L A N D B O U W - E C O N O M I S C H I N S T I T U U T
D E N H A A G (Schev.) V A N S T O L K W E G 29 T E L E F . 55.23.50 GIRO 41.22.35Niet voor publicatie Nadruk verboden.
Nota no 44.
BSRSHSNING VAN DS NSTTO-XO^TSN EN DS V3:}7SAXING3X05TEN DSR ÏOO KG V0I--.VSÎÏS 303RSNXAAS 0? 30 ZSLFXAZSNDS B S D I Ï U V S N IN DS laiI.ÏPSITEZJAARD.
Deze berekening is, voor zover mogelijk, gebaseerd op de gege-vens uit de boekhouding van 30 zelfkazende bedrijven in de Krimoener-waard.
Indien de boekhouding onvoldoende gegevens verschafte, zijn de kosten extra comptabel 'berekend.
Verder zijn alleen die bedrijven in het gemiddelde opgenomen waarop meer dan 45^ van de totale melkproductie voor de kaasmakerij is aangewend.
In onze berekening zijn wij uitgegaan van.de gedachte, dat alle kosten, welke ten behoeve van de kaasproductie zijn gemaakt, ten laste van de kaas moeten worden gebracht. Dit houdt in, dat niet alleen de
•:•.£. additionele kosten in onze berekening zijn opgenomen, maar alle kosten, welke rechtstreeks of zijdelings ten behoeve van "de kaaspro-ductie zijn gemaakt, nadat de melk ter beschikking is gekomen. De
ver-werkingskosten omvatten dus alle arbeidskosten, kosten voor hulpstoffen kosten werktuigen en gebouwen, paardekosten, kosten voor verwarming, verlichting, waterverbruik, abonnementen, kaascontrôlestation, reini-gingsmiddelen, verzekering, waaggelden en enkele kleine kosten (diverser
Voor de specificatie van de verwerkingskosten met toelichting daarop verwijzen wij naar 'bijlage I.
De ons ter beschikking staande gegevens maken het ons niex mo-gelijk een berekening te maken van het gemiddelde rendement per periode daar ons de kaasproductie per periode van 4 v/eken niet bekend is.
Onderstaand volgt een berekening van de netto-kosten per 100
ii-3.3*L3 «
Omschrijving i Hoeveelheid
1. Verbruikte volle melk 2. Verwerkingskosten
Totaal bruto-kosten Oobrengst_oi_jproducten. 3. V/ei,
4.
Boter-Hetto kosten per 100 kg kaas
1033 930 kg 2,16 kg
<-7
* i Bedrag f. 1 7 4 , 3 2 f. .31,73 T o t a a l f. f\_ m 9 , 3 0 ... AAJA f. f. 2 0 6 , 0 5 __l.liP.l„ 1 9 2 , 0 1 ; 2 7 3 1 6 - ' 4 7TOELICHTING.
De totale hoeveelheid verkaasde melk is voor elk bedrijf bekend, alsmede het aantal geproduceerde kg kaas.
Gemiddeld bleek er voor 100 kg kaas 1033 kg melk benodigd te-zijn Deze melk is gewaardeerd tegen de zomermelkprijs, welke, voor zover thans bekend, zal gelden voor de periode van 1 I.ïei 1948 - 1 Novem-ber 1948, n.1. 17 et per kg melk met 3,2>/° veto
ïlet gewogen gemiddelde percentage vetgehalte van de verkiasde melk bedroeg 3,26/£.
De kosten van de verwerkte volle melk per 100 kg kaas bedragen
dus ; " IO38 x
*U-24 x 17 et = f, 174,32
Ve r we r k i n gsko s t e n.
V o o r de specificatie v a n de verwerkingskosten verwijzen w i j naar bijlage I.
3__e_n _4. _0pbrengst wei en boter_.__
Uit de gegevens v a n de boekhouding bleek v o o r elk bedrijf de opbrengst van wei en boter,.
De in eigen bedrijf verbruikte wei is gewaardeerd tegen 1 et
per kg.
Samengesteld door: Drs A.R. van Nes» Ir J.G.Veldink.
LAHD30U'7-SC0ÏÏ0Ï:IISCH INSTITUUT, De D i r e c t e u r ,
Bijlage I. SPECIFICATIE VAN DE VEBVERBÏKGSBOSTEÏÏ PER 100 PG- E M S .
