J a a r v e r s l a g 2 0 0 9

(1)

ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForF armers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarm

ers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers s ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers For ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFar ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForF armers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarm

ers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers s ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers For ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFar

J a a r v e r s l a g 2 0 0 9

(2)

ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForF armers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarm

ers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers s ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers For ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFar ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForF armers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarm

ers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers

s ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers For

(3)

I n h o u d s o p g a v e

Kerncijfers 3

Bedrijfsprofiel 4

Voorwoord van de directie 7

Bericht van de raad van commissarissen 8

Verslag van de directie 10

Markt 10

Voeders 10

Grondstoffen 10

Kennis 11

Communicatie 13

Innovaties 13

Duurzaamheid 14

Medewerkers 14

Risicomanagement en interne controle 16

Financieel resultaat 19

Vooruitzichten 19

Tot slot 20

Jaarrekening 2009 22

Geconsolideerde balans 22

Geconsolideerde winst- en verliesrekening 24

Toelichting 25

Overige gegevens 26

Accountantsverklaring 26

Bestemming van het resultaat 27

Samenstelling van de raad van commissarissen 28

Samenstelling van de directie 30

Overzicht deelnemingen per einde boekjaar 2009 32

Het jaarverslag wordt ook gepubliceerd op de website http://nl.forfarmers.eu/jaarverslag.php.

Het jaarverslag van ForFarmers is gedrukt op FSC-papier.

(4)

Stephan Rientjes, Raalte

(5)

Ke r n c i j f e r s

2009 2008 2007 2006 2005

Financiële gegevens (in € x 1.000)

Voorgestelde resultaatverdeling

Toevoeging wettelijke reserve deelnemingen 20.272 22.457 12.661 8.078 4.730

Toevoeging / onttrekking overige reserves 19.952 -2.318 3.651 6.138 7.583

40.224 20.139 16.312 14.216 12.313

Dividenduitkering 10.229 8.631 6.991 0 0

Resultaat na belastingen 50.453 28.770 23.303 14.216 12.313

Omzet 1.949.540 741.362 593.511 331.051 267.786

Eigen vermogen 226.024 185.094 161.175 136.897 126.872

Aandeel van derden 36.172 1.880 1.775 1.248 -

Groepsvermogen 262.196 186.974 162.950 138.145 126.872

Balanstelling 517.534 257.839 257.150 199.953 159.675

Solvabiliteit²⁾ 42,0% 52,5% 46,0% 55,2% 71,2%

Afzet (in tonnen)

Mengvoeders 2.222.039 2.370.051 2.320.670 1.539.868 1.255.322

Ruwvoeders en vochtrijke voeders 387.815 474.807 264.680 329 408

Enkelvoudige voeders 86.178 84.556 67.837 41.519 31.645

Veevoeders 2.696.032 2.929.414 2.653.187 1.581.716 1.287.375

Agrarische grondstoffen¹⁾ 6.794.928 - - - -

Meststoffen 65.728 63.223 68.179 68.223 78.431

Totaal aantal medewerkers³⁾ 832 608 600 546 380

1) Betreft de afzet via Cefetra B.V. vanaf 1 juli 2009, na eliminatie van intercompany leveringen

2) Eigen vermogen in procenten van het balanstotaal, op basis van geconsolideerde cijfers, gecorrigeerd voor financiële vaste activa

3) Omgerekend naar volledige dienstverbanden per jaareinde

(6)

ForFarmers is een moderne, ambitieuze, internationale onderneming die de verdere ontwikkeling van duurzaam ondernemen hoog in haar vaandel heeft staan. Ze is pro- ducent en leverancier van zowel regulier als ecologisch voer en handelsartikelen (zoals akker- en weidebouwpro- ducten) en is met name werkzaam in de sectoren rundvee, varkens, pluimvee en akkerbouw & loonwerk. Naast producten wordt er een aanvullend pakket van diensten aan klanten geboden, van uitgebreide adviezen tot hulp bij de bedrijfsontwikkeling en het geven van informatie over productierechten. Geografisch gezien wordt de afzet van voeders gerealiseerd in Nederland, België en Duitsland.

Daarnaast hebben deelnemingen andere activiteiten in diverse, met name Europese, landen.

ForFarmers heeft voor haar mengvoeractiviteiten tien productielocaties in zowel Nederland als Duitsland.

In Nederland staan ze in Almelo, Delden, Deventer, Harreveld en Lochem en in Duitsland in Calveslage, Hamburg, Langförden, Rapshagen en Rees. Vanuit deze locaties worden meer dan 10.000 boeren van producten en diensten voorzien. De hoofdvestiging is gelegen in Lochem.

Met ingang van 1 januari 2010 is de juridische structuur van ForFarmers gewijzigd. ForFarmers Group B.V. is nu het groepshoofd. Het overzicht van de deelnemingen staat op pagina 32. Naast haar activiteiten in voeders en handelsartikelen heeft ForFarmers de groepsmaatschappijen Opfok de KuikenaeR, Cefetra (57,7%) en Koninklijke Cebeco Groep (50%). Opfok de KuikenaeR is actief in het opfokken en verkopen van ouderdieren voor de vleeskuikenhouderij. Cefetra is een grote internationale handelsonderneming en logistieke dienstverlener in grondstoffen voor feed, food en fuel. In diverse Europese landen beschikt Cefetra over logistieke faciliteiten. Cefetra is in de loop van 2009 een meerderheidsdeelneming geworden en is opgenomen in de geconsolideerde cijfers in dit jaarverslag. Voor meer informatie over Cefetra verwijzen wij naar de website

www.cefetra.com.

ForFarmers heeft minderheidsdeelnemingen in onder andere de volgende ondernemingen: Agrovision, Probroed, Cebeco Agrochemie, Cebeco Meststoffen en Onderzoekscentrum De Schothorst.

Visie

ForFarmers heeft een duidelijke en consistente visie.

Zij streeft voordurend naar het creëren van meer- waarde op haar producten voor haar klanten. “Ambitie, Betrouwbaarheid en Rendement” zijn daarbij haar kernwaarden. Als één van de grotere spelers in de agrarische sector in Noordwest-Europa neemt zij ook haar verantwoordelijkheid om op duurzame wijze in de vraag naar voedsel te voorzien.

De vraag naar voedsel neemt toe door de groeiende welvaart (hogere vleesconsumptie) en doordat de wereldbevolking blijft groeien. De vraag naar agrarische producten zal dus structureel toenemen. Om te kunnen voldoen aan deze groeiende vraag, dient er meer areaal voor het verbouwen van voedsel te komen. Tevens moet er gestreefd worden naar een hogere productie per hectare.

Door op een efficiënte manier voeders te produceren en ervoor te zorgen dat deze voeders beter voor het dier verteerbaar zijn, kan ForFarmers haar bijdrage leveren aan duurzaamheid en maatschappelijk verantwoord ondernemen. ForFarmers stuurt op intensieve duurzaamheid: ze wil met minder milieubelasting meer voedsel produceren.

Het is voor ForFarmers de uitdaging om deze bewegingen te continueren.

De ambitie van ForFarmers is om één van de beste en grootste klantgerichte ondernemingen voor voeding van landbouwhuisdieren in Europa te zijn. ForFarmers wil de komende jaren aantrekkelijk blijven voor haar klanten door een maximale bijdrage te leveren aan het rendement op de agrarische bedrijven van de klanten. Verder groeien in afzet is daarbij een voorwaarde. ForFarmers staat daarbij open voor fusies of overnames, maar alleen dan, wanneer dit een positieve bijdrage levert aan de realisatie van de doelstelling “beter en groter”.

Strategie

ForFarmers hanteert haar kernwaarden “Ambitie, Betrouwbaarheid en Rendement”. De kernwaarde

“Betrouwbaarheid” impliceert ook invulling te geven aan het begrip duurzaamheid.

ForFarmers concentreert zich op haar kernactiviteiten voeders en handelsartikelen en wil hierin groeien. Niet alleen in kwantiteit, maar vooral in waarde/prijsverhouding van haar producten en in de ontwikkeling van haar medewerkers. De kernactiviteiten zijn de productie en verkoop van voeders, handelsartikelen (zaaizaad, meststoffen en gewasbeschermingsmiddelen), grondstoffen (feed, food en fuel), ruwvoeders en vochtrijke voeders.

