'n Eksperimentele ondersoek van die betroubaarheid, geldigheid en waarde van sekere handvaardigheidstoetse

DETROUBAARIICID, GELDIGHEID EN WAARDE VAN SEKETIE HANDVAARDIGHEIDSTOETSE.

'n Verhandeling ingelewer vir die Graad van

Magister Scientiae

aan die

Potchefstroomse Universiteit vir C.H.O.

deur

Deodandus Johann Vfilhelm Strumpf er.

Die Nasionale Buro vir Opvoedkundige en Maa t-skapl ike Navorsing het reeds 'n omvattende battery bekv1aamheidstoetse opgestel vir gebruik by beroeps-leiding in Suid-Afrikaanse skole . 'n Aspek wat nog aandag vereis, i s handvaar di gheidstoetse.

In 1951 het di e Nasional e :Raad vir Opvoedlrun-dige en Naat skapl ike Navorsing 'n .§d hoc-toekenning gedoen aan dr. J .M. !Iattingh , professor in Sielkunde aan die Potchef stroomse Universi teit vir C.H.O., teneinde ' n voorlopi ge ondersoek van enkele bestaan-de handvaardighe i dstoetse moontlik t e maa~~. Die onder soek het in hoofsaak gegaan oor die betroubaa r-heid, gel digheid en prognostiese waarde van die

toet se, met die oog op die opstel van ' n battery siftingstoetse vir gebruik by die seleksie van l eer-linge vir Tegniese Ho~rskole .

Met behulp van bogenoemde toekenning is onde r-getekende aangestel as tydelike Navorsingsassistent in die Departement Sielkunde van die P.U. vir C.H.O. om behulpsaam t e wees met die onder soek. Hi erdi e verhandel ing is gebaseer op werk wat gedurende die

onder soek gedoen i s .

In die eerst e instansie , wil ek namens my promotor en myself , dank betuig aan die Nasional e Raad vir 01JVoedkundige en Haatskaplike Navorsing vir die aq_ ho_£-toekenning vraar deur hierdie ondersook finansieel moontlik gemaak i s .

Die Senaat van di e P.U. vir C.H.O. het hul my annst elling as t ydel ike Navorsin8sassi st ent l aat welgeval. Ek is baie dankbaar daarvoor.

Aan dr. P.J. Olckers, Direkteur van die Nasionale JJuro vir Opvoedkundige en T/Iaatskaplikc navorsing, is ek baic dank verskuldig vir sy gedurige belangstelling en onmisbare hul p by hierdie werk.

Die hoof de van verskillende skole in Potchef stroom het geleentheid gegee vir die afneem van toetse by hul

skole. Hul vriendelike samewerking word hoog op prys gestel. In besonder is ek dank verskuldig aan die hoof en vise-hoof van die Tegniese Ho~rskool wat geen moeite ontsien het om hulp te verleen nie .

Pnr. I. van Heer den, Statistikus van bogenoemde Navorsingsburo, het waardevolle hulp verleen in ver~ band met die statistiese verwerking van gegewens. Daarvoor dank el';: hom.

Mnr. I.Z. Engelbrecht, Vise-hoof van die Di epk loof-verbeteringskool, het gewaardeerde hulp verleen in ver-band met die taalkundige versorging van die verhande -ling.

Aan prof. J.M. Hattingh is ek besonder baie dank verslruldig. Di t was 'n voorreg om ender hom te kon

gestudeer het, om as assistent ender horn te ken gewerk het en om ender sy leiding hierdie verhandeling t e kon geskryf het.

Teenoor my eggenote voel ek innig dankbaar vir haar hulp op velerlei wyse ten tyde van sowel die ender-soehrerk, as die skryf van die verhandeling.

P.U. vir C.H.O., Potchef stroom.

Winter,

1953.

Hf st. ·

Voorwoord. • • 0 0 • • • • • • • • • • •

l5E~3IrnUJJilG~; F.N BEVINDINGS o;.r.T:::::CNT H AHIJ--VAAllDIG1-ICJ)E. • . . . • . . . • .

1, Inlc i c!.i.nc;. .

2. Mot0r.i Cf-)0 v~

.

.

:,-:r-1 . .1 c;:::r-;l'i_·~ , (a) .l.~l ., I ~.I·i·t;-,~ ···"'e;L:. 'c'~: n e - O (; 0 !> o (b' Spesif i eke fa~tore . (c) 'n Algemeno faktor . (d) Groepsfa~tore . . .

3 • Handvaardighe de . . . . (a) Al c;emE:cn . . . . (b ) Spesifieko faktore . . . . . . (1) Perrin . . . . ( 2) Mus c i o • • • • • • • • • • • • • ( 3) Akroyc1.. . . . ( Llr) Earle ₁ Gaw et al. . • . . . (5)

n

.

n.

Seashore. -. . . • . ( 6) S. Seashore. • . . . . (c) ' n Enkele Groopsfaktor . . . (d) 'n Aant al Croepsfaktore. . . . (i

~

l

2

~

~1~10

r . . : : : : : : : : . • : : 3 ~ie V.S.A.-arbei dsdi ons . . . , . 4} Buxton. . . . . .

(5) Seashore, Buxton en Mccollum. (6) Wittenborn. . . . . . • . . (e) Samevatting. . . . . .

4. Megani.Gne VaaL·r1.)g.hci d on H andvnar-di~he

ae

• •

•

. •

.

•

.

•

.

•

• .

•

(a) .L\.l .'!;erno on. . . , . . (b) Ek~perimentele ontledings van

.,mecanie se vaF.trdi~he i d 11

• • • • • • ( c) Di e plek van lmndvaardi Ghede • , .

5

.

Eandvaardi ghede en Verstandelike B

e-kvJaarnhe i d. . . . . . .

(a) .L\.l gemene opvattine;s. . . • • . (b) ~ksperimentele bevindines . • .

(

1

)

Ti kkingtoetse • . . . . • . . . . ( 2) !Iandvastighei dstoctse . .

Bls. iii 1 1 2 2 3 4 5 6 6 6 6 7 7 7 7 8 8 9 9 10 11 11 12 12 12 13

1

3

1 4-16

(

3l

Natrektoetse. • . . . . (4 Mi kkinctoetse . • • . . • . . . . (5 O'Connor so vineer- En tanGetjic

-17

17

17

17

1

8

1

8

1

8

vaar di3hei dstoetse . . . . . . , ( 6) r..Tinnesota-hantcrings··~ocdtoets . . (c) Samevatting. • • • . . . 6. Bandvaar di ghode en Arbei d,

. .

.

.

7

.

Algemene Oorsi c . .

. .

.

. .

. . .

v.

1

8

19

1

9

19

21

Hfst .

II. DIE OHDERSOZIC. . . • •

A. Di e Doel van die Ondersoek. _{• •}

.

.

.

B. Keuse van die Toetse . • . .

C. Be skrywinc; van die To et se en Bevi

n--di nes van Ander ondersockers . • . 1. Inleiding . . • . . . . • . . • ~ •

2. :Di e Pennsylvani51.-tvveehand-we

rk-monster . • . • • . . . • • • (a) Algemeen. • • . . . • . , . (b ~ De skrywing van die toets . . . • ( c J met ode van toepassi ng. . • • . •

(1)

Vasdraai, . . • . , .

(2) Losdraai . • • . • . • • • • • ( d) Norms . • . . • . • • • .. .• .

(~) Betr?uba~rheid. . . • . • .

(f)

0eldigheid. . . . . • . . •

3.

Die Minnesota-hanterin0spoedtoets.

!

al Algemeen. • • • . • . . • . • .

b Beskrywing van die toets. · • . • c I!Ietode van toepassing . . . . • .

(1)

