• No results found

Het adoptiepotentieel van voice-based online shopping bij Vlaamse millennials - Een adaptatie van het Technology Acceptance Model voor smart speakers, toegepast op experience versus search goods

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Het adoptiepotentieel van voice-based online shopping bij Vlaamse millennials - Een adaptatie van het Technology Acceptance Model voor smart speakers, toegepast op experience versus search goods"

Copied!
118
0
0

Bezig met laden.... (Bekijk nu de volledige tekst)

Hele tekst

(1)

                                 

HET  ADOPTIEPOTENTIEEL  VAN    

VOICE-­BASED  ONLINE  SHOPPING  

BIJ  VLAAMSE  MILLENNIALS  

EEN   ADAPTATIE   VAN   HET   TECHNOLOGY   ACCEPTANCE   MODEL  

VOOR  SMART  SPEAKERS,  TOEGEPAST  OP  EXPERIENCE  VERSUS  

SEARCH  GOODS    

Wetenschappelijke  verhandeling   Aantal  woorden:  25.241  

Fran  De  Bruyne  

Stamnummer:  01707893  

Promotor:  Prof.  dr.  Lieven  De  Marez  

Copromotor:  Prof.  dr.  Gino  Verleye  

Masterproef  voorgelegd  voor  het  behalen  van  de  graad  master  in  de  richting  Communicatiewetenschappen   afstudeerrichting  Nieuwe  Media  en  Maatschappij  

(2)
(3)

This page is not available because it contains personal information.

Ghent University, Library, 2021.

(4)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

(5)

Woord  vooraf  

Graag   presenteer   ik   deze   masterproef   als   eindproduct   van   mijn   opleiding   Nieuwe   Media   en   Maatschappij   in   de   Communicatiewetenschappen  aan  de  Universiteit  van  Gent.    

 

Vooreerst  zou  ik  mijn  dank  willen  betuigen  aan  mijn  promotor,  professor  Lieven  De  Marez.  Mijn  dank  gaat  uit  naar   zijn  zinvolle  begeleiding  en  kennis  over  de  methodiek  en  het  onderwerp  van  mijn  masterproef,  die  me  telkens  weer   inspireerde  om  dieper  te  graven  en  het  onderzoek  vanuit  verschillende  invalshoeken  te  bekijken.  Ook  bedank  ik  graag   professor  Gino  Verleye  en  Bas  Baccarne,  die  me  met  hun  kennis  bijstonden  tijdens  het  uitwerken  van  mijn  analyses.    

Daarnaast  zou  deze  masterproef  niet  tot  stand  gekomen  zijn  zonder  de  hulp  van  de  vele  respondenten,  die  telkens   een   half   uur  van   hun   kostbare   tijd   opofferden   om   de  vragenlijst  in   te   vullen.   Ook   hen  geef   ik   graag   een   eervolle   vermelding.    

 

Natuurlijk  waren  de  steun  en  goede  zorgen  van  mijn  moeder  en  vriend  eveneens  een  bijzondere  drijfveer  voor  het  tot   een  goed  einde  brengen  van  mijn  opleiding  en  meer  specifiek  deze  masterproef.  Zij  zagen  mijn  evolutie  doorheen  de   jaren  en  stonden  me  tijdens  iedere  uitdaging  weer  onvoorwaardelijk  bij.    

 

Bedankt  iedereen!    

(6)
(7)

Abstract  

 

Hoewel  smart  speakers  op  een  redelijk  tempo  hun  weg  baanden  naar  Amerika  en  Azië  en  voice  shopping  via  het   toestel   sterk   beloofde   te   groeien   tegen   2020,   blijft   een   massale   adoptie   in   Vlaanderen   uit.   Dit   onderzoek   benadert  het  fenomeen  ‘smart  speakers’  vanuit  een  online  retailperspectief  en  exploreert  motivatoren  die  de   gebruiksintentie  van  Vlaamse  millennials  beïnvloeden  omtrent  voice  shopping.    

Aan  voice  shopping  zijn  zowel  voordelen  alsook  nadelen  verbonden.  Afhankelijk  van  de  productcategorie  die   men  online  aankoopt,  zullen  deze  versterken  of  verzwakken.  Om  nuances  in  de  gebruiksintentie  te  achterhalen   wordt  een  onderscheid  gemaakt  tussen  search  goods  en  experience  goods.    

 

Er  wordt  vertrokken  vanuit  het  technology  acceptance  model  als  theoretische  basis.  Na  een  literatuurstudie   worden  belangrijke  factoren  als  nieuwe  determinanten  toegevoegd  die  voice  shopping  via  een  smart  speaker   helpen  verklaren.  Deze  zijn  perceived  enjoyment,  tangibility,  personalization,  information  quality  en  personal   innovativeness,  die  deels  gelinkt  worden  aan  het  human-­‐computer-­‐context  interaction  framework.  Een  online   survey  wordt  bij  258  Vlaamse  millennials  afgenomen  en  het  nieuwe  conceptuele  model  wordt  getest  aan  de   hand   van   structural   equation   modelling.   Daarbij   wordt   via   regressie-­‐   en   factoranalyse   nagegaan   of   de   constructen  significant  bijdragen  tot  de  attitude  en  intentie  van  consumenten  om  online  te  shoppen  via  een   smart  speaker.    

 

De  resultaten  suggereren  dat  perceived  enjoyment  de  grootste  beïnvloedende  factor  van  de  gebruiksintentie  is   en  dat  deze  determinant,  samen  met  personal  innovativeness,  attitude,  perceived  ease  of  use  en  perceived   usefulness,  significant  gerelateerd  is  aan  de  intentie  van  consumenten  om  voice  shopping  via  een  smart  speaker   te  gebruiken  als  service,  voor  het  aankopen  van  zowel  het  search-­‐  als  het  experience  good  uit  dit  onderzoek.  Er   kan  eveneens  geconcludeerd  worden  dat  de  shopintentie  via  een  smart  speaker  hoger  ligt  voor  search  goods   dan  voor  experience  goods.    

 

Deze   studie   biedt   als   een   van   de   eerste   een   basis   voor   toekomstig   onderzoek   met   betrekking   tot   de   consumentenacceptatie   van   de   shopfunctie   van   smart   speakers   en   reikt   eveneens   inzichten   aan   voor   de   optimalisatie  ervan.    

   

Keywords:  smart  speaker  –  technology  acceptance  model  –  human-­‐computer-­‐context  interaction  –  experience   goods  -­‐  search  goods  –  voice  interface  –  e-­‐commerce  –  voice  shopping    

(8)
(9)

Inhoudsopgave  

Woord  vooraf                            5  

Abstract                            7  

Inhoudsopgave                            9  

Lijst  met  figuren                       11  

Lijst  met  tabellen                       11  

Inleiding                         13  

1.   Literatuurstudie                     15  

1.1.  Smart  speakers                     15  

1.2.  Voice  shopping                     16  

1.3.  Experience  versus  search  goods                 17  

1.4.  Technology  acceptance  model  (Davis,  1989)               19  

1.4.1.   Perceived  ease  of  use  en  perceived  usefulness           21  

1.4.2.   Attitude                     22  

1.4.3.   Intention  to  use                   22  

1.5.  Productkenmerk:  Perceived  enjoyment               23  

1.6.  Gebruikerskenmerk:  Personal  innovativeness             25  

1.7.  Human-­‐computer-­‐context  interaction  (HCCI)               26  

1.7.1.   Tangibility                     27   1.7.2.   Information  quality                   28   1.7.3.   Personalization                   30   1.8.  Conclusie  literatuurstudie                   33   1.9.  Conceptueel  model                         35   2.   Methode                       36   2.1.  Steekproef                       36   2.2.  Materiaal                       37   3.   Resultaten                       43   3.1.  Model  fit                       43  

3.2.  Betrouwbaarheid  en  validiteit                 44  

3.3.  Analyse  survey                     46  

3.3.1.   Perceived  enjoyment                 47  

(10)

3.3.3.   Personalization                   48  

3.3.4.   Personal  innovativeness                 49  

3.3.5.   Perceived  ease  of  use                 49  

3.3.6.   Perceived  usefulness                 49  

3.3.7.   Attitude                     50  

3.3.8.   Intention  to  use                   50  

3.3.9.   Tangibility                     51  

3.4.  Analyse  hypothesen                   52  

3.5.  Visualisatie  onderzoeksmodel  kleding               54  

3.6.  Visualisatie  onderzoeksmodel  voeding               55  

4.   Discussie                       57   4.1.  Theoretische  discussie                   57   4.1.1.   Perceived  enjoyment                 57   4.1.2.   Information  quality                     58   4.1.3.   Personalization                   58   4.1.4.   Personal  innovativeness                 58  

4.1.5.   Perceived  ease  of  use                 59  

4.1.6.   Perceived  usefulness                 60  

4.1.7.   Attitude                     60  

4.1.8.   Intention  to  use                   60  

4.1.9.   Tangibility                     61  

4.2.  Praktische  discussie                     61  

4.3.  Beperkingen  en  aanbevelingen  toekomstig  onderzoek           63  

5.   Conclusie                       65  

5.1.  Beantwoorden  onderzoeksvragen                 65  

5.2.  Samenvattende  conclusie                   68  

Bibliografie                         70  

Bijlagen    

Bijlage  1:  Online  survey   Bijlage  2:  Meetmodel  Amos   Bijlage  3:  Output  Amos    

