• No results found

Laboratoria in Nederland voor 1940

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Laboratoria in Nederland voor 1940"

Copied!
54
0
0

Bezig met laden.... (Bekijk nu de volledige tekst)

Hele tekst

(1)

Laboratoria in Nederland voor 1940

Citation for published version (APA):

Hutter, J. J. (1986). Laboratoria in Nederland voor 1940. (Document TWIM; Vol. 1). Technische Hogeschool Eindhoven.

Document status and date: Gepubliceerd: 01/01/1986

Document Version:

Uitgevers PDF, ook bekend als Version of Record

Please check the document version of this publication:

• A submitted manuscript is the version of the article upon submission and before peer-review. There can be important differences between the submitted version and the official published version of record. People interested in the research are advised to contact the author for the final version of the publication, or visit the DOI to the publisher's website.

• The final author version and the galley proof are versions of the publication after peer review.

• The final published version features the final layout of the paper including the volume, issue and page numbers.

Link to publication

General rights

Copyright and moral rights for the publications made accessible in the public portal are retained by the authors and/or other copyright owners and it is a condition of accessing publications that users recognise and abide by the legal requirements associated with these rights. • Users may download and print one copy of any publication from the public portal for the purpose of private study or research. • You may not further distribute the material or use it for any profit-making activity or commercial gain

• You may freely distribute the URL identifying the publication in the public portal.

If the publication is distributed under the terms of Article 25fa of the Dutch Copyright Act, indicated by the “Taverne” license above, please follow below link for the End User Agreement:

www.tue.nl/taverne

Take down policy

If you believe that this document breaches copyright please contact us at: openaccess@tue.nl

(2)

Laboratoria in Nederland voor 1940 J.J. Hutter TH Eindhoven Onderafd. Wijsbegeerte en Maatschappijwetenschappen 1986

(3)

CIP-gegevens Konlnkli)ke Bibliotheek, Den Haag

Hutter, J.J.

Laboratoria in Nederland v66r 1940 I J.J. Hutter. Eindhoven: Technische Hogeschool Eindhoven -TWIM document no. 1

Uitg. van de Onderafdeling der Wijsbegeerte en Maatschappijwetenschappen,

Technische Hogeschool Eindhoven- Met lit. opg. ISBN 90-6778-502-4

SISO 007 UDC 061.62(492)(091)

(4)

OVERZICHT VAN L~BOR~TORIA IN NEDERLANU VOOR 1940.

Opmerl<ingen

1. Deze publ ikatie bevat een tabel met laboratoria die reeds voor 1940 in Nederland bestonden. Mede naar aan1eiding van deze tabel is een artikel tot stand gekomen ('Nederlandse 1aboratoria 1860-1940, het Arbeidsve1d van Wetenschappers'), dat eind 1986 zal worden gepubliceerd in het Tijdschrift voor de Geschiedenis van de Geneeskunde, Wiskunde, Natuurkunde en Tecbniek.

om

de basis van dit artikel ook voor anderen gemakkelijk toegankelijk te maken, zijn alle tot nu toe gevonden 1aboratoria bier naar plaats geordend bijeengezet, zodat dubbel werk voorkomen kan worden. Voor de mate van volledigheid zij bier verwezen naar het genoemde artikel.

tn de tabel zijn ook enkele bedrijfslaboratoria opgenomen, waarvan zeker is dat zij in 1955 bestonden en waarvan het vermoeden bestaat, dat zij ook reeds voor 1940 bestonden, maar waarvoor het harde bewijs (nog} ontbreekt. 2. Bij de financiering zijn de volgende kategorieen gebruikt:

1.

=

gefinancierd door een universiteit, de TH Delft of de LH Wageningen. 2.

=

(bijna) 100% door de overheid gefinancierd.

3. deels door de overheid en deels door het bedrijfsleven gefinancierd. 4.

= partikuliere laboratoria (buiten de industrie).

5.

=

bedrijfslaboratoria.

6. laboratoria van verenigingen of enkele bedrijven gezamenlijk.

3. T.a.v. het oprichtingsjaar: niet alle bronnen geven hetzelfde oprichtingsjaar. ~ls het verschil meer dan vijf jaar bedraagt is dit expliciet vermeld.

4. De getallen in de kolom "bron(nen)" verwijzen op de volgende wijze naar de literatuurlijst:

(x) betekent: literatuuropgave x:

(x,y) betekent: literatuuropgave x, bladzijde y.

5. tn de kolom "discipline/bedrijfstak" is vermeld tot welke bedrijfstak de genoemde bedrijfslaboratoria beboren en van de niet-bedrijfslaboratoria tot welke discipline (chemisch, natuurkundig, enz.). Deze indeling moge voor zich zelf spreken, alleen 'aardwetenscbappen • beboeft nadere toelichting: daaronder vallen hier: geologie, mineralogie, ertskunde, bodemkunde, geofysika, geomorfologie en geodesie. De indeling bij bedrijven is naar bedrijfstak, terwijl bij elk bedrijfslaboratorium ook is aangegeven of het een 'kontrole'-karakter had (d.w.z. kontrole, keuren, testen. enz.) of een 'R&D'- karakter (d.w.z. gericht op vernieuwing van produkten en processen, al dan niet door wetenschappelijk onderzoek). De bedrijfstakken zijn in de tabel aangegeven met nummers die de volgende betekenis hebben:

I. Chemische bedrijven

1. olien, margarine, zuivel 2. gist, spiritus, bier 3. levensmiddelen algemeen 4. reuk- en smaakstoffen 5. zout

6. textiel, wol. katoen ?. kunstzijde

8. zeep

(5)

-9. kaarsen

10. koo1, teer, gas, asfalt 11. zwave1zuur, superfosfaat 12. petroleum

13. rubber, leer

14. glas, kalk, aardewerk, steen 15. papier, karton 16. lijm, stijfse1 17 springstoffen 18. farmacie 19. 1akken, verf 20. k1eurstoffen 21. kunststoffen

II. E1ektrotechnische bedrijven

1. g1oei1ampen, huishoude1ijke e1ektrische apparatuur 2. e1ektrische kabe1s

3. e1ektromotoren

4. schakelaars, transformatoren

5. overige e1ektrotechnische bedrijven. III. Machinenijverheid

IV. Schepen, vlieqtuiqen, voertuiqen

v.

Metaa1nijverheid VI. Konstruktiebedrijven VII. OVerige bedrijven

6. In de tabel worden de vo1gende afkortingen gebruikt:

afd. afdeling. ap.

=

apotheek. bijl. bij1age. bakt. bakteriologisch. chem.

=

chemisch(e) chemlbakt.

=

chemisch-bakteriologisch deve1.

=

development. diergen.

=

diergeneeskunde. e1ektr.

=

elektrotechnisch. gem.

=

gemeentelijk(e). geneesk. geneeskunde.

GU.

=

Gemeentelijke Universiteit Amsterdam. inst.

=

instituut. kontr.

=

kontrole. lab. laboratorium. 1evensm.

=

levensmiddelen. LH.

=

Landbouwhogeschoo1 Wageningen. mikrobiol. = mikrobiologie. natuurk.

=

natuurkunde. ned. nederlands(e). prov.

=

provincia(a)1(e).

R&D.

=

Research en Development. RUG.

=

Rijksuniversiteit Groningen. RUL.

=

Rijksuniversiteit Leiden. RUU.

=

Rijksuniversiteit Utrecht. RVO.

=

Rijksverdedigings organisatie. scheik.

=

scheikundig(e).

techn.

=

technisch(e).

THD.

=

Technische Hogeschool Delft.

TNO.

=

organisatie voor Toegepast Natuurwetenschappelijk onderzoek. v.h. = voorheen.

(6)

-Laboratoria in Nederland voor 1940 jun1 1986

---

---PLAATS EN NAAH V.H. LAB.

Aa1smeer:

1. Proefstation van de bloemisterij

Abcoude:

1. Hydrobiologische Club/ Lab van het "Hugo de Vries- Fonds" A1kmaar: 1. Keuringsdienst 2. Botercontrolestation Noord-Holland 3. Kaascontro1estation Noord-Hol1and Amersfoort: l. Keuringsdienst (opgeheven rond 1920 (157,23))

2. Lab. voor coca- en kina-onderzoek, Dr.P.K.Dros-saart Lu1ofs (na 1922 in Amsterdam).

3. Lab. voor chemisch en microscopisch onderzoek, K.Scheringa, ap.(in 1920 was

s.

bij centr. Lab. voor Volksgez. te Utr.) 4. Polak's Fruta1 Works:

a. Research Lab. b. Proces Devel. Lab. c. Lab. voor Kreatie van

Parfumkomposities d. Lab. voor Toepassing

van Parfumkomposities e. Lab. voor ontwikke1ing

van Flavours

f. Lab. voor Toepassing van Flavours

g. Kwaliteitskontrole1ab. 5. Chemische Industria van

Hasselt

6. NV Biochem. Fabr. "Prana", wetensch. afd.

Amsterdam:

1. Nat.Lab. van de GU 2. zeeman-Lab. van de GU 3. Van der waals Lab. van de

GU (voor 1934 afd. ther-modynamica van het Nat. Lab. van de GU)

FINAN- OPRICH- DISCIPLINE/

CIERING TING BEDRIJFSTAK BRON( NEN)

3 6 (?) 2 4 (?) 4 (?) 2 4 4 5 5 5 5 5 5 5 5 5 1 1 1 1899 1921 1922 < 1922 < 1920 1914 < 1920 1920 < < 1931 1920 1914 < <1940 1914 < <1940 1914 < <1940 1914 < < 1940 1914 < < 1940 1914 < < 1940 < 1928 < 1920

±

1880 1923 1908 3 -botanie botanie chemie 1evensm. 1evensm. chemie 1evensm. chemie !4/R&D !4/R&D !4/R&D 14/R&D !4/R&D !4/R&D 14/kontr. Il/kontr. 118/R&D ? natuurk. natuurk. natuurk. (1,bijl.D) (1.171) ( 1. 71) ( 3, 110) (2,90) + (3,110) (156) (2,152) + (3,111) (2,68) + (4,94) (5) + (162) t (182) (106) (2,100) (1, 14) + (1 ,bijl.D) ( 1.15) ( 1.16)

(7)

Laboratoria in Nederland voor 1940 juni 1986

FINAN- OPRICH- DISCIPLINE/

PLAATS EN NAAH V.H. LAB. CIERING TING BEDRIJFSTAK BRON(NEN)