Terugpl aas . • . • . • • • . . (2) Omdraai. • . • • . . . .

~~~

Verskuif . . . . • . • • • . •

Omdrani-en-terugplaas-me

t-albei-hande. . . • • ( d) Norms . • . . . . . . • . . • • (e) Detroubaarhei d. . . . •

(f)

Geldi gheid. . . . . • . • •

• •

.

_.

.

_.

4

.

Di e Handic;heid-toets van

Indus-trial Psychology, Inc . . . • • . • (~.) 1\.l e:e1n.een.. . . . Q • • • • • • • ( b) ~;.:,.sl<l~ywi.ng en m:?·i~od.:e van toeu

~")a.s sing. • • • • . • . • • • • • (1) Doolhof. . . . .

(2) Vier~mnte . . . .

(3) Driehoe~e . . . .

( c) Norms . • . . . • . • . . • •

(d) Ander toetse. • . . • . , .

!

ll Hatrektoetse . . . . . • .

2 Ti kkingtoetse. • • .

3 Mikkingtoetse . . • • (4) Stippeltoetse . • . . . . 5. O'Connor se VinGervaar di gheidstoets

(a) Al gemeen • . . • . . . • (b) :SeskrywinG en metode van toe-(c)

(d\

passin~ . • . . . . Detroubaarhei d. . . . Gel di gheid. . • . 6. Die Stipnel toets. . • • • (a) Al gemeen. . . . • . . (b) Deskrywi ng en metode van passing • • . . • . . • 0 • toe~ 0 • • • Bls. 23·

23

23

25

25

25

25

26 26 27 27

28

28

29

32

32

33

34 34

35

35

36 37

38

40

47

47

48

48

L1r8

4

9

49

50 50

51

51

51

52

52

52

54 54 56 56 56

Hf st.

III.

7.

Die Vormwaarnemingstoets . • • • (a) Al gemeen. . . • . . . • . • . . . (b) Beskrywinc van die t oets • • .

( 1) Fit;"LlUl''Ve rg2 J yk1.:ng a • 0 • • • • (2) Vornrroorstelling. . . • • ( 3) Kubusdiagra~rnn::; . • . • • . ( c) !Teto de van toepass~_ng. • .. . • . ( d) I~() l~I11S e • • • o 'l o o • o o •

( e) B8troubaarheid. • . . . .

8. D::e Meganicse Insig-<~c2"~s .

.

.

( a ) _f\ ~cc me en • • • • • , , • •

( t) :f!,:'S-~c:·ywing van die ·r:cGts • " • • •

( c) lV~E::tode van toepass ~l~t> . • . (d) Norms . • . • . • • . . . • (e) Tietroubaarhei d . • . . . . • • J3l s . 57 57 58 58 58 59 59 60 60 60 60 61 61 61 61

9

.

Die Suid-Afrikaanse Groep-ver st

ands-toet s . -· . 62

D. Proofcroepe en di e Toetse op Ilul Toe

-ge lJa s . . o • ~ o o " a o • • • • • 6 2

1. UniversiteitstuG.ente . • • • • . • • 62

2. Standerd vyf-lecrlinge. . • . • • • 62

3. Standerd S2F<.~--le8rlinge van die

Teg:ir11ir-:'.::.:';::1 :ri:.-_.g::-:sirnol. . . 63

4. l'-Tot iVi3rincs. . . • . . • • • • . . • 6 4-B. Krit eria v~n Goldichci d. 0 • • 0 • • • 64

1. Probl ema by die ~ctrokko toctsgr oep 64

2. I1etodc s om kri tcria t o vorkry.

.

.

65

3 ·" .Bo sws.:r:'G t o en instru\: be

Llrsbcoor-e oOO Q• ~ o a oooo 66

4

.

D~c kri~cria wat eob~~ik ~s. . . . .

68

(1) l'uj1to vi r pral':tioso vr,;r1:. • • 68

(2) Bcoordelings op 'n

vyf-puntb-s!_.;:;::i..al. • • • • . . . • . . . . • 68 (3) Groepc goci e en swak l oGrlingc

vol gans instrukt cursbcoor dcling.

68

HESULTATE, BI:1.T8RKINCS EN BJ~VHTDINGS .

.

.

.

1. Inlci dinc;. , • • , • • 0 • • • •

. . .

2. Vorsprciding van TcotsrosultatJ, •

~

_c-. "' ~ Data- 01n+ _{· :• -'} -r_\., --1·1·:- -\I"-.. ,..-.--">"\·-' d-' '!1

n-*- I I;.~·.:~:,) JJ..!.. ~ .L. -~-.J..,~ Q e • 0 Cl b B0spruk1cg v&n Var spru1d1ng. . . • 3. Vorgcl yking van Sen.ms e:n Tioc;tcro met

Handi ghaid-toc.ts . • . • .

4.

Die Bctroubaarhoi~ v·an di e: Tootsc • • •

(0,'\ I'Ictodos vo.n :Dopa-Ltn.{~. , . . • • . •

(1) Vordcoldc-·hcl:!~tc:~-mctodo • . •

( 2) 'roots-hcrtoots-mctocte . • . • . . (3) Rasionel e-ekwivaleLsie-metode . •

(b) Data orntrent Eetroubanrhcid. . • •

(c) Desprekinc vnn Bet roubaarheid.

70 70 70 70 72 73 75 75 75 76 76 76 78

IIf st.

IV.

5.

Die Korrelasies tussen die

Verskil-l ende Toetse. • . • . • • . • • • . • (al Inleiding . • • . • . . • . . • . .

(b Data omtrent Interkorrelasies . • • (c Bespreking van Interkorrelasies . • (1) Algemeen . • . . . • . . . • • • (2) Pennsylvania-t weehand-werk-monster. . • . • • • • . . • • (3 4

l

~hnnesotn-hanteringspoedtoets . ( Handigheid-toets • • • • . • . . (5 Handvaardighede en verstand e-l ike bekwaamheid • • • • . • . . (6) Handvaa.rdir;hede en mego.niese

vao.rdigheid, • . • • • • • • •

6. Di e Gel di eheid en Waar de van die

Toetse . . . o ,, • • •

(a) Inleidi ng • • • . • . • . • • .

(b) Data omtrent Geldigheid . • • • (1) Korrelasi es met punte vir p

_rak·-t i ese vrerk . . . • . . . . • . .

(2) Korrelasi es met beoordelings

op 'n vyf-punte-s~aal. • • . •

( 3) 'i!ergely\:ing van groepe goeie en swak leerlinge. • . . . • .

(c) Besprekinc van Geldighei d • • . • .

(1)

Algemeen . • . • . . • • • . •

(2) Geldieheidsko~ffisi~nte . • • ( i ) Die invloe·d van di e betr

ou-baarhe i d. van die kriteria • •

(ii) Die verkrc~ geldigheids

-koSffisi~nte . .• • • . . • .

(iii) Die doeltreffendheid van

(

3

)

(4)

die toetse • . • . • • . . • •

Vergelyking van groepe goeie

en swak l eerlinge. • . . .

.

.

Di e relatiewe belangrikheid vaardi ghe de. • • • . • • , • van SAJo:ICVATTIJTD:C OOHS IG. .

. . .

.

.

. . .

.

1. Di e Aard van die Handvaar di ghede.

.

.

2. Die Ondersoek.

.

. .

.

.

. .

.

. .

.

3. Resultate en Bevindings .

. .

.

.

4, Slotgevolgtrekking.

. .

. .

.

.

.

.

_•

BIBLIOGB.AFIE. • • 0 • • • • • • •

. .

.

Bl'DAAG I : Die Handigheid-toets. I 8 • I

BYLAAG II: Verspreidings_crommc-·; ₈ • _•

• • • Bls. 79 79 80 85 85 86 87 89 90 90 91 91 91 91 93 95 102 102 103 103 104 106 109 109 111 lll 112 114 116 118 124 -129

DESKOUINGS EN BEVINDINGS OMTRI~ITT

HAl'illVAARDIGHED:C.

1 . INLEIDING.

Motoriese vaar dighede en die toetsing daarvan

welc reeds l ank die belangstelling van sielkundiges. Nogtans bly onder soel:ings in hierdie verband en ont

--wikkeling van motoriese toetse steeds aktueel~

_.fotoriese toetse ·is eGrst e onders0ek deur siel kun ....

di ges wat belnng gestel het in t ie probleem van individuel e · vers1.dlle, en in die verband tussen

f i si ese en motoriese trek~e en sLattings van

ver-standelike vermo~. Sodanige toetse i s op groot

skaal gebruik veral in siellcundic;e ondersoe1_:.:ings

van geslags- en rassevers~~lle , kliniese bestudering

van atipiese kinders , en industri~le seleksie .

(Vgl. 22 l) ₉ p.38.)

O·Jk opvoedkundigcs het belang by onc1Gr$oel':.:ings

in verband met motoriese vaardighede, Vir di e onder

-wys word motoriese toetse steeds van .:;roter belanJ'. Moderne sielkundig- o:;,,woGdkundiges ken. almeer ' n

belangrike rol toe aan opl eiding in fisiese · ko

~rdi-nasie en ontwikkeling van handvaardic;heid, omdat die

per soonlikheid daardeur tot vol ler ontplooiin3 kom.

Ei erbenevrnns is hulle van ·spesifieJ.rn belang by beroeps-leiding en sel eksie vir beroepsonderwys. Dit is in

hierdie laaste verband wat die huidige ondersoek

-l) Die syfer s wat telkens t ussen hakies aangegee

word, dui die nommer van die publLmsi e waarna verv.ys word, in die Dibliografie op pp. 118 tot

123 aan, asook die blci,dsy in die g-enoemde publi·

omtront bcpaaldc motori ese toetse gedocn is.

In hierc3.ic verhand.clinr; is handvaardichcde en handvaardighcidstootsc die hoofsaak. Soos die t erm

11hanc1vaardighoi d" anndui, gaan d.it om ' n vcrrnoc:!, 'n instaat-vreos, Oiil icts _1et 6.io handc te doon. Di e

handvaar di gh8de i s slegs 'n tipe motorioso vaardigheid en daarcrn is die Tictoriosc funksie daarin grondliggend.

Benev~ens dio notori e;se funksi e, moct daarin cgt cr ook

'n psigoloc;;icsc funl'~G ic ondorskei word. Hierdeur is insig in die gcbruik van die hande en vineers, vas

-l egging dour kondisionering on leer , oog-hand-ko~rdi

-nasio, '.]ns. moontlil;;:.

Voor dat oorgcc;aan sal word t ot die 1rnrnondorsoek

van hi erdi c studie, sal dit nodig wees om torwille van

