De vraag van de week: Toezicht of toezien oo

o

o

documentatiecentrum

DERLANDSE

PARTIJFN

Toezicht of toezien

Publiek geld moet goed worden besteed. Het kabinet is voor die besteding verantwoordelijk en de Tweede Kamer controleert of de ministers die verantwoordelijkheid waarmaken. Zo ook met de besteding van het geld uit het Europees Sociaal Fonds (ESF). Het geld uit net Europees Sociaal Fonds is bedoeld voor het bestrijden van werkloosheid. Nederland heeft daarmee tussen 1994 en 1999 zo'n negenduizend werkgelegenheidsprojecten gefinancierd. Hierbij was sprake van een schijn van fraude en oneigenlijk gebruik. De bevindingen van de commissie-Koning, die de besteding van de ESF-gelden onderzocht, zijn stevig. Het bleek de commissie onmo­ gelijk om alle feiten te verzamelen, omdat nogal wat projectadministraties onvolledig zijn of zelfs helemaal zijn verdwenen. Het staat echter vast dat grootschalige fraude en misbruik niet zijn aangetoond. Tegelijkertijd concludeert de commissie-Koning dat de controle en het toezicht op de besteding van het geld veel te wensen overlieten. De fractie heeft in het Kamerdebat nadere vragen gesteld over de effectiviteit van de ESF-projecten en over het toezicht op de besteding van het geld.

Onderzoek leert ons dat de effectiviteit van de werkgelegenheidsprojecten gering was. De periode 1994-1999 kenmerkte zich door een zeer voorspoedige economische groei en een sterke groei van de werkgelegenheid. Het verschil tussen de werkgelegenheidsgroei binnen de ESF-projecten en de autonome werkgelegenheidsgroei is dan ook buiten­ gewoon klein.

De tweede vraag is of de ministers hun verantwoordelijkheid hebben genomen. De Tweede Kamer neeft tussen 1994 en 1999 tenminste zestien maal met de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid over de ESF-kwestie gedebatteerd. De uitvoering van de ESF was weliswaar uitbesteed, maar dat neemt niet weg dat de minister eindverant­ woordelijkheid droeg richting Brussel en richting het parlement. Al in 1994 wist de minister dat het toezicht op ae uitvoering van de ESF beneden de maat was. De minister heeft verzuimd om daar op dat moment adequaat op te reageren. Ook later heeft hij geen maatregelen genomen om het toezicht en de controle te versterken, ondanks voortdurend aandringen van de Tweede Kamer.

Komende week zal het Kamerdebat over de ESF-affaire worden afgerond. Dan is ook het moment voor politieke conclusies over deze kwestie. De minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid zal eerst in de gelegenheid worden gesteld om zijn visie naar voren te

brengen. Hans Dijkstal

De vraag van de week:

Wat is het oordeel van de V V D over het

Europees Arrestatiebevel?

Deze week komt het antwoord van: Otto Vos

In het Finse Pampere heeft de Algemene Ministerraad van de EU verregaande afspra­ ken gemaakt over de harmonisering van het strafrecht en het civiel recht in Europees verband. Na 11 september heeft deze doel­ stelling extra dynamiek gekregen. Bij veel lidstaten is een gevoel van urgentie ontstaan omdat voor terrorismebestrijding gelijke normen noodzakelijk zijn.

Door de Europese Commissie is voorgesteld een Europees Arrestatiebevel te introduce­ ren. De essentie van het Europees Arrestatiebevel is dat in het geval een lidstaat de uitlevering van een verdachte persoon aan een andere lidstaat vraagt, daar zonder veel omhalen aan gevolg moet worden gegeven.

