& ô / 'I O' n /'f? ISSN

Instituts for Marins Scisntíc Sosesrdi

Prinses ElisaWethlaen é?

6401 B red en e - Belgium - Tel. 059 / 80 37 15

& ô / 'I O' n /'f?

P E R I O D I E K

Verantwoordelijke uitgever : G. Rappé

Kapelstraat, 3 B-9890 Ursel

Jaargang B (2) juni 1 986 l/erschijnt driemaandelijks

D E S T R A M.D-V L O : J a a r g a n g 6 (2)

P e r i o d i e k v ’a n "'De S t r a n d w e r k g r o e p "

V e r s c h i j n t d r i e m a a n d e l i j k s j u n i 1 9 8 6

Voorzitter : A. Annys, Guido Gezellestraat 8, 8400 Oostende.

Tel. 059/70.61.50

Penningmeester : A. Goethaels, Lobelialaan 5, 8400 Oostende.

Tel. 059/80.26.45

Redactie : G. Rappé, Kapelstraat 3, 9890 Ursel.

Tel. 091/74.39.68

Secretaresse : R. Goethaels, Lobelialaan 5, 8400 Oostende.

Tel. 059/80.26.45

Natuurhistorisch Archief : F. Kerckhof, St. Catharinaplein 4, 8400 Oostende.

Leden : S. Beke, Oostende en E. Dumoulin, Knokke-Heist.

Abonnementsprijs : 180 BFi. Te storten op rek. 001-1091291-20 t.n.v. "De Strandwerkgroep", p/a A. Goethaels (zie hoger).

Buitenlandse leden gebruiken postrek. 000-1493424-12.

A r t i k e l s v o o r v o l g e n d n u m m e r b i n n e n v ¿ ¿ r 15 a u g u s t u s !

INHOUD

Een woord van de voorzitter. 25

H. Van den Heuvel. Een aquariumwaarneming : het paren van

de zeepok

B a t a n a iLa£ano¿cle-¿

1

{p.

van Belgische vissers". 28

R. Vanwalleghem. Philippe Dautzenberg (1849-1935), Belgisch

conchylioloog met internationale faam. 31

R. Goethaels. Schelpen van

S&pia o/iHtgnyana

en

Szp-La e.£e,gan.¿

I 4 M

voor land- en zoetwatermollusken. 50

A. Annys. Krabben (

B/iac.hyiin.a

v i s sers. 60

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ Institute tor M ifine Scientific Research EEN WOORD VAN DE VOORZITTER. 'rins*s Eiis.beihia.n £

— --- 8401 Bred®n* - B«l§ium - Tel. 059 / 80 37 15 Sedert een drietal maanden blijkt de Strandwerkgroep

uit zijn normale doen. Waar tot voor kort genoegen werd genomen met een 150-tal leden en enkele bescheiden excursies, waarop meestal dezelfde mensen te zien waren, rijst meer en meer de vraag naar verruiming van de activiteiten en naar buiten toe tre­

den van de vereniging.

Een eerste stap hiertoe werd reeds genomen door de or­

ganisatie van de jaarvergadering in samenwerking met verscheide­

ne zusterverenigingen. Het blijft hier niet bij. De Stichting Biologia Maritima uit Nederland nodigde ons reeds uit om deel te nemen aan Twee Bretagnereizen welke in april en september 1987 zouden plaatsgrijpen. Ook onze zustervereniging de Strandwerkge- meenschap Nederland opperde reeds voorstellen in die zin. Het bestuur zit niet stil : nu reeds wordt uitgekeken naar een werk­

kamp begin 1988 dat ofwel aan de Boulonnais ofwel aan de monding van de Somme zou plaatsgrijpen.

Op de laatste bestuursvergadering bracht één van de le­

den een voorstel naar voren dat rijp is voor uitwerking : het op­

richten van een permanente strandwacht. In de toekomst wordt hierover nog druk gesproken en worden contacten gelegd met onze noorderburen.

Ook op het gebied van publiciteit wil de Strandwerkgroep zich doen gelden. Een vereniging leeft immers met en van zijn leden en veel marien-biologisch geïnteresseerde Vlamingen weten van het bestaan van de SWG nog niet eens af. Er werd daarom be­

sloten om dit jaar een publiciteitscampagne te starten waarvan je reeds onder de vorm van de sticker een voorsmaakje kreeg. Het is echter niet aan het bestuur om duizend stickers aan de man te brengen. Van de kant van de leden kan misschien ook iets gedaan worden. Praat met eventueel geïnteresseerde vrienden over de SWG, probeer stickers aan de man te brengen, hang eventueel een affiche in je school, bedrijf of club. De affiches kunnen op aan­

vraag bij de penningmeester verkregen worden, evenals de stickers.

Benevens de sticker en de affiche, wordt momenteel druk werk gemaakt van een folder die bedoeld is om in openbare instel­

lingen en scholen te verspreiden. Op 5 april hadden we een be­

scheiden 'excursietje waarop de Grasduinen-redacteur voor Vlaan­

deren Jan Desmet in gezelschap van een fotograaf een reportage voor het gelijknamige maandblad op papier zette. Dit artikel

- 26^-

verschijnt in het julinummer van Grasduinen. Er is trouwens in samenwerking met dit maandblad nog een activiteit voorzien waar­

over je elders in deze Strandvlo meer kunt lezen.

Zoals je ziet maakt het bestuur werk van de SWG. Mis­

schien zie je ook een interessant project voor je ! Even een briefje en misschien wordt je plan gerealiseerd. Verder rekenen we op je om van de SWG een waardige nationale vereniging te maken De voorzitter, André Annys

EXCURSIEPRO GRAM M A

Zaterdag 28 juni : schorren en slikken van het natuurreservaat De Ijzermonding.

Afspraak : 10.00 uur aan het Mosselkot.

Leiding : G. Rappé.

Zaterdag 26 juli : brakwaterslikken en -schorren van Doei en/of Lillo. In de namiddag kunnen we eventueel fossielen zoe­

ken op de opgespoten terreinen van Kallo.

Afspraak : 10.00 uur aan de kerk van Doei.

Leiding : E. Dumoulin.

Zondag 3 augustus : in samenwerking met het maandblad "Grasdui­

nen" richt de SWG een extra strandexcursie in gedurende het toeristisch hoogseizoen. Deze gaat door te De Panne.

Afspraak : 08.00 uur aan het Leopold I monument (op de zeedijk).

Geïnteresseerde niet-SWG-leden dienen wel te bellen of te schrijven naar Grasduinen redacteur Jan Desmet, Postbus 37, 8000 Brugge (tel. 050/31.72.00). Breng vrienden en kennissen mee !

Zondag 31 augustus : snorkelexcursie naar de Grevelingen.

Afspraak : om 10.00 uur aan de kerk van Scharendijke.

Hoe je daar geraakt lees je op blz. 30.

Leiding : A. Annys.

Zaterdag 20 september : gansedaguitstap naar de Boulonnais.

Afspraak : 07.30 uur op de markt van Audresselles.

Leiding : G. Rappé.

vervolg blz. 30

EEN A Q U A R IU M W A A R N E M ING : HET PAREN VAN DE ZEEPOK B A L A ­ NUS BALANOIDES (L.).

H. V

H

Op 18 mei '85 was ik bezig bepaalde zaken in mijn aqu­

arium te fotograferen, toen een zeepok zo vriendelijk was mij te tonen hoe lang zijn penis wel was. Ik liet er geen gras over groeien en legde de activiteiten van het bronstige individu vast op de gevoelige plaat, om ze later eventueel aan het nageslacht te kunnen tonen.

