. Het curatorium van de stichting houdt toezicht op de wetenschappelijke kwaliteit van de publicaties. Het curatorium bestaat uit vijftien personen, waaronder steeds twee hoofdbestuursleden van de vereniging VVD. Bij de stichting zijn zes personen werkzaamheden onder leiding van de directeur dr. P.G.C. van Schie. De inkomsten van de stichting bestaan hoofdzakelijk uit subsidie voortvloeiend uit de Wet subsidiëring politieke partijen.

Precieze cijfers over 2011 van de Prof. Mr. B.M. Teldersstichting waren ten tijde van het samenstellen van dit VVD-jaarrapport nog niet bekend.

De politieke betrokkenheid over en weer is groot, doch er is geen sprake van een beleidsbepalende invloed door de Vereniging VVD zoals omschreven in artikel 2:24 BW en RJ 214.103.

Stichting Ivo Opstelten Foundation

De stichting is op 24 april 2009 opgericht en heeft haar zetel in Den Haag. Het doel van de stichting is het werven van fondsen ten behoeve van de vereniging Volkspartij voor Vrijheid en Democratie.

Stichting Mr. H.C. Dresselhuysfonds

De stichting is op 15 maart 1927 opgericht en heeft haar zetel in Den Haag. Het doel van de stichting is de bevordering van de liberale gedachte, door het behartigen van de belangen van de Volkspartij voor Vrijheid en Democratie, daaronder met name begrepen het financieel ondersteunen van de Vereniging VVD. Het bestuur van de stichting bestaat uit vijf personen. Vier bestuursleden zijn voormalig VVD-hoofdbestuurslid. De landelijk penningmeester van het VVD-hoofdbestuur is het vijfde lid van het bestuur van de stichting. Het stichtingsvermogen bedroeg op 1 juli 2011 (gebroken boekjaar), op basis van een door een externe accountant afgegeven goedkeurende

controleverklaring, € 2.025.971,- (1 juli 2009 € 1.921.250,-).

Op grond van artikel 2:407 BW wordt niet tot consolidatie overgegaan, althans zolang de wettelijke grenzen van een kleine rechtspersoon niet worden overschreden.

Stichting voor Politiek Wetenschappelijk Onderzoek

De stichting is op 11 juli 1966 opgericht en heeft haar zetel in Den Haag. Ingevolge de "Regeling financiële ondersteuning fracties Tweede Kamer der Staten-Generaal" dient het aan Tweede Kamerleden ter beschikking gestelde budget (voor persoonlijke medewerkers) en de daarmee samenhangende personeelskosten te worden opgenomen in een stichting. In de praktijk komt het erop neer dat de stichting optreedt als werkgever van de medewerkers van de VVD-Tweede Kamerleden; via de stichting worden de salarissen van deze medewerkers betaald. In 2011 waren dit gemiddeld 27 (2010: 21) werknemers.

Stichting Europese Politieke Ondersteuning

De stichting is opgericht in 1988 en heeft haar zetel in Den Haag. De stichting heeft als doel het in raad en daad bijstaan van de VVD-leden in het Europees Parlement. In de praktijk komt het erop neer dat de stichting optreedt als werkgever van de medewerkers van de VVD-Europarlementariërs; via de stichting worden de salarissen van deze medewerkers betaald. Hiertoe ontvangt de stichting secretariaatsvergoedingen op grond van de "Regeling kosten en

vergoedingen van de leden van het Europees Parlement". De Vereniging VVD levert diensten ter ondersteuning van de medewerkers van de VVD-Europarlementariërs en berekent deze kosten door aan de SEPO (zie pagina 14).