De keuze om zich te concentreren op de kernactiviteiten heeft ertoe geleid dat bezittingen buiten de kernactiviteiten, waaronder deelnemingen en onroerend goed, worden afgebouwd. Dit resulteert in beschikbare liquide middelen, die geïnvesteerd zullen worden in de verdere groei van de onderneming.

B e d r i j f s p ro f i e l

(7)

B e d r i j f s p ro f i e l

ForFarmers heeft de ambitie om een optimale bijdrage te leveren aan het rendement van primaire agrarische bedrijven

door op een innovatieve en duurzame wijze

in de groeiende behoefte aan voedsel te voorzien:

met minder milieubelasting meer voedsel produceren.

(8)

Johan (r) en Ramon Gast, Sibculo

(9)

2009 was een heel bijzonder jaar. De hele wereld ondervond de gevolgen van de kredietcrisis. In de agra- rische sector uitte de crisis zich door lagere opbrengstprijzen voor met name de rundveehouderij en voor de vleesvarkenshouderij. ForFarmers heeft hierop geanticipeerd door extra scherp op de risico’s te letten en op kosten te besparen. De belangrijkste markten vertoonden een krimp, terwijl ForFarmers haar marktaan- deel licht heeft kunnen uitbreiden.

Het financiële resultaat is meer dan uitstekend. Dit komt door de genomen maatregelen, waardoor de kern- activiteiten goed hebben gepresteerd, door een hoge bijdrage uit de deelnemingen en door de verkoop van de belangen in Plukon en Pre-Mervo. Plukon was een dochter van Koninklijke Cebeco Groep, die op haar beurt een 50% deelneming is van ForFarmers. Pre-Mervo was een directe deelneming. Medio 2009 heeft ForFarmers haar deelneming in Cefetra uitgebreid van 50,2% met 49% van de stemrechten naar 57,7% met ook 57,7%

van de stemrechten. Ook heeft ze haar deelneming in HaBeMa in de tweede helft van 2009 uitgebreid van 42,5% naar 50%. De activiteiten van Cebeco Ruwvoeders en Malenstein zijn samengevoegd in de nieuwe deelneming FarmFeed. Bij de Duitse bedrijven werd het automatiseringssysteem SAP geïmplementeerd.

In Langförden is geïnvesteerd in de ontvangst van grondstoffen en de grondstoffenopslag. Ook in Hamburg wordt voortdurend geïnvesteerd in uitbreiding van deze locatie.

Het is en blijft de uitdaging om klanten goed van dienst te zijn door goede producten te leveren tegen aantrekkelijke voorwaarden. De medewerkers van ForFarmers zetten zich hier voor in. Dat dit wordt gewaar- deerd, blijkt uit diverse onafhankelijke onderzoeken. Zo ontving ForFarmers in 2009 de hoogste waardering voor klantentrouwheid in de rundvee-, varkens- en pluimveesector (bron: een onafhankelijk onderzoek van het marketingbureau AgriDirect). Daarnaast won ForFarmers voor het tweede achtereenvolgende jaar de gou- den FD Gazelle Award voor de snelst groeiende onderneming in de categorie grote bedrijven van de provincie Gelderland, georganiseerd door “Het Financieele Dagblad”. Ook eindigde ForFarmers op de vierde plaats in de Business Top-100 van het vakblad de Boerderij. ForFarmers scoorde met name op het gebied van innova- ties.

Ook met de marktomstandigheden in 2010 verwacht ForFarmers opnieuw te kunnen voldoen aan haar rendementseisen. Ook zal zij in 2010 mogelijkheden onderzoeken om haar positie verder te verbeteren.

Daarbij past ook dat ForFarmers zich nog meer gaat focussen op de verdere ontwikkeling van duurzaamheid.

Het allerbelangrijkste is echter dat we ons ook in 2010 weer maximaal zullen inzetten voor onze klanten.

Vo o r w o o rd v a n d e d i re c t i e

V.l.n.r.:

De heer B.J. Ruumpol, algemeen directeur De heer R.G. Steen, financieel directeur De heer J.N. Potijk, commercieel directeur De heer N.W. de Vos, directeur operationele zaken

(10)

B e r i c h t v a n d e r a a d v a n c o m m i s s a r i s s e n

Terugkijkend op 2009 ontkomen we er niet aan om stil te staan bij de economische crisis. Werd er eerst gesproken over een korte economische dip, later werd het toch een recessie, met alle gevolgen van dien. Ook de agrarische sector krijgt klappen mee, weliswaar minder fors dan in veel andere sectoren, maar toch. Het is voor een behoorlijk aantal agrarische bedrijven een moeilijk jaar geworden, uitzonderingen daargelaten. Voor veel agrarische ondernemers reden om goed na te denken over de toekomst van het eigen bedrijf.

De markt vraagt producten met een goede waarde/

prijsverhouding. ForFarmers voldoet hieraan. Dit is de basis voor autonome afzetgroei. Het goed presteren als organisatie leidt ook tot een goed rendement voor de aandeelhouders.

Om haar klanten maximaal te ondersteunen heeft ForFarmers gekozen voor een groeistrategie. Daardoor ontstaat er meer ruimte voor kennisontwikkeling en zijn er schaalgroottevoordelen te realiseren. Hiermee kan ForFarmers concurrentievoordeel behalen. Daarbij zal duurzaamheid verder worden ingevuld.

Functioneren van de raad van commissaris- sen

De raad van commissarissen van ForFarmers Group B.V.

bestaat uit acht personen. Daarvan zijn vijf personen ook lid van de raad van commissarissen van Coöperatie FromFarmers U.A.

Twee commissarissen worden benoemd met een versterkt voordrachtsrecht van de ondernemingsraad. De commissarissen worden gekozen voor de duur van vier jaar, met de mogelijkheid van herbenoeming. De zittingstermijnen zijn beschreven in het overzicht van de samenstelling van de raad van commissarissen.

De raad van commissarissen bespreekt ten minste een- maal per jaar, buiten de aanwezigheid van de directie, zowel haar eigen functioneren als dat van de individuele commissarissen en de conclusies die hieraan moeten worden verbonden.

Elke commissaris dient geschikt te zijn om de hoofdlijnen

van het totale beleid te beoordelen en beschikt over specifieke deskundigheid, die noodzakelijk is voor de invulling van zijn taak.

De raad van commissarissen zorgt ervoor dat er voldoende kennis binnen het college aanwezig is, teneinde haar taken adequaat te kunnen vervullen. De raad van commissarissen kan zich hierin laten bijstaan door de externe accountant of een andere externe (financiële) deskundige.

Jaarlijks beoordeelt de raad van commissarissen op welke onderdelen er behoefte is aan een training of opleiding.

Vervulling van haar toezichthoudende rol De belangrijkste taak van de raad van commissarissen is toezicht houden op de directie van ForFarmers. Daarnaast is zij adviseur van de directie. Het toezicht van de raad van commissarissen op de directie omvat onder andere de realisatie van de ForFarmers doelstellingen en de naleving van de weten regelgeving. Zowel de raad van commissarissen als een individuele commissaris heeft een eigen verantwoordelijkheid om van de directie en de externe accountant alle informatie te verlangen die nodig is om haar taak als toezichthoudend orgaan goed te kunnen uitoefenen.

Minstens zes keer per jaar vindt er overleg plaats tussen de voltallige directie en de raad van commissarissen. Tevens onderhoudt de raad van commissarissen van ForFarmers frequente contacten met de ondernemingsraad.

De raad van commissarissen is samen met de directie verantwoordelijk voor de Corporate Governance.

Commissies uit de raad van commissarissen van ForFarmers

Hieronder is de samenstelling van de raad van commissarissen opgenomen en wordt de samenstelling van de verschillende commissies beschreven.

Voorzitter, secretaris en algemeen plaatsvervanger De heer J. Markink, voorzitter

De heer J.W. Eggink, secretaris

De heer E.J. Aalpoel, algemeen plaatsvervanger V.l.n.r.:

De heer J.W. Eggink, secretaris De heer J. Markink, voorzitter

De heer E.J. Aalpoel, algemeen plaatsvervanger

(11)

De bevoegdheid tot bijeenroeping van een algemene vergadering van aandeelhouders komt toe aan de directie, iedere directeur afzonderlijk, de raad van commissarissen en iedere commissaris afzonderlijk. De directie dient een algemene vergadering van aandeelhouders bijeen te roe- pen indien één of meer aandeelhouders, die gezamenlijk ten minste een tiende deel van het geplaatste kapitaal ver- tegenwoordigen, daartoe schriftelijk een verzoek indienen.