4. Lab. voor Alg. en Anorga-nische Chemie van de GU 5. Lab. voor Organische

Scheikunde van de GU 6. Lab. voor Analytische

Scheikunde van de GU (voor 1930 Lab. voor Toe-gepaste Scheikunde)

7. Lab. voor Propaedeutische Anorganische Chemie van de GU

8. Lab. voor Biochemie, To--xicologie en Levensmidde-lenleer van de GU

9. Lab. voor Physio1ogische Chemie van de GU

10. Lab. voor E1ectrochemie van de GU

11. Lab. voor Artsenijbereid-kunde van de GU

12. Geologisch Instituut van de GU

13. Geografisch Seminarium van de GU

14. Sterrenkundig Instituut van de GU

15. Zoologisch T~ab. van de GU 16. Anatomisch Erubryo1ogisch

Lab. van de GU

11. Phonetisch Lab. van de GU 18. Physio1ogisch Lab. van de

GU

19. Patho1ogisch-Anatomisch Lab. van de GU

20. Chirurchische univ. Kli-niek van het Wester-Gast-huis

21. Vrouwenkliniek van de GU 22. Neurologische K1iniek van

de GU

23. Pharmaco-Therapeutisch Instituut van de GU 24. Oogheelkundige K1iniek

van de GU

25. Lab. van de Univ. K1iniek voor Keel- , Neus- en OOrhee1kunde

26. Lab. van de Univ. Kliniek voor Huid-- en Geslachts-ziekten in het Binnen-gasthuis 21. Rontgeninstituut van de GU 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 l 1 1856 1891 < 1920 1919 1930 1929 1919 1878 1891 1939 1921 1882 1831< < 1857 1932 1856 1815 + 1935 chemie chemie chemie chemie chemie chemie chemie farmacie aardweten-schappen aardweten-schappen astronomie zoologie geneesk. geneesk. geneesk. geneesk. geneesk. 1894 geneesk. 1886 (?) geneesk. 1920 geneesk. 1874 geneesk. 1937 ·geneesk. 1867 < geneesk. < 1886 ! 1900 geneesk. (1.46) + (234.253) (1,41) + (2,40) + (181) + (234,255) (1,49) + (2,75) + (187) (l, 49) + (2,43) + (234.255) ( l. 50) ( 1, 50) (1.51) + (184.18) ( 1, 90) + (234.283) (1.205) + (234.255) ( 1, 222) ( 1.228) ( 1, 100) + (234,280) ( 1. 125) + ( 226) + (234,187) ( 1.130) ( l , 130) + ( 226) + (234,191) (1,132) + (226) (1,140) ( 1.142) (l, 146) + (234.214) (1,150) + (226) + (234,222) (1,157) + (234,208) (1.158) + (234,218) ( 1, 159) + (234.205) (1.160) + (234,223)

(8)

Laboratoria in Nederland voor 1940 ju.ni 1986

---FINAN- OPRICH- DISCIPLINE/

PLAATS EN NAAH. V. H. LAB. CIERING TING BEDRIJFSTAK BRON(NEN)

28. Anatomisch-Systematisch Lab. van de GU (sinds 1897 eigen afd. van uit 1682 daterende Hortus Botanicus)

29. Plantenphysiologisch Lab. van de GU (sinds 1897 ei-gen afd. van uit 1682 da-terende Hortus Botanicus; later Lab. voor Algemene Plantkunde)

30. Lab. voor Gezondheids1eer van de GU

31. Lab. voor Alg. en Toege-paste Kicrobiologie van het Lab. voor Gezond·-heids1eer van de GU 32. Zo5logisch Museum van

de GU 1 1 1 1 l

33. Lab. voor Propaedeutische 1 Organische Chemie van de

GU (in 1925 bij lab. voor Org. Chemie v.d. GU)

34. Nat. Lab. van de VU 1

35. Scheik. Lab. van de

vu

1 36. Histopathologisch Lab. 1

van de Va1eriusk1iniek van de VU

37. Biochemisch Lab. van de Valeriusk1iniek van de VU 38.

Experimenteel-Psycholo-gisch Lab. van de Vale-riusk1iniek van de

vu

39. Lab. voor Dierpsycho1ogie 40. Lab. van het Depart. van

Financien, inkl. suiker-lab. vanaf 1884

41. Lab. van het Ko1oniaal Etablissement

42. Keuringsdienst

43. Scheikundig Lab. van de Marine

44. Rijksinstituut voor Vis-serijonderzoek

45. Ned. Centraal Instituut voor Hersenonderzoek 46. Rijksmuseum 47. Staatsveeartsenijkundig onderzoeksinstituut ((1,114) geeft 1935 als opr. jaar) 1 1 2 (?) 2 2 2 2 2 2 2 2 1897 botanie (1,162) 1897 botanie (1,163) + 1880 mikrobiol. (1,182) + (7, bijl.D) + (234,202) 1919 mikrobiol. (1,195) 1839 zo5logie (1,103) < 1915 chemie 1933 natuurk.

± 1930

chemie 1910 geneesk. 1916 geneesk. 1916 geneesk. 1925 zo51ogie 1873 chemie 1874 chemie 1893 chemie < 1922 chemie 1882 1evensm. 1908 geneesk. 1815 diversen 1930

?

diergen. (3 .100) + (186,1629) ( l , 18) + (186' 1351) + (228,237) (12. 66) + (228,240) ( l , 132) ( l , 146) ( 1, 146) (1,93) (6) + (135) + (1 I bijl.D) ( l , 73) + (184,13) (1.77) + (156) (3,105) + (184. 13) (1 ,98) + (7 ,bijl.D) ( l , 127) + (157,23) + (234,523) (7 ,bijl.D) (7, bijl.D) + (1,114} 5

(9)

-Laboratoria in Nederland voor 1940 juni 1986

FINAN- OPRICH- DISCIPLINE/

PLMTS EN NAAH V.H. LAB. CIERING TING BEDRIJFSTAK BRON(NEN)

48. Lab. van het R. Mag. voor 2 Geneesm.

49. Lab. van de Afd. Volksge- 2 zondheid van de Gem.

Ge-neeskundigen en Gezond-heidsdienst; Bakt. en se-rologisch Lab. en Biolo-gisch Lab.

50. Lab. van de Gemeentewa- 3 terleidingen

51. Nationaal Luchtvaart- 3 1aboratorium (tot 1937

Rijksstudiedienst voor de Luchtvaart)

52. Inst. voor Grafische 3 Techniek; Proefstation

voor de Grafische Ind.

(TNO)

53. Ned. Inst. voor Volksvoe- 3 ding

54. Gem. E1ektriciteitswerken: a. Warmte1ab. (onderge- 3

bracht aan de GU)

b. Lab. voor E1ektrowarmte 3 55. Vereniging het Ned. Kan- 3

kerinstituut

56. Koninklijk Inst. voor de 3 Tropen

57. Wetenschappelijk Chemisch 4 Lab., Dr.I.J.Rinke

58. Bakteriologisch Hygie- 4 nisch Lab., Dr.F.Basenau 59. chemisch Technisch Bureau 4

Daub

&

Fontein {in 1920 in Ape ldoorn'?)

60. Chemisch Technisch Bureau 4 P.Ferman; voortgezet van Bureau voor suikeronder-zoek, G.Lotman

61. Bureau voor Kinaonderzoek, B.A. van Ketel

62. Proefstation voor Bouwma-teria1en, Koning

&

Bien-fait

63. Lab. van Ledden Hulse-hosch

64. Lab. van Chemisch en Mi-kroskopisch Onderzoek, Dr.van Hamel Roos en Harmens

65. Scheikundig Lab. Boldingh en Van der Heide

66. Dr.J.F.Suyver, Ap. en Scheik., Onderzoek van Handelswaren, Voedings-midde1en, enz. 4 4 4 4 4 4 < 1927 geneesk. (78,85) 1890 mikrobio1. (1,183} 1916 mikrobio1. (1,185) 1918 mechanika (1,39) + (81) + (184,12) + (187) 1939 chemie (1,60) + (141) + (18?) 1919 1evensm. (1,80) + (155) + (7,bijl.D) (1 ,52) + (122) 1919 chemie + (18?) + (202) 1935 chemie 1914 geneesk. (1,bijl.D) 1910 1andbouw (7,bijl.D) 1924 chemie (1,84) < 1908 mikrobio1. (8,310) <1908 chemie (8,310) + (2,82) 1872 chemie (8,310) + (31) + (32) < 1908 chemie (8,311) 1890 (8,311) + (103) mechanika + (140) + (186,144) < 1908 chemie (8,311) < 1908 chemie (8,311) 1893 chemie (9,477) + {222) < 1913 chemie (9,417)

(10)

Laboratoria in Nederland voor 1940 juni 1986

PIJ!.ATS EN NAAM V. H. LAB.

67. Dr.N.H.Cohen, Scheikundig en Bakteriologisch Onder-zoekings- en Adviesbureau 68. Lab. Kerkhoff,

Dr.C.Blom-berg: Techn. Analyses 69. ~ijnhoff & Van Gulpen;

Inst. voor Experimenteel Onderzoek en Demonstratie van Uitvindingen en ok-trooien.

70. Lab. van het Kinabureau Dr.P.K.Drossaart Lulofs en Dr.G.van der Sleen (voor 1922 te Amersfoort) 71. Chemisch Technisch Lab.,

Dr.Lobry de Bruyn (in 1920 was L. de B. ass. org. chemie aan de GU)

12. Bureau voor Inlandse Vlijt C.F.Schmidt

73. Koninklijke Ned. Spring-stoffenindustrie (Lab. in Muiden en Nieuwer-Amstel} 74. Konink1ijke Shell Lab.

(van okt. tot dec. 1895 in Delft: tot 1902 in Den Haag; tot 1914 in Rotter-dam)

75. Draka, Hollandse Draad-en Kabelfabriek:

a. fys isch lab. b. chemisch lab. c. proeffabr. tussen 1928 en 1937 over-gegaan in: a .• e1ektrisch lab. b. mechanisch lab. c. research lab. 76. Amstelbrouwerij 77. Amsterdamse Superfosfaat-fabrieken 78. Konink1ijke Zwave1zuurfa-brieken v.h. Ketjen (later bij AKZO)

79. centraal Inst. voor de Dropverwerkende Industrie 80. H.Drijfhout & zoon's

Edelmetaalbedrijven NV 81. Eau de Colognefabriek

J

.c.

Boldoot NV

82. NV Electro zuur- en Wa-terstoffabriek

---FINAN·· OPRICH- DISCIPLINE/

CIERING TING BEDRIJFSTAK BRON(NEN)

4 4 4 4 4 4 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 < 1915 chem/bakt. (10,368) < 1920 chemie (2,151) 1873 diversen (2,151) + (33) < 1920 chemie (3,111) 1920 < < 1927 < 1821 I 1895 + 1916 + 1916 + 1916 < 1928 1907 < 1927 < 1955 < 1955 < 1955 chemie diversen I !12/R&D II2/kontr. II2/kontr. 112/R&D 12/kontr. Ill/ ? Ill/kontr. VII/R&D V/R&D I4IR&D < 1955 VII/R&D 7 -+ (2,152) (2,43) + (4,91) .. (87,47) (68) I (13) + (15) + (14,2e.v.) + (59) + (98) + (111) + (153) .. (188) (16) + (17) + (18)+ (173) + (174) (19) (21.32) (21, 74) + (22) ... (23 '202) + {78, 75) (23.200) (23,200} (23,200) {23.201)

(11)

Laboratoria in Nederland voor 1940 juni 1986

PLAATS EN NAAH. V. H. LM.

83. NV Koninklijke Pharmaceu-tische Fabrieken v/h Bro-cades, Stheeman & Pharma-cia:

a. Researchlab.

b. Kontrolelab. (Meppel) 84. Nederlandse Persil

Maat-schappij NV 85. NV Norit-Vereniging Ver-koop Centrale 86. NV Vernis- en verffabriek v/h Vettewinkel en Zonen (2 Laboratoria) 81. Lab. G.H. Buhrmann's Papiergroothandel NV 88. Werkspoor: a. Researchlab. b. Bedrijfslab.

89. NV Van Leer's Vereenigde Fabrieken

90. Koloniaal Instituut: a. Scheikundig Lab. b. Biologisch Lab. c. Inst. voor Tropische

Hygiene

91. Diamantbewerkers Koperen Stelen Fonds

92. Nederlands Instituut voor Lifttechniek

93. Ned. Maatsch. ter Bever-dering der Pharmacie; Lab. voor Onderzoek van Geneesmlddelen

Apeldoorn:

1. A.A.Bonnema. Ap., Schei-lmndig--Bakteriologisch I.ab. 2. Koninklijke Fabrieken Talens en Zoon NV Appingedam: 1 . De Eendr ach t Arnhem: 1. Keuringsdienst

FINAN- OPRICH- DISCIPLINE/

CIERING TING BEDRIJPSTAK BRON(NEN)

5 5 5 5 5 5 5 6 6 6 6 6 6 4 5 5 2 1854 < < 1955 < 1955 1908 < < 1925 < 1955 < 1941 < 1941 < 1940 1910 1910 1912 1905 1933 1931 118/R&D 118/R&D IS/R&D VII/R&D Il9/R&D 115/ ? IV/R&D IV/kontr. v/ ? chemie zoologie geneesk diversen diversen farmacie (23,202) + (186. 1415} (23,203} (23,204) + (182) + (212) + (183. 30) (23.206) (183. 27) (23,206) + (183. 48) (208,13) ( 1. 80) (1,105) (1,149) (1,bijl.D) + (183 ,118) (1,bijl.D) (1, 91) + (12.13) < 1909 chem/bakt. (24,355) < 1955 119/R&D (23,201) 1934 115/R&D (119) + (160. 2) 1910 chemie (3,101) + (156) 8

(12)

-Laboratoria in Nederland voor 1940 juni 1986

---

---

---·---PLAATS EN NAAH V.H. LAB.

2. KEMA: a. Algemeen Lab. b. l.Jklab. c. Hoogspanningslab. d. Chemisch Lab. e. Hoogstroomlab. f. Lichttechnisch Lab. g. Lab. voor Instal. Mat. h. Lab. voor Huish. App. 3. Ned. Instituut voor

Elek-trowarmte en Elektroche-mie 4. Dr.W.F.Hesselink, Lab. voor Chemisch-Technische en Hygienische onderzoe-kingen 5. Dr.J.R.N.van Kregten. Chern. Techn. Lab. en Ad-viesbureau (in 1921 was Van K. bij Ned. Kunstzij-de Fabriek)

6. Lab. voor Chem. en Mi-krosk. Onderzoek 1. AKU/ENKA (later AKZO):

a. Laboratorium b. Researchinstituut (in 1933 overgegaan in: NV Research) Assen: 1. Keuringsdienst

2. Lab. van het Boter- en Kaaskontrolestation (on-der Rijkstoezicht) Baarn:

1. Phytopathologisch Lab. Willie comme1in Scholten 2. centraal Bureau voor

Schimmelk:ultuur 3. Handelsond. "Conimex" Beekbergen: 1. Rijk:sinstituut voor Pluimveeteelt Bennekom:

1. Ned. Lab. voor de Levens-midde1enindustrie

FINAN- OPRICH- DISCIPLINE/

CIERING TING BEDRIJFSTAK BRON(NEN)

3 3 3 3 3 3 3 3 3 4 4 4 5 5 2 4 3 3 (?} 5 2 4 1921 1927 1921 1921 1921 1927 < < 1931 1921 < < 1935 1921 < < 1935 1934 < 1908 1921 < < 1935 < 1941 1919 1925 elektr. e1ektr. elektr. chemie elektr. elektr. e1ektr. elektr. chemie chemie chemie chemie !1/kontr. 17/R&D 1911 chemie < 1922 1evensm. (25,21) t (117) t (184.22) t (209) (7,bijl.D) + (121} + (122) + (187) (8,310) (12.14) + (78,62) (183.118) (16) + (26) + (70,19) + (94) + (183 .61) + (183.13) (1,76) + (3,101) + (156) (1,19) + ( 3. 110) 1894 mikrobiol. (1,190) + (1.bijl.D) 1906 mikrobio1. (1,189) < 1941

?

(183,99) 1921 zo6logie {7,bijl.D) 1939 levensm. (1,85) 9

(13)

-Laboratoria in Nederland voor 1940 juni 1986

FINAN- OPRICH- DISCIPLINE/

PLAATS EN NAAH V. H. LAB. CIERING TING BEDRIJFSTAK BRON(NEN)

Bergen (NH}:

1. Ned. Phaenologische Vereniging

6 (?) 1921 botanie

!}ergen op zoom:

1. Inst. voor Ratione1e Sui-kerproduktie Beverwijk: 1. NV Chemische Fabriek "Noord-Ho1land" De Bilt: 1. KNMI Bil thoven (?) :

1. chem. Lab. "Adjowi", fa-briek v. Pharm. Praep. Bloemendaa1:

1. Lab. van het Provinciaa1 Waterleidingbedrijf Noord Holland

2. W.Th.Clous; Proefstation voor Brandstoffen, smeer-middelen en Ketelwater _!?9rn~:

l. Spanjaard NV Boskoop:

1. Proeftuin voor de Boom-teelt

Breda:

1. Keuringsdienst

2. Hollandsche Kunstzijde Industrie

3. NV Bierbrouwerij "De Drie Hoefijzers" 4. NV Stoom-Choco1ade- en cacaofabriek "Kwatta" 5. NV Vernis- en Verfwaren-fabr.v.h. J.Wagemakers en

zn.

Bussum: 6 5 2 5 3 4 5 3 2 5 5 5 5

1. Chem. Techn. Metal1urgisch 4 en Pharmaceutisch Lab.,

J.Th.Westermann

2. Hygienisch Chemisch Lab. 4 Dr.P.A.Meerburg (M. was in 1927 hoofd Centr. Lab. Volksgez. te Utrecht) 1930 1evensm. < 1955 VII/R&D 1854 < 1941 1929 < 1909 < 1955 1899 1921 + 1919 < 1955 < 1928 < 1941 aardweten-schappen Il8/ ? mikrobio1. diversen 16/R&D 1andbouw chemie 11/R&D 12/R&D 13/kontr. Il9/ ?

<

1920 diversen 1921 < chemie < 1935 (1.111) (158) + (159) (23,200) (1,211) + (1 ,bijl.D) (183 ,49) ( l , 186) (24,355) (23,200) (1,bijl.D) (3,107) + (157,23) (16) + (93) (23,200) ( 105) (183 ,88} (2,77} (12.14) + (78 ,66)

(14)

Laboratoria in Nederland voor 1940 juni 1986

FINAN- OPRICH- DISCIPLINE/

PLAATS EN NAAH V.H. LAB. CIERING TING BEDRIJFSTAK BRON(NEN)

---3. NV Chemische Fabriek "Naarden" (voorheen te Naarden) CU1emborq: 1. Keuringsdienst (waarsch. opgeheven rond 1920; zie ook 2.)

2. J.W.de Waal, Ap., Lab. voor bakteriologisch en Scheikundig Onderzoek

(Dew. was in 1920 dir. v.d. Keuringsdienst) Delft:

5

2

4

1. Lab. voor Natuurk. en E- 1 1ektr. van de THO; in 1930 gesplitst in:

a. Lab. voor Technische 1 Fys ika van de THD

b. Lab. voor E1ektrotechn. l (zwak- en sterkstr.1ab.) 2. Werktuigkundig Lab. van de

THO, waaronder Lab. voor Warmtetechn. (vg1. ook 3. en 4.)

3. Lab. voor Toegepaste Me-chanika van de Afd.

Werk-tuig- en Scheepsbouwkunde van de THO (uit 2?)

4. Lab. voor de Technologie van 01ien en Vetten van de THO (uit 2?)

5. Lab. voor Aero- en Hydro-dynamika van de THO

6. Lab. voor Fysische Chemie van de THD

1. Lab. voor Anorganische Scheikunde van de THD 8. Lab. voor Organische

Chemie van de THO

9. Lab. voor Chern. Techno1o-gie van de THO, waaronder: Apparaten1ab.

10. Lab. voor Analytische Scheikunde van de THO (uit 9}

11. Lab. voor De1fstofkunde van de THO

12. Lab. voor Ertskunde van de THO 1 1 1 l 1 1 1 1 1 1 1 1 1905 < 14/R&D (28) < 1928 1915 < chemie (2,76} < 1920 < 1908 chem/bakt. (8,312) 1919 (?) nat./ e1ektr. 1930 natuurk. 1930 e1ektr. 1911 1930 1918 1921 < 1908 < 1921 < 1907 1905 1912 1923 1864 1912 11 -mechanika mechanika chemie mechanika chemie chemie chemie chemie chemie chemie aardweten-schappen aardweten-schappen (198} ( 1, 19) + (187) + (184, 16) + (194) (197) (189) + (192} (1.32) + (187) ( 1, 56) +(184,14) ( 1, 34} + (187) (1.55) + (187} + (3,102) + (184,13} + (186, 1212) (1,55) + (3,102} + (186' 1291) (1,55) + (3,102) + (186,178) (1,156) + (199) + (3,102) + (184,14) (205) (1.51) + (184, 14) ( l , 204} + (184,15) (1.205)

(15)

r~boratoria in Nederland voor 1940 juni 1986

FINAN- OPRICH- DISCIPLINE/

l?l..AATS EN NAA.H V.H. LAB. CIERING TING BEDRIJFSTAK BRON(NEN)

13. Lab. voor Geologie en Pa-laeontologie van de THD 14. Lab. voor Mikrochemie en

Meta1lografie van de THD

15. Lab. voor Papier en ve-ze1stoffen van de THD

(later Lab. voor Mecha-nisch en Mikroskopisch Onderzoek van Papier, Textielprodukten en Veze1stoffen?)

16. Lab. voor Kennis en on-derzoek van Bouwstoffen van de THD

17. Lab. voor Mikrobio1ogie van de THD

18. Lab. voor Technische Bo-tanie van de THD ( voor 1918: Lab. voor Mikrosko-pische Anatomie)

19. Rijksnijverheidslab.

20. Scheik. Lab. van de Ar--tillerie-Inrichtingen (voor 1939 te Hembrug; in 1943 bij TNO; na 1949 ·rechnologisch Lab. RVO·TNO) 2L Stichting waterbouwkundig Lab.: a. Water1oopkundig Lab. b. Lab. voor Grondmech.

22. Rubberinstituut TNO

23. Stichting Centraa1 Insti-tuut voor Materiaa1onder-zoek (CIMO), TNO (zie ook Rijswijk)

24. Vezelinstituut TNO

25. Proefstation voor de was-industria, TNO

26. Ned. Gist- en Spiritus-fabrieken (later Gist Brocades) 27. De Porce1eyne Fles 1 1 l 1 l 1 2 2 3 3 3 3 3 3 5 5 1864 1905 < 1920

±

1900 1897 1908 1913 + 1896 1934 1927 1934 1910 1929 1919 1931 1882 < 1928 aardweten-schappen chemie diversen diversen mikrobiol. botanie diversen chemie mechanika mechanika chemie chemie chemie chemie I21R&D 114/kontr. (1.205) (1 , 57 ) + ( 2 • 56) + (3,103) + (184,15) + ( 181) + (199) (3.103) + (2,70) + (7, bijLD) (127,9) + (184,14) (1,196) + (187) + (184,14) (1.57) + ( 1, 164) + (184,15) + ( 187) (1 ,bijl.D) + (146) + (69,897) ( l. 73) + (74' 104) + (142) + (184.12) (1,35) + (1,37) + (7, bij 1. D) + (81) + (181) + (168,131) + (193) t (195) + (196) + (201) (1,63) + (178) + (37) + (74) + (69,898) + (184,9) + (187) ( 1. 60) + (74,31) + (136) + (137) + (184) + (187) (1.61) + (38} + (74) + (139) + (184,10) + (187) ( 1,62) + (74) + ( 187) ( 26) + (95) + (170) (90)

(16)

Laborator1a in Nederland voor 1940 juni 1986

PLAA·rs EN NAAH V. H. LAB.

28. Machinefabriek Reineveld: a. Metallografisch,

Me-chanisch, Chemisch Lab. b. Centrifugelab. 29. Oliefabrieken Calve-Delft 30. NV Lijm- en Gelatinefa-briek "Delft" 31. Aseptafabriek NV 32. Ned. Kabelfabriek

33. Firma W.A. Kipp, Anal.Lab. 34. Proefstation "Delft" van

de BPM

35. Rubberstichting

Deventer:

l. Keuringsdienst (opgeheven rond 1920 (151,23))

2. Lab. van het Boter- en Kaaskontrolestation (on-der Rijkstoezicht) 3. Noury & Van der Lande

(later bij AKZO) Dieren:

l. NV Emailleerfabriek "De IJse 1" ; voorheen Edy-fabrieken (?)

Den Dolder:

1. Lab. van de Willem-Arntsz Stichting

Dordrecht:

1. Keuringsdienst

2. Firma K.G.W.de Besson, Bureau voor Chem., Bakte-riologisch en Mikrosko-pisch Onderzoek, A.van oven

3. EMF (later bij Heemaf in HOLEC-konsern)

4. NV Stikstofbindingsindu-strie "Nederland"

Eindhoven:

1. Keuringsdienst

2. Lab. van het Boter- en Kaaskontrolestation (on-der Rijkstoezicht)

FINAN- OPRICH- DISCIPLINE/

CIERING TING Bl?DRIJFSTAK BRON( NEN)

5 5 5 5 5 5 5 5 6 2 4 5 5 2 (?) 2 4 5 5 2 4 - l3

±.

1915

±.

1925 1915

a

1920 1885 < 1955 1913 < < 1921 < 1920 1928 1936 1914 < 1920 1926 1934 < 1931 1908 < 1908 (?) 1911 1921 < 1922 rn/kontr. III/kontr. Il/kontr. 116/kontr. 18/R&D 112/kontr. II5/kontr. 112/kontr. chemie chemie 1evensm. VII/R&D V/R&D geneesk. chemie chem/bakt. 114/ ? Ill/R&D chemie levensm. (118,31) + (166,36) (96) + (119) (2,44) + (182) + (23,203) + (220) (23,199) (116) (2,15) (188) + (219) + (224) (1,bijl.D) + ( 16) (156) (2,90) + (3,110) (26} + (29} + (15} (23,201) + (16) (1,145) (1, 18) + (151) (8,311) (179) + (186,596) (3,108) + (157,24) (3,110)

(17)

Laboratoria in Nederland voor 1940 juni 1986

PLAATS EN NAAM V.H. LAB.

3. Philips Laboratoria:

a. "Lab.V" (Chemisch Lab.) b. Lampenonderzoek en

-keuring

c. Natuurkundig Lab. d. Physisch Chemisch Lab. e. Physisch Lab.

f. Technisch Chemisch Lab. g. Poederlab.

Enschede:

l. Keuringsdienst

2. Dr.K.A.Ockinga, Chemisch Technisch Lab.

3. NV Ramie union, Afd. Technisch Porcelein

4. NV Stoomweverij Nijverheid 5. Textiellab. en

Conditio-neerinrichting van de Ho-gere Textielschoo1 Eysden: 1. NV Maastrichtsche Zinkwit Maatschappij foxhol: 1. W.A.Scho1ten's Chemische Fabrieken NV (zie ook sappemeer)

Ge1derma1sen:

1. NV Verenigde Neder1and-sche Chamottefabrieken Ge1een:

1. centraa1 Lab. van de staatsmijnen in Limburg 2. Lab. van de Cokesfabriek

Maurits Goes: 1. Keuringsdienst 2. Rijkslandbouwproefstation (van 1890-1893 in Breda; opgeheven in 1922) Gouda:

1. Keramisch Instituut TNO (voor 1941: Rijksproef-station en Voor1ichtings-dienst t.b.v. de K1ei- en Aardewerkindustrie of "Rijkskleiproefstation")

FINAN- OPRICH- DISCIPLINE/

CIERING TING BEDRIJFSTAK BRON(NEN)

5 5 5 5 5 5 5 2 4 5 5 5 5 5 5 3 3 2 2 3 1910

±.

1895 1914 1916 1923 1923 1930 1921 < 1908 < 1955 < 1955 < 1931 Ill/R&D II1/kontr. Ill/R&D Ill/R&D Ill/R&D Ill/R&D IIl/kontr. chemie chemie 114/R&D I6/R&D 16/R&D (163) (163) (1,25) + (91) + (163) (163) (163) (163) (163) ( 1.18) (8,311) (23,204) (23.205) (184,8) < 1920 119/ ? (2.45) + (23,203) < 1940 I3/kontr. (23,205} + (99) + (141) < 1928 I14/kontr. (30) + {169) 1940 chemie (1,12) + (181) + {49.239) 1929 chemie (49,239) 1921 chemie 1890 1andbouw 1921 chemie (3.108) + (157 ,24) (69.812) + (154) (1, 64) + (74,24) + (102) + (184.1) + (181)

(18)

Laboratoria in Nederland voor 1940 juni 1986

---PLAATS EN NAAH V. H. LAB.

2. NV Koninklijke Stearine Kaarsenfabrieken "Gouda-Apollo":

a. Laboratorium b. Research lab.

3. Instituut voor Weefselon-derzoek verbonden aan NV Viruly & Co (?) 's Gravenhage:

1. Scheikundige Afd. van de Arbeidsinspektie

2. Rijkswegen1ab. (later: Lab. voor Chemisch Techn. onderzoek voor Bouwstof-fen voor de Wegenbouw; tot 1931 te Delft) 3. Rijksinstituut voor

zui-vering van Afvalwater

4. Anal. Lab. van het Oepar-tement van Landb., Nij-verheid en Handel (NOI) 5. Rijksdienst voor

Techni-sche Voorlichting aan de Nijverheid

6. Keuringsdienst

7. Gemeentelijk Bouw- en Wo-ningtoezicht

8. Fysisch Lab. van het Mi-nisterie van Oorlog; na 1948 Fys.Lab. RVO-TNO 9. centraal Lab. van het Alg.

Hoofdkwartier van de Ge-nerate Staf; na 1948 Chem. Lab. RVO-TNO 10. Stedelijk Laboratorium (zelfde als nr. 18 ?) 11. PTT: FINAN-CIERING 5 5 5 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 a. Bureau Proefnemingen, 3 Onderzoek en Onderwijs (werd in 1925 Radio-lab.)

b. Lab. voor Telegrafie en 3 Telefonie

c. Centraal Lab. (in 1955 3 naar Leidschendam; nu: Dr. Neher lab.)

12. Rijksturfproefstation 3 (tot

±

1930 in Emmen)

13. Lab. van Or.Ir.A.L.W.E. 3 van der Veen

OPRICH- DISCIPLINE/

TING BEDRIJFSTAK BRON( NEN)

< 1880 ! 1925 + 1932 !9/kontr. !9/R&O VII/ ? 1913 chemie 1927 chemie 1920 chemie < 1927 chemie 1910 diversen 1907 chemie < 1940 diversen 1927 natuurk. 1939 chemie + 1915 diversen 1919 e1ektr. 1930 e1ektr. 1946 e1ektr. < 1929 diversen < 1931 diversen (133) (144} (1. 70) + (39) + (187) ( L 72) + (36) + (7 ,bijl.O) + (184, 11) + (187) ( 1, 75) + (7,bijl.O) + (40,24) + (41) + (187) (78,55) (7 ,bijl.D) (3,108) + (156) (140) (74.103) + (187) (74,103) + (187) (140) ( 20 3 ) + ( 204) (184,8) (184,8) 15

(19)

-Laborator1a in Nederland voor 1940 jun1 1986

FINAN- OPRICH- DISCIPLINE/

PLAATS EN NAAM V.H. LAB. CIERING TING BEDRIJFSTAK BRON( NEN)

14. Gasstichting: a. chem. lab. b. keuringslab. c. industrielab. 15. Rijksinstituut voor Drinkwatervoorziening

16. Rijksbureau voor Onderzoek van Handelswaren

17. Rijksinst. voor Brand-stoffenekonomie (na 1945 Inst. voor Warmte Ekono-mie TNO) 18. Haagsche Gasfabrieken 3 3 3 3 3 3 3 1929 1929 1929 1913 1907 1920 chemie chemie diversen chemie diversen chemie

19. Lab. van Prof.J.A.van Kloes m.b.t. Bouwstoffen (zelfde als nr. 11 ?) 4 (?) < 1909 1915 chemie diversen 20. Boterkontrolestation 4 Zuid-Holland (onder Rijk-toezicht)

21. Kaaskontrolestation Zuid- 4 Holland voor Vo1vette kaas

(onder Rijkstoezicht) 22. Kaaskontrolestation Zuid- 4 Holland-Brabant (onder Rijkstoezicht) 23. Kontrolestation voor 4 Melkprodukten (onder Rijkstoezicht) 24. Nederlandsche Research 4 Centrale NV

25. Lab. voor Restauratie en 4 onderzoek van schilderijen

(Dr.ir.A.M.de Wild)

26. J.J.Hofman, Pathologisch- 4

Chemisch onderzoek,

on-derzoek van Voedingsmid-delen en Drinkwater

27. Dr.A.L.C.Furnee, Bureau 4 voor Chem. en

Mikrosko-pisch onderzoek

28. Rolf van Hasselt, Chemisch 4 Technische Adviezen

29. Adviesbureau Ir.A.Vosmaer 4 Metallurgie, Werktuigkunde E1ektrotechniek, Chem.

Industrie en ozon

30. NV Technisch Bureau "Gel-ria"; water- en Afvalrei-niging 4 1901 levensm. 1906 1evensm. 1919 1evensm. 1930 levensm. 1933 chemie + 1928 chemie < 1908 chemie < 1910 chemie < 1913 chemie < 1920 diversen < 1922 chemie (1,82) + (187) + {1, bijl.D) + (184,20) ( 1, 74) + (1, bijl.D) + (40,24) + (168.132) + (184,9) (1,68) + (155) + (7, bijl.D) + (91) + (145) + (184, 11) (1,69} + (187) + (3,106) + (1,bijl.D) + (178) + (184,11) (45) (127 ,9) (1.80) + (7 ,bijl.D) ( 1.80} ( 1.80) ( 1.80) ( 1. 85) + ( 186, 133) ( 1,85} + (42) (8,311) (43,369) (9,476) (2,150) (3,112)

(20)

Laborator1a in Nederland voor 1940 juni 1986

FINAN- OPRICH- DISCIPLINB/

PLAATS EN NAAM V.H. LAB. CIERING TING BEDRIJFSTAJC BRON(NEN)

---~---31. Dr.ir.L.Hamburger; Bureau 4

voor Chemisch Techn. en Bedrijfsekonomisch Onder-zoek

32. Lab. voor Gistingstechniek 4

en Toegepaste Chemie; Dr. L.E11on en Dr.ir.E.E1ion

33. Techn. Nat. Bureau "Ser- 4 vice", Drs. J. L. de Roos

34. Geofysische Staf van de 5 Bataafsche Petroleum

Maatschappij

35. Van der Heem NV (momenteel 5 van Philips)

36. Dr.J.B1omberg's Chem. en 5 Pharm. Fabr. (als partik. begonnen)

31. Lab. van de ver. van Zui- 6 velind. en Me1khygiene

(WZM) Groningen:

1. Natuurkundig Lab. van de RUG

2. Chemisch Lab. van de RUG, overgegaan in 1908 in: Lab. voor Anorganische en Fysische Chemie van de RUG 3. Organisch Chemisch Lab.

van de RUG

4. Geologisch Instituut en Krista1lografisch rnsti-tuut

5. Sterrenkundig Lab. Kapteyn van de RUG

6. Pharmaceutisch Lab. van de RUG

?. Zo5logisch Lab. van de RUG 8. Histo1ogisch Lab. van de

RUG

9. Physio1ogisch Lab. van de RUG

10. Patho1ogisch Anatomisch Lab. van de RUG

11. Anatomisch Lab. van de RUG

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1932 chemie 1928 chemie

<

1941 chemie 1938 Il2/R&D .!. 1929 IIJ/R&D 1913 Il8/ ? 1908 1evensm. 1890 1707 1917 1877 1896 1814 < 1906 < 1830 1866 1903 natuurk. chemie chemie aardweten-schappen astronomie farmacie zo51ogie geneesk. geneesk. geneesk.

12. Paediatrisch Lab. van het Kinderziekenhuis 1 (?) 1909 1912 geneesk. geneesk. 13. Chirurgische

Universi-teitskliniek van de RUG 14. Vrouwenk1iniek van het

A1gemeen Provinciaa1- , Stads- en Akademisch Zie-kenhuis 1 1 - 17 < 1942 geneesk. 1907 geneesk. (12,14) + (186, 596) (12, 74) + (186, 430) {183 1 119) (1.211) + (219) (44) (21 101) + (9,492) (155) ( 1,2) + (191) + (1841 11) + (2331485) (1 I 52) + (2291298) + (2331539) ( 1. 52) ( 1.208) ( 1.228) (1.89) ( l I 110) + (2331516) ( 1.122) ( l , 128) + (226) + (233,524) (1.131) + (226) + (2331500) (226) + (2331518) ( l , 138) ( l , 139) ( l , 142)

(21)

Laboratoria in Nederland voor 1940 juni 1986

FINAN- OPRICH- DISCIPLINE/

PLAATS EN NMH. V.H. LAB. CIERING TING BEDRIJFSTAK BRON(NEN)

15. Lab. voor Inf1uenzaonder- 1 zoek van de RUG

16. Afd. Keel- .Neus- en oor- 1 heelkunde van het

Akade-misch Ziekenhuis

11. Dermato1ogische Kliniek 1 van de RUG

18. Botanisch Lab. van de RUG 1 19. Lab. voor Agronomie van 1

de RUG

20. Bakteriologisch Hygienisch 1 Lab. van de RUG

21. Mondhee1kundig Lab. en 1 K1iniek van het Akademisch Ziekenhuis

22. Pharmaco1ogisch Lab. van 1 de RUG

23. Bio1ogisch Archeo1ogisch 1 rnstituut van de RUG

24. Psychologisch Instituut 1 "Heymans" van de RUG

25. Keuringsdienst 2

26. Rijks1andbouwproefstation 2 met Bodemkundig Instituut en Bedrijfslab. voor Grondonderzoek (na 1945 bij TNO)

27. Nederlands Proefstation 3 voor Stroverwerking

(la-ter bij TNOj

28. Boterkontrolestation (on- 4 der Rijkstoezicht)

29. B.Wigersma, Technisch Bu- 4 reau, Machinale Inrichting van Fabrieken

30. Lab. voor Chemisch Onder- 4 zoek, Dr.Pannenborg en Dr. Doornbosch

31. Chemisch Technisch Bureau Ir.A.Voet

32. Lab. voor Chern. Bakt. ond. H. Goemans Winter, ap. en scheik.

33. Koninklijke Lak- en Ja-panlakfabrieken G.W.Sik-kens

&

co (momenteel in sassenheim en bij AKZO) 34. Aardappe1meel studiekom-missie 4 4 5 6 1935 geneesk. 1918 geneesk. 1924 geneesk. 1874 botanie 1932 (?) botanie ( 1, 148) (1.157) (1.159) (1,165) + (233,465) ( 1, 166) 1883 mikrobiol. (1,186) + (233,480) 1928 geneesk. (7,bij1.D) 1929 geneesk. (7,bij1.D) 1922 botanie (7,bij1.D) 1892 diversen (1,bij1.D) + (233,461) 1907 chemie (1,18) + (156) 1890 chemie (2x) (1,66) + ( 1, 196) + (46) + (69,872) + (154) + (168 ,130) 1939 chemie (1,83) + (119,104) + (181} < 1922 levensm. (3,110) < 1908 diversen (8,312) < 1920 chemie (2,45) < 1935 chemie (12,14) <1920 chem./bakt. (2,77) < 1925 119/R&D (41) + (141) 1941 1evensm. ( 1.84) 18

(22)

-Laboratoria in Nederland voor 1940 juni 1986

~---

---FINAN- OPRICH- DISCIPLINE/

PLAATS EN NAAH V.H. LAB. CIERING TING BEDRIJFSTJ4K BRON(NEN)

---·~---Haarlem:

1. Keuringsdienst 2 1911 chemie (3,108)

+ (156) 2. Geologische Stichting, 2 1918 aardweten- ( l , 201)

Afd. Geologische Kaart schappen + (7,bijl.D)

(voor 1936 Geologische Dienst)

3. Chemisch en Verf-Technisch 4 1938 chemie ( 1,85) Lab. en Adviesbureau

4. iiiTytnoor·· (waterzuivering) 4 1901 chemie (43,310)

Techn.Dir.J.J.van Oorde, + (166,32)

Ing.Dr.A.van Vloten (tot + (167)

1901: Techn. Bureau J.J. van Oorde; in 1925 gekocht door Reineveld, Delft, en verhuisd naar Delft)

5. Ir.Ph.J.de Kadt, Scheik. 4 1921 < chemie (12, 15) Lab. en Bureau voor Tech- < 1935 + (78 ,60) nologie (in 1921 was De K.

bij Marg. Fabr. Cohen en V.d. Laan, Haarlem)

6. Lab. voor scheik. en Bakt. 4 1884 chem. /bakt. (24,357)

Onderzoek en Kino1ogisch + (186,1357)

Lab.,N.van der sleen (1a-ter van Dr.W.G.N. van der Sleen)

1. N. van der S1een 4 < 1920 chemie (2,152) 8. Droste's Cacao- en Choco- 5 < 1955 13/R&D (23,200)

1adefabrieken NV

9. Joh.Enschede en zonen, 5 < 1941 VII/R&D (23,201)

Grafische Inrichting NV + (181, 97)

10. Haas' Azijnfabrieken NV 5 < 1955 13/R&D (23,201) 11. NV Ned. Raffinaderij van 5 < 1955 112/R&D (23,203)

van Petro1eumprodukten

12. Previnaire (k1eurstoffen) 5 .:!:. 1835 120/kontr. (61,315)

13. Nat.Lab. van de Teyler's 6 1118

?

natuurk. (1,24} + (187)

stichting ((7,bijl.D) (7,bijl.D)

geeft 1712 a1s opr. jaar)

14. Lab. van St. Elisabeth's 6 (?) < 1941 geneesk. (183,52) Gasthuis

Heer1en:

1. centraa1 Proefstation van 3 1930 chemie ( l , 41)

de staatsmijnen, Limburg + (49,246)

+ (50) + (181) 2. Lab. van de Cokesfabriek 3 1919 chemie (49,238)

Emma

3. Geologische Stichting 3 < 1936 aardweten- ( 1.202)

(tot 1936: Geologisch schappen

Bureau van het Mijnbouw-gebied)

(23)

-Laboratoria in Nederland voor 1940 Juni 1986

FINAN- OPRICH- DISCIPLINE/

PLAATS EN NAAH V.H. LAB. CIERING TING BEDRIJFSTAK BRON(NEN)

Den Helder:

1. Chem.Afd. van het Rijks-instituut voor Visserij-onderzoek (te Amsterdam)

((?,bijl.D) geeft 1900 en (155) 1910 als opr. jaar) 2. Keuringsdienst (opgeheven

rond 1920 (151,23))

3. Stichting Vogeltrekstation Texel

4. Zo6logisch Station van de Ned. Dierkundige Vereni-ging Helmond: 1. NV P.F.van Vlissingen en co's Katoenfabrieken (Vlisco) Henqelo (0):

1. Kon. Ned. zoutindustrie (later bij AKZO; van 1918

1931 in Boekelo) 2. Stork: metaalk. lab. 3. Hazemeijer (later bij

Ho-lec):

a. keuringsdienst

b. lab. voor preciesieme-ting en ijk:ing

c. kortsluitlab. d. hoogspanningslab. 4. Heemaf (later bij Holec)

5. NV Machinefabriek Dikkers: a. Chemisch Lab. b. Zandlab. c. Researchlab. (was in 1929 Den Haag) 's Hertoqenbosch: 2 2 2 3 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 l. Keuringsdienst 2 Heveadorp: 1. NV Verenigde Nederlandse 5 Rubberfabrieken Hilversum: 1. Keuringsdienst (opgeheven 2 rond 1920)

2. NV Polak en Schwarz's Es- 5

sencefabrieken (ook in zaandam) 3. Ned. seintoestellenfabriek 5 (NSF) 1916 ? 1914 1931 1876 < 1940 1922 1905 ±. 1901 1929 ±.1934 1936 1938 < 1929 < 1929 < 1929 chemie chemie diversen zo6logie I6/kontr. I5/R&D III/R&D II4/kontr. II4/kontr. II4/R&D II4/R&D II4/R&D III/kontr. III/kontr. III/R&D 1921 chemie < 1955 Il3/R&D 1913 chemie 1919 119/R&D 1927 Ill/ ? (7 I bij l.D) + (1.197) + (155) (156) (7,bijl.D) ( 1.104} + (7 ,bijl.D) (48,160) (16) + (164) + (182} (26) + ( 104) + (213,544) (51} + (214} + (215) + (216) + (211) + (218) (181) (180) (3.108) + (151, 24) (23,206) (156) + (151, 23) (23,204) + (71) (115)

(24)

Laboratoria in Nederland voor 1940 )W11 1986

---

---FINAN- OPRICH- DISCIPLINE/

PLAATS EN NAAH V.H. LAB. CIERING TING BEDRIJFSTAK BRON( NEN)

Hoenderloo:

1. Biologisch Lab. "Hoender- 2 loo" van het Comite ter

Bestudering en Bestrijding van Insektenplagen in Boss en

Hoensbroek:

1. Lab. van de Delfstoffen- 2 (?) opsporingsdienst

2. Lab. van de Cokesfabriek 3 van de staatsmijnen in Limburg Hoogezand: 1. NV Chemische Fabriek 5 "Flebo" Hoogland:

1. Inst. van Moderne Veevoe-ding "De Schothorst" Roorn:

1. Rijkslandbouwproefstation Hoorn voor de

Zuivelbe-reiding en de Veevoeding (Scheik. en Bakteriolo-gisch Lab.)

IJmuiden:

1. Mekog, Maatschappij tot Exploitatie van Kooks-ovengassen (Hoogovens) IJsselstein: 6 (?) 2 1. NV "De Vlamovenstraat- 5 klinker" Kampen:

1. Landbouwkundige Afd. van 2 de

Noord-OOst-Polderdi-rektie (tot 1931 in Andijk en van 1931-1940 in Wie-ringemeer)

2. Mikrobiologisch Lab. van 2

de Direktie van de Wie-ringemeer

Katwijk aan Zee:

l. Dr.G.C.A.van Dorp, Che-misch Lab. (ook eerste direkteur van 2.)

2. Societeit voor Chemische Industrie "Katwijk" 4 5 1931 zo5logie (1,92) < 1941 aardweten- (183,75) schappen < 1922 chemie (3,105) < 1955 VII (23,200) 1938 zo5logie 1890 1andbouw 1929 Ill/R&D (1.115) + (1,bijl.D) ( 1.61) + (1, 198) + ( 3, 104) + (1, bijl.D) + (69,812) + (154) + (155) ( 21,63) + (23 ,203) + (52,325 ev.) + 1925 114/R&D (53) 1921 1andbouw (1,119) + (168, 133) 1921 mikrobiol. (1,199) 1898 < chemie < 1908 1913 Il8/R&D (8,310) + (186, 381) (54} +(186, 381) 21

(25)

-Laborator1a in Nederland voor 1940 jun1 1986

PLAATS EN NAAH V.H. LAB.

Koog aan de zaan:

l. NV Stijfselfabriel< "De Bijenl<orf" v.h. M.K.Honig Krommenie: 1. Ned. Linoleumfabr. NV Leerdam: 1. Glasfabriel< "Leerdam" Leeuwarden: 1. Keuringsdienst

2. Gezondheidsdienst voor Vee in Friesland

3. Boterl<ontrolestation van de Friesche Maatschappij van Landbouw (onder Rijkstoezicht)

4. Vereniging "Kaaskontrole-station Friesland" (onder Rijkstoezicht) 5. H.W.Sonnega (apotheek) 6. Frico 1. NV Lijempf 8. Hollandse Casolithwerken NV 9. Co5peratieve Condensfa-briel< "Friesland" 10. Bond van Co6peratieve

zuivelfabrieken in Fries-land

Leiden:

1. Natuurl<undig Lab. van de RUL (in 1932: Kamerlingh Onnes Lab.)

2. Chemisch Lab., gesplitst in:

a. Lab. voor Anorganische Chemie van de RUL b. Lab. voor organische

Chemie van de RUL 3. Pharmaceutisch Lab. van

de RUL (zelfst. in 1898) 4. Sterrewacht van de RUL 5. Rijksherbarium

6. Zo5logisch Lab. van de RUL 7. Botanisch Lab. van de RUL 8. Anatomisch Lab. van de RUL

FINAN- OPRICH- DISCIPLINE/

CIERING TING BEDRIJFST.AK BRON(NEN)

5 5 5 2 2 (?) 4 4 4 5 5 5 5 6 1 1 1 1 1 1 1 1 1 l < 1955 1899 < < 1941

<

1940 1916 1919 < 1922 < 1922 < 1920 < 1931 < 1930 < 1955 < 1940 1909 1675 1669 1901 1901 1871 1633 1829 1874 1594 1590 116/R&D 121/R&D 114/ ? chemie diergen. levensm. 1evensm. chemie 13/

?

Ill ? !21/R&D Il/R&D 1evensm. natuurl<. chemie chemie chemie farmacie astronomie botanie zo5logie botanie geneesk. (23,205) (183, 31} + (182) (55) + (161) (3,108) + (156) (1,116) ( 3 .110) (3,110) (2,152) (56) + (165) (58) {23.201) (138) (1.82) + (57) + {156) (1,5) + (184,16) + (206) + (227,29) + {230,20) (1,53)+ (206) + (227,27) ( 1,87) + (206) ( 1.229) (1.167) (1, 102) + (230,30) ( l , 166) + (227.7) ( 1,118)

(26)

Laboratoria in Nederland voor 1940 juni 1986

---PLAATS EN NAAH. V. H. C.AB.

9. Histo1ogisch Lab. van de RUL

10. Physio1ogisch Lab. van de RUL

11. Pathologisch Lab. van de RUL

12. Lab. voor Medische Chemie van de RUL T?INAN-CIERING 1 1 1 1 13. K1inisch Lab. van het 1

Akademisch Ziekenhuis van de RUL

14. Lab. van de Kinderk1iniek 1 van het Akademisch

Zie-kenhuis van de RUL

15. Chirurgische K11niek van 1 Akademisch Ziekenhuis van de RUL

16. Obstetrische en Gynaeco- 1 1ogische K1iniek van het

Akademisch Ziekenhuis van de RUL

17. Psychiatrische K1iniek van 1 de RUL (gevestigd in

Oegstgeest)

18. Lab. voor Hygiene en Bak- 1 terio1ogie van de RUL

(Boerhaave Lab.) (na 1935 in 1 inst. met 20)

19. Lab. voor Tropische Hygi- 1 ene van de RUL (na 1935

in 1 inst. met 19)

20. Pharmaco-Therapeutisch 1 Lab. van de RUL (voor 1935 Pharmaco1ogisch Lab.)

21. ooghee1kundige K1iniek van 1 het Akademisch Ziekenhuis 22. Rontgenafd. van het Aka- 1

demisch Ziekenhuis van de RUL

23. Lab. van het Instituut voor Tropische Geneeskunde Rotterdam-Leiden (ook in Rotterdam)

24 Rijksinstituut voor Phar-maco-Therapeutisch Onder-zoek

25. Lab. van het Rijksmuseum van Geologie en

Minera-1ogie

26. Verificatie van 's Rijks zee Instrumenten 27. Rijkszuivelstation 1 2 2 2 2 OPRICH- DISCIPLINE/

TING BEDRIJFSTAK BRON(NEN)

1905 geneesk. 1861 geneesk. 1866 geneesk. 1926 geneesk. 1926 geneesk. 1916 geneesk. 1932 geneesk. 1848 geneesk. < 1930 geneesk. 1885 geneesk. + 1922 geneesk. 1906 geneesk. 1869 geneesk. 1929 geneesk. < 1925 1920 1811 1883 1903 geneesk. farmacie aardweten-schappen natuurk. 1evensm. (1.120) ( l , 128) + (226} + (230,30) (1.130) ( 1.135) ( 1, 135) ( l , 138) ( 1, 139) (1,141) ( l , 143) (1,141) (1.141) ( 1.149) ( 1, 156) ( 1, 160} (1.138) + (230,24) (1.90) + (1 , bij 1. D) + (40,24) ( 1.206) ( 1. 30} + (187) ( 1, 10) + (1 , bij l. D) + {69,882) + (155) 23

(27)

-Laboratoria in Nederland vooc 1940 juni 1986

FINAN- OPRICH- DISCIPLINE/

PLAATS EN NAAH. V. H. CAB. CIERING TING BEDRIJFSTAK BRON(NEN)

28. Rijksbureau voor onderzoek 2 van Hande1swaren

29. Keuringsdienst 2

30. Rijksmuseum van OUdheden 2 31. Rijksmuseum van Natuur- 2

lijke Historie

32. Ned. Instituut voor Pre- 3 ventieve Geneeskunde

33. Boterkontro1estation (on- 4 der Rijkstoezicht)

34. Firma J.J.Krantz & Zoon 5 (lakenfabriek)

35. NV Mee1fabriek "De S1eu- 5 te1s" v.h. Koster en co

36. Leidsche Katoenmaatsch. 5 Lisse:

1. Lab. voor B1oembo11enon- 1 derzoek van de LH 2. Proefstation voor de 3 Bloembo11encultuur Loosduinen: 1. Vredestijn 5 Maarssen: 1. NV Olieraffinaderij "Zui- 5 len" Maastricht: 1. Rijks1andbouwproefstation 2. Keuringsdienst

3. NV Prov. Limburgse E1ek-triciteits Maatschappij:

a. Laboratorium

b. Lab. voor E1ekrowarmte

4. Boterkontrolestation van de Zuidned. Zuive1bond

(onder Rijkstoezicht) 5. Chemisch Lab. van Dr.ir.

F.Kurris (in 1921 was K. bij het centr. Lab. van de Ned. Brouwersbond) 6. Eerste Ned. Cement

Indu-strie

1. Centr. Lab. van de Ned. Brouwersbond 2 2 3 3 4 5 6 1901 diversen (3,105) + (69,896) 1899 chemie (3,109) + (156) 1818 diversen (1,bij1.D) 1820 diversen (1,98) + (7,bijl.D) 1929 geneesk. (1,141) + (1 ,bijl.D) + 1923 1evensm. (1,19) +(3, 110) + (21, 111) 1893 16/kontr. (60} + (185,63) < 1955 I3/R&D (23,203) < 1901 !6/ ? (201) < 1931 mikrobio1. (1,193) 1912 mikrobio1. (1,bij1.D) < 1911 113/ ? (62) < 1955 112/R&D (23,204) 1898 1andbouw (1,68) + (69,812} + (154) 1921 chemie (3,109) < 1924 e1ektr. 1932 chemie + (157 ,24} (121) + (122) + (123) + (124) + (125) + (126) + (128) + (181) < 1920 1evensm. (2,74) 1927 chemie (18,63} + (18 ,103) 1928 114/kontr. (11} + (23,200) + (183,63) < 1927 1evensm. (78,63) 24

(28)

-Laboratoria in Nederland voor 1940 juni 1986

FINAN- OPRICH- DISCIPLINE!

PLAATS EN NAAH V.H. LAB. CIERING TING BEDRIJFSTAK BRON(NEN)

---~---Keppel:

1. Kontr. Lab. NV Kon. Pharm. Fabr. v.h. Brocades,

Stheeman en Pharmacia: zie Amsterdam nr. 83

Muiden:

l. "De Krijgsman" Naaldwijk::

1. Proeftuin voor de Groen-ten- en Fruitteelt onder G1as

Naarden:

1. Hyg. Chem. Lab., Dr.P.A. Meerburg (in 1921 bij Centr. Lab. Volksgez. te Utrecht)

2. NV Nederlandse K1eurstof-fen Fabriek

Nieuwer-Amste l: 1. "De oude Molen"

Nijmeqen:

1. Keuringsdienst

2. Prov. E1ek:triciteits cen-trale

3. NV Fabriek van Honig's Artik:elen

4. NV Kunstzijdespinnerij "Nijma"

5. Willem smit & Co's Trans-formatorenfabriek NV: a. Algemeen Lab. b. Chemisch Lab. c. Metal1ografisch Lab. d. Mechanisch Lab. e. Warmtetechnisch Lab. Nijverdal: 1. NV Nederlandse Stoomble~ kerij Oss: 5 3 4 5 5 2 3 5 5 5 5 5 5 5 5

1. NV Organon (opgericht door 5 zwanenberg's Fabr.; later bij AKZO)

2. van den Bergh's Fabrieken 5 (in 1891 naar Rotterdam;

in 1929 bij unilever) < 1928 111/kontr. 1900 1andbouw 1921 < chemie < 1941 1920 120/kontr. < 1928 111/kontr. (19) (1,bij1.D} (18. 91) + (183,119) (63) + ( 64 • 69 ev. ) + (65) (19) 1901 chemie (1,18) + (156) < 1924 e1ektr. (143) < 1955 13/R&D (23,201) 1928 11/R&D (23,202)

±.

1920 1926

±.

1930

±.

1930 1935 II4/kontr. II4/R&D II4/R&D II4/R&D II4/R&D < 1955 VII/R&D 1923 Il8/R&D + 1900 Il/R&D - 25 + (182) (112) + (210) + (211) (23,203) (1.155) + (182) + {10,31) + (12,24) (13) + (66) + (61,12)

(29)

Laboratoria in Nederland voor 1940 juni 1986

PLAATS EN NAAH. V. H. LAB.

3. Anton Jurgens' Fabrieken (later in Rotterdam: in 1929 bij Unilever) 4. NV zwaneberg's Slachte-rijen en Fabrieken Rijswijk: 1. Ana1ytisch Inst.TNO (uit CIMO te Delft) 2. Bouwmaterialen Inst.TNO

(uit CIMO te Delft) 3. corrosieinst. TNO

(uit CIMO te Delft) 4. Houtinstituut TNO (uit

CIMO te Delft; na 1941 zelfstandig inst.) 5. Metaalinstituut TNO

(uit CIMO te Delft) 6. Verfinstituut TNO (uit

CIMO te Delft: na 1940 zelfstandig inst.) 1. zwitschersche vasinr. en Ververij "Rijswijk" Roermond: l. "Natron", v .h. NV B1ec-trochemische Industrie a. Research1ab. b. Fabriekslab.

c. Lab. voor B1eekproce-de's

2. Haagen Chemie BV, v.h. NV Chemische Fabriek van Dr.A.Haagen

Rotterdam:

1. Keuringsdienst

2. Suiker1ab. (behorend bij Lab. van Dep. van Finane.

te Amsterdam: opgeheven in 1893)

3. Rijksseruminrichting 4. Patho1ogisch Anatomisch

Lab. van de Gemeentezie-kenhuizen

5. Lab. van het Gemeentezie-kenhuis

6. Lab. van het Havenzieken-huis van het Inst. voor Tropische Geneeskunde Rotterdam-Leiden {ook in Leiden)

1. Lab. van de Gemeentelijke Drinkwaterleiding

FINAN- OPRICH- DISCIPLINE/

CIERING TING BEDRIJFSTAK BRON(NEN)

5 5 3 3 3 3 3 3 5 5 5 5 5 < 1909 < 1924 1929 1929 1929 1929 1929 1929 <1941 1926 1926 1926 < 1939 11/R&D (66) + (61,130) 13/kontr. (143) chemie (1,60) + (74) + (7 ,bijl.D) chemie (1,60) + (74) + ('1 ,bijl.D) chemie (1,60) + (74) + (l,bijl.D) chemie (1,60) + (14) + (1 , bij 1. D) chemie (1,60) + (74) + (1,bijl.D) chemie (1,60) + (14) + (1 ,bijl.D) !6/

?

(183,48) VII/R&D VII/kontr. VII/R&D {29)

+

(75) VII/ ? (17) 2 1893 chemie (1,79) + (156) 2 1884 chemie (149) 2 1904 diergen (1,114) + (1,bijl.D) 2 < 1936 geneesk. (1,133) 2 1908 geneesk. (1,136) 2 (?) < 1942 geneesk. (1,138) 3 1893 mikrobio1. (1,181) + (223)

(30)

Laboratoria in Nederland voor 1940 juni 1986

---FINAN- OPRICH- DISCIPLINE/

PLAATS EN NAAH V.H. LAB. CIBRING TING BBDRIJFSTAK BRON( NBN)

---B. Lab. voor Techn.Weten- 3 schappen van de

Handels-hogeschool

9. Lab. voor Brandstof- en 4

Olieonderzoek 10. Bakteriologisch Hygienisch 4 en Scheik.Lab. en Inst., Dr .H.J. van 't Hoff en L.Weeda 11. Handelsproefstation Dr. 4 s.S.Cohen

12. K.de Koning, Biologisch 4 Mikroskopisch Wateronder-zoek

13. scha1kwijk en Pennink, 4 Technisch Chemisch Lab.

14. Dr.J.Wiess 4 15. Hande1slab. v.h. Dr.A. 4 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. 27. 28. Verweij

Lab. van de NV Internati-onale Onafhankelijk Tech-nisch Bureau

Dr.w. van Rijn, ap., Lab. voor Handelsonderz. en Chem. Path. Onderz. Lab. voor Chem. en Bakt. onderz., Dr.w. Schut NV

(in 1935 was

s.

bij Keu-ringsdienst te Rotterdam) Handels- en Researchlab., Dr.Ir.D. van Duyn

Lab. voor Scheik., Mikr. en Bakt. ond.; Onderwijs 1nr. ten dienste van Han-del en Ind.; Suiker- en Gistkursus

Heine ken

D'Oranjeboom (later Skol) Verenigde Chem. Fabrieken (Fabrieken in Capelle a/d IJssel, Zwijndrecht en Groningen)

NV Hollandse Tungsten-draadfabriek

caltex Petroleum Maatsch. Nederland NV

De Erven de Wed. J.van Nelle NV

Pharmaceutisch Chemisch Lab. "Lansberg en Zoon" NV

Stichting Klinisch Che-misch TAab.

29. The Ferro Enameling Co. of Holland 4 4 4 4 4 5 5 5 5 5 5 5 5 5 < 1920 diversen (2,14) + {184, 18) < 1927 diversen (1,86) + (78,103) 1901 chem./bakt. (8,310) + (190) + (223) < 1908 diversen (8,310) < 1908 mikrobiol. (8,311) < 1880 chemie (8,311) + (129.24) + (130,153) < 1920 chemie (2,152) < 1920 chemie (2,74) < 1927 < 1927 1935 < < 1941 < 1941 < 1895 1886 < 1928 ('?) < 1929 < 1955 < 1955 < 1955 < 1955 chemie ('78 ,103) chemie (78.72) chem./bakt. (12,72) + (183, 120) diversen (183, 120) chem./bakt. (222) 12/R&D 12/R&D Ill/ ? V/ ? 112/R&D 13/R&D 118/R&D VII/R&D (23,201) + (116,107 (19) (21,32) (80) (23.200) {23,201) < 1929 VII/ ? (23,204) (23,205) ( 114) 21 -ev.)

(31)

Laboratoria in Nederland voor 1940 juni 1986

PLAATS EN NAAH V.H. LAB.

30. NV Lak- , Vernis- en verffabriek Molijn & Co 31. Proefstation van de Ned.

Brouw- en Moutindustrie (voortz. van Centr. Lab. Ned. Brouwersb., Maastr.?) sappemeer: 1. NV carton- en Papierfa-briek v.h. W.A.Scho1ten Scheveningen: 1. Proefstation voor 's Rijkskustverlichting Schiedam:

1. Chem. Techn. Lab., mede-dir. mevr.Ir.H.W. Schut-Grotendorst

2. Fabriek voor Chemische Produkten

3. Wilton Feijenoord

a. Lab. voor Mat. Onderz. b. ontwikkelbureau Slikkerveer: 1. Smit-Slikkerveer Sluiskil: 1. compagnie Neerlandaise de l'Azote Tilburg:

1. Lab. voor Industrieleer van de RK Hande1shogesch. 2. Pathologisch Lab. van het

St.Elisabeth-Ziekenhuis Ugchelen: 1. NV Papierfabrieken Van Houtum en Palm Uithoorn: 1. Teerunie NV Ulft:

1. NV Diepenbrock & Reigers te Ulft {DRU)

Utrecht:

1. Fysisch Lab. van de RUU

FINAN- OPRICH- DISCIPLINE/

CIBRING TING BBDRIJFSTAK BRON( HEN)

5 + 1935 119/kontr. (150,189) 6 < 1953 levensm. (1,bijl.D) 5 < 1912 115/kontr. (149) 2 1909 diversen (181) 4 5 5 5 5 5 < 1920 < 1911 < 1930 + 1930 1882 < < ? 1930 chemie 120/ ? IV/kontr. IV/R&D II4/ ? Ill/ ? 1

±

1930 diversen 6 (?) 1938 geneesk. 5 < 1955 115/R&D 5 1927 < 110/R&D < 1955 5 + 1920 v/ ? 1 1706 natuurk. (2,88) (62,775) t (101) (151. 137) (?) (21,63) (12.67) (186,515) ( l , 134) (23,204) (23,205) + (182) (132, 43) (1,10) + (184,11) + (231.209)

(32)

Laboratoria in Nederland voor 1940 jun1 1986

---

---FINAN- OPRICH- DISCIPLINE/

PLAATS EN NAAH V. H. LAB. CIERING TING BEDRIJFSTIU( BRON( NBN)

---2. Chemisch Lab. van de RUU, 1 1695 chemie (1, 54)

in 1904 overgegaan in: + (184, 17)

Van • t Hoff Lab. + (231,209)

+ (232,299) 3. Lab. voor Organische Che- 1 1938 chemie (1, 54)

mie van de RUU + (1,bijl.D)

4. Pharmaceutisch Lab. van 1 1905 farmacie (1 ,88)

de RUU (later Lab. voor + (1,188)

Ana1ytische Scheikunde ?) + (184,17)

5. Mineralogisch-Geologisch 1 18?9 aardweten- ( 1.208)

Instituut van de RUU schappen ... (232,331)

6. Geografisch Instituut van 1 1909 aardweten- ( 1, 221)

de RUU schappen + (232,340)

?. sterrewacht sonnenborgh 1 1642 astronomie (1.232)

van de RUU + (231,209)

8. Lab. voor Veterinaire Fy- 1 1928 diergen. (l, 108)

sio1ogie van de RUU

9. Lab. voor Medisch Veteri- 1 < 192? diergen. (l, 108)

naire chemie van de RUU + (78,93)

10. Patho1ogisch Instituut van 1 1908 diergen. (1,109) de Fakulteit van de

Dier-geneeskunde van de RUU

11. Zo5technisch Instituut van 1 1908 diergen. (1,110) de Faku1teit van de

Dier-geneeskunde van de RUU

12. Inst. voor Parasitaire en 1 1911 diergen. ( l, 110} Infektieziekten van de

Faku1teit van de Dierge-neeskunde van de RUU

13. Afd. Veterinaire Parasi- 1 1939 diergen. { 1, 112) to1ogie en Parasitaire

Ziekten van het Inst. voor Par. en Inf. van Dierge-neeskunde van de RUU

14. Lab. voor Kennis van de 1 1918 diergen. ( 1, 113) Menselijke

Voedingsmidde-len van Dier1ijke oor-sprong van de RUU

15. K1iniek voor Heelkunde van 1 < 1942 diergen. (1, 113)

de Fakulteit van de Dier-geneeskunde van de RUU

16. Kliniek voor Veterinaire 1 < 1942 diergen. ( l , 113) Ver1oskunde en

Gynaecolo-gie van de RUU

17. K1iniek voor Inwendige l < 1942 diergen. (1,113) Ziekten en Buitenpraktijk

van de Fakulteit van de Diergeneeskunde van de RUU

18. K1iniek voor Kleine Huis- 1 1911 diergen. (1, 114) dieren/Inst. voor

Veteri-naire Pharmaco1ogie en ophthalmologie van de RUU

19. Anatomisch Lab. van de RUU 1 1636 geneesk. (l, 122) + (231.208) 20. Lab. voor Embryologie en 1 1919 geneesk. ( l , 123)

Histologie van de RUU + (226)

(33)

-Laboratoria in Nederland voor 1940 juni 1986

FINAN- OPRICH- DISCIPLINe/

PLAATS eN NAAH V.H. LAB. CieRING TING BEDRIJI?STAK BRON(NeN)

21. Veterinair-Anatomisch Lab. 1 van de RUU

22. Hubrecht Lab. (Embryolo- 1 gisch Inst.) van de RUU

23. Physiologisch Lab. van de 1 RUU

24. Patho1ogisch Inst. van de 1 RUU

25. Lab. voor Anorganische en 1 Propaedeutische Chemie

van de RUU

26. Interne Kliniek van het 1 stads en Akademisch

Zie-kenhuis

27. Hee1kundige K1iniek van 1 de RUU

28. Universiteitskliniek voor l verloskunde en

Vrouwen-ziekten van de RUU

29. Psychiatrische Kliniek van 1 het Stads en Akademisch

Ziekenhuis

30. Hygienisch Lab. van de RUU 1

31. Pharmacologisch Lab. van 1 de RUU

32. Ned. Gasthuis voor Be- 1 hoeftige en Minvermogende OOg1ijders van de RUU

33. K1iniek voor Keel- ,Neus- 1 en OOrziekten van de RUU

34. Herbarium, Botanisch Mu- 1 seum van de RUU

35. Botanisch Lab. van de 1 Hortus Botanicus van de

RUU ((7,bij1.D) geeft 1125 a1s opr. jaar)

36. Lab. voor Algemene Zo51o- 1 van het Zoalogisch rnst.

van de RUU

37. Lab. voor Expertmentele l Histologie van het Zo51o-gisch rnst. van de RUU

38. Lab. voor vergelijkende 1 Physiologie

39. Lab. van 's Rijks Munt 2

40. Rijksinstituut voor 2 Volksgezondheid 41. Keuringsdienst 2 ! 1900 geneesk. 1916 geneesk. 1866 geneesk. 1871 geneesk. 1925 geneesk. + 1881 geneesk. 1908 geneesk. 1908 geneesk. 1913 geneesk. 1893 geneesk. 1881 geneesk. 1858 geneesk. 1909 geneesk. 1816 botanie 1639 botanie 1816 zo6logie 1926 zo51ogie 1914 zo51ogie 1806 diversen 1911 chemie 1913 chemie (1.124) ( 1. 124) (1, 129) + ( 200) + (226) + (232,97) ( l , 131) + (226} + (232,230) (1, 135) ( 1, 136) + (232,258} ( l , 140) + (232,251) (1,144) + (232,264) (l, 144) + (232,254) ( 1.148) + (226) + (1 ,bijl.D) + (232,236) ( L 154) + (226) ( 1.156) + (232,219) (1.158) + (232,256) ( 1.168) (1 ,bijl.D) + 231.203) ( 1. 94) ( 1. 95) (1.97) (1.12) + (3,106) + (7,bijl.D) + (151,25) ( 1.15) + ( 1.187) (3,109) + (156)

Referenties

GERELATEERDE DOCUMENTEN

Aangezien deze deel uitmaken van het investeringsplan zijn deze onderworpen aan dezelfde verificatieprocedures als deze beschreven in punt 2 maar dan op precieze en

Indien u nog niet beschikt over die overeenkomst voor verenigingswerk, dient u, zodra u die in uw bezit heeft, een kopie over te maken aan uw ziekenfonds.. Als u

Binnen de lengtegroep 50-100 cm blijkt op geen enkele wijze dat de kwaliteit van de eieren van grote snoeken slechter is dan van kleine snoekeno Noch in sterfte tijdens de

Die bepalingen van het Wetboek van economisch recht zijn van toepassing op ondernemingen en er is geen enkele uitzondering voorzien. De zorgverleners,

Herwaardering met 0,95% exclusief minima van de uitkeringen voor gerechtigden van wie de begindatum van de arbeidsongeschiktheid zich bevindt uiterlijk op 31 december 2005

zelfde beeld (fig. 10 laat zien dat, evenals bij de baarslarven, een chlorideconcentratie tot 3000 mg/1 nog wel wordt getolereerd, maar ook hier treedt in het gebied tussen 3000

Uit navraag bleek dat het schip al in begin juni op de werf geweest was (en mogelijk behandeld met TBT-verf). Volgens figuur 4 vindt de &#34;conditionerings&#34; periode in

« Ingevolge de Koninklijke besluiten van 19 januari 2011 (Belgisch Staatsblad van 7 februari 2011) tot wijziging van artikel 8 van de bijlage bij het koninklijk besluit