algomenc orientasie 'n ~art oorsig t o cec van boskou

-ingo en bevindings omtrent motorioso va2rdiehede in

die brc~r V8rband, en moor bepaald omtrcnt handvaar

-dighedu. Vcrder sal dit nodig wcc.s om kortliks na

te

gaan wat die ve:n~rantskap tussen die hana.vnardichede

en mesaniesc vo..arc1i..&;hcdo, en tusscn di e handvaardig

-hedo en vorstandcliko bokwaamhcid is. Laast ons, moet

die rol vmt handvaar di Ghede by verskillende tipes arbeid

speel ondc·rsocl: word, omdat di t duidolik is dat

hand-vaardighcdo 'n hcol spcsifieko plck in die beroe~

siel-kunde beklee .

2. MOTORIESE

VA

!.J.D

i

m-::::crn:::

.

1 ) (a) Alecmcen.

As dio aard van motoriesc vaardighede in die al ge

-meen oorweeg word, ontstaan die vraag, tot watter mate l) Die term 11vaardighcid

11 _{i s f eitlik deurgaans in hier} -dic vcrhandeling gebruilr. Tcr onderst euning hiervan

kan die volgendc uitspraak van NJJRSELL aangehaal word:

11Words such as aptitude , talent , special ability1

trait, and so forth, are constantly used in overlapping senses,and the diffcroncos between them are hazy. !t

die prestasie van 'n persoon in een tipe motoriese

handeling beslrnu kan word as 'n aanduiding van wat hy

in 'n andor kan verrig. Anders gestel, is die vraag

of daar 1 _{n enlr:el e vaaX'di~heid bestaan wat dour die}

graad wae..rto0 di-~ by 'n cepaalde persoon aamvesig is,

sy pres t a si o s d:;-:1::·wJ":i.n1::: op ri_aa stonby die self de pe il vaspon. Die ~~e~oGrgeatol6o moontlikheid is dat 'n

persoon duic_o::i_lk C.0gs.a::'d lrn_n :vees in een soort

moto-riese handeli~g en swak of middelmatig in 'n ander.

In hierdic verband kan hoofsaaklik dri e hipoteses

ondcrskei word (vgl. 51, p. 91 vv.): (i) dat seirnre

faktore sposifiek aan 'n enkele tipe handeling

ver-bonde is en dat daar geen verband bcstaan tussen

pres-tasi e daarin en. in 'n andor nie; (ii) dat daar 'n

alge-mene motoriosc faktor bestaan; on (iii) dat motoriese

vaardighede goklassifiscer kan word in subgroepe met

sekerc onderliggendo faktore gemeonskaplik in clke

groop.

(b) Spesifieke faktore.

Hierdi e be8ko1iing postuleor eenvoudig die bestaan

van sokcre faktore wat spesifiek aan 'n enkele tipe

verrigting verbonde i s. Die faktoro wat sukses in 'n toets bepaal, is spesifiek aan daardie toets. Van die

prestasie daarin kan min voorspel word omtr-ent

vaardig-heid, bv., in 'n werk of sport. Die wydverspreide

be-staan van hier dic faktore val nie te ontken nie, maar

statistiose o~ders82k van nrestasj_cs in verskillendo

at pedantic clarity of defini~ion here do very little

good, and may easily do harm. Neat classification of

existing instruments of measurement into aptitude

t ests, talent tests, tests of special abili~J, end so

forth, really tell very little and only exercise the

mind to small pur pose. Confusion, in all conscience,

is quite great enough without adding to it by a

scholas-tic concern for the precise meaning of words . This is

why, in the treatment here presented, a great variety

of tests are lumped together under the single broad

toetse het behalwe hierdie faktore ook meer algemene

faktore aangetoon.

Die gedetailleerde ontl eding van spesifieke fak-tore is die terrein van die bewegingstudie, waarvan

Gilbreth se vorbetering van m~ssel van sestien

bewe-gings per steen tot vier , 'n klassieke voorbeel d is.

(c) 'n Algemene faktor.

As so 'n algemene faktor bestaan, sou daar bete-kenisvolle positiewe interkorrelasi es tussen pres ta-sies in verskillende toetse van motoriese vaardighede

gevind word, bo en behalwe die wat toegeskryf kun word

aan faktore soos intclligensie, motivering en antler nie streng motoriese veranderlikes . 'n Al gemene faktor behoort nie in groepsfaktore ,wat mekaar gedeeltelik

oorvleuel, ontleedbaar te ·wees nie .

Die bevindings met toetse van motoriese

vaardig-hede is gewoonlik dat, vir 'n gegewe ouderdomsomvang

en tootse mot betroubaarheidsko~ffisi~nte van

.75

tot .95 of ho~r, die interkorrelasies om die sontrale

neiging van +.15 tot +.25 saamgroepeer. Hi erdie graad van gomeenskaplikheid is so laag dat dit nie bet eke nis-vol is nie, en motiveringsfaktore alleen, sander onige

motoriose faktor, mag ho~r interkorrelasies bowerk -stollig. Korrelasies met intelligensie-toetspunte is

gewoonlik bot ekenisloos, hetsy positief of negatief.

1)

(51, p. 91.)

'n Moontlike variasie van hierdie hi~otese is, dat kinders begin met 'n al gemene motorieso vermo~ wat gel oi delik gedifferensit:Jerd raak met anatomiese

cmtwikkeling en formele sowel as informele skoling.

Hi erdio hipotese word egtor ontsenu deur dio werk van

S.H. SBASHORE (1932), WALKER en ADAMS (1934), BAYLEY

l) Verskillendo ondersoekings omtrent 'n algemene

faktor in motoriese toetse word hieronder bespreek i.v.m. die sposifiekheid van die faktore by handvaar

(1935) en WILLIAMS (one;er ubliseerd) (cf . 51, p.92)

vrat op ouderdomr,1e 2, 6, 10, 16, 18 en 20 jaar fei~lik

dieselfde lae interkorrelasies van standaar d-toetse

van motor iese vaardighede gevind het . BAYLEY het in

1_{n onder soek van die eerste drie jaar 'n GGrince ho~r} gemeenskapl ikheid c;edurende die eerste paar maande gevind, met spesifiekheid later.

Onder hierdie hoof kan ook 'n ander sto.ndpunt ge -noem word, hoewel die uitgangspunt hiervan radikaal

verskil. Hierdie groep menings beklemtoon die

funksio-nele verwantskappe in motoriese vaardigheid en weer

-spie~l die invloed van die Gestalt-skool in die Siellrunde.

Teenoor die analitiese benadering van die

voor-gaande beskouings, word die mening gehandhaaf dat elke geskoolde taak 'n getntegreerde geheel is, 'n dinamiese

funksionele patroon. Die patroon word in struktuur

totaal gewysig indien enige verandering in die onderge

-skikte dele, wat onderling verbonde is , gemaak word.

Dit is die gevolgtrekking waartoe bv. LEUTICJJIN (1929)

~f . 66, pp. 237 - 8) na 'n ontleding van die prestasies van 150 toetslinge in 5 motoriese toetse geraak het.

WILCOCKS et al . (69) meen dat,hoewel hulle

ver-skillende funksies by hul beroepsontleding onderskei,

die funksies nie ge!soleerd van mekaar werksaam is nie, maar dat die een 'n noodsaaklike komplement van die ander vorm. Hulle het gevind, 11dat die toetse die

ge-skikste blyk te wees wat 'n derglike integrasie van

funksies naboots" (p. 12). Met ander woorde, die analo~ tipe toets moet gebruik word, sodat in een toets die

essensi~le aktiwiteite van die werk gedupliseer word,

deur die werk in miniatuur te dupliseer, of deur dit te

simuleer sonder om dit presies na te boots.

(d) Groepsfaktore.

be-staan, kan verwag word dat middelmatige tot ho~

inter-korrelasies tussen toetse vir die vaardighede binne

die groep gevind sal word, en lae interkorrelasies

tussen die groepe as sodanig. Die grootte van die

groepering mag strek van 'n faktor so groot dat dit

byna 'n algemene faktor is, tot een so klein dat dit

weinig meer as 1_{n spesifieke faktor is. Die soorte}

vaardighede wat in 'n groep waargeneem word, behoort

'n aanduiding te gee van die basis van die groeperings .

Drie basisse van groepering kan genoem word, nl. een

-dersheid van bewegings, met sintuiglike veld en

spier-gebruik konstant; variasie van sintuiglike veld; en

variasie van spiergebruik. As spiergebruik konstant

gehou word, kan verskillende anatomiese groepe van

vaardighede onderskei word. Op hierdie wyse word onder

meer, handvaardighede onderskei.

3. HANDVAARDIGHEDE.

(a) Algemeen.

