Proefstation voor de Bloemisterij ISSN 0921-710X Linnaeuslaan 2a
1431 JV Aalsmeer Tel. 02977-52525 Fax. 02977-52270
Invloed van NaCl op chrysant geteeld in een substraatloos eb/ vloed teeltsysteem
Rapport 207 Prijs f 10 =
M. Warmenhoven maart 1995
Rapport 207 wordt u toegestuurd na stoting van f 10,= op gironummer 174855 ten name van Proefstation Aalsmeer onder vermelding van :'Rapport 207 Invloed NaCl op chry-sant in substraatloos eb/vloedsysteem'
1. Inleiding 3 2. Materiaal en methode 4
3. Resultaten 8 3.1 Proef 1 en 2 8
3.1.1 Waarnemingen aan de plant 8
3.1.2 Gewasanalyse 9 3.1.3 Opname voedingselementen 10
3.1.4 Relatieve groei snelheid en Netto Assimilatie snelheid 12
3.2 Proef 3 en 4 13 3.2.1 Waarnemingen aan de plant 13
3.2.2 Gewasanalyse 14 3.2.3 Opname voedingselementen 15
3.2.4 Relatieve groei snelheid en Netto Assimilatie snelheid 16 18
4. Discussie 18 5. Samenvatting 20 Bijlage 1: tabellen behorende bij proef 1 23
Bijlage 2: tabellen behorende bij proef 2 27 Bijlage 3: tabellen behorende bij proef 3 32 Bijlage 4: tabellen behorende bij proef 4 38
Invloed van NaCl op chrysant geteeld in een
substraat-loos eb/vloed teeltsysteem
1. INLEIDING
De accumulatie van Na en/of Cl zou een potentieel probleem kunnen zijn in recirculatie-systemen. De laatste jaren zijn bij verschillende gewassen proeven gedaan met NaCl-trappen. Bij Gerbera (Baas, 1992) trad produktieverlies op wanneer de NaCl-concentratie in de voedingsoplossing boven de 8 mmol/1 kwam. Hetzelfde gebeurde bij chrysant (Baas e.a., 1991), terwijl bij anjer produktieverlies optrad bij een NaCl-concentratie boven de 23 mmol/1 (Nijssen, 1994). In alle proeven werd NaCl als extra zout
toege-voegd aan de normale voedingsoplossing, waardoor een oplopende EC-waarde ontstond. De resultaten geven aanleiding tot de veronderstelling dat de produktieverschillen met name het gevolg zijn van deze EC-stijging. De vraag was nu of bij een lagere voedings-EC accumulatie van NaCl aanleiding geeft tot produktieverlies. Hierbij is enerzijds gekeken naar de invloed van de voedings-EC en anderzijds naar de invloed van irrigatie-frequentie. Om seizoens-effccten na te gaan zijn de proeven herhaald in de tijd.
2. MATERIAAL EN METHODE
Er werden van week 28 1993 tot week 23 1994 vier proeven uitgevoerd. De proe-ven 1 en 2 waren herhalingen van elkaar in de tijd. Dit gold ook voor de proeproe-ven 3 en 4. In elke proef werden er zes behandelingen gelegd over vier blokken. In de gebruikte afdeling (150 m2) lagen zes verrolbare bedden met elk zes goten (10 x 10 cm) met een lengte van 12 m die op de helft voorzien waren van een tussenschot. In de goten lagen plastic stroken (op omgekeerde plastic bloempotten) met om de 12,5 cm een gat. Drie halve goten vormden samen een veld, een bed bestond dus uit vier veldjes. Elke voor-raadbak (550 1) kon twee veldjes (4 m2) van voeding voorzien. De voeding werd vijf minuten opgevoerd tot een vloedhoogte van 8,5 cm. De voeding werd om de week op samenstelling gecontroleerd. Elke week werd gecorrigeerd voor EC (regenwater en/of stockoplossing) en pH (NH4N03 of KHC03). Ook de verdamping werd regelmatig gemeten: proef 1 en 2 elke week en proef 3 en 4 tweemaal per week. Dagverlenging werd gegeven met Philips Flower Power lampen (80W).
Standaard werden aan het gewas tijdens de teelt de gewichten bepaald van blad, steel en wortel (vers/droog) en het bladoppervlak (op Area-metersystem(Delta-T)).
Met behulp van bovenstaande waarnemingen zijn de volgende parameters berekend: drogestofgehalte, spruit wortel verhouding, Leaf Weight Ratio (g blad droog/g plant
droog), Specific Leaf Area (cm2 blad vers/g blad droog), Leaf Area Ratio (cm2/g plant droog), Net Assimilation Rate (g(cm2.dag)), Relative Growth Rate (g(g.dag)). RGR is een maat voor biomassa-produktie per dag. NAR werd berekend met behulp van de volgende vergelijking: RGR = NAR * LAR.
De gegevens werden statistisch geanalyseerd met ANOVA. Indien ANOVA be-trouwbare effecten gaf werden groepsgemiddelden vergeleken met behulp van LSD-waarden.
Proef 1
De proef werd uitgevoerd van week 28 tot week 38 1993. In deze proef werden twee EC-niveaus gerealiseerd, gecombineerd met drie Natrium/Chloride-niveaus. Een overzicht van de behandelingen wordt weergegeven in tabel l. De voeding werd een-maal per uur opgevoerd.
Tabel 1. Overzicht behandelingen proef 1 en 2
Behandeling EC-voeding NaCl mmol/1 EC-totaal (EC-NaCl) 2-0 2,0 0 2,0 2-6 1,30 6 2,0 2-12 0,60 12 2,0 3-0 3,0 0 3,0 3-6 2,30 6 3,0 3-12 1,60 12 3,0
De streefwaarden van de voedingsoplossingen behorend bij de verschillende behandelingen worden in tabel 2 weergegeven.
tempe-De op jute bewortelde stekken ('Improved Reagan') werden geplant op 13 juni 1993 (t=0) in een dichtheid van 44 planten per m2. Tijdens de teelt werd er op 10 en 19 augustus geremd met Alar 64 SP(1 g/l).
Er werden op t=13, t=27, t=41, t=55 en t=69 monsters genomen. Per oogst werden zes planten per veldje geoogst. De kortedagbehandeling werd na 21 dagen ingesteld. De hoofdknop werd op 30 augustus 1993 verwijderd.
Tabel 2. Streefwaarde voedingsoplossing per behandeling in mmol/1
Ec-NaCl 2 - 0 2 - 6 2 - 12 3 - 0 3 - 6 3 - 12 N03 -14,9 9,7 4,5 22,3 17,1 11,9 N H / 1,19 0,77 0,36 1,79 1,37 0,95 H2P04 -1,79 1,16 0,54 2,68 2,05 1,43 K+ 10,7 7,0 3,2 16,1 12,3 8,6 Ca~ 2,68 1,74 0,80 4,02 3,08 2,14 Mg++ 1,19 0,77 0,36 1,79 1,37 0,95 S O / 1,49 0,97 0,45 2,23 1,71 1,19 De streefwaarde (micromol/1) voor de sporenelementen was voor alle behandelingen gelijk.
Fe B Mn Cu Mo Zn 40 10 20 1,0 0,5 3,0
Verder werd van t=9 en t=69 het gedroogde blad, steel(+ bloem) en wortel geanalyseerd op nutriënten in mmol/kg drooggewicht (Walinga e.a. 1989). Op 14 en 22 september werden bladmonsters uitgeperst voor het meten van de osmotische potentiaal; in het resterende bladsap werden nutriënten (K, Na, Cl, N03, P, S04, NH4, Mg, Ca) bepaald.
Proef 2
Van week 40 tot week 50 1993 werd proef 1 herhaald. De temperatuur was gedurende de teelt gemiddeld 19°C, door de zon kon de temperatuur oplopen tot 25°C.
De op jute bewortelde stekken ('Improved Reagan') werden geplant op 5 oktober 1993 (t=0) met een plantdichtheid van 44 planten per m2. Tijdens de teelt werd er op 2 en 8 november geremd met Alar 64 SP (1 g/l). De tweede remming werd te vroeg uitgevoerd, waardoor de proef vroegtijdig werd beëindigd op 13 december 1993 (t-69).
Er werden op t=2, t=6, t=9, t=13, t=16, t=20, t=23, t=27 en t=69 monsters genomen. Per oogst werden zes planten per veldje geoogst. De kortedagbehandeling werd na 29 dagen ingesteld. Verder werd van t=69 het gedroogde blad, steel en wortel geanalyseerd op nutriënten in mmol/kg drooggewicht. Op 26 oktober werden bladmonsters uitgeperst voor het meten van de osmotische potentiaal; in het resteren-de bladsap werresteren-den nutriënten (K, Na, Cl, N03, P, S04 NH4 Mg, Ca) bepaald.
Proef 3
Naar aanleiding van de resultaten in proef 1 en 2 werd proef 3 opgestart. Een overzicht van de behandelingen wordt weergegeven in tabel 3. De bijbehorende streefwaarde voor de voedingsoplossing is te vinden in tabel 2, de behandelingen 2-0, 2-6, 2-12, onafhankelijk van de gietfrequentie. De proef liep van week 2 tot week 12 1994. De temperatuur was gedurende de teelt gemiddeld 19°C.
De op jute be wortelde stekken ('Improved Reagan') werden geplant op 11 januari 1994 (t=0) met een plantdichtheid van 44 planten per m2. Er werd geremd op 1 en 16 maart met Alar 64 SP (1 g/l).
Er werden op t=2, t=6, t=9, t=13, t=16, t=20, t=23, t=27, t=34, t=41, t=48, t=62 en t=76 monsters genomen. De kortedagbehandeling werd na 24 dagen ingesteld. Het aantal geoogste planten per veldje en de waarnemingen waren gelijk aan die van proef 1 en 2, met uitzondering van de bepaling van de osmotische potentiaal en de bladsap analyses.
Tabel 3. Overzicht behandelingen proef 3 en 4
Behandeling (freq.-NaCl) EC-voeding NaCl mmol/1 Vloedbeurten/uur EC-totaal 1-0 2,0 0 1 2,0 1-6 1,30 6 1 2,0 1-12 0,60 12 1 2,0 3-0 2,0 0 3 2,0 3-6 1,30 6 3 2,0 3-12 0,60 12 3 2,0 Proef 4
Proef 4 is een herhaling van proef 3 in de tijd. De proef liep van week 16 tot week 23 1994. De temperatuur was gedurende de teelt gemiddeld 19°C, door de zon kon deze oplopen tot 30°C.
De op jute beoordeeld stekken 'Improved Reagan' werden geplant op 18 april 1994 (t=0) met een plantdichtheid van 44 planten per m2. Er werd geremd op 9 mei 1994 met Alar 64 SP (1 g/l).
Er werden op t=7, t=14, t=18,t=21, t=24, t-28, t=32, t=36 en t=46 monsters genomen. Per oogst werden zes planten per veldje geoogst. De kortedagbehandeling werd na 28 dagen ingesteld. Buiten de standaard waarnemingen (proef 1,2,3) werd op t=36 het aantal dode planten per veldje gescoord. Ook het gemiddeld aantal bladeren (t=41), steeldiameter (op halve plant hoogte, t=41) en het aantal hole stelen (op halve plant hoogte, t=46) werden gemeten. De gemiddelde gerealiseerde samen-stelling van de voeding voor proef 4 is weer gegeven in tabel 4. Hierin is duidelijk de afname van de hoofdvoedings elementen te zien bij de stijgende NaCl concentra-tie. ECV geeft de berekende EC (ECV= (NH4+ + K+ + Mg2+ + Ca2+(in meq/l))/10) der macro elementen aan.