(39)

Stichting Liberaal Vrouwen Netwerk

De stichting is opgericht in 2002 en heeft haar zetel in Den Haag. In de stichting zijn geen financiële middelen aanwezig, maar de stichting wordt wel aangehouden als rechtspersoon, omdat onder de vlag van het Liberaal Vrouwen Netwerk politieke activiteiten door de Vereniging VVD worden verricht. De drie bestuursleden van de Stichting Liberaal Vrouwen Netwerk zijn hoofdbestuurslid van de Vereniging VVD. De Vereniging VVD heeft volledige beleidsbepalende invloed in de Stichting Liberaal Vrouwen Netwerk, zoals omschreven in artikel 2:24 BW en RJ 214.103. Doordat de stichting geen financiële middelen heeft, zal niet worden geconsolideerd.

Stichting Jan van Nassau

De stichting is opgericht in 1989 en gevestigd te Den Haag. De stichting heeft als doel het financieel ondersteunen van de VVD-kamercentrale Den Haag. Het bestuur van de VVD-kamercentrale Den Haag heeft volledige beleidsbepalende invloed in de Stichting Jan van Nassau, zoals omschreven in artikel 2:24 BW en RJ 214.103. Om deze reden zijn de cijfers van de Stichting Jan van Nassau geconsolideerd in de jaarrekening van de Vereniging VVD. Het stichtingsvermogen bedroeg per 31 december 2011 circa € 5.136,-. Er is geen accountantscontrole toegepast.

Stichting Gerrit Koster

De stichting is opgericht in 1992 en is gevestigd in Ede. De stichting heeft als doel het bevorderen van de liberale gedachte in Nederland en in de gemeente Ede in het bijzonder door financiële ondersteuning van natuurlijke personen en rechtspersonen en/of hun activiteiten welke met inachtneming van het beginselprogramma van de Vereniging Volkspartij voor Vrijheid en Democratie een gelijk of gelijksoortig doel nastreven. Het bestuur van de VVD-afdeling Ede heeft volledige beleidsbepalende invloed in de Stichting Gerrit Koster, zoals omschreven in artikel 2:24 BW en RJ 214.103. Precieze cijfers over 2011 van de Gerrit Koster waren ten tijde van het samenstellen van dit VVD-jaarrapport nog niet bekend. Om deze reden konden de financiële gegevens van de stichting Gerrit Koster niet worden geconsolideerd.

Stichting Liberaal Fonds

De stichting is in 1992 opgericht en heeft haar zetel in Enschede. De stichting heeft als doel het financieel ondersteunen van een partij welke de liberale beginselen in de politiek is toegedaan, zoals deze beginselen verwoord zijn in de uitgangspunten van de huidige Vereniging Volkspartij voor Vrijheid en Democratie.

Stichting Liberaal Fonds Rotterdam

De stichting is op 22 december 2005 opgericht en heeft haar zetel in Rotterdam. De stichting heeft als doel de financiering van de verspreiding van het liberale gedachtengoed in het algemeen en van de Volkspartij voor Vrijheid en Democratie binnen de regio Rotterdam. Donateurs van de stichting betalen € 1.000,- per jaar. De stichting heeft circa 35 donateurs.

Stichting Ondersteuning VVD Tweede Kamerverkiezingen

De stichting is in mei 2007 opgericht en is gevestigd in Amsterdam. De stichting heeft als doel het inzamelen van gelden en organiseren van activiteiten ten behoeve van campagnes van de VVD verkiezingen.

(40)

Stichting Steunfonds VVD Amsterdam

De stichting is op 27 september 2004 opgericht en heeft haar zetel in Amsterdam. De stichting heeft als doel de verspreiding van het liberale gedachtengoed in het algemeen, de bevordering van de liberale beginselen en dat van de Volkspartij voor Vrijheid en Democratie binnen de regio in Amsterdam in het bijzonder. Donateurs van de stichting verplichten zich voor de duur van vijf jaar, elk jaar € 1.000,- aan de de stichting te schenken. De stichting heeft circa 40 donateurs.