Die vrae wat in verband met motoriese vaardighede in die algemeen geopper kan word, "kan weer in verband met elke anatomiese groep herhaal word. Die vraag ont

-staan dan onder andere, of handvaardigheid enkel- of

meervoudig is. Eksperimentele bevindings onderskei

hulle selrfrveer in drie

kategorie~

7

nl.

(i)

dat elke

vorm van handewerk gekenmerk word deur spesifieke

faktore; (ii) dat handvaardigheid 'n enkele g

roeps-faktor is ; cm (iii) dat daar verskillende groepsfaktore

in handcwerk onderskei kan word.

(b) Spesifieke faktore .

Die eerste deeglike paging om motoriese

vaardig-heid eksperimenteel te ontleed, is deur PERRIN (44)

gedoen. Drie komplekse (tw. Bogardus-vermoeienistoets, kaartsortering en 'n kotsrdinasietoets) en veertien

een-voudige motoriese toet se (bv. _{11 ai}ming;1, 11tapi;ing

11 ,

t d . II ..L. • H b 1 ) • 51

.,s ea ine ss , ₁₁ t.Jrac1ng , a anseer, ens. i s op

studente van alb ei gesl agte toegepas , Geen bet eke

nis-volle verband tussen vaardigheid in enige t wee apart e toetse is gevind nie.

MUSCIO (1922; cf , 14, p.3; 18, p.327) hct t oetse

gebruik wat almal geki es ·was t erwille van hul cenvo

u-d _i. _{g e}h ₁ • d ( b _{v .} • • II t d • II

11a1m1ng , 11s ea iness , 11tappingt1 ' vuur

-houtjies in gaatjies steek, ens.) en tot ' n soortgelyke gevolgtrekktng gckom.

'n Beswaar teen die werk van bei de Perrin en Muscio i s dat die groepe wat hulle onder;.')ek het , t e kl ein was .

AKROYD (1928; cf. 14, p.3) het hom bepaal by toetse

van oog-hand-ko~rdinasie . Hy het geen botekenisvolle

interkorrelasie gevind nie on tot di e gevolgtrekking gckom dat el ke spesifieke kombinasie van bewogings 'n spcsifickc motoriese toets sal veroi s.

EARLE, GAW et al. (16) het ' n ondersock na die

meting van handvaardighede uitgevoor waarby hulle 15 toetse van betreklik eenvoudige handbc:wgings toegcpas

het op byna 1,000 kindcrs tussen 12 en 17 jaar oud.

Ook hulle het tot negatiewe gevolgtrekki ngs geraak

sover dit ' n al gemcne motoriese faktor aangaan. Hulle het gcvind dat die faktore wat hoofsaaklik prest asie in el kc toots bepaal, spesifiek aan die toetssituasie

is. Met ander woorde, min kan omtrent 'n persoon se

vaardigheid in andcr handwerkinge van sy pr estasie in

' n toets afgel ei word (pp. 82, 88) . Sommige van die

t oetso het cgtor ' n neigi ng gotoon om in twee groepe

t e val , namate spocd of akkuraatheid die bel angrikste

vereistc was, hoewel die verskille nie statisties be

-t ekenisvol was nie (p. 84) ,

R.H. SEASHORE (1930; cf . 66, p. 233) het 1n battery toetse , bekend as die ₁₁Stanford Motor Skills Unitri,

oog-hand-koordinasie (Koerth pur suit meter), spoed met

een hand (Miles motility rotor), spoed by twee-ha

nd-lrnordinasie (Brown spool-pacl~or), prcsiesheid "by di e

volg van 'n r itmiese patroon op ' n t el egraafsleutcl

(Ifotor rythm t est), spoed van vingerbewegings by dis

-krimincrende rcaksi o op 'n visuelc serie (Serial disori

-meter) , en spoed van voorarm- en vingerbewegir..gs (Tapping key) gomeet. Hy het tot die gevolgtrekking geraak dat,

,,the independence of the skills measured in these t ests

argues against any theory of general motor a.bili ty and in favor of specific skills. The independence of these

performances as measured suggets that, if there are

basic motor capacities, they are more numerous and more

specific than pr eviously believed. 11

S. SEASHORE (53) hct dio 11Stanford Motor Skills

Unit11 _{toogopas op 50 manlike werkers in 'n breifabriek}

en die toetsprestasics gekorreleer met pr oduksic in

work met spinmasji ene vrat t een ' n hot! spoed gewerk het .

Die korrolasies van die individuelc toct sc met die

kri terium het van - .07 tot +. 36 gewissel, t erv1yl die

hele battery

.

14

daarmee gekorrelecr het (p.

559)

.

Die lae interkorrelasies van die toetse , sowel as die

lae verwantskappe met die kriterium, dui syns insiens

op 'n t eorie van hoogs spesifieke motoriese vaardi g

-hede (p.

559

).

(c) 'n Enkele groepsfaktor.

Slegs die werkvan een persoon kan hier genocm

word, nl. die van HARREL (27).

Hy het 'n faktorontleding volgons Thurstone se

sentro'.l:ede metode gedoen van die prestasies van 91

katoenfabriekswerkers in

31

11meganiese vaardigheid

11

-toetse. Ook

5

nie-toets-veranderlikes i s ingesluit.

Volgens hierdie ontleding is meganiese vaardigheid

S (spatial), maar drie addisionele faktore, nl. V

( ver a b 1) , Y ( you th) en A ( _ manua 1 ag 1'l1't y __ _or a_'_ .'...:'..::..=-nv~'.:...~-~~.1 0 ~1· +~'

is ook onderskei. JJi e handvo.ardigheidsfalct or ay~·'l.

aangetoon deur Mac Q.,larrie sG ₁₁dotting"-toots: ,;'~';_r.

tipiese roetine-meganiese take soos moere in ~\~~~~~

draai, in blokldes-pal{ en in Whitman se 11pi n-boa1·d

1 ;~·

toets .

GREENE (25, p. 384) mecn dat verdere ondersoek nodig is om aan t e dui of hierdie faktor van Harrel verder in afsonderlike faktore ontbind kan wor d, of nie . Met ander woorde, die moontlikheid dat handvaar-digheid as 1 _{n enkele groepsfaktor v·oorgestel kan word,}

vrord betwyfel .

Bogenoemde verskillende faktore vind Harrel nie onafhanklik van mekaar nie, maar hulle vert oon t wee

gemeenskaplike faktore wat tentatief as g en 'n ul~e­ mene spoedfaktor ge!dentifiseer is.

( d) 1 _{n Aantal groe psfaktore .}

FARM.ER (18) was die eerste ondersoeker om ~i8

moontlikheid van sekere groepsfaktore in sensories -motoriese aktiwiteit te postuleer. Hy het drie toetse

(choice reaction test, McDougall-Schuster dotting t est, pursuit meter) wat volgens hom esteto-kinetiese

(aesthete-kinetic) ko~rdinasie meet , gebruik. JJie toetse het die gemeenskaplike kenrnerk, _{11 •} • • that

diffe-rent impulses received through the sensory organs have to be interpreted as signs for the performance of

certain rapi d and accurate movements by t he hand or foot . In order that these tests may be successf'.11ly performed, the different impulses and muscula-c· r.10\T8

ments ..• . must be accurately coordinated. " (:;:J.- 32,..(.) Die drie toetse korreleer gemiddeld .25 met mekaar

Hy erken dat dit sekerlik laag is, maar meen dat die

ver-skillende groepe voorgekom het en sy aantal toetslinge

(2 groepe, respektiewelik 645 en 449) dit betekenisvol

maak. Die esteto-kinetiese toetse korreleer gemiddeld

.05 met intel l igensie-punte , en die reaksietoets .02 met dinamometer-prestasies. Hy kom tot die gevolg

-trekking dat daar ' n kl ei n gemeenskaplike element is tussen die toetse wat gebruik is, wat n~g aan intelli-gensie, n~g aan krag toegeskryf kan word. Dit staan

ook nie in verband met temperamentele onstabiliteit

soos gemeet deur tremor of defektiewe spierewewig nie.

Hy bespreek die moont l ike bestaan van sekere groeps-faktore in sensories-motoriese aktiwiteit, een waarvan

dan esteto- kinesis is.

COX (14) het faktoranalitiese ondersoekinge volgens Spearman se twee-faktore-metode, in verband met hand

-vaardicshede gedoen . Hy het van die inmekaarsit en uitmekaarhaal van 'n elektriese lamphouer sogenaamde meganiese en roetine-monteertoetse ontwikkel. In die meganiese monteertoetse i s die toetsling voor die

prob le em ge stel om die de le van die lamphouer vra t los

aen hom gegee is , aanmekaar t e sit en daarna aan 'n

stuk draad te verbind. In die roetine-monteertoetse

is verski llende groepe dele van die lamphouer herhaal-delik aanmekaar gesit. Hierbenewens is by verskillende groepe al gemene intelligensie gemeet , asook prestasies

in verskillende toetse van meganiese vaardigheid en in