(11)

Lijst  met  figuren  

 

Figuur  1.  Technology  Acceptance  Model   20

 

Figuur  2.  Conceptueel  model   35

 

Figuur  3.  Onderzoeksmodel  Amos:  Kleding   54

 

Figuur  4.  Onderzoeksmodel  Amos:  Voeding   55

 

   

Lijst  met  tabellen  

 

Tabel  1:  Demografisch  profiel  respondenten   37

 

Tabel  2:  Kennis  en  ervaring  online  shoppen  en  smart  speakers   39

 

Tabel  3:  Items  online  survey   41

 

Tabel  4:  Fit  indices  van  het  meet-­‐  en  onderzoeksmodel   43

 

Tabel  5:  Betrouwbaarheids-­‐  en  validiteitstesten   45

 

Tabel  6:  Descriptieve  informatie  constructen   46

 

Tabel  7:  Resultaten  onderzoeksmodel   52

 

(12)
(13)

Inleiding  

We  bevinden  ons  in  de  vierde  industriële  revolutie,  waarin  technologie  en  zijn  interacties  binnen  zowel  de  fysieke   als  de  digitale  wereld  fuseren.  Een  van  de  belangrijkste  bruggen  tussen  deze  twee  werelden  is  het  Internet  of   Things   (IoT).   Het   omvat   de   aanwezigheid   van   ‘smart   things’   om   ons   heen,   namelijk  geconnecteerde   slimme   objecten,  services,  plaatsen,  etc.,  die  met  elkaar  én  met  mensen  kunnen  communiceren  en  samenwerken  door   middel   van   een   internetverbinding   (Schwab,   2017).   Het   IoT   belooft   een   revolutie   teweeg   te   brengen   in   verschillende  aspecten  van  ons  leven  en  is  anders  dan  de  meeste  informatietechnologieën  die  we  tot  nu  toe   kenden  (Baswani,  George,  &  Townsend,  2018).    

Een  toepassingsdomein  van  het  IoT  is  de  smart  speaker:  een  object  dat  na  de  komst  van  het  internet  in  de  jaren   ‘90  en  de  smartphone  in  2007  de  derde  fase  van  de  digitale  golf  inluidde  (Belghmidi,  2019;  Debruyne,  2019).  Een   smart  speaker  is  een  virtuele  spraakassistent  die  ingebouwd  werd  in  een  draadloze  luidspreker  en  als  stand-­‐ alone  object  fungeert  in  huis  (Moore  &  Nicolao,  2017).  Het  toestel  beantwoordt  vragen  en  voert  opdrachten   uit  na  een  gesproken  commando  van  de  gebruiker,  met  behulp  van  automatische  spraakherkenning  en   artificiële  intelligentie  (AI)  (Chu,  2019;  Lei,  Tu,  Li,  &  Xie,  2017).  ‘Spraak’  wordt  aanzien  als  een  disruptieve   user  interface,  gezien  onze  interactie  met  technologie  evolueerde  van  typen  naar  swipen  en  van  swipen  naar   spreken   (Belghmidi,   2019;   Debruyne,   2019).   Het   fenomeen   is   steeds   prominenter   aanwezig   binnen   onze   woonst,  op  ons  werk,  in  onze  auto’s,  via  onze  smartphone  en  in  ons  leven  in  het  algemeen  (Maarek,  2018).    

We  leven  in  een  digitale  en  hypercompetitieve  economie.  Zo  goed  als  alle  toonaangevende  technologiebedrijven   ter   wereld,   zoals   Amazon,   Apple,   Google,   Samsung   en   Microsoft,   ontwikkelden   daarom   hun   eigen   virtuele   spraakassistent  en  bijhorende  smart  speaker  (Han  &  Yang,  2018).  De  snelle  evolutie  van  interactieve  digitale   technologie  zorgt  ervoor  dat  de  manier  waarop  consumenten  handelen  stapvoets  gewijzigd  wordt.  Ook  shoppen   hoort  daarbij,  wat  ertoe  leidt  dat  de  retailindustrie  zich  eveneens  probeert  te  verdiepen  in  hoe  het  de  trends  van   spraakherkenning  en  AI  kan  implementeren  in  zijn  sector  (Colombi,  Kim,  &  Wyatt,  2018).  

 

Smart  speakers  bezitten  tal  van  functies,  waaronder  ‘voice  shopping’.  Het  is  een  service  die  het  mogelijk   maakt  om  via  de  stem  producten  of  diensten  online  te  zoeken  en  aan  te  kopen  en  het  biedt  een  alternatief   voor  online  shopping  via  de  laptop,  smartphone  of  tablet  (Baswani,  George,  &  Townsend,  2018).  Het  feit  dat  het   apparaat  enkel  aangestuurd  wordt  met  behulp  van  spraak  en  dat  er  geen  scherm  aanwezig  is,  verandert  de   online  shopervaring  echter  drastisch.    

Hoewel  smart  speakers  op  een  redelijk  tempo  hun  weg  baanden  naar  Amerika  en  Azië  (Park,  Kwak,  Lee,  &  Ahn,   2018)  en  de  globale  voice  shopping  business  via  smart  speakers  sterk  beloofde  te  groeien  tegen  2020  (Ingber,  

(14)

Lazerson,  Lewin-­‐Eytan,  Libov,  &  Osherovich,  2018),  blijft  massale  adoptie  uit  en  zijn  er  een  aantal  uitdagingen   binnen  retail  die  aangepakt  moeten  worden  vooraleer  verder  succes  gegarandeerd  kan  worden  (Park  E.  ,  Kim,   Kim,  &  Kwon,  2018).  Om  een  zicht  te  krijgen  op  de  gebruiksinteresse  van  de  Vlaamse  consument  is  het  van   cruciaal  belang  om  goed  in  te  schatten  welke  factoren  bepalend  zijn  voor  de  adoptie-­‐intentie  van  voice  shopping   via  een  smart  speaker.  

 

Dit  onderzoek  neemt  twee  retailcategorieën  onder  de  loep,  waarvan  uit  de  literatuur  blijkt  dat  ze  op  een  geheel   verschillende   manier   aangekocht   worden   online.   Het   gaat   enerzijds   om   experience   goods,   waar   kleding   tot   behoort.  ‘Voelen’,  ‘passen’  en  ‘zien’  zijn  binnen  deze  categorie  belangrijke  elementen  (Blazquez,  2014),  dewelke   een  smart  speaker  moeilijk  kan  bieden.  Anderzijds  wordt  een  vergelijking  gemaakt  met  search  goods,  waar  ‘het   online   aankopen   van   alledaagse   voedingsproducten’   bijgerekend   kan   worden.   De   opsplitsing   dient   om   een   eventueel  verschil  in  gebruiksintentie  van  een  smart  speaker  na  te  gaan  tussen  deze  categorieën.  

 

De   aanwezigheid   van   wetenschappelijke   studies   omtrent   de   perceptie   van   consumenten   rond   spraaktechnologie,   specifiek   in   de   retailcontext,   is   gelimiteerd   (Gao   &   Bai,   2014;   Madhani,   2015;   Sorensen,   2019).  Er  is  dan  ook  een  algemene  vraag  naar  verder  onderzoek  rond  de  factoren  die  de  adoptie  van  slimme   technologie   binnen   deze   sector   blootleggen   (Balaji,   Roy,   Quazi,   &   Quaddus,   2018;   Evanschitzky,   Iyer,   Pillai,   Kenning,  &  Schütte,  2015).  Gezien  het  langdurige  adoptieproces  is  het  evenzeer  van  maatschappelijk  belang  om   na  te  gaan  hoe  zulke  technologie  succesvoller  ontvangen  kan  worden  bij  het  publiek  (Balaji  et  al.,  2018;  Flynn  &   Goldsmith,  2005).    

Studies  naar  de  adoptiedeterminanten  van  innovaties  zijn  er  echter  in  groten  getale,  waardoor  frameworks  zoals   dat  van  de  human-­‐computer-­‐context  interaction  en  reeds  gevalideerde  constructen  als  basis  kunnen  dienen.    

Het  doel  van  dit  onderzoek  is  om  het  adoptiepotentieel  van  voice-­‐based  online  shopping  via  een  smart  speaker   bij  Vlaamse  millennials  na  te  gaan,  specifiek  toegepast  op  search  en  experience  goods.    

De  twee  onderzoeksvragen  die  hierbij  centraal  staan  zijn:  ‘Wat  is  het  adoptiepotentieel  van  voice-­‐based  online   shopping  via  een  smart  speaker  bij  Vlaamse  millennials?’  met  de  bijvragen  ‘Wat  is  de  intentie  om  online  te   shoppen  via  een  smart  speaker  voor  search  goods?’  en  ‘Wat  is  de  intentie  om  online  te  shoppen  via  een  smart   speaker  voor  experience  goods?’  en  ‘Welke  determinanten  beïnvloeden  de  intentie  om  online  te  shoppen  via   een  smart  speaker,  voor  zowel  search  als  experience  goods?’  met  de  bijvragen  ‘Hoe  kan  het  human-­‐computer-­‐ context   interaction   framework   bijdragen   tot   de   uitbreiding   van   het   technology   acceptance   model?’,   ‘Welke   determinanten  zijn  negatief  gerelateerd  aan  de  intentie  om  online  te  shoppen  via  een  smart  speaker?’  en  ‘Welke   determinanten  zijn  positief  gerelateerd  aan  de  intentie  om  online  te  shoppen  via  een  smart  speaker?’.  