De waarneming is ais volgt te beschrijven : het dier­

tje staakt het waaieren en een orgaan, dat best te vergelijken is met een "vechttentakel" van een zeeanjelier, komt te voor­

schijn en tast met het uiteinde de omgeving af. Bij andere zee­

pokken wordt even "aangeklopt", tot iemand is gevonden die de rol van vrouwtje wil spelen, en zo vriendelijk is hem (de penis) binnen te laten. Na aan zijn drang om mee te werken aan de in­

standhouding van de soort voldaan te hebben, wordt het orgaan recht naar boven gestoken, en terwijl het uiteinde begint te krullen, weer naar binnen getrokken. Daarnaa herbegint het wa- ieren. Korte tijd later volgt een heropvoering van het scena­

rio. Na enkele malen is de weg voldoende gekend en het orgaan trekt zonder dralen recht op de "pokvrouw" af.

Alhoewel de diertjes hermafrodiet zijn, en naar belie­

ven van geslacht zouden kunnen wisselen, leek het er op dat bei­

den best tevreden waren met de rolverdeling, want een ommekeer werd niet waargenomen.

Technische gegevens.

Aquariumtemperatuur : 14° C.

Materiaal : een tros mosselen, begroeid met zeepokken, werd op 18/5 's morgens van een golfbreker genomen en in een gekoeld zeeaquarium gebracht.

L. De Baninghestraat, 9 2060 Merksem

Batanan tLatano¿d£.A

( L. )

(uit Barrett & Yonge, 1977)

A

- 28^-

A A N V U L L INGEN BIJ "ECHINODERMATA IN BIJVANGSTEN VAN BEL- GISCHE VISSERS".

A . A

Het vorige artikel was nog maar pas verschenen of enke­

le Zeebrugse schepen brachten reeds nieuwe

¿cAinocLejunata

Het betrof twee

AAte./ioAcLae.

EcA-Lnoidae.,

De eerste zeester staat bekend onder de naam "Negen- voeter" ofte

SolcLótesi

sten werd het regelmatig aangevoerd. Zoals de Nederlandse naam doet uitschijnen bezit het

dier negen armen (het zijn er althans meestal 9 of 10, maar er bestaat een variatie in armenaantal gaande van 7 tot 13). De kleur op de dorsale zijde is diep purper, terwijl de ventrale zijde veel lichter gekleurd is.

Mortensen (1927, p. 115) be­

schrijft de kleur ais "uni­

form yellowish-red or faint­

ly violet" terwijl hij in een voetnoot schrijft : "at the Atlantic coasts of N.- America it is usually dark purple". Bij Koehler (1921) is van deze soort geen spoor te bekennen.

Een tweede soort

welke aangevoerd werd is Fig. 1. Solaster endeca (L.)

A ¿ppa¿teji¿a pk/iygdana

voerde exemplaren waren allen van een beduidende grootte. Het grootste exemplaar bedroeg zelfs 21.5 cm terwijl Mortensen (1927, p. 88) ais maximumgrootte 20 cm opgeeft. Het dier is eerder zeld­

zaam en was slechts bekend uit enkele oudere vangsten. Het is

een prachtige soort be­

zet met dorsale platen van varierende grootte.

De pedicellaria zijn zeer groot en bevinden zich zowel op dorsale ais ven­

trale zijde tussen de ste­

kels, waarvan deze op de dorsale zijde meer uitge­

sproken zijn.

De vertegen­

woordiger van de klasse van de

¿ c h in o -idae.

¿ c h in o candium. cordatum.

Tenslotte wens ik hier nog een oudere vangst te ver­

melden die ergens op mijn zolder in een vergeten hoekje in een doos opgeborgen zat. Het gaat om

Spatangus, n a s c h i

S p a ta n g u s p un- pu n eu s

S p a ta n g i­

dae.

S, n a s c h i

den aangevoerd door Oostendse vissers, maar de visgrond is niet meer bekend.

S. n a s c h i

S. pun.pun.eus

S p a ta n g id a e

¿ c h sn o c a n - dium condatum

guur 3 laat het onderscheid zien bij de anale fasciole van de twee

S p a ta n g u s -

Tevens wil ik hier nogmaals een oproep doen om vooral slangsterren te bewaren en deze eventueel aan mij door te sturen.

Fig. 3. Achteraanzicht van Spatangus purpureus (links) en Spatangus raschi met anus en anale fasciole.

Fig. 2. Hippasteria phrygiana (Parelius)

- 30^-

Literatuur.

Koehler, R., 1921. Faune de France. Tome I : Echinodermes.- Offi­

ce central de faunistique, Paris, 210 pp.

Mortensen, Th., 1927. Handbook of the Echinoderms of the British Isles.- Reprint 1977 W. Backhuys, Rotterdam, 471 pp.

Guido Gezellestraat, 8 8400 Oostende

Zaterdag 25 oktober : strandexcursie naar Oostduinkerke.

Afspraak : 09.30 uur aan de tramhalte Duinpark.

Leiding : F. Kerckhof.

Zondag 23 november : nader te bepalen binnenhuisactiviteit.

Afspraak : 08.30 uur in de jeugdherberg "De Ploate".

Zaterdag 27 december : eindejaarsexcursie naar het strand van De Panne.

Leiding : R. Goethaels.

Hoe geraak ,je in Scharendi/jke om te kunnen deelnemen aan de excursie van 31 au­

gustus ?

1). met de veerboot Breskens-Vlissingen (vertrek 08.25 uur) - vervolgens neem je het eindje autostrade rechtsweg van Vlissingen richting Goes - v¿6r Goes linksaf afslaan richting Colijnsplaat/Zierikzee - steeds de rechte baan aan­

houden, aan de Katscheveer steek je de Zandkreek over (brug) en rijd je door tot aan de Oosterscheldebrug - na betaald te hebben steek je die over en rijd je tot Zierikzee - daar linksaf tot Serooskerke of Brouwershaven en zo naar Scharendijke.

2). ga je met de overzet Perkpolder-Kruiningen (vertrek 0B.30 uur), dan neem je vanuit Kruiningen het stukje autostrade richting Goes - je verlaat de auto­

strade door linksaf naar Goes af te slaan - vanuit Goes richting Colijnsplaat/

Zierikzee volgen - rest zoals hierboven.

3). vanuit Antwerpen kun je via Bergen op Zoom en Steenbergen, waar je links af slaat richting Zierikzee, direct Schouwen-Duiveland bereiken. Daar de be- wijzering Brouwershaven volgen om zo Scharendijke te bereiken.

Zie ook het kaartje op blz. 47.

PHILIPPE DAUTZENBERG (1849-1935), BELGISCHE CONCHYLIO- LOOG MET INTERNATIONALE FAAM.

R. V

Philippe Dautzenberg werd geboren te Ixelles, Brussel op 20 december 1849. Zijn vader, Jean-Michel, was van Nederland­

se afkomst, uitgever van Nederlandstalige literatuur en schreef zelf poezie. In zijn geboorteplaats Heerlen (Nederlands Limburg) werd ter zijner ere een monument opgericht en in Brussel werd een straat naar hem genoemd.

De jonge Philippe deed zijn studies aan het Koninklijk Atheneum te Brussel, en begon zich reeds zeer vroeg voor schelpen te interesseren. Hij werd hierbij gesteund door Jules Colbeau, één der stichters van de Société Malacologique de Belgique. In deze periode waren het vooral de Belgische land- en zoetwatermol- lusken die zijn aandacht trokken.

