Het Effect van Context Geïnduceerde Emoties op
Gezichtsperceptie
Emma Hokken
Studentnummer: 10572090 Universiteit van Amsterdam Begeleider: Marte Otten Aantal woorden abstract: 108
Inhoud Abstract 2 Inleiding 3 Methode 7 Resultaten 11 Discussie 14 Literatuurlijst 18 Bijlage 1: Gezichten 20 Bijlage 2: Zinnen 21
Bijlage 3: Informed consent 27
Abstract
Volgens de Bayesian Brain Theory is gezichtswaarneming de toetsing van wat men verwacht te zien aan de visuele input. Zou het dan ook zo kunnen zijn dat emoties die je verwacht te zien, je die dan ook daadwerkelijk ziet? Om dit te onderzoeken is een EEG onderzoek uitgevoerd onder 24 proefpersonen, waarbij gekeken naar de N170 en P1 ERP componenten. Zowel de N170 en P1 ERP componenten werden gevonden, maar deze hadden geen effect. Er was geen verschil tussen de verwerking van de neutrale gezichten en
emotionele gezichten. Er kan dan ook uit dit onderzoek niet geconcludeerd worden of context-inducerende zinnen de perceptie van neutrale gezichten niet veranderd.
Inleiding
Lang werd gedacht dat het zien van emoties simpel was (Barrett, Mesquita, &
Gendron, 2011). De psychologie was er van overtuigd dat emoties een bepaalde samenstelling waren van facial actions en dat mensen deze samenstelling konden aflezen. Zo kon men er achter komen welke emotie te zien was op het gezicht van de ander. Er werd gedacht dat dit lezen van gezichten voor mensen net zo makkelijk is als het lezen van een tekst (Barrett, Mesquita, & Gendron, 2011). Men was er van overtuigd dat emoties perceptie een vak apart was, en dat andere invloeden (zoals context) er niet veel mee te maken had (Barrett, Mesquita, & Gendron, 2011). Deze kijk veranderde echter toen Aviezer, Trope, en Todorov (2012) met de resultaten van hun onderzoek kwamen. In dit onderzoek kregen proefpersonen gezichten, lichamen, en lichamen samen met gezichten van tennissers te zien. De gezichten en lichamen lieten of een zeer enthousiaste atleet zien nadat hij of zij een punt had gescoord, of een zeer verdrietige of boze atleet zien nadat hij of zij een punt had verloren. Proefpersonen werd gevraagd om de mate van boosheid of blijheid te rapporteren. Uit dit onderzoek bleek dat mensen boze gezichte vaker als blij zagen en andersom, als er geen lichaam bij zat. Als her een lichaam bij het gezicht za dan maakten proefpersonen minder fouten. Uit dit onderzoek kan geconcludeerd worden dat lichaamshouding invloed had op de manier waarop emotionele gezichten geïnterpreteerd werden.
Uit bovenstaand onderzoek bleek dat context wel degelijk invloed kan hebben op de manier waarop emotionele gezichten geïnterpreteerd werden. Sinds het onderzoek van Aviezer, Trope, en Todorov is verschenen is er meer onderzoek geweest naar de rol die context in emotie perceptie kan hebben. In een onderzoek van Kayyal (2015) werden
proefpersonen gevraagd om een gezicht als positief of negatief te beoordelen. Proefpersonen kregen een foto te zien van het gezicht een atleet die zojuist een wedstrijd gewonnen of verloren had. Proefpersonen werden random verdeeld over drie condities. Bij de context
correct conditie stond een stukje tekst onder de foto die correct vertelde of de atleet net gewonnen of verloren had. Bij de context incorrect conditie stond een stukje tekst onder de foto die incorrect uitlegde of de atleet zojuist gewonnen had. Bij deze conditie stond onder een foto van een atleet die net gewonnen had dat hij of zij verloren had. Bij de geen context conditie werd er geen context gegeven bij de foto en stond er dus geen tekst onder de foto. Proefpersonen werd gevraagd om de foto’s te scoren voor alle zeven emoties (blij, verdrietig, boos, trots, bang, walging, en enthousiasme). Kayyal vond dat gezichten bijvoorbeeld als blij worden beoordeeld als de context daar naar wijst, ook als is het gezicht van een atleet die net een wedstrijd verloren heeft. De context bleek een belangrijkere aanwijzing te zijn voor de gezichtsuitdrukking dan de gezichtsuitdrukking zelf.
Perceptie of interpretatie?
Er zijn een aantal wetenschappers die het brein zien als een Bayesiaanse rekenmachine (Knill & Pouget, 2004). Deze groep wetenschappers is van mening dat het brein sensorische informatie probabilistisch representeert, in de vorm van kansberekeningen (Knill & Pouget, 2004). Als iets waargenomen wordt dan wordt alle contextuele informatie in ogenschouw genomen. Een persoon heeft een verwachting (op basis van bijvoorbeeld de context) en die wordt getoetst aan de perceptuele input. Deze theorie wordt ook wel Bayesian Brain Theory genoemd (Knill & Pouget, 2004). Hoe zou deze theorie met emotie te maken kunnen hebben? Volgens de Bayesian Brain Theory is gezichtswaarneming de samenvoeging van de
verwachtingen met de visuele input, in dit geval de gezichtsuitdrukkingen. Op basis hiervan stelt Friston (2010) dat context de perceptie van het gezicht kan veranderen. Zou het dan ook zo kunnen zijn dat emoties die je verwacht te zien, je die dan ook daadwerkelijk ziet?
Dat laatste vroegen Otten, Parkinson, en Seth (2015) zich ook af. Zij onderzochten of een emotie daadwerkelijk wordt gezien als deze verwacht wordt te zien. Met andere woorden:
als de context wijst op een bepaalde emotie, gaat iemand dan die emotie zien op een neutraal gezicht, dus verandert het de perceptie? Of is het alleen maar een interpretatie? Otten,
Parkinson, en Seth onderzochten dit door middel van een event-related potential (ERP). In dit onderzoek zagen proefpersonen een blok emotionele context-scheppende zinnen die gevolgd werden door neutrale gezichten. Daarna zagen proefpersonen een blok met emotionele gezichten die volgden op neutrale zinnen.