(15)

1.        Literatuurstudie  

1.1.      Smart  speakers  

Amazon  was  in  2014  het  eerste  bedrijf  om  een  smart  speaker  te  introduceren  op  de  markt,  en  ze  zijn  nog  steeds   marktleider  binnen  deze  categorie  (Lyons  K.  ,  2020).  De  Amazon  Echo  is  wereldwijd  de  populairste  smart  speaker   (eMarketer,   2017;   Lyons   K.   ,   2020)   en   ‘Alexa’,   Amazon’s   virtuele   spraakassistent,   is   pionier   inzake   ‘shopping’  (Lopez,  Quesada,  &  Guerrero,  2017;  Maarek,  2018).  

Een  smart  speaker  is  een  luidspreker  die  bediend  wordt  via  de  stem  en  geactiveerd  moet  worden  door  middel   van  een  triggerwoord,  zoals  ‘Hey,  Alexa’.  Het  toestel  wordt  meestal  in  een  huiselijke  context  gebruikt  en  bevat   een  slimme  virtuele  spraakassistent  die  geconnecteerd  is  met  het  internet.  Zo  een  assistent  omvat  software  die   hulp  biedt  aan  de  gebruiker  door  alledaagse  taken  te  automatiseren  of  makkelijker  te  maken  (Han  &  Yang,  2018).   Naast  het  verschaffen  van  een  hoeveelheid  aan  informatie  en  diensten,  kan  de  assistent  zelf  ook  data  inwinnen   over  de  gebruiker  en  diens  acties  (Wortmann  &  Flüchter,  2015).    

Door  gebruik  van  artificiële  intelligentie  (AI)  worden  de  virtuele  spraakassistenten  in  de  toestellen  steeds   slimmer   bij   elke   opdracht   die   ze   krijgen   (Hwang,   2018).   AI   is   een   specifiek   vakgebied   binnen   de   computerwetenschappen  waar  men  intelligente  toestellen  creëert  die  functioneren  en  denken  zoals  mensen,   door   hen   te   laten   bijleren   aan   de   hand   van   de   input   die   ze   krijgen   (Bai,   2017).   De   laatste   jaren   werd   veel   vooruitgang  geboekt  in  de  ontwikkeling  van  zulke  technologieën,  en  virtuele  assistenten  die  huizen  in  smart   speakers  maken  daar  deel  van  uit.    

 

Smart  speakers  zijn  momenteel  een  van  de  snelst  groeiende  consumententechnologieën  (Kim,  Park,  Ju,  &   Ahn,  2018)  en  veranderen  de  manier  van  interageren  met  technologie  én  tussen  merken  en  consumenten   (Simms,  2019).  Het  duurt  doorgaans  drie  tot  vijf  jaar  voor  een  nieuwe  technologie  een  kantelpunt  of  ‘de   grote  massa’  bereikt.  Aangezien  de  eerste  smart  speaker  in  2014  zijn  intrede  deed  als  ‘the  next  big  thing’   na  de  smartphone,  zou  het  toestel  nu  aan  die  grens  moeten  gekomen  zijn.  Iets  meer  dan  een  vierde  van   de  Amerikaanse  huishoudens  beschikt  momenteel  over  minstens  één  smart  speaker  (Statista,  2020),  wat   verder  gaat  dan  enkel  de  ‘eerste  fans’  (Debruyne,  2019).    

 

Wanneer  vergeleken  wordt  met  België,  zien  we  dat  zo  een  9%  van  de  Vlamingen  in  2019  over  een  smart   speaker  beschikt,  wat  een  stijging  van  een  procent  met  zich  meebrengt  ten  opzichte  van  het  jaar  ervoor.   Slechts  een  tiende  daarvan  heeft  het  device  ooit  al  eens  gebruikt  voor  online  shopping,  maar  niet  iedereen  is   overtuigd  (imec  2017;  imec  2019).  Ongeveer  13%  van  2.754  Vlamingen  die  deelnamen  aan  een  onderzoek  

(16)

er  is  om  er  een  te  kopen.  Bij  Vlamingen  onder  de  35  jaar  was  dit  zelfs  het  antwoord  van  één  op  de  vier   ondervraagden  (imec,  2019).    

 

Ondanks  al  het  voorgaande,  blijven  smart  speakers  en  de  terminologie  errond  onbekend  terrein  voor  een   groot  deel  van  de  Vlamingen  (imec,  2019).  Zo  blijkt  uit  onderzoek  dat  de  naam  ‘Alexa’,  de  spraakgestuurde   virtuele  assistent  van  Amazon,  bij  zeven  op  de  tien  Vlamingen  onder  de  veertig  geen  belletje  doet  rinkelen.     Hoewel  velen  spreken  over  een  ‘nieuwe  innovatiegolf’,  is  de  adoptie  van  smart  speakers  relatief  laag  in   Vlaanderen  en  wordt  het  toestel  voorlopig  nog  te  veel  als  ‘domme  luidspreker’  gebruikt,  zoals  bijvoorbeeld   om  muziek  te  luisteren  of  het  weerbericht  op  te  vragen  (Debruyne,  2019;  imec,  2019).  De  technologie  heeft   echter  een  veel  groter  potentieel  dan  enkel  die  huidige  gebruikstoepassingen.    

 

1.2.      Voice  shopping  

Een   smart   speaker   bevat   verschillende   zogenaamde   ‘skills’   of   ‘actions’,   te   vergelijken   met   apps   op   een   smartphone.  Het  zijn  functionaliteiten  die  consumenten  toelaten  om  taken  uit  te  voeren  via  het  toestel,  zoals   kennisvragen  stellen,  bellen,  slimme  geconnecteerde  toestellen  in  huis  aansturen,  een  Uber  bestellen,  en  zo   verder  (Han  &  Yang,  2018).  ‘Voice  shopping’,  waar  dit  onderzoek  om  draait,  is  één  van  die  skills.  Het  is  het  online   zoeken   naar   informatie   over   producten   en   diensten   en   het   aankopen   ervan   via   de   ‘app’   van   verschillende   merken,   aan   de   hand   van   commando’s   met   de   stem.   Bijna   de   helft   van   de   smart   speaker-­‐gebruikers   is   geïnteresseerd  in  zulke  ‘apps’  (Smith,  2018).    

Elk  merk  of  bedrijf  kan  een  voice  app  ontwikkelen  die  gebruikers  op  hun  beurt  kunnen  downloaden  via  hun  smart   speaker.  Onder  andere  H&M,  bol.com,  Mediamarkt,  Levi’s  en  Albert  Heijn  lanceerden  reeds  een  applicatie  voor   smart   speakers.   Het   wordt   gezien   als   een   extra   touchpoint   en   een   nieuwe   vorm   van   interactie   tussen   consumenten  en  bedrijven  (Smith,  2018).    

 

Globaal   gezien   groeit   het   aantal   consumenten   dat   producten   aankoopt   met   behulp   van   een   smart   speaker   (Simms,  2019).  Drie  vierde  van  de  eigenaars  in  Amerika,  die  tegelijk  klant  zijn  bij  Amazon,  gebruikte  het  toestel   al  om  iets  mee  te  bestellen  bij  het  bedrijf  (Belghmidi,  2019).  E-­‐commerce  wordt  gezien  als  de  reden  waarom   Amazon  in  de  smart  speakerindustrie  investeerde  en  er  wordt  gezegd  dat  het  grootste  potentieel  voor  smart   speakers  bij  e-­‐commerce  services  ligt  (Hyunmo,  Seongcheol,  &  Changi,  2017).

 

Onder   meer   het   gebruiksgemak   ervan   zorgt   ervoor   dat   toegang   tot   informatie   en   diensten   nog   meer   gedemocratiseerd  wordt  (Maarek,  2018).  Shoppen  via  de  stem  gaat  daarnaast  drie  keer  zo  snel  als  het  vinden   van  het  hoofdmenu  in  een  mobiele  app  of  het  intikken  van  een  zoekopdracht  in  een  zoekmachine  (Debruyne,  

(17)

2019;  Ingber  et  al.,  2018).  Voice  shopping  slaat  verschillende  stappen  uit  het  traditionele  online  zoekproces  over,   zijnde  het  aanklikken  van  de  website,  het  navigeren  naar  het  menu  en  het  selecteren  van  producten.  Het  proces   gaat  vlotter  en  er  zijn  voor  de  consument  minder  barrières  te  overwinnen  (Simms,  2019).  Er  wordt  voorspeld  dat   de  helft  van  alle  zoekopdrachten  in  2020  uitgevoerd  zullen  worden  via  voice  commands  (Smith,  2018)  en  dertig   procent  daarvan  zonder  gebruik  van  een  scherm  (Ingber  et  al.,  2018).    