In 1872 huwde hij te Parijs Marie-Gabrielle-Julie Bra- quenié, afkomstig uit een familie van textiel-industrielen. Uit dit huwelijk werden 12 kinderen geboren. Alhoewel Dautzenberg het grootste deel van zijn leven in Frankrijk doorbracht, ver­

zaakte hij nooit aan de Belgische nationaliteit.

Philippe Dautzenberg was lid van verschillende weten­

schappelijke en artistieke verenigingen. Hij genoot een welver­

diende achting. Enkele auteurs (Lamy, 1935; Duchamps, 1982) ver­

melden onderscheidingen die hem te beurt vielen :

- 1892 : verkozen tot voorzitter van de Société Zoologique de France.

- 1899 : co-directeur van de Journal de Conchyliologie.

- 1903 : verkozen tot voorzitter van de Société Malacologique de Belgique.

- 1913 : erelid van de Conchological Society of Great Britain and Ireland.

- 1914 : ere-voorzitter van de Société Zoologique de France.

- 1917 : de Cuvierprijs toegekend door L'Institut de France (Aca­

démie des Sciences).

Bovendien was hij Officier in de Leopoldsorde, Ridder van het Lé­

gion d'Honneur en Officier in de Orde van Saint-Charles de Mona- CO o

Dautzenberg was verzamelaar van het allerhoogste niveau

- 3 2^-

P H I L I P P E D A U T Z E N B E R G ( 1 8 4 9 - 1 9 3 5 )

en zijn collectie was beroemd voor een groot aantal zeldzaamhe­

den. Reeds in 1914 bevatte zijn verzameling niet minder dan 30.000 verschillende soorten recente mollusken. Opmerkelijk wa­

ren zijn

Conu-ó g l o /lla m a n te, Cypn.ae.a v a le .n tla , Cyp/iae.a ve.nuóta, V o lu ta m a m illa , V o lu ta (LecLnalll, SponcLyluó /ie,gluA, Ple.u/ioto m a d la la . y n l c h t l ,

cumulated specimens with a zeai and discernment rarely equalled ... The British collector J.R. le B. Tomlin described him as the 'greatest private collector', tribute indeed from a man whose own collection was enormous" (Dance, 1966). Dautzenberg verzamelde ook allerlei afwijkende exemplaren, monstruositeiten, abnormaal linksgewonden schelpen (publicatie in 1914), enz.. Hij bezat ook een reeks melanistische- en gerostreerde cowries uit Nieuw Cale- donie (2).pe w e tenschappelijke waarde van de Dautzenbergcollectie ligt echter niet alleen bij deze zeldzame soorten of abnormale exemplaren, maar vooral bij het groot aantal individuen die hij van vele soorten wist samen te brengen : juvenielen, vorm- en kleurvarieteiten, exemplaren van verschillende vindplaatsen, bio­

topen, enz.. Terecht schreef Gilson het volgende : "Dautzenberg a été parmi les tout premiers systématiciens à comprendre la né­

cessité des grands nombres et l'intérêt de l'étude des variations grandement conduite : l'abondance des spécimens, la richesse en variétés originaires de localités bien déterminées et la bonne documentation donnent à son admirable collection un caractère hau­

tement scientifique et en font un trésor d'une valeur inestima­

ble" (Bull. Soc. Zool. France, XLVIII, 1923, p. 42).

Uniek was ook zijn malacologische bibliotheek die nage­

noeg compleet was. Naast volledige reeksen zoologische periodie­

ken bezat hij ook zeer grote zeldzaamheden : de Universal Concho- logist (Martyn, 1784), Museum Calonnianum (Hwass, 1797), Museum Boltenianum (Roding, 1798), de Catalogus van Davila (1767) met

(1) veel "zeldzame" soorten uit die tijd zijn voor de hedendaagse verzamelaar in meer of mindere mate courant geworden.

(2) deze afwijkende

CypnanaA

Over de oorzaak van deze aberrantie bestaat nog heel wat dis­

cussie .

- 34^-

vermelding van de prijzen bij de verkoop van dit cabinet, het manuscript over de collectie Abbé de Crillon met met de hand ge­

tekende en gekleurde platen, American Conchology (Tryon, 1862), de werken van Gould (1838-42) over de mollusken van Amerika, enz.

Gedurende een halve eeuw (1881-1933) heeft Dautzenberg heel wat zelf gepubliceerd. Zijn publicaties varieerden van kor­

te nota's tot belangrijke lijvige werken, dikwijls voortreffelijk geïllustreerd. Hij hechtte zeer veel belang aan een exacte ter­

minologie. Van 1904 tot 1924 was hij trouwens lid van de Inter­

nationale Commissie voor Zoologische Nomenclatuur.

Best gekend is zonder twijfel zijn "Mollusques marins du Roussillon" (1882-1898) met ais co-auteurs E. Bucquoy en G.

Dollfus. Gedurende 16 jaar verscheen dit werk in regelmatige afleveringen, met goed bruikbare fotografische platen (een paar jaar geleden verschenen deze platen trouwens in herdruk). Ande­

re prachtige werken kwamen tot stand bij de wetenschappelijke cam pagnes van de Prins van Monaco.

Dautzenberg publiceerde ook over niet-Europese mollus­

ken, o.a. over de mariene soorten van West-Afrika, Madagascar, Nieuw-Caledonië en de Tuamotu Archipel. Tesamen met A. Bavay be­

studeerde hij de land- en zoetwaterschelpen van Indo-China. Hij zou onvolledig geweest zijn had hij ook de fossiele mollusken niet aangepakt : tesamen met G. Dollfus publiceerde hij o.a. een monografie over de tweekleppigen uit het Mioceen van het Loire-

bekken. wraakroepend geweest zijn indien het levenswerk van deze veelzijdige man na zijn dood -zoals het meermalen ge­

beurt- in de vergeethoek ging verdwijnen. Gelukkig kwamen de collectie en de bibliotheek terecht in het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen te Brussel. Terecht mag men over deze verzameling trots zijn !

Literatuur.

Dance, S.P., 1966. Shellcollecting - an illustrated history.- Fa­

ber & Faber, London, 344 pp.

Duchamps, R., 1982. Notes historiques sur la malacologie en Bel­

gique.- Inf. Soc. belg. Maiae., sér. 10, no. 1-4 : 5-50.

Lamy, Ed., 1935. Nécrologie - Philippe Dautzenberg (1849-1935).- Extrait Journ. Conch., LXXIX, pp. 183T 203.

M O L L U S Q U E S M A R I N S DU R O U S S I L L O N

T o m e II. P é l c c y p o d e s . P l a n c h e S8

Hmtn n h r t f i l I i Î

r. 2. 3. 4 . 5. B arnea c a n d id a L in n é . — M id d elk erk c.

6. 7. » » » R o u s sillo n .

B u c q u o y , D a u t z e n b e r g & G . D o l l f u s .

Plaat 88 van de "Roussillon" (originele editie, april 1896 - verkleind).

ñfb. 1-5 : Barnea candida (L.) van Middelkerke.

- 36^-

M O L L U S Q U E S M A R I N S D U R O U S S I L L O N

T o m e II. P é l é c y p o d e s . P l a n c i 11- 0 7

8. 9 i o . 1 1 1 2 . [ 3 . 1 4 . I ) 1 6. 1 7. iS. 19 2 0. 2 1. 2 2. 2 3. 2 4. 25

S y n d e s m y a alb a W o o d .

» v ar. c u rta Jeil'rcys.