Bij ERP studies naar de perceptie van emotie en emotionele gezichten zijn de
volgende twee componenten belangrijk: de P1 en de N170. De N170 is een ERP component dat gerelateerd is aan de structurele encodering/verwerking van gezichten (Blau, Maurer, Tottenham, & McCardliss, 2007). Dit betekend dat 140-200 milliseconden (ms) na de
presentatie van een stimulus (gezicht) er een negatief ERP component te zien is (Bötzel et al., 1995, Brentin et al., 1996, George et al., 1996, Eimer, 2000, aangehaald in Itier & Taylor, 2004). Dit negatieve ERP component wordt de N170 genoemd.
Een ander ERP component wat belangrijk is in dit onderzoek is de P1. Dit component treedt ongeveer 60-90 ms na de presentatie van een stimulus (gezicht) op en heeft een piek rond de 100-130 ms (Luck, 2005). De P1 golf is gevoelig voor de staat van arousal waarin de deelnemer zich bevindt (Vogel & Luck, 2000).
Uit het onderzoek van Otten, Parkinson, en Seth kwam naar voren dat zowel geïnduceerde emotionele gezichten (de neutrale gezichten met emotionele context) als de daadwerkelijk emotionele gezichten een vergelijkbaar patroon van vroege visuele ERP componenten die gerelateerd zijn aan de verwerking van emotionele gezichten (de P1 en N170) vertonen. Dit suggereert dat de hersengebieden die actief zijn bij het waarnemen van echte emotie, ook actief zijn bij het waarnemen van de gezichten als de context op een emotioneel gezicht wijst. Deze hersenactiviteit is echter niet te zien als de context een
neutrale situatie schept. Dit wijst er op dat mensen echt een emotie zien als ze deze verwachten te zien.
In de psychologie is de laatste tijd veel te doen over de repliceerbaarheid van resultaten uit psychologisch onderzoek (Open Science Collaboration, 2015). Daarom is het van belang dat eerder onderzoek gerepliceerd wordt. Het onderzoek van Otten, Parkinson, en Seth zal daarom gerepliceerd worden om te kijken of de resultaten ook beklijven in een nieuwe setting. Het grootste verschil met het onderzoek van Otten, Parkinson, en Seth is dat in dit onderzoek de stimuli gerandomiseerd worden aangeboden. De emotionele context scheppende zinnen zullen nu niet allemaal in een blok zitten, maar gemixt zijn met neutrale zinnen met neutrale gezichten en emotionele zinnen met emotionele gezichten. Een ander verschil bij deze replicatie zal zijn dat er ander proefpersonen zullen meedoen, en dat de stimuli in het Nederlands zal zijn in plaats van in het Engels. Het vorige onderzoek vond plaats aan de University of Sussex, dit onderzoek zal plaatsvinden aan de Universiteit van Amsterdam. Voor verdere informatie over het onderzoek, zie de “Methode” sectie.
Voor dit onderzoek is de volgende hypothese gesteld: Geïnduceerde emotionele gezichten worden op dezelfde manier verwerkt als daadwerkelijk emotionele gezichten. Met andere woorden: Mensen zien daadwerkelijk een emotie op een neutraal gezicht als de context sterk naar een bepaalde emotie wijst. Dit zal in dit onderzoek te zien zijn aan vroege visuele ERP componenten die gerelateerd zijn aan de verwerking van emotionele gezichten: De P1 en de N170. Het is te verwachten dat de P1 en N170 groter zullen zijn in de echte emotie conditie (emotioneel gezicht met emotionele zin) dan in de geen emotie conditie (neutrale zin met neutraal gezicht). Vervolgens is ook te verwachten dat de geïnduceerde emotie conditie (emotionele zin met neutraal gezicht) eenzelfde patroon zal laten zien als de echte emotie conditie.
Methode Deelnemers
Aan de studie namen 28 proefpersonen mee, 20 vrouwen, 8 mannen. De
proefpersonen werden geworven via http://lab.uva.nl en via de kennissenkringen van de proefleiders. De gemiddelde leeftijd was 21.15 (SD = 1.67). Proefpersonen mochten alleen deelnemen aan het onderzoek als zij goed zicht of gecorrigeerd goed zicht hadden,
Nederlands als moedertaal hadden, neurologisch gezond waren en geen medicatie slikten die de EEG kan beïnvloeden (bijvoorbeeld antipsychotica). Ter compensatie kregen psychologie studenten twee proefpersoon punten aangeboden en de andere proefpersonen namen geheel vrijwillig deel.
4 proefpersonen zijn verwijderd uit het onderzoek. Hiervan was bij twee
proefpersonen de EEG data niet opgeslagen, één deelnemer had te dik haar waardoor de meting niet goed verliep, en bij één proefpersoon was een te groot aantal elektroden kapt. Bij negen proefpersonen waren de volgende elektroden kapot: AFz, Fz, en T7. De data van deze proefpersonen is wel meegenomen in het onderzoek, maar de niet werkende elektroden zijn simpelweg niet meegerekend tijdens de analyse. Bij 2 mensen was er gekozen voor een iets te grote cap, waardoor de meting wat meer ruis bevatte dan de andere metingen. De data van deze proefpersonen is wel meegenomen bij de analyse. Uiteindelijk is de analyse uitgevoerd over de 24 overgebleven proefpersonen.
Materiaal
Voor dit onderzoek zijn 30 gezichten gegenereerd door middel van het programma FaceGen. Vier gezichtsidentiteit waren alleen voor het gebruik in de geheugentaak. Acht gezichten werden alleen in de neutrale versie gegenereerd en de overige 18 werden in de boze, blije en neutrale versie gegenereerd. Alle gezichten werden gemaakt door de leeftijd op
25 te zetten, man of vrouw aan te klikken, Europees aan te geven in het programma en de emotie aan te geven. De neutrale uitdrukking werd gegenereerd door alle emoties op 0% te zetten. De emotie boos werd gegenereerd door ‘angry’ op 80% te zetten. De blije emotie werd gegenereerd door ‘smile closed’ op 80% te zetten, ‘smile open’ op 20% te zetten, ‘smile left’ op 15%, ‘smile right’ op 15% en ‘surprise’ op 20% te zetten. Voor voorbeelden van de gezichten, zie bijlage 1.