 

Anderzijds  blijkt  uit  verschillende  studies  dat  er  minstens  evenveel  consumenten  zijn  die  voorlopig  nog  niet  warm   lopen  voor  shoppen  via  de  stem.  Na  een  onderzoek  met  smart  speaker-­‐gebruikers  kwam  als  conclusie  naar  voor   dat  de  overgrote  meerderheid  van  de  consumenten  die  ooit  al  iets  via  zijn  toestel  aankocht,  dit  geen  tweede   keer  wil  proberen  (Lyons  S.  ,  2019).  Wanneer  gevraagd  werd  waarvoor  de  consumenten  hun  smart  speaker  het   meest  raadplegen,  bleek  dat  ‘shopping’  niet  eens  in  de  top  twintig  stond  (Bentley,  et  al.,  2018).  Er  heerst   namelijk  een  schrik  om  het  verkeerde  product  aan  te  kopen  en  bij  velen  ontbreekt  kennis  over  het  toestel  om  er   zaken  mee  te  bestellen  (Stewart,  2019).  Wanneer  eigenaars  het  toestel  toch  gebruiken  in  termen  van  retail,  is   dit  voornamelijk  ter  assistentie  bij  het  shoppen,  eerder  dan  er  effectief  zaken  mee  aan  te  kopen.  Voorbeelden   van  assistentie  zijn  het  creëren  van  boodschappenlijstjes  via  de  stem,  prijsvergelijkingen  opvragen,  de  locatie   van  een  pakje  traceren  en  herhaalaankopen  uitvoeren.    

Algemeen  kan  gesteld  worden  dat  er  geen  eenduidige  feiten  over  het  gebruik  van  voice  shopping  circuleren  en   ook  per  land  is  het  gebruik  erg  verschillend.  

 

1.3.      Experience  versus  search  goods  

Tijdens  pré-­‐adoptie  onderzoek  in  verband  met  online  shopping  kwam  aan  het  licht  dat  er  verschillende   adoptieniveaus   van   shoppen   zijn,   afhankelijk   van   de  productcategorie   in   kwestie   (Sohn   S.   ,   2017).   Elke   productcategorie   bevat   een   bepaald   effect   op   de   online   aankoopintentie   van   consumenten.   Van   die   categorie  hangt  ook  af  hoe  makkelijk  en  betrouwbaar  de  consument  het  online  shoppen  ervan  vindt  (Lian   &  Lin,  2008).  Tot  nu  toe  hebben  kopers  online  slechts  gelimiteerde  toegang  tot  de  informatie  over  een   product.  Dit  zorgt  bij  de  aankoop  van  sommige  productcategorieën  voor  onzekerheid  en  een  gebrek  aan   vertrouwen  tijdens  het  aankoopproces  (Hohlbaum,  et  al.,  2019).  

Een   onderscheid   tussen   types   producten   is   evenzeer   belangrijk   wanneer   het   gaat   over   de   intentie   om   online  te  shoppen  via  een  smart  speaker  (Sohn  S.  ,  2017).  Nelson  (1970)  maakte  in  zijn  werk  het  verschil   duidelijk   tussen   search   goods   en   experience   goods.   Zijn   classificatie   baseerde   hij   op   eigenschappen   van   de   producten  zelf.    

(18)

Search   goods   worden   het   makkelijkst   online   aangeschaft,   aangezien   het   neutrale   producten   zijn   zoals   treintickets   of   boeken.   De   producten,   de   kwaliteit   en   de   prijs   ervan   blijven   zo   goed   als   hetzelfde,   onafhankelijk  van  waar  de  consument  ze  koopt  (Cao,  Mokhtarian,  Zhai,  &  Zhen,  2017).  Ook  is  direct  contact   met  het  product  meestal  niet  nodig  om  de  kwaliteit  ervan  in  te  schatten.  Men  heeft  zekerheid  over  wat   men   koopt   en   er   is   een   lage   productbetrokkenheid   (Jiang,   Yang,   &   Jun,   2013).   Consumenten   kunnen   makkelijk  de  complete  info  over  deze  producten  verkrijgen  vooraleer  ze  aangekocht  of  gebruikt  worden   (Nelson,  1970),  waardoor  ze  meer  geschikt  zijn  voor  online  shoppen  (Cao  et  al.,  2017).  

Uit  een  onderzoek  van  Amazon  blijkt  dat  producten  met  het  hoogste  aankoopcijfer  via  de  stem  producten   zijn   die   op   regelmatige   basis   aangeschaft   worden,   zoals   boodschappen,   beautyproducten,   huishoudartikelen   en   dergelijke   zogenaamde   ‘search   goods’   (Ingber   et   al.,   2018;   Smith,   2018).   In   dit   onderzoek   representeert   ‘broccoli’   het   search   good,   gezien   het   een   alledaags   product   is   waarbij   de   consument  meestal  weinig  vereisten  vooropstelt.  Dat  product  wordt  vergeleken  met  feestelijke  kleding,   zoals  een  jurk  of  een  kostuum,  wat  tot  de  experience  goods  hoort.  

 

Experience  goods  zijn  minder  geschikt  om  online  te  kopen,  gezien  de  kwaliteit  daar  niet  goed  in  te  schatten   is  (Cao  et  al.,  2018;  Dimoka,  Hong,  &  Pavlou,  2011).  Een  groot  deel  van  de  producteigenschappen  kunnen  pas   na  gebruik  achterhaald  worden  en  de  zoekkost  en  productbetrokkenheid  bij  de  aankoop  liggen  hoger  dan  bij   search  goods  (Ahn,  et  al.,  2017).  Het  belang  van  het  op  voorhand  voelen,  zien  en  uittesten  van  het  product   primeert   (Blazquez,   2014;   Kim   et   al.,   2011)   en   het   ontbreken   van   het   fysieke   aspect   online   zorgt   voor   productonzekerheid  (Jones  &  Kim,  2010;  Sohn,  2017).  Consumenten  besteden  veel  tijd  aan  het  zoeken  naar   volledige  informatie  over  experience  goods,  maar  kunnen  niet  altijd  alle  elementen  achterhalen.  Het  vertrouwen   in  dit  soort  aankopen  ligt  daarom  lager  (Ahn,  et  al.,  2017).    

De  grootste  moeilijkheid  omtrent  experience  goods  is  hoe  ze  op  een  goede  manier  getransformeerd  kunnen   worden  naar  meer  ‘search  goods’  via  het  internet  en  dus  ook  via  smart  speakers  (Bei,  Chen,  &  Widdows,  2004).   Kleding,   wat   meestal   tot   de   experience   goods   behoort,   is   bijvoorbeeld   toch   een   van   de   meest   populaire   productcategorieën  binnen  e-­‐commerce  (Eurostat,  2017;  Kim,  Kim,  &  Lennon,  2011;  Liu  &  Forsythe,  2011).  De   vraag  is  of  die  categorie  zich  er  ook  toe  leent  om  binnen  voice-­‐based  shopping  succesvol  te  zijn.    

Search  en  experience  goods  worden  verschillend  geïnterpreteerd  door  elk  individu,  gezien  niet  elk  product  voor   iedereen  dezelfde  waarde  heeft  (Nelson,  1970).  Voeding  wordt  bijvoorbeeld  tot  de    search  goods  gerekend,  maar   door  de  huidige  veranderingen  in  onze  voedselcultuur  zijn  veel  consumenten  steeds  meer  geïnteresseerd  in   gedetailleerde  informatie  over  wat  ze  eten,  zoals  de  oorsprong  van  het  product  en  de  precieze  ingrediënten   (Ilbery  et  al.  2006;  Pearson  et  al.  2011).  Op  die  manier  kan  voeding  voor  sommigen  dan  weer  als  ‘experience   good’  ervaren  worden.  

(19)

1.4.      Technology  Acceptance  Model  (Davis,  1989)  

Wanneer  een  nieuwe  technologie  geïntroduceerd  wordt  in  een  steeds  groeiende  en  competitieve  markt,  is  een   onderzoek  naar  de  gebruikinstentie  ervan  een  effectieve  manier  om  het  toekomstige  succes  ervan  in  te  schatten.   Om  factoren  te  achterhalen  die  bij  consumenten  de  gebruiksintentie  van  voice  shopping  via  smart  speakers   kunnen  beïnvloeden,  is  algemene  literatuur  rond  de  adoptie  van  technologische  innovaties  een  interessante   leidraad.    

De  eerste  studie  rond  de  adoptie  van  innovaties  bij  individuen  vond  plaats  in  de  jaren  zestig.  In  1989  volgde  Davis   met   zijn   bekende   technology   acceptance   model   (TAM)   als   theoretisch   framework,   dat   stelt   dat   het   waargenomen  gebruiksgemak  (perceived  ease  of  use)  en  het  waargenomen  nut  van  een  technologie  (perceived   usefulness)  het  gebruik  van  innovaties  mee  voorspellen  (Debbaudt,  2018).  Het  is  wereldwijd  een  van  de  meest   gebruikte  en  nuttige  modellen  om  het  adoptiepotentieel  van  nieuwe  (slimme)  technologie  na  te  gaan  (Balaji  et   al.,  2018;  Bontis,  Serenko,  &  Turel,  2010;  Park,  Kim,  Kim,  &  Kwon,  2018)  en  verschillende  onderzoekers  poogden   reeds  om  het  uit  te  breiden,  teneinde  het  toe  te  passen  op  constant  veranderende  technologie.  De  flexibiliteit   en  algemene  toepasbaarheid  van  het  TAM  op  verschillende  technologieën  en  in  diverse  gebruikerscontexten  is   een  van  de  redenen  waarom  voor  dit  framework  gekozen  wordt.  