» v a r. m a jo r R eclu z.

» v ar. apcsa d e G re g o rio .

C ro is ic.

M id d etk crk e.

Écosse.

P atra s.

R o u ssillo n . Id . .

» ov ata P h ilip p i.

» » v a r. s u b ro s tra ta P . F isch er P o u lig u e n

» p rism a tic a (L a s k e y ) M o n ta g u . C ro isic .

B u c q u o y , D a u t z e n b e r g & G . D o l l f u s .

Plaat 97 van de "Roussillon" (originele editie, oktober 1898 - verkleind)

Af b. 5-6 : Abra alba (üJood) van Middelkerke.

Volledige lijst van de publicaties van Dautzenberg, zoals verschenen in zijn nécrologie door Lamy (1935).

1881. L iste d e s c o q u illes re c u e illie s à C an n es p a r MM. E. et Ad.

D o llfu s. F eu ille J e u n e s N a tu r., 11e a n n ., pp. 117-121.

1882-1886. L es M o llu sq u e s m a rin s d u R o u ssillo n [En collab. avec E. Bu c q u o y e t G . Do l l f u s] , t. I : G asté ro p o d e s, 570 p ., 6 6 p i .

1883. L iste de co q u illes d u g o lfe de G abès. J o u r n a l de C o n ch y­

liologie, XXXI, pp. 289-330.

1886. N o u v elle liste de c o q u illes de C annes. F eu ille J e u n e s N a tu r.

16* an n ., pp. 127-130.

1886-1887. E tu d e p ré lim in a ire d es co q u illes fo ss ile s d e s f a lu n s de l a T o u ra in e [E n collab. a v ec G. Do l l f u s] . F eu ille J e u n e s N a tu r., 16* a n n ., pp. 77-80, 92-96, 101-105, 138-143 ; 17* a n n ., pp. 21-25, 33-36.

1886. N ote s u r V A ddisonia la tera lis R eq u ien . J. de C., XXXIV, pp. 203-208.

1887-1898. L es M o llu sq u e s m a rin s d u R o u ssillo n [E n collab. av ec E. Bu c q u o y et G. Do l l f u s] , t. II : P é lé c y p o d e s , 884 p., 99 pi.

1887. D e sc rip tio n d ’e sp è ce s n o u v e lle s d u T o n k in et o b se rv a tio n s s u r q u e lq u e s a u tr e s M o llu sq u e s d e la m êm e ré g io n [E n collab. av ec le B aro n L. d’Ha m o n v l l e] . J. de C., XXXV, pp. 213-225, pi. VIII.

1887. D e sc rip tio n de d e u x esp èces n o u v e lle s d u T onkin [E n col­

la b o ra tio n av ec le b a ro n L. d' Ha m o n v i l l e] . Ib id ., p. 301- 303.

1887. U ne e x c u rsio n m a la co lo g iq u e à. S a in t-L u n a ire (Ille-et-V i­

lain e) et a u x e n v iro n s de c ette lo calité. B u ll. Soc. E tu d e s S cien t. P a ris, 9e an n ., 27 p.

1888. D e sc rip tio n s de c o q u illes n o u v e lle s des f a lu n s de la T o u ­ ra in e [En co llab . av ec G. Do l l f u s] , J. d e C., XXXVI, pp. 243-269, pi. X I-X II.

1889. D e la p ré s e n c e d ’u n S p o n d y le à M ad ère. B u ll. Soc. Zool.

-F rance, XIV , p. 92.

1889. C o n trib u tio n à la fa u n e m ala co lo g iq u e des îles A çoreç : R és. ca m p , scien t. P c° d e M onaco, fasc. I, 112 p., 4 pi.

1890. M o llu sq u e s re c u e illis au Congo p a r M. E. D u p o n t e n tre l'e m b o u c h u re d u fleuve e t le c o n flu e n t d u K assai. B u ll.

A ca d . B. B elg iq u e, 3* s., t. XX, pp. 566-579, pi. I-III.

1890. R éco ltes m a la co lo g iq u e s de M. le C ap itain e Em . D o rr d a n s le H a u t-S é n ég a l et le S o u d a n F ra n ç a is de 1886 à 1889.

M ém . Soc. Zool, F rance, III, pp. 123-135, pi. 1.

1890. R éco ltes m a la co lo g iq u e s de M. l ’A bbé C u llié re t a u x îles C a n aries et a u S é n é g al en ja n v ie r et f é v rie r 1890. Ib id ., pp. 147-168, pi. II.

1891. V o y ag e de la g o ë le lte « M elita » a u x C a n aries et a u S én é­

g al, 1889-1890 : M o llu sq u e s T esta o és. M ém . Soc. Zool.

France., IV, pp. 16-65, pi. III.

1891. C a m p a g n e sc ie n tifiq u e du y a c h t 1’ « H iro n d e lle » en 1886 : C o n trib u tio n a la fa u n e m ala co lo g iq u e du G olfe de G as­

c o g n e. Ibid., pp. 604-619, pi. X V I-X V II.

1891. C a ta lo g u e d es M o llu sq u e s m a rin s re c u e illis d a n s la b a ie du P o u lig u e n . F eu ille J e u n e s N a tu ra l., 21° a n n ., pp. 24-28- 1892. D e sc rip tio n d ’un P e r id e ris n o u v e a u p ro v e n a n t d u D ah o m ey .

J. de C., XL, p. 297.

1892. D e sc rip tio n d ’un e e sp èce n o u v e lle d u g e n re C ham a p ro v e ­ n a n t d es cô tes O céan iq u es de F ra n c e . B u ll. Soc. Se. N al.

O u est F ra n ce, 2* a n n ., pp. 133-135.

1893. L is te d es M o llu sq u e s m a r in s re c u e illis à G ra n v ille e t à S a in t-P a ir. J. de C., XLT, pp. 16-30.

1895. D e sc rip tio n d ’u n P erid e ris n o u v e a u p ro v e n a n t d u D ah o ­ m ey . Ibid., pp. 33-34, pi. I.

1893. D e sc rip tio n d ’u n e n o u v e lle e sp èce d u g e n re L itto r in a p r o ­ v e n a n t d e s c ô tes d e la T u n isie . Ib id ., p p . 35-36, pi. I.

1893. D e sc rip tio n d ’u n M o llu sq u e n o u v e a u p ro v e n a n t d u Congo F ra n ç a is . Ib id ., p. 50.

1893. M o llu sq u e s n o u v e a u x re c u e illis a u T o n k in p a r M. le C api­

ta in e D o rr. Ibid., pp. 157-165, pi. V II-V III.

1893. D e sc rip tio n d ’u n M o llu sq u e n o u v e a u p ro v e n a n t d u Congo F ra n ç a is . Ib id ., pp. 166-167, pi. V III.

1893. C o n trib u tio n à la fa u n e m a la co lo g iq u e d es îles S éch elles : R é co ltes d e MM. Ch. A llu a u d , A. F a u v e l et P h ilib e rt.

B u ll. Soc. Zool. F ra n ce, X V III, pp. 78-84.

1893. A p ro p o s d e n o m e n c la tu re : R éponse à M. le D r Ch. G ira rd . Ibid., pp. 232-234.

1894. R éco lte m ala co lo g iq u e de M. Ch. A llu au d a u x e n v iro n s de D ie g o -S u a re z en 1893. J. de C., X L II, pp. 89-112, pi. III- IV.

1894. D e sc rip tio n d ’u n H élicéen n o u v e a u p ro v e n a n t de la côte O ccid en tale d u M aroc. B u ll. Soc. Zool. F rance, XIX, p. 17.