Het besluit dat thans voorligt betreft niet alleen terroristische activiteiten maar een zeer breed scala aan strafbare feiten. Het uitgangspunt dat een verdachte alleen wordt uitgeleverd indien het delict waarvoor uitlevering gevraagd wordt ook in het land waar de verdachte verblijft strafbaar is, wordt dan opgeheven. Hier doemt ook direct het knelpunt op. Diverse Europese

lidstaten hebben het strafrecht immers ten dele op eigen culturele wijze ingevuld. Een duidelijk voorbeeld hiervan is het feit dat in Nederland indien aan de gestelde zorg­ vuldigheidseisen is voldaan euthanasie niet strafbaar is. Terwijl in het overgrote deel van de EU tot moord kan worden geconclu­ deerd.

In het debat dat minister van Justitie Benk Korthals met de Kamer heeft gevoerd is scherp het uitgangspunt vastgelegd dat Nederland ten minste het reent moet voor­ behouden om over vervolging en berechting te beslissen voor die feiten die op het Nederlands grondgebied hebben plaats­ gevonden.

De VVD vindt dat in Europees verband de samenwerking in eerste instantie dient te gaan om het efficiënt en doelgericht samen­ werken van autoriteiten op het gebied van politie en justitie. Waar dat tot knelpunten leidt kan vervolgens harmonisatie van het strafrecht in beeld komen. Op die manier behoudt iedere lidstaat de kern van zijn soevereiniteit op strafrechtelijk terrein.

e s s e

400

Ruimte voor mensen met een functiebeperking

De Wet Voorzieningen Gehandicapten (Wvg) heeft sinds de invoering voor veel beroering gezorgd. Chronisch zieken en mensen met een functiebeperking willen een Wvg waarin volwaardig burgerschap als uitgangspunt wordt

f

Om op korte termijn de belangrijkste knelpunten aan te pakken heeft Frans Weekers een aantal voorstellen gelanceerd, die na Kamerbrede steun door minister Vermeend zijn overge­ nomen. Kern daarvan is dat de minis­ ter samen met Vereniging van Nederlandse Gemeenten en gebrui­ kersorganisaties een landelijk protocol gaat ontwikkelen, dat een basis legt onder het voorzieningenniveau. In dat protocol wordt de zorgplicht van gemeenten nader uitgewerkt. Daarmee wordt de rechtsgelijkheid en de rechtszekerheid van en voor Wvg- gerechtigden vergroot. Om W vg- gerechtigden meer keuzes te bieden heeft Weekers bepleit om hen het recht op een Persoonsgebonden Budget (PGB) te geven om aan gedwongen winkelnering te ontko­ men. Minister Vermeend heeft toege­

zegd dit in de uitwerking van het protocol te betrekken. De afspraak is gemaakt dat de Kamer zich in de loop van januari 2002 over het concept- protocol kan buigen, waarna het gepubliceerd zal worden.

Het is van zeer groot belang dat bij de totstandkoming van dit protocol een sleutelrol zal worden weggelegd voor de ervaringsdeskundigen zoals de Chronisch Zieken en Gehan­ dicaptenraad. Slechts op die wijze kan worden gewaarborgd dat een degelijk en representatief protocol tot stand komt dat ook daadwerkelijk de belangrijkste knelpunten wegneemt. In dat landelijk protocol wordt een basisvoorzieningenniveau gecreëerd dat gemeenten én de rechter meer houvast geeft aan wat de wettelijke zorgplicht nou inhoudt. Verdere

uitholling van het basisvoor­ zieningenniveau behoort dan tot het verleden. Om gemeenten ook juri­ disch aan dat protocol te binden, zal het in een Algemene Maatregel van Bestuur worden vastgelegd. Daartoe zal nog dit jaar een wetswijziging aan het parlement worden voorgelegd. Tenslotte heeft de minister op verzoek van Weekers toegezegd nadrukkelijk aandacht te zullen schenken aan de financiële gevolgen voor gemeenten die relatief veel Wvg-gerechtigden huisvesten. Een fatsoenlijk Wvg-beleid mag hen namelijk niet de das omdoen. Frans Weekers

070-3182894

De kunstgreep van Van der Ploeg

Op 3 december werd met staatssecretaris Van der Ploeg over het cultuur­ beleid als onderdeel van de begroting OCenW gesproken. Woordvoerder Nicolaï gaf zijn oordeel over de afgelopen periode: "De staatssecretaris heeft meer overhoop gehaald dan opgebouwd".