 

In  2012  en  2013  werd  het  TAM  onder  meer  door  Lee  et  al.  en  Pan  et  al.  gebruikt  om  de  acceptatie  en  adoptie   van  smartphones  te  onderzoeken.  Ook  Huang  en  Liao  (2015)  en  Pantano  en  Servidio  (2012)  zetten  het  in  bij  hun   studie  naar  de  adoptie  van  slimme  technologie  binnen  retail,  maar  het  werd  eveneens  toegepast  in  onderzoeken   naar  e-­‐health,  internet  banking  en  e-­‐learning  (Chu,  2019).  De  diverse  adaptaties  van  het  TAM  zorgen  voor  een   soort  van  theoretische  chaos,  waardoor  gekozen  wordt  om  voor  dit  onderzoek  het  originele  TAM  van  Davis   opnieuw  als  startpunt  te  gebruiken.  

 

Het  originele  model  bestaat  uit  vier  constructen  en  zegt  dat  de  attitude  tegenover  het  gebruik  van  een  nieuwe   technologie  hoofdzakelijk  gedreven  wordt  door  twee  determinanten,  namelijk  de  perceived  usefulness  (PU)   en  de  perceived  ease  of  use  (PEU)  van  die  technologie  (Chi,  2018;  Muñoz-­‐Leiva,  Climent-­‐Climent,  &  Liébana-­‐ Cabanillas,  2017).  De  attitude,  PEU  en  PU  spelen  op  hun  beurt  een  belangrijke  rol  bij  het  voorspellen  van  de   intentie  van  het  individu  om  de  innovatie  of  de  services  ervan  al  dan  niet  ooit  te  gebruiken  (Chu,  2019;  Chi,  2018).    

(20)

             

Ondanks   dat   het   TAM   zijn   waarde   meermaals   bewezen   heeft,   is   het   originele   model   grotendeels   achterhaald  (Balaji  et  al.,  2018;  Davis,  1989;  Faqih,  2016)  en  onvoldoende  toereikend  binnen  de  ‘slimme’   context  van  vandaag  (Chu,  2019).    

Om   het   adoptiepotentieel   van   voice-­‐based   online   shopping   via   een   smart   speaker   na   te   gaan,   is   een   uitbreiding   aan   de   hand   van   literatuuronderzoek   noodzakelijk.   Nieuwe   externe   determinanten   kunnen   volgens  Davis  (1989)  en  Venkatesh  et  al.  (2012)  de  PU  en  PEU  van  een  technologie  beïnvloeden  (Cheung   &   Vogel,   2013)   en   een   herwerking   van   het   model   kan   de   gedragsintentie   van   consumenten   nog   beter   voorspellen   en   de   validiteit   van   het   onderzoek   opkrikken   (Balaji   et   al.,   2018;   Faqih,   2016;   Kalinic   &   Marinkovic,  2016).    

 

Sinds  de  eerste  publicatie  van  het  TAM  werd  het  model  ondertussen  al  in  heel  wat  onderzoeken  verfijnd   en   uitgebreid   om   een   hogere   verklaringskracht   te   bekomen   (Chi,   2018;   van   der   Heijden,   2004).   Voorbeelden  van  toegevoegde  determinanten  zijn  demografische  gegevens,  elementen  zoals  ‘vertrouwen’   en  sociale  factoren  zoals  ‘perceived  enjoyment’  en  ‘eerdere  gebruikservaring’  (Chi,  2018).    

Volgens   Vijayasarathy   (2004)   passen   de   variabelen   PU   en   PEU   uit   het   TAM   daarnaast   voornamelijk   bij   beslissingen  waarin  technologiegebruik  de  enige  optie  is,  dan  in  situaties  waar  vrijwillig  voor  technologie   gekozen   wordt,   zoals   bij   voice   shopping.   De   onderzoeker   bracht   daarom   andere   factoren   aan   die   de   context  breder  maakten,  zoals  privacy,  veiligheid  en  sociale  invloed.  Park  et  al.  (2018)  verkregen  op  hun   beurt  zeven  extra  determinanten  die  de  adoptie  van  smart  home  devices  hielpen  onderzoeken,  na  diepte-­‐ interviews  met  professoren  die  thuis  zijn  in  alles  wat  met  smart  home  devices  en  apps  te  maken  heeft.  Het   waren  de  mate  van  plezier,  verbondenheid,  controle,  veiligheid,  betrouwbaarheid,  compatibiliteit  en  kost.    

Het   gekende   TAM2   en   TAM3   van   Venkatesh   en   Davis   (2000)   en   Venkatesh   en   Bala   (2008)   bevatten   eveneens  talrijke  aanvullingen,  waarbij  de  invloed  ervan  op  de  uiteindelijke  gebruiksintentie  grotendeels   gemedieerd  wordt  door  de  PU  en  de  PEU  (Koivisto,  Makkonen,  Frank,  &  Riekkinen,  2016).    

(21)

1.4.1.   Perceived  ease  of  use  en  perceived  usefulness  

Toegepast   op   de   context   van   dit   onderzoek,   wordt   perceived   ease   of   use   (PEU)   vertaald   naar   het   gebruiksgemak  dat  de  consument  ondervindt  tijdens  het  voice  shoppen  via  een  smart  speaker  (Balaji  et   al.,  2018).  Het  is  de  mate  waarin  consumenten  geloven  dat  het  gebruik  van  een  smart  speaker  voor  online   shopping  eenvoudig  en  duidelijk  is  en  toelaat  om  op  een  handige  manier  naar  producten  op  zoek  te  gaan   en  ze  aan  te  kopen  (Balaji  et  al.,  2018;  Chi,  2018).  De  PEU  van  IoT-­‐technologie  binnen  een  retailcontext   bleek  uit  het  onderzoek  van  Evanschitzky  et  al.  (2015)  een  significante  impact  te  hebben  op  de  intentie   van  de  consument  om  de  technologie  te  gebruiken  in  de  toekomst.                     De  determinant  kan  gelinkt  worden  aan  de  ‘complexity’-­‐karakteristiek  van  Rogers  (1995).  Dat  is  één  van   de   vijf   karakteristieken   die   hij   koppelt   aan   een   innovatie,   die   de   adoptie   ervan   door   consumenten   beïnvloedt.  ‘Complexity’  omschreef  hij  als  de  mate  waarin  een  innovatie  als  moeilijk  te  gebruiken  en  te   begrijpen  wordt  ervaren  (Agarwal  &  Prasad,  1977).    

Perceived   usefulness   (PU)   wordt   door   Sohn   (2017)   en   anderen   gekarakteriseerd   als   de   mate   waarin   consumenten   geloven   dat   het   gebruik   van   een   smart   speaker   hun   online   shopervaring   efficiënter   kan   maken  en  hen  beter  helpt  bij  het  vinden  van  het  juiste  product  (Baswani,  George,  &  Townsend,  2018;  Chi,   2018).  Het  is  het  gevoel  van  de  consument  omtrent  de  prestaties  van  een  smart  speaker  en  de  eventuele   verbetering  van  zijn  eigen  prestaties  door  gebruik  van  het  toestel  (Chu,  2019).  Het  concept  beïnvloedt  de   uiteindelijke  ‘intention  to  use’  van  consumenten  positief  en  is  volgens  Baswani  et  al.  (2018)  een  van  de   sterkste  voorspellers  van  technologie-­‐adoptie  en  -­‐acceptatie  (Chu,  2019).    

Wanneer   beide   elementen   positief   bevonden   worden,   zal   de   consument   ook   positiever   tegenover   de   nieuwe  technologie  staan  en  sneller  geneigd  zijn  om  deze  te  adopteren  (Lee,  Kozar,  &  Larsen,  2003).  Ook   wordt  een  technologie  doorgaans  als  ‘nuttig’  (useful)  beschouwd  wanneer  het  gebruiksgemak  ervan  (ease   of  use)  hoog  ligt  (Balaji,  et  al.,  2018;  Davis,  1989;  Venkatesh  &  Davis,  2000).  Uit  vele  onderzoeken  blijkt   daarom  dat  er  een  significante  verbintenis  is  tussen  de  PEU  en  de  PU  (Park  E.  ,  Kim,  Kim,  &  Kwon,  2018).    

Na  veelvuldige  bevestiging  van  de  significante  relaties  tussen  de  oorspronkelijke  TAM-­‐constructen,  worden  de   volgende  hypotheses  voorgesteld  om  de  gebruiksintentie  van  voice  shopping  via  smart  speakers  in  te  schatten   (Baswani,  George,  &  Townsend,  2018;  Chu,  2019;  Park  E.  ,  Kim,  Kim,  &  Kwon,  2018;  van  der  Heijden,  2004):    

(22)

H12a&b:  De  perceived  ease  of  use  van  het  online  shoppen  van  voeding/kleding  via  een  smart  speaker  is  positief   gerelateerd  aan  de  attitude  tegenover  de  service.  

