Theorie werkcolleges Financiële
Rapportering en Analyse 2017-2018
De cursusdienst van de faculteit Toegepaste
Economische Wetenschappen aan de Universiteit
Antwerpen.
Op het Weduc forum vind je een groot aanbod van samenvattingen, examenvragen, voorbeeldexamens en veel meer, bijgehouden door je medestudenten.
Theorie werkcolleges Financiële Rapportering en Analyse Financiële analyse: wat?
• Veel betekenissen
- Analyse met financiële gegevens - Analyse met financiële methoden - Beursanalyse
- Projectanalyse - Kostenbatenanalyse - …
• Hier: analyse met cijfers uit de jaarrekening, gebruik bepaalde methoden 2 Financiële analyse: methoden
Ratio’s
• Wat? - Kengetal (verhoudingsgetal) samengesteld uit gegevens van de balans, resultatenrekening en toelichting
• Gebruikt om financiële positie en – performantie van een onderneming te beschrijven. Onderverdeling: - Liquiditeit - Rendabiliteit - Solvabiliteit - Toegevoegde waarde - (..)
• Opmerking: ratio = indicator + gegevens uit het verleden want bron is jaarrekening Indicator: Een meeteenheid die onrechtstreeks een benadering geeft van een bepaald(e) grootheid/fenomeen
Ratio’s interpreteren
• Uitspraak doen - Ratio goed of slecht? • Vergelijken!
- Met bedrijven met gelijkaardige activiteit
- Met bedrijven met gelijkaardige situatie (=activiteit, omgeving, risico’s, …) - Met bedrijf of bedrijven uit dezelfde sector
- Met sectorgemiddelden, kwartielen, … (statistische kengetallen) Vergelijking sector
• Kwartielen:
- Q1: grenswaarde; laagste 25% v/d dataset - Q2: grenswaarde; midden v/d dataset -Q3 : grenswaarde; hoogste 25% v/d dataset
75% van de ondernemingen uit deze sector hebben een current ratio die beter is dan die van het bedrijf, het bedrijf behoort tot de groep van 25% met een lage current ratio.
Liquiditeit:
Mate waarin de onderneming haar betalingsverplichtingen op KT kan voldoen. Solvabiliteit:
Mate waarin de onderneming haar financiële verplichtingen m.b.t. interestbetalingen en aflossingen van schulden kan nakomen.
Rendabiliteit van de verkopen:
Mate waarin de onderneming winstgevend i.f.v. - Verkopen
- Activa eigen vermogen
- Netto (bruto) rendabiliteit totale activa
= winst voor belastingen + (NKK) + FKVV/ verkopen * Verkopen/ activa
Netto winstmarge Rotatie van de activa Kasstroom
• Wat is kasstroom?
- Kasstroom (cashflow) = geldstroom - Kasstroom = kasopbrengsten – kaskosten - Liquide middelen: beginpositie – eindpositie
Doel van de kasstroomanalyse
- Inzicht krijgen in de aard en omvang van transacties die de kaspositie van een onderneming beïnvloeden
• 3 soorten kasstromen
- operationele activiteiten (OCF) - investeringsactiviteiten (ICF)
- financieringsactiviteiten (FCF) 4 Vaststellen kasstromen • Hoe? 2 manieren directe methode → geprefereerd door IFRS
Indirecte methode
• Vertrekt vanuit de boekhouding (nettowinst + correcties)
• Transacties met impact op liquide middelen vinden op balans en resultatenrekening door te kijken naar de verschillen tussen de boekjaren
A) OCF = nettowinst + niet-kaskosten (NKK) – niet-kasopbrengsten + afname nettobedrijfskapitaal of - toename nettobedrijfskapitaal
Indirecte methode (OCF)
• NKK/NKO Afschrijvingen Waardeverminderingen Waardevermeerderingen • +/(-) afname/(toename) nettobedrijfskapitaal
∆ operationeel vlottende activa
∆ uitgestelde belastingen & voorzieningen ∆ operationele schulden
• Bedrijfskapitaal: liquide middelen (lees : geld) die u aanwendt om uw bedrijfsuitvoering zonder (kostbare) onderbrekingen verder te zetten.
Redenering
• Een stijging van actief betekent dat de onderneming meer activa vasthoudt en dus ook meer liquide middelen heeft aangewend om deze activa te bekomen en te behouden => toename bedrijfskapitaal => negatieve impact op kasstroom
• Bvb.: Voorraden
• Een daling van activa betekent dat de onderneming minder activa vasthoudt en dus meer liquide middelen vrijmaakt => afname bedrijfskapitaal => positieve impact op kasstroom Redenering
• Een stijging van passief betekent opbouw van schulden en dus uitstel van
schuldvereffening => minder uitgaven liquide middelen => positieve impact op kasstroom • Een daling van passief betekent afbouw van schulden en dus schuldvereffening => meer uitgaven liquide middelen => negatieve impact op kasstroom
Indirecte methode (ICF) B) ICF = ∆ MVA ∆ IMVA ∆ FA
• Kasstroom uit investeringsactiviteiten - Actief stijgt = investering: => negatieve impact op kasstroom - Actief daalt = desinvestering: => positieve impact op kasstroom
! Hou rekening met de aanschafwaarde en dus indien nodig ook de afschrijvingen betrekken in uw berekening.
Investeringskasstroom (ICF)
• Niet vergeten bij investeringskasstroom: - Rekening houden met afschrijving van activa binnen het boekjaar onder analyse - Voorbeeld: investering gedurende jaar t is…80 Indirecte methode (FCF)
C) FCF = ∆ opname leningen ∆ eigen vermogen ∆ kapitaalsubsidies Kasstroom uit financieringsactiviteiten
• Opname nieuwe schuld (P ↑ )= positieve impact kasstroom • Aflossen schuld (P ↓) = negatieve impact kasstroom
• Idem voor EV uit te keren winst (negatieve kasstroom) tussenkomst vennoten in verlies (positieve kasstroom)
Waarom nettowinst – uit te keren winst?
• We willen in de kasstroomanalyse enkel bedragen die te maken hebben geldstromen. • De nettowinst van een bedrijf kan ofwel uitgekeerd worden aan de aandeelhouders, ofwel overgedragen worden naar de balans. - Als we uitkeren aan aandeelhouders dan wordt dit een kasstroom want ze worden betaald in geld. - Het deel dat op de balans terechtkomt in EV is geen kasstroom. Het is een ‘overboeking’ van de resultatenrekening naar de balans in EV overgedragen winst of EV-reserves. Als we naar de evolutie kijken van het EV op
totaalniveau dan moeten we dus voorzichtig zijn om deze overboeking niet te beschouwen als kasstroom, vandaar de correctie. - In voorgaande oefening komt dit bedrag exact overeen met de toename in EV (overgedragen winst) want er zijn in EV geen andere wijzigingen. De correctie is -11599. - Syllabus: FCF-toename of afname EV staat in de formule – (9904-694/6) d.w.z. het bedrag waarmee we corrigeren is het verschil tussen nettowinst/verlies (9904) en uitkering winst (694/6).
Indirecte methode (hoofdlijnen) A) OCF
B) ICF
C) FCF Kasstroom = A + B + C A+B+C = netto toename/ afname liquide middelen LM begin + (A+B+C) = LM einde
Consolidatie – deelnemingen Consolidatie (hoofdlijnen)
• Controlepercentage - Welke ondernemingen meenemen in consolidatie? - Welke methode gebruiken?
• Integrale • Evenredige
• Vermogensmutatie • Belangenpercentage
- Hoeveel ontvangt M van D op vlak van resultaat of van netto actief 36 Consolidatie (hoofdlijnen)
• Controle? - A in B: 70% - A in C : 25% + 35% = 60% • Belang? - A in B : 70% - A in C : 25% + (70% x 35%) = 49,5%
• Heeft A volledige controle over C?
• 1: Neen, 2: Neen, 3: Ja (Keten onderbroken bij <=50%)
Consolidatiekring: geheel van ondernemingen op te nemen in de consolidatie. • Belgische wetgever voorziet facultatieve en verplichte uitsluitingen
- Facultatief (M motiveert!) • Betekenis D te verwaarlozen
• Ingrijpende en duurzame beperking van controlebevoegdheid
• Onevenredige kosten en/of vertragingen om gegevens te verzamelen • M plant vervreemding (van aandelen) van D
- Verplichte uitsluiting
• D stopt ermee (vereffening)
• D heeft totaal andere werkzaamheden dan M getrouw beeld van de geconsolideerde jaarrekening geschonden
• Methode?
- Exclusieve controle (>50%): INTEGRALE METHODE - Gemeenschappelijke D’s: EVENREDIGE METHODE - Geassocieerde D’s (<=50%): VERMOGENSMUTATIE - Geconsolideerde JR
Biedt een overzicht van al de middelen aanwezig binnen de groep, hoe ze gefinancierd worden en hoe ze succesvol werden aangewend.
- Consolidatieplicht
Voor onderneming die rechtsreeks of onrechtstreeks controle uitoefenen. Consolideren: wat? hoe?
• Consolideren: samenvoegen van jaarrekeningen van individuele bedrijven. • Bedrijven voeren een individuele boekhouding (“statutaire jaarrekening”). • Einde boekjaar: samenvoegen jaarrekeningen, elk jaar opnieuw.
• Jaarrekeningen worden eerst “voorbereid”: - Elimineren van deelneming - Elimineren van wederzijdse transactie - …
Einde boekjaar/ (periodiek indien vereist-
Consolideren: eindsituatie
Integrale consolidatiemethode = eliminatie van de deelneming en vervolgens de integrale
samenvoeging van alle actief- en passief bestanddelen in een geconsolideerde balans en een integrale samenvoeging van alle opbrengsten en kosten in een geconsolideerde RR.
Elimineren van deelnemingen dient elk jaar opnieuw te gebeuren omdat de CJR telkens opnieuw wordt samengesteld.
Consolidatieverschil = investering vanuit M – Waarde EV D - vastgesteld bij acquisitie - elk boekjaar opnieuw verwerkt. - dient afgeschreven te worden (indien verwerving niet op einde boekjaar).
Wat als we niet elimineren?
Stel 2 bedrijven, een moeder en een dochter. Balansen van 2 bedrijven gaan samenvoegen. Moeder investeert in dochter dus dit is een activacomponent. Investering in dochter en eigen vermogen van de dochter zijn even groot.
2 componenten in de geconsolideerde balans elimineren en tegenover elkaar wegboeken. Zodat een buitenstaander zicht krijgt op de financiële toestand van de groep.
Fair value and impairment IFRS Fair value & impairments MVA
FVA Deferred taxes (uitgestelde belastingen) Wisselkoersen
FAIR VALUE ACCOUNTING EN IMPAIRMENT
Fair value accounting marktconforme, geactualiseerde waardering van activa en vermogenscomponenten
- informatiebehoefte kapitaalmarkt - economisch winstbegrip
• Waarde onderneming = actuele waarde van toekomstige nettoinkomstenstromen die de onderneming verwacht te genereren. Deze waarde zou de marktwaarde moeten benaderen. • Waardekloof tussen boekwaarde EV en marktwaarde onderneming wordt meer gedicht. • Fair value • IAS 32: « Bedrag waarvoor een actief kan worden verhandeld of een
verplichting kan worden afgewikkeld tussen terzake goed geïnformeerde, tot een transactie bereid zijnde partijen, die onafhankelijk zijn »
• Bepaling fair value - Marktprijs
- Geen marktprijs: alternatieve waarderingsmodellen (Discounted Cash Flow methode, …) FAIR VALUE ACCOUNTING EN IMPAIRMENT
• Impairment test • Impairment of assets • « waardevermindering? »
• Netto-boekwaarde > Realiseerbare waarde (impairment loss) • Realiseerbare waarde: hoogste van
- netto-verkoopwaarde (netto = verkoopwaarde – kosten verkoop) - gebruikswaarde (= actuele waarde geschatte toekomstige kasstromen) FAIR VALUE ACCOUNTING EN IMPAIRMENT
• Impairment loss
• Waardevermindering. Gevolgen: - Boeken van kost
- Afschrijvingen aanpassen
- Terugname waardevermindering
- Kan maar slechts ten belope van de historische kostprijs van voor de waardevermindering • Financieel instrument
• IAS 32: « Elk contract dat resulteert in enerzijds een financieel actief voor een
onderneming en anderzijds een financiële schuld (passief) of eigen vermogen instrument voor een andere onderneming »
Ruime omschrijving voor zowel primaire als afgeleide financiële instrumenten
Registratie in balans op moment van aankoop op voorwaarde dat: - overdracht van risico en voordelen van eigendom - kostprijs of marktwaarde kan betrouwbaar worden bepaald • Waardering volgens IAS 39
- Initieel tegen fair value op dag van aankoop of uitgifte - Na de initiële waardering afhankelijk van de categorie:
a) Financiële instrumenten gewaardeerd tegen fair value met waardeaanpassingen via de RR (held-for-trading)
b) Financiële instrumenten aangehouden tot het einde van hun looptijd (held-to-maturity) c) Leningen en vorderingen ontstaan in de onderneming die niet bestemd zijn voor trading (niet kennen)
d) Financiële instrumenten beschikbaar voor verkoop (available-for-sale) Uitgestelde belastingen
Uitgestelde belastingen.