Stichting Vrie en Liber.com

De stichting is opgericht in 2002 en is gevestigd in Middelburg. De stichting heeft als doel het ten behoeve van de VVD-kamercentrale Zeeland bevorderen van de communicatie met de inwoners van Zeeland en het verwerven van gelden ten behoeve van het verkiezingsfonds van de VVD-kamercentrale Zeeland. Het bestuur van de VVD-kamercentrale Zeeland heeft volledige beleidsbepalende invloed in de Stichting Vrie en Liber.com, zoals omschreven in artikel 2:24 BW en RJ 214.103. Precieze cijfers over 2011 van Vrie en Liber.com waren ten tijde van het samenstellen van dit VVD-jaarrapport nog niet bekend. Om deze reden konden de financiële gegevens van de stichting Vrie en Liber.com niet worden

geconsolideerd.

Stichting vrienden van de VVD

De stichting is opgericht in 1999 en is gevestigd in Venlo. De stichting heeft als doel fondsenverwerving ter ondersteuning van de VVD-afdeling Venlo. Het bestuur van de VVD-afdeling Venlo heeft volledige beleidsbepalende invloed in de Stichting Vrienden van de VVD, zoals omschreven in artikel 2:24 BW en RJ 214.103. Om deze Ten tijde van het samenstellen van dit VVD-jaarrapport waren de precieze cijfers nog niet bekend. Om die reden zijn de cijfers van de Stichting vrienden van de VVD niet geconsolideerd in de jaarrekening van de Vereniging VVD.

Stichting VVD-Kennis Centrum

De stichting is opgericht in 1994 en is gevestigd in Den Helder. De stichting heeft als doel het bevorderen van een zo goed mogelijk contact tussen alle geledingen binnen de Volkspartij voor Vrijheid en Democratie en het zo optimaal mogelijk laten functioneren daarvan in het algemeen en in de gemeente Den Helder in het bijzonder. Het bestuur van de VVD-afdeling Den Helder heeft volledige beleidsbepalende invloed in de Stichting VVD-Kennis Centrum, zoals omschreven in artikel 2:24 BW en RJ 214.103. Precieze cijfers van de Stichting over 2011 waren ten tijde van het samenstellen van dit VVD-jaarrapport nog niet bekend. Om deze reden konden de financiële gegevens van de stichting VVD-Kennis Centrum niet worden geconsolideerd.

VVD-Bestuurdersvereniging

(41)

Stichtingen en verenigingen die als doel hebben de VVD-fracties te ondersteunen Volledigheidshalve wordt in dit rapport vermeld dat er stichtingen en verenigingen bestaan, die als doel hebben de VVD-fracties in den lande te ondersteunen. Deze stichtingen en verenigingen, alhoewel zij meestal de naam VVD dragen, maken geen deel uit van de Vereniging Volkspartij voor Vrijheid en Democratie te Den Haag. Deze stichtingen en verenigingen zijn (voor zover bekend):

-Stichting ter Ondersteuning van de VVD fractie Stadsdeel Oudwest Amsterdam -Stichting Fractieondersteuning VVD Amsterdam Zuid Oost

-Stichting Bestuursassistentie Volkspartij voor Vrijheid en Democratie -Stichting Liberale Ondersteuning Fractie VVD Geuzenveld

-Stichting Deelraadsfractie-bestuur VVD Amsterdam-Centrum -Stichting Fraktie-Assistentie VVD Apeldoorn

-Stichting VVD-Fractie in de Gemeenteraad van Arnhem

-Stichting Fractie-Assistentie VVD in Provinciale Staten van Gelderland -Stichting Statenfractie VVD Drenthe

-Stichting Fractie-Assistentie VVD Den Bosch

-Stichting Fractieondersteuning VVD Gemeenteraadsfractie Den Bosch -Stichting Fractiemedewerkers VVD Provinciale Statenfractie Zuid-Holland -Stichting Fractie-Assistentie VVD in de Gemeenteraad van Ede

-Stichting Fractiebegeleiding Volkspartij voor Vrijheid en Democratie Enschede -Stichting VVD Fractie Groningen

-Stichting Ondersteuning VVD Fractie Provinciale Staten Groningen -Stichting Personeel VVD Noord Holland