De verwerkingskosten par 100 kg kaas zijn in onderstaande tabel naaiengevat o Omschrijving ü, 7. i o e LO. - ••>
u.
LÜ Loon Sociale lastenHuur en onderhoud gebouwen
Afschrijving en rente werktuigen
Onderhoud en aanschaffing gereedschappen Verzekering kaas en werktuigen
Stï*enoel Zout Salpeter Brandstof Electriciteit 7'ater Be inigingsmiddelen Kaascontrolestation Abonnementen LO. OncPernemingabelastiné Diversen Afleveringskosten T o t a a l B e d r a g ik 1 5 , 0 6 2 , 6 1 1,10 ••• rn L , U U 1,03 0 , 0 3 0 , 0 4 1 , " 0 , 3 0 2 , 1 3 0 , 3 5 0 , 4 3 0,0Ü 1,34 0 , W 0 , 1 8 0 , 0 9 2 , 3 3 f. 3 1 , 7 3 T O E L I C H T I N G '- ". h.0prn»
7oor de loonberekening werden de in de C.A.0. vendelde uurlonen voor het jaar 1947 - 1943 gebruikt»
Daze uurlonen bedragen respectievelijk;
mannelijke arbeiders vrouwelijke arbeide. 21 jaar en ouder 20 jaar 19 jaar lu jaar 17 jaar 10 jaar en jonger 67 et 64 et 60 et 54 et 47 et 34 et 45 et 45 et 45 et 41 et 36 et 32 et Het gemiddelde aantal gewerkte uren op 30 zelfkazende bedrijven in de ICrimpenerwaard, benodigd voor de productie van 100 kg kaas, zijn, raat de daarbij behorende uurlonen en bedragen, in onderstaande tabel gespecificeerd: Omschrijving Boer Boerin Dochter Loon Dienstbode Totaal uren 3 3 1 3 uurloon 67 et 45 et 41 et 34 et 45 et loonbedrag f. 2,01 f. 10,13 f. .1,23 f. -,34 f_. 1».3.5_ f. 15,06
V '
2 -2_.__ _So_c_ial_e_ la^s ten._
"'"Voor d"e'"sociale l a s t e n is 1 7 , 3 f> v a n h e t l o o n i n g e c a l c u l e e r d , D e s p e c i f i c a t i e v a n d i t p e r c e n t a g e is a l s v o l g t ;
f
Ziektewet 2 Ziekenfondsverzekering 2 Vereveningsheffing 4,5 Kinde rb ijslagwet 5 , 5 % Land- en Tuinbouwongevallenwet 1,8 f Ouderdoms- en Invaliditeits- , ,- ^ verzekering r f_^_ ?°_ T o t a a l 17,3 f°3_. Huur en onderhoud gebouwen^,, a.'lfuur gebouwen,,* "~
-'ïn o'nze berekening is uitgegaan van pachtbedrijven» Uit de ons ter beschikking staande gegevens is gebleken dat de gemiddelde
huurwaar-de van alle gebouwen ca f.350,- por jaar bedraagt. • Aannemende dat de door de kaasproductie in beslag genomen
ruim-te gemiddeld l/lO gedeelruim-te van de totale oppervlakruim-te van de gebouwen ^ | beslaat, dan bedraagt de huurwaarde van de voor de kaasproductie in be-^"' slag genomen ruimte l/lO x f . 3 5 0 , - = f . 3 5 , - .
De totale kaasproductie op ds 30 in onze berekening opgenomen bedrijven bedraagt gemiddeld 3500 lig per jaar. Per 100 kg ka.as bedraagt
de huur der gebouwen dus f.35,- s 35» = f.1,-b_. jOnderliopud g_e bouwen^
- . -^Q—• aa"n2ien van deze kostenfactor verschafte de boekhouding
ßeen gegevens, zodat met een schatting moest worden volstaan. Door ons is aangenomen, dat het onderhoud op ongeveer 10/S van de huurwaarde kan worden gesteld.
Per 100 kg kaas bedraagt het onderhoud van de gebouwen dus f.0,10. 4_.__Af s e h r ij y i_ng__eji_ prent e _w_e> r k_tuàge.n.^
"~ llê2e""ko~stenfactor Ts~ be'rekend v o l g e n s h e t a n n u i t e i t e n s y s t e e m , g e b a s e e r d op de d o o r o n s i n a l l e b e r e k e n i n g e n g e b r u i k t e r e n t e v o e t v a n yf« O v e r k l e i n g e r e e d s c h a p w o r d t n i e t a f g e s c h r e v e n e n h i e r v o o r is d a n o o k s l e c h t s e e n b e d r a g v o o r r e n t e i n do k o s t e n o p g e n o m e n . O n d e r s t a a n d v o l g t e e n o v e r z i c h t v a n de a a n s c h a f w a a r d e e n de l e v e n s d u u r v a n de w e r k t u i g e n , v o l g e n s -welke de a n n u i t e i t b e r e k e n d i s , a l s m e d e v a n h e t b e d r a g d e r a n n u i t e i t . A a n s c h a f w a a r d e l e v e n s d u u r A n n u i t e i t kaspers f. 135,- 30 jaar f. g, 44
IÎ oermachine f. 595,- 15 jaar f. 49,84
ICarninstallatie f. 400,- 20 jaar f,25,89 ï/eikuipen en vaten f. 300,- tot f.600r 50 jaar f. 11, CG - f .23,32 o
Door van elk bedrijf de annuiteit per 100 kg kaas te berekenen, zijn de gemiddelde kosten -.roer rontp en afschrijving werktuigen per 'be-drijf door ons becijferd op f.2,58 per 100 kg kaas.
Voor het kleine gereedschap is }f rente" van het gemiddeld geïn-vesteerde kapitaal berekend, wat voor een gemiddeld bedrijf per 100 kg kaas f.0,10 be draagt.
De totale afschrijving en rente werktuigen bedraagt dus por 100 kg kaas f.2,58 + f.0,10 = f. 2,60.
5. Onderhoud^ on aaiis chaff ing _ge ree dschappen.^
"""'""' . Deze'"post" omvat d'e "a'ankoop van' "borstels, dweilen, bezems, repa-raties aan gereedschap en werktuigen en aanschaffing klein gereedschap (b.v. kaasdoeken, schepbak).
6. Verzekering kaas en werktuigen,
"Volgens de uit de boekhouding verkregen cijfers wordt er per 100 k g kaas gemiddeld 3 et voor de verzekering v a n de kaas en de w e r k -tuigen betaald.
'lliar de gegevens uit de boekhoudingen onvoldoende zijn is de:-;o kostenfactor extra comptabel berekend, Volgens Ir '17. J .Huisman, Rijks--suiveleonsulent te Gouda, is per 100 kg me lic 30 gram stromsel benodigd
De prijs per liter stromsel bedraagt volgens De Producent te Gouda f„2,05 »
Uit de boekhoudingen is gebleken, dat er voor do bereiding-van 100 k g kaas 1038 k g melk nodig i s .
i)e kosten voor streiioel bedragen dus voor 100 leg kaas t
1038 v 30 „ ~ 0 0p- _ f n r*
'•"100 x TOKT -•- i"-*0; - -L'0,b4,
o „. Zout,
Ook deze kostenfactor moest buiten de boekhouding om berekend worden.
Voor de bereiding van 100 kg kaas is volgens schatting van de
Heer Adema, technisch ambtenaar van het Tïaascontrôlostation Zuid-IIollan voor volvette kaas, ca 5 kg zout benodigd. De gemiddelde aankoopprijs
bedroeg f.0,20 per kg.
Per 100 kg kaas bedragen de kosten voor zout dus: 5 x f.0,20 =
f.1,-0_.__8 al poteer^
""Door het ontbreken van voldoende gegevens, uit de boekhouding, moest ook deze kostenfactor theoretisch worden berekend.
De verbruikersprijs van 1 kg kali salpeter zaï volgens de Producent te Gouda voor het jaar 1948 ongeveer f,1,15 bedragen.
Volgens Ir ',7.J.Huisman, Rijkssuiveleonsulent te Gouda is per 100 kg melk 30 gram salpeter benodigd.
Aan de hand van bovenstaande gegevens zullen de kosten per . 100 kg kaas dus bedragen?
i?38 „ jO f 1 i r _ f o 16
10_.Brandsrto_f_.
Daar ook voor de kosten van brandstof geen voldoende gegevens aan de boekhouding ontleend konden worden, is ook hiervoor oen aparte b erekening gemaakt.
De extra toewijsing voor de zelfkazers bedroeg in het jaar . 1947 14 hl eierkolen voor bedrijven met een gemiddeld aantal melkkoei-en van 10-30 stuko. Het gemiddelde aantal melkkoeimelkkoei-en op de 30 door ris in de berekening opgenomen bodrijven bedroeg 19,6 stuk.u
In onze berekening' is derhalve uitgegaan van een kolonverbruik van 14 hl,, tegen een prijs van f.3,30 per hl. Daarnaast worden echter
ook turven verstookt, wt,lk aantal door ons geschat is op 1500 stuks voor de kaasproductio. Do gemiddelde prijs van een turf bedraagt 2 et. De totale kosten aan brandstof bedragen dus per 100 kg;
i ^ j x 14 x f .3,30 + -J^TJ x 1500 x 2 et - f. 2,18., 11 .___ 21 e_ctricitepvta^
liet stroomverbruik v a n de roermaciiine en karninroballatio on voor verlichting is door ons geschat op 1/4 gedeelte v a n het jaarlijkse
stroomverbruik.
Van het jaarlijkse waterverbruik word l/J gedeelte ten last,; van de kaasbereiding gebracht.
4 -Ij.__ ReinigiivjsmrLcdjdclen^
. - .-... •Qa'so' post onva-: de aankopen v a n chloorloog en soda. Gemiddeld bedroegen deze kosten o et per 100 kg kaas
1-1_, Jlaasccntrolestation.
~~ " I)e not'a'"s vaTT'lïet kaascontrêlostetion omvat ton eon aanslag, g e -baseerd op de producible en de molkvoobezotting v a n het, voorafgaande jaar,
een verrekening v a n het reeds betaalde voorschot, koster van kaasmorken en tevens een voorschot-heffing voor het "lopende jaar,
De uit de boekhouding verkregen gegevens bevatten dus schattin-gen ten aanzien v a n de voorschotten, zodat door ons onafhankelijk v a n
de boekhoudingen een berekening v a n de kosten v a n het kaascontrôlestati-on is genaakt. Volgens verkregen inlichtingen van het knasekaascontrôlestati-ontrolestati- knaseontrolestati-on Zuid-Holland voor volvette kaas zijn de heffingen voor het jaar 1947 nog niet bekend, Bchter sullen deze niet veel afwijken v a n de heffingen voor het jaar 1946, behoudens de kosten v a n de merken, v/elke minimaal • f.0,65 per 100 stuks zullen bedragen.
Voor het jaar 1946 bedroegen do heffingen:: Per 100 kg kaas f, 0;8 0
?er melkkoe f, 0,80
Op de 30 in onze berekening betrokken bedrijven bedraagt de middelde melkveebezetting 19,6 stuks,
Aannemende dat het gemiddelde gewicht v a n een kaas 7"s kg b : -draagt, zijn de kosten v a n het kaascontrölostation per 100 kg kaas door
volgt berekend:
Heffing per 100 kg kaas f. 0,G0 Heffing per melkkoe 2SJ3.^..^JM. = f, o, 45
Herken Ï 2 £ x -,-£4 " = f. 0,09 7,5 Ä 100
Totaal .^!_lj_3A 15 ._„_ Ab or m ome nten.
Baair door verschillende deelnemers geen juiste opgave v a n de betaalde abonnementen is v e r s t e k t , zijn dese kosten extra comptabel door ons berekend. Bijna alle deelnemers ^ijn lid v a n de Bond v a n H a a s -producenten, waarvan de ]idmaatschapskosten f.5>- per jaar bedragen. Tevens is gebleken dat alle deelnemers voor het lidmaatschap v a n de B e -drijfsgroep Zuivel- en Holkproduetio-industrie en iïel kinrichtingwemi;. het jaar 1947 een bedrag v a n f.1,62 hebben betaald»
Be abonnementskosten zijn dooi* ons derhalve berekend op 6^62 = f „0,19 por 100 kg kaas.
16_._ On d e rn e m imi 'gsb_e^l a s trng ».
.._... ---— -^o }{-QG-u-en v/ord"t v o o r de ondernemingsbelasting alleen o p g e -nomen de belasting over het b e d r i j f s k a p i t a a l .