In de afgelopen periode heeft de staatssecretaris vooral de nadruk willen leggen op Jong! Nieuw! Allochtoon! Anders! Daarmee kwam de kwaliteit van de kunst, voor de VVD verreweg het belangrijkste crite­ rium, behoorlijk in het gedrang. Vele wilde voorstellen van de staatssecre­ taris zijn uiteindelijk of door de werkelijkheid of door de Kamer teruggedraaid. Het heeft maar tot bescheiden veranderingen geleid. Op zich is dat positief, maar het is wel zonde van alle verspilde commotie. De manier waarop de staatssecretaris in zijn cultuurnota 2001-2004 de subsidies tussen de instellingen verdeelde, heeft geleid tot grote versnippering en onrust bij de betrok­ ken instellingen. Het is jammer dat de staatssecretaris zich niet meer heeft ingezet voor de sector. Hij was te weinig ambassadeur voor de cultuur­

V V D O P

sector. De vorig jaar toegekende extra 40 miljoen voor cultuur is dan ook niet te danken aan de inzet van Van der Ploeg, maar aan de inspan­ ningen van de Kamer.

Als specifieke punten noemde Nicolaï de arbeidsvoorwaarden in de cultuur­ sector en het Holland Festival. Hij drong aan op een extra financiële impuls voor de arbeidsvoorwaarden. Bovendien benadrukte hij het belang van een internationaal festival in Nederland zoals het Holland Festival en verzocht de staatssecretaris bij motie haast te maken met de defini­ tieve subsidiering van het festival.

"Het heeft nu lang genoeg geduurd. Het Holland Festivafdreigt anders volledig in een negatieve spiraal terecht te komen".

Dat de staatssecretaris zo nu en dan ook goede dingen deed, blijkt uit het

N T E R N E T

feit dat hij altijd de wisselwerking met het publiek voorop heeft gesteld. Daarnaast heeft hij een verbreding van cultuur, bijvoorbeeld cultuur op school en culturele planologie, bewerkstelligd.

Atzo Nicolaï 070-3182888

De VVD-Expresse is een uitgave van de Mr. Annelien Kappeyne van

de Coppello Stichting eindredactie:

Petra Tiel: p.tiel@tk.parlement.nl

Fleur van Tellingen: f.vtellingen@ tk.parlement.nl

telefoon: 0 7 0 - 3 1 8 3 0 3 6 De V V D -Expresse

wordt gedrukt bij Drukkerij Stim uka

r e s s e

400

e

VVD kritisch in ESF-debat

“De uitvoering van het ESF in Nederland was zodanig opgezet dat van alles mis kon gaan en er ging ook van alles mis". Dat zei woordvoerder Henk Kamp in net debat over de onregelmatigheden bij de besteding van gelden uit het ESF (Europees Structuur Fonds). Uiteindelijk ging minimaal 400 miljoen en maximaal bijna 1,2 miljard gulden voor ons land verloren.

In het debat ging het om de ESF- programmaperiode 1994-1999, waarin scholings-, trajectbemidde- lings- en bemiadelingsprojecten voor werklozen deels door de EU werden gesubsidieerd. Vastgesteld werd dat bij deze ESF-projecten in Nederland onregelmatigheden voorkwamen. Het rapport-Koning dat hierover gaat, ae terugvordering door de EU, de antwoorden op de 500 vragen van de Kamer over het rapport-Koning, de vele stukken die de minister de Kamer toezond en de hoorzitting waarin een aantal betrokkenen direct kon worden bevraagd, gaven de VVD-fractie een beeld van wat er gebeurd was. Tevens werd duidelijk wat de oorzaken en de gevolgen waren.