eenvoudige hanteertoetse . Hy vind (i) 'n a1gemene faktor in al die aktiwi teite aanwesig, met die moo

nt-l ike uitsondering van die eenvoudigstc handbewegings

(dit is die g-faktor van Spearman) ; (ii) 'n meganiese faktor met 'n meer beperkte omvang wat slee;s in die

aktiwiteite wat 'n meganiese :pobleem inhou, aanwesig is; (iii) ' n roetine-handvaardighei~sfaktor wat beperk

is tot die roetine-aanmekaarsit en -uitmekaarhaal en die eenvoudige handvaardigheidstoetse; (iv) twee kl ein

faktore wat beperk is tot twee pare eenvoudige hand-vaardigheidstoetse wat elk eenderse bewegings inhou.

Saam met hierdie algemene en groepsfaktore st:yn daar 'n verdere bepaler van vaardigheid te wees, nl. 'n spesifieko faktor in el ke handeling, dit is een wat in geen ander handeling voorkom nie . (p . 235 .)

' n Faktoranalitiese ondersoek van 59 verskillende beroepsvaardigheidstoetse deur die V.S.A.-ARBEIDSDIENS

(USES) (54) het twee faktore in behendighoid aangetoon, nl. F en M, vir ₁₁finger dexterity" on ₁₁manual dex

-t erity11

, onderskei delik (p. 154) . Die penbordapparaat van die USES het 'n groot l adine van die F-faktor

geto·on, t erwyl die Omdraai- en Terugplaasvorms van die

Minnesot a-hant eringspoedtoets byna suiwer handvaa rdig-heidstoetse geblyk te wees het . Twee antler eroops -faktore wat by die ondersoek gevind is, verdien ook vermelding . 'n Faktor A (aiming) waarby a:cirnraathoid van beweging betrokke is, en ' n spoedfaktor, T, is verder onderskei (p.153) . Onder toetse met ho~ ladings

van T i s egter konsekwent die met middel matigc l adings

van A gevind. Hieruit volg dat toename i n presiesheid in die mikkingtoetse (aiming), ' n vermindering van

spoed tot gevolg het (p. 154) . In twee antler ongep

ub-liseerde ondersoekings van onderskeidelik 141 en 549 manl ike toet slinge deur dieselfde ondersoekers, is

hierdie faktore ook onderskei (cf . 20, pp. 180- 4).

BUXTON (11) het by ontleding van die prestasies van 76 skoolseuns (12-16 jaar) in 13 toetse van her

-

.-halende beweging gevind, dat die ho~ graad van spes i-f iekheid van motoriese vaardighede in baie nou gr oeps -faktore resulteer (pp. 87-88,92) . Hy het ses faktore

gevind waarvan hy vyf t entatief as volg getdent i f is0ur het (pp. 90- 92):

faktor I: manipul erendo vcrrigting, of ander s gest el,

faktor III: 1_{n handvastigheidsfaktor (steadiness);}

faktor IV: 1_{n spoed- of ontspanningsfakt or ;}

faktor V: 'n taamlike spesifieke manipulasi e- tipe l eervermot!;

faktor VI: vereis ko~rdinasie van grater spiereroepe ,

skynbaar die spiere van die voorarm, bo-arm en skouer

-gordel i n die daarstelling van ruimteli1.rn patrone .

Faktor II beskryf hy as 11still quite i ndeterminate".

S:CASHORE , BUXTON en McCOLLUr.1 ( 5 2) het verskillendc f yn motoriese vaardi ghede ondersoek en onder andere

drie faktore govind wat hier genoom kan word (p.257). Die faktore is tentatief aangedui as 11finger, hand, and forearm s1)eed in restricted oscilatory movement" (bv.

vertikale en horisontale tik van 'n tolograafsleutel),

11f or earm and hand speed in oscilatory movements of moderate ext ent" (bv . tikking mot 'n stilus op 2 en 3

plate) en vastigheid of presiesheid (bv. ataksiometer, staande en sit tende).

'n Faktorontl eding van die data van die voorlopi ge

ondersoek van die MINN:CSOTA-ONDERSOEKERS (42) deur

VITTElffiORN (71), hot ondcr antler~ die volgende dric faktoro aangedui, nl. handvaardi ghoi d ( in bv. 11card sorting and card assembl y11_{- toetse), gestcreotipoer de}

ball istio se beweging van pol s en voorarm (bv. ii tapping11

-toetse) en handvastigheid (bv. ₁₁steadiness"- en

II tracing"-toot se). :Cersgenoemde t wee faktore het

YTITTENBORl'T (72) ook gevind by 'n faktorontleding van data Van EARLE.

(e) Samevatting.

Hi erdie ondersookings toon aan dat daar rogverdi g-ing bostaan om,soos EARLE, GAV! et al. (16) en SUPER

(55, p. 184 vv.) die uitdrukking 11handvaardichcde

11 ,

in pl aas van die enkelvoudsvorm te gebruik. rilinstcns regverdi g die gebruik van verskillondo anatomiese dole

van arm-en-hand- en pols- cn-vingcr-behcndighcde as

onderskei e vaardighedc . Verdcre ondcrsook mag aan die

lig bring dat hiordic ondorskoi d ontoereikond is on

dat behcndighoid i n werl{likhei d kontinu i s , e;rof aan

di e con oinde on fyn aan die andcr.

(55,

p.

184

.)

F~ENCH (20) som die resultate van 'n groot aantal

faktoranal i ticse ondersockings op (waarondcr dia voor

-genoemdo). Di a volgendo bohondighoidsfaktoro i s dour

hiordio vcrskillondc ondorsoekcrs vasgostol: vingor

-vaar digheid (11 ontlodings aangehaal) , handva::-1.rdig

-hoi d (4 ontlcdings) , psigomotoricsc lrntlrdinasio (10

ontlcdines) , mikki ng (aiming; 7 ontl cdings), tikking

(tapping; 3 ontledings) , en spood, 'n baie algcmone

faktor. Die handvaar d ighe id- en psi gomotoric so 1rnt5r d

i-nasic-fa 1-;::toro st em baic oorcon on mag moontlik diesel fde

woos.

4. MEGANIESE VAARDIGHSID EN HANDVA.ARDIGHEDE.

(a) Al gcmcen.

Onder boroopsi elkundiges is dit al lank gebruiklik

om t o dink in tc:r:mo van meganiese vaardi gheid. Hullo

hot die t erm nio in 'n strengo sin godofini~er nio ,

mao.r hot di t gcbruil;:: om die konmerk of st ol kcnmerko

wat vorantwoordclik is vir suksas in werk van moga

-nicsc aard, t c bcskryf. (55, p. 221.) Toetse van

mogani ose vaar di gheid 11attempt to measure t he ability

making for success in tasks requiring the use of t ool s ,

t he understanding and operation of machinery, skill

and doxt eri ty11

( 22, p. 5 5) . Dcrgl ike toot so is ont

-werp en is redol i k gcldig govind vir verskci c tipcs

mcganieso beroepe .

Terwyl hiordic prakticse ontwikkoling plaascevind

het, hot siol kundiges meganiese vaardighoid oetor ook

enkele trek of vaar digheid in di e engere sin van die woor d is, en Of dit 'n kombinasie van vaardighede is.

(55,

p. 221.)

(b) Eksper:_imentele ontledings van nmegani ese vaar di gheid".

Die eer st e betekeni svolle pogings om 11meganiese

vaardigheidi' t e bestudeer, eerder as om dit net te meet, i s die van COX

(15)

en die van PATERSON et al. aan die Universiteit van Minnesota (42). ,

COX het 'n f aktorontleding van,~eganiese vaa rdig-hei dstoetse" gedoen . Hy het 'n faktor getsoleer wat vir hom as van besondere belang voorgekom het en hy het dit

11meganiese vaardi ghei d11 _genoem. SUPE~

(55,

_{p. 221) kom}

egt er tot di e gevolgtrekking dat di t 'n t ipe ruimtel ike

-verhoudingsfaktor was .

Di e MINl'illSOTA-ONDERSOEKERS het eers bestaande toetse ondersoek en daarna toetse uitgesoek en hersien teneinde ' n verkl ar ende studie van meganieso vaardi gheid t e doen.

Die Minnesota- t oetsbattery is t esame met 30 ander t oetse, deur HARREL (27) toegepas . Soos r eeds genoem,

het hy gevind dat meganiese vaardighei dstoet se hoof

-saaklik 'n f aktor vir persepsuele spoed en skerpte en

1 _{n fal~tor vir ruimtelike voorstelling meet. Laasg}

e-noemde beskryf hy as ekwival ent aan meganiese vernuf.

WITTENBORN het Thurstone se sentrotede metode van faktorontleding t oegepas op die data van die prelimi

-n@re eksperiment (71) en die hoof- eksperiment (72) van die Minnesota-onder soekers. Eersgcnoemde ontl eding het ses faktore onderskei wat as volg aangedui kan vrord: (1) ruimtelike voorst elling7 (2) gestereot ipeer de

beweging , (3) skolast iese vermo~ , (4) handvaardi₀ heid,

(5) 'n persepsuel e faktor, en (6) ~astigheid (pp.250-5).

t ipi cso toot s van 1,meganiese vaardigheid

11

geneem word.

WITT~NBORN vind dat bogenoemde faktore as volg bydra