-Stichting Fractieondersteuning VVD-Fractie Frysl ân

-Vereniging Fractie van de Volkspartij voor Vrijheid en Democratie in de Gemeenteraad Maarssen

-Stichting Fractie-Ondersteuning VVD Statenfractie Provincie Limburg -Stichting Ondersteuning VVD Fractie Zeeland

-Stichting Fraktie Assistentie VVD Nijmegen

(42)

De balans en de staat van baten en lasten van onderstaande VVD-organen zijn verwerkt in de balans en de staat van baten en lasten die u aantreft op pagina 27, 28 en 29 van dit jaarrapport.

De financiële gegevens van onderstaande organen zijn gecontroleerd door de respectievelijke financiële commissies.

VVD afdelingen: VVD-afdelingen:

1 Q307 VVD-Afdeling Aa en Hunze 53 H064 VVD-Afdeling Brielle 2 A168 VVD-Afdeling Aalburg ** 54 C377 VVD-Afdeling Bronckhorst 3 K001 VVD-Afdeling Aalsmeer 55 C067 VVD-Afdeling Brummen Eerbeek 4 C002 VVD-Afdeling Aalten 56 R650 VVD-Afdeling Brunssum Onderbanken 5 N005 VVD-Afdeling Achtkarspelen 57 A498 VVD-Afdeling Brussel

6 H008 VVD-Afdeling Alblasserdam-Nieuw Lekkerland 58 M069 VVD-Afdeling Bunnik

7 H303 VVD-Afdeling Albrandswaard 59 M470 VVD-Afdeling Bunschoten ** 8 J010 VVD-Afdeling Alkmaar 60 C254 VVD-Afdeling Buren

9 O011 VVD-Afdeling Almelo 61 G071 VVD-Afdeling Capelle aan den IJssel 10 S629 VVD-Afdeling Almere 62 J072 VVD-Afdeling Castricum-Akersloot-Limmen 11 G012 VVD-Afdeling Alphen aan den Rijn 63 Q073 VVD-Afdeling Coevorden

12 A549 VVD-Afdeling Alphen-Chaam-Baarle Nassau 64 G665 VVD-Afdeling Cote D'Azur ** 13 N013 VVD-Afdeling Ameland 65 A607 VVD-Afdeling Cranendonck

14 M015 VVD-Afdeling Amersfoort 66 H694 VVD-Afdeling Cromstrijen 15 K016 VVD-Afdeling Amstelveen 67 A388 VVD-Afdeling Cuijk 16 A670 VVD-Afdeling Antwerpen 68 C074 VVD-Afdeling Culemborg 17 C020 VVD-Afdeling Apeldoorn 69 O510 VVD-Afdeling Dalfsen 18 P021 VVD-Afdeling Appingedam 70 N076 VVD-Afdeling Dantumadeel 19 C023 VVD-Afdeling Arnhem * 71 M052 VVD-Afdeling De Bilt 20 Q025 VVD-Afdeling Assen 72 P224 VVD-Afdeling De Marne 21 M029 VVD-Afdeling Baarn 73 M238 VVD-Afdeling De Ronde Venen 22 H031 VVD-Afdeling Barendrecht 74 Q408 VVD-Afdeling De Wolden 23 C032 VVD-Afdeling Barneveld 75 H078 VVD-Afdeling Delft 24 P035 VVD-Afdeling Bedum * 76 P079 VVD-Afdeling Delfzijl 25 R644 VVD-Afdeling Beek 77 J160 VVD-Afdeling Den Helder 26 J036 VVD-Afdeling Beemster 78 A532 VVD-Afdeling Deurne

27 R635 VVD-Afdeling Beesel 79 O080 VVD-Afdeling Deventer-Diepenveen-Bathmen 28 P551 VVD-Afdeling Bellingwedde ** 80 K081 VVD-Afdeling Diemen