In 2009 is er twee keer een algemene vergadering van aandeelhouders gehouden. Daarbij is onder andere de dividenduitkering over 2008 goedgekeurd, de jaarrekening 2008 goedgekeurd, decharge verleend aan de directie en de raad van commissarissen, de keuze voor de externe accountant aan de orde geweest en is besloten tot statu- tenwijziging. De structuur van ForFarmers is met ingang van 1 januari 2010 gewijzigd. De naam van ForFarmers B.V. is gewijzigd in ForFarmers Group B.V., terwijl door een juridische afsplitsing de operationele activiteiten zijn ondergebracht in een nieuw opgerichte ForFarmers B.V.

als 100% deelneming van ForFarmers Group B.V.

Jaarrekening en advies aan de algemene vergadering van aandeelhouders

Met de jaarrekening legt de algemene directie rekening en verantwoording af aan de algemene vergadering van aandeelhouders over het gevoerde bestuur. De jaarrekening van ForFarmers over het boekjaar 2009 is opgesteld door de directie. De jaarrekening is gecontroleerd door Ernst

& Young Accountants LLP, een deskundige zoals aange- geven in de statuten. De door Ernst & Young Accountants LLP opgestelde accountantsverklaring is opgenomen onder “overige gegevens” op pagina 26. Wij adviseren de algemene vergadering van aandeelhouders de jaarrekening 2009 van ForFarmers Group B.V. vast te stellen.

Daarnaast adviseren wij de algemene vergadering van aandeelhouders om de directie decharge te verlenen voor het in 2009 gevoerde bestuur en de raad van commissarissen voor het uitgeoefende toezicht.

Tot slot

De uitstekende resultaten in 2009 zijn mede te danken aan de grote inzet van medewerkers en directie. ForFarmers blijft haar focus richten op optimale resultaten door duurzaam en innovatief te ondernemen.

Lochem, 9 maart 2010

Namens de raad van commissarissen J. Markink, voorzitter

J.W. Eggink, secretaris

E.J. Aalpoel, algemeen plaatsvervanger Remuneratiecommissie

Maakt voorstellen voor de beloningshoogte en -systema- tiek van de directie.

Leden:

De heer J. Markink, voorzitter De heer H. de Lange

De heer H.J. Nordbeck

Auditcommissie

Maakt een voorstel voor de keuze van de accountant, verleent de opdracht tot controle van de jaarrekening en bespreekt het accountantsrapport met de accountant en de directie.

Leden:

De heer J.W. Eggink, voorzitter De heer P.C.T. ter Kuile Mevrouw L.J.A. Trompert

Benoemingscommissie

Houdt zich bezig met voorstellen voor de benoeming van commissarissen en bewaakt de kwaliteitseisen die aan de raad van commissarissen worden gesteld.

Leden:

De heer J. Markink, voorzitter De heer E.J. Aalpoel

Mevrouw L.J.A. Trompert

Algemene vergadering van aandeelhouders De algemene vergadering van aandeelhouders is het hoogste orgaan van de organisatie ForFarmers. Zij beslist over belangrijke en ingrijpende ontwikkelingen voor de organisatie, een en ander zoals opgenomen in de statuten. Voor de algemene vergadering van aandeelhouders worden de aandeelhouders en certificaathouders uitgenodigd. De algemene vergadering van aandeelhouders wordt geleid door de voorzitter van de raad van commissarissen.

ForFarmers heeft twee aandeelhouders, Coöperatie FromFarmers U.A. (circa 94,1%) en Stichting

Administratiekantoor ForFarmers (circa 5,9%). Het stemrecht kan door de aandeelhouders rechtstreeks worden uitgeoefend. De zeggenschap van de certificaathouders ligt bij Stichting Administratiekantoor ForFarmers, die ook de aandelen in beheer heeft. Certificaathouders kunnen bij Stichting Administratiekantoor ForFarmers een volmacht opvragen voor het kunnen uitoefenen van hun stemrecht.

Dit stemrecht is per certificaathouder beperkt tot 5% van het totale aantal uit te brengen stemmen. Dit maximum van 5% geldt tevens voor een certificaathouder, die de stemmen kan uitbrengen door een onderlinge regeling tot samenwerking of doordat de certificaathouders deel uitmaken van een groep zoals bedoeld in artikel 24 B van Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek.

(12)

Varkens Rundvee Pluimvee Overig

ForFarmers blijft in de markt goed scoren. Dit kwam ook uit het onafhankelijke onderzoek (door het marketingbureau AgriDirect) waar ForFarmers met betrekking tot klantloyaliteit in de Nederlandse markt als beste naar voren kwam.

Voeders

De totale mengvoermarkt waarop ForFarmers actief is, stond in 2009 onder druk. Bij ForFarmers vertoonde de afzet een vergelijkbaar beeld. De totale afzet voeders bedroeg in 2009 2,7 miljoen ton. Binnen de mengvoeraf- zet wordt er 46% varkensvoer, 30% rundveevoer en 21%

pluimveevoer afgezet. De rest van de afzet bestaat uit overige diervoeders en halffabrikaten voor petfood.

De afzet is gedaald doordat agrarische bedrijven in 2009 relatief meer enkelvoudige voeders voerden. Daarnaast hebben ze minder dieren opgelegd. Deze afzetdaling ligt in lijn met de marktontwikkelingen.

De lage melkprijzen zijn van invloed geweest op de afzet in de melkveehouderij. Daarnaast waren de kwaliteit en de hoeveelheid van het beschikbare ruwvoer op agrarische bedrijven bovengemiddeld. Daardoor zijn bedrijven minder krachtvoer gaan voeren. Dit speelde vooral in de tweede helft van 2009. De blijvers in de vleesveehouderij zijn meer enkelvoudige producten gaan gebruiken.

Ook in de varkenshouderij is de afzet gedaald. Vooral in de eerste helft van 2009 zijn er minder varkens geslacht en geëxporteerd. Een andere belangrijke reden voor de daling is dat er ten opzichte van 2008 relatief meer bijpro- ducten en enkelvoudige voeders zijn gevoerd. Vanwege verbeterde technische prestaties van de vleesvarkens is het voerverbruik ten opzichte van 2008 ruim twee procent lager. Het aandeel zeugen- en biggenvoer is fors toegeno- men door een hoge groei in het aantal nieuwe klanten.

In de pluimveehouderij is er sprake van een lagere afzet van het vleeskuikenvoer.

Met ingang van november 2009 zijn de handelsactiviteiten van Cebeco Ruwvoeders en Malenstein samengevoegd en voortgezet onder de naam FarmFeed. Door te opereren onder één naam worden de positionering, naamsbe- kendheid en concurrentiekracht vergroot. De afzet bij FarmFeed heeft zich conform verwachtingen ontwikkeld.

De verkoop van Corngold en perspulp lieten een forse stijging zien. Echter, economische ontwikkelingen zijn er mede debet aan dat het aanbod van industriële producten is afgenomen. De handel in vloeibare voeders bestaat voor een groot gedeelte uit de verkoop van zuivelproducten.

Door de goede zuivelmarkt in de tweede helft van 2009, kwam er echter veel minder zuivel beschikbaar voor de verwerking tot diervoeder.

Markt

De agrarische sector heeft een zwaar jaar achter de rug.

Bijna alle sectoren werden geconfronteerd met lagere opbrengstprijzen.

In de melkveehouderij stortte de mondiale zuivelmarkt, na een jaar met ongekend hoge zuivelprijzen, vanaf de zomer van 2008 in. De markt bereikte zijn dieptepunt medio 2009. Hierna stegen de prijzen weer enigszins. De gemid- delde melkprijs per kg komt in 2009 echter zo’n acht tot negen cent lager uit dan in 2008 (een daling van meer dan 20%). Dit betekent voor veel bedrijven een halvering van het bedrijfsinkomen.

In de vleesveehouderij waren de opbrengstprijzen erg slecht. Er zijn veel bedrijven gestopt vanwege de nieuwe leeftijdsgrens bij rosékalveren (jonger dan acht maanden afleveren) en de slechte toekomstverwachtingen.

Voor de vleesvarkenshouderij was 2009 een teleurstellend jaar. De varkensprijs lag het grootste gedeelte van het jaar onder die van 2008. In de zeugenhouderij ging het wat beter. Een groot gedeelte van het jaar werd er een goede biggenprijs gerealiseerd.