Uitvoering

Het besluit in 1990 om de uitvoering van ESF aan Arbvo op te dragen, was een onverstandig besluit. De minister van SZW en de sociale partners droe­ gen samen de bestuurlijke verant­ woordelijkheid voor Arbvo. Zij waren niet in staat Arbvo te laten uitgroeien tot een organisatie die haar taak aan kon. Daarom ging er veel fout bij de ESF-uitvoering.

De minister van SZW was voor de Nederlandse staat naar Brussel toe als enige eindverantwoordelijk voor de uitvoering van ESF. In 1994 wist hij uit een intern SZW-rapport dat het niet goed ging met het toezicht door zijn ministerie op de ESF-uitvoering. Hij heeft vervolgens niet adequaat gereageerd.

Er is niet gebleken dat ESF-geld in strijd met de EU-regels werd ingezet voor de financiering van het instituut Arbvo. Velen binnen Arbvo dachten jarenlang dat wèl sprake was van financiering van het instituut Arbvo met ESF-geld. Daarover stelde Kamp in het debat vragen aan de minister van SZW.

Toezicht

Van grootschalige fraude of groot­ schalig misbruik bij de uitvoering van ESF is niet gebleken. Wel van inciden­ tele fraude en incidenteel misbruik. Nogal wat projectadministraties zijn onvolledig of zelfs helemaal verdwe­ nen. Dat is kwalijk, omdat het daar­ mee onmogelijk is geworden precies vast te stellen wat mis is gegaan. Het eerstelijnstoezicht door Arbvo op de ESF-uitvoering door RBA's schoot tekort.

Het tweedelijnstoezicht door SZW schoot eveneens tekort. Er werd ook niet voor gezorgd dat Arbvo alsnog goed eerstelijnstoezicht op de projec­ ten ging uitoefenen.

"SZW en Arbvo gaven zich onvol­ doende rekenschap van de betekenis van de EU-regels, afstemming met de EU werd onvoldoende gezocht. Het gevolg was dat fouten jarenlang werden gecontinueerd", aldus Kamp in het debat.

Conclusie

Kamp sloot zijn eerste termijn af met enkele citaten uit het rapport Koning: "SZW heeft de uitvoering van ESF op afstand gezet, maar nagelaten haar verantwoordelijkheid adequaat te waarborgen door actief toezicht; SZW heeft zien afhankelijk gemaakt van de uitkomsten van de uitvoering, maar had zelf geen greep op de uitvoering en geen inzicht in ae kwaliteit van de uitkomsten; gedurende de gehele programmaperiode heeft het onzes inziens bij SZW ontbroken aan pro­ actieve aandacht voor toezicht". Henk Kamp

070-3182898

25 en 26 januari 2002

Kom ook naar de B.A.V. in Arnhem!

Op vrijdag 25 en zaterdag 26 januari heeft de Buitengewone Algemene Vergadering plaats in Nationaal Sportcentrum Papendal te Arnhem. Hier worden het verkiezings­ programma en de kandidatenlijst voor de Tweede-Kamerverkiezingen vastgesteld. Kortom: een interessant VVD-congres. En u kunt hierbij aanwezig zijn!

Het ontwerp-verkiezingsprogramma is op dinsdag 16 oktober jl. gepresenteerd door de voorzitter van de commissie Pieter Korteweg. De door ledenvergaderingen van afdelingen ingediende wijzigingsvoorstellen worden op vrijdag 25 januari besproken, waarna tot slot het definitieve verkiezingsprogramma wordt vastgesteld.

Op zaterdag 20 oktober jl. heeft het hoofdbestuur van de VVD de ontwerp- kandidatenlijst vastgesteld. Ook hiervoor geldt dat de ledenvergaderingen van de afdelingen wijzigingsvoorstellen kunnen indienen volgens de bij de besturen bekende procedure.

Vervolgens zondag 26 januari de defintieve lijst vastgesteld.

