8
wPRB-RAPPORT 2012
Het nieuwste rapport van het
werkver-band Periodieke Rapportage
Bevolkings-vraagstukken wordt op 3 oktober 2012
ge-presenteerd tijdens een
NIDI-NvD-CBS-seminar over actief ouder worden.
N. van Nimwegen en C. van Praag (red.),
Bevolkingsvraagstukken in nederland
anno 2010. actief ouder worden in
neder-land. werkverband Periodieke
Rapporta-ge Bevolkingsvraagstukken, NIDI-boek nr.
86. Amsterdam: Amsterdam University
Press, 180 p.
colofon
DEMOS
is een uitgave van het
Nederlands Interdisciplinair
Demografisch Instituut (NIDI).
Redactie
Nico van Nimwegen, hoofdredacteur
Hanna van Solinge, eindredacteur
Peter Ekamper, (web)redacteur
Adres
NIDI/DEMOS
Postbus 11650
2502 AR ’s-Gravenhage
Telefoon
(070) 356 52 00
demos@nidi.nl
Internet
demos.nidi.nl / www.nidi.nl
Abonnementen gratis
Basisontwerp
Harmine Louwé
Druk
Nadorp Druk b.v., Poeldijk
DEMOS verschijnt 10 x per jaar
en wil de kennis en
meningsvorming over
bevolkingsvraagstukken
bevorderen.
Gehele of gedeeltelijke
overname van artikelen met
bronvermelding wordt op prijs
gesteld.
Graag ontvangt de redactie
een bewijsexemplaar.
Het NIDI is een
instituut van de
koninklijke Nederlandse
Akademie van
wetenschappen.
Het NIDI houdt zich bezig
met onderzoek naar
bevolkingsvraagstukken.
Bijna dertig jaar geleden stelde de toenmalige regering het Werkverband
Periodieke Rapportage Bevolkingsvraagstukken (WPRB) in. Men wilde
de vinger aan de pols houden van de demografische ontwikkeling in
Nederland en wereldwijd.
In de jaren zeventig en tachtig van de vorige
eeuw groeide binnen de Nederlandse overheid
het besef dat veranderingen in de omvang en
samenstelling van de bevolking belangrijk zijn
voor de hele samenleving en het beleid. Het
was zeker niet de bedoeling om te proberen als
overheid deze demografische ontwikkelingen
te beïnvloeden. Op dergelijke
bevolkingspo-litiek rustte ook toen al een taboe. Maar men
vond het wel verstandig om als overheid op de
hoogte gehouden te worden van demografische
veranderingen waar Nederland mee werd
ge-confronteerd en met de uiteenlopende
gevol-gen daarvan. En dat moest regelmatig
gebeu-ren, want er veranderde veel op demografisch
gebied en in de samenleving.
Het in 1982 ingestelde Werkverband
Perio-dieke Rapportage Bevolkingsvraagstukken
(WPRB) kwam in 1984 met een eerste rapport.
Elke drie jaar verschijnt een nieuw rapport. Het
WPRB wordt geleid door het NIDI en bestaat
verder uit het Centraal Planbureau, het Sociaal
en Cultureel Planbureau, het Planbureau voor
de Leefomgeving en het Centraal Bureau voor
de Statistiek. De nieuwe studie van het WPRB
is de tiende in de rij.
Het thema van deze tiende studie is ‘Actief
ouder worden in Nederland’. In een serie
arti-kelen zal DEMOS de komende nummers
aan-dacht besteden aan verschillende aspecten van
actief ouder worden. In dit nummer wordt het
internationale kader belicht. In het sterk
verou-derende Europa heeft ons land nog steeds een
relatief jonge bevolking. Maar de komende
ja-ren zal de vergrijzing zich in ons land sneller
voltrekken dan in andere Europese landen: we
lopen onze vergrijzingsachterstand snel in.
In volgende bijdragen wordt aandacht besteed
aan de stijgende trend in de arbeidsparticipatie
van oudere werknemers. Na deze klassieke, op
het werk gerichte actieve ouderdom worden
andere aspecten van het maatschappelijk leven
besproken, zoals de bijdrage van ouderen aan
het vrijwilligerswerk en de mantelzorg van
ou-deren. Ook komt de woningmarkt aan de orde,
waarop ouderen nauwelijks actief zijn en er
voorkeur aan geven te blijven zitten waar men
zit. Dit in tegenstelling tot het vrijetijdsmarkt,
waar de oudere Nederlander aanzienlijk
actie-ver is. Ook op het terrein van de (auto-)
mobili-teit doet de actieve oudere steeds meer van zich
spreken.