Het bedrijfskapitaal wordt berekend door het zuiver v e r m o g e n 4
te vermeerderen met de schulden, welke-voor langer da.n zes maanden zijn aangegaan en verminderd met de verkoopwaarde v a n de onroerende goederen,
Bij de aanvang van een kalenderjaar zullen geen schulden op
lange, termijn, speciaal ten behoeve v a n do kaasproductie aangegaan;voor-•
komen.
Baar wij uitgaan v a n pachtbedrijven behoeft er ß'oQii aftrek plaats te vinden v a n de verkoopwaarde van cr.ro erende goede ren.
Het bovenstaande in .aanmerking nemende, kan het bedrijfskapitaal derhalve gelijk gesteld worden aan de waarde v a n de werktuigen, b e -stemd voor de kaasproductie,
Rekening houdende met een residu-waarde van 10,J kan het gemid-delde geïnvesteerde kapitaal in de kaaswerktuigen gesteld worden op 55;' van de aanschafwaarde,
De aanschafwaarde van de werktuigen, bestemd voor de kaasproduc-tie, "bedraagt per gemiddeld 'bedrijf;
Kaaspers f. 185 »-Roermachine 595 » — Karninstallatie 400,-Kaasbrik 600,-IQein gereedschap rr(-) _^ en werktuigen ^ J ^ Totaal
f.2330,-Het gemiddelde g e i n v e s t e e r d e k a p i t a a l bedraagt d e r h a l v e
| ^ j x f . 2 3 3 0 , - = f.1281,50
De ondernemingsbelasting, welke geheven wordt over het bedrijfs-kapitaal bedraagt 2 fbo, met een vermenigvuldigingsfactor van 2,4, zodat de totale heffing over het bedrijfskapitaal 4,8 c^0 bedraagt.
Per 100 kg kaas bedraagt de ondernemingsbelasting over het b e -4jAjL lj.2.015 s f.o,l8
DcTze post is aan de gegevens van de boekhouding ontleend en om-vat enkele kleine uitgaven voor kleursel, zuursel, emballage, monsters, ons .
.rU-L-L. Aß.\3JQr^-i\EPK°,B "fa-ft, « e
Deze" loost omvat de volgende k o s t e n s o o r t e n :
a. loon boer b. paardekosten c. waaggelden
d. afschrijving en rente brik. a._ Loon _Boer._
'"IndTën we aannemen, dat er eens per twee weken wordt afgeleverd, dan wordt er in de gehele productieperiodo ongeveer 13 x kaas naar de
markt gebracht. Indien we de daarvoor benodigde tijd gemiddeld op 3 uur per aflevering stellen, dan worden er totaal 39 uur door de boer aan de aflevering besteed.
Totaal loon boor 39 x 67 et f. 26,13 Sociale lasten 17,3 /' £.•_ A».52,
Totaal f. 30,65
Per 100 kg kaas bedragen de loonkosten voor de boer dus ; f.30,65 ' 35 = f.0,38,
\.r Paard_aJ£o^s_teji._
Volgens de ons ter beschikking staande gegevens bedragen de kos-ten per paarde-uur ca f«0,60. De paardekoskos-ten per 100 l:<: kaas bedragen
dus * 3 J L | ^ 0
= f> 0>6?8c_. j7aaggeld3n._
He I; was niet altijd mogelijk om een splitsing te maken tussen
waaggelden en kosten marktbosook (stilling paard en w a g e n ) . Derhalve 2ijn deze kosten door ons niet gescheiden gehouden.
Tevens merken wij op, dat deelnemers die lid zijn van de Coöp. De Producent, geen waaggelden behoeven te betalen.
Volgens de' boekhouding bedragen de waaggelden -oer 100 kg kaas f.O,34.
-6-"Olio" b"asereria" "op" hat "amuiiteitonsysteem, mot een rentevoet van 3/3, 'o e draaft de annuité it bij een aanschaf waarde van f „500,- en een
1eve n sd aur van 40 jaar f,25,95.
Door van elk bedrijf de annuité it per 100 kg kaas to berekenen sijn do gemiddelde kosten voor rente en afschrijving van de kaasbrik per bedrijf door ons berekend op f.0,4'J per 100 kg k2>as.
De totale af leveringskosten per 100 kg kaa.s bedragen dus: a. Loonkosten boer f, 0,88 b„ Paardekosten 0,67 c. 'Yaagge 1 den 0,34 d. Rente en afschrijving 0 .q kaasbrik *___ Totaal f. 2,38