2009 was een topjaar voor de leghennenhouders, vooral als gevolg van de leegstand van legbatterijbedrijven in Duitsland, vanwege het kooiverbod dat daar op 1 januari 2010 van kracht is geworden.

Voor de vleeskuikenhouders was 2009 in het algemeen een goed jaar. Door een lagere kostprijs, vooral door lagere prijzen voor het voer, waren de resultaten beter, ondanks de in de loop van het jaar dalende opbrengstprijs voor vleeskuikens.

Ondanks goede groeiomstandigheden, en daardoor hoge opbrengsten per hectare, was 2009 een financieel matig jaar voor de akkerbouwers. Dit was vooral te wijten aan tegenvallende opbrengstprijzen.

Ve r s l a g v a n d e d i re c t i e

1.021.716

653.514

467.324 79.485

Mengvoeders 2009 in tonnen

(13)

Grondstoffen

De basis voor de ontwikkeling van de grondstofprijzen wordt bepaald door vraag en aanbod. Speculanten spelen hierbij een steeds belangrijkere rol. Hierop vormde 2009 geen uitzondering.

ForFarmers zoekt continue naar duurzame grondstoffen, die bijdragen aan de productie van duurzame voeders.

Onze grote fabrieken in Nederland en Hamburg liggen aan groot vaarwater. Daardoor kunnen we zoveel mogelijk granen en andere grondstoffen per schip aanvoeren. Van de totale aanvoer van grondstoffen in Nederland hebben wij in 2009 bijna 85% per schip aangevoerd.

Ook vanuit milieuoogpunt is scheepsaanvoer te verkiezen boven aanvoer met vrachtauto’s over de weg. Mede om deze reden zijn we voor de aanvoer van bestendige raap- schroot in 2009 overgestapt van aanvoer per vrachtauto’s naar scheepsaanvoer. Hiermee hebben we circa 200.000 kilometer over de weg bespaard.

Bij de overzeese grondstoffen vormt de vracht voor de zeeschepen een belangrijke component van de prijs. In mei 2008 was de prijs voor zeevervoer van Brazilië naar Amsterdam bijna $ 70/ton. De financiële en economische crisis, die in het najaar van 2008 begon, veroorzaakte een vrije val in de vraag naar scheepsruimte, met als gevolg dat het tarief in december 2008 rond de $ 20/ton uit- kwam. In 2009 hebben de prijzen zich geleidelijk hersteld tot $ 30/ton aan het eind van het jaar.

De grondstofbehoefte van ForFarmers bestond in 2009 voor circa 45% uit granen. De prijsontwikkeling van de granen heeft daarmee een belangrijke basis gevormd voor de ontwikkeling van de prijzen van de mengvoeders.

Nadat de Europese graanoogst in 2007 tegenviel, liepen de graanprijzen tot begin 2008 op tot ongekende hoogten.

Bij deze hoge prijzen werd import van buiten Europa zelfs interessant. Dit gaf samen met de goede vooruitzichten voor de oogst van 2008 een markt waarin de prijzen na het hoogtepunt geleidelijk zakten. De oogst van 2008 leverde in de EU een record op, waardoor de prijzen verder weg- zakten. De oogst van 2009 was geen record, maar alsnog erg groot in de EU. Door wereldmarktontwikkelingen was export vanuit de EU moeilijk. De interventie heeft een prijsbodem in de markt gelegd.

De eiwitmarkt wordt vooral bepaald door de ontwikkelingen in de sojamarkt. De sojaoogst in Zuid-Amerika viel in het voorjaar van 2009 door droogte tegen. Hierdoor liepen de prijzen sterk op. Dit effect werd verzacht door de sterke euro. In het najaar van 2009 kwam in de USA een zeer grote oogst beschikbaar, welke op wereldniveau ontspanning in de prijzen bracht. Door het stringente

“zero tolerace” GMO-beleid van de EU kon Europa helaas niet volop van de grote sojaoogst uit de USA profiteren.

Doordat in een partij sojabonen uit de USA niet toegela-

ten variëteiten van GMO (Genetically Modified Organism) werden gevonden, werd de import van soja vanuit de USA geblokkeerd. Als EU werden we daardoor afhankelijk van het schaarse product uit Zuid-Amerika.

Kennis

Kennis en prijs zijn de pijlers van ForFarmers. Ze vormen de basis voor de waarde/prijsverhouding van alle producten en diensten die ForFarmers levert. ForFarmers levert, zowel op eigen initiatief als samen met de andere schakels in de productiekolom, kennis rond dieren plantgericht ondernemen. Door te groeien in omvang is ForFarmers beter in staat om internationale kennis te vergaren en uit te wisselen.

Voor een maximale waardetoevoeging en het realiseren van kostenreductie in de productiekolom deelt ForFarmers haar kennis met de andere schakels in de voedselvoortbrengingsketen. Deze kennis wordt benut om nieuwe voeders te introduceren en om bij de samenstelling van het mengvoer op adequate wijze om te gaan met de grote prijsschommelingen voor grondstoffen.

ForFarmers investeert voortdurend in kennis van product en productiekolom en wil deze kennis ook overdragen aan haar klanten. De voorlichters zijn de belangrijkste bron van kennisoverdracht naar de klanten. Zij bezoeken de klant en willen, in samenspraak met de klant, een maximaal rendement voor de klant realiseren. Een belangrijk hulpmiddel hierbij is Agroscoop^®, een managementinformatiesysteem voor de rundvee-, varkens- en pluimveehouderij, waarmee technische en financiële bedrijfsinformatie beschikbaar komt. Agroscoop^® wordt doorlopend volgens de nieuwste inzichten geactualiseerd.

De voorlichters worden getraind tijdens teamvergaderingen, meereisdagen en studiedagen. De afdeling Research &

Development is verantwoordelijk voor de kennisoverdracht richting de voorlichters. Ook heeft ForFarmers specialisten in dienst, die worden ingeschakeld bij situaties waar de voorlichter ondersteuning bij nodig heeft.

ForFarmers voert diverse onderzoeken uit bij eigen onder- zoeksbedrijven, praktijkbedrijven, regionale proefbedrijven en bij instituten in zowel Nederland als Duitsland.

Een sectoraal innovatieteam is verantwoordelijk voor de inzet, ontwikkeling en introductie van nieuwe producten en concepten voor de agrarische markt.

Hierdoor worden ontwikkelingen en trends direct omgezet in een toegevoegde waarde op het boerenerf.

Verder wordt de kennisoverdracht ingevuld door sectorale studiedagen of het organiseren van themadagen voor specifieke doelgroepen. Ook worden er demovelden aan- gelegd, waar veehouders, akkerbouwers en loonwerkers kennis kunnen opdoen over de kwaliteit van diverse ge- wasrassen en de bijbehorende teelttechnische aspecten.

(14)

De BESTE

BROKKEnMAKERS

van nederland

(15)

BOMAP adviseert op het gebied van stallenbouw, ruimte- lijke ordening, milieu en productierechten. Met haar kennis en ervaring ondersteunt en begeleidt BOMAP jaarlijks vele agrariërs bij het realiseren van hun ontwikkelingsplan- nen in het totale traject “van idee tot stal”.

Communicatie

De communicatie van ForFarmers is erop gericht dat haar omgeving in het algemeen, en haar potentiële en huidige klanten in het bijzonder, weten wie ForFarmers is en waar zij voor staat. Ze communiceert op een open en herkenba- re wijze over haar kernwaarden “Ambitie, Betrouwbaarheid en Rendement”.

Het afgelopen jaar zijn de communicatie-uitingen in Nederland vooral gericht op de kernwaarde Ambitie.

Iedereen heeft ambitie en ForFarmers wil met haar ambitie een goede partner voor de klant zijn. Daarnaast is in verband met de deelname aan het Zwarte Cross Festival, het grootste festival van Oost-Nederland, de campagne

“de beste brokkenmakers van Nederland” opgestart. In Duitsland communiceert ForFarmers vooral met: “Futter für Ihre Rendite”.

Communicatie via internet wordt steeds belangrijker.

Daarom is de website www.forfarmers.eu begin 2009 geactualiseerd. De website biedt veel informatie en de mogelijkheid tot online communicatie. Via de but- ton ForFarmers Portaal kunnen klanten een bestelling plaatsen. Bovendien kunnen klanten in Nederland er be- drijfsspecifieke informatie opvragen, zoals de overzichten voerafname en de daaraan gekoppelde overzichten van de mineralenaanvoer.

