Braille_Nederlands_VWO_2019_TV1_aanpassingen

(1)

AANPASSINGEN EXAMENS 2019 TIJDVAK 1 VWO NEDERLANDS

Algemene aanpassingen:

 Onder het kopje "Tekst …” staat de omvang van de tekst, uit hoeveel alinea’s de tekst bestaat, de auteur, de bron en evt. de voetnoten TITELBLAD

 Toegevoegd:

Bij dit examen hoort een tekstboekje

Achter elk vraagnummer staat hoeveel punten met een goed antwoord behaald kunnen worden.

Let op: de meeste vragen zijn open vragen. Als een vraag een

meerkeuzevraag is, dan wordt dat aangegeven met 'meerkeuze' achter het vraagnummer.

OPGAVENBOEKJE Blz. 2

 Vraag 3 aangepast:

"De media brengen ook de nuance, maar vaak wel pas nadat eerst het schrille beeld is neergezet." (alinea 7)

In welke twee van de onderstaande zinnen uit alinea 4 wordt dit "schrille beeld" het duidelijkst gekenschetst? Noteer de nummers.

1. Op die manier wordt niet alleen het hoofd, maar ook het hart en de buik van de lezer bediend, een ambitie die inmiddels door alle kranten wordt gekoesterd.

2. Maar kranten besteden niet alleen steeds meer ruimte aan zogenaamd 'zacht' nieuws, ook het 'harde' nieuws is vaak emotioneel gekleurd.

3. De maatschappelijke thema's worden gepresenteerd via protagonisten uit één stuk: de tegenstander van een asielzoekerscentrum is massief tegen en alleen boos, de voorstander is louter voor en heet elke

vluchteling welkom.

4. De polarisatie in de samenleving wordt zo weerspiegeld en ook versterkt in verhalen die juist de uitersten belichten.

Blz. 3

Neem onderstaande drie zinnen over en citeer bij elke zin één ander zinsgedeelte uit alinea 6 dat inhoudelijk overeenkomt met de

overgenomen zinnen. Noteer het zo:

1. In de film wordt dat verbeeld door een controlekamer waarin elk poppetje een aparte emotie voorstelt: Vreugde, Boosheid, Afkeer, Angst en Verdriet. Hier hoort de volgende zin bij: emoties ....

(2)

2. In het hoofd van Riley zie je een oorlog der instincten. Hier hoort de volgende zin bij: ....

3. Er is geen regisseur. Hier hoort de volgende zin bij: ....  Vraag 5 aangepast + tekst eronder:

Vraag 5 meerkeuze: 1 punt (...)

Wat blijkt deze titel, na lezing van de tekst, aan te geven over presentisme (alinea 10)?

(...)

Inleiding bij vraag 6 en 7:

In alinea 10 tot en met 14 van tekst 1 worden inzichten van Safranski met betrekking tot emoties besproken evenals inzichten vanuit de moderne psychologie en neurobiologie.

Blz. 4

 Toegevoegd achter vraag 8: meerkeuze  Toegevoegd achter vraag 9: meerkeuze  Vraag 10 aangepast:

Noteer de letters van de vier zinnen (...)  Toegevoegd achter vraag 11: meerkeuze Blz. 5

Neem daartoe onderstaand invulveld over en vul het verder in. Let op: 3a is reeds ingevuld om een voorbeeld te geven.

1. de werkwijze van de media 1a. huidige situatie: ...

1b. gewenste situatie: ...

2. de aard van de emoties in het nieuws 2a. huidige situatie: ...

2b. gewenste situatie: ... 3. het effect bij de lezers

3a. huidige situatie: versterking van de polarisatie 3b. gewenste situatie: ...

 Bij tekstfragment 1 toegevoegd: tekstfragment 1 bij vraag 13 en 14 naar: Chris van der Heijden

bron: http://www.journalismlab.nl/ Blz. 6

"Op die manier wordt niet alleen het hoofd, maar ook het hart en de buik van de lezer bediend, een ambitie die inmiddels door alle kranten wordt gekoesterd." (alinea 4)

(3)

Geef van elk van de onderstaande woorden en woordgroepen uit tekst 1 aan of dit vooral geassocieerd wordt met het hoofd (A), dan wel met het hart en de buik (B) van de lezer, gelet op de tekst.

Neem daartoe onderstaande vier nummers over en noteer telkens A of B. 1. ontboezemingen (alinea 3)

2. 'zacht' nieuws (alinea 4) 3. nuance (alinea 7)

4. vertraging (alinea 15)

 Bij tekstfragment 2 toegevoegd: tekstfragment 2 bij vraag 16 en 17 naar: Ralf Bodelier

uit: De Groene Amsterdammer, 31 mei 2016

noot 1. De uitdrukking 'if it bleeds, it leads' is te vertalen als 'als het

bloedt, is het goed'. Bedoeld wordt, dat nieuwsberichten over ongelukken en geweld doorgaans de meeste aandacht krijgen.