Tabel 4. Gemiddelde samenstelling voeding proef 4 per behandeling in mmol/1 en de berekende ECV Frequentie-NaCl NO3-NH4 + H2P 04 -K+ Ca2+ Mg2+ so42 -Na+ cr ECV 1 - 0 12,2 0,39 1J3 9,1 2,5 1,20 1,76 0,81 0,38 1,8 1 - 6 8,1 0,33 1,52 5,9 1,8 0,81 1,29 6,62 5,76 1,2 1 - 12 3,7 0,22 0,79 2,7 0,9 0,36 0,68 12,69 12,46 0,6 3 - 0 12,3 0,32 1,92 9,3 2,6 1,24 1,80 0,83 0,32 1,8 3 - 6 8,2 0,27 1,50 5,9 1,8 0,84 1,30 6,48 5,47 1,2 3 - 12 4,5 0,22 0,98 3,0 1,0 0,46 0,77 12,06 11,77 0,6 De gemiddelde concentratie van de microelementen in ^mol/1
Fe 37 B 21 Mn 12 Cu 1,8 Zn 5,5 Mo 0,5
3. RESULTATEN 3.1 Proef 1 en 2
3.1.1 Waarnemingen aan de plant
Waarnemingen van proef 1 en 2 zijn te vinden in bijlage 1 en 2. Significante verschillen traden al na zes dagen op in het versgewicht van blad en steel (proef 1, Bijlage 1: tabel 1.1). Figuur 1 geeft het takgewicht van proef 2 in de tijd. De takken van behandeling 0 waren significant zwaarder dan die van behandeling 2-12 en
3-12. Duidelijk zichtbaar is ook dat behandeling 2-12 significant lichtere takken gaf ten opzichte van de andere behandelingen.
--•-- 3 - 1 2
30 45 tijd (dagen)
Figuur 1. Proef 2: takgewicht g (vers) in de tijd
Bij een stijgende NaCl-concentratie daalde het gewicht van blad en steel, afhanke-lijk van de EC. Proef 2 toonden dezelfde significante verschillen in versgewicht blad, steel (Bijlage 2: tabel 2.1) als proef 1. Duidelijk is te zien dat behandeling 2-12 in beide proeven meer achterbleef in groei (vers/droog) dan de andere behandelin-gen. Ook het percentage drogestof (Bijlage 1 en 2: tabel 1.2 en 2.2) van blad en steel, in proef 1 vooral aan het begin en in proef 2 gedurende de gehele teelt, ver-schilde significant. Over het algemeen bleek het drogestof-gehalte te stijgen bij een stijgende NaCl-concentratie. In beide proeven neemt het percentage drogestof in de tijd in het blad af (tabel 1.2 en 2.2), terwijl in steel en wortel de daling naar het
einde van de teelt werd omgezet tot een stijging. Het bladoppervlak (Bijlage 1 en 2: tabel 1.3 en 2.3) van behandeling 2-12 was gedurende de teelt in beide proeven significant kleiner dan de andere behandelingen. Bij behandeling 3-12 was het
en NaCl werd ook gevonden voor de spruitwortel-verhouding vers (SWV; Bijlage 1 en 2: tabel 1.3 en 2.3) in beide proeven.
w • o CO 2.50 2.24 1.98 1.72 Y 1.46 1.20
Figuur 2. Proef 2: blad/steel-verhouding (vers) in de tijd
Figuur 2 geeft een overzicht van de blad/steel-verhouding (vers) in proef 2. In proef 1 waren er geen significante verschillen in de verhouding. De blad/steel-verhouding in behandeling 2-12 in proef 2 was significant hoger ten opzichte van de andere behandelingen.
3.1.2 Gewasanalyse
In beide proeven werden NaCl-effecten gevonden. De elementgehalten, bere-kend op drooggewicht (Bijlage 1 en 2: tabel 1.4 en 2.4), in blad en steel waren voor N-totaal, P, K, N03\ Na en Cl verschillend. Figuur 3 geeft een overzicht van de elementgehalten N-totaal, kalium, nitraat en chloride bij de verschillende NaCl-concentraties in proef 2. Afhankelijk van de EC van de voedingsoplossing was in beide proeven het gehalte aan nitraat in blad, steel en wortel lager naarmate de
NaCl-concentratie hoger was. Dit zag men in mindere mate bij het fosfaatgehalte. Er was een NaCl * EC-interactie voor de gehalte van Na en Cl in blad, steel en wortel.
Er waren geen significante verschillen in gehalte van calcium en magnesium in het blad in proef 1 en 2. Het gehalte aan N-organisch in het blad was in beide
proeven bij behandeling 2-12 significant hoger ten opzichte van behandeling 2-0 en 3-0.
o o 4100 3300 -2500 1700 -900 100 N-totaal Kalium Nitraat Chloride 2-0 2-6 2-12 3-0 3-6 3-12
EC-waarde - NaCI gehalte
Figuur 3. Gehalte N-tot., kalium, nitraat en chloride in blad op t=69 in proef 2 bij 0, 6 en 12 mmol NaCl/1
De elementgehalten berekend op versgewicht worden weergegeven in bijlage 1 en 2: tabel 1.5 en 2.5. De verschillen vlakken iets af in vergelijking met elementge-halten berekend op drooggewicht. Er zijn nu wel significante verschillen in de gehalten aan calcium en magnesium in proef 1. N-organisch is in het blad niet meer significant verschillend. Opvallend was ook dat ten opzichte van de gehaltes in het blad de gehaltes gevonden voor Na+, Cl" en P in steel hoger waren en de gehaltes in de wortel nog weer hoger. De interactie NaCI * EC was hier ook groter. Voor de gehaltes K en N03" werd het omgekeerde waargenomen.
3.1.3 Opname voedingselementen
De opnameconcentraties van voedingselementen worden berekend door aantal mmol nutriënt, teruggevonden in het gewas (droog), te delen door de verdamping. Tabel 5 geeft een overzicht van de opnameconcentraties in proef 1 en 2. Er is een duidelijke interactie tussen de EC * NaCl-concentraties voor de opname van Na+ en Cl". Bij een hoge EC werd minder Na+ en Cl" opgenomen. Na+ werd afhankelijk van (figuur 4) de EC vier tot vijf maal minder opgenomen dan Cl". De gemiddelde Na+ -opnameconcentraties uit de voedingsoplossing was 5,7 % voor EC 2 en 3,6 % voor EC 3 van de concentraties in de voedingsoplossing. Voor Cl" was dit respectievelijk 27,5 % en 16,2 %. Bij de verdamping werden nauwelijks verschillen waargenomen. Opvallend is de relatief hoge verdamping van behandeling 2-6 en 3-6.
Tabel 5. Opnameconcentraties in mmol/1 van proef 1 en 2. Verdamping in liters per netto m2 over de
gehele proef. Verschillende letters geven significante verschillen aan (p < 0,05)
proef 1 verdamping Na Cl N-tot K P Mg Ca proef 2 verdamping Na Cl N-tot K P Mg Ca 2 - 0 121 0,10 a 0,54 a 9,62 ab 6,11 ab 0,95 0,35 1,02 56 a 0,11 a 0,62 a 8,88 6,03 0,61 ab 0,31 0,70 ab 2 - 6 136 0,23 b 1,19 bc 9,28 ab 5,64 ab 0,82 0,36 1,00 63 a 0,39 bc 2,61 b 7,28 5,05 0,53 a 0,26 0,61 ab 2 - 12 117 0,58 d 2,35 d 9,48 ab 5,89 ab 0,85 0,40 1,07 50 a 0,86 d 4,35 c 7,10 4,9 0,46 a 0,26 0,62 ab 3 - 0 133 0,08 a 0,31 a 10,58 b 6,59 b 1,15 0,37 1,21 55 a 0,12 a 0,47 a 10,05 6,78 0,80 b 0,33 0,84 b 3 - 6 150 0,22 b 0,91 b 9,59 ab 6,18 ab 0,94 0,34 1,07 78 b 0,23 ab 1,59 ab 6,58 4,6 0,51 a 0,24 0,55 a 3 - 12 131 0,35 c 1,46 c 7,94 a 5,13 a 0,91 0,28 0,91 67 ab 0,51 c 2,61 b 6,63 4,78 0,49 a 0,24 0,56 a LSD -0,11 0,34 1,85 0,88 -18 0,23 1,24 -0,19 -0,14 o E b 5 co 5 4 a 2 1 0 8ê 0 3 & o * • 6 ge real. A O A m B Cl mmol/l 12 1 o E E 0 12 15
A EC-ï-< • EC-S-1 * EC-2-2 ° EC-3-2
gereal. Na mmol/l
EC-2- • EC-3- A EC-2-
EC-3-Figuur 4. Berekende opname Cl mmol/l tegen concentratie in voedingsopl. mmol/l
Figuur 5. Berekende opname Na mmol/l tegen concentratie in voedingsopl. mmol/l
In figuur 4 en 5 is de berekende opnameconcentratie uitgezet tegen de gerealiseerde concen-tratie in de voedingsoplossing. Ook hier is duidelijk te zien dat een verhoging van de
voedings-EC een lagere opname geeft van Na+ en Cl'. De gemiddelde opname van Na+ lag in de winter (-2) hoger dan in de zomer (-1) 5,6 % ten opzichte van 3,1%.
3.1.4 Relatieve groei snelheid en Netto Assimilatie snelheid
Tabel 6 geeft een overzicht van NAR, LAR en RGR. Alleen in proef 2 waren er significante verschillen voor RGR en NAR. Behandeling 2-12 groeide in beide proeven langzamer ten opzichte van de andere behandelingen.
Tabel 6. LAR (cm2/g plant droog), NAR (mg/cm2/dag) en RGR (mg(g.dag)). Verschillende letters geven
significante verschillen aan (p < 0,05).
proef 1 LAR NAR RGR proef 2 LAR NAR RGR 2 - 0 131 0,40 52 193 0,22 b 43 b 2 - 6 130 0,39 51 199 0,21 ab 42 b 2 - 12 126 0,41 52 193 0,20 a 40 a 3 - 0 127 0,40 51 195 0,24 c 46 c 3 - 6 123 0,42 52 189 0,23 bc 43 b 3 - 12 126 0,40 50 194 0,21 ab 42 b LSD -. 0,01 1
In proef 1 werden op t=27 (resultaten niet weergegeven) wel significante verschillen waar-genomen voor RGR en NAR. Net als in proef 2 bleef behandeling 2-12 achter in groei.
3.2 Proef 3 en 4
3.2.1 Waarnemingen aan de plant
Waarnemingen van proef 3 en 4 zijn te vinden in bijlage 3 en 4. Gedurende de teelt zijn in beide proeven significante behandelingsverschillen in versgewicht blad, steel en wortel (Bijlage 3 en 4: tabel 3.1 en 4.1) gevonden. De behandelingen 1-12 en 3-12 bleven
100 1 - 0 1 - 6 1 - 12 3 - 0 3 - 6 3 - 12
Figuur 6. Proef 4: takgewicht g (vers) in de tijd
1 - o 1 - 6 1 - 12 3 - 0 3 - 6 3 - 12 lijd (dagen)
Figuur 7. Proef 4: blad/steel-verhouding (vers) in de tijd
gedurende de teelt sterk achter in groei. Figuur 6 geeft het takgewicht van proef 4 in de behandelingen op de laatste oogst na. Het takgewicht van behandeling 1-6 was significant hoger dan behandeling 1-12 en 3-12, toch significant lager dan behandeling 1-0, 3-0 en 3-6.