H13a&b:  De  perceived  ease  of  use  van  het  online  shoppen  van  voeding/kleding  via  een  smart  speaker  is  positief   gerelateerd  aan  de  intention  to  use  van  de  service.  

H14a&b:  De  perceived  usefulness  van  het  online  shoppen  van  voeding/kleding  via  een  smart  speaker  is  positief   gerelateerd  aan  de  attitude  tegenover  de  service.    

H15a&b:  De  perceived  usefulness  van  het  online  shoppen  van  voeding/kleding  via  een  smart  speaker  is  positief   gerelateerd  aan  de  intention  to  use  van  de  service.  

 

1.4.2.   Attitude  

Het  volgende  orginele  TAM-­‐construct  is  de  attitude  tegenover  eventueel  gebruik  van  de  innovatie.  ‘Attitude’   slaat  op  de  gevoelens  en  de  potentiële  tevredenheid  van  de  consument  tegenover  voice  shopping  via  een  smart   speaker  en  de  wenselijkheid  om  de  service  te  gebruiken  (Debbaudt,  2018).  ‘Tevredenheid’  was  in  het  onderzoek   van  Shiau  en  Luo  (2012)  de  meest  significante  factor  in  het  voorspellen  van  de  consument  zijn  intentie  om  in  de   toekomst  online  te  shoppen  via  een  bepaalde  technologie.  Nog  een  andere  studie  toonde  aan  dat  ‘attitude’  de   intentie  om  te  veranderen  van  shopkanaal  significant  beïnvloedt  (Pookulangara,  Hawley,  &  Xiao,  2011),  wat  in   het  kader  van  dit  onderzoek  een  interessant  inzicht  is.    

 

In   het   klassieke   TAM   vloeit   attitude   rechtstreeks   voort   uit   de   PU   en   PEU   van   de   technologie   of   service   (Chrissikopoulos,   Giannakos,   Kourouthanassis,   &   Pappas,   2014).   Er   bestaat   volgens   verschillende   onderzoeken,  zoals  dat  van  Park  et  al.  (2017),  verder  een  belangrijke  relatie  tussen  de  attitude  van  de  consument   tegenover   technologie   die   tot   het   IoT   behoort   en   de   gebruiksintentie   ervan   (Chu,   2019).   Gebaseerd   op   die   theorie  (Park  E.  ,  Kim,  Kim,  &  Kwon,  2018),  kan  de  volgende  hypothese  vooropgesteld  worden:  

 

H16a&b:   De   attitude   tegenover   het   online   shoppen   van   voeding/kleding   via   een   smart   speaker   is   positief   gerelateerd  aan  de  intention  to  use  van  de  service.    

 

1.4.3.   Intention  to  use    

‘Intention  to  use’  (ITU)  als  determinant  blijkt  uit  een  aantal  voorgaande  studies  een  sterke  voorspeller  te  zijn  van   effectief  gebruik  van  een  nieuwe  technologie,  alsook  van  consumentengedrag  in  het  algemeen  (Chi,  2018).  Het   beïnvloedt   de   uiteindelijke   adoptie   van   een   technologie   positief   (Alalwan,   Baabdullah,   Rana,   Tamilmani,   &  

(23)

Dwivedi,  2018)  en  weerspiegelt  de  wil  van  een  individu  om  een  bepaalde  actie  uit  te  voeren,  gebaseerd  op  de   perceptie  over  de  uitkomst  ervan  (Chi,  2018).        

ITU  wordt  in  dit  onderzoek  gezien  als  de  mate  waarin  een  consument  geneigd  is  om  in  de  toekomst  online  te   shoppen  via  een  smart  speaker  voor  het  aankopen  van  voeding  of  kleding.  Het  is  de  waarschijnlijkheid  van  de   consument  om  een  product  of  service  te  gaan  gebruiken  (Debbaudt,  2018)  en  in  de  onderzoeksvraag  wordt  het   verwoord  als  ‘het  adoptiepotentieel’.    

 

Dit  onderzoek  heeft  onder  andere  als  objectief  om  voor  voice  shopping  via  smart  speakers  tot  nieuwe,   passende   determinanten   te   komen   die   de   basis   van   het   TAM   kunnen   vervoegen,   om   het   vervolgens   mogelijk  te  maken  om  de  gebruiksintentie  van  smart  speakers  tijdens  het  shoppen  beter  in  te  schatten.   Enkele   wetenschappelijke   werken   overtuigden   ons   om   het   basismodel   te   versterken   met   behulp   van   de   determinanten  die  in  het  volgende  gedeelte  van  de  literatuurstudie  uitvoerig  besproken  worden.  

 

1.5.   Productkenmerk:  Perceived  enjoyment        

In  tegenstelling  tot  PEU  en  PU  is  perceived  enjoyment  een  intrinsieke  motivatie  (Venkatesh,  2000)  en  wordt  de   determinant  binnen  dit  onderzoek  beschreven  als  de  mate  waarin  de  gebruiker  van  een  smart  speaker  plezier   en  voldoening  ervaart  wanneer  hij  de  technologie  gebruikt  voor  voice  shopping  (Ahn,  et  al.,  2017;  Chu,  2019;  Liu   &  Forsythe,  2011).  Die  motivatie  is  onafhankelijk  van  de  uiteindelijke  prestaties  die  voortvloeien  uit  het  gebruik   van  de  ‘shopping  skill’  van  de  smart  speaker  (Venkatesh  &  Bala,  2008;  Sorensen,  2019;  van  der  Heijden,  2004).     Het   is   een   determinant   die   voor   het   eerst   beschreven   werd   door   Davis   (1992),   als   toevoeging   en   extra   motivationele   factor   van   het   originele   TAM   (Park   E.   ,   Kim,   Kim,   &   Kwon,   2018).   Er   werd   aangetoond   dat   intrinsieke  motivaties,  zoals  enjoyment,  een  belangrijke  rol  spelen  omtrent  de  acceptatie  en  het  gebruik  van  een   nieuwe  technologie  binnen  de  consumentencontext  en  binnen  technologiegebruik  in  het  algemeen  (Venkatesh,   Thong,  &  Xu,  2012).    

 

Uit  een  onderzoek  rond  de  adoptie  van  mobiel  gamen  via  sociale  netwerken  bleek  dat  ‘enjoyment’  in  significant   verband  staat  tot  het  ITU  van  zulke  games.  Dezelfde  bevinding  kwam  uit  een  onderzoek  naar  de  intentie  van   consumenten  om  een  online  krant  te  lezen  (Alalwan,  et  al.,  2018).    

De  studie  van  Coskun-­‐Setirek  en  Mardikyan  (2017)  over  spraaktechnologie  en  het  onderzoek  van  Koufaris  (2002)   over   mobiele   services   en   online   shopping   concludeerden   op   hun   beurt   dat   perceived   enjoyment   statistisch   significant  was  met  betrekking  tot  de  ITU.  Ook  in  de  studie  van  Kowalczuk  (2018)  had  enjoyment  het  sterkste  

(24)

In  het  onderzoek  van  Prayeena  en  Thomas  (2014)  naar  de  adoptie  van  Facebook,  bleek  perceived  enjoyment   significant  te  zijn  in  relatie  tot  de  attitude.  Vervolgens  gaven  Yi  en  Hwang  (2003),  Pobil  &  Park  (2013)  en  Cheung   en  Vogel  (2013)  met  hun  onderzoek  aan  dat  de  PEU  van  een  informatiesysteem  significant  beïnvloed  wordt  door   de  perceived  enjoyment  van  het  systeem.  Daarnaast  ontdekten  Kim  et  al.  via  hun  onderzoek  met  betrekking  tot   sms-­‐services   dat   mensen   die   plezier   ervaren  tijdens   het   gebruik   van   een   service,   die   service   ook   sneller   als   ‘nuttig’  ervaren  (Chu,  2019).  Verschillende  andere  studies  bevestigen  dit.  De  volgende  hypothesen  (Chu,  2019;   Debbaudt,  2018;  Park  E.  ,  Kim,  Kim,  &  Kwon,  2018)  werden  ontgonnen  uit  de  genoemde  literatuur:    

 

H1a&b:  De  perceived  enjoyment  van  het  online  shoppen  van  voeding/kleding  via  een  smart  speaker  is  positief   gerelateerd  aan  de  perceived  ease  of  use  van  de  service.  

H2a&b:   De   perceived   enjoyment   het   online   shoppen   van   voeding/kleding  via   een   smart   speaker   is   positief   gerelateerd  aan  de  perceived  usefulness  van  de  service.  

H3a&b:  De  perceived  enjoyment  van  het  online  shoppen  van  voeding/kleding  via  een  smart  speaker  is  positief   gerelateerd  aan  de  attitude  tegenover  de  service.  

H4a&b:  De  perceived  enjoyment  van  het  online  shoppen  van  voeding/kleding  via  een  smart  speaker  is  positief   gerelateerd  aan  de  intention  to  use  van  de  service.  