De context werd gerepresenteerd door ofwel emotioneel geladen (positief of negatief) zinnen ofwel neutrale zinnen. Om te kijken of de emotioneel geladen zinnen daadwerkelijk emotioneel geladen waren is er over deze zinnen een pretest uitgevoerd. Deze pretest werd vrijgegeven op http://lab.uva.nl en is in totaal door 34 studenten van de Universiteit van Amsterdam ingevuld. Dit totaal bestond uit 9 mannen en 25 vrouwen met een gemiddelde leeftijd van 19,8 (SD = 1,8). Omdat er in totaal 180 zinnen in de pretest stonden, werd deze opgedeeld in twee delen. 16 proefpersonen vulden het eerste deel van de pretest in en 18 proefpersonen vulden het tweede deel van de pretest in. Deze twee delen werden met elkaar vergeleken zodat een selectie van 160 zinnen kon worden gemaakt voor het EEG onderzoek.
Tijdens de pretest werden alle zinnen door de proefpersonen gescoord op valence en arousal. De afhankelijke maten werden gescoord op een Likertschaal van -100 voor zeer negatief tot 100 voor zeer positief. Met in minimale score per item van -100 tot 100. Het gebruik van de vragenlijst in het EEG onderzoek is gebaseerd op de pretest waaruit bleek dat de gemiddelde arousal M = 29,89 (SD = 22,37) was. De gemiddelde positieve valence was M = 52,89 (SD = 15,84) en de gemiddelde negatieve valence was M = -54,22 (SD = 17,83).
In de definitieve selectie werd gebruik gemaakt van 80 positieve, 80 negatieve en 80 neutrale zinnen. De definitieve zinnen waren een selectie van de zinnen die het beste uit de pretest kwamen. Uiteindelijk hadden de positieve zinnen een gemiddelde woordlengte van M = 6,73 (SD = 1.92), de negatieve zinnen hadden een gemiddelde woordlengte van M = 6,65
(SD = 1,90), en de neutrale zinnen hadden een gemiddelde woordlengte van M = 7,20 (SD = 2,05). Een voorbeeld van een positieve zin is “Ze verkocht haar huis met grote winst” en een negatieve zin “Hij heeft zijn been gebroken.” Een voorbeeld van een neutrale zin is “Benzine werd ooit gebruikt als medicijn tegen luizen.” De volledige lijst met de gebruikte zinnen is te vinden in bijlage 2.
Procedure
Na de selectie van proefpersonen die aan de inclusiecriteria voldeden werden zij uitgenodigd in het lab van de Universiteit van Amsterdam. Hier kregen de proefpersonen een informatiebrochure te lezen en vulden zij de informed consent in. Hierbij werd verteld dat het onderzoek betrekking had op de rol van context bij emoties. De informed consent en de informatiebrochure die de proefpersonen te lezen kregen zijn respectievelijk te vinden in bijlage 3 en 4.
EEG werd opgenomen door middel van 64 elektroden die verbonden werden met het hoofd door middel van een EEG-cap. De 64 elektroden waren Fp1, AF7, AF3, F1, F3, F5, F7, FT7, FC5, FC3, FC1, C1, C3, C5, T7, TP7, CP5, CP3, CP1, P1, P3, P5, P7, P9, PO7, PO3, Iz ,Oz, POz, Pz, CPz, Fpz, Fp2, AF8, AF4, AFz, Fz, F2, F4, F6, F8, FT8, FC6, FC4, FC2, FCz, Cz, C2, C4, C6, T8, TP8, CP6, CP4, CP2, P2, P4, P6, P8, P10, PO8, O2, O4, en O6.Twee extra elektrodes (CMS, DRL) zorgden voor de grounding. Naast deze elektrodes werden er ook vier elektrodes geplakt rond de ogen om eventuele ruis van oogbewegingen achteraf te kunnen verwijderen. Twee bevonden zich horizontaal aan de buitenkant naast de ogen en twee bevonden zich verticaal onder en boven het linker oog. Vervolgens werden er ook nog twee elektrodes bevestigd achter de oren voor de referencing van het signaal. Tussen de elektroden en de cap werd speciale gel gevoegd om zo de geleiding tussen het hoofd en de elektrodes beter te laten verlopen. De elektroden waren verbonden aan een amplifier die het
signaal opving en weergaf op de computer van de proefleiders. Deze amplifier was ook verbonden aan een batterij. De proefleiders bevonden zich bij de deelnemer om eventueel de elektrodes die geen goed contact maakten beter te bevestigen.
Elke deelnemer kreeg in het onderzoek alle stimuli aangeboden, dit is daarom een within-subject design. Tijdens het onderzoek kreeg men 80 positieve, 80 negatieve en 80 neutrale zinnen aangeboden waarbij een foto van een gezicht werd weergegeven die een blije, boze of neutrale uitdrukking vertoonde. Zo ontstonden congruente sets (bijvoorbeeld een positieve zin in combinatie met een blij gezicht) en incongruente sets (bijvoorbeeld een positieve zin in combinatie met een boos gezicht). Ook ontstonden er sets waarbij een positieve of negatieve zin gevolgd werd door een neutraal gezicht. In totaal duurde het onderzoek ongeveer 2 uur, inclusief 2 pauze blokken. Tot slot kregen de proefpersonen een korte debriefing waarin werd uitgelegd wat het preciezere doel was van het onderzoek.
Analyse
Voor dit onderzoek waren de incongruente trials niet relevant en deze zijn daarom niet geanalyseerd.
De EEG data werd opgedeeld in epochs van 200ms voor de stimulusaanbieding tot 1000ms na de stimulusaanbieding. Daarna werd de gemiddelde activatie van het begin van het epoch tot de stimulusaanbieding van de hele activatie in de epoch afgehaald als baseline-correctie. Vervolgens werden nog eventuele artifacts verwijderd, bijvoorbeeld het knipperen of oogbewegingen. Dit waren de segmenten hoger dan ongeveer 75 millivolt, omdat dit onwaarschijnlijke hersenactiviteit is en daarom als ruis beschouwd kan worden. Daarna werd voor iedere deelnemer over de overgebleven artifactloze trials de gemiddelde activatie berekend
De ERP data voor de relevante trials werd geanalyseerd door middel van een ANOVA met als variabelen Emotie Type (geïnduceerde emotie vs. echte emotie vs. geen emotie), Hemisfeer (links vs. rechts), en Locatie (anterior vs. posterior). Hierbij werd gekeken naar de hoofdeffecten en de eventuele interactie-effecten.