De voorlichtingsbladen Voertaal (Nederlandse markt) en Futterpost (Duitse markt), die beide zes keer per jaar ver- schijnen, zijn digitaal beschikbaar op de website. Periodiek worden sectorale nieuwsbrieven verstuurd. Zij bieden aanvullende, vakgerichte sectorinformatie. Al deze commu- nicatiemiddelen dragen bij aan het contact van ForFarmers met haar relaties. Via de site Agrisell.eu komen vragers en aanbieders van producten met elkaar in contact.

Richting de medewerkers wordt op een open wijze gecom- municeerd. Ze ontvangen regelmatig informatie van de afdeling personeelszaken en vanuit de ondernemingsraad.

Periodiek verschijnt het personeelsblad “Persomail”.

Innovaties

Kennis, innovatie en gezondheid van plant en dier geven bedrijven de kracht om te ontwikkelen en te groeien. Door de toenemende vraag naar voedsel en de mogelijkheden om daadwerkelijk aan deze vraag te kunnen voldoen, zal de productie ook efficiënter moeten plaatsvinden. Dit kan door zowel een hogere productie per hectare alsook door een efficiëntere omzetting van voer in dierlijk product (zoals vlees, melk en eieren).

Daarnaast zullen er nieuwe huisvestingssystemen moeten komen om te voldoen aan de welzijns- en huisvestingseisen.

Ook innovaties op het gebied van arbeidsbesparing en -verlichting kunnen voor ForFarmers klanten bijdragen aan een rendabele bedrijfsvoering.

Het is voor ForFarmers de uitdaging om deze ontwikkelingen in gang te zetten en te houden. Hiervoor zijn continu innovaties nodig. ForFarmers geeft hier invulling aan door te werken met innovatieteams. Deze werken per sector aan de ontwikkeling van nieuwe producten en concepten.

Daarnaast heeft ForFarmers het Innovatiefonds Farmers for Farmers opgericht. De innovaties, die het Innovatiefonds ondersteunt, komen altijd rechtstreeks van het boerenerf. Jaarlijks worden de beste ideeën onder- steund met een totaalbedrag van € 20.000 (maximaal

€ 5.000 per idee). Het zijn ideeën uit de praktijk, die ge- makkelijk door andere boeren kunnen worden toegepast.

In 2009 zijn vier innovaties beloond: een mini-melkput in een stal met melkrobots, het luchtdicht afsluiten van een rijkuil met brandweerslangen, een laarzenreiniger via de hogedrukleiding in een zeugenstal en het frisse neuzen- systeem voor zeugen in de kraamstal.

ForFarmers heeft in 2009 wederom meerdere innovatieve producten gepresenteerd. Voorbeelden daarvan zijn:

Nieuw assortiment jongveevoeders met gezonde werking

ForFarmers heeft veel onderzoek verricht naar de mogelijkheden om de gezondheid en de groei van het jongvee via voeding verder te verbeteren. De resultaten zijn verwerkt in het nieuwe assortiment jongveevoeders. Het nieuwe assortiment legt de focus op een hogere groei en een betere darmgezondheid van het kalf. Uniek hierbij is dat ForFarmers, als enige voerleverancier, een premix heeft opgenomen, die de kans op het optreden van coc- cidiose bij kalveren vermindert. Het jongvee blijft gezonder en groeit daardoor beter.

Cowcare^®

De duurzaamheid van de melkveestapel is een actueel thema. Een duurzame veestapel staat aan de basis van een hoger rendement. De komende jaren wil ForFarmers de duurzaamheid van de veestapel van haar klanten verder verbeteren. Daarvoor is het Cowcare^®-concept ontwikkeld. Dit concept bestaat uit de onderdelen: opfok, klauwgezondheid, beenwerk, afkalven, vruchtbaarheid en uiergezondheid. Het doel is om de levensduur van de melkveestapel te verlengen door gerichte begeleiding, kennisoverdracht, het leveren van specifieke producten en het nemen van managementmaatregelen.

Varkensvoer met de D-factor

Op basis van de ervaringen van de Deense mengvoeder- industrie en de Deense koepelorganisatie DSP (Dansk

Ve r s l a g v a n d e d i re c t i e

(16)

Svineproduktion) heeft ForFarmers vleesvarkensvoer met de D-factor ontwikkeld. Deze voeders zijn samengesteld volgens Deens recept en uitermate geschikt om te voeren aan varkens met Deense genetica. Voeders met de D-factor zijn rijk aan granen, zoals darmgezondheidsbevor- derende gerstekorrels. Om te voorkomen dat de varkens aan het einde van het groeitraject vervetten, is voer met de D-factor rijk aan voeropnameregulerende stoffen.

Slachtanalyse in Agroscoop^®

ForFarmers ondersteunt haar klanten bij het realiseren van de beste slachtresultaten. Samen met Agrovision ontwik- kelde ForFarmers het nieuwe slachtanalyseprogramma, dat via Agroscoop^® is in te zien. Met dit programma krijgt de varkenshouder beter inzicht in zijn afleverstrategie. Hij ziet bijvoorbeeld de relatie tussen de slachtgegevens en de korting op de uitbetaling. Ook kan de varkenshouder bekijken hoe zijn dieren presteren ten opzichte van de varkens van andere bedrijven, die volgens hetzelfde concept worden afgeleverd. Eventuele verbeterpunten worden zichtbaar. In overleg met de ForFarmers voorlichter wordt de meest optimale voerstrategie bepaald.

Poultrycare^®

Om gezondheidsproblemen op legpluimveebedrijven gericht aan te pakken en te verminderen heeft ForFarmers, in samenwerking met de Gezondheidsdienst voor Dieren, het ForFarmers Poultrycare^®-concept ontwikkeld. Door gebruik te maken van dit concept kunnen problemen worden voorkomen en/of gericht worden aangepakt. Hiermee wordt het rendement op legpluimveebedrijven verder verbeterd.

Vitakrek

In de fabriek voor ecologische voeders in Harreveld is begin juni een nieuw walsensysteem geplaatst. Hiermee wordt Vitakrek, “hét bio-structuurmeel voor ecologische leghennen”, geproduceerd. Het nieuwe walsensysteem zorgt voor een goede structuur en een optimale verde- ling van de deeltjesgrootte. Het structuurmeel bevat voldoende grove delen om bij de hennen een goede maag- darmwerking te realiseren. De hennen nemen het voer goed op. Vanwege de juiste deeltjesgrootte ontstaat er geen ontmenging in het voersysteem.

Duurzaamheid

Duurzaam ondernemen zal steeds meer een voorwaarde worden om te mogen produceren. De consument en de retailorganisaties zullen met betrekking tot duurzaam produceren steeds kritischer worden op hun leveranciers.

ForFarmers wil daarom haar klanten maximaal ondersteunen, zodat zij kunnen voldoen aan de wensen van de afnemer op het gebied van duurzaamheid. Denk bijvoorbeeld aan tips over energieneutraal melken, aangepaste stalsystemen, de vermindering van de CO₂-productie op het landbouwbedrijf en hergebruik van restproducten voor energie.

Voorwaarde daarbij is dat de producten die door ForFarmers worden geleverd, op een duurzame manier worden geproduceerd. ForFarmers gaat zorgvuldig om met de aankoop van grondstoffen en is zich er bewust van dat er meer voedsel geproduceerd moet worden met minder milieubelasting. ForFarmers draagt hieraan bij door bijvoorbeeld andere grondstoffen voor voer te benutten. Ook kan ze ervoor zorgen dat bijvoorbeeld de voerconversie, dat wil zeggen de hoeveelheid grondstof, die nodig is voor het produceren van een bepaalde hoeveelheid product (zoals vlees of eieren) op het boerenerf, wordt verlaagd.

Daarnaast is het voor ForFarmers noodzakelijk om ook haar eigen plaats in de voedselvoortbrengingsketen te garanderen door richting haar stakeholders te laten zien dat ze een voorloper op het gebied van duurzaamheid is.

Vandaar dat er een werkgroep “Task Force Duurzaamheid”

operationeel is, die inhoud geeft aan de ambitie van ForFarmers om duurzaamheid in de organisatie en bij haar klanten verder te implementeren.