Kom ook naar (delen van) de Buitengewone Algemene Vergadering! Aanmelden is niet nodig, indien u gebruik wilt maken van lunch (a ƒ 27,50) en/of diner (a ƒ 47,50) dient u dit vóór vrijdag 4 januari te reserveren. Hiervoor kunt u op het algemeen secretariaat een aanmeldingsformulier aanvragen. Meer informatie wordt toegezonden aan afdelingsbesturen, gepubliceerd op de

e s s e

400

Géén m inister kreeg het zo zw aar te verduren als

m inister Borst van V o lksg e zo n d h e id , W e lzijn en Sport!

De Nederlandse gezondheidszorg behoorde lange tijd tot de beste van de wereld. Het is nog steeds goed, maar het beeld heeft wel de nodige krassen en deuken opgelopen. Schaarste en krapte manifesteren zich in wachtlijsten en wachttijden. Er is sprake van personeelstekorten. Er zijn te weinig stage­ plaatsen. Er is een numerus fixus voor de opleiding geneeskunde en er is te weinig sprake van innovatie in de zorg. De zorg is aan een flinke onder­ houdsbeurt toe constateerden woordvoerders Anken van Blerk en Steef Blok tijdens de behandeling van de begroting VWS vorige week.

Ko sten beheersing

Een belangrijke oorzaak van het late ingrijpen is de kostenbeheersing van de laatste decennia geweest. Deze kostenbeheersing was nodig en heeft haar werk gedaan, maar heeft nu zijn tijd gehad. Zo heeft kostenbeheersing onder andere geleid tot strakkere regelgeving. Voeg hierbij de krapte op de arbeidsmarkt en de toene­ mende voorkeur voor arbeidstijdver­ korting en deeltijdwerk en het probleem wordt er niet eenvoudiger op. Voeg hier nog eens extra aan toe een groter dan verwachte vraag naar zorg en het vraagstuk is duidelijk. In de afgelopen twee kabinetsperio­ des is een slordige 24 mld. extra naar de zorg gegaan. Het effect van deze enorme Financiële impuls was echter veel beter merkbaar geweest wanneer de sturing in de zorg tegelij­ kertijd was aangepakt. De overheid moet terugtreden en niet langer vast­ houden aan gedetailleerde regulering van het aanbod. Om op de vraag aan zorg in te kunnen moeten de verze­ keraars voldoende instrumenten hebben om hun regierol waar te maken, zoals meer vrijheid om zorg te contracteren.

H om eopathische m iddelen

Een ander punt dat de VVD aan de orde stelde was de registratietermijn voor homeopathische middelen. Wetteliike registratie van homeo­ pathische middelen is volgens de VVD een goede zaak. Op deze manier wordt de kwaliteit van het middel voor de gebruiker gewaar­ borgd. Vele homeopathische midde­ len dreigen per 1 januari 2002 van de markt te verdwijnen. De minister van VWS heeft deze datum gesteld als termijn voor de wettelijke registratie van de homeopathische middelen. De VVD meent dat de minister totaal voorbij gaat aan de onrust bij de patiënten, die massaal gebruik maken van homeopathische medicijnen. Aangezien veel mensen vinden dat zij baat hebben bij het gebruik van de homeopathische middelen pleit de VVD bij de minister voor een verlen­ ging van minimaal een jaar van de registratietermijn.

Apotheekhoudende huisartsen

Tijdens de behandeling van de begro­

ting van VWS heeft Anke van Blerck de indiening van haar initiatiefwets­ voorstel aangekondigd. Dit initiatief­ wetsvoorstel heeft tot doel de patiënt zowel de huisartsenzorg en het verkrijgen van geneesmiddelen dicht bij huis te garanderen. Het moet voor de zittende apotheekhoudende huis­ artsen en hun opvolgers mogelijk blij­ ven om naast de dokterspraktijk een apotheekgedeelte te onderhouden. In de huidige wet moet deze gesloten worden wanneer een openbare apotheek zich binnen een bepaalde straal vestigt. Op deze manier worden de huisartsenzorg en de geneesmiddelenvoorziening voor de patiënt op de tocht gezet en dat is voor de VVD een onwenselijke situ­ atie.