tot die variasie daarvan:

( 1) ( 2)

1

%

(3) ( 4) (5) (6)

1

%

( p . 250.)

Die tweede ontleding het vier faktore onderskei , nl.

(1) l iggaamsgroott e , (2) krag, (3) ruimtel ike voorstel

-ling en (4) handvaardigheid (pp. 399-401) . Die ve

r-skil lende faktore het as volg bygcdra tot variasie in

die ₁₁Minnesot a Mechanical Assembly Test" , 'n ui tbre

i-ding van die St enquist- toet s:

(1)

( 2) (3) 37% ( 4) rp1 c..p ( p. 400.)

Uit bogenoemde ondersoekings is di t duidel ik dat

ruimt elike voorst elling 'n belangrike rol speel in

"

megani ese vaardigheid 11 . SUPER

(55

,

p. 282) beskryf

ruimt el ilrn voorstelling as die vermo(:! om verhoudings

van voorwerpe in ruimte t e beoor decl , die vermo~ om

vorms en groottes t e beoordeel, en om hulle verstande

-lik t e hantecr. Dit is dio vermoS om t e visualiseer

wat die uitwerking sal wees as hulle saamgevoeg, omge

-draai of rondgedraai word. Die aangehaalde ondersoek

-ings van Harrel en Yli ttenborn verklaar cgter slegs tot

'n geringe mate die oorblywende variasie in mcganiese

vaardigheidstoetse,

BINGB..AM ( 5, p. 125 vv.) meen dat sukses in mega

-niese werlc afhang van meganiese vaardigheid ( soos bv.

deur die 11Hinnesota Assembly Test " gemeet) , handvaa

r-dighei d, skerp persepsuelc en kinest etiose waarnemings

-vermo~ns en meganiese informasic .

meganiese informasie (11shop operations informat ion

cri terion11

, pp. 147, 193) ingesluit, wat

.

35

met die nMinnesota Assembly Test" gekorrel eer het (p. 204),

maar di e i t ern is weggelaat in VfITTENBOffN se ontleding en niks dergel iks i s deur HAl1HEL ingeslui t nie . Beide skrywers het Stenquist se prent etoetse wat algemeen beskou word as maatstawwe van megani ese inf ormasie en

wat .46 (42, p.232) en .40 (p. 238) met bogenoemde

11Assembl y Test" korrelcer, ingesluit. Hul kon egter

sl egs gedeeltelik verslag gee van dio variansie daarin. Ont leding van 'n groter verskeidenheid tootse deur

di e Lugvaartsielkunde-program van die V.S.A. so Lo~r­

lugm.ag (cf. 20, p.17 vv.) het die faktor van megani ese

informasie duidelik aan die l ig gobr ing. 'n Toots van

meganiese boginsel s i s hior ingesluit en dit is gevind

dat di t swaar versadig i s met twee faktor e: ruimt ol ike voorstel ling en meganieso informasio.

Samovat tend kan dus gekonstateer word, dat die

algemene donkbecld van ₁₁meganiose vaar dighoid" bostaan uit 'n samost olling van ruimtel iko voorstel l ing, persep

-suel c spoed en skerpte , en meganiese informasie .

(c) Di e plek van handvaardi ghede.

Soos genoell!-, was BINGHAU (5) van moning dat die handvaar dighode ook 'n onderdeel van ₁₁megani ese vaa

r-di ghei d11 i s . Ook BENNET en CRUIKSHANK (3, p . 1) beskou

dit as sulks .

Hi erdie moning word nie deur eksperiment el e gege

-wens gosteun nie . Die geringe bydrae van handvaa

rdig-heid tot die variansie van di e 11Steng_uist Assembly

Tost11 _{en die 11Minnerrnt a Assembly} ~est" , _{nl. '27/o in die} geval van albei toet se, in WITTENBORN se faktorontl e

-dings is ecn voorbeel d.

By papi er-cn- potlood- toetso wat hoog korreleer met kriteria van 11meganiese vaardigheid", speel h

5

.

HANJJVAJ.TIDIGHEDE J;J.~ VETI~_TANDEL.:1Jg; :BEKWAiJ'.lIIEID.

(a ) Al gemcne opvattings .

'n J?opul~rc opvatt ing is dat 'n pcrsoon wat 11goed

met sy kop11 _{i s , ook}

11knap mGt sy hande it mo ct woes en

dat 'n persoon wat hoog staan t en opsigte van vers

tan-delike vermo~, waarskynlik ewe hoog sal staan t en op

-sigt e van spi erkoordinasie en die vermo~ om vaardige

bewegings aan te leer. Di t is nie noodwendig die geval

nie .

' n Ander opvatting wat dikwel s , selfs in di e

ender-wysberoep, aangtref word, is dat kinders wat nie

sukses-vol i s in die akademi ese rigting nie , die bekwaamheid besit wat verei s word in die geskoolde ambagte. (Vgl.

ook 32~ p.198). Ook di t is nie noodwendig di e geval

nie , soos van onderstaande eksperimentele gegewens

afgelei sal kan word.

(b) Eksyerimentele bevindings.

Verskillende ondersoekers het gevind dat die korre

-lasie tussen spiervaardighede en verstandelike vermo~ns

l aag is. Enkele ondersoekings met verski llende toetse

kan ter i llustrasie aangehaal wor d.

In die geval van 'n ecnvoudi ge toet s soos tikking

(tapping) kom dit voor asof die verwantskap met ve r-standelike vermo~ grootli ks afhang van die ouderdom

waarop getoets word. BURT (1909; cf. 22, p.40; 67,

p. 144) het 43 seuns tussen 12i en 13i jaar oud getoets

en 'n korrel asie van .41 tot

.65

tussen t ikking en

verskil lende verstandstoets~evind. . SOI.ILIBRVILLE ( 1924; cf, 22, p.40) het 'n korrelasie van -.09 tussen di e

Thorndike-intell igensietoet s en tikkin₆- spoed gevind

by 'n groep van 105 koll egestudente . As die ouderd

oms-veranderl ikheid konstant gehou word, word hi erdie ko

rre-lasie egter nul . GARFIEL (1923; cf. 22 , p. 40) rapp

or-·.

Di t skyn onredelik om te vervrag dat ' n funksic so een

-voudie; as tikking nou verband sal hou met maatstawwe van

intell ektuel e aktivli t ei t by volwassenheid. By kinders

i s die geval egter anders, want tikking, sowel as ander

toetse wat vir die volwassene eenvoudig is, vorm werklike

takevirhulle . (22, p. 40.)

In die bogenoemde ondersoekings van SQr.TI.'IERVILLE en

GARFIEL het hulle ook lae korrelasies tussen handvasti g

-hei d (steadiness) en die genoemde intelligensietoetse

gevind, nl. - .14 en .27 ondetskeidelik (cf .22, p.44).

Die MINNESOTA-ONDERSOEICRS het nog laer korrelasies

gevind met Army Alpha-I .K. en Otis-I .K., nl . • 03 en .02

(pp. 432- 3) . :HARRIS (28) het by 'n groep van 66 tand

-heelkundestudente die korrelasie tussen handvasti gheid

en die Otis- selftoepasbare Verstandstoets -.001 gevind

(p . 519) .

Uit die MINNESOTA-OND:CRSOEK kan ook die volgende

korrelasies met die genoemde verstandsmetings aangehaal

word (pp. 432-3):

Natrek (tracing): apparaat

Natrek papier Mikking (aiming) -.01

.

oo

.18

.

oo

-.02 .15

In verband met O'Connor se vinger- en tangetjie

-vaardigheidstoetse kan ook uit HARRIS se ondersoek

aan-gehaal vrord. IIy vind dat die toetse onderskeidelik

-~008 en +.015 met die Otis-toets korreleer {p.519).

JACOBSEN (30) het by 'n groep van 90 manlike l eer

ling-lugvaartwerktuigkundiges kor rel asies van .07 en .10

tussen die O'Connor-toetse en die gekombineerde punte

van Pressey se ₁₁Senior Class if ica ti on Te st :i en ₁₁Senior

Ver ifying Test;r gevind (p. 261) .

In ' n ondersoek deur die WESTERN ELECTRIC COMPANY

(1939; cf. 60, p. 123) van 749 werknemer s is di e ko

rre-l asie tussen die O'Connor-vingervaardigheidstoets en di e

het oOO ge _rn:..·3_·cl2or met die IIayes-·pen"bord.

·~uCI~A~ ( 62, p. 127) het 195 ho~rskoolseuns, 170 hot5rs:rnoldoct crs, 4-07 mans en 345 vroue getoets met die

Minncsota-hantcrin~spoedto~t~. Die prestasi es van die scuns en doG;t crs in diG .;American Council on Education

IIigh School Psychologic2l :;:;xamination:' het met die Te rug-plaasvorm (Placing)

.

2

4

on .15, en met die Omdraai-vorm

(Turning) .33 en .27 gekorrclecr . Die prestasies van di e mans en vroue in die Pressey Senior Classification Test 11 _{het met 'rcrugplaas ,12 en .19, en mot Orndraai .22}

en .25 gckorrGl eer . In sy bogcnoemde ondersock hot

JACOBSE;,f ~evind dat die Pressey-toet se respekticwclik .16 en .12 korrel cer met Omdraai en Torugplaas

(

p

.

263).

~~.G- . SK~S!:o::-~ (50, p. 252) hot by ' n grocp van 96 man

-studcnto lrnrrolasics van .02 en . 20 tussen die 11A. C .E.