Voorbeelden van projecten op het gebied van duurzaamheid, die door ForFarmers in het afgelopen jaar zijn gerealiseerd, zijn onder andere een nieuw concept voor banden van de vrachtwagens en het verhogen van de beladingsgraad van vrachtwagens. Deze projecten hebben geleid tot een reductie van energieverbruik en CO₂-uitstoot. Met het plaatsen van een walsenstoel in de ecologische fabriek in Harreveld is het energieverbruik gedaald. De introductie van de sectorale “care”-concepten leidt tot een gezondere en duurzamere veestapel.

ForFarmers maakt gebruik van leveranciers, die niet alleen veel energie in kwaliteitsborging en voedselveiligheid ste- ken, maar die ook haar verantwoordelijkheid ten aanzien van duurzaamheid nemen. ForFarmers streeft naar een maximale integriteit van de voedselvoortbrengingsketen en naar het waarborgen van duurzame grondstofstromen.

Dit gebeurt in nauwe samenwerking met ketenpartners.

De voor ForFarmers belangrijkste leverancier van grondstoffen is lid van de platforms Round Table on Sustainable Palm Oil en Round Table on Responsible Soy. In deze platforms werken producenten, handel en maatschappelijke organisaties samen om op korte termijn duurzaamheids- criteria te ontwikkelen en toe te passen voor de productie van palm- en sojaproducten. Ook is deze leverancier lid van de Nederlandse Task Force Duurzame Soja. Dit is een platform van Nederlandse bedrijven in de sojaketen. Deze bedrijven willen een bijdrage leveren aan een duurzame sojateelt.

Medewerkers

De ForFarmers organisatie wordt gevormd door de medewerkers. Gedreven en bedreven, enthousiaste en pragmatische medewerkers, die zich graag inzetten voor steeds betere resultaten. Het zijn de kwaliteiten van onze medewerkers, die de kwaliteit van onze producten en diensten bepalen.

Ve r s l a g v a n d e d i re c t i e

(17)

Ve r s l a g v a n d e d i re c t i e

(18)

Ve r s l a g v a n d e d i re c t i e

Medewerkers vormen het belangrijkste ‘kapitaal’ van de organisatie. Zij zorgen voor het versterken van de positie van de onderneming en het verhogen van het rendement bij zowel de klanten als bij ForFarmers zelf. Daarom investeert ForFarmers in het steeds verder optimaliseren van de organisatie en het continu ontwikkelen, zowel persoonlijk als professioneel, van onze medewerkers.

Het managen van de prestaties en de ontwikkeling van onze medewerkers gaan hand in hand. Hiervoor zijn er regelmatig informele gesprekken tussen de medewerker en de manager en wordt er formeel bij het functioneren stilgestaan tijdens de jaarlijkse functionerings- en beoor- delingsgesprekken.

ForFarmers voert een actief en attractief personeelsbeleid met als doel haar medewerkers te binden, te boeien en passend te belonen. Naast de ruimte voor persoonlijke groei en ontwikkeling heeft ForFarmers ervoor gekozen een eigentijds en aantrekkelijk arbeidsvoorwaardenpakket aan te bieden.

ForFarmers biedt haar medewerkers een breed scala aan opleidingen en trainingen. Van interne maatwerkoplei- dingen op het gebied van verkoop, leiderschap, vreemde talen en veiligheid tot externe managementopleidingen.

Naast het opleiden en trainen worden de ontplooiing en inzetbaarheid van medewerkers bevorderd door het aan- bieden van reële doorgroeimogelijkheden. Het gebeurt dan ook regelmatig dat medewerkers intern doorgroeien naar een andere functie of overstappen naar een andere afdeling.

De ForFarmers cultuur typeert zich door een open en informele werkomgeving. De medewerkers werken hard, hebben hart voor de zaak en zijn loyaal, met andere woor- den: de betrokkenheid is groot. De verantwoordelijkheden en bevoegdheden liggen zo laag als mogelijk in de organisatie.

ForFarmers opereert in een dynamische omgeving waar- binnen voortdurend een beroep wordt gedaan op het aanpassings- en probleemoplossend vermogen van de organisatie. Dat vereist van medewerkers creativiteit, durf en een positief kritische houding, kortom ondernemer- schap. Deze ingrediënten scheppen een aantrekkelijke en stimulerende werkomgeving voor ondernemende mensen met ambitie.

Binnen ForFarmers is de medezeggenschap van medewerkers gewaarborgd. De werknemersvertegenwoordigingen van de verschillende ondernemingen in ForFarmers Group B.V. worden intensief betrokken bij het ondernemingsbe- leid. Vertegenwoordigers uit deze organen werken nauw samen met medewerkers in diverse commissies op het gebied van arbo, veiligheid en secundaire arbeidsvoor- waarden.

Bij ForFarmers werken eind 2009 832 medewerkers (omgerekend naar volledige dienstverbanden). Hiervan is 85%

man en 15% vrouw. 97 personen werken parttime. Het per- soneelsverloop bedroeg in 2009 7%. De medewerkers zijn gemiddeld 11 jaar in dienst. Met een ziekteverzuimpercen- tage van 3,3% scoort ForFarmers uitzonderlijk goed.

Een organisatie als ForFarmers kan niet functioneren en presteren zonder de inzet van gemotiveerde medewerkers, een team van mensen met passie en betrokkenheid. Door de inzet, motivatie en kwaliteit van onze medewerkers was ForFarmers in 2009 zeer succesvol. De directie bedankt de medewerkers voor hun bijdrage in het afgelopen jaar.

Risicomanagement en interne controle In het kader van risicomanagement worden bij ForFarmers risico’s geïdentificeerd en gekwantificeerd en worden beheersmaatregelen vastgesteld. Met deze beheersmaatregelen wordt de kans dat een risico optreedt, of de gevolgen daarvan beïnvloed. Maatregelen aangaande risico’s betreffen het voorkomen, verminderen, uitbesteden van risico’s door bijvoorbeeld het verzekeren, dan wel het accepteren van de risico’s.

De interne controle bij ForFarmers is gericht op het ver- krijgen van een redelijke mate van zekerheid omtrent het bereiken van doelstellingen op het gebied van:

• de effectiviteit en efficiency van de bedrijfsprocessen;

• de betrouwbaarheid van de financiële informatieverzor- ging;

• de naleving van relevante weten regelgeving, beleids- richtlijnen en procedures;

• het bewaken van activa of waarden.

De systemen voor risicomanagement en interne controle van ForFarmers zijn erop gericht de realisatie van strategische en financiële doelstellingen optimaal te ondersteunen. Een adequaat opgezet systeem van risicomanagement en interne controle geeft geen garantie dat de strategische en financiële doelstellingen worden gerealiseerd en het kan ook niet garanderen dat menselijke fouten, onvoorziene omstandigheden, foutieve rapporta- ges, fraude en het niet voldoen aan weten regelgeving volledig kunnen worden uitgesloten.

De risicomanagement- en interne controlesystemen van ForFarmers richten zich meer in het bijzonder op het be- heersen van de volgende risico’s:

• risico’s met betrekking tot prijsontwikkeling, kwaliteit en beschikbaarheid van grondstoffen;

• valutarisico’s;

• posities met contractpartijen en kredietrisico’s;

• kwaliteitsrisico’s;

• renterisico’s;

• marktrisico’s;

• liquiditeitsrisico’s.

Beheersing van deze risico’s vindt plaats door, onder andere, het gebruik van financiële instrumenten en com- modity contracten, interne richtlijnen, kwaliteitssystemen,

(19)

Ve r s l a g v a n d e d i re c t i e

Voorlichter Hans Klein Wolterink (r) en Jürgen Hemker, Walchum-Hasselbrock

(20)

(21)

vermogensverschaffers, medewerkers en andere belang- hebbenden optimaal vervullen.

In 2010 richt ForFarmers haar aandacht nog sterker op de verdere ontwikkeling van duurzaamheid. Doordat de welvaart in de wereld stijgt en doordat de wereldbevolking blijft groeien, moeten er meer voedingsmiddelen beschikbaar komen voor de menselijke consumptie. De vraag naar voedsel zal dus toenemen. De voedselproductie zal daarbij moeten wijzigen naar een duurzame wijze van produceren.

In West-Europa zal de bevolking weliswaar op een stabiel niveau blijven, maar als gevolg van een wijzigende vraag, zullen de voedselstromen zich aanpassen. ForFarmers wil inzetten op een duurzame productie van voedsel.