Behandeling 1-12 had een significant lager takgewicht ten opzichte van de andere. Bij een stijgende NaCl-concentratie daalde het vers/drooggewicht van blad, steel (en in mindere mate wortel), afhankelijk van de gietfrequentie.
Er was een NaCl effect voor het percentage drogestof van blad, steel en wortel (Bijlage 3 en 4: tabel 3.2 en 4.2). Bij een stijgende NaCl-concentratie steeg het percentage drogestof. Er waren interacties voor NaCl en gietfrequentie bij bladoppervlak en SWV (Bijlage 3 en 4: tabel 3.3 en 4.3) gedurende de teelt. Afhankelijk van de gietfrequentie daalde het bladopper-vlak en de SWV bij een stijgende NaCl-concentratie. Er werd ook gekeken naar de verhou-ding blad/steel (vers). Figuur 7 geeft een overzicht van blad/steel-verhouverhou-ding (vers) in proef 4. In behandeling 1-12 nam het steelgewicht meer af dan het steelgewicht. In proef 3 waren er geen significante verschillen in de blad/steel-verhouding.
3.2.2 Gewasanalyse
De elementgehalten berekend op drooggewicht (Bijlage 3 en 4: tabel 3.4 en 4.4) in blad, steel en wortel waren in beide proeven significant verschillend voor N-totaal, P, K , N03", Na en Cl. Figuur 8 geeft een overzicht van de elementgehalten N-totaal, K, N03" en Cl bij verschillende NaCl-concentraties in proef 3.
4100 o e XI E E, S m E m m 3300 -2500 1700 000 -100 1-0 1-6 1-12 3-0 3-8 3-12 Frequsntle/h - NBCI gehalta (mmol/l)
Figuur 8. Proef 3: N-totaal, K-, N03"- en Cl-gehalte in blad op t=76 bij 0, 6 en 12 mmol/l
Afhankelijk van de gietfrequentie van de voedingsoplossing was het gehalte aan N03", K+, Na+, Cl" en N-totaal in blad, steel en wortel lager naarmate de NaCl-concentratie hoger was. De gietfrequentie had geen invloed op het calcium- en magnesiumgehalte. Er werd wel een NaCl-effect waargenomen bij behandeling 1-12 en 3-12 voor calcium en magnesium; dit in tegenstelling met proef 1 en 2. Het N03" gehalte in blad en steel was voor beide proeven omgekeerd evenredig met de NaCl-gehaltes in blad en steel. Het gehalte aan N-organisch in het blad gaf in beide proeven een stijging te zien naarmate de NaCl-concentratie hoger werd. Voor Na+ werden net als in de proeven 1 en 2 hogere gehaltes gevonden in steel, respectie-velijk wortel ten opzichte van de Na+-gehaltes in blad. Het P-gehalte was alleen in de wortel hoger. De K-gehaltes in steel en wortel waren lager ten opzichte van de gehaltes in het blad.
o E E ü O . 0 4 3 2 1 « 0 A 3 F 1-1 & à. • % o E E CS z o ia 6 9 12 15 gereal. Cl mmol/l • F 3-1 A F 1-2 o F 3-2 2 1 à 0 3 * F 1-1 A O a à 6 9 12 1 gereal. Na mmol/l • F 3-1 * F 1-2 o F 3-2
Figuur 9. Berekende opname Cl mmol/l tegen concentratie in voedingsopl. mmol/l
Figuur 10. Berekende opname Na mmol/l tegen concentratie in voedingsopl. mmol/l 3.2.3 Opname voedingselementen
Tabel 7. Opname-concentraties in mmol/l van proef 3 en 4. Verdamping in liters per netto m2 over de gehele
proef. Verschillende letters geven significante verschillen aan (p < 0,05)
proef 3 verdamping Na Cl. N-tot K P Mg Ca proef 4 verd Na Cl N-tot K P Mg Ca 1 - 0 51 b 0,07 a 0,37 a 11,9 6,7 0,8 0,22 0,9 79 c 0,13 a 0,49 a 12,6 c 8,1 e 1,0 e 0,43 c 1,2 b 1 - 6 57 cd 0,24 1,38 9,4 5,8 0,7 0,34 0,7 79 0,40 1,85 8,3 5,5 0,7 0,24 0,9 c b c b b ab bc c a ab 1 - 12 45 a 0,62 e 2,63 d 9,6 5,8 0,7 0,34 0,8 49 a 1,24 d 3,29 d 9,1 ab 5,2 ab 0,6 b 0,34 b 0,9 b 3 - 0 58 d 0,07 a 0,31 a 10,1 5,8 0,7 0,34 0,7 91 d 0,11 a 0,38 a 10,1 b 6,5 cd 0,7 c 0,34 b 1,0 b 3 - 6 54 bc 0,20 b 1,42 b 10,8 5,9 0,7 0,38 0,8 80 c 0,41 b 1,86 b 10,8 bc 7,0 de 0.8 d 0,38 bc 1,1 b 3 -55 0,56 2,13 9,6 5,4 0,6 0,28 0,7 62 0,78 2,16 7,3 4,2 0,5 0,25 0,6 12 bc d c b c c a a a a a LSD 4,6 0,03 0,41 -9,5 0,28 0,40 2,0 1,1 0,1 0,06 0,3
Tabel 7 geeft een overzicht van de elementopname en de verdamping in proef 3 en 4. In beide proeven trad een interactie op tussen NaCl-concentraties * gietfrequentie bij natrium en chloride. De opname van Na+en Cl" steeg in beide proeven bij een stijgende NaCl-concentratie in de voedinsoplossing. Voor N-tot, K, P, Mg en Ca werd alleen in proef 4 een NaCl-effect waargenomen. De K+- en N-concentraties in de voedingsoplossing (tabel 4) van behandeling 1-12 en 3-12 waren significant lager dan de opnameconcentraties van K+ en N-totaal (tabel 7). Een hoge gietfrequentie in combinatie met laag NaCl-gehalte gaf een significant hogere verdamping. In proef 4 was sprake van een interactie tussen gietfrequentie en NaCl-concentratie. De gemiddelde Na+-opnameconcentratie was in proef 4 9,3 % van de concentratie in de voeding voor frequentie 1 * h en 6,0 % voor frequentie 3 * h. Voor Cl" was dit respectievelijk 26,5 % en 15,6 %.
3.2.4 Relatieve groeisnelheid en Netto Assimilatiesnelheid
Tabel 8 geeft een overzicht van de gemiddelde NAR, LAR en RGR in proef 3 (t=62)en proef 4 (t=46) van de teelt. Er waren in beide proeven significante verschillen tussen de behandelingen bij LAR. De NAR was alleen in proef 4 significant verschillend.
Tabel 8. LAR (cm2/g plant droog), NAR (mg/cm2/dag) en RGR (mg(g.dag)). Verschillende letters geven
significante verschillen aan (p < 0,05).
proef 3 LAR NAR RGR proef 4 LAR NAR RGR 1 - 0 211 b 0,27 58 b 51 bc 1,76 b 91 c 1 - 6 209 b 0,28 58 b 49 b 1,76 b 83 b 1 - 12 203 a 0,28 54 a 46 a 1,67 b 77 a 3 - 0 217 c 0,27 58 b 54 c 1,60 ab 86 bc 3 - 6 218 c 0,27 60 b 53 c 1,70 b 89 bc 3 - 12 210 b 0,28 58 b 52 bc 1,49 a 76 a LSD 5 -3 2 0,18 5
De RGR was in beide proeven significant verschillend. Behandeling 1-12 en 3-12 verschil-den significant van de overige behandelingen.
Tijdens de teelt werden in proef 4 op t=36 het aantal dode planten per veldje gescoord. Op t=41 werden het gemiddeld aantal bladeren, steeldiameter en het aantal holle stelen per veld bepaald. Tabel 9 geeft een overzicht. De afname in groeisnelheid ging gepaard met een verminderd aantal bladeren, steeldiameter, steellengte en internodiumlengte per plant naar mate de NaCl-concentratie steeg. Vooral behandeling 1-12 bleef sterk achter wanneer het ging om steeldiameter, aantal bladeren en steellengte. Dit kwam ook tot uitdrukking in figuur 7 (blad/steel-verhouding vers). Het aantal holle stelen werd niet beïnvloed door het NaCl-gehalte.
Tabel 9. Aantal dode planten op t=36, aantal bladeren, steeldiameter op t=41 (mm), steellengte op t=41 (cm), % holle stelen op t=46 en de intemodiumlengte op t=41 in proef 4.
aantal dode planten aantal bladeren steel diameter steel lengte % holle stelen internodiem lengte 1 - 0 0 a 27,3 cd 7,4 cd 67 d 63 c 2,45 b 1 - 6 0 a 26,0 c 7,1 bc 61 c 21 ab 2,33 ab 1 - 12 4 ab 21,8 a 6,4 a 49 a 0 a 2,27 a 3 - 0 0 a 28,0 d 7,4 cd 69 d 38 be 2,46 b 3 - 6 1 a 27,3 cd 7,6 d 66 d 38 be 2,42 b 3 - 12 6 b 24,0 b 6,8 b 55 b 0 a 2,29 a LSD 4 1.53 0.3 3 27 0,14
4. DISCUSSIE
Produktieverlies, gevonden in eerdere proeven met chrysant, Gerbera en anjer bij toene-mende NaCl-concentraties (Baas 1991, 1992 en 1995, Nijssen 1994) werd toegeschreven aan een EC-effect. Daarom werd in de in dit verslag beschreven proeven de NaCl-concentratie in mindering gebracht op de voedings-EC. Achterliggend idee hierbij was dat produktieverlies als gevolg van EC-verhoging dan mogelijk voorkomen zou kunnen worden. Mogelijk dat hierbij wel problemen gaan optreden wanneer de aanvoer van nutriënten bij de wortels beperkend wordt. Dit is met name te verwachten in teeltsystemen met geringe doorspoeling rond de wortels b.v. in substraat. Uit proeven op eb/vloed (Buwalda, 1994) met chrysante-stek bleek de produktie mede afhankelijk te zijn van de gietfrequentie. Bij een substraatloos, recirculerend teeltsysteem zou in principe de gietfrequentie zeer hoog kunnen zijn, waardoor potentieel hoge Na-niveaus getolereerd zouden kunnen worden.
Een stijgende NaCl-concentratie gaf in beide proeven (1 en 2) een produktieverlies (Bijlage 1: tabel 1.1 en Bijlage 2: tabel 2.1). Deze manifesteerde zich vooral in een afname van het steelgewicht (fig. 2). Dit ging gepaard met procentuele sterkere afname in de gehalten aan N03", K en Mg in de steel ( Bijlage 2: tabel 2.4). Produktieverlies kon gedeel-telijk worden voorkomen bij behandeling 3-12 wanneer de voedings-EC met 1 mS/cm werd verhoogd. Hieruit mag geconcludeerd worden dat de lage voedings-EC van behandeling 2-12 (voor een gedeelte) de beperkende factor was. Uit de literatuur is bekend dat een hoge Na-concentratie in het wortelmilieu de opname van Ca negatief zou beïnvloeden (Sonneveld and V.d. Burg, 1991). Wanneer we kijken naar de gehaltes Ca in blad en steel (Bijlage 1 en 2; tabel 1.4 en 2.4) leek hiervan geen sprake te zijn.
Toch was de daling van het Ca-gehalte in de wortel significant bij een stijgende NaCl-concentratie in de voedingsoplossing afhankelijk van de totale EC (2 of 3). Dit zou moeten worden toegeschreven aan de relatief hoge Na+ in de wortel. Er was een hoge correlatie (gemiddeld 0,995) tussen de afname van het N03"-gehalte in blad, steel en wortel enerzijds en het stijgende gehalte van Cl" anderzijds.
Bij de hoge voedings-EC werd de gemiddelde opnameconcentratie van Na+ en Cl" (tabel 5 + figuur 4 en 5) bij behandeling 3-12 nagenoeg gehalveerd. De Na-opname was gemiddeld 5,7 % bij EC 2 en 3,6 % Bij EC 3. In de winter (proef 2) was de Na-opname 5,6 % ten
opzichte van 3,1 % in de najaarsperiode (proef 1). Deze hogere opname in de winterperiode blijkt niet het gevolg te zijn van een relatief hogere verdamping, aangezien de opname van de andere elementen niet hoger was in de winterperiode. Waarschijnlijk werd in het wortel-milieu voor K en N de uitputtingsgrens bereikt. De gerealiseerde concentraties voor K en N waren bij behandeling 2-12 respectievelijk 2,7 en 5,0 mmol/1; de opname-concentraties (tabel 5) echter waren hoger. De lagere gehaltes van K en N in blad en wortel (Bijlage 1 en 2 ; tabel 1.4 en 2.4) wijzen ook in de richting van gebrek in behandeling 2-12.
In de proeven 3 en 4 leidde een stijging van de NaCl-concentratie in het wortelmilieu tot produktieverlies (fig. 6), afhankelijk van de gietfrequentie. Even als bij de proeven 1 en 2 manifesteerde de afname zich vooral in het steelgewicht (fig. 7). Ook hier was de afname van K, N03" en Mg in de steel (Bijlage 3 en 4: tabel 3.4 en 4.4 + fig. 8) procentueel hoger dan de afname in het blad. Een verhoging van de gietfrequentie kon het produktieverlies bij behandeling 3-6 (frequentie/h - NaCl in mmol/1) voorkomen en bij behandeling 3-12 vermin-deren. Het is daarom interessant om behandeling 1-6 en 3-6 te vergelijken. De N-tot-, N 03
-terwijl de Na+- en Cl"-gehaltes stegen. In proef 4 (zomer) ging dezelfde vergelijking op voor de behandelingen 1-12 en 3-12. Waarschijnlijk was net als in proef 1 en 2 de lage voedings-EC de beperkende factor. Het Ca-gehalte in blad en steel werd niet beïnvloed door het Na-gehalte (Sonneveld and V.d. Burg, 1991) in het wortelmilieu. In de wortel was wel een daling van het Ca-gehalte te zien, welke afhankelijk was van de frequentie. Ook in deze proeven was er een hoge correlatie (gemiddeld 0,986) tussen de afname van het N03" -gehalte in blad, steel en wortel enerzijds en het stijgende Cl'--gehalte anderzijds, afhankelijk van de gietfrequentie.
De gemiddelde opnameconcentraties van Na+ en Cl "(tabel 7 + figuur 9 en 10) waren afhankelijk van de gietfrequentie. Door het verhogen van de gietfrequentie werd de opname van NaCl bij behandeling 3-12 met 30 % verlaagd ten opzichte van behandeling 1-12. De gemiddelde opnameconcentraties van Na+ en Cl' waren in de zomer hoger dan in de winter. Waarschijnlijk werd in het wortelmilieu voor K en N de uitputtingsgrens bereikt (tabel 4 en 7) bij de laagste gietfrequentie (1 * per uur). De opname van P was in de winter (proef 3) niet significant verschillend. In de zomer (proef 4) werd voor de opname van P wel een interactie NaCl* gietfrequentie waargenomen. Dit was waarschijnlijk toe te schrijven aan de hogere verdamping in proef 4. Verhoging van de gietfrequentie naar 3 * uur kon de uitput-tingsgrens verleggen boven de 6 mmol NaCl/1 (Buwalda and Ki Sun Kim, 1994). De gemiddelde opname-EC waarbij geen groeireductie plaatsvond lag tussen de 1,0 en 1,2 mS/cm. Dit was aanzienlijk hoger dan de opnameconcentraties van 0,7 - 0,8 mS/cm bij Gerbera en anjer (Baas e.a., 1995). Een goede doorspoeling rond de wortels is bij een
substraatloos eb/vloed teeltsysteem van groot belang voor de nutriëntenaanvoer. Waarschijn-lijk zal bij teeltsystemen waar diffusieprocessen van meer belang zijn voor de nutriënten-aanvoer (b.v. grond maar ook steenwol) een voedings-EC van 1,2 niet voldoende zijn om een optimale groei te realiseren.
De gemiddelde Na-opnameconcentratie (figuur 10) uit de voedingsoplossing was 8 %. Verder laten de resultaten zien dat de Na-concentratie in de voedingsoplossing tot 6 mmol/1 mag oplopen, mits de gietfrequentie hoog genoeg is. Accumulatie van Na in de recirulerende voedingsoplossing zal zich niet voordoen wanneer de Na-concentratie in het water dat gebruikt wordt om de verdamping te compenseren, boven de 0,5 mmol/1 komt (8% van 6 mmol/1 = 0,48 mmol/1). Lozing van voedingsoplossing zal niet nodig zijn wanneer kwalita-tief goed water (b.v. regenwater) beschikbaar is.
5. SAMENVATTING
Om na te gaan of accumulatie van NaCl in de voedingsoplossing aanleiding gaf tot produktieverlies bij chrysant werden vier proeven opgezet van week 28 1993 tot week 23
1994. In een eerste proef werden twee EC niveaus (2 en 3) in combinatie met drie NaCl-concentraties (0, 6 en 12 mmol/1) gerealiseerd. Deze proef werd in de winter herhaald om de invloed van het seizoen te onderzoeken. Het doel van deze proeven was na gaan of groeire-ductie als gevolg van hoge NaCl-concentraties kon worden tegengegaan wanneer de voe-dings-EC veranderd werd.
Een stijgende NaCl-concentratie gaf in proef 1 en 2 groeireductie. Bij EC 3 trad de groeireductie pas op bij 12 mmol NaCl/1, terwijl dit bij EC 2 al bij 6 mmol NaCl/1 het geval was. De groeireductie kwam vooral tot uitdrukking in de afname van het steelgewicht. Hierdoor steeg de blad/steel-verhouding (g/g vers). Vooral behandeling 2-12 bleef sterk achter in groei; in mindere mate ook behandeling 3-12.
Gewasanalyse liet zien dat bij een stijgende NaCl-concentratie in de voedingsoplossing de Na+- en Cl-gehaltes in blad, steel en wortel toenamen. De daling van N-totaal werd voor-namelijk veroorzaakt door de afname van N03"-gehalte in het gewas. Ook de concentraties van K en P daalden in het gewas bij een stijgende NaCl-concentratie in de voeding. Bij een hogere voedings-EC daalden de concentraties minder. In steel en wortel waren de gehaltes van K en N03" lager ten opzichte van de gehaltes in het blad.
Chloride uit de voedingsoplossing werd door chrysant in grotere mate opgenomen dan natrium; voor beide elementen gold dat bij een hogere voedings-EC de gehaltes lager waren. Voor Na bedroeg bij EC 3 de afname ten opzichte van EC 2 47 % en voor Cl 41 %. De
gemiddelde opnameconcentraties van Na+ en Cl" waren in de zomer respectievelijk 50% en 20% hoger dan in de winter. Verder neemt de opname van K en P bij een stijgende NaCl-concentratie in de voedingsoplossing af.
In de derde en vierde proef werden twee gietfrequenties (1 en 3 maal per uur) gecombi-neerd met drie NaCl concentraties (0,6 en 12 mmol/1) bij een totale EC van 2. Het doel van deze proef was nagaan of een hogere gietfrequentie produktieverlies door NaCl kon voor-komen.
Ook in proef 3 en 4 gaf een stijgende NaCl-concentratie groeireductie. Net als in de voorafgaande proeven was de afname van het steelgewicht (vers) sterker dan die in het blad.
De toename in Na+- en Cl'-gehaltes in blad, steel en wortel bij stijgende
NaCl-concentraties in de voedingsoplossingen was afhankelijk van de gietfrequentie. Een hoge gietfrequentie (3 maal per uur) leidde tot een lager gehalte aan Na+ en Cl" in blad, steel en wortel. Afhankelijk van de gietfrequentie daalden ook de gehaltes van K en P bij een stijgende NaCl-concentratie.
In beide proeven trad een interactie op bij de opname van Na+ en Cl" tussen gietfrequen-tie en NaCl-concentragietfrequen-tie. Door de hoge gietfrequengietfrequen-tie, 3 ten opzichte van 1 maal per uur, werd de opname van Na+ en Cl" uit de voedingsoplossing verlaagd met respectievelijk 35 en 41 %. In tegenstelling tot proef 1 en 2 was de opname van Na+ en Cl" in de zomer hoger dan in de winter. Ook in deze proeven daalde de opname van K en P bij een stijgende NaCl-concentratie in de voedingsoplossing.
NaCl/1) was. Hetzelfde gebeurde bij de gietfrequentie-proeven. Produktieverlies trad op bij gietfrequentie 1 * per uur bij EC 1,2 en bij gietfrequentie 3 * per uur bij voedings-EC 0,6. Het verhogen van de voedings-voedings-EC en de gietfrequentie beide leidde tot verminde-ring van de opname van Na+ en Cl" door het gewas, en een hogere opname van K, P en N-totaal en verbeterde groei.
Om produktieverlies bij chrysant tegen te gaan bij Na-accumulatie in een gesloten teeltsysteem lijkt daarom een hoge gietfrequentie van belang. Daarnaast moet voorkomen worden dat de voedings-EC te laag wordt.
6. LITERATUUR
Baas, R. en Th.J.M. v.d. Berg, 1992. Invloed van NaCl en EC op Gerbera 'Beauty' in een recirculatiessteem. PBN rapport nr. 148
Baas, R.,P. van Weel, Th.J.M. v.d. Berg, K. Boer, 1991. Effecten van
zuurstof-gebrek en NaCl-overmaat in substraatloze teeltsystemen bij chrysant. PBN rapport nr. 123 Baas, R., H.M.C. Nijssen, Th.J.M. van den Berg, M.G. Warmenhoven, 1995. Yield
and quality of carnation (Dianthus caryophyllus L.) and gerbera {Gerbera jamesonii L.) in a closed nutrient system as affected by sodiumchloride. Sei.
Hort, (in press).
Buwalda, F., Ki Sun Kim, 1994. Effects of irrigation frequency on root formation and shoot growth of spray chryanthemum cuttings in small jute plugs. Sei. Hort. 60. 125-138
Buwalda, F., R. Baas, P.A. van Weel, 1994. A soilless ebb-and-flow systym for all-year-round chrysanthemums. Acta Horticulturae 361:123-132.