Psychological Examination"cn Terugplaas en Orndraai, ondorskci dclik, gevind.

( c) San~G'!_<?-_-:tJ_t_in._g.

Uit die rcsultat e van ondorsookings met 'n vorskoi -dcnhoid van handvaardi gheidstoctso is di t duidelik dat di t onmoontlil;: i s om t c voorspcl of ' n pcrsoon wa t hoog kl assil i socr t en opsigt c van verstandelikG bckwaamheid, hoog, gcraiddold of laag sal klassifi seer t en opsigte van di e handvaardighcdc , of vice versa.

6 . HANTIVAARDIGHEDE EN ARDEID.

Arbeid word al gerneon gcklassifisoor as goskoold, halfscskoold on ongcskoold. rersonc wat nic in noue aanraking net di e arbeidsw~reld kom nie, neem dikwels aan dat hierdie onderskei dings in die graad van belcwaam

-hei d v:;at di e v-1erk kenmerk, onderskei dings is in di e graad

van handvaardigheid wat die wer k vereis . Dit is op verre na nie die P-·eval nie.

Van 'n leerl ing in 'n geskoolde ambag word in di e eerste plek:' n redelike graad van intelligensie vereis . ₁₁Brains superior to those needed in st

rict-ly routine white-collar work and in most semi-skilled

occupations are among the constituents of aptitude

for a craftil

(

5:p

.

127)

.

Die vermo~ is nodig om die

hoeveelheid kennis wat van 'n bek:wame vakman vereis

word, t e kan opdoen. Soos reeds genoem, vorm mega

-niese informasie 'n belangrike komponent van se;.

meganiese vaardigheid. Hierbenewens is 'n ho~ graaad

van ruimte-voorstelling ' n vereiste by geskoolde

werk. Die nodighei d daarvan is duidelik by t alce

SOOS bepl anning, lees van pl anne, hoeveelheidsopname,

ens . Persepsuele spoed en skerpte is van groat be

-lang. Uiteindelik is die element van behendighei d

in 'n wisselende mate van belang nodig by di e be

-haal van sukses in verskillende vakl eerlingskappe .

In half geskoolde vver~c is veral die hanc1vaardig

-hede van bel ang waar die werker voorvrerpe moet aan

-r~ekaarsi t , afwerk, verpak of hul op ander wyses met vingers , hande en arms moet manipuleer . Heel dik

-wels is di e halfgeskoolde werker meer bedrewe in

die bepaalde werk wat hy doen as 'n ambagsman in eni

-ge enkele handeling van sy vak. Vergelyk, bv., die bekwaarnhet1c van ' n meubelmaker met die van 'n half -geskoolde houtwerker vrat tapgate maak, of met ' n

lintsaag vrerk of 'n klavier poleer. Die geskoolde

vrerker staan hoog t .o.v . handvaardigheid hoofsaakl ik

in die sin dat sy bekwaamheid in enie;e enkele vrerk

-saamhei d ho~r staan as di e van die half-geskoolde

vrerker vrat in dac.rdie vverksaarnhei d spesial iseer nie.

As bcwys van di e relatiewe belangrikheid van

die handvaardighede by half geskoolde en geskoolde

-ment Stabilization Research Institute", met di e Min -nesota-handvaardigheidstoets genoem word. By di e standaar disasie het bott crverpakkers , bottertoe -draaiers en voedselverpakkers resp. di e 940, 92e en 88e persenti ele bereik in vergelyking met di e al ge -mene volwasse popul asi e; halfgeskoolde werkers in

die al gemeen het di e 64e persentiel bereik. Goskool -de werkor s in dio algemeen het , daart~enoor, di e 60e perscntiel beroi k en rnotorwerktuiglrnndi ges , bv.,

sl egs die 55e persenti el .

By ongeskoolde arbeid is motoriese bekwaam

-hede soos krag, spoed van bcweging, l iggaamskot5rdi -nasie en ui thouvermo'~ hoofsaak. Fyner vaar dighede

en oog-hand kot5rdinasie i s gewoonlik van mi nder be-l ang.

11To put i t in everyday industrial parlance ,

the ski l led worker needs 'know-how' , the semiskilled

worker skillful hands and fingers , and the unski l -l ed v-rnrker a strong back' (55~p.185) .

(Sien 3:pp. 1-2; 5:p.125 vv. ; 55:p.185;60:p.142.)

7. ALGEMENE OORSIG.

Ui t die ondersoek van menings en eksporh1ente -l e bevindings in hierdie hoofstuk, kan samevattend die vol gcnde omtrcnt die aard van handvaardighcde ~fgelei word. Di e h~ndvaardighede is 'n groep mo

-toriese vaardighcde met konstante gebruik van di e

-selfdo spi ere as basis van groepering. Faktoront -l eding van handvaardighcidstoet se het nie ' n onkol e

behondigheidsfa~tor aangotoon nie , maar het verski l

-l cnde groepsfaktore ondcrskei . Di e handvaardighede varit!er onafhanklik van mcc;aniese vaardighei d en

die handvaardighede by verskillcmde tipes ardei d necm af namat e die arbeid mo er geskoold vrnrd.

Wanneer ' n sel oksicprogram begin word, moet vooraf vasgestol word watter vaardighodc van belang

i s in die bcroep(-e) waarvoor die persone gescl ekteer

moet word. Indicn van bcstaande toet so gobruik gc

-maak wil word, kan aan die hand van die oogmcrke wat

toctsopstellers gchad het met di e c1aarstcl van hul t oet se, on die bevindings van gebruikers van die toetsc, toetse geki es word wat hi erdi o vaardighede

sal meat. Hierna moet die betroubaarhei d en die gc

l-dighcid van dfu gekose tootso vir die bepaalde

be-roep(-e) eksperimenteol bcpnal word, t eneinde hul

waarde as hulpmi ddols by die sel eksi e vas t e stel. ' n Groot verskeidonhoid handvaar di ghoidst oot so

is reeds vir verskillcnde doel eindes ontwikkel. In die huidi go ondcrsoek i s 'n battery handvaardighe ids-t ootse met die oog op bepaal do sel cksiework onder -sook. In di e volgende hoofstuk word ' n oorsig gogee

van die literatuur omtrent die t oetse , asook 'n oorsig van die cksporimontal o ondersoek van die t oet se .

DIE ONDERSOEK.

A. DIE DOEL VAN DIE OND:SRSOEK.

Die huidige ondersock het voorlopigc werk gevor::n

in verband met die kouse of samest elling van 'n toet s

of bat tery toet sc van di e handvaardighede vir gebruik,

saam mot toet se van ander vaardighedc en vermo~ns, by

die lrnuring van l eerlinge vir die Tegni ese Ho~rskole .

Die doel was hi er om 'n siftingstoet s of -toetse t e

vind, met behulp waarvan applikant o,wat aan die alge

-mcnc vercist cs van die ambagt e voldoen, gesol ektoer

kan wor d. Di e doel was nie om t oet se t e vind en t e

standaardiseer met behulp waarvan appl ikante na spes

i-f icke ambagt e verrvys kan wor d nie .

Op grond van di e l iteratuur omt rent h8.ndvaardig

-heidstoetse moes 'n aantal toet so voorlopig uitgesoek

word, wat moont l ik 'n bcvredigendo aanduiding sou gee

van di e handvaardi ghede wat by ver ski l lende ambagt e

van belang i s . ~erstens, moes dan die bet roubaarheid

van di e toot se bepaal ~ord. Tweedens , moos ' n poging

aangewend word om t e bepaal wat die toet sc meet, deur

hul onde::clingc verwantskap, asook hul vcrvrantskap met

toetse van verstandel ike bekwaamhcid, ruimt elilrn

voor-stelling en meganiese insi g, na te gaan. Derdens,moes

een of me er kri teria van ambagsbekvvaamheid gevind word

en die prestasies in die handvaardighei dstoetse daa

r-mae gekorrel eer word t eneindc t e bepaal t ot watter

mato die toet sprest asi es as aanduiding van moontl ike

ambagsbekvraamhei d gabruik kan word.

B. KCUSE VAN DE~ TOETSE.

Die ondersoek het hoofsaaklik gegaan oor drie

handvaardighoidstootse, naamlik

( 1) die Pennsylvania-trn}ohandwerkmonster, ( 2) die I1in.ncsota--hc.nteringsiJOedtoots 9

(3) die Handigheid-toets van Industrial Psy-chology, Inc.

Uit die bcs~·::ryvlings van die toetso wat hierna sal V'j2t,·~ sal dit duidelik wees dat hierdie toetse ' n battery

vorm wat min of meer die verskillende behendi ghede

wat in die vorige hoofstuk aangedui is, meet .

Die Pennsylvania- tv.reehandwerkmonster meet skyn -baar elemente van vingervaardighei d en handvaardi g-heid. 'n Toets soos O' Connor se vingervaardigheids-t oets i s ni e gebruik nie . Ontleding van die werk i n

die verskil lende ambagte dui nie op 'n betekenisvolle