DEMOS JAARGANG 28 NUMMER 7
30 jaar rapportage
bevolkingsvraagstukken
Het Nederlands Interdisciplinair Demogr afisch Instituut (NIDI) is een onderz
oeksinstituut v an de Koninklijke Nederlandse Akademie v an Wetenschappen (KNA W) Nederlands Interdisciplinair Demografisch Instituut
Bevolkingsvraagstukken in Nederland anno 2012
NiDi boek 86 Discussies o
ver vergrijzing worden v aak beheer
st door fnancieel-economische argumenten w
aarbij vooral wordt benadrukt dat de k
osten van pensioen- en z orgvoorziening een sterk beslag leggen op de o
verheidsfinanciën. De ui tdagingen die de vergrijzing aan onz
e samenleving st elt zijn inderdaad groot. Maar de v
ergrijzing heeft ook een ander gezicht en betekent onder
meer dat wereldwijd steeds
meer mensen langer en gezonder leven. Met recht is dit een v
an onze grootste verworvenheden te noemen. Een langer en
gezonder lev en stelt ouderen ook steeds meer in staat om langer maat
schappelijk actief te blijv
en. De rol v an ouderen is z
eker niet uitgespeeld als de pensioengerechtigde leeftijd (w
anneer dan ook) is be reikt. Dit rapport gaat o
ver Nederland, w aar mannen gem
iddeld bijna 79 jaar oud worden en vrouwen bijna 83 jaar
. Ook het aantal jaren dat we nog mogen v
erwachten te lev en nadat we w
at nu nog de ‘pensioengerechtigde leeftijd’ heet, hebbe
n bereikt
neemt toe. En de stijging v
an de gemiddelde lev ensduur zet door. We leven niet alleen langer
. Ook het aantal gez onde levensjaren neemt toe en dez
e ontwikkeling geeft in iede r geval steeds meer mogelijkheden om actief ouder te worden
. En dat wordt in steeds meer landen de inz
et van het beleid. Niet voor niets werd het jaar 2012 door de Europese Commissi
e uitgeroepen tot het ‘Jaar v
an actief ouder worden en solidariteit tussen gener
aties’. Actief ouder worden gaat
voor een belangrijk deel o ver het verhogen van de arbeidsdeelna
me van ouderen en langer doorwerk
en. Dat is al steeds meer de
praktijk,waarbij opvalt dat ook de opvattingen o
ver langer doorwerk
en niet in ‘beton’ zijn gegoten ma
ar aan verandering onderhevig zijn. Ouder worden heeft ook zijn uitwerking op
onze mobiliteit, het vrije tijdsgedrag en op de woningmarkt. Actief
ouder worden gaat ook over andere bijdragen die ouderen
aan de samenleving ge ven, zoals in het vrijwilligerswerk, a
ls mantelzorger
of bij andere vormen van intergener
ationele steun die heel vaak v
an oud naar jong gaat. Ouderen dr
agen zelf actief bij aan het ‘ vergrijzings
bestendig’
maken van onze samenleving. ISSN 0922-7210 ISBN 978-90-6984-659-0
9 789069 846590
BOEK 86
BEVOLKINGSV
RAAGSTUKKEN
IN NEDERLAND
ANNO 2012
Actief ouder worden in Nederland
Nico van Nim
wegen
Carlo van Pr
aag (red.)
Het Nederlands Interdisciplinair Demogr afisch Instituut (NIDI) is een onderz
oeksinstituut v an de Koninklijke Nederlandse Akademie v an Wetenschappen (KNA W) Nederlands Interdisciplinair DemografischInstituut
Bevolkingsvraagstukken in Nederland anno 2012
NiDi boek 86 Discussies o
ver vergrijzing worden v aak beheerst door fnancieel-economische argumenten w
aarbij vooral wordt
benadrukt dat de k osten van pensioen- en z
orgvoorziening een sterk beslag leggen op de o
verheidsfinanciën. De u itdagingen die de vergrijzing aan onz
e samenleving stelt zijn inderdaad groot. Maar de v
ergrijzing heeft ook een ander gezicht en
betekent onder meer dat wereldwijd steeds
meer mensen langer
en gezonder leven. Met recht is dit een v
an onze grootste verworvenheden te noemen. Een langer en gez
onder leven stelt ouderen ook steeds meer in staat om
langer maatschappelijk actief te blijv
en. De rol van ouderen is z
eker niet uitgespeeld als
de pensioengerechtigde leeftijd (w anneer dan ook) is berei
kt.
Dit rapport gaat over Nederland, w
aar mannen gemiddeld bijna 79 jaar oud worden en vrouwen bijna 83 jaar
. Ook het aantal jaren dat we nog mogen v
erwachten te leven nadat we w
at nu nog de ‘pensioengerechtigde leeftijd’
heet, hebben bereikt
neemt toe. En de stijging v an de gemiddelde lev
ensduur zet door. We leven niet alleen langer
. Ook het aantal gez onde levensjaren neemt toe en dez
e ontwikk
eling geeft in ieder geval
steeds meer mogelijkheden om actief ouder t e worden. En dat wordt in steeds meer landen de inz
et van het beleid. Niet voor niets werd het jaar 2012 door de Europese Commi
ssie uitgeroepen tot het ‘Jaar v
an actief ouder worden en so lidariteit tussen gener
aties’.
Actief ouder worden gaat
voor een belangrijk deel over het
verhogen van de arbeidsdeelna
me van ouderen en langer
doorwerk en. Dat is al steeds meer de
praktijk,waarbij opvalt dat
ook de opvattingen o ver langer doorwerk
en niet in ‘beton’ zijn
gegoten ma ar aan verandering onderhevig
zijn. Ouder worden heeft ook zijn uitwerking op
onze mobiliteit, het vrije tijdsgedrag en op de woningmarkt. Actief
ouder worden gaat ook over
andere bijdragen die ouderen aan de samenleving gev
en, zoals in het vrijwilligerswerk, a
ls mantelzorger of bij andere
vormen van intergener
ationele steun die heel vaak v
an oud naar jong gaat. Ouderen dr
agen zelf actief bij aan het ‘vergrijzingsbestendig’
maken van onze samenleving. ISSN 0922-7210ISBN 978-90-6984-659-0
9 789069 846590
BOEK 86
BEVOLKINGSV
RAAGSTUKKEN
IN NEDERLAND
ANNO 2012
Actief ouder worden in Nederland
Nico van Nimwegen Carlo van Praag (red.)