Resultaten P1
In grafiek 1 is de ERP data te zien. Hierbij is het belangrijk om te noteren dan positief naar beneden geplot is. in de grafiek is te zien dat de P1 component daadwerkelijk aanwezig is. Rond de 60ms is te zien dat lijnen in de grafiek voor zowel geïnduceerde emotie als echte emotie naar beneden gaan, wat er op wijst dat het P1 ERP component aanwezig is. Hoewel de veranderingen klein zijn, geven de lijnen toch een indicatie voor de aanwezigheid van de P1 ERP componenten.
Grafiek 1: ERP data bij de elektrode POz. Positief is naar beneden geplot.
Nu is het de vraag of de P1 ERP component ook een effect heeft. De EEG data is omgezet naar ERPs voor de tijdsperiode 60-140ms. Over deze gemiddelde activatie binnen dit tijdoppervlak is een algemeen gemiddelde berekend voor emotie type, locatie, en hemisfeer.
ERP gemiddelden
Geïnduceerde emotie Echte emotie Geen emotie Anterior Links 0.488 (2.262) -0.172 (2.293) 0.071 (2.812) Anterior Rechts 0.748 (2.344) -0.402 (2.450) 0.243 (3.176) Posterior Links 0.978 (2.665) 0.302 (2.149) 1.054 (2.460) Posterior Rechts 1.046 (2.069) 0.251 (2.331) 0.909 (1.579)
Tabel 1: gemiddelden (en standaarddeviaties) van ERP data voor het interval 60-90ms (P1).
Over deze gemiddelden is een variantieanalyse (ANOVA) uitgevoerd. Mauchly’s test liet zien dat er bij Emotie Type * locatie niet voldaan werd aan de assumptie van sphericiteit, W = 20.032, p > 0,001. Daarom is bij Emotie Type * locatie naar de correctie van
Greenhouse-Geisser gekeken.
Er bleek geen significant hoofdeffect te zijn voor Emotie Type op de ERP data, F(2, 46), p = 0.144.
P1 amplitude varieerde niet per locatie op het hoofd voor verschillende emotietypes (Emotie Type * Locatie: F(1.252, 28.792), p = 0.442; Emotie Type * Hemisfeer F(2, 46), p = 0.654.)
Uit bovenstaande resultaten blijkt dat er geen significante verschillen tussen de condities zijn. Er kan dan ook geconcludeerd worden dat er geen effect gevonden is voor de P1 component.
N170
In grafiek 2 is nogmaals de ERP data bij de elektrode POz te zien. Rond de 140ms te zien dat beide lijnen omhoog lopen. Dit wijst op de aanwezigheid van het N170 ERP
component. Deze aanwijzing is nog wel suggestief, aangezien de lijnen maar weinig omhoog lopen.
Grafiek 2: ERP data bij de elektrode POz. Positief is naar beneden geplot.
Vervolgens is er gekeken of de N170 component ook een effect heeft. Ook voor de N170 is de EEG data omgezet naar ERPs, ditmaal voor de tijdsperiodes 140-190ms. Over deze gemiddelde activatie is een algemeen gemiddelde berekend voor Emotie Type, locatie, en hemisfeer. Deze gemiddelden zijn te vinden in tabel 2.
ERP gemiddelden
Geïnduceerde emotie Echte emotie Geen emotie Anterior Links 2.394 (2.669) 1.914 (3.586) 1.245 (3.835) Anterior Rechts 2.493 (3.394 1.340 (4.297) 1.440 (4.507) Posterior Links 2.669 (3.634) 2.185 (3.372) 2.292 (3.637) Posterior Rechts 2.023 (4.340) 1.599 (4.106) 2.190 (3.858) Tabel 2: gemiddelden en (standaarddeviaties) van ERP data voor het interval 140-190ms (N170).
Over deze gemiddelden is een variantieanalyse (ANOVA) uitgevoerd. Voor de analyse van de N170 liet Mauchly’s test zien dat de assumptie voor sphericiteit voor alle relevante effecten niet geschonden werd.
Er was geen significant hoofdeffect voor Emotie Type op ERP data, F(2, 46) p = 0.727.
Er was wel een significant interactie-effect voor Emotie Type en locatie op de ERP data, F(2, 46), p = 0.017. Dit duidt er op dat er een verschil is tussen de verschillende stimuli
en de plek waar ze plaatsvinden. Contrasten lieten zien dat de trials waarbij de emotie geïnduceerd was, de verdeling over de hersenen verschilde dan wanneer de emotie echt of niet aanwezig was (F(1, 23) = 8.653, p = 0.007). Om dit effect nader te bekijken is als follow-up test een paired samples t-test uitgevoerd waarbij de anterior activatie werd vergeleken met de posterior activatie. Uit de t-test bleek dat N170 amplitude niet varieerde per locatie op het hoofd voor verschillende emotietypes (geïnduceerde emotie: t(23) = 0.153, p = 0. 880; echte emotie: t(23) = -0.380, p = 0.708).
Verder was er geen significant interactie-effect voor Emotie Type en hemisfeer op de ERP data, F(2, 46), p = 0.349.
Uit bovenstaande resultaten blijkt dat er behalve voor Emotie Type * locatie geen significante verschillen tussen de condities zijn. Voor het gevonden interactie-effect van Emotie Type * locatie kon met een follow-up test geen verschil gevonden worden tussen anterior en posterior activatie. Het gevonden interactie-effect kan een indicatie zijn voor een eventueel effect van de N170, maar dit is slechts een indicatie en geen concreet bewijs. Voor de overige condities kan er geconcludeerd worden dat er geen effect gevonden is voor de N170 component.
Discussie
In dit onderzoek zijn er geen verschillen tussen neutrale, emotionele en geïnduceerde emoties gevonden. Hieruit moet geconcludeerd worden dat P1 en N170 in dit onderzoek niet gevoelig zijn voor emotie, of in ieder geval het onderscheid tussen emotie en geen emotie. Er is namelijk geen verschil gevonden tussen neutrale en echte emotie. Het is daardoor
onmogelijk om op basis van dit onderzoek te concluderen of geïnduceerde emotie op dezelfde manier verwerkt wordt als echte emotie.
De vraag is nu of er een reden is dat deze resultaten gevonden zijn. Is er een onderliggende reden of is er gewoon geen effect aanwezig?