rol van

s

o

'n fyn graad van hanteervermo~ deur die

vingers, as vrat, byvoorbeeld, deur hierdie toe ts ge

-rn.eet vrord nie.

Di e vereistes by die Hinnesota-:tranteringspoed.tof:ts

is growwer as by die Pennsylvania- toets. Hier gaan dit definitief om arm-en-hand-behendigheid.

Di e Handi ghei d-toets meet nat rek (tracing), tik·-king (tapping), mikking (aiming) en stippeling

(dot-ting) . Hi erdie fyner behendighede wi ssel in belang

-rikheid by die verskillende ambagte . By tekenwerk,

rrat in al die ambagte gedoen word, is hul ook belang -rik. Die faktor van spoed word verder deur al dri e subtoetse van die toets beklemt oon, maar veral deur

die Vierkant e- subtoets .

Bene~ens hierdi e dri e toetse i s die O'Connor -vingervaardighei dstoets en 'n vrysiging van McDougall

se ;1dotting t est ;; op ' n groep seuns toegepas . \7hipple se handvastighei dstoets (steadiness) en natrektoets

(tracing) i s ook toegepas , maar as gevolg van onbe -troubaarhei d in di e rnetode van regi strering wat ge -bruil::: i s , moe s die gegeyrens weggelaa t vrord. !Jie do el

met hierdie toetse was om die aard van die

handvaardig-hede wat die drie hooftoetse meet, te probeer vasst el.

•n Verdere paging tot vasstelling van die inhoud

van die toetse was om die prestasies daarin te

korre-leer met prestasies :in die Vormwaarnemings- en Mega:niase Insi.g-toetse van die Nasionale Buro vir Opvoedkundi ge

en Maatskaplike Navorsing, en in die Suid-Afrikaanse Groep-ver st andstoets.

C. BESKTIYWING VAN DIE TOETSE EN BEVINDINGS VAN ANDER ONDERSOEKERS.

1. Inlei ding.

'n Beskrywing van elk van die toetse wat in h

ier-di e ondersoek gebruik i s , volg hieronder. 'n Kort oo

r-sig van die bevindings van ander ondersoekers en gebruik

-ers van die t oetse , veral die drie hooftoetse , word ook

aangegee . Dit is van waarde by di e uiteindelike eval u-asie van die t oetse . Hierdie gegewens val onder t~ee

hoofde , nl. di e betroubaarhei d en die gel digheid van

die toetse. Onder laasgenoemde hoof word die v erwant-skap met ander toetse ook behandel. Vlaar norms vi r die

toet se be skikbaar i s , vrnr d ook daarna vervrys.

2. Die Pennsylvania-tweehandwerkmonst er.

(a) Al gemeen.

Di e Pennsylvania-tweehandwerkmonst er (Bi-manual

Worksampl e -- PTI-I1.7,) het in 1943 die eerst e maal op di e mark verskyn en is dus nog 'n betreklik nuwe t oet s.

Min inligting i s daaromtrent i n publikasi es beski kbaar,

behal vrn di e Handl ei ding (46) wat deur di e ontwer1Jer van die t oets, J .R. ROBERTS , saamgest el i s. Omdat di e t oet s gerieflik en net j i e s ontvrer p i s , kan verwag word dat

dit nog veelvuldig in navor singsprojel<te en by indus tri-t!le selel::sie gebruik sal word. Die toets word deur die

Educational Test Bureau, Inc. b8mark.

Skroef- en-moer-toetse kom in 'n aantal vorms voor.

Een vereis, byvoorbeeld, dat 10 eenderse moerc aan 10

eenderse skroewe gedraai wor d, 'n ander dat moere van verskillende groottr::s aan sk:coewe -.ran ooreensteminende

groottes gedraai word, (38 ~ p.134.)

Afbeelding 1: Die Pennsylvania-tweehandHerkmonster,

(b) Besl~dng_ van di~_!oets .

Die tootsmatei~L;,al bestaan ui t 'n bord, 105 .3krcc'il8 en 105 moero. Di e bord is 32 duim by 8 duim; in ate

middel daarvan is 100 gae.tjies met 'n deuronee van

l

duim, en ~~- duim ui tmekaaJ..~, in rye van 10 gerangskik; aan weorskant e van die rye gaatjies i s 'n bak, di e e~~

vir die s~roewe en die ander vir die moere . Die skroewe is

l

i

duim lank en

i

duim dik.

Afbeel ding 1 toon die toets aan.

Di e sagte nateriaal waarvan die toetsbord gemaak is, veroorsaak ongelukkig dat di e gaatji es gou uitslyt en grot er word. Dia verf skilfer ook af omdat dit harder i s as die materiaal daaronder. Dio apparaat is na 'n tyd van gcbruik nie m0cr standaard nio er: si en

daar ook swak uit .

(c) I.Ietodc vo.n_ toepassin[f.

Die toets r;ord gev-rnonlik individuoel afgenecm, :r:1a3:..~

vol

gon9 d

i

e Hand

leiding

(46)

kan

'

n

gGoefendo

toetsne~e~

Die toetsling doen die toets staande by 'n tafel

van orntrent 30 duim hoog.

Di e toots bestaan uit twee take, nl. Vasdraai en

Losdraai.

(1) Vasdraai~ Indien die t oetsling regshandig is, word

die apparaat voor horn geplaas met die skroewe aan sy

regterkant en die moere aan sy linkerkant. Die taak is

om gel yktydig een skroef met die regterhand en een moer

met di o l inkerhand op te tel, hul aanmekaar t e draai

deur die kop van die skroef tussen die duim en voor

-vingor van di e regterhand t e rol, t erwyl die moer

stil-gehou word, en dan met die kop van dio skroef ondertoe

in 'n gaatjie t e plaas. Dia oerst e 20 gaatjies ~ord vir f

oofening gevul, gedurendo welkc tyd foutiewe werkmetodes

gekorrigeer moet word. Die tyd (in sekondes) wat ge

-bruik v.rord om die laast e 80 skroevre en moere aanmekaar

t o draai, dien as maatstaf. 105 skroewe en 105 moere

word voorsien sodat indien die toetsling een of moer

van di o tafol af laat val, hy kan aangaan sander om dit

op t e t el .

Indien die toetsling linkshandig is, word die appa

-raat voor horn goplaas met die skroewe links en die

moere rags ; hy tel dan met sy linkerhand die skroewe en

met sy regterhand die moere op.

(2) Losdraai: Die t aak i s hier om elke keer 'n skroef

en 'n moer uit 'n gaatjie te noem met di e l inkerhand

(as die toetsling regshandig is9 as hy linkshandig is,

met die rogt erhand), met 'n rolbeweging tusson die duim

en voorvinger van di0 regterhand die skroef en die moer

los t o draai en dan elk in sy bak terug t e plaas . Di e

tyd wat genacm word om 100 skroewe on moore los te draai,

dion as maatstaf.

(Opmorking~ Die instruksies vir gebruik van die toets mo.oJc nio voorsiening vir oefoning by die Losdraai

-toets nie. By gebruik van die toets het dit 'n l eemte

geblyk to wees. Aangosien 'n eenvormigo worksmetode

hior ewe belangrik is as by Vasdraai, behoort gel eent -heid gogeo t o word om dit aan t e leer . Die eerste 20 skroewe en moere kan vir oefening gebruik word. 'n

Ander wysi ging sou wees om dadelik na oefening vir

Vasdrnai , oefening te gee vir Losdraai en die t oetstnak

dnn oor 100 skroewe en moere t e lao.t strek vir albei t ake ; dit sou egt or minder gewens wees omdat oefcning

dan nie onmiddellik ann die toetstao.k vooro.fgaan nie.)

(d) Norms .

ROBERTS (46) geo aparte norms aan vir die twee dele van die toets, nl. vir ouderdom en gesl ag. Dit

is gebasocr op 11an unsel ected sampling" van l,793·inaf!9

en 2,186 vrouc. Omdat di e klasse individue wao.ruit die

normaticvve steekpr oef saamgost el is, nie aangegee wcrd

ni e, lmn nie sondcr me er op die norrns staat gemnak V·1ord

nie. Verdcr vrnr d norms aangcgoo gebasoer op di e pre}3-·

to.si cs van 275 ho~rskoolscuns en 275 hoerskooldogter s ,

asook vir 200 mans on 200 vroue wat hanteerv1erk in

industrie~· godocn het vir scs maande of meer (weereens

rrord hull e werk nie anngcdui nie, wnt bet ckenisvol mag

gewees het). MARY BAUifIAN (2) het die PTHW. aangepas

vir gebruik by blindes •.. RO:B:CRTS ( 46) gee dan ook

ver-sprcidings van t ydprestasies nan vir 19 blinde mans en

3 blinde vroue met sukscsvol l e industri~le di ens , 118

blinde mo.ns en 63 bl inde vroue sondcr industriele ervn

-ring, en 23 mans en 7 vrou(; met gcringe gesigsvormoe.

( c) Detroub.':l..o.rhci d.

Die so.rd vcm di e tank i s sodo.nig do.t bctreklike

l ang tyd gebruilc word vir bei do Vo.sdraai en Losdro.o.i .

Di t dro. onget\lyfcld by tot die betroubo.o.rhoi d van cl:°J: