Havo-1 2011 bronnen

Bijlage HAVO

2011

Aardrijkskunde

Bronnenboekje

C

B

A

D

E

L

Opgave 1 - Actieve aarde op IJsland

bron 1

Luchtdrukverdeling boven Europa en de noordelijke Atlantische Oceaan op 17 april 2010

bron: www.knmi.nl/kd/daggegevens/weerkaarten/index.cgi?year=2010&month =4&day=17&hour=18#hiero

Geld voor 'grote groene muur' in Afrika

NDJAMENA - Het milieufonds van de Wereldbank (GEF) heeft donderdag in Tsjaad 95 miljoen euro beschikbaar gesteld voor een project dat de oprukkende Sahara tot stilstand moet brengen. Afrikaanse leiders waren in Tsjaad voor het eerst bijeengekomen om over de aanleg van de 'grote groene muur' te praten, een 'bomenriem' die elf Afrikaanse landen moet doorkruisen. De bomenriem moet 15 kilometer breed worden en ongeveer 7100 kilometer lang. Het idee is vijf jaar geleden ontstaan, maar door geldgebrek nog niet ten uitvoer gebracht.

De Tsjadische president Idriss Déby noemde de 'grote groene muur' de Afrikaanse bijdrage aan de strijd tegen de klimaatverandering.

Opgave 2 - De grote groene muur in Afrika

bron 2

bron: http://web.worldbank.org ; www.afrikanieuws.nl ; www.nciv.net

Bron 3

bron: http://web.worldbank.org;www.afrikanieuws.nl;www.nciv.net

bron 3

bron: Telegraaf donderdag 17 juni 2010

In de woestijngebieden van Afrika komen nomadengroepen (zelfvoorzienende

bevolkingsgroepen zonder permanente verblijfplaats) voor die extensieve veeteelt als belangrijkste bestaansbron hebben en al eeuwenlang sterk afhankelijk zijn van hun

natuurlijke omgeving. De kennis om op een duurzame manier met hun natuurlijke omgeving om te gaan, wordt van generatie op generatie doorgegeven. Dit wordt ook wel indigenous knowledge genoemd. De vaak kleine groepen nomaden leggen soms duizenden kilometers per jaar af, zonder rekening te houden met landsgrenzen.

Met name de laatste 50 jaar is de bevolking van Afrika sterk gegroeid, waardoor er meer behoefte is aan ruimte voor bijvoorbeeld landbouw, wonen e.d.

De nomaden willen vaak vasthouden aan hun traditionele leefwijze en komen steeds vaker in conflict met de lokale bevolking en overheden. Een deel van de nomaden kiest voor permanente vestiging in de stad of op het platteland om een nieuw bestaan op te bouwen. De status van deze bevolkingsgroepen is in veel landen laag, zodat ze onder aan de

Opgave 3 - Globalisering

bron 4

Omvang van de inter-stedelijke internetverbindingen

bron: http://chrisharrison.net

bron 5

Wereld gebieden Bevolking _{internetgebruikers}Aantal Aandeel van de_bevolking Percentage van de wereldbevolking

Afrika 1,013,779,050 110,931,700 10.9 % 5.6 % Azië 3,834,792,852 825,094,396 21.5 % 42.0 % Europa 813,319,511 475,069,448 58.4 % 24.2 % Midden Oosten 212,336,924 63,240,946 29.8 % 3.2 % Noord Amerika 344,124,450 266,224,500 77.4 % 13.5 % Latijns Amerika Caribische Gebied 592,556,972 204,689,836 34.5 % 10.4% Oceanië / Australië 34,700,201 21,263,990 61.3 % 1.1 % Wereld 6,845,609,960 1,966,514,816 28.7 % 100.0 % Internetgebruik per regio

Schrik voor tsunami zit er nog altijd in bij Caribische landen

De eilanden van de Cariben werken door aan een Snel Waarschuwingssysteem (SAT) dat op tijd alarm kan slaan bij een eventuele tsunami. Het is moeilijk het geld te vinden en alle betrokken landen op één lijn te krijgen, maar wetenschappers zijn het erover eens dat de dreiging ook voor de

paradijselijke Cariben reëel is, zo schrijft Patricia Grogg in IPS News.

Bij de vloedgolf die in december 2004 over uitgestrekte kustgebieden in Zuidoost-Azië rolde, kwamen meer dan 220.000 mensen om. De enorme waterverplaatsing werd veroorzaakt door een aardbeving in de buurt van het Indonesische eiland Sumatra, die negen op de schaal van Richter haalde.

In de Cariben komt het gevaar onder meer van Kick-'em-Jenny, een onderzeese vulkaan op een tiental kilometer van Grenada. Hij werd pas in 1936 ontdekt, maar is sindsdien al tien keer

uitgebarsten. De vulkanische activiteit is een uiting van een veel grootschaliger seismisch gebeuren. Sinds de vijftiende eeuw hebben de Cariben al dertig tot veertig tsunami's meegemaakt, zeggen experts.

Na de tsunami van 2004 begonnen ook veel Caribische eilanden meer werk te maken van risicostudies en preventieprogramma's. Toch zijn de meeste landen op zich nog niet in staat om de gevolgen van onderzeese aardbevingen in te schatten. Ze zijn helemaal afhankelijk van het Tsunami-waarschuwingssysteem voor de Stille Oceaan op Hawaï. Een regionaal

waarschuwingssysteem voor de Cariben blijft voorlopig een grote uitdaging. Er is veel geld voor nodig en er moet een vergelijk gevonden worden tussen landen en instellingen met

uiteenlopende belangen.

De Caribische landen en een aantal andere landen in de regio hebben wel al een inter-gouvernementele coördinatiegroep gevormd. Twee weken geleden vergaderde die groep in Venezuela, de tweede bijeenkomst sinds de oprichting in 2005. Er werden voorstellen

besproken om in Barbados een regionaal informatiecentrum op te richten en in Venezuela of Puerto Rico de zetel van het regionale waarschuwingssysteem te vestigen.

De inspanningen moeten nog veel verder gaan, vindt Enrique Arango, een expert van het Cubaanse Centrum voor Seismologische Studies (CENAIS). 'We moeten investeren in

satellietsystemen, boeien en onderwatersondes, maar ook de bevolking voorbereiden op wat er kan gebeuren', zegt hij. 'We mogen niet in de val trappen dat rampen vermeden kunnen worden als we maar een goed waarschuwingssysteem hebben. Een tsunami voorspellen is één, maar je moet ook alle risico's inschatten en beheren. Dat wil zeggen dat we alle kwetsbare punten moeten aanpakken en niet mogen toelaten dat we nog nieuwe, bijkomende problemen veroorzaken in risicogebieden,' alsdus Arango.

Als de Cariben eindelijk hun waarschuwingssysteem hebben, moeten er ook snelle verbindingen gecreëerd worden tussen de hulpdiensten van alle betrokken landen zodat alle beschikbare middelen snel en efficiënt kunnen worden ingezet (bron IPS ).

Opgave 4 - Hazardmanagement in het Caribisch gebied

bron 7

Platentektoniek in het Caribisch Gebied

bron: http://www.scielo.org.mx Verenigde Staten Mexico Atlantische Oceaan Stille Oceaan Venezuela Caribische Zee vulkanen subductiezone transversale breuk breukzone grens continentale plaat

Opgave 5 - Venezuela

periferie