Een mogelijke verklaring voor de niet gevonden effecten zit in het onderzoeksdesign. In het huidige onderzoek waren alle trials gerandomiseerd: De geïnduceerde emotie zinnen (emotionele zinnen met neutrale gezichten) waren random verdeeld over emotionele zinnen met emotionele gezichten en neutrale zinnen met neutrale gezichten. De trials In het
onderzoek van Otten. Parkinson, en Seth (2015) is gebruik gemaakt van een
onderzoeksdesign waarin proefpersonen eerst een blok kregen te zien met emotionele context-scheppende zinnen gevolgd door neutrale gezichten en vervolgens een blok kregen te zien waarin neutrale zinnen gevolgd werden door emotionele gezichten. De vraag kan worden gesteld of deze onderzoeksmethode een onbedoelde invloed heeft gehad op het gevonden effect. De neutrale gezichten waren feiten en hadden geen directe link het de gezichten. Dit is in tegenstelling tot de emotionele zinnen. Door het gebruik van persoonlijk voornaamwoorden in de zinnen werden deze sneller gekoppeld aan een gezicht zelf. Als er een heel blok van deze context-scheppende zinnen wordt aangeboden zijn proefpersonen meer geneigd om de gezichten aan de context te koppelen. Dit kan er voor zorgen dat de context in het onderzoek van Otten, Parkinson, en Seth een grotere invloed had, waardoor de effecten van de ERP componenten in dit onderzoek wel gevonden zijn. Aangezien de zinnen in het huidige onderzoek gerandomiseerd aangeboden werden is het mogelijk dat proefpersonen de context en de gezichten minder sterk aan elkaar hebben kunnen koppelen. Om te kijken of dit
daadwerkelijk het geval is, is het aan te raden om de twee onderzoeken samen te voegen. Dit kan door een between-subjects factor te maken waarin één groep het huidige,
gerandomiseerde onderzoek volgt, en één groep het onderzoek van Otten, Parkinson en, Seth volgt.
In het huidige onderzoek pikten de condities en de afhankelijke maten die in dit experiment zijn gekozen niet de verwerking van emotie op. Dit is te zien aan het feit dat de neutrale gezichten geen andere verwerking opriepen dan de emotionele gezichten. Dit effect zou wel aanwezig moeten zijn, onafhankelijk van de context zinnen of blokstructuur. In het design van Otten, Parkinson, en Seth werd gekeken naar het verschil in verwerking tussen positieve en negatieve gezichten, voor de geïnduceerde en echte emoties. In het huidige design zijn de positieve en negatieve emoties samengevoegd in een categorie. Het is mogelijk dat de P1 en N170 componenten niet zozeer gevoelig zijn voor het verschil tussen neutraal en emotioneel, maar vooral gevoelig zijn voor verschillen binnen emoties. Doordat de positieve en negatieve emoties hier zijn samengevoegd kan zo belangrijke informatie verloren zijn. Om er achter te komen of de P1 en N170 daadwerkelijk gevoelig zijn voor verschillen binnen emoties is het aan te raden om het huidige onderzoek te repliceren, maar dit maal de positieve en negatieve emoties gescheiden te houden en zo te kijken of er een effect is van de P1 en N170.
Een ander kritiekpunt op dit onderzoek is de kleine steekproef die is genomen. Uiteindelijk is de data analyse over 24 proefpersonen uitgevoerd. Alhoewel dit voor EEG onderzoek niet abnormaal is, is dit toch aan de lage kant. Aangezien een lage steekproef allerlei nadelige gevolgen heeft voor de statistische analyse, is het mogelijk dat het niet gevonden resultaat komt door de te kleine steekproef. Om er achter te komen of een te kleine steekproef de reden is dat er geen effect is gevonden, is het verstandig om het huidige
onderzoek te repliceren en om dit maal een grotere steekproef te nemen.
Het gevonden interactie-effect tussen Emotie Type en locatie voor de N170 kan een indicatie zijn voor een eventueel effect van de N170, maar dit is slechts een indicatie en geen concreet bewijs. Omdat er geen verschillen zijn gevonden tussen anterior en posterior
Op basis van alle bovenstaande informatie kan er uit dit onderzoek niet geconcludeerd worden of geïnduceerde emotie op dezelfde manier verwerkt wordt als echte emotie. De verwerking van neutrale gezichten was namelijk niet anders dan de verwerking van emotionele gezichten waardoor er niets gezegd kan worden over de geïnduceerde emotie conditie. Het is dan ook niet te zeggen of emoties die men verwacht te zien ook daadwerkelijk ziet of dat men alleen maar ziet wat er daadwerkelijk aanwezig is.
Literatuurlijst
Adolphs, R., Damasio, H., Tranel, D., & Damasio, A. R. (1996). Cortical systems for the recognition of emotion in facial expressions. The Journal of Neuroscience, 16, 7678-7687.
Aviezer, H., Trope, Y., & Todorov, A. (2012). Body cues, not facial
expressions, discriminate between intense positive and negative emotions. Science, 338, 1225–1229.
Barrett, L. F. & Kensinger, E. A. (2010). Context is routinely encoded during emotion perception. Psychological Science, 21, 595-599.
Barrett, L. F., Mesquita, B., & Gendron, M. (2011). Context in emotion perception. Current
Directions in Psychological Science, 20, 286-290.
Blau, V. C., Maurer, U., Tottenham, N., & McCandliss, B. D. (2007). The face-specific N170
component is modulated by emotional facial expression. Behavioral and Brain
Functions, 3, 1. doi: 10.1186/1744-9081-3-7
Carroll, J. M. & Russell, J. A. (1996). Do facial expressions signal specific emotions? Judging
emotion from the face in context. Journal of Personality and Social Psychology, 70,
205–218.
Damasio, A. R. (1999). The feeling of what happens: Body and emotion in the making of consciousness. Houghton Miffin Harcourt.
Eimer, M. & Holmes, A. (2002). An ERP study on the time course of emotional face processing. Neuroreport, 13, 427-431.
Friston, K. (2010). The free-energy principle: A unified brain theory? Nature Reviews
Neuroscience, 11, 127-138.