 

Enkele  jaren  terug  was  ‘winkelen’  eerder  een  functionele  activiteit,  terwijl  het  de  dag  van  vandaag  ook  een   entertainmentfactor  heeft  (Megicks  et  al.  2012).  Voornamelijk  wanneer  het  over  kleding  gaat,  worden  daar  de   termen   ‘ontspanning’   en   ‘plezier’   aan   gelinkt.   ‘Enjoyment’   blijkt   een   van   de   redenen   te   zijn   waarom   consumenten  online  shoppen  (Blazquez,  2014;  Ha  &  Stoel,  2009)  en  is  dus  een  interessante  determinant  om  op   te  nemen  in  het  onderzoeksmodel.    

Online  shoppen  draagt  in  vele  gevallen  bij  tot  een  betere  emotionele  gemoedstoestand  (Rodriguez-­‐Ardura  &   Meseguer-­‐Artola,  2010)  en  het  interactieve  karakter  van  voice  shopping  kan  door  sommige  consumenten  gezien   worden  als  een  extra  bron  van  vermaak.  Het  feit  dat  een  natuurlijke  manier  van  interageren  met  het  toestel   centraal  staat,  namelijk  via  de  stem,  kan  het  level  van  ‘enjoyment’  eveneens  opkrikken.    

Echter,   waar   online   shoppen   via   een   website   als   ‘enjoyable’   beschouwd   wordt,   wordt   verwacht   dat   consumenten   shoppen   via   een   smart   speaker   eerder   als   ‘useful’   zien.   Dit   omdat   de   virtuele   assistent   producten  over  sites  en  merken  heen  met  elkaar  vergelijkt  en  het  zo  mogelijk  maakt  om  onder  andere  geld   en  tijd  uit  te  sparen  (Bontis  et  al.,  2010;  Doolin  et  al.,  2008).    

   

(25)

1.6.   Gebruikerskenmerk:  Personal  innovativeness    

Verschillende  uitbreidingen  van  het  TAM  werden  doorheen  de  jaren  gesuggereerd  en  de  reeks  determinanten   is  enorm  geaccumuleerd.  Toch  bleven  ze  veelal  te  linken  aan  de  oorspronkelijke  elementen  uit  het  TAM,  met   name   door   het   feit   dat   ze   zich   ofwel   concentreerden   op   de   percepties   van   de   consument   tegenover   de   technologie  ofwel  op  hoe  de  consument  zichzelf  in  relatie  tot  de  technologie  ziet.    

Belangrijk  is  dus  om  ook  aandacht  te  gegeven  aan  de  persoonlijkheidskenmerken  van  de  potentiële  gebruiker   van  de  technologie,  gezien  het  ‘shopper  DNA’  van  consumenten  hier  in  grote  mate  door  bepaald  wordt  (Jongen,   2017).   Deze   zijn   niet   altijd   rechtstreeks   gerelateerd   aan   de   technologie,   maar   hebben   vaak   een   significante   indirecte  invloed  op  de  consument  zijn  percepties  errond  en  de  uiteindelijke    ITU.  

 

‘Personal  innovativeness’  is  zo  een  persoonlijke  determinant  die  reeds  in  verband  gebracht  werd  met  de  adoptie   van  innovaties  en  technologie  (Koivisto,  Makkonen,  Frank,  &  Riekkinen,  2016;  Wu  &  Ke,  2015).  Het  is  de  mate   waarin  een  consument  nieuwe  ideeën,  producten  en  systemen  wil  aannemen  en  uitproberen  (Alalwan,  et  al.,   2018;  Chu,  2019;  Koivisto,  et  al.,  2016)  en  hij  relatief  sneller  is  in  het  adopteren  van  nieuwe  technologie  dan   anderen  (Buyle,  et  al.,  2018;  Chu,  2019).  

Individuen   die   meer   geïnteresseerd   zijn   in   technologie,   staan   doorgaans   positiever   tegenover   innovaties   en   zullen  deze  ook  eerder  adopteren  dan  individuen  die  lager  scoren  op  personal  innovativeness  (Huang  &  Liao,   2015;   Sorensen,   2019).   Voor   de   adoptie   van   voice   shopping   via   een   smart   speaker   is   een   redelijk   level  van   inovativeness  vereist  (Alalwan,  et  al.,  2018),  vandaar  dat  deze  factor  geïntegreerd  wordt  in  het  nieuwe  model.    

Een  onderzoek  van  Ton  et  al.  (2004)  toonde  aan  dat  de  attitude  tegenover  online  shoppen  en  de  intentie  om   effectief  online  te  shoppen  niet  enkel  beïnvloed  worden  door  de  PEU,  PU  en  perceived  enjoyment,  maar  ook   door  externe  factoren  zoals  onder  andere  de  personal  inovativeness  van  consumenten  (Koli,  Chowdhury,  &  Dhar,   2016).  Kim  en  Forsythe  suggereerden  anderzijds  dat  personal  innovativeness  een  directe  invloed  kan  hebben  op   de  intentie  van  consumenten  om  nieuwe  interactieve  technologie  te  gebruiken,  onafhankelijk  van  hun  attitude   tegenover  het  gebruik  ervan  (Huang  &  Liao,  2015).    

De  determinant  werd  reeds  in  verschillende  TAM-­‐studies  succesvol  geïntegreerd  en  bevorderde  de  verklarende   kracht   van   het   model   (Koivisto,   et   al.,   2016).   De   volgende   hypothesen   worden   voor   dit   onderzoek   gebruikt   (Alalwan,  et  al.,  2018;  Buyle,  et  al.,  2018;  Chu,  2019;  Lee,  Park,  Chung,  &  Blakeney,  2012):  

H8a&b:  De  personal  innovativeness  van  een  consument  is  positief  gerelateerd  aan  de  perceived  ease  of  use   van  het  online  shoppen  van  voeding/kleding  via  een  smart  speaker.  

(26)

H9a&b:  De  personal  innovativeness  van  een  consument  is  positief  gerelateerd  aan  de  attitude  tegenover  het   online  shoppen  van  voeding/kleding  via  een  smart  speaker.  

H10a&b:  De  personal  innovativeness  van  een  consument  is  positief  gerelateerd  aan  de  intention  to  use  van   het  online  shoppen  van  voeding/kleding  via  een  smart  speaker.  

1.7.   Human-­‐computer-­‐context  interaction  (HCCI)  

Het  human-­‐computer-­‐context  interaction  (HCCI)  framework  wordt  in  het  leven  geroepen  voor  dit  onderzoek,   gezien  de  percepties  en  motivaties  uit  het  oorspronkelijke  TAM  (PU,  PEU  en  attitude)  onvoldoende  verklaring   bieden  om  het  adoptiepotentieel  van  voice  shopping  in  te  schatten.  Interacties,  die  te  vinden  zijn  in  het  HCCI-­‐ framework,  kunnen  dit  potentieel  mogelijks  beter  helpen  verklaren  en  complementair  zijn  aan  het  originele   TAM.    

Nu  computers  verschillende  ‘talen’  en  contexten  begrijpen,  werd  gebruik  van  de  stem  voor  interactie  met   technologie  een  nieuw  paradigma  binnen  de  human-­‐computer  interaction  (Edwards,  Edwards,  Stoll,  Lin,   &  Massey,  2019).  Gebruikers  van  een  smart  speaker  kunnen  intuïtiever  communiceren  met  technologie   door  gebruik  van  de  natuurlijke  taal  (Hui,  Sherratt,  &  Sanchez,  2017).  Daarnaast  wordt  de  volledige  context   van   retail   hervormd   en   dus   bij   de   interactie   tussen   mens   en   technologie   betrokken,   want   technologie   baande  zich  een  weg  naar  onze  huizen  en  zit  verwoven  in  ons  dagelijks  leven.  Spraaktechnologie  creëert   een  direct  interactief  portaal  voor  eindgebruikers,  wat  de  human-­‐computer  interaction  revolutionair  zal   veranderen.    

 

Human-­‐computer-­‐context   interaction   bestaat   in   het   geval   van   smart   speakers   uit   drie   stadia,   namelijk   ‘initiation’,   ‘conversation’   en   ‘display’.   Bij   ‘initiatie’   start   de   gebruiker   een   gesprek   met   een   specifiek   verzoek,  bijvoorbeeld  ‘Ik  ben  op  zoek  naar  een  zwarte  jurk’.  De  vervolgfase,  ‘conversation’,  bestaat  uit  de   virtuele   spraakassistent   die   dieper   ingaat   op   het   verzoek.   Er   worden   bijvragen   gesteld   over   producteigenschappen  en  de  gebruikersbehoeften  worden  beter  ingeschat.  Op  basis  van  de  antwoorden   van  de  gebruiker  zal  de  virtuele  assistent  tijdens  het  gesprek  de  zoekopdracht  uitvoeren.  Een  laatste  stap   is  het  ‘displayen’  van  het  zoekresultaat  aan  de  gebruiker  (Zhang,  Chen,  Ai,  Yang,  &  Croft,  2018).  Gezien  de   smart  speaker  geen  scherm  bevat,  gebeurt  dit  via  de  stem.    