29 A605 VVD-Afdeling Bergeijk 81 O662 VVD-Afdeling Dinkelland

30 J043 VVD-Afdeling Bergen 82 C086 VVD-Afdeling Doesburg ** 31 R717 VVD-Afdeling Bergen 83 C087 VVD-Afdeling Doetinchem

32 A044 VVD-Afdeling Bergen op Zoom 84 A449 VVD-Afdeling Dongen 33 C058 VVD-Afdeling Berkelland 85 N684 VVD-Afdeling Dongeradeel 34 A621 VVD-Afdeling Bernheze 86 H091 VVD-Afdeling Dordrecht 35 H633 VVD-Afdeling Bernisse 87 J092 VVD-Afdeling Drechterland 36 A602 VVD-Afdeling Best 88 A570 VVD-Afdeling Drimmelen 37 C533 VVD-Afdeling Beuningen 89 S276 VVD-Afdeling Dronten 38 K049 VVD-Afdeling Beverwijk 90 C593 VVD-Afdeling Druten 39 H693 VVD-Afdeling Binnenmaas 91 C676 VVD-Afdeling Duitsland 40 A618 VVD-Afdeling Bladel 92 C386 VVD-Afdeling Duiven 41 K193 VVD-Afdeling Blaricum * 93 R671 VVD-Afdeling Echt-Susteren 42 K054 VVD-Afdeling Bloemendaal 94 J097 VVD-Afdeling Edam-Volendam 43 N682 VVD-Afdeling Boarnsterhim 95 C098 VVD-Afdeling Ede

(43)

VVD afdelingen: VVD-afdelingen: 105 C109 VVD-Afdeling Epe 166 K178 VVD-Afdeling Huizen 106 C110 VVD-Afdeling Ermelo 167 M436 VVD-Afdeling IJsselstein 107 A226 VVD-Afdeling Etten-Leur 168 G597 VVD-Afdeling Kaag en Braasem 108 N111 VVD-Afdeling Ferwerderadeel 169 O182 VVD-Afdeling Kampen-IJsselmuiden 109 N685 VVD-Afdeling Franekeradeel 170 L184 VVD-Afdeling Kapelle

110 A552 VVD-Afdeling Geertruidenberg 171 G185 VVD-Afdeling Katwijk-Rijnsburg-Valkenburg 111 C116 VVD-Afdeling Geldermalsen 172 R652 VVD-Afdeling Kerkrade

112 A614 VVD-Afdeling Geldrop-Mierlo 173 J547 VVD-Afdeling Koggenland 113 A705 VVD-Afdeling Gemert-Bakel 174 N188 VVD-Afdeling Kollumerland 114 G418 VVD-Afdeling Genève 175 H692 VVD-Afdeling Korendijk

115 R519 VVD-Afdeling Gennep 176 G191 VVD-Afdeling Krimpen aan den IJssel 116 H117 VVD-Afdeling Giessenlanden 177 A708 VVD-Afdeling Laarbeek

117 A529 VVD-Afdeling Gilze en Rijen 178 A546 VVD-Afdeling Landerd 118 H231 VVD-Afdeling Goeree Overflakkee 179 R653 VVD-Afdeling Landgraaf 119 L121 VVD-Afdeling Goes 180 J194 VVD-Afdeling Landsmeer 120 A675 VVD-Afdeling Goirle 181 J195 VVD-Afdeling Langedijk 121 H123 VVD-Afdeling Gorinchem 182 G045 VVD-Afdeling Lansingerland 122 G125 VVD-Afdeling Gouda 183 K197 VVD-Afdeling Laren 123 J314 VVD-Afdeling Graft-de Rijp 184 P198 VVD-Afdeling Leek 124 A568 VVD-Afdeling Grave 185 H199 VVD-Afdeling Leerdam

125 P132 VVD-Afdeling Groningen 186 N201 VVD-Afdeling Leeuwarden ** 126 M401 VVD-Afdeling Groot Woerden 187 N202 VVD-Afdeling Leeuwarderadeel