ForFarmers streeft daarbij naar intensieve duurzaamheid, waarbij door schaalvergroting meer opbrengst per hectare en efficiëntere veehouderijbedrijven (met meer dierenwelzijn en minder milieubelasting) kunnen worden gerealiseerd. Alleen zo kan er meer voedsel geproduceerd worden, zodat er zowel voor de menselijke als dierlijke consumptie voldoende is. Daarnaast zal er ruimte blijven voor nichemarkten, zoals ecologische producten.

Over het algemeen zijn de vooruitzichten voor producenten van voedsel op de lange termijn zeer positief. De vooruitzichten met betrekking tot de verschillende sectoren en gebieden zijn als volgt weergegeven:

Rundvee

De gevolgen van de lage melkprijzen zijn nu volop zichtbaar, de sector heeft het zwaar. Van grote invloed op de bedrijfsontwikkeling is de per 2015 voorgenomen afschaffing van de melkquotering. Vanwege deze ontwikkelingen verwachten we enerzijds dat er een uitbreiding van het aantal dieren zal plaatsvinden, anderzijds zullen er ook melkveebedrijven afhaken, omdat ze tegen (wereld-)marktprijzen moeten gaan produceren. Zolang het melkquotum nog geld waard is, zal er de komende jaren mogelijk sprake zijn van versnelde stoppers.

In Nederland geldt een mestplaatsingsruimte. Voor de mestafzet is grond dus de beperkende factor. Voor de mestafzet van rundveemest zal er concurrentie met vooral de varkenshouderij optreden. We schatten in dat de rundveehouderij grondgebonden blijft en de ondernemers in de varkenshouderij zich meer moeten focussen op mestverwerking.

Varkens

In Nederland zien we de schaalvergroting vooral in de zeugenhouderij; in Duitsland meer in de vleesvarkenshouderij.

Gezien de prijzen voor varkensrechten en de binnenkort verplichte investeringen voor welzijnseisen (Besluit huisvesting, varkensbesluit) zijn de bedrijven afhankelijk van eventuele overgangsmaatregelen. Indien overgangsmaatregelen uitblijven, zullen veel varkenshouders in Nederland audits, rapportage en monitoring systemen, verzekeringen

en, waar en wanneer nodig, het treffen van corrigerende maatregelen.

Financieel resultaat

In 2009 is de hele wereld in de greep van de kredietcrisis.

ForFarmers heeft vroegtijdig geanticipeerd op de risico’s die deze crisis met zich meebracht en op de gevolgen ervan. De ontwikkelingen op de grondstofmarkten zijn nauwkeurig gevolgd. Ook zijn er diverse maatregelen genomen om op kosten te besparen. ForFarmers heeft zich snel aangepast aan de gewijzigde marktomstandigheden.

Daarnaast is in 2009 de portfolio van deelnemingen aangepast, met verkoop van Plukon, een dochteronderneming van de deelneming Cebeco, met verkoop van Pre-Mervo en uitbreiding van de belangen in Cefetra en HaBeMa.

Ook blijft ForFarmers investeren in haar activiteiten, zoals productiefaciliteiten.

Door de goede resultaten op de kernactiviteiten en de resultaten bij haar deelnemingen is er, ondanks de gevolgen van de kredietcrisis, een recordresultaat na belastingen gerealiseerd van 50,5 miljoen euro. Ook een goede in- kooppositie en het vrijkomen van voorzieningen hebben bijgedragen aan dit goede resultaat. De goede resultaten van de deelnemingen werden onder andere gerealiseerd door Koninklijke Cebeco Groep, die Plukon Royal met een boekwinst heeft verkocht. Verder heeft ForFarmers boekwinsten gerealiseerd op de verkoop van haar belang in Pre-Mervo en op de verkoop van onroerend goed.

De proforma omzet, dat is de omzet inclusief alle deelnemingen voor het gehele jaar, komt in 2009 uit op 3,5 miljard euro. Deze omzet is fors hoger dan in 2008. Dit komt door de consolidatie van Cefetra. Medio 2009 is de meerderheid in Cefetra verkregen door het vergroten van de deelname tot 57,7%, met de daarbij behorende zeggenschap.

Het rendement op de kernactiviteiten bedroeg 20,3% van het genormaliseerd eigen vermogen. In 2008 bedroeg dit 4,9%. In dit rendement zijn de boekwinsten op verkoop van deelnemingen en onroerend goed ten bedrage van € 16,4 miljoen niet meegenomen.

Voorgesteld wordt om de boekwinsten op de verkoop van deelnemingen en onroerend goed toe te voegen aan de overige reserves, om deze resultaten te kunnen investeren in verdere versterking van de kernactiviteiten. Het voorstel is om van het resultaat exclusief deze boekwinsten 30%

als dividend uit te keren, conform het dividendbeleid. Dit komt overeen met een bedrag van € 10,2 miljoen.

Vooruitzichten

ForFarmers heeft de ambitie om te groeien. Zij wil haar marktpositie in Europa verstevigen en uitbouwen, met als doel steeds beter en efficiënter te kunnen werken.

Daardoor kan ForFarmers haar rol richting klanten,

Ve r s l a g v a n d e d i re c t i e

(22)

dat de impact hiervan beperkt blijft en teelten kunnen worden behouden.

Ruwvoeders/vochtrijke voeders

Het aanbod van ruwvoeders en vochtrijke voeders voor toepassing in de dierhouderij neemt af doordat deze producten worden toegepast voor de productie van biogas en ethanol. Ook bouwen meerdere aardappelverwerkende industrieën eigen vergisters, zodat hun aanbod ook minder wordt. Door het Europese suikerbeleid wordt het areaal bieten, dus ook de hoeveelheid perspulp, kleiner.

Door nieuwe stromen uit de energieproductie, zoals tar- wegistconcentraten, groeit echter nieuw aanbod. Wat dit gaat betekenen voor het totale aanbod is op dit moment moeilijk voorspelbaar.

Tot slot

ForFarmers realiseert zich dat er sprake is van uitdagende marktomstandigheden. Over het algemeen zal de uitbreiding en nieuwbouw van agrarische bedrijven, vanwege de vergunningverlening, langzamer gaan, dan het tempo van bedrijven die stoppen. Een en ander zal echter sterk afhangen van de concrete maatregelen die de overheid neemt.

De daling in dieraantallen is tijdelijk. Op de langere termijn zullen naar verwachting de dieraantallen weer op het huidige niveau komen. Duurzaam produceren zal kansen bieden aan de agrarische sector.

Vanwege haar vooruitstrevende aanpak, gecombineerd met een uitstekende financiële positie, ziet ForFarmers volop perspectieven om in te spelen op duurzaamheid en verdere groei te realiseren.

Het financiële resultaat op de kernactiviteiten zal naar verwachting in 2010 uitkomen binnen de gestelde doelstelling van 8 tot 12% rendement over het relevante eigen vermogen. We verwachten dat de investeringen in 2010 op een vergelijkbaar niveau als in 2009 zullen liggen en uit de beschikbare middelen kunnen worden gefinancierd.

Lochem, 9 maart 2010

B.J. Ruumpol Algemeen directeur het bedrijf mogelijk eerder dan 2013 beëindigen.

Ten aanzien van de welzijnseisen geldt in Duitsland ook de einddatum van 1 januari 2013. De Duitse welzijnseisen richten zich met name op groepshuisvesting voor zeugen en ruimere oppervlaktenormen voor gespeende biggen en vleesvarkens. Wel gelden hier minder zware normen dan in Nederland. Zoals hiervoor al genoemd, zal er voor de mestafzet concurrentie zijn met de rundveesector en moet de varkenshouderij meer inzetten op mestverwerking.

De huidige, in de wet genoemde, einddatum van varkensrechten in Nederland is 2015. Een behoorlijk aantal bedrijven zal de komende jaren gaan stoppen. De bedrijven die willen en kunnen groeien, lopen veelal vertraging op bij de verstrekking van de benodigde vergunningen. Dit zet een rem op de schaalvergroting.

Ook voor Duitsland gelden dergelijke regels op het gebied van de beperking van de NH³-uitstoot, maar die zijn mo- menteel minder dwingend van aard dan in Nederland.

We verwachten dat het aantal dieren op lange termijn, door schaalvergroting, op het huidige niveau zal blijven.