Clement, CR., M.J. Hopper, L.H.P. Jones, 1978. The uptake of nitrate by Loliumperenne from flowing nutrient solution. I. Effect of N03" concentration. J. Exp.Bot. 29: 453-464. Greenway, H. & R. Munns, 1980. Mechanisms of salt tolerance in nonhalophytes. Annual
review of plant physiology, vol. 31: 149-190
Knight, S.L., R.B. Rogers, M.A.L. Smith and L.A. Spomer, 1992. Effects of NaCl salinity on miniature drarf tomato 'Mrico-Tom': Growth analyses and nutrient composition. Journal
of Plant Nutrition, 15(11), 2315-2327
Nijssen, H.M.C. en Th.J.M. v.d. Berg, 1994. Invloed NaCl en EC op anjer 'Adelfie' in een reciculatiesysteem. PBN rapport nr. 179
Sonneveld, C. , A.M.M. van den Burg, 1991. Sodium Chloride salinity in fruit vegetable crops in soilless culture. Neth. J. of Agric. Sei. 39: 115-122
BIJLAGE 1: TABELLEN BEHORENDE BIJ PROEF 1
Tabel 1.1 Versgewicht van blad, steel en wortel in de tijd (dagen na planten) in grammen per zes planten. Verschillende letters geven significante verschillen aan (p < 0,05).
BLV STV WV dag 13 27 41 55 13 27 41 55 13 27 41 55 2 - 0 38.3 c 155.6 c 212.6 264 23.7 c 103.0 d 205.8 252 13.92 49.5 53.8 63.2 2 - 6 33.5 bc 133.0 b 201.1 217 21.5 bc 88.1 bc 203.5 281 15.12 46.1 60.9 64.4 2 - 12 27.0 a 114.5 a 171.1 194 16.1 a 75.4 a 173.9 268 15.63 47.3 53.5 60.7 3 - 0 36.9 bc 138.4 b 190.1 230 24.1 c 94.5 cd 199.2 317 12.51 40.8 54.0 60.3 3 - 6 34.1 bc 131.5 b 212.2 221 23.4 c 86.5 b 221.5 313 10.27 44.1 65.7 65.6 3 - 12 32.5 b 130.9 b 181.7 209 20.0 b 85.3 b 194.3 275 16.01 50.9 69.6 70.3 LSD 4.9 16 -3.0 8.5 -23
Tabel 1.2 Drogestofgehalte van blad, steel en wortel in de tijd (dagen na het planten) in %. Verschillende letters geven significante verschillen aan (p < 0,05).
BL%ds ST%ds W%ds dag 13 27 41 55 13 27 41 55 13 27 41 55 2 - 0 11.71 9.48 a 9.65 9.42 a 12.66 11.80 12.86 14.71 a 7.00 5.97 7.21 7.33 2 - 6 11.62 9.57 ab 9.49 9.36 a 12.56 11.48 12.57 14.66 a 6.44 5.92 6.91 7.38 2 - 12 12.42 9.53 ab 9.61 9.53 ab 13.47 11.43 12.54 14.51 a 6.41 5.54 7.30 6.75 3 - 0 11.67 9.88 bc 10.04 9.77 ab 12.69 12.10 13.04 15.17 ab 7.85 7.09 7.57 7.60 3 - 6 12.45 10.08 c 9.75 10.11 b 13.75 12.32 13.05 15.65 b 9.17 7.55 7.21 8.41 3 - 12 12.07 9.91 bc 9.81 9.44 a 12.89 11.77 12.65 14.66 a 7.56 6.62 7.01 7.19 LSD -0.37 -0.59 -0.80
-Tabel 1.3 Bladoppervlak (cm2 per zes planten) en spruitwortelverhouding (g/g vers) in de tijd (dagen na
het planten). Verschillende letters geven significante verschillen aan (p < 0,05).
Blopp SWV dag 13 27 41 13 27 41 55 2 - 0 1217 b 4630 c 6485 b 4.45 bc 5.26 cd 7.79 9.92 2 - 6 1084 b 3964 b 6141 b 3.97 b 4.80 bc 6.65 7.84 2 - 12 888 a 3355 a 5254 a 2.76 a 4.10 a 6.82 7.67 3 - 0 1210 b 4092 b 5982 ab 5.12 cd 5.80 d 7.24 9.11 3 - 6 1153 b 3952 b 6431 b 5.71 d 5.06 c 6.64 8.12 3 - 12 1072 b 3861 b 5645 a 3.33 ab 4.29 ab 5.41 7.13 LSD 132 501 835 1.00 0.70
-Tabel 1.4 Elementgehalte in blad, steel en wortel berekend op drooggewicht op t=69 in mmol/kg. Verschillende letters geven significante verschillen aan (p < 0.05).
N-tot p K Mg Ca Cl Na N03 N-org plant blad steel wortel blad steel wortel blad steel wortel blad steel wortel blad steel wortel blad steel wortel blad steel wortel blad steel wortel blad steel wortel 2 - 0 3396 bc 1562 ab 2567 179 b 129 a 1303 2161 b 1005 abc 1264 b 96 64 113 305 108 1277 222 ab 85 ab 32 a 9.5 ab 18 a 90 b 1265 d 501 cd 846 b 2131 a 1061 1721 bc 2 -3030 1566 6 ab ab 2748 171 135 ab a 697 2011 944 1335 a a bc 96 66 97 322 118 1074 666 132 90 24 43 243 912 478 945 2118 cd c b b b d b bc bc a 1088 1803 bc 2 -2860 1478 12 a a 2441 164 134 a a 619 1903 945 669 a a a 116 58 95 386 106 697 929 321 327 48 112 577 446 360 559 2414 d e c c d f a a a b 1118 1882 c 3 -3589 1679 0 c b 2588 225 148 d bc 1368 2142 1099 1448 b c c 88 67 110 341 131 1300 90 59 28 8 15 56 1435 529 1008 2154 a a a a a a e d c a 1150 1580 ab 3 -3352 1586 6 bc ab 2522 197 141 c ab 1059 2177 1063 1240 b bc b 94 63 115 379 102 1336 458 122 59 23 44 203 1125 509 889 2226 bc bc ab b b c c cd bc ab 1077 1633 b 3 -3174 1506 12 b ab 2389 176 132 ab a 1427 2193 972 1303 b ab bc 92 63 96 347 110 1219 888 225 133 52 77 304 843 438 1013 2331 d d b c c e b b c ab 1071 1377 a LSD 258 161 -12.7 12 -127 118 187 -280 45 48 13.7 19 29 109 43 155 214 -231
Tabel 1.5 Elementgehalte in blad, steel en wortel berekend op versgewicht op t=69 in mmol/kg. Verschillende letters geven significante verschillen aan (p > 0,05).
N-tot P K Mg Ca Cl Na N 0 3 N-org plant blad steel wortel blad steel wortel blad steel wortel blad steel wortel blad steel wortel blad steel wortel blad steel wortel blad steel wortel blad steel wortel 2 - 0 350 bc 322 ab 225 b 18.4 ab 26.5 a U5 b 222 b 206 ab 111 cd 9.9 ab 13.2 9.9 c 31.1 a 21.8 a 113 b 22.8 ab 17.6 ab 2.81 ab 1.00 ab 3.54 a 7.86 a 130 d 103 d 74 bc 220 219 151 b 2 - 6 299 ab 312 ab 226 b 16.9 a 26.8 a 58 a 199 a 187 a 110 cd 9.4 a 13.2 8.0 abc 31.7 ab 23.4 ab 88 ab 65.8 cd 25.9 b 7.41 bc 2.37 b 8.55 b 20.02 b 90 b 95 c 78 bc 209 217 149 b 2 - 12 282 a 302 a 188 ab 16.1 a 26.7 a 49 a 188 a 193 a 51 a 11.4 b 11.7 7.4 ab 38.0 c 21.6 a 55 a 91.2 d 65.6 d 25.65 d 4.74 c 22.79 d 44.75 d 44 a 74 a 42 a 238 228 145 b 3 - 0 378 c 346 b 215 b 23.7 c 30.5 b 117 b 226 b 226 b 124 d 9.2 a 13.9 9.3 bc 35.6 bc 26.9 b 110 b 9.5 a 12.1 a 2.26 a 0.84 a 3.03 a 4.63 a 151 e 109 d 84 c 227 237 131 b 3 - 6 336 b 338 ab 205 b 19.7 b 30.1 b 91 ab 218 b 227 b 97 bc 9.4 a 13.4 9.1 bc 38.0 c 21.8 a 108 b 45.8 bc 26.0 b 4.67 abc 2.30 b 9.27 b 16.15 b 113 c 109 d 69 b 223 230 134 b 3 - 12 324 b 303 a 155 a 18.0 ab 26.5 a 93 ab 217 b 195 a 85 b 9.5 a 12.7 6.2 a 35.3 bc 22.0 a 79 ab 91.2 d 45.1 c 8.72 c 5.40 c 15.37 c 19.80 c 86 b 88 b 66 b 238 215 89 a LSD 30 36 43 1.6 2.30 48 12 22 19.7 1.6 -2.2 4.1 4.1 38 27.7 9.1 4.97 1.55 3.42 5.0 10 6.9 15 -35
BIJLAGE 2: TABELLEN BEHORENDE BIJ PROEF 2
Tabel 2.1 Versgewicht van blad, steel en wortel in de tijd (dagen na planten) in grammen per zes planten. Verschillende letters geven significante verschillen aan (p < 0,05).
BLV STV WV dag 2 6 9 13 16 20 23 27 69 2 6 9 13 16 20 23 27 69 2 6 9 13 16 20 23 27 69 2 - 0 6.44 9.05 b 13.87 cd 19.4 23.1 bc bc 37.3 44.3 57.3 141 b bc 2.90 4.56 7.02 10.5 14.0 b c b bc 22.8 30.1 42.7 98 c bc 0.56 1.60 3.19 4.88 5.1 a 8.91 10.5 12.4 20.1 2 - 6 7.47 10.42 13.81 18.0 24.5 c cd b c 37.0 44.7 50.2 137 b bc 3.48 5.59 7.15 9.9 14.0 c c b bc 22.1 28.9 35.0 93 b bc 0.75 1.88 3.80 5.39 6.8 c 9.86 11.4 12.3 25.1 2 - 12 6.93 7.58 a 10.47 a 14.3 a 18.7 a 27.4 36.7 38.8 a 113 a 2.98 3.61 a 5.26 a 7.3 a 10.1 a 14.3 21.5 24.3 a 74 a 0.57 1.83 3.73 5.86 7.0 c 9.60 12.6 12.7 18.0 3 - 0 6.61 9.41 b 12.64 b 18.2 b 25.2 c 36.6 42.3 53.8 b 152 c 2.98 4.42 b 6.14 b 9.8 b 15.0 be 23.0 28.9 40.5 be 107 c 0.48 1.27 2.29 4.03 5.2 a 8.15 10.0 12.9 24.4 3 - 6 7.84 9.75 be 14.20 d 21.2 c 25.1 c 37.9 41.2 52.9 b 144 cb 3.59 4.88 b 7.44 c 11.9 c 16.2 c 24.1 27.9 39.0 be 101 be 0.68 1.54 3.08 5.89 6.3 be 10.45 11.3 13.8 24.2 3 - 12 7.20 9.09 b 13.24 be 17.7 21.4 b b 31.3 42.7 50.5 130 b ab 3.38 4.51 6.62 9.6 12.9 b be b b 18.7 27.3 35.3 86 b ab 0.58 1.38 3.04 5.14 5.4 ab 9.16 13.3 15.1 22.6 LSD -0.92 0.73 1.9 2.4 -8.0 18 -0.65 0.73 1.2 2.2 -7.2 16 -1.1 -27
Tabel 2.2 Drogestofgehalte van blad, steel en wortel in de tijd (dagen na het planten) in %. Verschillende letters geven significante verschillen aan (p < 0,05).