127 O136 VVD-Afdeling Haaksbergen 188 G203 VVD-Afdeling Leiden * 128 A691 VVD-Afdeling Haaren 189 G204 VVD-Afdeling Leiderdorp

129 K137 VVD-Afdeling Haarlem 190 G373 VVD-Afdeling Leidschendam-Voorburg 130 K140 VVD-Afdeling Haarlemmerliede en Spaarnwoude 191 S435 VVD-Afdeling Lelystad

131 K138 VVD-Afdeling Haarlemmermeer 192 R513 VVD-Afdeling Leudal 132 A251 VVD-Afdeling Halderberge 193 M208 VVD-Afdeling Leusden 133 O141 VVD-Afdeling Hardenberg ** 194 H133 VVD-Afdeling Liesveld 134 C142 VVD-Afdeling Harderwijk-Hierden 195 C655 VVD-Afdeling Lingewaal 135 H143 VVD-Afdeling Hardinxveld-Giessendam 196 C457 VVD-Afdeling Lingewaard 136 P144 VVD-Afdeling Haren 197 G211 VVD-Afdeling Lisse 137 J673 VVD-Afdeling Harenkarspel ** 198 N687 VVD-Afdeling Littenseradeel 138 N145 VVD-Afdeling Harlingen 199 C124 VVD-Afdeling Lochem 139 C148 VVD-Afdeling Hattem 200 A503 VVD-Afdeling Loon op Zand 140 K151 VVD-Afdeling Heemskerk 201 M215 VVD-Afdeling Lopik 141 K152 VVD-Afdeling Heemstede 202 P216 VVD-Afdeling Loppersum E.O. 142 C154 VVD-Afdeling Heerde 203 O454 VVD-Afdeling Losser

143 N155 VVD-Afdeling Heerenveen 204 M218 VVD-Afdeling Maarssen / Stichtse Vecht 144 J156 VVD-Afdeling Heerhugowaard 205 C566 VVD-Afdeling Maasdriel

145 R651 VVD-Afdeling Heerlen 206 R582 VVD-Afdeling Maasgouw ** 146 A609 VVD-Afdeling Heeze-Leende 207 H222 VVD-Afdeling Maassluis

147 J158 VVD-Afdeling Heiloo 208 R638 VVD-Afdeling Maastricht 148 O161 VVD-Afdeling Hellendoorn 209 P225 VVD-Afdeling Marum 149 H162 VVD-Afdeling Hellevoetsluis 210 J578 VVD-Afdeling Medemblik 150 A163 VVD-Afdeling Helmond 211 R647 VVD-Afdeling Meerssen 151 H164 VVD-Afdeling Hendrik Ido Ambacht 212 N228 VVD-Afdeling Menaldumadeel 152 O165 VVD-Afdeling Hengelo (o) 213 Q229 VVD-Afdeling Meppel 153 N683 VVD-Afdeling Het Bildt 214 L230 VVD-Afdeling Middelburg 154 C542 VVD-Afdeling Heumen-Overasselt 215 H557 VVD-Afdeling Midden Delfland 155 A486 VVD-Afdeling Heusden 216 Q329 VVD-Afdeling Midden-Drenthe 156 G169 VVD-Afdeling Hillegom 217 A520 VVD-Afdeling Moerdijk 157 A562 VVD-Afdeling Hilvarenbeek 218 C252 VVD-Afdeling Montferland 158 K170 VVD-Afdeling Hilversum 219 M471 VVD-Afdeling Montfoort 159 O526 VVD-Afdeling Hof van Twente 220 R461 VVD-Afdeling Mook en Middelaar 160 J019 VVD-Afdeling Hollands Kroon 221 K237 VVD-Afdeling Muiden 161 Q174 VVD-Afdeling Hoogeveen 222 K070 VVD-Afdeling Naarden-Bussum 162 P175 VVD-Afdeling Hoogezand-Sappemeer ** 223 C322 VVD-Afdeling Neder-Betuwe 163 J176 VVD-Afdeling Hoorn 224 G703 VVD-Afdeling Nederlek