Pluimvee

Ook in de pluimveehouderij speelt de invloed van het Besluit huisvesting en de afschaffing van pluimveerechten, dit is vergelijkbaar met de sector varkens. Veel pluim- veebedrijven zullen voor 2013 het bedrijf beëindigen.

Daarnaast zijn er zowel in Nederland als in Duitsland een aantal wettelijke welzijnsbepalingen. Deze bepalingen zullen een forse invloed hebben op de bedrijfsvoering en de ontwikkeling van de bedrijven.

Concreet betekent dit dat ook de pluimveesector de komende jaren fors zal moeten investeren in niet direct renderende productiemiddelen. Dit zal waarschijnlijk leiden tot (vervroegd) afhaken van bedrijven. Ook hier hebben we te maken met een vertraagde afgifte van de vereiste vergunningen (vooral Nederland). Dit zet een rem op de schaalvergroting.

Het batterijverbod voor leghennen in Duitsland biedt extra kansen voor de alternatieve en ecologische leghennenhou- derij. Gezien de aanwezige kennis op dit terrein biedt dit voor ForFarmers extra kansen om te groeien in marktaan- deel en afzet.

Ook voor de vleeskuikenhouderij zijn de perspectieven op de lange termijn zeer goed. We verwachten in Duitsland een verdere groei in aantal dieren.

Akkerbouw & loonwerk

Ook in de akkerbouw hebben we te maken met de Europese wetgeving. Het Europees parlement heeft begin 2009 een nieuwe verordening voor het op de markt brengen van gewasbeschermingsmiddelen aangenomen.

Aangescherpte beoordelingscriteria zorgen op termijn voor het verdwijnen van circa zes procent van de nu beschikbare stoffen. Ruime overgangsbepalingen voor landbouwkundig onmisbare stoffen moeten er voor zorgen

Ve r s l a g v a n d e d i re c t i e

(23)

(24)

In € x 1.000, na verwerking van de voorgestelde resultaatbestemming

31-12-2009 31-12-2008

Vaste activa

Materiële vaste activa

Bedrijfsgebouwen en -terreinen 24.742 19.676

Machines en installaties 28.988 18.136

Andere bedrijfsmiddelen 12.606 10.318

In uitvoering 1.369 2.397

Niet aan de bedrijfsuitoefening dienstbaar 748 423

68.453 50.950

Financiële vaste activa

Deelnemingen 8.097 97.756

Vorderingen 6.923 6.974

15.020 104.730

Totaal vaste activa 83.473 155.680

Vlottende activa

Voorraden 201.729 36.363

Vorderingen

Handelsdebiteuren 96.811 46.009

Belastingen en sociale premies 6.674 6.966

Overige vorderingen en overlopende activa 49.342 9.122

152.827 62.097

Liquide middelen 79.505 3.699

Totaal vlottende activa 434.061 102.159

517.534 257.839

J a a r re ke n i n g 2 0 0 9 Geconsolideerde balans

(25)

31-12-2009 31-12-2008 Groepsvermogen

Eigen vermogen 226.024 185.094

Aandeel van derden 36.172 1.880

262.196 186.974

Voorzieningen

Personeel 6.444 6.093

Latente belastingen 4.732 3.934

Overige 17.322 8.762

28.498 18.789

Langlopende schulden

Schulden aan kredietinstellingen 2.224 5.297

Overlopende passiva 1.138 1.248

3.362 6.545

Kortlopende schulden

Schulden aan leveranciers 26.574 16.809

Schulden aan kredietinstellingen 93.463 4.125

Schulden aan groepsmaatschappijen 9.597 8.061

Belastingen en sociale premies 18.244 1.752

Overige schulden en overlopende passiva 75.600 14.784

223.478 45.531

517.534 257.839

(26)

In € x 1.000

Pro Forma¹⁾

2009 2009 2008

Omzet 3.493.857 1.949.540 741.362

Kortingen 19.538 19.538 20.543

Netto-omzet 3.474.319 1.930.002 720.819

Kosten van grond- en hulpstoffen 3.309.526 1.807.611 632.835

Brutowinst 164.793 122.391 87.984

Overige bedrijfsopbrengsten 9.566 9.394 6.489

Bedrijfsopbrengsten 174.359 131.785 94.473

Personeelskosten 54.342 45.707 34.973

Afschrijvingen 9.573 8.708 8.119

Overige bedrijfskosten 53.824 49.386 46.050

Bedrijfslasten 117.739 103.801 89.142

Bedrijfsresultaat 56.620 27.984 5.331

Rentebaten 2.157 2.116 1.596

Rentelasten -2.897 -1.541 -1.647

Financiële baten en lasten -740 575 -51

Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening voor belastingen 55.880 28.559 5.279

Belastingen -11.936 -5.456 -540

Resultaat andere deelnemingen 15.636 28.324 24.313

Groepsresultaat na belastingen 59.580 51.427 29.052

Aandeel van derden -9.127 -974 -282

Resultaat na belastingen 50.453 50.453 28.770

1) Pro Forma cijfers 2009 zijn inclusief consolidatie van Cefetra (integraal, deelneming 57,7%) en HaBeMa (proportioneel, deelneming 50%), beide met ingang van 1 januari 2009. Op de Pro Forma cijfers 2009 is geen accountantscontrole toegepast.

J a a r v e r s l a g 2 0 0 9

ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForF armers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarm

ers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers s ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers For ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFar

J a a r v e r s l a g 2 0 0 9

ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForF armers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarm

ers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers

s ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers ForFarmers For

I n h o u d s o p g a v e

Kerncijfers 3

Bedrijfsprofiel 4

Voorwoord van de directie 7

Bericht van de raad van commissarissen 8

Verslag van de directie 10

Markt 10

Voeders 10

Grondstoffen 10

Kennis 11

Communicatie 13

Innovaties 13

Duurzaamheid 14

Medewerkers 14

Risicomanagement en interne controle 16

Financieel resultaat 19

Vooruitzichten 19

Tot slot 20

Jaarrekening 2009 22

Geconsolideerde balans 22

Geconsolideerde winst- en verliesrekening 24

Toelichting 25

Overige gegevens 26

Accountantsverklaring 26

Bestemming van het resultaat 27

Samenstelling van de raad van commissarissen 28

Samenstelling van de directie 30

Overzicht deelnemingen per einde boekjaar 2009 32

Ke r n c i j f e r s

B e d r i j f s p ro f i e l

B e d r i j f s p ro f i e l

ForFarmers heeft de ambitie om een optimale bijdrage te leveren aan het rendement van primaire agrarische bedrijven

door op een innovatieve en duurzame wijze

in de groeiende behoefte aan voedsel te voorzien:

met minder milieubelasting meer voedsel produceren.

van de stemrechten. Ook heeft ze haar deelneming in HaBeMa in de tweede helft van 2009 uitgebreid van 42,5% naar 50%. De activiteiten van Cebeco Ruwvoeders en Malenstein zijn samengevoegd in de nieuwe deelneming FarmFeed. Bij de Duitse bedrijven werd het automatiseringssysteem SAP geïmplementeerd.

In Langförden is geïnvesteerd in de ontvangst van grondstoffen en de grondstoffenopslag. Ook in Hamburg wordt voortdurend geïnvesteerd in uitbreiding van deze locatie.

Ook met de marktomstandigheden in 2010 verwacht ForFarmers opnieuw te kunnen voldoen aan haar rendementseisen. Ook zal zij in 2010 mogelijkheden onderzoeken om haar positie verder te verbeteren.

Daarbij past ook dat ForFarmers zich nog meer gaat focussen op de verdere ontwikkeling van duurzaamheid.

Het allerbelangrijkste is echter dat we ons ook in 2010 weer maximaal zullen inzetten voor onze klanten.

Vo o r w o o rd v a n d e d i re c t i e

B e r i c h t v a n d e r a a d v a n c o m m i s s a r i s s e n

Ve r s l a g v a n d e d i re c t i e

De BESTE

BROKKEnMAKERS

van nederland

Ve r s l a g v a n d e d i re c t i e

Ve r s l a g v a n d e d i re c t i e

Ve r s l a g v a n d e d i re c t i e

Ve r s l a g v a n d e d i re c t i e

Ve r s l a g v a n d e d i re c t i e

Ve r s l a g v a n d e d i re c t i e

Ve r s l a g v a n d e d i re c t i e

J a a r re ke n i n g 2 0 0 9 Geconsolideerde balans

J a a r re ke n i n g 2 0 0 9 Geconsolideerde winst- en verliesrekening