Itier, R. J. & Taylor, M. J. (2004). N170 or N1? Spatiotemporal differences between object
Kayyal, M., Widen, S., & Russel, J. A. (2015). Context is more powerful than we think: Contextual cues override facial cues even for valence. Emotion, 15, 287-291. Knill, D. C., & Pouget, A. (2004). The Bayesian brain: The role of uncertainty in neural
coding and computation. TRENDS in Neurosciences, 27, 712-719.
Luck, S. J. (2005). An Introduction to Event-Related Potentials and their Neural Origins
(Chapter 1). Cambridge, MA: MIT Press.
Otten, M., Parkinson, J., & Seth, A. (2015?). Seeing emotion where there is none:
Contextually induced emotion perception is similar to the perception of real emotional expressions. Sackler Centre for Consciousness Science, Sussex University, Brighton, UK.
Open Science Collaboration (2015). Estimating the reproducibility of psychological science. Science, 349, aac4716.
Vogel, E. K. & Luck, S. J. (2000). The visual N1 component as an index of a discrimination
Bijlage 2: zinnen Positief
Ze heeft een 10 gehaald voor haar verslag
Ze heeft zojuist gehoord dat haar moeder is genezen van kanker Iemand gaf haar een compliment
Ze kreeg net een grote bonus
Iemand gaf haar een zeer gewenste knuffel
Het lukte haar de cyber-aanval op haar email account stop te zetten Haar vriendje deed een huwelijksaanzoek
Haar taart was perfect gelukt
Het is haar zojuist gelukt de vlek uit haar blouse te krijgen Haar vriendje bracht net bloemen langs
Ze vond zojuist haar trouwring terug
Ze hoorde daarnet haar lievelingsnummer op de radio
Ze heeft net een goed cijfer gehaald voor een heel moeilijk vak Ze heeft een vakantie naar Amerika geboekt
Ze is vanochtend aangenomen voor haar droombaan Zij heeft zojuist gehoord dat zij tante gaat worden Zij heeft een zwemwedstrijd gewonnen
Zij heeft net een compliment gekregen
Zij heeft te horen gekregen dat ze een salarisverhoging krijgt Zij is gisteren uitgevraagd door haar geliefde
Hij vond zojuist €500
Hij hoorde zojuist dat zijn bod op het huis was geaccepteerd Zijn dochter heeft een belangrijke muziek-studiebeurs gewonnen Hij hoort zojuist dat zijn vader de aanval heeft overleefd
Hij redde zojuist een vrouw van een aanrijding Hij was eindelijk thuis
Hij heeft daarnet de loterij gewonnen Een voorbijganger vond zijn shirt cool Zijn huisgenoot bracht hem een koud biertje Zijn baas complimenteerde hem met zijn werk Zijn moeder noemde hem zojuist haar favoriet Zijn laptop was zojuist hersteld
Zijn cadeau was perfect
Zijn diner was een groot succes
Hij gaat zo meteen naar een mooie voorstelling Hij heeft een mooi cadeau gekregen
Hij heeft een 10 gehaald voor een tentamen
Hij krijgt een hele leuke verassing van zijn vriendin Hij heeft zijn lievelingseten gegeten
Hij heeft op het winnende paard gegokt
Ze heeft zojuist haar kapotte E-reader gerepareerd Ze verkocht haar huis met grote winst
Ze kwam thuis in een schoon huis
Ze heeft zojuist haar gewichtsverlies doel behaald Haar collega’s applaudisseerden voor haar succes Ze heeft zojuist haar eerste huis gekocht
Haar kinderen hebben zich vandaag extreem goed gedragen Ze kreeg een ontspannende massage
Haar ziekte zal worden genezen
Ze heeft daarnet haar wasmachine gerepareerd Het weer is prachtig op haar vrije dag
Iemand stuurde haar bloemen
Haar achterneef liet een groot bedrag voor haar achter Zij is meegevraagd op een date
Ze is op de bruiloft van haar broer Ze heeft een nieuwe jurk gekocht Ze heeft net een nieuw huis gekregen Ze heeft dure sieraden gekregen Haar zus heeft een baby gekregen
Ze heeft haar lievelingsblouse teruggevonden Hij heeft net een huurcontract getekend Zijn vriendin lachte om zijn grap Hij voltooide de grote renovatie Zijn team won het kampioenschap
Hij trouwde zojuist met de liefde van zijn leven Zijn grootste wens werd werkelijkheid
Hij hoorde zojuist dat ze de baby mogen adopteren Hij heeft net al zijn schulden afbetaald
Hij maakte grote winst door zijn antieke vondsten te verkopen Zijn aandelen zijn zojuist verdrievoudigd in waarde
De rechter heeft hem vrijgesproken Zijn nieuwe pak past hem perfect
Nu zijn telefoon is opgedroogd, werkt deze weer perfect Hij gaat naar zijn lievelingsfilm
Hij heeft zijn lievelingsblouse aan Hij zit in het vliegtuig naar Barcelona Hij is vader geworden
Zijn vrouw heeft heerlijk gekookt Hij is tot over zijn oren verliefd Negatief
Ze verloor zojuist haar trouwring Ze zag haar kat in doosangst sterven
Door de crisis in het bedrijf zal haar loon worden gehalveerd Ze ontdekt dat ze een miskraam heeft
Haar dochter faalde bij een belangrijke vioolwedstrijd Iemand betastte haar op ongepast wijze
Haar verloofde heeft haar zojuist verlaten Ze kreeg zojuist verf op haar nieuwe jurk Iemand heeft haar tas gestolen
Haar baby viel hard van zijn stoel Haar laptop is zojuist gestolen Ze vergat haar e-reader in de trein Haar cadeau ging kapot
Zij voelt zich enorm eenzaam Haar vriend heeft het uitgemaakt
Ze moet een moeilijke presentatie houden voor de klas
Zij weet dat veel dieren lijden door de opwarming van de aarde Zij heeft net een ernstig verkeersongeluk gezien
Zij zit opgesloten in de lift Hij verloor zojuist €500
Hij kreeg zojuist een onvoldoende voor zijn verslag Hij verloor zojuist zijn huis door brand
Hij kwam als laatste over de finish
Hij hoorde zojuist dat zijn vader blind wordt Hij stapte zojuist in een hondendrol
Hij zag zijn zoon sterven
Hij werd zojuist ontslagen van zijn baan Voor zijn ogen werd een vrouw aangereden
Hij werd compleet genegeerd door zijn favoriete docent Hij heeft zojuist zijn vlucht naar huis gemist
Hij werd afgewezen door een aantrekkelijke vrouw Zijn vriendin sloeg hem in zijn gezicht
Hij verloor al zijn geld met poker