BL%ds ST%ds W%ds dag 2 6 9 13 16 20 23 27 69 2 6 9 13 16 20 23 27 69 2 6 9 13 16 20 23 27 69 2 - 0 11.42 11.63 b 10.31 b 10.09 ab 10.77 b 9.25 ab 9.00 bc 8.70 8.19 11.21 b 11.40 a 11.25 a 10.52 a 11.16 10.39 10.50 9.95 11.80 ab 8.1 8.6 7.5 6.67 7.30 6.47 6.05 bc 6.57 6.85 2 - 6 10.23 10.44 a 9.63 ab 10.06 ab 10.16 a 8.82 a 8.43 a 8.61 7.91 9.93 a 11.50 a 11.61 a 11.20 a 11.28 10.41 9.91 10.13 12.40 be 8.1 8.0 6.85 6.47 6.80 6.67 6.06 be 6.41 6.40 2 - 12 11.59 12.96 c 11.17 c 10.51 b 10.66 ab 9.45 b 8.38 a 8.60 7.94 10.26 a 13.26 b 13.12 c 12.19 b 11.83 11.35 9.91 10.14 11.63 a 7.9 8.6 6.90 6.71 6.72 6.34 5.61 ab 6.49 6.89 3 - 0 11.30 11.59 b 9.50 a 10.32 ab 10.75 b 9.33 ab 9.11 c 8.79 8.17 10.50 a 11.70 a 11.07 a 10.82 a 11.18 10.01 10.25 9.95 13.04 c 8.4 9.0 7.95 7.21 7.45 6.50 6.60 c 6.21 6.90 3 - 6 10.38 11.55 b 9.79 ab 9.69 a 10.32 ab 9.32 ab 9.12 c 8.89 8.06 10.22 a 12.23 a 11.42 a 10.89 a 11.24 12.59 10.46 10.23 12.80 be 8.5 7.9 7.00 6.53 7.31 6.38 6.61 c 6.63 6.83 3 - 12 10.50 11.38 a 10.27 b 9.81 a 10.52 ab 9.61 b 8.58 ab 8.50 8.01 9.99 a 11.93 a 12.24 b 10.95 a 11.90 10.94 10.06 10.34 12.57 c 8.2 8.4 7.09 6.62 7.45 6.53 5.35 a 6.40 7.16 LSD -0.75 0.71 0.67 0.57 0.57 0.48 -1.02 0.92 0.88 0.89 -0.75 -0.56
-Tabel 2.3 Bladoppervlak (cm2 per zes planten) en spruitwortelverhouding (g/g vers) in de tijd (dagen na
planten). Verschillende letters geven significante verschillen aan (p < 0,05).
BLOP
swv
dag 2 6 9 13 16 20 23 27 2 6 9 13 16 20 23 27 69 2 - 0 245 301 506 706 764 1226 1484 1868 b b c bc b b c 17.6 8.96 6.57 6.18 7.28 6.84 7.22 8.19 12.3 b bc c cd c d d b 2 - 6 291 337 c 517 b 659 bc 801 cd 1183 b 1499 b 1617 b 14.9 8.61 b 5.63 b 5.25 b 5.83 b 6.28 bc 6.54 cd 7.09 c 9.9 ab 2 - 12 269 253 434 545 621 925 1215 1279 a a a a a a a 17.5 6.20 4.31 3.75 4.15 4.37 4.66 4.99 10.6 a a a a a a a ab 3 - 0 250 303 494 647 830 1215 1435 1771 b b be d b b be 20.7 11.23 8.33 6.99 7.78 7.29 7.31 7.26 10.5 c d d d c d c ab 3 - 6 303 314 bc 528 b 755 d 800 cd 1229 b 1361 ab 1696 bc 17.0 9.56 bc 7.07 c 5.61 bc 6.60 bc 5.96 b 6.23 bc 6.68 c 10.2 ab 3 - 12 266 301 b 509 b 641 b 702 b 1036 ab 1399 ab 1631 b 20.6 10.08 bc 6.71 c 5.39 b 6.37 bc 5.57 b 5.30 ab 5.80 b 10.1 ab LSD -27 34 59 67 156 215 216 -1.90 1.05 0.74 1.04 1.08 0.97 0.72 2.4 29T a b e l 2.4 Elementgehalte in blad, steel en wortel berekend op drooggewicht op t=69 in mmol/kg. Verschillende letters geven significante verschillen aan (p < 0.05).
N-tot P K Mg Ca Cl Na N03 N-org plant blad steel wortel blad steel wortel blad steel wortel blad steel wortel blad steel wortel blad steel wortel blad steel wortel blad steel wortel blad steel wortel 2 - 0 4042 c 1814 bc 2955 ab 201 b 142 ab 688 c 2479 bc 1569 bc 1517 b 136 74.5 b 95 bc 309 137 ab 386 b 152 a 59 a 34.2 a 15.0 a 16.5 a 41 a 1501 d 877 c 813 ab 2541 ab 937 b 2142 2 - 6 3753 b 1630 b 3130 b 193 b 144 ab 443 b 2338 a 1469 ab 1545 b 134 57.7 a 87 b 336 116 a 211 a 828 c 192 c 91.2 c 49.0 bc 81.3 bc 166 c 1112 bc 776 ab 851 b 2641 bc 855 ab 2279 2 - 12 3488 a 1403 a 2860 a 178 a 134 a 319 a 2301 a 1338 a 1156 a 132 52.2 a 73 a 329 132 ab 166 a 1259 d 362 e 310 e 69.3 d 197.3 d 465 e 725 a 725 a 715 a 2763 c 677 a 2210 3 - 0 4016 c 1856 c 2937 ab 229 c 155 c 824 d 2448 bc 1563 bc 1448 b 128 62.0 ab 112 c 292 131 ab 770 d 107 a 37 a 31.5 a 22.2 a 30.5 a 42 a 1608 d 864 c 743 ab 2408 a 992 b 2194 3 - 6 3884 bc 1836 bc 2983 ab 222 c 148 bc 755 cd 2495 c 1573 bc 1479 b 140 70.6 b 93 b 324 125 ab 576 c 624 b 121 b 66.3 b 37.5 b 49.0 ab 123 b 1280 c 856 c 793 ab 2604 abc 979 b 2190 3 - 12 3741 b 1663 b 3095 ab 197 b 156 c 540 b 2374 ab 1621 c 1558 b 133 63.2 ab 87 b 306 148 b 274 a 842 c 256 d 152 d 56.0 c 102.5 c 274 d 1069 b 827 bc 844 b 2672 bc 835 ab 2252 LSD 222 215 260 12 11 130 97 133 186 -14.0 9.0 -23.3 165 154 37 16 11.8 38.3 30 174 67 117 207 214
-Tabel 2.5 Elementgehalte in blad, steel en wortel berekend op versgewicht op t=69 in mmol/kg. Verschillende letters geven significante verschillen aan (p < 0.05).
N-tot P K Mg Ca Cl Na N03 N-org plant blad steel wortel blad steel wortel blad steel wortel blad steel wortel blad steel wortel blad steel wortel blad steel wortel blad steel wortel blad steel wortel 2 • 298 135 0 b b 216 14.7 10.5 49.2 182 115 111 b a bc bc b b 9.96 5.51 6.93 b c 22.7 10.2 28.1 11.2 4.39 2.51 1.10 1.21 2.99 110 64.4 59.6 bc b a a a a a a d b ab 187 69.6 bc 157 2 • 257 111 6 a a 214 13.2 9.9 30.4 160 100 106 a a a a a b 9.20 3.96 6.00 a ab 23.0 7.89 14.5 56.8 13.25 6.28 3.36 5.60 11.5 76 52.7 58.2 a a be c c b b c b a ab 181 58.7 ab 156 2 - 12 258 a 104 a 212 13.2 a 9.9 a 23.6 a 169 ab 99 a 86 a 9.78 3.86 a 5.42 a 24.3 9.78 ab 12.3 a 93.2 d 26.79 e 22.91 e 5.12 c 14.6 d 34.5 e 54 a 53.7 a 52.8 a 205 50.0 a 164 3 • 298 137 0 b b 218 17.0 11.5 61.3 182 116 108 c bc d bc b b 9.45 4.61 8.27 ab d 21.7 9.70 57.4 7.90 2.76 2.34 1.61 2.18 3.13 119 64.2 55.2 ab d a a a a a a d b ab 179 73.3 c 163 3 - 6 285 ab 135 b 219 16.3 c 10.8 ab 55.5 cd 183 c 116 b 109 b 10.29 5.15 b 6.82 bc 23.8 9.20 ab 42.4 c 45.5 b 8.89 b 4.86 b 2.76 b 3.60 ab 9.02 b 94 c 63.0 b 58.2 ab 191 71.9 c 161 3 - 12 289 b 129 ab 240 15.2 b 12.0 c 41.8 b 183 c 125 b 121 b 10.3 4.85 ab 6.72 bc 23.6 11.4 c 21.1 ab 65.0 c 19.66 d 11.66 d 4.36 c 9.42 c 21.0 d 82 bc 64.2 b 65.4 b 207 64.3 abc 174 LSD 29 20 -1.0 1.1 9.8 13 13 18 -1.11 0.82 -2.0 12.9 11.9 2.82 1.10 0.96 2.99 2.1 14 7.1 10.5 . 17.0 -31
BIJLAGE 3: TABELLEN BEHORENDE BIJ PROEF 3
T a b e l 3.1 Versgewicht van blad en steel in de tijd (dagen na planten) in grammen per zes planten. Verschillende letters geven significante verschillen aan (p < 0,05).
