Het (familie)bedrijf & De overdracht

Het (familie)bedrijf

&

De overdracht

Het (familie)bedrijf

&

De overdracht

Steven Seyns en Dirk Clarysse (eds.)

Met bijdragen van : Dirk Clarysse Kirsten Coeck Elke Croppen Gregory De Clercq Pascale De Leenheer

Johan De Leenheer Rob De Roo Steven Maertens

Vincent Molly Charlotte Romaen

Steven Seyns

Dimitri Van Damme

Het (familie)bedrijf & De overdracht Steven Seyns en Dirk Clarysse (eds.)

© Lefebvre Sarrut Belgium NV, Brussel, 2020 Hoogstraat 139/6 – 1000 Brussel

ISBN: 978-94-000-1201-1 Depot: D/2020/7849/103 NUR 820

Verantwoordelijke uitgever: Paul-Etienne Pimont, Lefebvre Sarrut Belgium NV

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geau- tomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toe- stemming van de uitgever.

Ondanks alle aan de samenstelling van de tekst bestede zorg, kunnen noch de auteurs noch de uitgever aansprakelijkheid aanvaarden voor eventuele schade die zou kunnen voortvloeien uit enige fout die in deze uitgave zou kunnen voorkomen.

Dit boek is eveneens digitaal beschikbaar op www.stradalex.com en www.jurisquare.be.

intersentia

i

Inhoudstafel

V

D

1 D e overDracht : juriDisch kaDer

1.1.

De overdracht van het familiebedrijf in niet-familiale sfeer

Vraag 1. Kiezen voor een overdracht van aandelen (share deal) of een

overdracht van bestanddelen (asset deal)? . . . . 9 Vraag 2. Wat is de precieze draagwijdte van de collectieve

arbeidsovereenkomst nr. 32bis in verband met personeel? . . . . 13 Vraag 3. Is de overnemer ertoe gehouden alle werknemers van de

overdrager over te nemen en (verder) in dienst te nemen? Kunnen overdrager en overnemer met andere woorden bij overeenkomst

bepalen welke werknemers overgaan en welke niet? . . . . 14 Vraag 4. Ben ik als overnemer van enkel actief volledig bevrijd van het

passief? . . . . 16 Vraag 5. Hoe het proces van een overdracht van aandelen aanvatten? . . . . 18 Vraag 6. Wat is het belang van een letter of intent (LOI) of een memorandum of

understanding (MoU)? . . . . 19 Vraag 7. Wat houdt een due diligence precies in? . . . . 20 Vraag 8. De eigenlijke overnameovereenkomst (sale-purchase agreement);

moet die noodzakelijkerwijs schriftelijk zijn? . . . . 24 Vraag 9. Hoe kunnen de resultaten van een due diligence de eigenlijke

overnameovereenkomst beïnvloeden? . . . . 25 Vraag 10. Wat moet worden begrepen onder “Verklaringen en Waarborgen”

(Representations and Warranties) en wat is precies

de draagwijdte ervan? . . . . 27 Vraag 11. Hoe kan een overnemer er voor zorgen dat de overdrager de

volgende dag niet opnieuw begint? . . . . 29 Vraag 12. Kan een niet-concurrentiebeding of een niet-afwervingsbeding

dat contractueel is overeengekomen naderhand aangevochten

worden? . . . . 31 Vraag 13. Zijn er nog andere mogelijkheden voor een koper om de waarde

van zijn investering maximaal te verzekeren? . . . . 33 Vraag 14. Kunnen er nog engagementen zijn na het afsluiten van de

overname? . . . . 35

1.2.

De overdracht van het familiebedrijf in een familiale sfeer

Vraag 15. Wat is het verschil tussen mijn bedrijf verkopen of mijn bedrijf

schenken of testeren? . . . . 37 Vraag 16. Hoe schenk ik mijn bedrijf op een juridische correcte manier? . . . . 39 Vraag 17. Aan wie komt mijn bedrijf toe als ik niets heb ondernomen? . . . . . 42 Vraag 18. Hoe kan ik mijzelf verzekeren van een blijvende controle over en

inkomsten uit de overgedragen familiezaak? . . . . 45

HET (FAMILIE)BEDRIJF & DE OVERDRACHT

ii

Vraag 19. Welke specifieke mogelijkheden biedt het nieuw Wetboek van Vennootschappen en Verenigingen op het vlak van controle- en

inkomstenbehoud? . . . . 52

Vraag 20. In hoeverre is mijn langstlevende partner nog beschermd nadat ik het familiebedrijf bij leven heb geschonken? . . . . 55

Vraag 21. Hoe kunnen latere betwistingen tussen de erfgenamen maximaal worden vermeden? . . . . 58

Vraag 22. Wat met bestaande rekeningen-courant? . . . . 63

Vraag 23. Kan ik mijn bedrijf overdragen aan wie ik wil? . . . . 66

Vraag 24. Hoe wordt de overdracht van een familiebedrijf fiscaal belast? . . . . 70

Vraag 25. Ik heb in het verleden een schenking gedaan. Moet ik nog iets ondernemen? . . . . 74

D

2 D e overDracht : omkaDering

2.1.

Emotionele aspecten bij een bedrijfsoverdracht

Vraag 26. Waarom is de overdracht voor heel wat familiebedrijven zo moeilijk? . . . . 79

Vraag 27. Waarom is een tijdige voorbereiding van de overdracht noodzakelijk? . . . . 80

Vraag 28. Hoe begin je binnen de familie aan zo’n overdrachtsproces? . . . . 80

Vraag 29. Wat zijn de belangrijkste persoonlijke uitdagingen voor de overlater? . . . . 82

Vraag 30. Hoe ga je als ondernemer om met het loslaten van het bedrijf na de overdracht? . . . . 83

Vraag 31. Wat zijn de belangrijkste persoonlijke uitdagingen voor de opvolger? . . . . 85

Vraag 32. Hoe ga je om met conflicten in de bedrijfsfamilie tijdens de bedrijfsoverdracht? . . . . 86

Vraag 33. Hoe organiseer je de communicatie binnen de bedrijfsfamilie? . . . . 87

2.2.

Familiale governance en het familiecharter

Vraag 34. Wat is familiale governance? . . . . 91

Vraag 35. Wat is een familiecharter? . . . . 93

Vraag 36. Wanneer kan een familiecharter aangewezen zijn? . . . . 94

Vraag 37. Welke zaken kunnen er in een familiecharter worden opgenomen? 95 Vraag 38. Welke afspraken kunnen in een familiecharter worden gemaakt met betrekking tot tewerkstelling? . . . . 96

Vraag 39. Welke afspraken kunnen in een familiecharter worden gemaakt met betrekking tot leiding? . . . . 97

Vraag 40. Welke afspraken kunnen in een familiecharter worden gemaakt met betrekking tot bestuur? . . . . 98

Vraag 41. Welke afspraken kunnen in een familiecharter worden gemaakt met betrekking tot aandeelhouderschap? . . . . 99

Vraag 42. Welke zaken kunnen er niet in een familiecharter worden opgenomen? . . . . 100

Vraag 43. Zijn de afspraken die in een familiecharter zijn gemaakt juridisch afdwingbaar? . . . . 101

INHOUDSTAFEL

intersentia

iii

2.3.

De opportuniteiten van private equity bij de overdracht van een

familiebedrijf

Vraag 44. Wat is “private equity”? . . . . 103

Vraag 45. Waarom kiezen voor private equity? . . . . 105

Vraag 46. Welke zijn de parameters in de keuze van een “private equity”-partij? 107 Vraag 47. Wat zijn de vereisten om voor private equity in aanmerking te komen? . . . . 112

Vraag 48. Wat zijn de voordelen van private equity? . . . . 113

Vraag 49. Wat zijn de nadelen van private equity? . . . . 115

Vraag 50. Wat is de rol van de bedrijfsleider? . . . . 117

Vraag 51. Hoe strikt of flexibel zijn de uitstapmogelijkheden? . . . . 118

2.4.

Waardering van ondernemingen

Vraag 52. Wat is de waarde van een onderneming? . . . . 123

Vraag 53. Wat betekent de substantiële (vermogens)waarde van een onderneming? . . . . 125

Vraag 54. Wat betekent de rendementswaarde van een onderneming? . . . . 132

Vraag 55. Wat betekent een waardering op basis van gemengde methode (combinatie van substantiële waarde en rendementswaarde)? . . . . . 134

Vraag 56. Wat betekent een waardering op basis van EBIT en EBITDA? . . . . . 138

Vraag 57. Welke invloed heeft een minderheids- of meerderheidsparticipatie op de waarde van de aandelenparticipatie? . . . . 139

Vraag 58. Wat is nu de juiste manier van waarderen? . . . . 140

2.5.

Hoe uw vermogen beheren na de verkoop van uw bedrijf?

Vraag 59. Waarom staat er meer dan 250 miljard euro op spaarrekeningen? . 141 Vraag 60. Welke diensten mag ik van mijn vermogensbeheerder verwachten? 142 Vraag 61. Welke rol vervult de private banker? . . . . 144

Vraag 62. Hoeveel risico kan en wil ik nemen met mijn vermogen? . . . . 145

Vraag 63. Hoe wordt een portefeuille best samengesteld? . . . . 146

Vraag 64. Welke rol speelt de factor tijd voor mijn vermogen? . . . . 147

Vraag 65. Hoe houd ik mijn emoties best onder controle? . . . . 148

Vraag 66. Moet ik aan markttiming doen? . . . . 149

Vraag 67. Welke basisprincipes dien ik toe te passen om succesvol mijn vermogen te beheren? . . . . 150

Vraag 68. Beleg ik niet beter in vastgoed? . . . . 151