Zijn baby heeft de hele vliegreis keihard gekrijst Hij stootte zijn kleine teen
Zijn opa is overleden
Hij mist zijn vriendin heel erg Hij wordt gepest
Zijn vrienden lachen hem uit Ze werd verlaten bij het altaar
Ze hoorde zojuist daar haar lichaam de getransplanteerde nier afstoot Haar wasmachine kon niet gerepareerd worden
Haar dochter gaat uit met een loser Haar zoon weigert te praten met haar
Haar moeder loopt continu te zeuren dat ze moet afvallen Haar huis wordt in beslag genomen
Ze zal nooit meer kunnen lopen
Ze heeft zojuist haar laatste bus gemist Haar baas beschuldigde haar van stelen Haar vakantie was vreselijk
Haar bagage was niet aan boord van het vliegtuig gebracht Haar favoriete gerecht was van het menu gehaald
Een hond liep haar omver Ze heeft ruzie met haar moeder Zij ging onderuit in de modder Ze kreeg heet water over zich heen Zij heeft haar vlucht gemist
Zijn collega haalt telkens zijn neus op Zijn auto was total loss door de botsing Hij heeft een gigantische studieschuld Hij mist zijn kinderen
Hij is net ontslagen van zijn baan
Zijn werkloosheidsuitkering is afgelopen Zijn mobiel viel zojuist in het toilet Het telefoontje verstoorde zijn gedachten Hij is zojuist beroofd
De tandarts vertelde hem dat hij vijf gaatjes heeft Zijn huisgenoot heeft al zijn eten opgegeten Zijn beste vriend ging vreemd met zijn vrouw
Zijn zakenpartner is er vandoor gegaan met al het geld Hij verbrandde zojuist zijn gebakken eitje
Hij beëindigde zijn relatie van twee jaar
Hij hoorde net dat zijn favoriete winkel failliet gaat Hij hoorde net dat hij door een oogziekte blind wordt Hij heeft zijn been gebroken
Een vogel poepte op zijn hoofd Zijn huis is afgebrand
Hij hoort net dat hij nog lange tijd in het ziekenhuis moet liggen Neutraal
Australië heeft de meeste wilde kamelen ter wereld Benzine werd ooit gebruikt als medicijn tegen luizen Walvissen hebben nog steeds heupbotten
Paarden kunnen niet ademen via hun mond De zwarte doos in vliegtuigen is eigenlijk oranje
IJsberen kunnen zeehonden op 30 kilometer afstand ruiken De CIA staat voor Central Intelligence Agency
NERD staat voor Neuro Evolutionairy Rostral Developer Neil Armstrong stapte eerst met zijn linkervoet op de maan
De notitieblokken die Marie Curie gebruikte zijn nog steeds radioactief
Goudvissen kunnen onderscheid maken tussen muziek van verschillende componisten KGB staat voor Komitet Gosudarstvennoy Bezopasnosti
De tong van de blauwe vinvis is net zo zwaar als een olifant De moeder van Churchill is geboren in Brooklyn
Katten slapen meer dan de helft van de dag
Zonlicht doet er 8 minuten over om de aarde te bereiken Schorpioenen gloeien blauw onder Uv-licht
De punt op de letter i heet een tittel
Het brein van de neanderthaler was groter dan dat van ons Jamaica is een eiland gelegen in het Caribisch gebied Baby's worden geboren zonder knieschijven
Meteorieten zijn afgebroken stukken van asteroïden Rauwe bieten zijn giftig voor mensen
Spam is de afkorting van SPiced hAM
Sommige asteroïden hebben hun eigen manen Asteroïden zijn rijk aan kostbare metalen
Menselijke heupbeenderen zijn sterker dan beton Prins Harry bezit een racepaard genaamd Usain Colt Parels smelten in azijn
Nijlpaarden vermoorden twee keer zoveel mensen als leeuwen Er zijn tweemaal zoveel kangoeroes als mensen in Australië De alvleesklier produceert insuline
Olympus Mons op Mars is de grootste berg in ons zonnestelsel
Einstein heeft nooit een nobelprijs ontvangen voor zijn relativiteitstheorie Venus is de heetste planeet in ons zonnestelsel
Een op de twintig mensen heeft een extra rib De tweede naam van Donald Duck is Fauntleroy Astronauten beweren dat de ruimte ruikt naar lasrook Vuurvliegjes zijn eigenlijk kevers
Er zijn geen wilde tijgers in Afrika
Nederlanders zijn het langste volk ter wereld
De grote pijlinktvis heeft de grootste ogen van de wereld Kinderen groeien het snelst in de lente
Rusland heeft 7 verschillende tijdzones
Alleen zwangere ijsberen houden een winterslaap Engeland is kleiner dan Nieuw-Engeland
Katten kunnen ultrasone geluidsgolven horen Appels zijn onderdeel van de rozenfamilie Bijen vermoorden meer mensen dan slangen Lepel is een palindroom
Newton was lid van het Engelse parlement
Haar is van hetzelfde materiaal gemaakt als nagels Jachtluipaarden zijn de snelste landdieren
Je deelt je verjaardag met 9 miljoen andere mensen Mannen zijn vaker linkshandig dan vrouwen De heteluchtballon is uitgevonden in Frankrijk
De eerste geregistreerde domeinnaam was symbolics.com Giraffen kunnen hun oren schoonmaken met hun tong Het Griekse volkslied heeft 158 coupletten
Een leeuw eet één keer per 3 dagen Thomas Edison was bang voor het donker ISS staat voor International Space Station Uilen slikken hun prooi in zijn geheel door
De meest voorkomende steen is basalt De lijm op Israëlitische postzegels is koosjer Jupiter heeft tenminste 63 manen
Het BMI was uitgevonden door een Belgische wiskundige Olifanten slapen maar twee uur per dag
De komkommer is een vrucht
Arabische cijfers zijn bedacht in India Volgens de bijbel kwam de kip voor het ei Bamboe groeit een meter per dag
Een bijenkoningin kan 1500 eitjes per dag leggen Er zijn net zo veel kippen als mensen op aarde Broccoli is eigenlijk een bloem
Muizen verzorgen kinderen die niet van hunzelf zijn Mongolië is het grootste door land omringde land Een honingbij heeft vier vleugels
Bijlage 3: Informed consent
Informed consent:
Zinnen en gezichten
Ik verklaar hierbij op voor mij duidelijke wijze te zijn ingelicht over de aard en
methode van het onderzoek, zoals uiteengezet in de informatiebrochure ‘Zinnen en
gezichten: Een EEG experiment’. Mijn vragen zijn naar tevredenheid beantwoord.