Blz. 7

 Bij tekstfragment 3 toegevoegd: tekstfragment 3 bij vraag 18 en 19 naar: Ralf Bodelier

uit: De Groene Amsterdammer 31 mei 2016 Blz. 8

 Vraag 19 aangepast

Neem daartoe onderstaand invulveld over en vul het verder in.

Empathie heeft geen kans van slagen als de lezer zich laat leiden door: 1a. tekst 1: ...

1b. tekstfragment 3: ...

Empathie heeft wel kans van slagen als de lezer zijn informatie haalt uit: 2a. tekst 1: ...

2b. tekstfragment 3: ...

 Toegevoegd achter vraag 22: meerkeuze Blz. 9

 Vraag 23 aangepast

Neem daartoe onderstaand invulveld over en vul het in. 1a. praktijkgerichte beroepen: ...

1b. ervaringsgerichte beroepen: ... 2a. praktijkgerichte beroepen: ... 2b. ervaringsgerichte beroepen: ... 3a. praktijkgerichte beroepen: ... 3b. ervaringsgerichte beroepen: ...  Vraag 25 aangepast:

Neem daartoe onderstaand invulveld over en benoem wat volgens tekst 2 de essentiële verschillen in houding zijn tussen de leden van de twee groepen ten aanzien van werk dat 'tacit knowledge' vereist.

(4)

1a. de 'konstigen': ... 1b. de 'onkonstigen': ... 2a. de 'konstigen': ... 2b. de 'onkonstigen:' ...

 Bij tekstfragment 4 toegevoegd: tekstfragment 4 bij vraag 27 en 28 naar: Stevo Akkerman

uit: Trouw, 1 maart 2016

 Toegevoegd achter vraag 29: meerkeuze  Vraag 29 aangepast:

(...) van waarde vinden.'" (alinea 1) Blz. 11

Neem daartoe onderstaande invulveld over en vul zin 1 en 2 aan. Geef antwoord in een of meer volledige zinnen en gebruik voor je antwoord niet meer dan 40 woorden.

zin 1. De supermarktketens willen ... zin 2. Daarom ...

zin 3. Daardoor missen consumenten de informatie die nodig is om de waarde van producten in te schatten.

 Vraag 34 toegevoegd en aangepast: Vraag 34 meerkeuze: 1 punt

(...)

A 'in de markt zetten' (alinea 5), voordelige fruit (alinea 5), uitgeknepen (alinea 5), een bezuiniging van 500 miljoen (alinea 6)

B in het voordeel (alinea 5), arme koffieboertjes (alinea 5), in beeld brengen (alinea 5), hun waar (alinea 6)

C kritische burgers (alinea 5), hun West-Europese collega's (alinea 5), een nóg lagere vergoeding (alinea 6), Alsof (alinea 6)

D vrolijke affiches (alinea 5), uitgeknepen (alinea 5), inspireert tot een bezuiniging (alinea 6), bloeden (alinea 6)

 Toegevoegd achter vraag 35: meerkeuze TEKSTBOEKJE

Blz. 2

(5)

Deze tekst hoort bij vraag 1 t/m 19. Lange tekst met vijftien alinea's.

Auteur: Xandra Schutte. Xandra Schutte (1963) is journalist. Sinds1 juni 2008 is zij hoofdredacteur van het opinieweekblad De Groene

Amsterdammer.

Bron: De Groene Amsterdammer, 4 mei 2016

Noot 1. Kraken is het in gebruik nemen van een op dat moment leegstaand gebouw zonder dat daarvoor toestemming is gegeven. Blz. 5

 Toegevoegd onder tekst 2 (...):

Deze tekst hoort bij vraag 20 t/m 28. Lange tekst met acht alinea's.

Auteur: Dirk Bezemer. Dirk Bezemer is hoogleraar aan de Faculteit Economie en Bedrijfskunde van Rijksuniversiteit Groningen. Hij publiceert regelmatig columns in het opinieweekblad De Groene Amsterdammer.

Bron: www.groene.nl, 25 november 2015

Noot 1. mirakelspel: een middeleeuwse vorm van toneel waarin een heiligenleven wordt verbeeld of waarin een wonder centraal staat. Noot 2. ‘Door d’onkonstige gaat die konste verloren’ betekent vrij vertaald: Door de onkundigen gaat de kunst verloren.

Noot 3. ‘seven vrie consten: rethorijcke, musijcke, logica, gramatica ende geometrie, aristmatica ende alkenie’ betekent: de zeven vrije kunsten: retorica, muziek, logica, grammatica en meetkunde,

rekenkunde en alchemie.

Noot 4. 'tacit knowledge': kennis die alleen dankzij ervaring kan ontstaan en vaak intuïtief wordt toegepast.

Blz. 7

 Toegevoegd onder tekst 3 (...):

Deze tekst hoort bij vraag 29 t/m 36. Middellange tekst met zeven alinea's.

Auteur: Leonie Breebaart. Leonie Breebaart is redacteur filosofie bij dagblad Trouw en is columniste.

Bron: Trouw, 3 september 2016

Noot 1. Fairtrade is een organisatie die koffieboeren in armere landen een goede prijs voor hun koffie biedt.