1894. M o llu sq u e s m a rin s d e S a in t-J e a n de L uz. M ém . Soc. Zool.

* F ra n ce, V II, pp. 235-236.

1894. M o llu sq u e s re c u e illis à S a in t-,Iea n -d e-L u z e t à G u é th arv . F eu ille J e u n e s N a tu r., 25e an n ., pp. 27-30.

1894. L iste d es M o llu sq u e s t e r r e s tr e s et flu v iá tiles re c u e illis p a r T h. B a rro is en P a le s tin e e t en S yrie. B e v u e Biot. N o rd F rance, VI, pp. 329-353.

1895. R évision d es esp è ce s a c tu e lle m e n t c o n n u e s d u g e n re Ceo- tro c h a te lla . J. de C., X L III, pp. 19-26, pi. V.

1895. D e sc rip tio n d ’u n e n o u v e lle e sp èce d e M odiola p ro v e n a n t d u litto r a l o c cid en ta l de la F ra n c e . F eu ille J e u n e s Na.tur., 25« an n ., pp. 97-99, pi. I.

1895. De l’e x is te n c e d u g e n re B e r th e lin ia C rosse à l’ép o q u e a c tu e lle . B u ll. Soc. Zool. F rance, XX, pp. 37-38.

1895. C am p ag n e d e la « M elita », 1 8 9 2 : M o llu sq u es re c u e illis s u r les c ô tes de la T u n is ie e t de l'A lg érie. M ém . Soc.

Zool. F rance, V III, pp. 363-373.

1895. L iste de M o llu sq u es m a rin s p ro v e n a n t d es îles G lorieuses.

B u ll. Soc. Sc. N a t, O uest F rance, 5e an n ., pp. 99-121, pi. III.

1896. D escrip tio n de d e u x esp èces n o u v e lle s de B u lim u lu s . J.

de C., XLIV, pp. 222-225, pi. VII.

1896. D u nom sp é c ifiq u e q u ’il co n v ie n t d ’a ttr ib u e r au Corbula q ui c a ra c té ris e les sa b les d e M erx em [E n collab. av ec G. Do l l f u s] , B u ll. Soc. R. M aiae. B elg iq u e, t. XXXI, p p . XIV-XVII.

1896. D u n o m à a d o p te r p o u r la g ra n d e T e r e b r a tu le du P lio cèn e in f é r ie u r d ’A n v ers [E n collab. av ec G. Do l l f u s] . Ibid., p p . XVIII-XIX.

1896. M o llu sq u e s te s ta c é s re c u e illis d a n s les s e r r e s d u M u séu m . B u ll. M us. hist. n a l. P aris, II, p. 28.

1896. R e c h e rc h e s z o o lo g iq u es d a n s les s e r r e s d u M u séu m de P a r is : M o llu sq u e s. F eu ille J e u n e s N a lu r., 26e an n ., p. 114.

1896. L iste d e M o llu sq u e s d u Chili. A ctes Soc. S cien t. Chili, VI, p p . LXIV-LXVII.

1896. D e sc rip tio n d ’u n e n o u v e lle e sp èce d e C h la m y s d es fa lu n s d e l ’A n j o u [E n collab. av ec G. Do l l f u s] . B u ll. Soc. Sc.

N at. O uest F ra n ce, 6e a n n ., p p . -1-3, pi. T.

1896. C a m p a g n es scien tifiq u e s d u P rin c e de M onaco. D ra g a g e s e ffe c tu é s p a r 1’ « H iro n d e lle » et la « P rin c e s s e A lice », 1888-1895. G a sté ro p o d e s [E n collab. avec H. Fi s c h e r] . M ém . Soc. Zool, F rance, IX, pp. 395-498, pi. XV-XXII.

1897. C a m p a g n es sc ien tifiq u e s d u P r in c e d e M onaco. D iag n o ses d ’esp è ce s n o u v e lle s de P é lé c y p o d e s [En collab. av ec H.

Fi s c h e r] , B ull, Soc. Zool. F rance, XX II, pp. 22-31.

1897. C a m p a g n es sc ien tifiq u e s d u P rin c e de M onaco. D iag n o ses d ’e sp èces n o u v e lle s a p p a r te n a n t a u x g e n re s Scalaria e t M a th ild ia [En collab. av ec E. d e B o im v ]. Ibid., p p . 31-33, pi. II.

1897. C a m p a g n es sc ien tifiq u e s du P rin c e d e M onaco. D iag n o ses d ’e sp èces n o u v e lle s de G a sté ro p o d e s [E n collab. avec IL Fi s c h e r] , Ib id ., p p . 37-45.

1897. C a m p a g n es s c ien tifiq u e s d u P rin c e de M onaco. M o llu sq u es a p p a r te n a n t à la fa m ille d es Scalidae et. a u g e n re M ath ild ia [E n co llab . av ec E. d e Bo u r y] , Iiln d ., X, pp. 62-74, pi. II.

1897. C a m p a g n es s c ien tifiq u e s du P rin c e de M onaco. G a sté ro ­ po d es et P é lé c y p o d e s [E n co lla b . a v ec II. Fi s c h e r] . Ib id ., X, pp. 139-234, pi. ITI-VT1.

1897. A tlas d e poche d es C oquilles d e s c ô les d e F ra n c e (M anche, Océan, M é d ite rra n é e ) c o m m u n e s, p illo re s q u e s ou co m e s­

tib le s. B ib lio th èq u e de poche d u N a tu ra lis te , P a ris .

1898. Coup d ’œil s u r la fa u n e m ala co lo g iq u e d u d é p a rte m e n t de la L o ire -In fé rie u re : M o llu sq u e s. N a n te s et la L o ire - I n fé r ie u r e (O u v ra g e p u b lié à l'o ccasio n du C o n g r è s 'd e VA. F A. S., N a n tes , 1898), 23 p.

1898. N ote s u r le P le u r o to m a r ia B e y ric h i [E n collab. av ec H.

Fi s c h e r]. J. de C., XLVI, pp. 218-224, pi. XI.

1899. D e sc rip tio n de co q u illes n o u v e lle s de l ’In d o -C h in e [E n col­

lab. av ec A. Ba v a y] . / . de C., XLV II, pp. 28-55, pi. I.-III.

1899. O b serv a tio n s s u r q u e lq u e s M o llu sq u es du Iac T a n g a n y k a re c u e illis p a r le H. P. G uillem é et d e sc rip tio n s de fo rm e s n o u v e lle s [E n collab. av ec le L '-C o lo n el II. M a r t e l ] . Ib id ., pp. 163-181, pi. VTII.

1899. S u r q u e lq u e s c o q u illes fo ssiles n o u v e lle s ou m al c o n n u es des f a lu n s de la T o u ra in e [E n collai», avec G. Do l l f u s] . Ib id ., pp. 198-222, pi. IX.

1899. D escrip tio n de co q u illes n o u v e lle s de IT ndo-C hine (suite) [E n collab. av ec A. Ba v a y] , Ib id ., pp. 275-296, pi. XII.

1899. N é cro lo g ie : G. B o te s t, E. P é p r a ix . Ibid., pp. 72-73. . 1899. D escrip tio n d ’u n M o llu sq u e n o u v e a u [En collab. avec H.

Fi s c h e r] . B u ll. Soc. Zool. F ra n c e , XXIV, p p . 2 0 7 - 2 0 9 . 1 8 9 9 . C ontribution, à la fa u n e m ala co lo g iq u e de S u m a tra (réc o lte s de M. J.-L . W e v e r s ) , A n n . Sc. B. M aiae. B elgique, XXXIV, 2 6 p., pi. I-II.