EC-2 BLV STV dag 2 6 9 13 16 20 23 27 34 41 48 62 76 2 6 9 13 16 20 23 27 34 41 48 62 76 1 - 0 6.81 9.02 b 10.65 c 11.89 ab 15.54 ab 18.52 b 19.15 ab 25.47 34.56 b 48.1 ab 64.0 ab 83.6 101.6 ab 2.90 4.59 b 5.64 b 6.66 bc 8.40 ab 10.67 c 11.10 15.19 bc 19.66 b 30.8 ab 49.4 a 110.3 237.0 b 1 - 6 7.05 8.43 ab 9.64 b 12.66 bc 14.87 ab 18.32 b 21.20 b 23.70 34.52 b 52.4 bc 65.5 ab 93.0 96.0 ab 3.11 4.15 a 5.27 b 6.71 bc 8.00 ab 9.97 c 12.24 13.97 ab 20.73 bc 35.0 b 55.2 ab 128.7 222.6 ab 1 - 12 6.57 8.07 a 8.63 a 10.85 a 13.43 a 15.21 a 18.09 a 22.19 34.00 b 43.6 a 61.0 ab 81.0 91.5 a 2.95 3.88 a 4.32 a 5.69 a 6.89 a 8.05 a 9.98 12.66 ab 18.82 ab 27.2 a 48.2 a 108.8 204.7 ab 3 - 0 7.17 8.91 b 10.82 c 13.46 c 16.02 b 18.79 b 21.86 b 26.47 35.01 b 56.0 c 69.8 b 93.9 105.7 b 3.16 4.11 a 5.59 b 7.18 c 8.04 ab 9.69 bc 11.93 15.28 c 20.74 c 36.5 b 57.6 b 125.3 224.9 ab 3 - 6 7.00 8.98 b 10.65 c 12.87 bc 14.92 ab 17.70 b 21.10 b 22.76 35.42 b 52.4 bc 70.5 b 84.7 97.1 ab 3.13 4.23 ab 5.44 b 6.63 bc 7.56 ab 9.05 ab 12.12 13.30 ab 20.57 bc 35.3 b 59.1 b 118.5 205.8 ab 3 - 12 6.63 8.13 a 10.51 eb 11.59 ab 13.92 ab 16.83 ab 19.94 ab 22.09 31.55 a 47.7 ab 57.6 a 88.4 91.0 a 3.19 3.95 a 5.37 b 6.09 ab 7.06 ab 8.63 ab 11.07 12.29 a 17.77 a 29.4 a 48.8 a 120.9 192.2 a LSD 0.68 1.00 1.41 2.18 2.14 2.58 -2.00 6.4 9.7 -11.2 -0.42 0.54 0.89 1.25 1.23 -2.59 1.10 5.7 7.4 -38.5
Tabel 3.1.1 Versgewicht van wortel in de tijd (dagen na planten) in grammen per zes planten. Verschillende letters geven significante verschillen aan (p < 0,05).
EC-2 WV dag 2 6 9 13 16 20 23 27 34 41 48 62 76 1 - 0 0.34 1.01 1.45 a 1.81 a 2.43 3.42 3.43 5.95 b 8.11 a 13.47 a 18.63 a 25.3 31.8 a 1 - 6 0.40 0.96 1.53 ab 2.19 ab 2.73 3.70 4.74 5.35 ab 8.41 a 16.62 b 22.99 b 29.0 30.6 a 1 - 12 0.36 1.06 1.38 a 1.96 ab 2.34 3.07 4.16 5.86 b 9.68 b 13.55 a 23.04 b 27.7 25.9 a 3 - 0 0.39 0.95 1.78 b 2.34 b 2.57 3.43 4.51 4.97 ab 8.56 a 16.59 b 17.55 a 32.4 45.1 b 3 - 6 0.35 1.22 1.85 b 2.27 b 2.40 2.99 4.46 4.00 a 8.62 ab 16.10 ab 21.02 ab 28.1 29.6 a 3 - 12 0.40 1.18 2.23 c 2.03 ab 2.10 3.56 4.11 4.51 ab 7.82 a 15.64 ab 18.58 a 28.9 32.8 a LSD -0.32 0.43 -1.61 1.10 2.73 4.22 -9.3 33
Tabel 3.2 Drogestofgehalte van blad en steel in de tijd (dagen na planten) in %. Verschillende letters geven significante verschillen aan (p < 0,05).
EC-2 BL%ds ST%ds dag 2 6 9 13 16 20 23 27 34 41 48 62 76 2 6 9 13 16 20 23 27 34 41 48 62 76 1 - 0 11.02 bc 11.28 10.65 a 10.41 c 9.96 10.35 10.77 10.28 9.96 b 10.06 bc 9.98 9.95 9.98 c 9.89 c 10.17 a 9.87 a 10.22 c 9.94 a 11.04 a 11.94 12.16 12.76 b 13.72 c 13.71 15.64 15.75 1 - 6 11.15 bc 11.84 10.50 a 10.00 ab 9.82 9.96 10.49 10.38 9.84 b 10.09 c 10.07 9.80 9.68 b 9.43 abc 10.93 ab 9.71 a 10.06 bc 10.25 ab 10.99 a 11.56 12.72 12.97 b 13.53 bc 13.04 15.55 15.76 1 - 12 11.37 c 11.80 11.49 b 10.50 c 9.99 10.60 10.54 10.56 9.30 a 9.78 ab 10.07 9.95 9.46 ab 9.90 c 11.30 b 11.04 b 10.49 c 10.66 b 12.03 b 11.89 12.99 11.92 a 13.18 ab 13.22 15.36 16.03 3 - 0 11.13 bc 11.12 10.30 a 10.00 ab 9.79 9.93 10.40 10.17 10.00 b 9.87 abc 10.30 10.13 9.78 bc 9.65 bc 10.12 a 9.25 a 9.58 ab 9.86 a 10.75 a 11.73 13.00 12.80 b 13.39 bc 13.56 15.14 15.69 3 - 6 10.93 ab 11.04 10.17 a 9.63 a 9.82 9.85 10.26 10.35 9.51 ab 9.86 abc 10.10 9.82 9.53 ab 9.14 ab 9.99 a 9.24 a 9.32 a 10.27 ab 11.15 ab 11.46 13.11 12.48 b 13.30 bc 13.49 15.31 15.58 3 - 12 10.61 a 11.43 10.16 a 10.26 bc 10.13 10.03 10.54 10.56 9.81 b 9.66 a 10.07 9.84 9.29 a 8.94 a 10.36 ab 9.46 a 10.09 bc 10.76 b 11.29 ab 12.15 13.07 12.93 b 12.81 a 13.26 15.63 15.68 LSD 0.37 -0.56 0.39 -0.27 0.29 -0.27 0.64 0.99 0.93 0.56 0.68 0.97 -0.53 0.48
-Tabel 3.2.1 Drogestofgehalte van wortel in de tijd (dagen na planten) in %. Verschillende letters geven significante verschillen aan (p < 0,05).
EC-2 W%ds dag 2 6 9 13 16 20 23 27 34 41 48 62 76 1 - 0 8.31 6.73 5.74 6.10 ab cd c 4.94 6.56 6.99 7.86 7.24 7.57 cd c ab ab b 7.13 7.71 8.15 1 - 6 6.28 6.86 5.39 5.50 b bc b 5.57 6.53 6.90 9.02 7.27 7.49 cd c b b b 7.06 7.79 7.56 1 - 12 7.88 6.86 6.44 6.00 b d c 5.44 6.89 6.74 7.61 7.11 7.31 d bc a ab ab 7.27 7.52 7.82 3 - 0 7.70 5.82 4.83 5.25 a ab b 4.80 6.00 6.01 7.16 7.05 7.06 b ab a ab a 7.46 7.08 7.34 3 - 6 7.47 6.03 ab 4.72 ab 4.68 a 5.48 6.14 bc 5.91 a 8.20 ab 6.76 a 7.07 a 7.14 7.03 7.38 3 - 12 6.94 6.59 ab 4.38 a 5.28 b 5.00 5.44 a 6.42 abc 7.89 ab 6.92 ab 6.98 a 7.28 7.29 7.52 LSD -0.97 0.80 0.47 -0.48 0.77 1.38 0.50 0.49 -35
Tabel 3.3 Bladoppervlak (cm2 per zes planten) en spruit-wortel verhouding (g/g vers) in de tijd
na planten). Verschillende letters geven significante verschillen aan (p < 0,05).
(dagen EC-2 BLOPP
swv
dag 2 6 9 13 16 20 23 27 34 41 48 62 16 2 6 9 13 16 20 23 27 34 41 48 62 76 1 - 0 247 332 c 378 bc 473 ab 575 ab 682 b 662 ab 862 b 1121 bc 1624 ab 1842 ab 2624 2867 bc 29.3 13.94 c 11.38 c 10.28 b 10.21 8.64 9.19 b 6.86 ab 6.79 b 5.90 b 6.04 b 7.79 10.89 ab 1 - 6 256 301 ab 342 b 496 bc 550 ab 659 b 725 b 785 ab 1117 bc 1737 bc 1966 abc 3473 2654 ab 25.6 13.39 bc 9.87 b 8.95 ab 8.40 7.81 7.07 a 7.13 ab 6.62 b 5.25 ab 5.30 ab 7.73 10.76 ab 1- 12 237 295 a 301 a 431 a 502 a 564 a 616 a 729 a 1084 ab 1459 a 1809 ab 2407 2569 a 27.5 11.34 ab 9.66 b 8.54 a 8.82 8.41 6.92 a 6.13 a 5.49 a 5.29 ab 4.76 a 6.97 11.67 b 3 - 0 256 317 381 514 601 688 730 871 1167 1890 2148 bc c c b b b b c c c 2874 3039 c 27.0 13.75 9.37 8.86 c b ab 9.83 9.00 7.54 8.72 6.56 5.58 7.52 ab bc b ab c 7.15 8.62 a 3 - 6 252 323 bc 372 bc 507 bc 542 ab 639 ab 725 b 757 ab 1132 bc 1728 bc 2107 c 2663 2726 ab 30.1 11.11 ab 8.80 b 8.69 a 10.11 10.14 7.56 ab 9.44 c 6.50 b 5.58 ab 6.40 bc 7.19 9.96 ab 3 - 12 236 294 a 369 bc 458 ab 499 a 612 ab 679 ab 739 a 1029 a 1567 a 1751 a 2715 2562 a 25.2 10.44 a 7.13 a 9.15 ab 10.44 7.35 8.05 ab 7.90 b 6.32 ab 4.97 a 5.64 ab 7.20 8.65 a LSD -22 36 51 83 76 94 115 75 192 219 -284 -2.31 1.39 1.57 -1.81 1.53 0.86 0.78 1.19 -3.00T a b e l 3.4 Elementgehalte in blad, steel en wortel berekend op drooggewicht op t=76 in mmol/kg. Verschillende letters geven significante verschillen aan (p < 0.05).
EC 2 N-tot P K Mg Ca Cl Na • N 0 3 N-org plant blad steel wortel blad steel wortel blad steel wortel blad steel wortel blad steel wortel blad steel wortel blad steel wortel blad steel wortel blad steel wortel 1 - 0 4005 b 2034 cd 3148 abc 192 c 157 c 392 e 2224 b 1181 c 1369 c 191 b 66 b 82 d 392 108 b 431 c 114 a 68 a 38 a 11 a 13 a 56 a 1171 c 496 c 721 b 2835 1538 be 2427 ab 1 - 6 3718 a 1684 ab 2945 a 169 ab 143 ab 330 d 2124 ab 1126 bc 1383 c 158 ab 55 ab 69 bc 429 87 a 281 b 766 b 210 b 124 b 44 b 48 a 201 b 737 b 420 b 759 b 2982 1264 a 2186 a 1 - 12 3497 a 1514 a 2968 ab 163 a 137 a 246 a 2070 a 997 a 1021 a 145 a 53 a 59 ab 401 90 a 196 a 1334 d 327 d 255 c 79 c 124 b 500 d 436 a 329 a 539 a 3061 1185 a 2429 ab 3 - 0 4044 b 1818 bc 3400 c 200 c 150 bc 307 c 2220 b 1151 c 1421 c 153 ab 61 abc 77 cd 399 88 a 241 ab 104 a 69 a 43 a 12 a 13 a 68 a 1217 c 504 c 739 b 2827 1314 ab 2661 b 3 - 6 3600 a 2160 d 2898 a 175 b 161 c 294 bc 2147 ab 1160 c 1332 c 153 ab 70 c 62 ab 413 104 b 228 ab 723 b 206 b 129 b 49 b 34 a 184 b 808 b 410 b 765 b 2792 1750 c 2133 a 3 - 12 3576 a 1625 ab 3205 bc 165 ab 141 ab 273 ab 2144 ab 1068 ab 1180 b 133 a 57 ab 57 a 378 98 ab 180 a 1214 c 308 c 297 d 87 c 103 b 403 c 502 a 307 a 616 ab 3074 1318 ab 2589 b LSD 234 225 259 10 12 32 100 76 126 42 12 11 -12 70 67 14 26 19 35 41 93 63 130 -238 303 37
BIJLAGE 4: TABELLEN BEHORENDE BIJ PROEF 4
Tabel 4.1 Versgewicht van blad, steel en wortel in de tijd (dagen na planten) in grammen per zes planten. Verschillende letters geven significante verschillen aan (p < 0,05).