Ik stem geheel vrijwillig in met de deelname aan dit onderzoek. Ik behoud daarbij
het recht deze instemming weer in te trekken zonder dat ik daarvoor een reden hoef
op te geven en besef dat ik op elk moment mag stoppen met het experiment. Indien
mijn onderzoeksresultaten gebruikt zullen worden in wetenschappelijke publicaties,
dan wel op een andere manier openbaar zullen worden gemaakt, zal dit volledig
geanonimiseerd gebeuren.
Als ik nog verdere informatie over het onderzoek zou willen krijgen, nu of in de
toekomst, kan ik contact opnemen met onderzoeker dr. Marte Otten (e-mail:
M.Otten@uva.nl). Voor eventuele klachten over dit onderzoek kunt u zich richten
tot het lid van de Commissie Ethiek van de afdeling Psychologie van de
Universiteit van Amsterdam, Hans Phaf (R.H. Phaf@uva.nl; 020 5256841,
Weesperplein 4, 1018 XA Amsterdam).
Aldus in tweevoud getekend:
………. ……….
Naam proefpersoon Handtekening
‘Ik heb toelichting verstrekt betreft het onderzoek. Ik verklaar mij tevens bereid
toekomstige vragen over het onderzoek naar vermogen te beantwoorden.’
………. ……….
Naam onderzoeker Handtekening
Bijlage 4: Informatiebrochure
Informatie brochure: ‘Zinnen en gezichten: Een EEG experiment’
Voordat je gaat deelnemen aan het onderzoek ‘Zinnen en gezichten’ is het belangrijk dat je kennis neemt van de procedure die in dit onderzoek gevolgd wordt en daarvoor deze informatiebrochure zorgvuldig doorleest.Doel van het onderzoek
Je gaat deelnemen aan een onderzoek dat de rol van context in emotieherkenning in gezichten bestudeert. Om deze reden zal je emotionele en niet-emotionele zinnen gaan lezen. Deze zinnen worden gevolgd door gezichten met verschillende gezichtsuitdrukkingen. Gedurende het lezen van de gezichten en het zien van de gezichten zal de activiteit van je hersenen worden gemeten door middel van EEG.
Instructie
De proefleider zal door middel van een EEG-cap 64 electroden op je hoofd plaatsen. Nadat de cap is aangebracht zal de proefleider de experimentruimte verlaten. Het experiment wordt uitgevoerd via de computer. Op het beeldscherm worden gezichten en zinnen getoond. Jij kan zelf iedere zin opstarten. Als je eenmaal de zin hebt opgestart loopt de trial vanzelf door. Als je wil kan je na een zin-gezichtspaar even pauze nemen. In totaal zijn er 280 zin-gezicht paren. Er zijn twee langere pauzes, hierbij komt de onderzoeksleider binnen. Daarnaast zijn er nog 6 korte pauzes, die je zelf kan timen. In totaal zal het onderzoek ongeveer 2 uur duren. Een dag na het onderzoek krijg je een link toegestuurd, waarbij we je vragen om van 16 gezichten aan te geven of je ze bij dit experiment hebt gezien. Hiervoor zullen we aan het einde van het experiment je email adres noteren. Dit online taakje zal niet meer dan 10 minuten in beslag nemen.
Vrijwilligheid
Je deelname aan het onderzoek is geheel vrijwillig, het zal dan ook op geen wijze gevolgen hebben wanneer je nu of tijdens het onderzoek afziet van deelname. Tot 24 uur na het onderzoek kan je tevens de toestemming voor het gebruiken van de gegevens intrekken. Je kunt je medewerking dus te alle tijden staken en bent vrij dit te doen zonder opgave van reden. De gegevens zullen in dit geval uit onze data worden verwijderd.
Veiligheid en verzekering
Omdat het onderzoek geen risico’s voor uw gezondheid of veiligheid met zich meebrengt, gelden de voorwaarden van de reguliere aansprakelijkheidsverzekering van de UvA. Vertrouwelijkheid van de onderzoeksgegevens
De gegevens van het onderzoek zullen worden gebruikt voor nadere analyse en voor
eventuele publicatie in wetenschappelijke tijdschriften. Hierbij wordt geen gebruik gemaakt van je persoonsgegevens en zal anonimiteit gewaarborgd blijven. De gegevens kunnen eventueel in volstrekt anonieme vorm voor wetenschappelijke doeleinden ter beschikking worden gesteld aan andere onderzoekers.
Vergoeding
Je krijgt een vergoeding van 2.5 proefpersoonpunt voor deelname aan het onderzoek. Toevalsbevindingen
In de geneeskunde wordt EEG gebruikt om diagnoses te stellen over afwijkende
hersenactiviteit zoals bijvoorbeeld epileptische aanvallen. Wij zijn niet getraind om dergelijke afwijkende activiteit te detecteren of diagnosticeren. Er is toch een (zeer kleine) kans dat wij afwijkende activiteit waarnemen in jouw EEG. Als dat het geval is dan zijn wij verplicht dit voor te leggen aan jouw huisarts, zodat deze nader kan onderzoeken of er inderdaad iets aan de hand is. Daarom vragen we jou om in de informed consent aan te geven wie jouw huisarts is. Als je dit niet wil, en als je niet wil dat eventuele toevalsbevindingen worden doorgegeven, dan kan je helaas niet meedoen aan het onderzoek.
Nadere inlichtingen
Voor verdere informatie betreft het onderzoek kan je contact opnemen met onderzoeker dr. Marte Otten (M.Otten@uva.nl). Voor eventuele klachten over dit onderzoek kan je contact opnemen met Hans Phaf, lid van de Commissie Ethiek van de afdeling Psychologie van de Universiteit van Amsterdam (R.H.Phaf@uva.nl; 020