AW BZ

Woordvoerder Stef Blok is overwe­ gend positief over de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ). De wachtlijsten in de thuiszorg zijn afge­ nomen, terwijl typische VVD-thema's (keuzevrijheid voor consumenten, toetreding van nieuwe aanbieders in de zorg, en het persoonsgebonden budget) nu Kamerbreed worden gedragen.

Tegelijkertijd moeten we constateren dat de bureaucreatie de afgelopen jaren fors is toegenomen, en dat er nog veel onduidelijkheid heerst over de vervolgstappen. De VVD denkt bij dit laatste aan net volgende.

Ten eerste spreken de begroting en de Zorgnota tegelijkertijd over vraag- sturing en regionale planning. Vraagsturing betekent dat er iets te kiezen valt, dus ontschotting. Wat valt er dan nog te plannen? De keuze van de burger moet voorop staan, niet het lijstje van het indicatieor- gaan. Ten tweede maakt de VVD zich zorgen over de betaalbaarheid van de AWBZ. Bij ongewijzigd beleid zal de AWBZ-premie tot 2040 verdubbelen. Dat betekent een gestage jaarlijkse uitholling van de koopkracht. Ten derde stuit het scheiden van wonen en zorg nog op veel praktische problemen.

Wat betreft de bureaucratie in de zorg het volgende. De staatssecretaris trekt grote bedragen uit voor geauto­ matiseerde wachtlijstregistratie bij

zorgkantoren. Uit verschillende rapporten blijkt dat wachtlijsten moeilijk in absolute cijfers zijn te vangen. Wachtenden hebben vaak overbruggingszorg of staan uit voor­ zorg op de lijst. Aanbieders hebben er niet altijd belang bij om de exacte omvang van de wachtlijst bloot te geven. Lopen we niet het risico dat net binnen 5 jaar achterhaald is door een vraaggestuurd stelsel, terwijl grote uitgaven zijn gedaan? De VVD vraagt zich af hoe flexibel het systeem is dat nu wordt opgezet.

PGB

De aankondiging dat het Persoons Gebonden Budget (PGB) voortaan contant kan worden uitgekeerd met verantwoording achteraf is een grote stap voorwaarts. Maar de verant­ woording achteraf kan voor eindeloze procedures en vervelende terug­ betalingsverplichtingen zorgen als niet kristalhelder is waarvoor het PGB gebruikt mag worden. Vervelend voor de mensen die het betreft, en voor de samenleving. De discussie zal niet zozeer gaan over medisch handelen. De problemen zijn met name te verwachten in die delen van de AWBZ-aanspraak die te maken hebben met huishoudelijke hulp en welzijn. De VVD vraagt zich af hoe de staatssecretaris voor helderheid wil zorgen?

O pvan g

Ten aanzien van kinderopvang hoort de VVD de roep uit de samenleving voor meer capaciteit. De VVD is teleurgesteld dat een nieuwe wet niet voor 2003 in werking zal treden, aangezien de huidige wet nieuwe toetreders blokkeert. De VVD diende dan ook een motie in om kinderop­ vang aan huis eenvoudiger mogelijk te maken.

De maatschappelijke opvang is ook een punt van zorg. Ook in welvarend

Nederland zijn er veel mensen die voor kortere of langere tijd op straat leven. Bij het toekennen van extra middelen is maatschappelijke opvang er bekaaid afgekomen. Bij de finan­ ciële beschouwingen heeft de VVD een amendement van ƒ 1 5 miljoen aangekondigd. Hiermee blijkt eens temeer dat ae VVD ook aan de kant staat van de zwakkeren in de samen­ leving.