 

Het  HCCI-­‐framework  bevat  eveneens  vijf  interactielevels  waarbij  de  gebruiker  betrokken  is,  die  invloed   kunnen  hebben  op  de  adoptie-­‐intentie.  Interactielevels  staan  nooit  op  zichzelf,  maar  zijn  altijd  verbonden  met   andere  levels.  Het  gaat  om  ‘user-­‐to-­‐context’,  ‘user-­‐to-­‐user’,  ‘user-­‐to-­‐object’,  ‘user-­‐to-­‐content’  en  ‘user-­‐to-­‐

(27)

platform’  (All,  et  al.,  2018),  waarbij  de  laatste  drie  interactielevels  de  meest  manifeste  zijn  met  betrekking   tot  een  smart  speaker.  Die  drie  levels  vallen  respectievelijk  te  linken  aan  de  determinanten  ‘tangibility’,   ‘information  quality’  en  ‘personalization’,  die  via  literatuurstudie  uitgekozen  werden  ter  uitbreiding  van   het  TAM.  

 

1.7.1.   Tangibility  

Wanneer  in  de  context  van  dit  onderzoek  gekeken  wordt  naar  ‘user-­‐to-­‐object’  in  de  fysieke  wereld,  gaat  het  om   consumenten  die  in  contact  staan  met  kleding  of  voeding  als  object  (All,  et  al.,  2018).  Ze  raken  het  product  aan,   kijken  naar  de  prijs,  passen  het  stuk  of  zoeken  de  houdbaarheidsdatum,  etc  (Blazquez,  2014;  Jones  &  Kim,  2010;  

Nisar  &  Prabhakar,  2017).                          

Voor  de  wekelijkse  voorraad  waspoeder,  wc-­‐papier  of  melk  komt  door  onder  andere  smart  speakers  volgens   verschillende  bronnen  binnenkort  echter  niemand  zijn  zetel  nog  uit  (Snoeck  &  Neerman,  2017).  Toch  zijn  er   producten  waarbij  consumenten  er  nog  steeds  van  houden  om  ze  eerst  met  hun  zintuigen  te  inspecteren  voor   de  aankoop  (Blazquez,  2014;  Davies  &  Davies,  2018).  De  nood  om  producten  aan  te  raken  wordt  in  de  literatuur   ook  wel  ‘the  need  for  touch’  genoemd  en  komt  voornamelijk  voor  bij  categorieën  zoals  kleding  (Park  E.  J.,  Kim,   Funches,  &  Foxx,  2012).  De  niet-­‐zintuigelijke  attributen  van  producten  zijn  elementen  die  goed  onder  woorden   gebracht   kunnen   worden,   zoals   bijvoorbeeld   informatie   over   voedingswaarden.   Ze   worden   daarom   ‘zoekattributen’  genoemd  (Degeratu,  Rangaswamy,  &  Wu,  2000),  wat  te  linken  valt  aan  de  ‘search  goods’.  

Het  e-­‐commerce  proces  wordt  gekarakteriseerd  door  het  ontbreken  van  de  tastbaarheid  van  producten,  wat   voor   veel   consumenten   een   van   de   redenen   is   om   niet   online   te   shoppen   (Cho   &   Workman,   2011;   van   Tellingen,  2018).  Het  huidige  e-­‐commerce  via  een  beeldscherm  probeert  deze  drempel  weg  te  werken  door  het   product  op  alle  mogelijke  manieren  visueel  te  presenteren.  Dit  is  een  kritische  stimulus  om  consumenten  toch   over  de  streep  te  trekken  om  het  product  te  kopen,  ondanks  dat  het  niet  aangeraakt  kan  worden  (Gonzalez-­‐ Benito,   Martos-­‐Partal,   &   San   Martin,   2015).   Via   een  smart   speaker   verandert   de   user-­‐to-­‐object-­‐interactie   echter  nog  drastischer,  aangezien  er  over  het  object  geen  fysieke  noch  visuele  informatie  beschikbaar  is  door   het  ontbreken  van  een  beeldscherm.    

De  productcategorie  is  bepalend  voor  de  hoeveelheid  informatie  die  beschikbaar  is  in  een  online  shopomgeving     (Degeratu,   et   al.,   2000),   alsook   voor   het   belang   dat   consumenten   hechten   aan   tastbaarheid   tijdens   het   koopproces  (Gonzalez-­‐Benito,  et  al.,  2015)  en  de  potentiële  barrière  om  een  product  online  te  kopen  (Peck  &  

(28)

Bij  productcategorieën  die  veel  zingtuiglijke  attributen  bevatten,  zoals  kleding,  biedt  de  offline  winkelomgeving   meer  complete  informatie  om  de  beslissing  van  de  consument  makkelijker  te  maken  (Cho  &  Workman,  2011).   Bij   categorieën   met   veel   zoekattributen,   zoals   groenten   en   fruit,   is   het   tegenovergestelde   van   toepassing   (Degeratu,  et  al.,  2000).  De  informatie  die  de  consument  verkrijgt  door  het  aanraken  van  dat  soort  producten  is   niet  altijd  relevant  en  speelt  dus  veel  minder  een  rol  bij  de  aankoopbeslissing  (Cho  &  Workman,  2011).    

In  dit  onderzoek  wordt  een  kostuum  of  jurk  ingezet  als  product  met  een  hoge  ‘need  for  touch’,  omdat  de  pasvorm   moet  kloppen  en  de  stof  en  textuur  belangrijke  elementen  van  het  product  zijn  die  geëvalueerd  moeten  worden   voor  de  aankoop.  Zonder  fysiek  contact  met  het  kledingstuk  is  dit  moeilijk,  waardoor  dit  type  product  negatief   gerelateerd  wordt  aan  online  shoppen  (Cho  &  Workman,  2011;  Citrin  et  al.,  2003).  

Verder  is  broccoli  voor  de  meeste  consumenten  een  banaal  product.  We  doen  boodschappen  op  wekelijkse   basis,   wat   maakt   dat   we   vertrouwd   zijn   met   de   meeste   voedingsproducten.   Daarom   wordt   broccoli   in   dit   onderzoek  als  voorbeeld  genomen  voor  een  product  met  een  lagere  tastbaarheidsvereiste.  De  consument  kan   de  smaak  en  de  kwaliteit  van  de  broccoli  namelijk  moeilijk  afleiden  enkel  door  fysiek  contact  op  het  moment  van   de  aankoop  (Gonzalez-­‐Benito,  et  al.,  2015).  

Om  na  te  gaan  of  het  ook  in  dit  onderzoek  klopt  dat  consumenten  veel  belang  hechten  aan  tastbaarheid  bij  het   aankopen  van  kleding  en  minder  bij  voeding,  wat  indirect  invloed  heeft  op  de  ITU  van  een  smart  speaker  tijdens   de  aankoop  ervan,  werd  de  volgende  hypothese  geformuleerd:    

 

H17:  Het  belang  van  tastbaarheid  tijdens  het  aankoopproces  is  groter  bij  kleding  dan  bij  voeding.    

1.7.2.   Information  quality  

‘Information   quality’   weerspiegelt   hoe   gebruikers   de   informatie   of   inhoud   die   door   de   serviceprovider   aangeboden  wordt  ervaren  (Hwang,  2018).  Het  construct  verwijst  in  deze  studie  naar  de  mate  waarin  online   content  over  producten  compleet,  relevant,  betrouwbaar  en  gemakkelijk  te  begrijpen  is  voor  de  consument  via   een  smart  speaker.  De  hoeveelheid  en  kwaliteit  van  de  productinformatie,  wat  tot  de  ‘user-­‐to-­‐content’-­‐interactie   van  het  HCCI  behoort,  heeft  volgens  verschillende  studies  een  positieve  impact  op  de  PEU  en  de  PU  van  de   service  (Ahn  et  al.,  2007;  Chi,  2018;  Sohn,  2017;  Yuan,  Chu,  &  Cai,  2018),  al  blijkt  dit  afhankelijk  te  zijn  van  het   type  product  (Yuan,  Chu,  &  Cai,  2018).  Daarom  kunnen  voor  smart  speakers  de  volgende  hypotheses  opgesteld   worden:    

Afbeelding

Figuur  1.  Technology  Acceptance  Model  (bron:  Davis  (1989))  
Tabel  1:  Demografisch  profiel  respondenten  
Tabel  2:  Kennis  en  ervaring  online  shoppen  en  smart  speakers  
Tabel  3:  Items  online  survey  
+7

Referenties

GERELATEERDE DOCUMENTEN

Based on the mentioned variables, the following research question will be examined in this paper; does the price level of a product and/or trust-assuring

By knowing the relevant factors explaining the motivation to use smart home devices, companies can market their products precisely and also change product features that are

Aim & Method - This paper investigates the impact the two age groups, Millennials and Generation X, have on the relationship of the independent variable privacy and

The purpose of this study is to find out if millennials and non-millennials perceive security and privacy in different ways and if this influences their online

During the present research project we observed new directions of research regarding the decision making process in the online shopping environment. We noticed that using

While from my research most of the results are presented that there is no significant relationship between two age groups which are 18-24 and 35-50 about

count(Data_modelcoh3.1$churn.y) #kijk naar churn.y count(Data_modelcoh3.2$churn.y) #kijk naar churn.y count(Data_modelcoh3.3$churn.y) #kijk naar churn.y #descriptives of coh 1

With regards to touch devices, Brasel and Gips (2014) found that the act of touching a touch device was also found to elicit psychological ownership at the consumers which makes