EC-2 BLV STV WV dag 7 14 18 21 24 28 32 36 46 7 14 18 21 24 28 32 36 46 7 14 18 21 24 28 32 36 46 1 - 0 8.92 b 23.44 c 31.33 b 47.10 c 64.2 de 77.4 c 107.4 c 139.3 d 213.1 c 4.11 b 12.92 c 20.48 cd 34.49 c 54.4 d 73.5 c 111.0 b 158 bc 306 c 2.11 ab 10.64 ab 13.26 ab 21.10 b 26.7 c 34.0 cd 41.1 bc 50.3 b 67.3 b 1 - 6 8.31 b 18.33 b 27.91 b 44.30 c 54.4 c 64.7 b 99.0 c 111.8 c 159.2 b 3.79 b 10.18 b 17.30 bc 29.78 c 40.3 c 59.3 b 99.3 b 126 b 226 b 1.86 a 9.46 a 15.57 bc 23.90 b 26.1 c 35.0 cd 48.8 c 50.0 b 56.6 b 1 - 12 6.82 a 14.88 a 17.23 a 21.40 a 28.6 a 41.5 a 46.3 a 59.6 a 119.7 a 3.08 a 7.59 a 9.20 a 12.63 a 18.5 a 31.9 a 39.7 a 57 a 146 a 1.87 a 9.79 a 10.47 a 12.50 a 17.2 ab 24.4 ab 24.2 a 30.8 a 39.2 a 3 - 0 10.59 c 29.92 d 46.18 d 57.9 d 71.3 e 83.4 cd 117.1 c 148.8 d 232.1 c 4.90 c 16.74 d 29.84 e 42.05 d 58.0 d 78.4 c 118.1 b 169 c 308 c 2.98 b 11.62 ab 19.67 c 24.40 b 27.5 c 30.6 bc 47.4 c 53.6 b 63.9 b 3 - 6 10.45 c 24.25 c 39.35 c 49.2 c 58.7 cd 94.5 d 114.8 c 152.3 d 216.0 c 4.81 c 13.07 c 23.70 d 33.83 c 47.1 c 85.2 c 113.0 b 175 c 328 c 3.06 b 11.79 ab 17.63 c 22.20 b 23.5 bc 39.8 d 47.0 c 54.7 b 65.9 b 3 - 12 8.76 b 22.66 c 29.46 b 34.5 b 43.2 b 53.9 b 71.5 b 85.7 b 118.1 a 3.96 b 10.93 b 16.18 b 21.05 b 30.5 b 43.0 a 62.6 a 82 a 157 a 3.03 b 13.43 b 12.11 a 13.60 a 15.8 a 18.6 a 31.1 ab 31.4 a 31.9 a LSD 1.32 2.58 5.41 7.08 8.75 11.8 23.9 21.9 22.1 0.55 1.25 4.15 5.32 6.90 13.2 27.0 35 48 0.94 2.99 4.19 6.45 6.3 8.1 12.3 8.1 12.6
Tabel 4.2 Drogestofgehalte van blad, steel en wortel in de tijd (dagen na planten) in %. Verschillende letters geven significante verschillen aan (p < 0,05).
EC-2 BL%ds ST%ds W%ds dag 7 14 18 21 24 28 32 36 46 7 14 18 21 24 28 32 36 46 7 14 18 21 24 28 32 36 46 1 - 0 12.80 a 11.23 a 12.15 ab 10.99 a 11.35 a 11.69 a 11.21 a 10.13 a 10.38 a 13.90 ab 12.67 a 14.04 be 12.28 a 11.88 a 12.67 a 12.47 ab 11.45 a 13.02 a 7.02 b 5.81 be 6.88 be 6.72 be 7.32 7.13 a 7.51 b 7.05 b 7.07 b 1 - 6 14.10 b 12.87 be 12.75 be 11.01 a 11.98 a 11.96 a 10.92 a 10.27 a 10.43 a 14.97 b 14.81 c 14.61 c 12.46 a 12.54 a 13.02 a 12.37 ab 11.74 a 12.81 a 7.31 b 6.30 c 6.45 ab 6.36 a 7.15 6.52 a 6.91 a 6.72 a 7.07 b 1 - 12 15.06 b 13.69 c 16.15 d 14.37 c 14.71 b 14.49 b 14.83 c 12.99 c 12.04 b 16.78 c 15.58 c 16.15 d 16.85 c 15.56 b 15.12 b 16.49 c 14.24 b 14.66 b 7.55 b 6.06 be 7.25 c 7.17 c 7.84 7.19 a 7.71 b 7.78 c 8.21 c 3 - 0 11.93 a 11.12 a 11.33 a 10.72 a 11.69 a 11.47 a 10.96 a 10.23 a 10.03 a 12.41 a 11.74 a 11.33 a 12.21 a 12.68 a 13.16 a 12.50 ab 11.94 a 12.87 a 6.04 a 5.58 ab 6.03 a 6.53 ab 7.45 6.85 a 6.70 a 6.70 a 6.80 ab 3 - 6 12.04 a 12.08 ab 11.49 a 11.07 a 11.83 a 10.82 a 10.51 a 9.84 a 9.95 a 12.91 a 12.73 a 11.49 a 12.67 a 12.51 a 12.30 a 11.56 a 11.41 a 12.72 a 6.32 a 5.56 ab 6.12 a 6.07 a 7.21 7.17 a 6.57 a 6.72 a 6.41 a 3 - 12 12.08 a 11.48 a 13.28 c 12.61 b 14.11 b 14.15 b 12.34 b 11.44 b 11.68 b 13.44 a 12.99 b 13.28 b 14.79 b 15.14 b 15.81 b 14.24 b 13.44 b 14.03 b 5.98 a 5.12 a 6.77 be 7.26 c 7.56 8.01 b 7.51 b 7.69 c 8.04 c LSD 1.13 1.13 0.94 1.36 1.26 1.25 0.88 0.87 0.71 1.55 1.20 0.94 1.73 1.49 1.57 2.22 0.87 1.00 0.59 0.52 0.49 0.64 -0.77 0.56 0.33 .0.51 39
Tabel 4.3 Bladoppervlak (cm2 per zes planten) en spruit-wortelver houding (g/g vers) in de tijd (dagen
na planten). Verschillende letters geven significante verschillen aan (p < 0,05).
EC-2 BLOPP
swv
dag 7 14 18 21 24 28 32 36 46 7 14 18 21 24 28 32 36 46 1 - 0 265 b 608 c 781 b 1234 c 1593 c 1986 c 2862 c 3723 d 5591 cd 6.41 b 3.52 cd 3.94 b 3.92 bc 4.50 c 4.48 c 5.37 c 5.92 d 7.83 b 1 - 6 248 b 470 b 684 b 1121 c 1371 c 1624 b 2530 c 2956 c 4163 b 6.59 b 3.03 bc 2.90 a 3.14 ab 3.75 b 3.63 b 4.08 a 4.71 b 6.79 a 1- 12 203 a 397 a 449 a 582 a 735 a 1033 a 1171 a 1574 a 3142 a 5.44 ab 2.32 a 2.54 a 2.82 a 2.86 a 3.04 a 3.73 a 3.68 a 6.74 a 3 - 0 307 c 765 d 1156 d 1497 d 1841 d 2211 cd 3104 c 3920 d 6131 d 5.31 ab 4.15 d 3.96 b 4.20 c 4.73 c 5.32 d 4.99 bc 5.94 d 8.54 b 3 - 6 308 c 618 c 936 c 1243 c 1510 c 2350 d 2949 c 3935 d 5514 c 5.88 ab 3.23 bc 3.68 b 3.91 bc 4.53 c 4.53 c 4.85 bc 5.96 d 8.32 b 3 - 12 254 b 564 c 742 b 910 b 1109 b 1366 b 1861 b 2274 b 3190 a 4.28 a 2.56 ab 3.81 b 4.34 c 4.81 c 5.22 d 4.42 ab 5.34 c 8.67 b LSD 35 65 132 175 223 304 600 588 554 1.68 0.69 0.55 0.80 0.65 0.52 0.88 0.54 0.91T a b e l 4.4 Elementgehalte in blad, steel en wortel berekend op drooggewicht op t=46 in mmol/kg. Verschillende letters geven significante verschillen aan (p < 0.05).
EC 2 N-tot P K Mg Ca Cl Na N 0 3 N-org plant blad steel wortel blad steel wortel blad steel wortel blad steel wortel blad steel wortel blad steel wortel blad steel wortel blad steel wortel blad steel wortel 1 - 0 3463 e 2315 d 2919 cd 175 bc 168 c 736 bc 2121 d 1564 d 1490 d 106 b 80 b 134 d 243 ab 189 927 c 150 a 93 a 47 a 11 a 31 a 70 a 1023 e 743 d 810 b 2439 ab 1573 2109 bc 1 - 6 3074 c 2014 bc 2719 b 162 b 159 c 846 c 1946 c 1462 c 1342 c 109 b 70 a 131 d 209 a 199 1028 c 857 c 409 c 202 b 75 b 119 b 318 b 571 c 574 c 824 b 2503 abc 1440 1895 a 1 - 12 2712 a 1564 a 2522 a 135 a 127 a 229 a 1517 a 1026 a 838 a 92 a 68 a 92 b 224 ab 173 308 a 1042 e 557 e 663 d 195 c 252 c 811 d 130 a 227 a 273 a 2581 bc 1337 2250 c 3 - 0 3521 e 2223 cd 3101 e 179 c 166 c 571 b 2146 d 1524 cd 1675 e 108 b 78 b 110 c 274 b 192 591 ab 131 a 79 a 35 a 13 a 31 a 69 a 1124 f 727 d 889 bc 2397 a 1496 2213 c 3 - 6 3256 d 2079 bed 2981 e 174 bc 159 c 573 b 2078 d 1420 c 1580 de 114 b 72 ab 112 c 263 ab 199 648 b 648 b 310 b 145 b 36 ab 96 b 271 b 704 d 624 c 971 c 2551 bc 1456 2010 ab 3 - 12 2857 b 1863 b 2793 bc 142 a 143 b 275 a 1651 b 1168 b 974 b 90 a 68 a 75 a 211 a 170 265 a 1000 d 505 d 426 c 182 c 238 c 573 c 247 b 316 b 355 a 2609 c 1337 2439 d LSD 139 249 166 14 15 180 124 132 101 9 9 12 55 -233 36 47 64 48 25 71 80 69 93 143 -149 41
