Erfgoedwording en herbestemming van kerken:
een groeiende (monumenten)zorg
Thomas Coomans
Faculteit Ingenieurswetenschappen, Departement Architectuur
Raymond Lemaire InternaEonal Centre for ConservaEon
Copyright Thomas Coomans © THOC‐SOFAM 2013
2 december 2013 – Thomas Coomans
Herbestemming van kerken: een groeiende (monumenten)zorg
1. Een groeiende (monumenten)zorg
Mechelen (Hotel Patershof)
Newton Mass. (2005)
‘s Hertogenbosch
Mont‐Saint‐
Michel
Schaarbeek
Genève
2 december 2013 – Thomas Coomans Herbestemming van kerken: een groeiende (monumenten)zorg 2 december 2013 – Thomas Coomans Herbestemming van kerken: een groeiende (monumenten)zorg
CONCEPTNOTA
Een toekomst voor de
Vlaamse Parochiekerk
24 juni 2011
Stichting 2008 jaar van
het Religieus Erfgoed
1. Een groeiende (monumenten)zorg
2. Erfgoed & gebruikswaarde
Memorïele waarden
Waarde van ancienniteit /oudheid
Historische waarde
Herdenkingswaarde
Actuele waarden
Kunstwaarde (spiritueel)
Gebruikswaarde (prakEsch)
Alois RIEGL (1858‐1905)
Der moderne Denkmalkultus, sein Wesen,
seine Entstehung, Wenen 1903
Watermaal‐Bosvoorde (Christ the King)
Brugge (Magdalenakerk, Yot)
Brussel (Begijnhoderk)
2 december 2013 – Thomas Coomans
Herbestemming van kerken: een groeiende (monumenten)zorg
2. Erfgoed & gebruikswaarde
2. Erfgoed & gebruikswaarde
Walcheren (vuurtoren), Mont‐St‐Michel (gevangenis), Leiden (Academie‐
gebouw), Fontenay (papierfabriek), Villeneuve‐les‐Avignon (opslagplaats)
2 december 2013 – Thomas Coomans Herbestemming van kerken: een groeiende (monumenten)zorg
2. Erfgoed & gebruikswaarde
Doornik (Sainte‐Catherine)
Saint‐Denis ––
beschermings‐
wet 3 brumaire
An II (1793)
Anderlecht (St. Franciscus‐Xaverius)
3. AlternaPef gebruik & herbestemming
Oorspronkelijke bestemming: eredienst (‘herinrichEng’)
Voortbestaan van religieus gebruik, met andere focus:
‐ ‘herorientaEe’
‐ ‘hergebruik’
‐ ‘medegebruik’, ‘simultaankerk’
‐ ‘gedeeld gebruik’
‐ ‘polyvalent gebruik’
Parijs (Jezuïten), Brussel (St‐Katelijne), Utrecht (Turkse moskee
vm. Noorderkerk), Aachen (Grabkirche St.‐Josef)
2 december 2013 – Thomas Coomans Herbestemming van kerken: een groeiende (monumenten)zorg
3. AlternaPef gebruik & herbestemming
Oorspronkelijke bestemming: eredienst (‘herinrichEng’)
Voortbestaan van religieus gebruik, met andere focus:
‐ ‘herorientaEe’
‐ ‘hergebruik’
‐ ‘medegebruik’, ‘simultaankerk’
‐ ‘gedeeld gebruik’
‐ ‘polyvalent gebruik’
Verdwijnen van religieus gebruik en ‘herbestemming’
‐ privaEsering
‐ semipubliek gebruik
‐ publiek gebruik
(monofuncEoneel / mulEfuncEoneel)
Amsterdam (OLV Zeven Smarten, opvangcentrum)
Maastricht (vm. Dominicanenkerk, boekhandel)
3. AlternaPef gebruik & herbestemming
PrivaPsering:
Utrecht (MarEnushof),
New York (Limelight Market
Place), Brussel (EU pers),
Montréal (St.‐Jean de la
Croix)
2 december 2013 – Thomas Coomans
Herbestemming van kerken: een groeiende (monumenten)zorg
3. AlternaPef gebruik & herbestemming
Semi‐publiek : Brugge (vm. Jesuïetenkerk), Amsterdam (De Duif),
Trier (St Maximin), Québec (Circusschool), Québec (VerEge Escalade)
3. AlternaPef gebruik & herbestemming
Publiek: Parijs (Musée
des Arts et MéEers),
Byrr (vm. Klooster),
Mont‐sur‐Marchienne
(Musée de la Photogra‐
phie), Maastricht (UM
universiteit), Basse‐
Wavre (kapel college)
2 december 2013 – Thomas Coomans
Herbestemming van kerken: een groeiende (monumenten)zorg
Tilburg (Hasseltse kerk), Schaarbeek (OLV Helmet), Amsterdam (Lutheraanse kerk / UA), Amsterdam
(Vondelkerk), London (Lumen Church), Québec (ND CarEer)
Het Engels model
2 december 2013 – Thomas Coomans Herbestemming van kerken: een groeiende (monumenten)zorg
4. Erfgoedwording, gemeenschap & algemeen belang
www.openkerken.be/
RELIWIKI
2006‐2007
2 december 2013 – Thomas Coomans Herbestemming van kerken: een groeiende (monumenten)zorg