1899. D e sc rip tio n d ’un e n o u v e lle esp èce d 'A chatina, p ro v e n a n t du H au t-C o n g o . Ib id . pp, 27-28.

1900. D e sc rip tio n d ’u n e esp èce n o u v e lle a p p a r te n a n t au g e n re H e m ica r d iu m . J. de C., XLVTIl, pp. 5-8, pi. I.

1900. N écro lo g ie : G. V in cen t, b a ro n d ’H am onville. Ibid., pp. 98 et 1 0 0.

1900. D e sc rip tio n d ’u n e espèce n o u v e lle d u g e n re C yrena, p ro ­ v e n a n t d es N o u v elles H éb rid es. Ibid., pp. 105-108, pi. V.

1900. D ia g n o se s de co q u illes n o u v e lle s de l ’In d o -C h in e (2e su ite) [En collab. avec A. Ba v a y] , Ibid., pp. 108-122.

1900. D iag n o se d 'u n e n o u v e lle espèce d 'U nio pro v en iin l de 1’In d o - C hine. Ib id ., p. 429.

1900. D e sc rip tio n de co q u illes n o u v e lle s de l ’lad n -C h in e (2° su ite) [E n collab. a v ec A. Ba v a y] . Ib id ., pp. 435-460, pi. TX-XI.

1900. R e ctificatio n s d e n o m e n c la tu re [En collab. avec H. Fi s c h e r] . Ib id ., pp. 460-461.

1900. F a u n u le m ala co lo g iq u e d es e n v iro n s de S aint-M alo [En collab. avec P. D im o u c u o u x ], F eu ille J e u n e s N a tu r., 30e an n ., pp. 39-62.

1900. C ro isières d u y a c h t » G hazalie » d a n s V A tla n tiq u e : Mol­

lu s q u e s . M ém . Soc. Zool. F rance, t. X III, pp. 145-265, p). IX-X.

1901. D escrip tio n d e d e u x Unio e t d ’u n C orbicula n o u v e a u x , p ro ­ v e n a n t de l ’In d o -C h in e [En collab. avec A. Ba v a y] , J.

de C.. XLIX , pp. 5-9, pi. T.

1901. D é co u v e rte d u T y m p a n o to m u s lig n ila r u m E ich w . d a n s le m iocène du B o ld c rb e rg en B elg iq u e [E n collab. av ec G.

Do l l f u s] . Ib id ., p p . 3 3 - 3 4 .

1901. N écro lo g ie : E.-L. D a y ard , H. D ro u e t, A. M iln e-E d w a rd s, ,1.-11. G raivc, D. O u n slie r, M.-E. de S é ly s-L o n g c h a m p s . Ibid., pp. 07-75.

1901. D ia g n o se s d e d e u x B u lim u lid é s n o u v e a u x p ro v e n a n t du P é ro u . Iliid., pp. 131-132.

1901. D oscriplion d e d e u x B u lim u lid é s n o u v e a u x p ro v e n a n t d u P é ro u . Ibid., pp. 213-214, pi. V III.

1901. D escrip tio n d ’un B u lim id é n o u v e a u p ro v e n a n t de la N o u - vello -C n léd q u io [E n co llab . a v ec .1. Be r n i e r] , Ib id ., pp. 215-210, pi. VII.

1901. S u r d e u x d é fo rm a tio n s o b se rv ée s chez des P la c o s ty lu s de lu N o u v elle-C aléd o n ie. Ibid., pp. 217-218, pi. VII.

1901. N o u v elle liste d es P é lé c y p o d e s et d es B ra ch io p o d es fo ssiles d u M iocène m o y en du N o rd -O u es t de la F ra n c e [E n col­

lab. av ec G. Do l l f u s] . Ibid,, pp. 229-280.

1901. D e sc rip tio n s de c o q u ille s n o u v e lle s p ro v e n a n t d e la N o u ­ v e lle-C aléd o n ie. I b i d , pp. 299-302, pi. V1IT.

1901. D e sc rip tio n s de c o q u illes n o u v e lle s r a p p o rté e s d u P é ro u p a r M. B aer. Ib id ., pp. 306-313, pi. IX.

190:1. S u r u n e n o u v e lle v a r ié té de C h la m y s o p e rc u la ris. Ibid., p. 340.

1901. D escrip tio n de tro is M o llu sq u e s n o u v e a u x p ro v e n a n t de l'E la t in d é p e n d a n t du Congo. A n n . Soc. II. M aiae, B el­

g iq u e, XXXVI, pp. 3-7, pi. I.

1902. R évision d es C yp ræ id æ d e la N o u v elle-C aléd o n ie. J. d e C , D, pp. 291-384, pi. .VIL

1902. O b serv a tio n s s u r q u e lq u e s M o llu sq u e s r a p p o rté s p a r M. Ch.

A llu a u d d u S ud de M a d a g a sc a r. B u ll, Soc. Zool. F rance, XXVII, pp. 196-199.

1902-1920. C on ch y lio lo g ie d u M iocène m oyen d u b a ssin d e l a , L o ire : P é lé c y p o d e s . [En collab. avec G. Do l l f u s] . M ém . Soc. G to l. F rance, I. X. pp. 1-106; t. XI, pp. 107-162;

t. XIV, pp. 163-241; i. XVI, pp. 241-296; t. XX, pp. 297- 37 8 ; t. XX II, pp. 379-500, 41 p la n c h e s .

1902. D escrip tio n de M o llu sq u e s n o u v e a u x pro v en an t, d e l ’île Obi (M oluqucs). L e N a tu r a lis te , 24e a n n ., pp. 247-248.

1902. M ission sc ien tifiq u e a u M exique et d a n s l ’A m é riq u e C en­

tr a le : E tu d e s s u r les M o llu sq u e s te r r e s tr e s et flu v iá tiles p a r P . F isc h e r et II. C ro sse : 17e liv ra iso n [E n collab.

a v ec II. Fi s c h e r] , 74 p., 6 pi.

1903. C o n trib u tio n à la fa u n e m ala co lo g iq u e te r r e s tr e et d ’eau d o u ce d e s îles Obi e t lolo. J. d e C., L í, pp. 5-19, pi. I.

1903. N écro lo g ie : A. H y a tt, O. C ollelt, J. C ooper, .A. W e th e rb y . Ibid., pp. 94-96.

- 4 2^-

1903. D e sc rip tio n de c o q u illes n o u v e lle s d e l ’In do-G hine (3" s u ite ) [En co llab . avec A. B a v a y ]. Ibid., pp. 201-236, pi. V II-X I.

1903. R écolle m a la c o lo g iq u e d e M. W e y e r s d a n s lo s u lta n a t de S a m b as (B ornéo). A n n . Soc. R. Zool. et M aiae. B elg iq u e, XXXVIII, pp. 3-8.

1904. M ission P a v ie, In d o -C h in e, 1879-1895 : C atalo g u e des Mol­

lu s q u e s t e r r e s tr e s et flu v iá tiles d e l ’In d o -C h in e o rien tale , . c ité s ju s q u ’à ce jo u r [E n collab. av ec H. Fi s c h e r] , pp.

386-450.

1904. N écro lo g ie : R. R o ssiter. J. de C., L II, pp. 94-96.

1904. E tu d e s c ritiq u e s s u r la n o m e n c la tu re avec e x am en des g e n re s P e c tu n c u lu s et G ly c y m e ris [En collab. av ec G.

Do l l f u s] , Ib id ., p p . 109-122.

1904. D e sc rip tio n d ’u n A m u s s iu m n o u v e au d ra g u é p a r le « Si- b o g a » d a n s la m e r de C élèbes. Ib id ., pp. 207-211.

1904. V a riatio n s et cas té ra to lo g iq u e s chez le M u re x bra n d a ris L inné. Ib id ., pp. 285-287, pi. VIII.

1904. O b serv atio n s u r le g e n re V a u ch eria P a lla rv . B u ll. Soc.

Zool. F rance, XXIX, p. 211.

1905. N écro lo g ie : A. L o card . J. de C., L U I, pp. 82-83.

1905. L iste d es M o llu sq u es ré c o lté s p a r M. le C apitaine de F ré ­ g a te B iaise a u T o n k in , et d e sc rip tio n d ’esp èces n o u v e lle s

[E n collab. avec II. Fi s c h e r] , Ibid., pp. 85-234, pi. III-V I.

1905. L iste d es M o llu sq u es ré c o lté s p a r M. H. M a n su y en In d o - C hine et a u Y u n n a n et d e sc rip tio n d ’esp èces n o u v e lle s [E n collab. avec H. Fi s c h e r] . I b id , pp. 343-471. pi. VITT-X.

1905. N écro lo g ie ; F .-P . M a rra t. Ibid., p. 484.

1906. L iste de c o q u illes m a rin e s d ’A m b o d ifo u tra (côte E st de S ain te-M arie de M a d a g asc a r). J. de C., LTV, pp. 27-29.

1906. S u r l’id e n tité d u g r a n d Cône d u P le isto e è n e M é d ite rran é e n et d u C. te s tu d in a r iu s H w ass. Ib id ., pp. 30-32.

1906. N écrologie : H.-A. M adoulé. Ibid., p. 75.

1906. C o n trib u tio n à la fa u n e m alaco lo g iq u e de l’In do-C hine [En collab. av ec H. Fi s c h e r] . Ibid., pp. 145-226, pi. V-VII.

1906. D escrip tio n d 'u n e n o u v e lle espèce te r r e s tr e N éo-C alédo­

n ien n e. Ibid., pp. 257-259, pi. VIII.

1906. De la p ré s e n c e d ’u n C ypræ a vinosa G m eîin d a n s u n e s é p u l­

tu r e fra n c o -m é ro v in g ie n n e . I b i d , pp. 260-262, e t B ull.

Soc. A cad. B o u lo g n e -su r-M e r, t. V II, pp. 1-3.

1906. S u r q u e lq u e s d é fo rm a tio n s chez des C ypræ a de la N ouvelle- C alédonie. J. d e C , LIV, pp. 263-266, pi. IX.

1906. F ich es p a lé o n to lo g iq u es : P ec te n so la riu m Lk., O strea so­

n o ra D efr., P ecten re c isu s D efr. [En collab. av ec G. Do l l­ f u s] . P aleo n to lo g ía U niversalis.

1906. S u p p lé m e n t à la fa u n e m ala co lo g iq u e des en v iro n s de S aint-M alo [E n collab. avec P. Du r o u c h o u x] . F euille J e u n e s N a t u r , 36e an n ., pp. 39-45, 53-60, 73-77.

1906. M o llu sq u es p ro v e n a n t des d ra g a g e s effectu és à l ’O uest de l ’A friq u e p e n d a n t les c a m p a g n e s scien tifiq u es d u P rin c e

de M onaco. R és. ca m p , scien t, ƒ>” d e M onaco, fase. XXXII, 126 p., 5 pi.

1907. D escrip tio n de co q u illes n o u v e lle s de d iv e rs e s p ro v e n an c es e t d e q u e lq u e s cas té ra to lo g iq u e s . J. de C , LV, pp. 327- 341, pi. IV-VI.

1907. D escrip tio n d ’u n e espèce n o u v e lle d u P lio cèn e in fé rie u r A lg érien [E n collab. avec le G* 1 d e La m o t h e] . Ibid., pp. 358-360.

1907. L es g îte s fo ss ilifè re s des m a rn e s p la isa n eie n n es d u Sahel d 'A lg e r : C atalo g u e d es M o llu sq u es q u ’ils r e n fe rm e n t [E n collab. avec le G“ d e La m o t h e] . B u ll. Soc. Géol.

F rance, 4e s., t. V II, pp. 481-505.

1908. R écolte m alaco lo g iq u e de M. Ch. A llu au d en A friq u e o rien ­ ta le (1903-1904). J. de C., LVI, pp. 1-34, pi. I-II.

1908. H e lix Chaixi M ich au d (em end.) m o n s tr. sin istró r su m nov.

Ibid., p. 119.

1908. L iste d es M o llu sq u es ré c o lté s p a r M. M a n su y en In do-C hine et d e sc rip tio n d ’esp èces n o u v e lle s. II [E n collab. avec H. Fi s c h e r] . Ibid., pp. 169, pi. IV -V III.

1908. M o llu sco ru m te r r e s tr iu m T o n k in o ru m d iag n o ses [E n collab.

avec A. Ba v a y] . I b i d , pp. 229-251.

1908. A d d itio n s et re ctific atio n s [E n collab. avec H. F i s c h e r ] . I b i d , p. 252.

1908. D escrip tio n d ’u n e espèce n o u v elle de B rach io p o d e d u P lio ­ cène A lg érien . I b i d , pp. 271-272, pi. XI.

1908. N écrologie : S. B ru sin a . I b i d , pp. ,£92-294.

1909. S u r q u e lq u e s cas té ra to lo g iq u e s . J. de C , LVII, pp. 39-41, pi. 1.

1909. D escrip tio n de c o q u illes n o u v e lle s de l ’Indo-C hine (4* su ite) [En collab. av ec A. Ba v a y] . I b id , pp. 81-105, pi. II-III.

1909. D escrip tio n de co q u illes n o u v e lle s d e l ’In d o -C h in e (5e su ite) [E n collab. avec A. Ba v a y] . I b i d , pp. 163-206, pi. IV - VIII.

1909. A d d itions et rectificatio n s. I b i d , p. 259.

1909. N écrologie : Ed. C laudon. I b i d , pp. 271-272.

1909. D escrip tio n d e co q u illes n o u v e lle s d e l’In do-C hine (6* su ite) [E n collab. av ec A. Ba v a y] , I b i d , p p . 278-288, pi. IX-X1.

1909. S u r les M o llu sq u es m a rin s p ro v e n a n t d es c a m p a g n e s scien ­ tifiq u es de M. A. G ruve! en A friq u e o ccid en tale, 1906- 1909. C. R. A cad, S c , t. 149, pp. 745-746.

1910. C o n trib u tio n à la fa u n e m alaco lo g iq u e de l’A friq u e occi­

d e n ta le. A ctes Soc. L im i, B o rd e a u x, t. LXIV, pp. 1-174, pi. I-IV.

1910. D uc d ’O rlé an s : C am p ag n e a rc tiq u e de 1907 : M o llu sq u es et B rach io p o d es [E n collab. av ec H. F i s c h e r ] . F asc. de 30 p ag es. B ru x e lle s.

1910. Contributions à la faun e flu viatile de l'Extrêm e-O rient

- 44^-

(C hine et In d o -C h in e) [E n collab. av ec A. Ba v a y] , J.

de C., L V III, pp. 1-21, pi. I - I Ma.

19101 L iste de c o q u illes re c u e illie s p a r le R. P . A ubin d a n s l’île de R u a -S u ra (A rch ip el S alom on) en 1909. Ibid., pp. 24-33.

1910. C o n trib u tio n s à la fa u n e m ala co lo g iq u e M é d ite rraé e n n o . I b i d , pp. 205-211.,

1910. D é fo rm a tio n s chez q u e lq u e s M o llu sq u e s P u lm o n é s . I b i d , p p . 312-316.

1910. L iste d e c o q u illes m a rin e s p ro v e n a n t d e l'île H a lm a h era (D jilolo). Bull. In st. O c é a n o g r , n ° 161, 4 p.

1911. M o llu sq u e s et B ra ch io p o d es re c u e illis en 1908 p a r la m is­

sion B é n a rd d a n s les m e rs d u N o rd [En collab. avec H. Fi s c h e r] , Bull. M us. hist, nat. Paris, XV II, p p . 1 4 3 - 1 4 6 .

1911. M o llu sq u e s e t B ra ch io p o d es re c u e illis en 1908 p a r la m is­

sion B é n a rd d a n s les in e rs d u N o rd (N ouvelle-Z em ble, M er d e B a re n ts, M er B lanche, O céan G lacial, N o rv èg e, M er d u N ord) [En collab. av ec II. Fi s c h e r] . J. de C, LIX, pp. 1-51, pi. I.

1911. A p ro p o s d u « G a s a r » d ’A d an so n . I b i d , pp. 52-54.

1911. L iste d es M o llu sq u e s r a p p o rté s de la N o u v elle-Z em b le p a r M. S e rg e Ivanoff. I b i d , pp. 297-310.

1912. D e sc rip tio n d e c o q u iiles n o u v e lle s d e l ’In d o -C h in e (7e su ite) [E n co llab . av ec A. Ba v a y] . J. de Ç , LX, pp. 1-54, pi. I-V I.

1912. A p ro p o s de la loi de p rio rité . I b i d , pp. 138-140.

1912. N é cro lo g ie : M"* la Cssc P . L eco in lre, C0' R. B cddom e, D r P . G odet, A. G ra n g e r, P. d e Septenvillei. Ibid., pp. 356- 361.

1912. La f a u n u le co n ch y lio lo g iq u e m a rin e de P a r is - P la g e (P as- d e -C alais). F euille J e u n e N a t u r , 42e a n n ., pp. 113-114.

1912. M o llu sq u es p ro v e n a n t d es c a m p a g n e s de 1’ « H iro n d e lle » e t d e la « P rin c e s s e A lice » d a n s les m e rs d u N ord [E n collab. av ec II. Fi s c h e r] , Rés . cam p, scient. P ce de Monaco, fase. XXXVII, 630 p., 11 pi.

1912. S u r les M o llu sq u e s m a rin s p ro v e n a n t de la c a m p a g n e s c ie n tiq u e d e M. A. G ru v e l en A friq u e o ccid en tale, 1910- 1911.' C. R. Aca d, Scie nces, t. 154, pp. 1641-1642.

1912. M ission G ru v e l s u r la côte o c cid en ta le d ’A friq u e (1909- 1910) : M o llu sq u e s m a rin s. A n n . I n s t i t u t O c é a n o g r , t. V, fa sc. III, pp. 1-111, pi. I-III.

1912. L es L a m e llib ra n c h e s de l ’E x p éd itio n d u « S iboga » : I. P e c - lin id é s [ E n c o l l a b . a v e c A . Ba v a y] . U it k o m s t e n o f Zool.

Bulan. Océanogr. en Geol. Gebied <• Sibog a », 1899-1900, i l p., pi. X X V II-X X V III.

1913. L es P le u ro to m id é s de la N o u v elle-C aléd o n ie et de se s d é p e n -

d a n c e s [ E n c o l l a b . a v e c L .-J. Bo u g e] . J. de C., L X I , pp. 123-214.

1913. S u r q u e lq u e s ty p e s d e G a rid és d e la co llection de L a m a rc k e x is ta n t a u M u séu m de P a r is [E n collab. av ec H. Fi s­ c h e r] . Ibid., pp. 215-228, pi. V I-V II.

11)13: S u r q u e lq u e s t y p e s de G a rid és de L a m a rc k [E n collab. avec II. Fi s c i i e h] . Bull. M u s. hist. nat. Paris, XIX, p p . 484- 487.

1913-1 i. L es M o llu sq u e s de l a . b a ie de S aint-M alo [E n collab.

av ec P . Du r o u c h o u x i. Feuille J e u n e s N a tu r ., 43e et 44e an n ., s u p p l., p p . 1-G4, p l . I-IV.

1914. S i n i s t r o r s u s et d e x tr o r s ité s té ra to lo g iq u e s . Bull. Soc. Zool.

Franc e, t. XXX1X, pp. 50-60.

1914. R éco ltes m a la co lo g iq u e s d u Dr J. B e q u a e rt d a n s le Congo B elge [E n collab. avec L. Ge r m a i n] . R e v u e Zool. Afric., vol. IV, fa sc. I, pp. 1-73, pi. I-IV . B ru x e lle s.

1915. E tu d e s u r le Litto r in a o b tu sa ta .et se s v a ria tio n s [E n collab.

avec II. Fi s c h e r] , J. de C., LX II, pp. 87-128, pi. II-IV . 1915. D e sc rip tio n de co q u illes n o u v e lle s de l ’In d o -C h in e (8e su ite) [E n collab. av ec A. Ba v a y] . Ibid., pp. 147-153, pi. V.

1915. D escrip tio n de d e u x M o llu sq u e s n o u v e a u x p ro v e n a n t du T h ib e t. Ibid., pp. 154-157, pi. V.

1915. D e sc rip tio n d ’u n M acula ria n o u v e a u p ro v e n a n t d u M aroc.

Ibid., pp. 158-160.

1917. N écro lo g ie : H en ri F is c h e r [En collab. avec Ed. La m y] . Ibid., pp. 179-196.

1917. L iste des M o llu sq u e s m a rin s ré c o lté s en 1915-1916 p a r M. G eo rg es L ec o in lre s u r le litto ra l o c cid en ta l du M aroc.

J. de C., LXI11, pp. 63-70.

1917. A p ro p o s d e 1’ » U n iv e rsa l C o nohologist » de T h o m a s M a r­

tyi). Ibid., pp. 148-152.

1920. N écro lo g ie : M.-M. S ch ep m an . J. de C., LX1V, p. 345.

1920. F a u n u le m a la co lo g iq u e m a rin e d u V a l-A n d ré (C ô tes-d u - N o rd ). J. de C., LXV, pp. 41-70.

1920. D e sc rip tio n d ’u n e n o u v e lle esp èce d 'Oleacina p ro v e n a n t du Chiriquii. Ibid., pp. 327-329, pi. AT.

1920. D e sc rip tio n d ’u n e e sp èce n o u v e lle de Trivia. Ibid., pp. 330- 331, pi. VI.

1920. Cas té ra to lo g iq u e s chez q u e lq u e s G asté ro p o d e s. Ibid., pp. 332-334.

1921. L is te des M o llu sq u e s m a rin s ré c o lté s p a r H en ri F is c h e r à L o v ra n a (Istrie) [E n collab. av ec P.-H . Fi s c h e r] . J . d e C., LXVI, pp. 162-167.

1921. C o n trib u tio n à la fa u n e m ala co lo g iq u e d u C am ero u n . R ev u e Zool. Afr ic ., IX, pp. 87-192, pi. VI. B ru x e lle s.