Oorzaak? = gevolg van tijdelijke verschillen tussen de bedrijfseconomische en fiscale resultaatbepaling
• Verschil. Kenmerkend? Tijdelijk verschil: over de tijd heen is de fiscale winst gelijk aan de bedrijfseconomische winst (m.u.v. permanente verschillen bv. verworpen uitgaven)
•Doel: tijdelijke verschil tussen effectief te betalen belasting en fictieve bedrijfseconomische te betalen belasting tot uitdrukking brengen in de jaarrekening = uitgestelde of latente belastingen (“deferred taxes”)
• Verwerking van vennootschapsbelasting in de jaarrekening
• Taxes payable accounting (Belgian GAAP) werkelijk te betalen belasting als uitgave boeken geen rekening houden met verschil tussen fiscale en bedrijfseconomische winst • Deferred tax accounting (IAS/IFRS) in RR een totale belastingskost boeken die
overeenstemt met een fictieve belasting die de onderneming had moeten betalen volgens de bedrijfseconomische winst tijdelijke verschillen in balans: - bedrijfseconomische waarde > fiscale waarde → uitgestelde belastingsschuld - bedrijfseconomische waarde < fiscale waarde → uitgestelde belastingvordering
Berekening uitgestelde belastingen • Balance sheet approach (IAS 12)
• Stap 1: Bepaal voor alle activa de boekwaarde en fiscale waarde
• Stap 2: Bepaal voor alle activa het tijdelijk verschil = boekwaarde – fiscale waarde
• Stap 3: Bereken de actieve en passieve belastingslatentie ∑ positieve tijdelijke verschillen x belastingsvoet (%) = passieve latentie ∑ negatieve tijdelijke verschillen x belastingsvoet (%) = actieve latentie
• Stap 4: Nettoverschil tussen actieve en passieve belastingslatentie is de totale actieve of passieve belastinglatentie die in de balans komt
Transacties in vreemde deviezen en activiteiten in het buitenland • Wisselkoers bij transacties
- IFRS
- Belgische standaard enkel als vergelijking (niet op examen in oefening) • Wisselkoers bij omzetten jaarrekening
Korte recapitulatie van de theorie:
• 2 mogelijkheden bij transacties in vreemde deviezen: • Transacties zonder indekking tegen wisselkoersrisico
- Bespreking IAS 21
- Bespreking Belgian GAAP
• Transacties met indekking tegen wisselkoersrisico - Gebruik van ‘forward exchange contracts’
Transacties zonder indekking tegen wisselkoersrisico - IAS 21:
• Balansdatum:
Monetaire items: omrekening tegen slotkoers
Niet-monetaire items uitgedrukt tegen historische kostprijs: geldende wisselkoers op moment van de transactie
Niet-monetaire items uitgedrukt tegen fair value: geldende wisselkoers op moment van waardering
• Wisselkoersverschillen op monetaire items: RR (zowel gerealiseerd als nietgerealiseerd) - Belgian GAAP:
• Niet-gerealiseerde wisselkoerswinst op rekening ‘497 omrekeningsverschillen’ tot aan realisatie; niet-gerealiseerd wisselkoersverlies ten laste nemen (RR!)
• Transacties met indekking van wisselkoersrisico Gebruik van ‘forward exchange contracts’ zorgt voor indekking tegen wisselkoersverschillen Dit betekent dat een onderneming reeds op voorhand de deviezen die ze in de toekomst nodig heeft, aankoopt of omgekeerd de vreemde valuta die
• Buitenlandse dochteronderneming (IAS 21): Slotkoersmethode:
Activa en passiva van de dochter: omrekening tegen slotkoers
Ingebracht kapitaal: wordt vertaald tegen de geldende wisselkoers op het moment van uitgifte van de aandelen
Opbrengsten en kosten: omrekening tegen gemiddelde wisselkoers over periode Omrekeningswinst- of verlies: onmiddellijke aanpassing EV – cumulatie tot verkoop dochter en dan opnemen in resultaat
